Grote activiteit rond viering
honderd jaar Kromstaf
Een nieuw leven
D.D.D
HET Is" GEBOD VOOR SCHRIJVER EN LEZER
Volgens de Schrijversalmanak
voor het jaar 1953
Emotie en inspiratie
Moord
in de lift
PUROL Geneest al wat Uw huid deert!
De emancipatie door een
kijk venster
Huid
uitslag
Duidelijk stand
punt regering
gevraagd
15.000 dollar voor
Leidse Universiteit
Zeldzame schilderij en verzameling in
het Delftse Prinsenhof
Academisch zieken
huis te Nijmegen
66ste dodenlijst
LITERAIRE KRONIEK
ZATERDAG 25 APRIL 1953
PAGINA 3
Toekomst televisie
Audiëntie
Heiligennamen voor
Ierse vliegtuigen
Mej. dr. A. Kersbergen
wordt Carmelites
Wethouder als reisleider
door NGAIO MARSH
ïi
Janny van Wering voor
Franse Omroep
Uitvoering begonnen
Deskundigen gevraagd
voor Costa Rica
Congres van de Crams
Mr. Den Daas in Holland-
Festival
(Van onze speciale verslaggever)
OP verschillende plaatsen in ons land wordt momen
teel ingespannen gewerkt aan de voorbereidingen
Ned ]'an het grote feest' waarmede de Katholieken van
liik het- Eeuwfeest van het Herstel der Bisschoppe-
Jcp?>6 ,ylerarc?iie °P 16 en 17 Mei a.s. zullen gaan herden-
rii* epaald koortsachtig is die activiteit rond het Katha-
1>on^nVent 'in utrecht' waar sedert 1934 het Museum
zad oderne Religieuze Kunst is gevestigd. Dinsdag a.s.
V)ordr Sen 9r0te exP°sifle ,Van kerkelijke kunstwerken
boi B-n peopend en voor die tijd moet een ingrijpende ver-
uwing gereed zijn. Het is nauwelijks te geloven, dat
tonr, ,„.rm zal slaOen, want gisteren nog geleek de ten-
r?y? zao^ meer op een timmerwinkel dan op een
uwnte, die binnen enkele dagen schilderijen, beeldhouw-
achr en gebrandschilderde ramen zal huisvesten. Koorts-
ntig oofc werkt in Amsterdam Marius van Beek aan een
beoT^eter hoog cru.^tix naar het ontwerp van het kruis-
ee i waarrtiede bij in December van het vorige jaar een
StEwverm^dm9 verwierf in de prijsvraag, die door de
ren ,g 160 jaar Kromstaf was uitgeschreven. Op het bu-
f °u 'n de Minrebroederstraat, waar Albert Welling met
die v. StaIeesten organiseert, heerst hoogspanning,
17 M - eerst zal ontladen wanneer 'in de late avond van
Mei twee historische hoogtijdagen voorbij zullen zijn.
In het atelier van Marius van Beek groeit het kruisbeeld,
dat in het Utrechtse Stadion zal worden opgericht.
TV7 Mneer wij de misliturgie van de
W t u bondag na Pasen aandach-
tiellk ulbfeZien( da? treft ons onmid-
81 is iftroct6'at deze n°g geheel en
0n?o afgestemd op de vreugde over
beslist mP°fSS1wg' /"wonderlijk is dat
hitgedarht Pn "t komen wij wel ooit
«inch*acbt en uitgepraat over dit on-
goedhei^Sterle van Gods liefdevolle
dt l0,,d,t® aanzien van de mens? In
de ter^Jko zin van het woord is ons
te i, fe J id geschonken „heiligen"
lien "1?11' ook al leven wij hier temid-
Sen de zonde en allerlei bekorin-
Veri-i xons verworven uit-
Epistef11lppf+aCc'tT Le ontnemen. In het
goede Petrus ons daarom
denp^,VermanmS?n om onder „de hei-
te hr- waar wij moeten leven, trouw
mijven aan onze roeping. Het Evan-
Vaart Preekt van de toekomstige Hemel-
tevencV^n ,0nze Vei"losser, maar belooft
on, ~e komst van de H. Geest, Die
staan" ln Kerk onophoudelijk zal bij-
ZUlter, T*,2#* leiding en genade. Wij
oveCL f met aan ons zelf worden
eina ii n. Christus zal tot aan het
het tijden „aan onze kant" van
ei leven blijven staan en steeds bereid
de °n^ te sterken en te verlichten in
.werkelijk zware strijd om de vol-
"arding m het goede.
Dit zijn alle geopenbaarde waarheden
..aaraan geen twijfel mogelijk is. Feite-
ülk kunnen wij de liturgie van deze
bondag gerust naast die van een week
geleden plaatsen. Ook daarin komt de-
z®lfde gedachte tot uiting. Christus
Wordt, éveneens door Sint Petrus, de
harder en bewaker onzer zielen ge
doemd. Het Evangelie van de Goede
!£der sPreekt wel voor zich zelf.
Wij „Ld<!TO gedachten voor ogen mogen
in staat zÏÏe ^6e2S afvraSen> of wij ook
te besteen- Paasvreugde in ons leven
de-OD-ziehlgen' Et zozeer om de vreug-
dLrnn fnHaar VGeleer om de reden
inderdaad e m<reste gevallen is Pasen
"dardaad ,een mijlpaal geweest in het
geestelijk leven der Katholieken. De
oorgeschreven biecht en H. Communie
eeft minstens enige bezinning
jP ons gedrag met zich mee gebracht,
i. hf noodzakelijke gewetensonderzoek
en -0nz® zwakke plekken blootgelegd,
misschien wel het besef geschonken,
wij, om het „nieuwe leven" inder-
aad te leiden, dat ons mogelijk is ge-
toeu 1 door de §enade der verlossing,
dien Wel een grondige wijziging
tti "en aan te brengen in heel onze hou-
eenf, f. dan begrijpen wij ook, dat we
Ver!0 g niet kunnen noch mogen
feest1' ^even' alsof Pasen slechts een
cn„ ls' dat ëeen verdere gevolgen voor
ons gedrag heeft
Vruibti? bgt juist het wezen van een
heei e Paasviering, dat zij ons ge-
v 81 enal naar Christus terug-
vend F dat zy m ons leven een blij-
ko "bekering" bewerkt, die, voort-
bpln?lld mt een nieuw verworven, juist
0 ef yan onze geestelijke rijkdom, elk
Ubl, van ons verder leven blijkt
da iGeeb onze houding, uit al onze ge-
ctlten en woorden.
De vraag bij uitstek, waar alles op
aan komt, is en blijft, of het laatste
k-,. Paasfeest inderdaad onze „b e-
tot rr!un g"' d-b onze algehele terugkeer
v0 bristus heeft bewerkt. Niet slechts
Uatr enkele dagen of weken, maar zó,
vast er iri ons hele leven voortaan de
Katu ,wil bestaat als overtuigde, goede
toeK 1 te getuigen van ons
Vee] en aan"Christus. Er wordt zo
schr'w?Sproken en geschreven over de
vanarend toenemende ontkerstening
Selev 6 wereld er wordt overal kritiek
tijd erd en inderdaad lang niet al-
op ,zonder reden op de wijze, waar-
W* meesten onder ons hun geloof be
te men geeft zich alle moeite om
rpet bekken, welke veranderingen men
hrenvrucbt zou kunnen en moeten aan-
van ht ln de bcie katholieke aanpak
°v leven, en wanneer men dat alles
'hderri6 's *e loochenen, dat wij
s®nd 'n een tijd leven, die beslis-
het rv, Yoor de toekomstige invloed van
kan ji 'lstcndom op de mensheid. Men
°PvaH- zeggen- dat veel gebruiken en
der lmgen, waarmee de meesten on-
dige bs zijn groot geworden, een gron-
tiaarv herziening behoeven. Sommige
V/0rr, an zullen zonder meer moeten
hieuwP .afgeschaft, andere gewijzigd en
in Ki,8 mgevoerd. Wij kunnen hier niet
khiten erkeden °P m Saan- Dat ligt
Zen on°nze opzet. Wel willen wij wij-
in al bwëe zeer voorname punten, die
WeZeri].ucze plannen telkens weer als
grote,- terugkomen: er zal een veel
Uodie e. en diepere geloofskennis
Wij ?11zijn voor ieder en tevens zullen
Uioptp, n afz°nderlijk nu eindelijk eens
8h1gaan begrijpen, welke ver-
lijlc j °°rdelijkheid wij persoon-
het te t?n' Vooreerst voor de naam van
ahdei-sHubcisme in het oordeel van
biermèe en vervolgens wat
v0or hot u1? uauwste samenhangt
Het f van hun zielen
dat Hit13 een feit al moet men zeggen,
Veien geen juiste redenatie is dat
Wij2G ons geloof beoordelen naar de
hefV^frop w jj het beleven. Wanneer
^°°f ne katholicisme het enig-ware ge-
eU)B--u. 8me!l> en de Kerk van Rome de
alle ree 8 rk van Christus, die voor
t heii11SSn bedoeld zijn en allen tot
t°ch rpf. moeten voeren, dan mag men
perste nf1 ,verwachten, dat op de aller-
°°f en piaats de aanhangers van dat ge-
^Uigino- Kerk ook volgens hun over-
piet te i„ v^n Nu valt het evenwel
6t levon° dat de werfkracht van
karing van veel Katholieken uiterst
uap aant' ,v,aak zelfs eerder afstotend
fenoverl8^k,8nd Werkt- Dit is het te-
th,at Chrbtfi8 van waar apostolaat,
agen HnpS i?ns toch allen heeft opge-
kunnen wij ooit zulk een
Met Museum voor Moderne Religieu
ze Kunst in het Agnietenconvent naast
de Utrechtse kathedraal, kon tot voor
kort de naam „museum" nauwelijks
dragen. De expositieruimte was weinig
meer dan een onherbergzame zolder en
geenszins een waardige plaats voor de
moderne kunst, die in Nederland wel
iswaar slechts heel weinig hoogtepunten
telt maar toch een redelijke huisvesting
verdient.
Op initiatief van de Stichting 100
.laar Kromstaf ig door de architecten A.
Bunterbach en J. Luyten een geheel
nieuwe omgeving ontworpen, die, naar
het zich laat aanzien een van de mo
dernste tentoonstellingszalen van ons
land zal worden. De hanebalken van de
bovenzaal zijn afgeschoten door 'n grijs
blauw geschilderd raamwerk, dat een
fragiel velum draagt. De wanden zijn
licht van kleur en men heeft vermeden
een grote vierkante ruimte te scheppen
door het plaatsen van een aantal plasti
sche vormen en schotten, allen verschil
lend van overwegend grijze kleur.
In het Aartsbisschoppelijk Museum
aan de Agnietenstraat zal de religieuze
kunst van 1850 tot aan de dood van
Toqrop in 1927 worden tentoongesteld.
Hieronder valt de Watersstaatsstijl, de
Neo Gothiek en de kunst van de sym
bolisten. Bij de moderne religieuze
kunst zullen de drie prijswinnaars en
de eervolle vermelding in de kruisbeel
denprijsvraag een plaats krijgen.
Ook rond de ingang van de kathe
draal aan de Lange Nieuwstraat komen
ingrijpende veranderingen tot stand.
Hierbij is van de zijde van het Utrecht
se gemeentebestuur een grote mede
werking ondervonden. Jarenlang heeft
men namelijk reeds getracht, de bijna
vijf meter hoge muur, die de kerk van
de straat afsloot, verwijderd te krijgen.
Alle pogingen mochten toen niet baten.
Thans is in nauwelijks een dag het
muurtje omver gehaald. De rijzige popu
lieren zijn thans tenminste te zien en
er zal een fraai grasgazon worden aan
gelegd, versierd met bloemperken.
Naar een. idee van Rector Verrijt van
Mariaoord in Vught heeft de Dordrecht-
se kunstenaar Lou ten Bosch 14 diora
ma's in minder moeilijk Nederlands
kijkvensters geheten gemaakt, waar
in men veertien belangrijke figuren uit
Advertentie
Krabben en peuteren maakt
de kwaal steeds erger De hel
der vloeibare D.D.D. dringt
diep in de poriën door, zui
vert, ontsmet en geneest de
huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
WKVUUIVV VII VliVVO V Ut
houding verantwoorden En dan zwij
gen wij nog over ieders plicht tot zelf
heiliging. Het gevaar van het commu
nisme, met zijn strijd tegen godsdienst
en Kerk, is bekend genoeg. Maar daar
naast hebben wij tegenwoordig ook nog
te doen met het atheïstisch humanisme,
dat steeds meer aanhangers vindt en
principieel geen rekening houdt met
het bestaan van God en dus ook Zijn
wetten niet erkent. Voeg hierbij de to
taal ontkerstende sfeer van het moder
ne, openbare leven en het is, voor wie
ook maar even nadenkt, duidelijk dat
wij, Christenen, onze boodschap van
Christus wel zeer overtuigend aan de
wereld moeten brengen, wil deze daar
naar luisteren. Daden spreken altijd nog
meer en beter dan woorden. Het „nieu
we leven", dat wij met Pasen ontvan
gen hebben, moet daarom uit heel ons
gedrag blijken voor ons eigen heil voor
eerst, maar evenzeer voor dat van al
onze medemensen, van wie er zo zeer
velen in geestelijk levensgevaar verke
ren. Geve God, dat wij, Katholieken, de
vruchten van het voorbije Paasfeest
deze keer met overtuiging en volhar
ding in ons leven mogen bestendigen.
L.
de katholieke emancipatie kan zien, ge
plaatst, in de omgeving, waarin zij hun
heilzaam werk voor de Roomse zaak
hebben verricht. Mgr. Zwijsen wandelt
met Koning Willem II in Tilburg, Dr.
Pierre Cuypers maakt schetsen voor de
kathedraal van Haarlem, Alberdingk
Thijm schrijft er zijn belangwekkende
geschriften, Mgr. Ariëns spreekt Twent
se stakers toe, Mgr. Schaapman houdt
een gloedvolle rede in de Tweede Ka
mer, Mgr. Poels staat in een voor hem
karakteristieke houding voor de smo-
kerige heksenketel, de mijnen, Thor-
becke wandelt over het Binnenhof, Kar
dinaal de Jong bezoekt de H. Vader, dr.
Nuyens rijdt rond in zijn koetsje, Le
Sage ten Broek zorgt voor de toeren en
tenslotte diepen Ruijs de Beerenbrouck,
Mgr Nolens en Aalberse kennis op in
de bibliotheek van de Tweede Kamer.
Lou ten Bosch heeft zijn goed gelij
kende figuurtjes naar foto's en tekenin
gen gemaakt van papier-m.aché en Ank
Stumpel zorgde ervoor dat ze van pas
sende kleding werden voorzien. Met
medewerking van H. van Duynen wer
den in kasten van 1,25 m. breed, 1 m.
hoog en 60 cm. diep hele landschappen
gecreëerd of interieurs van vergader
zalen en simpele huiskamers. Door een
knappe verlichting is een uiterst char
mant geheel ontstaan, dat zelfs de meest
simpele zielen zal ontroeren. In een spe
ciaal daarvoor gemaakte tent zullen de
ze veertien kijkvensters het land rond
reizen. Dinsdagmorgen 28 April zal mr.
J. Derks deze tentoonstelling in Utrecht
openen. Het eerste van de vele plan
nen, die de Stichting 100 Jaar Kromstaf
heeft, zal daarmee zijn gerealiseerd.
Het crucifix, dat door Marius van Beek
viordt gemaakt, wordt het hoofdmo
ment in de aankleding van het Stadion,
wc ar de Pontificale Hoogmis door de
Kardinaal Legaat zal worden opgedra
gen en waar de grote manifestaties ge
houden zullen worden. Het wordt waar
schijnlijk het grootste corpus dat ooit in
Nederland is vervaardigd.
Paul Gregoire won de eerste prijs.
Diens oergrote beeld, in brons uitge
voerd, zal zoals indertijd gemeld in Nij
megen nabij de Waalbrug worden ge
plaatst. Aanvankelijk was het niet de
bedoeling dat het ontwerp van Van Beek
voor uitvoering in aanmerking zou ko
men. Maar kort voor de ramp werden
besprekingen geopend om dit bijzonder
suggestieve kruisbeeld te plaatsen in het
Amsterdamse stadion als centraal punt
in de viering die daar was geplanned.
Na de nationale ramp werd echter Be
sloten tot versobering. Er werd naar
een synthese gezocht tussen de viering
in Amsterdam en die in Utrecht. Het
resultaat was dat Marius van Beek op
dracht kreeg zijn ontwerp te realiseren
voor het Utrechtse stadion. Het corpus
wordt geplaatst op een zestien meter
hoge kruisbalk. Aan de voet hiervan
wordt een door René van Seumeren ge
maakt altaar opgesteld op een 37 meter
breed plankier. De supervisie hierover
en het ontwerp van het geheel berusten
in handen van architect Nico de Jong.
Marius van Beek voert zijn beeld
uit in gips. En dat heeft hem voor
grote problemen geplaatst. Tenslotte
wordt het gemaakt voor een levens
duur van drie dagen. Daarom heeft
het in het materiaal dat wordt ge
bruikt een tijdelijk karakter gekregen.
Ondanks deze problemen is in nauwe
lijks twee maanden tijds in de ateliers
van de beeldhouwer aan de Zomerdijk
straat uit holle buizen, teenhout, jute en
gips een beeld gegroeid dat, hoewel het
nog niet helemaal gereed is, toch reeds
een aangrijpende werking heeft. Het
atelier waar het nu staat is te klein om
het beeld geheel op te stellen. Daarom
heeft de beeldhouwer de beschikking ge
kregen over de „Oude Zaaier" op de
Keizersgracht, het voormalige kerkge
bouw dat thans als pakhuis wordt ge
bruikt. Hier zal hij zijn beeld verder
kunnen afwerken.
Het is nodig, dat men met betrekking
tot de toekomst van de televisie niet lan
ger in de mist vaart, maar de te ver
volgen weg duidelijk voor ogen ziet. Zo
wel nationale als internationale belan
gen eisen, dat van regeringswege een
duidelijk standpunt wordt ingenomen,
aldus ontlenen we aan het Voorlopig
Verslag der Tweede Kamer over de Wet
op het kijkgeld, waarin men van ver
schillende zijden tot de conclusie kwam,
dat het wenselijk zou zijn, indien de
regering het ontwerp terugnam tot zij
een klaarder inzicht zal kunnen ver
schaffen in haar voornemen m.b.t. de
televisie.
Gewezen werd op de onhoudbare po
sitie, waarin de omroepverenigingen
komen te verkeren, wanneer zij niet ge
ruime tijd voor 1 October (de sluiting
van de experimentele periode) mede met
het oog op vernieuwing van lopende
contracten, weten waar zij aan toe zijn.
Algemeen had men bedenking tegen het
voorstel de hoogte van de bijdrage bij
algemene maatregel van bestuur vast te
stellen. Waarom kan dit niet in de wet
zelf gebeuren, zo vroeg men zich af. Het
bedrag van dertig gulden, dat de rege
ring voornemens is als kijkgeld vast te
stellen, ondervond van verschillende zij
den kritiek.
De Aartsbisschop-Coadutor van Utrecht,
Z. H. Exc. mgr. dr. B. J. Alfrink, zal in
de komende week alleen na afspraak
audiëntie verlenen.
TT et verschijnen van de Schrijversalmanak 1953 roept voor de kenners her-
f~~i inneringen op aan die fameuze voorganger, geheten „Erts", uit het jaar
1926. Het is verleidelijk beide almanakken met elkaar te gaan vergelij
ken. maar practisch heeft het weinig zin. Dê~samenstellers van vandaag. Clara
Eggink en G. Sötemann, zijn niet de samenstellers van weleer. Tusen '26 en '53
hebben smaak en inzicht zich ontzaglijk gewijzigd: alleen reeds het typogra
fische uiterlijk van beide handboeken spreekt dienaangaande boekdelen. Wat
men behouden en zelfs nog enigermate uitgediept heeft, dat is de Enkhuizerach-
tige mededeelzaamheid, „wel niet over markten en getijden, of over het te ver
wachten weer, doch wel over de literaire aequivalenten daarvan."
positieve voorman verwarrend vinden,
maar men moet staande houden, dat wat
her en der, incidenteel en individueel,
wordt gemaakt, de aandacht waard is.
Vrijwel alles in deze helderblauwe Al
manak heeft „niveau", is niet van
wereldschokkende betekenis, maar drukt
groei en bloei uit. Groei en bloei op ruï
nes, kan men preciseren.
..In de kalender zal de lezer de letter
kundige feestdagen vermeld vinden. De
weekoverzichten hebben plaats gemaakt
voor de lijsten van verschenen en te
verwachten boeken. De opsomming van
levende schrijvers kan hem leren welke
sterren zijn op- of misschien ook al on
dergegaan. En de literaire prijzen geven
meermalen een indruk van de zonne
stand. Tijdschriftenlijst en de adressen
van uitgevers en organisatie vormen de
marktgegevens voor onontdekte auteurs
of geïnteresseerde lezers."
Als „getijdentafel" kan men beschou
wen de bloemlezing, „die een zo getrouw
mogelijk beeld wil geven van hoog- en
eventueel laagwaterstanden." Het beeld
is op z'n minst gezegd interessant; het
logenstraft de nogal eens gehoorde be
wering, dat onze litteratuur in het slop
zit. Dit is zonder meer niet waar. Men
kan aanmerkingen te over hebben op
aard en groeirichting der jongere schrijf
kunst; ook kan men het ontbreken van
artistieke eensgezindheid en van een
Advertentie
"t
i 1 i- i .~A f
i v - fif
f>H
Het verzetsmonument voor 's-Herto-
genbosch, vervaardigd door de beeld
houwer Peter Roovers, is gereed geko
men. H wordt Maandag 27 April a.s.
onthuld.
De rijksuniversiteit te Leiden heeft
van de Rockefeller Fundation te New
York een gift van 15.000 dollar gekre
gen, ten behoeve van een nieuw labo
ratorium voor experimentele histologie.
Naar wij vernemen, zal het bedrag
van deze schenking worden gebruikt
vor de aanschaffing van enkele kostbare
noodzakelijke instrumenten, die niet
uit het van rijkswege beschikbare
budget konden worden bekostigd. De
voornaamste objecten zijn een inrich
ting voor microcinomatografie en een in
richting voor het droogvriezen van weef
sels. Die droogvriezen is een methode van
prepareren van weefsels, waarbij het
preparaat zo min mogelijk in stuctuur
verschilt van de levende toestand.
(Van onze speciale verslaggever)
De IAer Lingius, de Ierse lucht
vaartmaatschappij, die ook Schiphol
aandoet, doopt haar vliegtuigen met
namen van heiligen, die populair
zijn in de landen, waar zij op vliegt.
Zo zullen twee toestellen worden
vernoemd resp. naar St. Willïbrord
en St. Nicolaas.
De adjunct-archivaris van het Rotterdam
se gemeente-archief, mej. dr. A. Th. C.
Kersbergen, gaat per 1 Mei a.s. haar te
genwoordige werkkring verlaten en treedt
als novice in de Carmel van IJsland.
Mej. Kersbergen promoveerd'e in 1927 te
Utrecht op een oud-Germaans onderwerp.
Bij de voorbereiding daarvan had zij reeds
enige tijd wegens studie-redenen in Scan
dinavië en op IJsland vertoefd. In 1942 ging
zij over tot de R.K. Kerk. Velen zullen
zich haar artikelen herinneren in de beide
werken „Pelgrims naar de Una Sancta"
(Het Spectrum 1948) en „Gij zijt geen pel
grims meer" (Het Spectrum 1950). Ook op
kerkhistorisch gebied verschenen van haar
hand meerdere publicaties o.a. de geschie
denis van Kerkelijk Kralingen.
In Almelo zullen bustochten worden
georganiseerd waarbij het publiek de ge
legenheid krijgt al hetgeen er de laatste
jaren alzo in deze stad is gebouwd en
aangelegd te bekijken. De wethouder van
Stadsontwikkeling en Openbare Werken,
de heer A. J. Frederiks, treedt bij deze
busreizen op als reisleider.
Inderdaad: opvallend is de frequentie
van woorden en beelden voor „dood."
Of men nu bij Bloem, Achterberg, Den
Brabander, Aafjes of Andreus te gast is,
het thema luidt:
Denkend aan de dood kan ik niet
slapen
En niet slapend denk ik aan de dood,
En het leven vliet gelijk het vlood.
En elk zijn is tot niet-zijn geschapen.
Bloem hier en anderen elders zeggen
op nieuwe wijzen de eeuwenoude waar
heden na: ze spelen de Hamletfiguur wat
existentialistisch: het geworpen-zijn in
de tijd zit in de lucht en wat zou men
daar tegen in brengen?
„de lucht stierf
de huizen huilden naar de maan
en de maan is in de rivier
verdronken",
schrijft Hans Andreus. 't Is al 't zelfde
lied, over „verweg het levende licht van
de aarde." Dood en leven zijn de twee
klassieke altaren, waarop het offer ge
plengd wordt, traditioneel, experimen
teel, maanziek, of berustend, maar
altijd offervaardig.
Er zijn naar aanleiding van zo'n
Schrijversalmanak mooie en tref
fende dingen te zeggen over verleden,
heden en toekomst. Men dwaalt als een
voudige lezer van bladzij naar bladzij
en men raakt aan 't mediteren. Eerst
met een keurend potloodje in de hand,
vervolgens zo maar, tot men een keer
via de zinspreuken van oude meesters
in het calendarium loopt op de rif van
de „tien geboden" voor schrijver en
lezer elk.
Eerste gebod voor de schrijver:
„Verwar uw emotie niet met inspiratie."
Dit is concreter, dit is méér het mes
op de keel, dan men op het eerste mo
ment dacht. Wat is er met deze ver
geefse dood- en levenbedwingers aan
de hand, telkenmale als zij zich geroe
penen menen? Waar en in hoeverre be
dwelmt hen het eigen verdriet? Hebben
wij ooit verhaal op de dubbele bodem,
waarin de geïnspireerde geest deviezen
over de grens smokkelt? Wat weten wij,
wat weet hijzelf, van het gewicht aan
emotie dat hij oningeklaard torst?
De literatuur is, hoe meer men er
over in gepeins verzinkt, een bedrijf,
waar men geen vat op krijgt. Het opent
speelbanken op alle geheime en verbo
den plaatsen, ziel en zaligheid vormen
de inzet. „Faites vos jeux, Messieurs'"
Maar wat kan men winnen? Men speelt
en men weet dat men speelt en met een
ernst, die iedere niet-speler beschaamd
kan doen staan. „Verwar uw emotie
niet met inspiratie", wordt er gezegd.
Daarmee is de fortuin al gekeerd.
Eenzaam mysterie
Het schrijven, dijt wilden wij zeggen,
is een tragedie van te binnenste buiten
ingekeerdheid. Toegespitst op zichzelf
leeft de schrijver de duizend levens van
die met hem de tijd verdoen met een
spel. Het blijft een eenzaam mysterie,
dat zich door middel van inspiratie een
uitwendig teken verschaft, waaraan wij
het erkennen, met ónze inspiratie, ónze
duizendkoppig eenzame menseliikheid.
Misschien is het thans klaarblijkeliiker
dan ooit, dat het eerste der tien gebo
den voor de lezer niets anders kan in
houden dan een pleidooi voor kieskeu
righeid:
Lees zo min mogelijk rommel; het le
zen van rommel is op de duur erger voor
uw geest dan bier met arsenicum voor
uw lichaam."
Wij hebben duizend levens te ver
spelen
Dat zo'n Schrijversalmanak, al geeft
zij allesbehalve een volledig overzicht
van w a t en wie er momenteel precies
aan en bij de hand zijn (de redactie
heeft daar overigens acceptabele excu
ses voor gevonden) dat zo'n almanak
ons zó van kennis tot inzicht weet te
voeren, is onbetaalbaar sympathiek.
NICO VERHOEVEN
gesuis*
IIPPP®
„Ik heb iets beters geschreven,
Stephen."
„Mike", zei Lady Charles, „wees eens
een engel en kijk eens op de overloop.
Wanneer je een klein mannetje ziet
„Met een bolhoed", zeiden Henry en
Frid.
„Ja, natuurlijk met een bolhoed. Als
je hem ziet, moet je niets zeggen, maar
gewoon terugkomen en het aan mam
mie vertellen, lieverd."
„Goed", zei Mike beleefd. „Is dat nou
een deurwaarder, mammie?"
„We denken van wel, maar je hoeft
je er niet ongerust over te maken.
Schiet eens op, schat!"
Mike grinnikte ontwapenend en begon
op één been de deur uit te hinken.
„Ik kan wel een mijl hinken", zei hij
„Loop dan nu maar eens gewoon hard.
lieverd."
Mike liet een Indianengeluid horen en
begon naar buiten te sluipen. De twee
lingen stonden dreigend op. Hij uitte een
schrille kreet en holde weg.
„Is het geen schat?" vroeg Lady Char
les aan Roberta.
„Ik hoor de lift!" riep Colin uit
„Dat is Mike m-maar, die op en n-neer
rijdt", zei Stephen. „Mike maakt zich
nogal impopulair met die lift."
„Ik wed, dat het de deurwaarder is",
zei Colin. „Is Baskett gewaarschuwd?
Ik bedoel, die kan hem gewoon prins
heerlijk binnenlaten."
„Als Baskett nu nog steeds geen deur
waarder kan onderscheiden, nadat hij
vijftien jaar bij ons gewoond heeft", zei
Lord Charles opgewonden, „dan is hij
toch stommer dan ik dacht."
„Daar gaat de bel!" riep Lady Charles.
„O, dat is niets", zei Henry, „dat zal
de bagage van Robin wel zijn."
„Goddank! Robin, schat, je zult je ka
mer wel willen zien, is het niet? Frid,
lieverd, laat jij Roberta even haar ka
mer zien. Het is een idioot klein kamer
tje, lieverd, maar dat zul je wel niet erg
vinden. Eigenlijk was het een soort hal
letje, maar Mike en Patch hebben er eeri
spoorwegstation van gemaakt en toen
waren we blij, dat we er dit op gevon
den hebben. Ik moet me echt eerst gaan
aankleden, maar ik moet toch eerst het
nieuws van die deurwaarder afwachten."
..Daar is Mike", zei Frid.
Mike kwam terug, hij hinkte nog
steeds op één been en zong:
„Hallelujah, deurwaarder!"
„Hallelujah
„Schei uit", zeiden Stephen en Colin.
„Wat bedoel je? Is hij er?"
„Niks", fluisterde Mike. „Alleen haar
bagage."
„Zeg toch niet: haar", zei Stephen.
Mike begon voor de tweelingen heen
en weer te hinken en zong: „Onder moe
ders paraplu, liepen eens twee kindjes..."
Colin pakte hem bij zijn schouders en
Stephen greep zijn voeten. Ze zwaaiden
hem heen en weer en gooiden hem, gil
lend van pleizier, op de sofa.
„Hanneke en Janneke!" gilde Mike.
„Ik wed. dat zij ze niet uit elkaar kent.
Kun je dat?" Hij keek Roberta smekend
aan. „Kun je dat Robin?"
De tweelingen keerden zich naar haar
toe en trokken hun wenkbrauwen op.
„Kun je dat?" vroegen zij.
„Als jullie praten", zei Roberta.
„Ik stotter bijna helemaal niet meer",
zei Stephen.
„Dat heb ik gemerkt, maar jullie
stemmen zijn verschillend, Stephen. En
a!s je niet praat hoef ik maar even ach
ter je oor te kijken."
„Oooo!" zei Mike, „dat is niet eerlijk.
Ze kent het geheim, die moedervlek van
Stephen. Stoute Stephen wast zijn oren
niet!"
„Laten we maar naar je kamer gaan",
zei Frid. „Mike wordt hondsdol en de
schrik voor de deurwaarder schijnt over
te zijn."
II
Roberta vond haar kamertje, dat op
nummer 26 was, erg gezellig. Zoals Ladr
Charles gezegd had, was het eigenlijk
een soort hal, maar er hing een zwaar
gordijn voor, dat een soort gang af
schermde en waarlangs men in de echte
gang kwam. Frid liet haar de rest van
26 zien, die geheel uit slaapkamers be
stond, behalve de voormalige keuken,
die als zitkamer voor Nanny Burnaby
dienst deed, waar ze 's avonds ook de
koppen Ovaltine klaarmaakte, die ze de
Lamprey's nog steeds dwong te drinl^en
vóór ze naar bed gingen. Nanny zat bij
het electrische fornuis, dat ze in een
bureau veranderd had. Haar haren wa
ren veel grijzer geworden. Haar gezicht
was doorploegd met rimpeltjes alsof
iedere goede en slechte daad van de
Lamprey's daar zijn spoor had achterge
laten. Ze zat patience te spelen en ont
ving Roberta juist alsof er vier dagen
in plaats van vier jaar sinds hun laatste
ontmoeting verstreken waren.
„Nanny", zei Frid, „het ziet er maar
weer somber uit. We zitten weer op
zwart zaad en ieder ogenblik kan de
deurwaarder binnenkomen."
„Van sommige mensen kun je ook
alles verwachten", zei Nanny duister.
„Ja, maar ze zullen hun geld wel wil
len hebben."
„Dan kon Lord Charles ze maar beter
betalen, dan waren we er van af".
„Ik ben bang, dat hij op het moment
geen geld heeft, Nanny".
„Nonsens", zei Nanny.
Ze keek Roberta aan en zei: „U bent
ook niet veel gegroeid, juffrouw Robin".
„Nee Nanny. Ik geloof dat ik er mee
klaar ben. Ik ben nu twintig weet je".
„Even oud als juffrouw Frid en kijk
eens hoe die opgeschoten is. Je moet be
ter eten".
„Nan", zei Frid, „Oom Gabriel komt
morgen".
„H'm", zei Nanny.
„Ik hoop, dat hij ons uit de soep
helpt".
„Dat mag ook wel bij zijn eigen vlees
en bloed".
Henry keek om de deur. Uit de spe
ciale grijns, die Nanny op hem wierp,
maakte Roberta op, dat hij nog steeds
haar favoriet was.
..Hallo, juffrouw Burnaby", zei hij.
„Habt u het nieuws al gehoord? We zit
ten weer eens in de soep".
„Dat zal de eerste keer niet zijn. me
neer Henry, en de laatste keer ook nip?
De broer van Lord Charles moet er
hoognodig iets aan doen". Henry keek
zijn oude kinderjuffrouw strak aan. „Als
hij dat niet doet", zei hij, „gaan we echt
op de fles".
De handen van Nanny, knobbelig van
de rheumatiek, maakten een onwille
keurige beweging.
„Voor jou komt het er niet op aan,
Nan", voegde Henry er aan toe. „We
hebben immers een lijfrente voor je ge
kocht". (Wordt vervolgd).
De heer Bassan-
ger die op veer
tienjarige leeftijd
z'n geboortestad
Amsterdam verliet
en sindsdien sedert
een halve eeuw in
Genève woont
heeft in de loop der
jaren een unieke
verzameling schil
derijen bijeenge
bracht.
Collectionneurs,
die unieke collec
ties weten op te
bouwen zijn zeld
zaam in deze tijd en
het is bijzonder ver
heugend, dat de
schilderijen thans
in Nederland, in het
Prinsenhof te Delft,
te zien zijn.
Van Rembrandt is
er een bijbellezen-
de vrouw, een por
tret van zijn moe
der vrijwel iden
tiek met dat uit het
Mauritshuis en
de profetes Anna.
Willem de Poor
ter, een van zijn
beste leerlingen, sluit
zich met een
„Vanitas" vol flon
kering van zilver
werk en goudbor
duursel en met „De
Theologen" in een
weidse tempelruim
te met helle lichtval
op waardige wij
ze bij zijn meester aan. Voorts is er een
gevoelig geglaceerd portret van Erasmus,
toegeschreven aan Hans Holbein, een zeer
transparant geschilderd, hierbij afgebeeld,
portret van een jonge man van Botticelli,
een ragfijn uitgevoerde Madonna met
Kind van Dire Bouts. Ph. Wouwerman
is vertegenwoordigd met zwierige rui
ters voor een paleis en Jan van Goyen
zijn tijdgenoot geeft zijn stemmingsvolle
visie op het Valckhof te Nijmegen.
Het meest interessante schilderij uit
de kostbare collecte is een vrij groot
werk van een Delfts meester uit de 17e
eeuw, dat vermeldt staat als „De Has-
pelaarster". Een signatuur van Vermeer,
die er op voorkwam bleek vals en is
bij restauratie verwijderd.
Behalve de reeds genoemde werken is
er een sober stilleven van de Spanjaard
Zurbaran, een prachtig portret van
Bronzino, werk van Titiaan en Vero
nese etc. Met de tentoonstelling „Vlaam
se Meesters" biedt deze interessante ex
positie in bijzondere mate alle aspecten
die de schilderkunst van 1450 tot
1750 heeft opgeleverd.
De Nederlandse claveciniste Janny
van Wering zal dezer dagen voor de
Franse Radio Omroep een aantal pro
gramma's uitvoeren. Behalve verschil
lende oudere composities zal de kun
stenares speciaal voor haar instrument
geschreven stukken vertolken van
Fxothuis en Vredenburg; van de eerste
een suite, van de tweede „menuet en
Siciliano". Ook zal Janny van Wering
met Pauline Aubert enkele werken
voor twee clavecimbels vertolken.
Schrijversalmanak voor het jaar 1953.
Uitg. C. P. J. van der Peet. Amsterdam.
In het kader van het „eerste-fase-plan"
tot uitbreiding van de medische faculteit
aan de universiteit van Nijmegen is
thans een begin gemaakt met de bouw
van het academisch ziekenhuis, dat in
1960 geheel gereed zal moeten zijn. Het
onderdeel van dit omvangrijke complex
dat thans in uitvoering is genomen, om
vat de houw van het grootste gebouw
van dit Ziekenhuis-complex. Het krijgt
boven parterre en basement nog vijf
verdiepingen. Men is momenteel doende
met het uitgraven van de bouwput voor
de funderingen, waarna het betonskelet
zal worden opgericht.
Het werk zal in snel tempo moeten
worden uitgevoerd, daar het in 1955 ge
reed moet zijn in verband met de voort
zetting van het onderwijs aan de medi
sche faculteit.
Eerder in September '54 zal een
nieuw gebouw gereed zijn met laborato-
na en practica lokalen, terwijl tevens
dan een gedeelte van het ketelhuis klaar
moet zijn. Van het z.g. eerste-fase-plan
is thans ongeveer 2/3 deel in uitvoering.
(Van onze Haagse redacteur)
De minister van Landbouw van Costa
Rica heeft aan ons land te kennen gege
ven, dat de Costaricaanse regering be
langstelling heeft voor de tewerkstelling
van een aantal Nederlandse phytopatho-
logische experts op het gebied van de
koffie-cnltuur. Gevraagd worden bij
voorkeur ongehuwde deskundigen, die
in Indonesië ervaring hebben opgedaan.
Bij het Bureau voor Internationale
Technische Hulp te Den Haag is tevens
een aanvrage binnengekomen van de
Ethiopische regering, die een Nederlands
expert zoekt op het gebied van land- en
vooral bosbouw. Deze deskundige zou
van advies moeten dienen en proefne
mingen verrichten bij de aanplant van
verschillende boomsoorten in Ethiopië
teneinde te bepalen welke boomsoorten
hier het best groeien.
Aan de vooravond van de dag, waarop
drie jaar geieöen de „Republiek der
Zuid-Molukken" werd uitgeroepen,
werd gisteren in de Dierentuin in
's-Gravenhage een congres gehouden
door één van de Zuid-Molukse organi
saties in Nederland, de C.R.A.M.S (Com
mittee Rehabilitation Armymen of Ma
luku Selatan). Het congres heeft na een
uitvoerige rede van de vertegenwoor
diger van deze organisatie, de heer L.
Polhaupessy, en ampele beraadslagingen
een resolutie aangenomen waarin het
hoofdbestuur wordt opgedragen alles te
doen, dat kan leiden tot eensgezindheid
in de woonoorden, de bevordering van
de orde en de discipline onder de leden
van dG C.R.A.M.S. ten bewijze van hun
kracht, hun vastbeslotenheid en hun
gehoorzaamheid aan de zelfgekozen lei
ders en de samenwerking met Nederlan
ders en Nederlandse organisaties onder
voorbehoud, dat aan het zelfstandig op
treden de Zuid-Molukkers geen enkele
belemmering in de weg zal worden ge
legd noch getracht zal worden invloed
op hen uit te oefenen door middel van
het verlenen, c.q. onthouden van finan
ciële steun.
In de resolutie spreekt het congres als
zijn oordeel uit. dat gestreefd moet wor
den naar de verplaatsing van de in Ne
derland verblijvende Zuid-Molukkers
naar Nieuw-Guinea „in afwachting van
de ontwikkelingen, die een geallieerd
optreden tegen de communistische ele
menten in O.-Azië met zich zal bren
gen, met volledige handhaving van hun
rechten en aanspraken, onder garantie
van de Nederlandse regering."
Het bestuur van de stichting Hol
land-Festival heeft in de dagelijkse
leiding benoemd mr. J. den Daas te
Hilversum, tot Januari 1952 onderdirec
teur van de A. V. R. O.
DREISCHOR: Roggeband, \Adriaan,
geb. 4-4-1932, laatste adres: Bogerdweg
D 238, Dreischor; Schot van Veen, Jo
hannes Marinus, geb. 25-6-1931, laatste
adres: Langeweg P 50, Dreischor. NTEU-
WERKERK: Kleemansvan de Vrie,
Adriana. Johanna, geb. 30-7-1925. laatste
adres.' Burg. Boumanstraat 26, Nieuwer-
kerk. OUDE TONGE: Koert, Cornelis.
geb. 31-7-1873, laatste adres: Stationsweg
75. Oude Tonge; Tiggelman. Pietemella
Adriana Stijntje, geb. 31-10-1949, laatste
adres: Oude Tonge B 49; Vroegindeweij,
Klaas. geb. 3-11-1898, laatste adres: Oude
Tonge B 22.
