Technisch onderwijs een der
grootste zorgen van de industrieel
te'S/ooBi**N' Het spoor het
m
Verhoogde reislust van
STAKERS EN POLITIE BEW.4KEN
THANS DE FABRIEK
Het Ambachtsonderwijs dient
grondig hervormd te worden
Voorzichtig optimisme over pers
pectieven van land- en tuinbouw
Nederlanders naar België
Papoea
dient nodige kennis
te verwerven
Groot aantal vragen over huur
verhoging en belastingwijsiging
Hoofdarbeiders
in overall
Verkenningen in
Industria II
Kunststeden meer in trek
dan de Ardennen
Canadese kolonel
onderscheiden
Om beter gewapend te zijn in strijd om
nieuw bestaan
A.N.A.B. verhoogt de boete
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
106,6 millioen in het
Rampenfonds
62ste dodenlijst
LICHT LOPEND
DINSDAG 21 APRIL 1953
PAGINA 7
„De Vrije Pers"
bidt
on. minister betreurt
incidenten
telegrafische gelukwensen
san H. M. de Koningin
Varkenshouderij is uitermate kwetsbaar
Beschouwing van de
heer Louwes
Voor Rode-Kruis-werk
bij watersnoodramp
Ontwerp Gezondheidswet
Sensationele wending bij „Ommelanden"
Bestuur neemt leiding over
Stemmen bij volmacht en
geneeskundige verklaring
Publicatie van commissie uit Tweede Kamer
Zweedse poppen voor de
Prinsessen
Noodtoestand bloemisterij
Schrijven aan minister
Mansholt
ii.
Ie "ver industrialisatie spreekt, krijgt te doen met een der grootste zorgen
van de industrieel: het technisch onderwijs. Wie over het technisch onder
st w«s gaat praten, duikt in het dichte struweel der onderwijsproblematiek,
hfp'i111G van vaklieden is niet alleen maar een technisch vraagstuk, doch bet
■boet °°k Een uiterst belangrijke menselijke kant. Het industriële bedrijfsleven
sis B"evormde mensen hebben, goed gevormd als mens en goed ontwikkeld
bjj achtsman. Pas als die twee voorwaarden vervuld zijn is het goed. Over de
j: a tweehonderd ambachtscholen, die Nederland telt, is de geest van de onder-
Wr„Ierrl'euw'n8 vaardig geworden, of hij is althans bezig daarover vaardig te
NivrT' en geschiedt op instigatie van de heer J. Faber, inspecteur van het
■"heidsonderwijs en een ganse commissie, die het hem samenwerkt.
2:^aast dit algemene schoolonderricht
soh ,6r en^ele fabrieken, die hun eigen
brit1 hebben. De Kon. Machinefa-
bn ^tork en C°. in Hengelo en Phi-
kenaln Eindhoven zijn daarvan de be-
doe voorbeelden. Zij kunnen dat
zich ?mdat zij groot genoeg zijn om
h die weelde te veroorloven. Het
ordeel is aanzienlijk, het resultaat
lender bevredigend. Het Stork-di-
ma. dat gelijk staat met lager tech-
be t onderwijs, is zeer gezocht. De
ste van de Stork-leerlingen, de zo-
(j baarnde zilveren-horlogejongens, om-
bo *i als onderscheiding een zilveren
Hoge krijgen, kunnen over de hele
(jjSreld terecht. En graag. De jongens,
°P de bedrijfsscholen zijn, worden
0 verplicht na voltooiing van hun
leiding bij de firma te blijven. Phi-
biet
V? 611 Stork laten hen geheel vrij, al
'Jst de ervaring uit, dat 80 pet. er
t1 blijft.
bestaat een zeker verschil tussen
bedrijfsopleiding en het onderricht
P de ambachtsschool. Formeel is dat
'"schil misschien niet groot, maar al
u het dan maar een verschil in
ance zijn, gevoelig is het nochtans
I®1' Het grote bezwaar tegen het am-
j achtsschool-onderwijs is, dat het al-
abs naar de zin van de bedrijfsmen-
Sen
af
'ets te veel van de werkelijkheid
u Haat en in ieder geval van de wer-
„pbjkheid zoals die in hun bedrijven
ij dt. De leraren kennen vaak de mo-
j6rne werksystemen niet of niet vol
gende. De onderwijshervormers druk-
hp? bet. krasser uit: zij beschouwen
1 oude ambachtsonderwijs als ver-
ard in dorre theorie het gaat hier-
'J op dit ogenblik vooral om het me-
"alvak en zij vertellen ook wel
krasse verhalen. Een jongen, die van de
ambachtsschool komend een toelatings-
oxamen moest afleggen en van wien
een anders gevraagd werd dan van
j aahtal staafjes, dat hem werd voor-
WariS to zeSSen van welk metaal zij
vlot n'-4E>e iongen kon alle metalen
eieensrl Zljn hoofd beschrijven met hun
smeltnm?tPPen' soort-olijke gewichten,
smeltpunten en kleuren en noemt u
maar op. Maar hij kon niet één van de
metalen in die staafjes herkennen
Een sterk verhaal? Een incidenteel
^oorbeeld? Maar het zegt toch iets en
m ieder geval is men thans druk doen
de het ambachtsonderwijs te hervormen
■j_°°r het op de realiteit in te stellen. De
gens maken geen droge oefeningen,
Ijj' ma«en werkstukken voor het ge-
het m°eten leren werken met
materiaal, ondervinden wat er van
Ier kan worden, de eigenschappen
®n kennen, hun conclusies vormen
®ahrtJ'n$?.nesische minister van Onderwijs
tiegedo Djohan, heeft aan P. I.-Aneta me
lee ae'd. dat hij het „eigen rechter spe-
i.De de studenten in Surabaja tegen
M- Jjrhe Pers" betreurt,
flea n, aanleiding van de incidenten wer-
h_. i studenten aangehouden. Zij werden
VervolL vond een voor een verhoord en
^draba yrijgelaten. De resident van
holitiJ c Winardjo, en de commissaris van
?i] Sutarto, spraken de studenten toe,
's biet a er op' dat hun optreden in strijd
dflUdon wet en waarschuwden tegen het
n van verdere acties.
Met h
'hg i °°S op de beperkte openstel-
ginripJ"1 de P-T.T.-kantoren op Konin-
tele„ da§. verdient het aanbeveling
biet mmen aan H. M. de Koningin,
haar ®Glukwensen ter gelegenheid van
Aprjj erJaardag, liefst vóór of op 29
k'orri aap te bieden. Deze telegrammen
ë®leverd verzameld en 30 April af-
uit hun ervaringen en die conclusies
richten op de toepassing van het vak,
dat zij geleerd hebben.
Maar er is meer. Het nijverheidson
derwijs moet ook algemene vorming
geven, zowel in het vak als daarbuiten.
Taalonderricht is daarbij een zeer be
langrijke factor. De lagere school blijkt
op dit punt ver achter te blijven bij
redelijke normen. Maar de geest van
de jonge arbeider moet nog verder ge
vormd worden. Er komt een vak als
muziek aan het algemeen vormende ge
deelte van het onderwijs te pas. Daar
naast is er lichamelijke opvoeding no
dig. De waterbeschaving wordt de jon
gelui bijgebracht. Zij moeten leren zich
te wassen en te baden en schoon te zün.
Vooral op de bedrijfsscholen wordt daar
afdoende aandacht aan besteed.
De onderwijshervormers streven
eigenlijk naar een vierjarige school. De
eerste klas moet een overgangsklas zijn,
aapsluitend op de lagere school. In dat
jaar wordt een zekere selectie toegepast
aangaande de algemene beroepsrich
ting. Doch in het tweede jaar het
eerste van het eigenlijke nijverheids
onderwijs blijft men nog in grote
categorieën onderwijzen om pas in het
daarop volgende jaar tot specialisatie
over te gaan. Tenslotte zou men dan
nog een vierde jaar, een topklas, willen
vormen.
Dit is het grote plan, waarnaar men
begonnen is te werken. Het gaat niet
zo heel vlug, want de mens is vaak
conservatief gezind. Doch er zijn toch
een tachtig scholen, waar men begonnen
is het nieuwe systeem toe te passen.
Er zullen er geleidelijk wel meer vol
gen.
Feitelijk beoogt men nog meer, doch
dit kan het nijverheidsonderwijs niet
alleen doen. Men zou eigenlijk een al
gemeen vormend gedeelte van het nij
verheidsonderwijs willen hebben op het
peil van het Mulo-onderwijs. Men zou
feitelijk willen, dat de volkomen ge
schoolde en de allerhoogst gekwalifi
ceerde arbeiders een gelijke ontwikke
ling hadden als ex-Mulo-scholieren.
Want men vindt eigenlijk, dat het een
misvatting is de technische vakken
minderwaardig te achten aan de zoge
naamde witte boorden-beroepen. Inte
gendeel, zeggen de bedrijfsmensen, de
geschooide vakmensen zijn meer waard
dan zo menigeen, die onder aan de
witte boorden-kaste hangt. En zij kun
nen grote promoties maken in het be
drijf. Zij hebben de kansen om baas,
werkmeester te worden, of tekenaar en
constructie-tekenaar.
Ziedaar in enkele trekken het pro
bleem geschilderd. Het is van meer
voudige aard. Het is niet alleen een
kwestie van verschil in bewustzijn,
maar het is er ook een van maat
schappelijke mogelijkheden. De hoofd-
arbeider-met-de-witte-buord heeft het
gevoel, dat hii minder afhankelijk is
omdat hy zich beweeglijker acht,
meer kanten uit kan, als hij door een
economische ontwikkeling in zijn
oude lijn vast komt te zitten. De ar
beider heeft het gevoel, dat hij vaster
zit, minder kanten uit kan. Het be
drijfsleven doet dit door hem hoger
te ontwikkelen. Is de gepromoveerde
arbeider, die werkmeester of con
structie-tekenaar is geworden, nog
een arbeider in de enge zin van dat
woord? Of is hij een hoofdarbeider
geworden? Kan hy met zyn hogere
ontwikkeling en beschaving meer
kanten uit, is hy op meer plaatsen
bruikbaar en wordt hy daardoor
maatschappelijk minder kwetsbaar?
Ziedaar een vraagstuk, dat waarlijk
niet behoort tot de minst belangrijke
van de problematiek der indus
trialisatie en van de problema'
tiek van de arbeid in het alge
meen.
Op een hedenmorgen gehouden by-
eenkomst ter inleiding van de van 27
April tot en met 2 Mei te Utrecht te
houden Internationale Landbouwbeurs
heeft de voorzitter van de Stichting
voor de Landbouw, de heer H. D. Lou
wes, betoogd dat op het ogenblik zich
in de wereld symptomen voordoen,
welke wyzen op een dalende iy'n in de
pryzen van tal van agrarische produc
ten. Het ogenblik komt in zicht, dat op
de wereldmarkt sommige prijzen zich
beneden onze kostpryzen gaan bewegen
en hieruit ontstaat in land- en tuin-
bouwkringen een zekere onrust.
Volgens de heer Louwes zullen onze
regering en ons volk hier sterk reke
ning mee moeten houden. Mochten de
verwachtingen van onze agrarische be
volking nu teleurgesteld worden, dan
zou dat tot zeer scherpe en ongewenste
reacties aanleiding kunnen geven.
T.a.v. de perspectieven van enkele
landbouwproducten merkte de heer
Louwes op, dat voor consumptieaard
appelen de vooruitzichten, althans wan
neer de oogst niet al te overvliedig is,
niet ongunstig lijken te zijn, mede om
dat door de watersnood waarschijnlijk
minder aardoppelen zullen worden ver
bouwd. De pootaardappelexport zal de
toenemende concurrentie van Denemar
ken, West-Duitsland en andere landen
ondervinden, doch pessimistisch behoeft
men niet te zijn. Waarschijnlijk zal het
aardappelmeel met een moeilijker
markt te maken krijgen dan in de af
gelopen jaren. Ook de verbouwers van
voergranen zullen niet op hoge prijzen
mogen rekenen zolang de wereldmarkt
van voergranen betrekkelijk ruim blijft.
Voor de zuivelproducten vallen er
lichtpunten, doch ook duistere wolken
waar te nemen. Aan de ene kant staat
o.a het hoge binnenlandse melkver-
btuik, de preferentie op de Belgische
markt, de liberalisatie van de kaasin-
voer door België en onlangs ook door
Gr -Brittannië.
Aan de andere kant staan vooral het
lage binnenlandse boterverbruik, de
contingentering van de kaasinvoer door
landen als Frankrijk en W.-Duitsland,
de toenemende kaasproductie in Dene
marken, de politiek van de Ver. Staten
£>e<Van onze Haagse redacteur)
b°or h t adW-nct-Commissaris-Generaal
Loonei Belgische toerisme, de heer
nUia® van riW'i ,heeft gisteren ten
i n Haan Belgische ambassadeur te
anders gh viedegedeeld, dat de Neder-
?°n<ieei hVlAong iaar een belangrijk
l°enSme gehad in het Belgisch
"lino men voor 1959 nog toe-
Ü^oclit T '-e£ bezoek tlit ons land
L°®' verband met de ver-
4°0 tot f 60Qe demezentoev>iMng van
®eieisb|Pn®nlandse toerisme bij de Bel-
geweest a 2estig Procent ho-
hJ. dan m voorgaande jaren-
•heer beioek van
ri°e- Zestien V^6rtig Procent in "omvang
s»lrs waren Van de buitenlan-
?Ghe jj n Nederlanders; het Belgi-
i°-°00 overoaehfb°ekte Van hen rond
63* CSfr dJ' 36 pct meer
hl pct- van li»' -T Pmerkelijk is, dat
si <Je Kt Nederlanders in België
.flits 21 ,unststeden is gegaan en
feu6 cijfers lrtf de Ardennen. Met
ian dat men Vn *tegenspraak het
hjf genoten to Ardennen talloze
bleï dan echtef6n komt; het betreft
echter vooral de trekkers en
buitenlanders nam
kampeerders, die niet in de overnach
tingsstatistieken geregistreerd worden.
Hef Belgische Commissariaat-Generaal
voor Toerisme beijvert zich nu om aan
te tonen, dat het land ook voor hen,
die in hotels willen, verblijven, niet
zo duur is als vaak gemeend wordt. De
heer Struyf weet voor te rekenen, dat,
wanneer men zich niet op de eerste
klas-hotels blind staart, de prijzen van
het gemiddelde Belgische hotel gemak
kelijk de vergelijking met die van an
dere landen kunnen doorstaan. Hoewel
de hotelprijzen de laatste jaren geste
gen zijn, liggen ze toch nog altijd la
ger dan in 1949, terwijl in andere lan
den t.o.v. '49 stijgingen tot 35 pct. voor
komen. Buiten het hoofdseizoen geniet
de vreemdeling bovendien de voordelen
van het z.g. premiestelsel. Dit houdt
o.m. in, dat men bij een verblijf van
zeven dagen de 7de dag gratis krijgt
en bij een verblijf van veertien dagen
dag gratis. Hierbij komen nog 5 pct.
korting voor aankopen in toeristiscne
centra en terugbetaling van 2 frank
voor elke liter benzine, in België ge
kocht en verbruikt. Door deze laatste
regeling zijn de Belgische benzineprij
zen de laagste van Europa.
met betrekking tot de invoer van zui
velproducten en de snel toenemende
zuivelvoorraden in dat land.
Wat de vleessector betreft, ligt onze
kwetsbaarheid vooral in de varkens
houderij. Deze kenmerkt zich en niet
alleen in ons land door grote schom
melingen in de productie en dientenge
volge ook in de prijzen van varkens
vlees. Op het ogenblik is onze varkens
stapel buitengewoon groot, terwijl het
kwantum bacon dat wij aan Gr.-Brit-
tannië mogen leveren, zeer beperkt is.
In de loop van Mei wordt weer on
derhandeld over een extra hoeveelheid
bacon. Wanneer deze besprekingen voor
ons resultaat opleveren, de binnenland
se consumptie bij de lagere pryzen van
nu enigszins toeneemt en de vleeswa-
renexport (speciaal de hammenexport
naar de V. S.) op gang gehouden kan
worden, dan zal het met de varkenshou
derij waarschijniyk nog wel meevallen.
Volgens spr. zal men voorzichtig dienen
te zyn met een uitbreiding van de var
kensstapel.
Als algemene conclusie meende de
heer Louwes te mogen stellen, dat de
Nederlandse land- en tuinbouw de
naaste toekomst met een voorzichtig, in
sommige opzichten enigszins aarzelend
vertrouwen tegemoet zien.
ctrfi
69. Winonah kijkt verstoord op, als ze plotseling in de gang een bevelende vrou
wenstem hoort. Doch voor zij kan gaan kijken, wordt het zware gordijn ter zijde
geschoven en een slanke vrouwengestalte met bleek gelaat en jonkelende ogen treedt
binnen. De Vala!
Een ogenblik slaat zich eed ijskoude hand om Winonah's hartdoch zij beheerst
zich en treedt haar gast tegemoet.
De Vala gunt haar echter geen tijd voor plichtplegingen. „Waar is uw gemaal
vraagt zij dringend. „Koning Eric is toch nog niet vertrokken? Hij mag in geen
geval weggaanwant als hij dit doet, dreigt hem een groot gevaar!"
Winonah wankelt. „Maar hij is reeds twee weken geleden vertrokken stamelt zij
ontzet. „Waarom zijt gij niet eerder gekomen?"
Op het geluid van de stemmen is Svitjold haastig toegelopen en ook hij verbleekt
een ogenblik, wanneer hij hoort, waarom de Vala gekomen is. Doch het meest van
allen is de wijze vrouw zelf geschrokken.
„Ik ik vrees, dat gij hem nimmer terug ziet," fluistert zij. „Hij onderneemt een
zeereis, nietwaar? Welaan, het zal zijn dood zijn. Er is nog een kleine mogelijkheid
om het onheil af te wenden. En dat is, dat gij uw gemaal volgt! Gij, en gij alleen
kunt de koning redden."
Een dodelijke bleekheid heeft zich over het gelaat van de koningin gespreid en
even staart zij roerloos voor zich uit. Dan, met een flauwe hoofdknik, prevelt zij:
„Ik zal gaan, heer Svitjold, laat onmiddellijk een schip in gereedheid brengen. Zodra
het weer het toelaat, vertrekken wij."
Zij kan niet vermoeden, dat op hetzelfde ogenblik de voorspelling van de Vala reeds
bewaarheid dreigt te worden. Van de Drakkar blijft niet veel meer over dan een
wrak, ten prooi aan het meedogenloos geweld van de zware stortzeeën. Met opeen
geklemde kaken trekken de mannen aan de riemen en ondanks de verschrikkingen
van de laatste uren, ondanks het hopeloze van hun toestand, hebben zij de moed
nog niet opgegeven.
Thorkell merkt het eerst de smalle donkere streep land aan de horizon op. Terwi.il
een van de mannen met een schorre stem een oud Vikinglied inzetroeien zij Ui
taaie volharding voort naar die verre kust. Erwin is tegen het boord gekropen. Met
zijn ene hand klemt hij zich vast aan een eind touw, zijn andere arm ligt om Wolf's
nek. Trillend drukt het trouwe dier zich tegen zijn kleine baas aan en likt diens
gezicht.
„Zoet maar Wolf, brave hond," zegt Erwin met een verdacht trillend stemmetje e
zozeer is hij verdiept in het dier, dat hij niets ziet van de hoge muur van kolkend
water, die komt aanrollen. Het volgende ogenblik heeft de vloedgolf de Drakkar op
nieuw opgenomen. Erwin vergeet het touw en klemt zich met beide handen aan de
hond vast. Fadirschreeuwt hij. „Help! Wolf verdrinkt!"
Doch zijn stem gaat verloren in het bulderend geweld van het water. Bijna recht
staand richt het schip zich op in de golven. Dan breekt het krakend in tweeën en
in een kokende hel van water en hoog opspattend schuim gaat het ten onder.
Kolonel Walter B. G. Reynolds uit
Toronto (Canada) ontving tijdens een
diner van het hoofdbestuur van het
Ned, Roode Kruis, dat te zijner ere
werd aangericht, het Kruis van Ver
dienste van het Ned. Roode Kruis. De
vice-voorzitter van het Roode Kruis, dr.
J. Th. Wilkens, arts, speldde de heer
Reynolds het eremetaal op de borst.
Ten overstaan van de Canadese am
bassadeur Th. A. Stone, de secretaris
generaal voor Volksgezondheid, mr. J.
H. Klatte en diens echtgenote, van ds
secretaris-generaal van de Liga van
Roode Kruisverenigingen, graaf Bona-
b.s de Rougè, directeuren en hoofdbe
stuurderen werd de heer Reynolds
hulde gebracht voor het zeer belang
rijke coördinerende werk, dat hij bij de
buitenlandse Roode Kruis-hulpverle-
ning aan de watersnood-slachtoffers
heeft verricht. De directeur van de
hulporganisatie van het Roode Kruis
uit Genève, de heer Winsall, was ook
voor deze huldiging overgekomen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een ontwerp Gezondheidswet. Aan de
Memorie van Toelichting hierop is het
volgende ontleend.
Het thans aangeboden ontwerp heeft
in de eerste plaats ten doel een orgaan
in het leven te roepen, waarin het over
leg tot stand komt tussen de centrale
overheid en de openbare lichamen en
andere rechtspersonen, diensten en in
stellingen, welke zelf of wier leden
werkzaam zijn op het gebied van
volksgezondheid. In de tweede plaats
zullen ter bevordering van de uitvoe
ring van de gezondheidszorg provin
ciale raden worden geschapen. De nood
zakelijkheid van het scheppen van
deze organen is in de loop van de ja
ren duidelijk gebleken.
Volgens de nieuwe wet zullen er twee
veelzijdig samengestelde centrale organen
zijn, te weten de centrale raad voor de
Volksgezondheid en de Gezondheidsraad.
Daarnaast wordt de directeur-generaal van
de volksgezondheid wegens de bijzondere
plaats, welke hij in de organisatie van de
volksgezondheidszorg inneemt, thans in de
wet opgenomen. Tenslotte wordt het staats
toezicht op de volksgezondheid geregeld,
hetwelk aan hoofdinspecteurs en inspec
teurs blijft opgedragen.
Advertentie
RIJWIEL MOTOR
De bestuurder van het Chr. Natio
naal Vakverbond in Nederland, de heer
K. de Boer, die in opdracht van het
C. N. V. enige maanden in Nieuw-Gui-
nea verbleef, heeft tijdens een studie
conferentie van dit verbond te
Utrecht een inleiding gehouden ov-er
de mogelijkheden voor de sociale be
weging op Nieuw-Guinea.
Hij wees er op, dat het Nederlandse
deel van dit eiland ongeveer twaalf
maal zo groot is als Nederland en dat
het vermoedelijk wordt bewoond door
400.000 Papoea's en 15.000 Indische Ne
derlanders. Het land is vrij onvrucht
baar, bedekt met oerwouden en moe
rassen en economlisch weinig tot ont
wikkeling gekomen.
De sociale verbanden, clans en kam
pongs werden tot nog toe beheerst door
hun oude adat, waarbij het behoefte
schema zeer eenvoudig was. Dit on
derging enige wijziging door aanraking
met de missie en zending en een grote
verandering door het contact met het
Amerikaanse leger en het Westerse be
drijfsleven. De vraag naar meer goe
deren noemde spr. zowel materieel als
psychologisch „geladen"; deze had
met name voor de jongeren de zucht
naar verandering en vooruitgang ten
gevolge. De oude adat wordt daarbij
vaak terzijde geschoven, waardoor de
oude Papoea-samenleving wordt ont
wricht. Is de drijfveer naar nieuwe
maatschappelijke vormen alleen van
materiële aard, dan ontstaat het ge
vaar, dat de autochthone bevolking, die
nog zo kort geleden is gekerstend, ver
valt tot een materieel en geestelijk
pauperisme. Om .deze reden zullen wij
de Papoea's moeten bijstaan in hun
worsteling om een nieuwe samenle
ving, meende spr,
In deze worsteling ontmoet men
tweeërlei facet van sociale vraagstuk
ken. Het eerste is dat van de koelies
in de Westerse ondernemingen en het
tweede dat van de in de kampong ver-
bbjvende bevolking. Wat de Papoea
als koelie betreft deze zal zonder chris
telijk sociale activiteit ondergaan, zo
wel geestelijk, moreel als materieel in
het Westerse bedrijfsleven, ten behoe
ve waarvan hij voor een jaar of een
half jaar is aangeworven.
Omtrent zijn sociale behoefte moet
zowel met hemzelf als met zijn werk
gever gesproken worden om te komen
tot meer verantwoorde sociale om
standigheden. Het zal daarbij vermoe
delijk in eerste aanleg meer gaan om
de indirecte dan om de directe loon-
vraag, hoewel ook de laatste bij de
oudere koelies urgent is.
(Van onze correspondent)
De Ommelanden-affaire heeft plotseling een vry sensationele wending genomen.
De al enige tyd durende interne stryd tussen directeur de Boer en voorzitter van
het bestuur de heer Bus enerzyds en het bestuur en commissarissen van de Om
melanden anderzijds heeft door de besprekingen met de ANAB van de laatste
dagen een ontlading naar buiten-uit gekregen. Zaterdag nam de heer de Boer
plotseling ontslag als hoofddirecteur en ook de voorzitter van het bestuur, de
heer E. Bus, legde zyn functie neer. De heer de Boer zegt, niet langer de verant
woordelijkheid te kunnen dragen voor de besluiten, die het bestuur heeft genomen
in de besprekingen met de ANAB. De heer de Boer heeft zich in een circulaire
tot de melkieveranciers gewend. Ook heeft hy zich op een vergadering van melk-
leveranciers te Onnen bulten het bestuur om georganiseerd in dreigende
termen uitgelaten. Hy kondigde aan, dat zowel hy als de ex-voorzitter terug zul
len keren in het bestuur. Er werd een petitie getekend tegen de maatregelen van
het bestuur der laatste dagen. De heer de Boer is er thans op uit, zo werd ons uit
de kringen van de Ommelanden verklaard, een wig te dryven tussen fabriek en
leveranciers.
Het bestuur heeft onmiddellijk enkele
maatregelen getroffen. Bestuur en com
missarissen hebben inmiddels een nieu
we hoofddirecteur en waarnemend be
heerder benoemd, n.l. de heer J. T.
Wierenga uit Den Ham, die tot dusver
deel van het bestuur uitmaakte. De
fabriek en de leiding van het bedrijf zijn
verder door het bestuur in handen ge
nomen. De gebouwen werden wederom
onder bewaking gesteld. Enkele politie
agenten en rechercheurs betrokken de
wacht op l^et terrein en voorts hielden
stakers de sleutelposities in het bedrijf
bezet. Deze maatregelen werden geno
men, omdat men moeilijkheden ver
wachtte van de kant van de ex-directeur,
de heer De Boer, die naast de fabriek
woont.
Het bestuur deelde voorts mede, dat
de arbeiders, die volgens de arbitrale
uitspraak aan het werk moesten worden
gezet, gisteren hun werkzaamheden
hebben hervat. Het bestuur was van
mening, dat noch de directeur noch de
voorzitter ook maar iets aan de uit
spraak van de arbitragecommissie kun
nen veranderen. Evenmin kunnen zij het
dreigende onheil voorkomen, dat de fa
briek door de A.N.A.B. verkocht zal
worden, want dagelijks lopen de vorde
ringen wegens het niet nakomen van de
arbitrale uitspraak op.
Regeringscommissaris
Het hoofdbestuurslid van de A.N.A.B.,
de heer S. v. d. Ploeg, heeft gistermiddag
op een persconferentie meegedeeld, dat
het bestuur van de Ommelanden niet
van plan is zich te laten intimideren
door de actie ontketend door de heren
De Boer en Bus. Mocht de heer De Boer
doorgaan met zyn oppositie, dan zal het
bestuur ongetwijfeld andere maatrege
len nemen, hetzij door het verkrijgen
van een rechteriyke uitspraak de wette-
ïyke gang van zaken in het bedrüf te
verzekeren, hetzü door de regering te
verzoeken nog een dezer dagen een
regeringscommissaris te benoemen.
De ex-voorzitter van het bestuur, de
heer Bus, heeft bekend gemaakt, dat de
door hem geleide oppositie, waartoe de
ex-hoofddirecteur behoort, in het geval,
dat het bestuur in zijn houding zal vol
harden, de fabriek „volkomen zal ruïne
ren". O.m. zou dan getracht worden de
losse melkieveranciers te bewegen hun
melk niet langer door de Ommelanden
te laten verwerken.
Gistermorgen deden zich reeds enkele
ongeregeldheden voor. De eerste melk-
leverancier, die aan de poort verscheen,
een trouw dienaar van de ex-directeur,
weigerde zijn melk te lossen als niet de
directeur op het terrein zou worden toe
gelaten. Hij werd door het bestuur
weggezonden. De A.N.A.B. deelde mede
besprekingen met andere zuivelfabrie
ken te zullen voeren om geen melk van
„De Ommelanden" over te nemen. Deze
afspraak is in het begin van het conflict
ook al gemaakt, maar enige tijd geleden
had de A.N.A.B. deze andere fabrieken
hun vrijheid hergeven. Men wil dus
voorkomen, dat de heren Bus en De
Boer op die wijze succes met hun pro
testactie hebben. Het is de heer De Boer
verboden het fabrieksterrein te betreden.
De A.N.A.B. heeft zyn boete-clausule
niettemin gehandhaafd. Deze boete
clausule is n.l. in de arbitrale uitspraak
opgenomen en dient te worden nageko
men. De A.N.A.B. heeft thans boeten
van in totaal f375.000 gevraagd. Voorts
is aangekondigd voor iedere dag, dat de
Ommelanden in gebreke blijft de bepa
lingen van de arbitrale overeenkomst na
te komen, een boete van f 10.000 te eisen.
Dit geldt met terugwerkende kracht van
Donderdag 9 April af. Van heden af zal
dit bedrag f 100.000 per dag zijn.
De oppositie onder de leden van de
coöperatieve zuivelfabriek „De Omme
landen" heeft het bestuur verzocht een
buitengewone algemene ledenvergade
ring uit te schrijven. Hoewel men aan
vankelijk hiervoor in bestuurskringen
niets voelde, is deze vergadering van
middag in „Het Tehuis" te Groningen
gehouden.
Om te voorkomen, dat de autochthone
bevolking van Nieuw-Guinea 'in zijn
geheel een koeliebevolking zal worden
ef blijven, moet een economisch en so
ciaal doel in de kampong worden na
gestreefd. Daar de Papoea niet geleerd
heeft zodanig economisch te handelen,
dat hij de ontwikkeling naar een meer
Westerse samenleving rustig onder ogen
kan zien, zal men hem behulpzaam
moeten zijn met het verwerven van de
nodige kennis, waardoor hij méér ge
wapend is 'in de strijd om het nieuwe
bestaan.
De armoede in de kampongs ont
staat, doordat er geen tegenprestatie is
t. o. v. de goederen, die men verlangt
te bezitten en door het welig tieren
van ziekten. De enige mogelijkheid
aldus spr. om deze tegenprestatie te
verrichten, is gelegen in het oprichten
van coöperaties onder deskundige lei
ding. De bevolking is echter niet al
leen geholpen met wat spr. zou willen
noemen bedrijfscoöperatie. Tegelijker
tijd moeten de kampongs of clanver-
banden in samenwerking de strijd aan
binden tegen kindersterfte en ziekte.
Het fatalisme, dat t.o.v. ziekte en dood
thans overheersend is bij de Papoea
bevolking, moet verdrongen worden
door de christelijke naastenliefde.
Advertentie
U «uit mor gene „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal in uw
ingewanden doen stromen, anders verteert uw
voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt,
wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige
CARTER'S LEVERPILL.ETJES om die liter
gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig zacht middel, onovertroffen om de
gal te doen stromen. Eist Carter's Leverpilletjeg.
Het hoofdbestuur van de Koninklijke
Nederlandse maatschappij tot bevorde
ring der Geneeskunde is van mening,
dat het de behandelende geneesheer
verboden is een geneeskundige verkla
ring af te geven, voor een zieke beno
digd om bij volmacht te kunnen laten
stemmen. Het is verder van mening, dat
het toegestaan is voor een andere ge
neesheer dan de behandelende genees
heer deze verklaringen af te geven,
hoewel hier vaak zeer grote practische
bezwaren bestaan, en ook gevaar voor
verwatering, maar het hoofdbestuur wil
en kan dit zeker niet verbieden.
Het hoofdbestuur acht het voor de
toekomst gewenst, dat de wetgever de
eis van een doktersverklaring laat val
len en zich tevreden stelt met een door
de kiezer af te geven verklaring, zoals
de wetgever zich ook met een derge
lijke verklaring tevreden stelt indien de
kiezer op de dag der stemming bulten
zijn woonplaats verblijft.
In haar vergadering van 26 Maart 1953
heeft de Tweede Kamer besloten een
commissie uit haar midden te benoemen,
bestaande uit de fractievoorzitters, en
aan deze commissie op te dragen vraag
punten samen te stellen omtrent de in
houd van de nota in zake voorgenomen
maatregelen betreffende verhoging van
de huren en wijziging van de belastingen
en voorts deze vraagpunten te publice
ren en in handen te stellen van de rege
ring, met het verzoek een schriftelijk
antwoord daarop aan de kamer te doen
geworden. Overeenkomstig dit besluit
heeft vorenbedoelde commissie een lijst
van 134 vragen opgesteld. Zij merkt
daarbij op, dat het opnemen van een
vraag niet behoeft te betekenen, dat de
gehele commissie of een meerderheid
daaruit de opvatting voor haar rekening
neemt, welke daarin ten aanzien van de
voorgestelde maatregelen of de politiek
der regering in meer algemene zin,
expliciet of impliciet, aan de dag mocht
treden.
Van de vragen, welke overwegend be
treffen het feitelijke kader, waarin de
voorgenomen maatregelen moet worden
gezien en beoordeeld laten wij hieronder
een aantal volgen. Is het reeds mogelijk
nadere gegevens te verschaffen omtrent
de Rijksuitgaven, welke voortvloeien uit
de watersnoodramp? Met welk percen
tage zal de huur der vooroorlogse wo
ningen verhoogd moeten worden, wil in
het algemeen voor deze woningen weer
van rendabele huur sprake kunnen zijn?
Kan de regering mededelen welk deel
van de vorige huurverhoging van 15
procent ten bate is gekomen van het
onderhoud van huizen en hoe groot het
voordeel daarvan is voor de huiseige
naren, vergeleken bij voor de oorlog,
doordat thans praktisch geen leegstand
van woningen voorkomt en doordat een
deel van het onderhoud, dat vroeger
door de verhuurder werd gedragen, op
de huurder is overgedragen? Moet uit
de nota worden afgeleid, dat uitsluitend
woningen, gebouwd voor Mei 1940, voor
huurverhoging in aanmerking komen?
Welke betekenis moet worden toegekend
aan de mededeling der regering, dat zij
de, voorgenomen huurverhoging bedoelt
te laten ingaan uiterlijk 1 Januari 1954?
Ziet zy een mogelijkheid de huurver
hoging met de compensaties, eerder te
doen ingaan? Worden in het program
der regering de verschillende belasting
verlagingen evenwichtig over de onder
scheidene groepen der bevolking ver
deeld, evenals in het verzwaringsprogram
van 1951? Zo ja, wil de regering dit dan
nader toelichten? Zo neen, waarom is'
de regering dan ditmaal van het crite
rium van evenwicht afgeweken? Indien
de kinderbijslagen verhoogd worden, zal
dit dan geschieden met een zelfde per
centage als de lonen? Zal de regering
zorg dragen, dat ook voor kleine zelf
standigen, rentetrekkers, gepensionneer-
Twee Zweedse spoorweglieden, zullen
Woensdag op het Paleis Soestdijk Zweed
se poppen voor de Prinsessen aanbieden.
De Zweden behoren tot een gezelschap
van 24 man Zweedse spoorweglieden, die
hun werkzaamheden ten Noorden van
de Poolcirkel hebben.
den, trekkers van de noodwet ouder
domsvoorziening, enz. tijdig voorzienin
gen ter compensatie van de huurverho
ging zullen worden getroffen? Is het de
bedoeling de beoogde loonsverhoging
dwingend voor te schrijven dan wel haar
aan het goedvinden van de werkgevers
over te laten? Kan reeds worden mede
gedeeld, hoe groot de loonsverhoging
voor de verschillende inkomensgroepen
zal zijn? Zal deze loonsverhoging, nu zij
niet door verdergaande belastingmaat
regelen „zal kunnen worden gecompen
seerd", niet leiden tot prijsverhoging,
althans van de artikelen, voortgebracht
in de loon-intensieve bedrijven?
De vragenlijst is ondertekend door de
fractie-voorzitters Schouten, Tilanus,
Zandt, Oud, Burger, Romme, Weiter.
Gortzak.
Op advies van de afdeling Bloemisterij
heeft de Stichting voor de Landbouw
een brief gezonden aan de minister van
Landbouw inzake de noodtoestand in de
bloemisterij. De bezorgdheid der Stichting
is gebaseerd op de uitkomsten van een
onderzoek, dat door het Landbouw Eco
nomisch Instituut L.E-I. is ingesteld in
ongeveer 80 bedrijven te Aalsmeer. Hier
bij is gebleken, dat vooral de potplant-
bedrijven en seringenbedrijven bijzonder
ongunstige uitkomsten hebben.
Ter verbetering van de toestand in de
bloemistery beveelt de Stichting aan-
maatregelen tot een verantwoorde be
heersing van de productie, voorts de be
vordering van de afzet van bloemisterij
producten.
Het Nationaal Rampenfonds heeft tot gis
termiddag 106.6 millioen golden geïncas
seerd. Sedert de opgave van de laatste
stand is er weer f 100.000 bij gekomen.
De vertegenwoordiger in Europa van de
„Wierton Steel Company Division of The
National Steel Corporation", één der groot
ste Amerikaanse staalmaatschappijen, de
lieer J. K. Bos, bracht gistermiddag een
bezoek aan het hoofdbureau van het Na
tionale Rampenfonds. Bij dit bezoek bood
de heer Bos aan prof. dr. P. R. Michael en
luit.-gen. b. d. P. Alons een chèque van
10.000 dollar aan.
DREISCHOR: Steenlandvan der Weijde,
Johanne Levina, geb. 4.2,13 te Nieuwerkerk,
laatste adres: Zuidstraat D 179.
NIEUWERKERK: Folmer, Pieter M„ geb.
7.12.47, laatste adres: Stationsstraat 371;
Heijboer, Jan, geb. 26.3.21, laatste adres:
Rijksweg 215; Hoogerland, Janna Hendrina,
geb. 16.2.31 te Nieuwerkerk, laatste adres:
Weststraat 37; Hoogerland, Jozeas, geb.
2.5.97, laatste adres: Weststr. 34; Smits. Fre-
derik, geb. 2.4.24. laatste adres: Zuidendijk
West 70, Dubbeldam.
STAVENISSE: De Graaf—Van Gorsei,
Tona, geb. 25.2.85 te St. Maartensdijk, laat
ste adres: Julianastraat A 73.
