Duizenden jampotjes naar Goes
m
Dt M the top!
HAMID II gaf Westerling opdracht
de ministerraad aan te vallen'
N0g3DAGEN, DAN...H EN H h
In het voetspoor van de
oude moralisten
Nieuw-Vossemeer is vloed vrij
De sultan bezigde ruwe woorden
tegen Westerling
Laboratorium voor grondonderzoek
onder hoogspanning
Beperkte mogelijkheden voor
verbouw van gewassen
Burgemeester: Wellicht over een maand
de dorpskom droog
Groot deel van de
lading geborgen
j hantage
Hamid zou chef
A.P.R.A. worden
Beurzen open
bijna twee millioen
22ste dodenlijst
2
MAANDAG 2 MAART 1953
PAGINA 3
*ou
?ep
amenbundeling van de
hulpverlening
Plan voor regeringen van
Raad van Europa
Klipfontein
De loongrens in de soc.
verzekeringswetten
Verkeerde bewaking....
f
De pure „Gold Leaf" - Virginia.
„Jm
BEHANDELING ZAAK-HAMID VOORTGEZET
55
door
J. S. Fletcher
25 jaar centrale filmkeuring
L«f der regering
(Van een onzer verslaggevers)
Wie over het zoutgehalte van de bodem in de over
stroomde gebieden wil meepraten, krijgt te
maken met het „Cijfer C". Dit C-cijfer drukt uit
hnü aantal grammen NaCl of keukenzout per liter
odemvocht. De afdeling Goes van het Bedrijfslaborato-
mm voor Grond- en Gewasonderzoek nu, komt na
e eerste onderzoeken van de tot heden genomen grond
monsters aan een gemiddeld C-cijfer van 10. Dat wil
ggen een zoutgehalte van „slechts" ongeveer 1 pro-
i ntwil echter tevens zeggen, dat in de meeste ge-
aaadeerde P°l^ers voorlopig geen erwten, bonen, uien,
ardappelen, vlas, zomertarwe en suikerbieten verbouwd
fl^r?nen worden. De chef van het Goese laboratorium,
zn .eer van Wslsei?> deelde ons dan ook mede, dat het
outgehalte behoorlijk hoog is en dat is hem ernstig
legengevallen.
i Natuurlijk zijn er grote verschillen
hi u* zoulgehaltc. Vele factoren spelen
Vp i i een r°l- hangt er uiteraard
eel van af, hoe lang een polder onder
w. gestaan heeft en onder wélk
ater. Opmerkelijk bijvoorbeeld is het
nJ;!"Schil tussen het zoutgehalte in de
Polders die water van de Wester- en
water van de Oosterschelde hebben
sekregen. Zo is ten Oosten van het
ganaal van Zuid-Beveland bij globale
«monstering gebleken dat de polders
ï'e «et water van de Westerschelde
-tegen (nabij Krabbendijke) aan een
lW1J£pr van slechts 4 of 5 kwamen.
ïpv betekent dat men hier behalve
«etst ook nog in bepaalde gevallen vlas,
- mertarwe en suikerbieten zal kunnen
"erbouwen.
Het gebouw van
het laboratorium
van grond- en
gewassen-onder
zoek.
In het algemeen is het namelijk zo
dat bij een C-cijfer van 4 t/m 7 kan
Verbouwd worden: gerst (practisch
dltijd), suikerbieten (bij een C-cijfer
tot ongeveer 7), haver (bij een C-cij-
"er vap 6'/,), zomertarwe (bij 4),
Vlas (bij 4). Voor aardappelen, uien
®n peulvruchten zijn resp. de volgen
de lage (en helaas zelden voorkomen
de) C-cijfers vereist: 23, 2 en 0,6.
Tot op heden zijn er nog maar enkele
polders bekend waar zulk een laag
zoutgehalte is aangetroffen. Zo bijvoor
beeld in de omgeving van Rilland-Bath-
Dat het zoutgehalte juist daar zo laag
is, wordt wel toegeschreven aan de
omstandigheid dat daar zoet water uit
de Beneden-Schelde wordt opgestuwd.
Opmerkelijk is ook het grote verschil
in zoutgehalte dat werd geconstateerd
in de grond van begroeide en onmid
dellijk daarnaast gelegen onbegroeide
of geploegde percelen.
Zeer slecht zal de toestand wel blij
ken te zijn in de polders van Schouwen,
wanneer die eenmaal droog zullen ko
men. Doch ook in de reeds droog geko
men Zeeuwse polders komt men tot
trieste uitkomsten, die dan vaktechnisch
Kijkje in het laboratorium te Goes.
Nu
•ah]
(Van onze correspondent)
Wappert de vlag in het verdronken Nieuw-Vossemeer: De dijk is dicht. Niet
ger meer kan de vloed het gehavende dorp verder teisteren, want waar enige
agen geleden nog een felle stroom door de slapersdijk nabij „De Paardenhoek"
aeg, staan nu de mannen van de Waterstaat op de weer herstelde dijk en beraad
den hoe men het best het werk aan de Zeedijk, die verderop ligt, kan aanpak-
eh. Het is voorlopig gewonnen; burgemeester Janssens is wellicht de meest te
lden mens van Nederland op deze stralende voorjaarsmorgen. „Half deze week
^ntaen de pompen en dan gaan we de zaak droog maken. Over een goede maand
Jh We water-vrij," zegt hij ons met een glimlach.
W6(
'6;
is het dan. In het begin van vorige
ek is men begonnen met het neerla-
h van zinkstukken in het gat van de
j edijk, vanwaar een brede stroom naar
6 breul
:hhoek
(j^breuk in de slaperdijk bij „De Paar-
y jciy liep. Ondertussen reden auto's
t en aan om grote hoeveelheden grond
j brengen. Hier zou men dan onmid-
ijk nadat het gat in de Zeedijk dicht
as en de grote stroom dus tot stilstand
zijn gekomen, met de dichting kun-
jj^h beginnen. Het liep echter anders'.
t6' Werk aan de Zeedijk vorderde niet
cjQ best, omdat de zandzuiger niet vol-
,jj6nde capabel was om de zinkstukken
'Wen in de breuk van de Zeedijk
erliet zwaar genoeg te maken.
Inmiddels echter bleef de getijden-
troom de dorpskom teisteren, werd
„et gat in de Paardenhoek steeds ver-
p uitgevreten en ontstond er zelfs
®-'vaar voor het gebouwde verlengde
.an de slaperdijk, die voorbij de Paar-
enhoek „De Hoogte" van Vossemeer
jpnoemd wordt. Toen besloot men bij
tl o
Het
j°°d tij een poging te wagen:
«kte, Vrijdagavond hadden de twee-
°nderd en vijftig arbeiders het zover
sebracht dat de Paardenhoek dicht
O
lwe commissie voor regionale en ge-
^aad za^en van bet bureau van de
hjjgp van Europa is Zaterdag te Parijs
SU']; ^gekomen teneinde een plan op te
bicent1 Voor hulpverlening aan de ge-
8ië, 11 m Nederland, Engeland en Bet-
hebb,"
lag. In de nacht zetten vijf bulldozers
en een dragline het werk yoort, want
het zou er op aan komen of het hers
stelde gedeelte tijdens de vloed het
druk-verschil van meer dan anderhal
ve meter zou kunnen weerstaan. En
dit bleek het geval te zijn!
Zaterdagmorgen verstevigde men het
geen gewonnen was, en thans kan gerust
worden gezegd dat Nieuw-Vossemeer
vloed-vrij is. Nog deze week begint de
droogmaking die wel enige tijd zal vra
gen, gezien de ligging van het dorp
Nieuw-Vossemeer. Burgemeester Jans
sens is echter, zoals men dat hier noemt
„volop bij de moed", al is hij ervan
overtuigd dat hij nog wel een maand of
anderhalf met zijn secretarie verblijf
zal moeten houden in de trouwzaal van
het gemeentehuis te Steenbergen.
worden uitgedrukt in C-cijfers die va
riëren van 1012 of zelfs hoger. Voor
West-Brabant is tot op heden nog niets
bekend, omdat de eerste 1400 monsters
pas gisteren zijn aangekomen. Toch kan
men nu reeds zeggen dat het er in de
meeste gevallen wel op neer zal komen
dat het enige gewas voor de nabije toe
komst gerst zal blijken te zjjn.
Jampotjes
Bij de bemonstering van de droogge-
lopen polders zijn ongeveer 60 70
mensen betrokken. In principe is men
voornemens van iedere twee hectare
poldergrond een monster te nemen. Dit
zou betekenen dat „Goes" de helft van
33.000 (.hectare) oftewel 16.500 jampotjes
krijgt te verwerken. Omdat het hier
immers gaat om het onderzoek van het
bodemvocht, dienen de monsters te
worden aangevoerd in jampotjes. Tot
op heden heeft men nog slechts 700 pot
jes kunnen onderzoeken, hetgeen te
wijten is aan de ongeveer geïsoleerde
ligging van Goes. De 1400 West-Bra
bantse jampotjes, die hier gisteren zijn
aangekomen, hebben bijvoorbeeld een
reis via Antwerpen moeten maken.
Daarom begint vandaag eigenlijk pas
het „grote onderzoek", dat men pro
beert zo snel mogelijk te laten verlo
pen. Normaal heeft men voor het on
derzoek van één monstertje ongeveer
twee dagen nodig. Door het gebruik van
een z.g. potentiometer reduceert men
deze termijn nu tot één dag- Bovendien
heeft men de beschikking over een ap
paraat dat 500 monsters of jampotjes
per dag kan afwerken.
In het algemeen streeft men er naar
te bereiken dat een landbouwer, bjj wie
een monster genomen is, een week na
dien weet wat hij dit jaar nog verbou
wen kan. De gang van zaken is name
lijk deze: in Goes wordt het C-cijfer
vastgesteld, dat wordt doorgegeven aan
de Landbouwvoorlichting. De Land
bouwvoorlichting bericht dan de be
treffende landbouwer waarvoor hij zijn
grond voorlopig nog gebruiken kan. Dit
„voorlopig" zal in de meeste gevallen
2 a 3 jaar zijn, althans zover hoopt men
het te brengen door het strooien van
gips op de droog gekomen gronden.
Ondertussen worden ook proeven
genomen om in plaats van de verzil-
ting het omgekeerde, de ontzilting. na
te gaan. Daartoe neemt men monsters
om de twee of drie weken op bepaal
de controle- of standaardplekken.
Trieste ervaring
Het laboratorium te Goes, dat wij gis
teren bezochten, is een afdeling van het
nu vandaag precies 25 jaar geleden te
Groningen opgerichte Bedrijfslaborato-
rium voor Grond- en Gewasonderzoek,
waarvan thans het hoofdlaboratorium is
gevestigd te Oosterbeek. De Goese af
deling is eigenlijk ontstaan toen na 1945
de grond in het tijdens de oorlog ge
ïnundeerde Walcheren moest worden
onderzocht. Als zodanig was het Goese
laboratorium een zaak van landtouw-
herstel. Eerst in 1948 werd het een
laboratorium voor Grond- en Gewas
onderzoek, maar thans moet daar weer
worden overgeschakeld op het werk
van 1945, waarbij zoveel trieste ervaring
is opgedaan.
Het Britse bergingsvaartuig „Twy-
ford" heeft een groot deel van de la
ding van het Nederlandse schip „Klip
fontein", dat begin Januari van dit jaar
bij de kust van Mozambique op een ob
stakel onder water liep en zonk, kun
nen bergen. Binnenkort zou de „Twy-
ford" met een eerste lading geborgen
goederen naar Durban varen.
Voorts heeft de „Twyford" met be
hulp van diepte-peilingen vastgesteld,
dat zich op de plaats waar de „Klip
fontein" onderging, rotsen bevinden.
De vaste commissie voor de sociale
verzekering uit de Tweede Kamer no
pens het wetsontwerp tot wijziging van
de Invaliditeitswet, en van de ziekte
wet kan ten volle instemmen met het
voorstel om de loongrens van f 4.925 te
verhogen tot f 5.025.
De commissie herinnert er voorts
aan, dat tengevolge van het feit, dat de
loongrenzen ten aanzien van de ver
plichte verzekering enige malen ver
hoogd zijn, de afstand tot de loongren
zen voor de vrijwillige verzekering,
welke nog op het lage peil van f 3.75(1
staan, steeds groter is geworden. Is de
staatssecretaris niet van oordeel, dat
ook hier een aanpassing aan de gewij
zigde omstandigheden dient plaats te
vinden en, zo ja, is hij bereid, zulks te
bevorderen?, zo vraagt de commissie.
(Van onze correspondent)
Een brandweerman die in Halsteren
was belast met de bewaking van de in
de Oude Kerk opgeslagen goederen die
zijn geschonken voor de getroffenen,
heeft men dezer dagen moeten arreste
ren. De man gebruikte zijn wachttijd
n.l. om pakjes door een raampje in de
Oude Kerk aan zijn zoon aan te reiken,
die voor verder transport zorgde. De
dieven werden door personeel van de
Rijkspolitie op heterdaad betrapt.
Bovendien is in Halsteren een „hel
per" uit Oosterhout gearresteerd. Deze
man, die behulpzaam was bij het zoe
ken en bergen van slachtoffers, had zich
o.m. een horloge toegeëigend.
Advertentie
tMA*
GOS.»
In de eerste week al een record-omzet
Nu reeds weten honderdduizenden
veel-eisende Virginiarokers wat hun sigaret is.
Ook U zult enthousiast zijn!
Zoals Zaterdag reeds in een deel van onze oplage werd bericht, is die dag de be
handeling van het proces tegen Sultan Hamid II te Djakarta onder grote belang
stelling voortgezet. De zitting duurde bijna vier uur en bepaalde zich tot het ver
hoor van de 35-jarige getuige Najoan, afkomstig uit Menado en thans werkzaam
als rechercheur bij de criminele recherche op het hoofdbureau van politie te
Djakarta.
Vandaag treedt Paus Pius XII het vijftiende jaar van Zijn pontificaat in,
terwijl hij op deze dag ook zijn 77ste verjaardag viert. Vandaag sluiten
de katholieken over de hele wereld zich aaneen in gebed voor de H. Va
der, die sinds en'ige tijd langzaam herstellende is van een ernstige long
aandoening, opdat Hij nog lang zijn zegenrijke arbeid voor de Kerk van
Christus zal mogen voortzetten, dat terecht de bewondering van mïllioe-
nert katholieken en niet-katholieken heeft opgeroepen.
Advertentie
van de overstromingen te Jijden
etl gehad.
Maat ®doeling is om de hulp van alle
1" bif autoriteiten in Europa samen
Het plan zal worden voor-
v;in -e, aan de regeringen van de Raad
ropa.
Aapjj 6r^and met de bezwaren van het
?®t ik comité voor volkshulp" tegen
et'strekken door het Ned. Roode
vati ,jVatl kleding aan niet-slachtoffers
M)s v® overstromingsramp deelt men
do a do zijde van het Rode Kruis
chtoffat er omstreeks honderdduizend
k M Vq ers van de ramp zijn, terwijl er
6dinn°^ yn^tien maal zoveel personen
8erin 1S !nSezameld. In overleg met de
jMigjjS' de Liga der Rode-Kruisver-
?®sIoten n en schenkers, is daarom
Vaarstei]' aivast te beginnen met beschik-
ah kipi^S uit deze enorme overvloed
h 6ll 1!}g voor charitatieve instellin-
„dispiaced persons".
26
Maar er is een recht van overpad door
het park, en die twee mannen, waar ik
zo juist over sprak, maakten daar ge
bruik van Vrijdag tegen de avond. Ik
ken ze beiden, ze wegen samen zeker
viermaal zoveel als de jonge mijnheer
Mallathorpe, en toch vielen zij er niet
door. En dan, maar een paar uur later
om zo te zeggen, plof, daar ging de
brug."
„Ik geloof niet dat u daar een oordeel
over kunt uitspreken," zei Collingwood.
„Dergelijke oude constructies bezwijken
soms heel onverwacht en plotseling."
„O, ja, die twee mannen gaven allebei
toe dat het bruggetje een beetje onvast
en wiebelig was," hernam de waard.
„Even goed zeiden z,« dat ze het vreemd
vonden, dat het zo helemaal ineens in
mekaar viel toen de jonge heer er over
ging."
Collingwood sloeg ineens raak, door
recht op de man af te vragen. „Dus je
wilt zeggen dat er aan die brug geknoeid
is?"
„Er zijn er genoeg, die niet zouden
aarzelen dat te zeggen," antwoordde de
waard. „Praatjes komen zo gemakkelijk
in omloop. Ziet u mijnheer, niemand is
er bij geweest. En als gewone buiten
mensen niet met hun eigen ogen zien,
wat er gebeurt, dan
Maken zij er geheimen en misda
den van", onderbrak Collingwood een
beetje ongeduldig. „Ik geloof heus niet,
beste vriend, dat hier een geheim of een
misdaad in het spel is. Ik heb begrepen,
dat de brug in bouwvallige staat was en
geloof daarom dat de uitleg heel een
voudig is."
Toch was hij er zich van bewust, ter
wijl hij dit zei, dat het niet precies
zijn diepste gedachte was. Zelf voelde
hij ook iets geheimzinnigs. Nog zat hij
er over te piekeren, waarom Pratt zo
pertinent de oude man uitgevraagd had
over het juiste tijdstip, waarop deze me
vrouw Mallathorpe gewaarschuwd had
dat de brug onsterk was. Nog zag hij
voor zich de zonderlinge blik, waarmee
Pratt hun zegsman had aangestaard. Was
er werkelijk een of ander geheim, iets
wat verzwegen werd, door iemand?
Op weg naar het grote huis 's avgnds
overwoog hij dit allemaal nog eens ern
stig, hoewel hij zich vast had voorgeno
men er met geen woord met Nesta over
te spreken. Hij zag haar ook slechts een
paar minuten. Haar moeder was nogal
erg ziek, de dokter was juist bij haar en
zij moest onmiddellijk terug naar de zie
kenkamer. Mevrouw Mallathorpe had
nauwelijks een woord gesproken sinds
de dood van haar zoon en de dokter was
bang voor een ernstige inzinking, om
dat hij wist dat haar hart niet sterk
was.
„Als er iets is, dat ik voor u kan doen,
of als u me nodig mocht hebben van
nacht," zei Collingwood, beloof me, dat.
u onmiddellijk een boodschap naar het
hotel zult sturen."
„Ja," antwoordde Nesta. „Dat beloof
ik, hoewel ik geloof dat het niet nodig
zal zijn. Er zijn hier twee verpleegsters
en de dokter blijft ook. Wel zou ik
graag hebben dat u morgenochtend iecs
voor me deed," en ze keek hem vragend
aan. „U weet wel, over de lijk,schou
wing."
„Ja," zei Collingwood1.
„Ze zeggen, ik behoef er niet bij te
zijn, omdat moeder zo ziek is, tenmin
ste dat zegt Robson, onze notaris. Hij
zegt ook, dat het een heel korte forma
liteit zal zijn. Hij is er natuurlijk wel,
maar zoudt u er ook heen willen gaan?
Dan is u op de hoogte en horen wij het
later van u. Zoudt u dat willen ei oen?"
„Wilt u me eerlijk iets zeggen?" vroeg
Collingwood terwijl hij haar strak aan
zag. „Heeft u enige twijfel omtrent de
juiste omstandigheden van uw broers
dood. Zeg het maar gerust."
Een korte poos aarzelde Nesta vóór
zij antwoordde:
„Ik twijfel in niets omtrent de om
standigheden, neen, helemaal niet. Ook
niet wat betreft het in omloop zijnde
verhaal. Ikja, ik kan het niet pre
cies zeggen, ik druk me niet gemakke
lijk uit. Ik heb wel een gevoeleneen
indruk, dat er isof waseen
soort van geheimzinnigheid. Er is Za
terdag iets gebeurd, dat kon of niet kon,
o, ik kan het zelfs mij zelve niet duide
lijk maken. Als u morgen bij de ge
rechtelijke schouwing aanwezig zult zijn
en daarna alles haarfijn wilt vertellen,
wordt het mij misschien iets duidelijker.
Ziet u?"
„Ik begrijp u," zei Collingwood. „Laat
het maar aan mij over."
Collingwood wist niet of hij toevallig
iets op zou vangen, of een ogenschijn
lijk onbelangrijk gezegde hem licht zou
verschaffen, wist niet wat te verwach
ten, evenmin als Nesta wist wat haar
vage vermoedens waren. Echter Wëra hij
spoedig gewaar dat het inderdaad een
uiterst korte en oppervlakkige formali
teit zou zijn. Nog nooit tevoren had hij
een gerechtelijke schouwing bijgewoond
en zijn rechtskundig gevoel werd ernstig
geschokt bij de manier waarop de zaak
werd behandeld. Het bleek hem al on
middellijk dat de voorzitter, een advo
caat uit Barford, er alleen op uit was,
om zo gauw mogelijk en met de minst
mogelijke drukte het geval af te wer
ken. Zijn assistenten waren niet veel
anders dan ja-knikkers. Toch moest Col
lingwood ook toegeven, dat met de
voorgebrachte getuigenissen de zaak in
derdaad verwonderlijk eenvoudig en
ongecompliceerd was. De huisknecht
verscheen, met zijn ernstig, bijna waar
dig voorkomen, het type van een oude
getrouwe bediende. Hij legde zijn getui
genis af, met een paar korte, duidelijke
woorden. Mijnheer Mallathorpe, zeide
hij, was zowat half drie de voordeur
uitgegaan met een geweer onder de arm,
Zaterdagmiddag en had het pad inge
slagen naar het bosje aan de zuidzijde.
Om ongeveer drie uur was mijnheer
Pratt komen aanrennen en had mejuf
frouw Mallathorpe en hem meegedeeld,
dat hij zo juist mijnheer Mallathorpe
had gevonden, hij lag dood in de holle
weg tussen het noordelijk en het zuide
lijk bosje.
Niemand had de huisknecht verder
iets te vragen. Ook Pratt werden geen
nadere vragen gesteld. Pratt gaf keurig,
kort en bondig, zijn verklaring. Zater
dagmorgen had hij een advertentie ge
zien in de krant, waarin een rentmeester
werd gevraagd voor het landgoed Nor
mandale Grange. Sollicitaties aan me
vrouw Mallathorpe. Daar hij die betrek
king gaarne zou verkrijgen, had hij die
zelfde morgen nog zijn sollicitatiebrief
geschreven, van zijn tegenwoordige
chefs Eldrick Pascoe een getuigschrift
gekregen en was een en ander die mid
dag naar Normandale Grange gaan
brengen, om de brief zo spoedig moge
lijk ter plaatse te hebben. Met de trein
van twee uur had hij Barford verlaten
er. was om twee uur vijf en twintig in
Normandale uitgestapt. Daar hij goed be
kend was in de omgeving, had hij het pad
door het bosje genomen. Bij het brug
getje aangekomen had hij dadelijk op
gemerkt, dat een gedeelte ervan bezwe
ken was. Daarop had hij naar beneden
gekeken en had een bewegingloze man
zien liggen. Hij was naar omlaag geklau
terd, had ontdekt dat het mijnheer Mal
lathorpe was en dat hij dood was, waar
op hij haastig naar het huis was gelo
pen. Daar had hij mejuffrouw Mal
lathorpe gesproken en de vorige getuige.
(Wordt vervolgd).
Deze getuige heeft o.m. het volgende
verklaard:
23 Januari 1950, de dag waarop de
troepen van Westerling de aanval op
Bandung hadden ondernomen, werd
besproken welke belangrijke punten bij
de aanval op Djakarta moesten worden
aangevallen. Dat waren o.a. de kazerne
van de militaire politie, het hoofdkwar
tier van de mobiele brigade en ook het
paleis van de president.
De volgende middag kreeg Najoan,
die sinds begin December 1949 contact
had met de beweging van Westerling,
de opdracht Hamid op te zoeken in
Hotel des Indes. Nadat hij daar inder
daad de Sultan had;aangetroffen, bracht
hij met Hamid een bezoek aan Wester
ling. Bij die ontmoeting, aldus getuige,
had Suitan Hamid ruwe woorden gebe
zigd tegen Westerling eh gezegd, dat hij
de aanval op Bandung politiek verkeerd
achtte. Sultan Hamid had Westerling
gevraagd waarom hij niet tevoren met
hem overleg had gepleegd. Hamid zei
aan Westerling van dat ogenblik af
stappen te doen om verbeteringen aan
te brengen aan het reeds gebeurde. De
Sultan zou Westerling hebben verzocht
aan de orders te gehoorzamen en niet
koppig te zijn.
Hamid had gezegd, aldus Najoan, dat
het „spel" niet in Bandung moest wor
den opgevoerd, maar in Djakarta, in
hc centrum. Geuige zei, dat Hamid op
dat tjjdstip Westerling de opdracht had
gegeven de ministerraad aan te vallen.
Najoan moest de aanval leiden en de
drie defensie-autoriteiten (Sultan Ha-
mengku Buwono, Budiardjo en Sima-
tupang) doodschieten, direct bij bin
nenkomst van de zaal en vervolgens
Sultan Hamid II in zijn voet schieten.
Westerling aanvaardde de opdracht
en besprak voorts met Najoan de wij
ze van uitvoering. Najoan alleen zou
niet in staat zijn de aanval uit te
voeren, omdat hij niet over wapens
beschikte. Hij zeide later op de avond
om acht uur het plan tot uitvoer te
kunnen brengen. Najoan verklaarde
te weten, dat de kabinetszitting tegen
die tijd afgelopen zou zijn. Om acht
uur zocht hij Sultan Hamid in Hotel
des Indes op om hem op de hoogte
te stellen van het feit, dat de aanval
niet was doorgegaan, omdat de zit
ting reeds was afgelopen.
Op vragen van mr. Satochid, lid van
het Hooggerechtshof, antwoordde Na
joan, dat Westerling had verklaard, dat
Hamid het opperbevel van de APRA
op zich moest nemen.
Op een vraag, of Najoan zich bij de
APRA had aangesloten om de APRA te
steunen, of dat hij bevel had gekregen
daarin te infiltreren zei de getuige, dat
zijn chef, overste Agerbeek, van de mi
litaire inlichtingendienst, hem had op
gedragen zich bij de APRA aan te slui
ten om gegevens te verzamelen. Hij had
alle inlichtingen aan overste Agerbeek
doorgegeven.
Sultan Hamid verklaarde desgevraagd,
dat de verklaringen van Najoan betref
fende de ontmoeting in Hotel des Indes
juist waren.
In verband met het 25 jaar bestaan
van de Centrale Commissie voor de
Filmkeuring hield deze commissie Za
terdag in Metropole-Tuschinski te Den
Haag een algemene vergadering.
De voorzitter, mr. D. Bijdendijk, heeft
een rede. gehouden over „De film en
haar keurders."
Mr. Bijdendijk merkte op, dat de taak
van de filmkeuring, zoals de Nederland
se wetgever die heeft verstaan, zich
beweegt op het gebied der rechtspraak.
De centrale commissie, als exponent van
de opvattingen van het Nederlandse
volk omtrent openbare orde en goede
zeden, zo zeide hij, beslist immers auto
noom over de al of niet toelaatbaarheid
van films op grond van de normen van
de Bioscoopwet. Spreker zeide, dat wie
menen zou, dat er in de commissie
steeds eenstemmigheid bestond ten aan
zien van de uitspraken, dit werk niet
zou begrijpen en volkomen blind was
voor de eeuwenoude individualistische
geest van het Nederlandse volk. Maar,
zo vervolgde hij, de minderheid of de
instantie in eerste aanleg, is steeds „een
good looser" geweest.
De film heeft thans de belangstelling
en de sympathie van de ganse wereld.
In Nederland alleen bezochten in 1951
ruim 63.000.000 personen de bioscoop.
Een maatschappij zonder film is even
ondenkbaar geworden als een samenle
ving zonder dichters, schrijvers en schil
ders.
De film, aldus mr. Bijdendijk, rust
allereerst op de vrijheid van de kunst,
de uiting van de individuele persoon
lijkheid. Vaak vervult de film, speciaal
de Franse en de Italiaanse, in moder
ne vorm de rol van de oude moralis
ten, zoals een Montaigne, een Pas
cal, een Saint Frangois de Sales of een
De la Rochefoucauld. De film wil la
ten zien, wat het leven is. Niet zelden
kan juist een onbarmhartige uitbeel
ding van het kwaad een bestrijding
daarvan beogen. Slechts de onervaren
kunstenaar zal geloven, dat volledige
vrijheid zijn scheppingskracht bevor
deren zal.
De minister van Binnenlandse Zaken,
dr. L. J. M. Beel, zeide, dat de materie,
waarmee de centrale commissie voor
de filmkeuring werken moet, netig is
als geen ander. De centrale commissie
werkt met negatieve criteria. Zij keurt
niet goed, maar laat toe. Het gevolg
hiervan is, dat vaak films worden toe
gelaten, die tegen het artistieke gevoe
len van de leden indruisen. Bij de in
terpretatie over het begrip góede ze
den. zo vervolgde de bewindsman,
spelen de verschillende overtuigingen,
die in het Nederlandse volk heersen,
een grote rol. Toch kunnen op dit ter
rein mensen van verschillende opvat
tingen met goede wil elkander vinden,
i zoals bij de beoordelingen van de cen
trale commissie voor de filmkeuring
gebleken is.
Op het ogenblik valt er in ons land
een zedelijke vervlakking te constateren
en de verantwoordelijkheid van de com
missie wordt hierdoor des te groter,
te meer daar de wet geen hogere instan
tie voor een eventuele correctie kent.
Alleen kan de burgemeester een film
voorstelling verbieden, wanneer de
openbare orde verstoord wordt.
Het is tekenend voor de wijze, waarop
de centrale commissie haar taak vervuld
heeft, dat bij de wijziging van de Bios
coopwet er geen enkele stem is opge
gaan om de bevoegdheden van de cen
trale commissie voor de filmkeuring te
verminderen. De regering, zo zeide mi
nister Beel, is de commissie dan ook
zeer dankbaar voor de wijze, waarop
deze haar taaak vervuld heeft en ver
vult.
Hierna sprak de directeur van de
Nederlandse Bioscoopbond, de heer J. G.
J. Bosman, die het werk van de com
missie ten zeerste prees. Hij overhan
digde een klein geschenk, bestaande uit
een zilveren sigarendoos.
Öe actie „Beurzen open, dijken dicht"
van de samenwerkende omroepvereni
gingen heeft tot en met Zaterdagavond
opgebracht f 1.882.903,27.
Ook de radio-avond Zaterdag ten ba
te van het Nationale Rampenfonds, in
het Beursgebouw te Leeuwarden ge
houden is een klinkend succes gewor
den. Nadat in de middaguren reeds een
bedrag van bijna f 25.000 was geschon
ken, steeg, terwijl de Tnedewerkers aan
het avondprogramma het hunne gaven,
het bedrag der giften. Uit alle delen van
ons land kwamen weer vertegenwoordi
gers van organisaties en van personelen
en hun directies hun offers aanbieden,
zodat tenslotte een totaal van
f 1.882.903,27 was bereikt De door twee
Engelse banketbakkers, die tijdens de
oorlog als militair in Noord-Brabant ons
land leerden kennen, geschonken taart,
een zogenaamde fruitcake, waaraan
tachtig werkuren ten koste zijn gelegd,
zal verloot worden onder de bezoekers
der radio-avonden van die stad welke
het hoogste gemiddelde heeft opgele
verd.
Hieronder volgt de tweeëntwintigste lijst
van de slachtoffers van de watersnood.
OUDE TONGE: BuysKerp, Pieternalla,
geb. 1.3.82. HameeteKoningswoud, Klaas
je, geb. 4.2.08. Knops, Lijntje, geb. 12.4.34.
De Korte, Elizabeth, geb. 12.9.11. Munters,
Neeltje, geb. 9.5.61. Mijs, Job, geb. 6.10.16.
MijsVan Es, Anna Antonia, geb. 23.5.17.
Stoop, Paulus, geb. 7.10.74.
