Schoolstrijd onder tropenzon
Een zomer in Kromdorp
II
Invalide kinderen genieten
in de Scheldestad
HENGELAARS LIEF EN LEED
I HÜ
s
c
„Geen politiek in kerken en
moskeeën''
Onderwijsproblemen aan de Goudkust
Missie ziet haar
oogst bedreigd
55
m
Onvergetelijke tocht van zestig
oorlogsslachtoffertjes
EEN GOEDE VISDAG
0
A
R
Tal van protesten van Mohammedanen
(scheepvaartberichten)
m mm
ZATERDAG 18 JULI 1953
PAGINA 6
Lederwarenbeurs in
R.A.I.-gebouw
Tentoonstelling van
uitvindingen
Indonesische procureur-generaal:
Nu al spanning voor
de verkiezingen
Directeur Philips'
Verkoopmij.
Veel bezoek aan Van Gogh-
tentoonstelling
De school is zojuist begonnen. De school van Elmina
aan de Goudkust. Het blokfluitorkestje heeft een
aardig nummertje weggegeven en er is duchtig op
de grote trom geslagen. De jongens zijn in parade langs
hun onderwijzers naar binnen gegaan en daarna hebben ze
plichtmatig hun gebedje gepreveld. Nu zijn de lessen aan
de gang. Van tijd tot tijd klinkt er gehuil, maar dat wordt
als de missionaris niet in de buurt is bezworen met
het klets-klets van een rieten stokje. Want ondanks de
lessen op de kweekschool gelooft de inheemse onderwijzer
nog in de stok. Natuurlijk is dat verkeerd, maar het is een
klein probleem, dat in het niet zinkt bij een veel groter en
een veel nijpender vraagstuk. Onder moeilijke omstandig
heden heeft de missie aan de Goudkust de basis weten te
leggen voor een bloeiend onderwijs. Zij heeft het land
daarmee, soms tegen de wil van het bestuur, een onschat
bare dienst bewezen. Maar zal men haar in de toekomst
haar kostbare positie laten behouden?
Op het ogenblik heeft de missie aan
de Goudkust ongeveer 1100 scholen, die
meer dan 100.000 leerlingen tellen. Daar
is voor gevochten en men heeft er voor
gebloed. De koloniale regering was niet
scheutig met haar subsidie en als ze
eindelijk over de brug kwam, stelde ze
bijzonder hoge eisen aan de nieuwe
scholen. De missionaris wist daar echter
wel raad op.
Hij maakte van zijn bush-kerkje een
schooltje, zette er zijn catechist aan
het werk en wachtte dan een paar
maanden om te zien, hoe het liep. Was
er voldoende toeloop van kinderen,
dan begon hij de mensen te bewerken.
Er moesten drie lokalen gebouwd
worden. Klei lag overal voor het grij
pen, werkkrachten waren goedkoop.
De vrouwen droegen de klei en het
"water aan en de mannen trokken in
hun vrije tijd de muren op. Om het
houtwerk en het plaatijzer voor het
dak te betalen, werd een speciale
collecte gehouden; wat daarna nog aan
de vereiste som ontbrak, werd door
de missionaris vaak uit eigen zak bij
gepast. Men vroeg een onderwijzer met
acte aan, plus één of twee leerling-on
derwijzers, waarna aan de District
Education Officer" een officiële brief
werd gestuurd, dat daar en daar een
nieuwe school geopend was. Met een
beetje geluk en wat 'goede wil van de
kant van de Education Officer kwam
dan zo'n school na twee of drie jaar
in aanmerking voor subsidie. De sala
rissen van de onderwijzers kwamen in
dat geval voor rekening van de rege
ring, meestal tot een maximum van
90 pet., zodat de school met wat er
verder aan schoolgeld werd opgehaald,
zich kon bedruipen, zonder de missie
te veel een blok aan het been te zijn.
Liever Turks dan Paaps
Aan dit alles is nu een einde gekomen.
De koloniale regering van vóór 1951 zag
met lede ogen de gestadige vooruitgang
van de bijzondere school. Een bijzondere
school is in de ogen van de Engelsman
altijd nog een monstruositeit, een soort
..cooperatio in sacris" met het Vaticaan.
De Engelse katholieken kunnen er van
meepraten. Maar nu is er een begin ge
maakt met zelfbestuur voor de Goud
kust.
De nieuwe regering van Kwame Nkru-
mah had als eerste punt op haar pro
gramma een zo snel mogelijke ontwik
keling van het onderwijs met alle tot
haar dienst staande middelen. Als secre
taris van het nieuwe ministerie van On
derwijs bleef op zijn post de oud-direc-
"teur uit de vorige regering, een berucht
anticlericaal. Al heel gauw zou zijn
invloed blijken. Om zo efficiënt moge
lijk de voorgestelde ontwikkelingsplan
nen ten uitvoer te brengen, werd beslo
ten het gehele onderwijsapparaat te
centraliseren. Alles zou betaald worden
uit de centrale kas.
Even heeft men nog met het idee
rondgelopen om eenvoudig alle bijzon
dere scholen aan de confessionele groe
pen te ontnemen. Men vreesde echter
een te sterke reactie van de kant van de
katholieke bevolking. Maar in het wets
ontwerp werd wel een artikel ingelast,
dat al even venijnig was. De verschillen
de groepen zouden niet meer het recht
hebben nieuwe scholen te openen. De
schoolstrijd was ontbrand. De Aartsbis
schop van Cape-Coast, mgr. W. Porter,
schreef een vlammend protest, dat van
de kansel voorgelezen en door vele dag
bladen gepubliceerd werd. „Driehon
derd vijftig duizend katholieken vragen
om recht!" De katholieken zelf lieten
zich niet onbetuigd. Het regende tele
grammen op de bureaux van ministers
en afgevaardigden. De regering krabbel
de terug. Een nieuwe tekst werd opge
steld. Hij luidde: Nieuwe scholen mogen
deor de verschillende groepen geopend
worden, wanneer zij van de plaatselijke
overheid daarvoor toestemming verkre
gen hebben."
Betekende dit een succes voor het Ka
tholieke schoolwezen? De missionaris
wist wel beter. De Afrikaanse gemeen
schap is een wonderlijk mozaïek. Daar
is nog altijd de volslagen heiden. Naast
hem soms in hetzelfde huis leeft
de Wesleyaan, de Zionist, de Baseier, de
Presbyteriaan, de Anglicaan om een
paar van de grote secten te noemen
en natuurlijk de katholiek. Elke katho
lieke vertegenwoordiger in de plaatse
lijke besturen moet daarom de belangen
van zijn school en zijn kerk verdedigen
;v r,
Studenten van
de Goudkust
op weg naar
Engeland. Elk
jaar vertrekken
honderden stu
denten,
tegen vijf of zes opponenten, die het
beginsel huldigen „Liever Turks dan
Paaps".
Het zoete loon
Gelukkig hebben de katholieken
zich op vele plaatsen dapper ge
weerd en het is ook belangrijk,
dat de katholieke school zo'n uitsteken
de naam heeft. De missionaris ziet toe,
dat zijn onderwijzers hun werk doen,
maar ook: dat ze op tijd betaald worden.
Die betaling is een gewichtig punt,
want alleen door goede salarissen kan de
missie voldoende leerkrachten aantrek
ken. Momenteel is het onderwijzersambt
misschien wel het best betaalde baantje
in de Goudkust. Jongens en meisjes, die
de lagere school doorlopen, kunnen als
leerlingonderwijzer of -onderwijzeres
dadelijk aan de slag met een aanvangs
salaris van 7 pond per maand. Na een
jaar onderwezen te hebben, worden zij
in de gelegenheid gesteld om, met be
houd van salaris, een tweejarige trai
ningscursus te volgen. Met dit geld kun
nen zij gemakkelijk hun kost en leergeld
betalen en nog een aardig zakcentje
overhouden.
Na beëindiging van de cursus her
vatten zij het werk met een aanvangs
salaris van 12 pond per maand met in
het vooruitzicht een jaarlijkse verho
ging van 10 pond. Dit is goed geld en
het resultaat is dan ook zeer bevredi
gend. De vooruitzichten voor de can-
didaat, die de vierjarige kweekschool
doorlopen heeft en een einddiploma
H.B.S. als aanbevelingsstuk kan over
handigen, zijn nog veel beter. Het
jaarsalaris voor deze onderwijzer be
draagt 350 pond.
Toch heeft dit grote land in zijn ge
heel nog behoefte aan heel wat nieuwe
onderwijzers en onderwijzeressen. Men
doet er van alles aan. Overal worden
tweejarige kweekscholen gebouwd. De
regering besteedt daar veel geld aan.
Cape-Coastmissie kreeg haar college, en
ook Keta, Kumasi, Accra en Tamalé. Be
zoekt men de colleges van Hohoe en
Bechem, dan ziet men, dat het eigenlijk
zelfstandige dorpen zijn. De gebouwen
staan los van elkaar, variërend in lengte,
maar alle zo van de grond opgetrokken
zonder etage: klaslokalen, slaapzalen,
eetzaal, aula, bungalows voor de onder
wijzers en hun gezinnen. Er zijn geen
kosten aan gespaard. In Hohoe heeft
men het hoofdgebouw in een halve cir
kel opgetrokken, wat de kosten van het
gebouw enorm heeft doen stijgen. De
missie moet echter zelf haar kapel bou
wen. Dat is natuurlijk geen bezwaar, als
men maar wist, of het de regering ernst
is de bijzondere school in het leven te
houden.
Dreiging van buiten
Er is in de Goudkust een ontstellend
gebrek aan deskundig personeel. De
neger, die een verantwoordelijke post
kan bekleden, moet men nog met een
kaarsje zoeken. Daarom laat men het
graag de missie doen. De missie heeft
ervaring, de missie heeft geschoolde
krachten.
De vraag is echter: zal het zo blij
ven? Uit Amerika en Engeland komen
steeds meer negers terug, gedrapeerd
in toga met de promotierollen onder
de arm, de jonge doctors van Oxford
en Cambridge. Zal in een nabije toe
komst het missiepersoneel niet zijn
plaats moeten afstaan aan deze kers
verse academici?
Steeds verder breidt het onderwijs
zich uit. Nieuwe projecten worden op
stapel gezet om in de toekomst de
Europese leerkrachten te kunnen ver
vangen, jaarlijks vertrekken honderden
studenten naar Engeland en Amerika om
zich daar, op kosten van de regering,
voor hun toekomstige taak te bekwamen.
Alleen vraagt men zich af, of de Goud
kust dit tempo zal kunnen bijhouden, of
het land op de lange duur de enorm
gestegen lasten kan blijven dragen en de
missionaris vraagt zich met zorg af, waar
in de toekomst zijn plaats zal zijn.
J. VAN DER KOOY, S.M.A.
Missionarissen van Cadier en Keer.
55
55. „Onze speciale verslaggevers?" riep Stocke-
dief. „Waar? Die wil ik zien". Hij staarde nog
hartstochtelijker dan tevoren naar beneden, en in
derdaad, er was geen vergissing mogelijk. Daar re
den, op een aantal voortreffelijk uitgeruste scoo
tertjes, onze speciale verslaggevers in de Tour mee,
duidelijk herkenbaar aan de vaantjes, die zij voer
den, waarop met zeer leesbare letters te lezen
stond: „Onze speciale verslaggevers". „Dat zijn ze",
ze'i Stockedief ontroerd. „Wat een kerels". Het
was ook inderdaad een zeer indrukwekkend ge
zicht, want behalve dat zij hard reden, zaten zij
ook nog hard te werken. De ene tikte in een ra
zend tempo op de schrijfmachine, de andere zat
opgewonden te telefoneren, een derde zat alles
te fotograferen, een vierde was foto's aan het ont
wikkelen en een vijfde zat peinzend nieuwe tref
fende beeldspraken te bedenken. „Dat wil ik van
dichtbij bekijken", zei Stockedief voortvarend.
„Bestuurder, laat me er uit". „Uitstekend, meneer",
antwoordde de piloot. Hij deed het deurtje open en
hing het touwladdertje uit. De drie mannen klom
men naar beneden, wachtten ieder, tot er precies
een scooter onder hen reed, en stapten daar op
over. Na een poosje evenwel begon Stockedief te
schreeuwen. „Zeg, kan het niet wat langzamer?
Het is geen wedstrijd", maar iedereen was veel te
druk bezig om het te horen. Koos Pimpel evenwel
zat lustig te zingen en koster Snuiter zat te tob
ben over de kleren van de freule. „We zijn vast
helemaal op de verkeerde weg", mompelde hij.
En dat hoorde de speciale verslaggever wel. „Het
is de ronde van Nederland niet", zei hij.
Het beeld van St. Franciscus Xavier staat aan de ingang van de R.K. Kweek
school te Hohoe.
Ruim zestig kinderen, allen op een
of andere wijze invalide tengevolge van
de oorlog, hebben Vrijdag de dag van
hun jonge leventje beleefd. Zij, de ge
handicapte, de kinderen, die alleen in 'n
wagentje vooruit kunnen, die hinken
op een been en met beugeltjes door het
leven gaan, zij zijn een hele dag naar
het buitenland geweest! Zij hebben Ant
werpen gezien, de stad aan de Schelde,
bovenop de Boerentoren zijn zij geweest
en vandaar hebben zij kaarten gestuurd
naar ouders, broers en zusjes. Zij heb
ben gevaren met de „Flandria" langs
zeekastelen uit allerlei landen en boven
dien hebben zij een autotocht gemaakt,
die klonk als een klok.
Het was niet nodig de kinderen te
vragen, hoe ze het hadden gevonden. De
srtlaende gezichtjes waren duidelijk ge-
Deze invalide kinderen, voor het groot
ste deel afkomstig uit het Noorden en
Oosten van ons land, verblijven op het
ogenblik in een jeugdkamp van „Het
Vierde Prinsenkind", te Lage Mierde.
Tien dagen kamperen is voor deze
kinderen, al een heerlijke sensatie. De
afdeling Noord-Brabant van deze stich
ting kwam op het idee van de tocht
naar Antwerpen. Een briefje naar de
Belgische Bond van Oudstrijders was
voldoende om dezen enthousiast te
maken. Met Zuidelijke voortvarend
heid werd in Antwerpen een aantrek
kelijk dagprogramma in elkaar' gezet.
Maar hier hield de hulp en medewer
king niet op. Leden van de R.A.C. Zuid
uit Den Bosch, Eindhoven en Tilburg
verklaarden zich desgevraagd bereid
geheel gratis particuliere wagens met
chauffeur ter beschikking te stellen,
Philips stond een grote vrachtwagen af
voor het vervoer van de onmisbare
in valide wagentjes en zo kon Vrijdag
ochtend een colonne van een vijf en
twintig auto's met kinderen in de
richting van de Belgische grens ver
trekken.
En wie in het vervolg nog eens iets
wil zeggen over gebrek aan organisatie
bij onze Zuiderburen, raden wij aan bij
de volgende tocht eens mee te gaan
naar Antwerpen, want er komen nog
drie groepen kinderen aan de beurt. Bij
de grens werd de colonne opgewacht
door leden van de Belgische Rijks
wacht, die zonder enige stoornis de
lange rij auto's van allerlei merken
en capaciteiten in vlot tempo naar Ant
werpen voerden. Aan de grens der ge
meente wachtte reeds de Mobiele Bri
gade van de Antwerpse gemeente
politie in gezelschap van bestuursleden
van de Bond van Oudstrijders.
Na een korte begroeting volgde een
rit langs de havens en dwars door de
stad. Alle verkeer werd stopgezet om
de oorlogsslachtoffertjes voormag te
verlenen. De eerste daad In de Schelde
stad was een kranslegging bij het ge
denkteken voor de gevallenen, waarbij
enige korte woorden werden gesproken.
Alle kinderen, gezeten in hun wagen
tjes en steunend op de arm van leider
of leidster zongen daarna het Wilhel
mus. Het was een roerend moment, dit
volkslied op vreemde, maar ook op
vriendenbodem, zoals burgemeester C.
v, d. Hooft, van Willemstad, het uit
drukte.
Voor de kinderen was hiermee het
officiële deel van de tocht geëindigd. De
rest was louter kijken en genieten. Ter
wijl zij zich te goed deden aan de maal
tijd, ontving schepen Bernaerts de or
ganisatoren op het stadhuis, waarna hij
persoonlijk de kinderen kwam begroe
ten bij hun maaltijd. Dan volgde het
bezoek aan de Bo«rentoren en de tocht
over de Schelde.
Dinsdag 28 Juli des morgens om elf
uur zal Burgemeester Mr. Am, J.
d'Ailly in het RAI-gebouw de vijfde
Nederlandse Lederwarenbeurs openen,
welke wordt georganiseerd door de
Coöp. Ver. „Koffer- en Lederwarenbe-
langen" te Amsterdam.
Ook spreekt burgemeester J. L. P. M.
Teijssen van Waalwijk, die de aandacht
zal vestigen op een tweede manifestatie
in de lèderwarenbranche, n.l. de inter
nationale tentoonstelling „Schoen, Le
der en Mode", kortweg SLEM geheten,
van 21 tot en met 31 Augustus in het
650 jaar oude Waalwijk.
De voorzitter van „Koffer- en Leder-
warenbelangen", de heer F. Löwen-
stein, zal dan uiteenzetten, hoe men bij
deze vakbeurs in de eerste plaats
bestemd voor de vakgenoten en de han
del de gelegenheid heeft aangegre
pen hieraan een instructieve tentoon
stelling te verbinden met o.m. een
prachtige verzameling historisch
schoeisel voorts tassen, handschoenen
militaire uitrustingsstukken, koffers,
zadels, etc. in de diverse stadia van be
werking.
Demonstraties worden gehouden door
de Kon. Lederwarenfabriek te Oister-
wijk met „Van huid tot leder eindpro
duct", van looistofprocessen, vroeger en
nu door leerlingen van de Middelbare
Vakschool van de leder- en schoenin
dustrie te Waalwijk en van de verwer
king van kunststoffen (plastics).
Dit alles zal voor een ruimer publiek
elke dag te zien zijn tijdens een avond
show, welke zal worden gegeven door
de cabaretière Martie Verdenius in sa
menwerking met Min lbo, Jo Spier e.a.
De Nederlandse lederwarenindustrie
zal haar nieuwe najaarscollectie aan
binnen- en buitenlandse kopers tonen.
Wat de buitenlandse kopers aangaat,
verwacht men dit jaar in ieder geval
een zeer grote belangstelling uit België.
Van 26 September tot 12 October a.s.
wordt tijdens de Parijse jaarbeurs een
tentoonstelling van uitvindingen gehou
den. De Nederlandse deelneming hier
aan wordt geregeld door het secretari
aat van de bond van octrooi- en mer-
kenhouders, Bezuidenhoutseweg 43,
's-Gravenhage.
Er is in de loop der jaren heel veel
veranderd in onze mooie hengel
sport. Denken wij even aan de
werpmolen, nylon en aan de splitcane
werphengel, dan zullen wij moeten
toegeven, dat zelfs in Nederland het
moderne visgerei zijn intrede heeft ge
daan om voorgoed te blijven. Velen
van ons zouden er niet meer buiten
kunnen. Dat wil toch wel heel wat
zeggen, want er is waarschijnlijk geen
vasthoudender mens dan de visserman.
Hij is nu eenmaal niet iemand die er
gens heel vlug voor warm loopt.
Slechts schoorvoetend zal hij zich wa
gen aan nieuwigheden en experimen
ten, vooral als zijn oude beproefde
methode van hengelen nog niet zulke
slechte resultaten afwerpt.
Zo zijn ze echter niet allemaal.
Laat ik u een voorbeeld noemen.
Namelijk hpt snoekvissen met levend
aas. In mijn kinderjaren leerde ik van
horen zeggen, doch vooral van zien en
nadoen. Met als gevolg, dat ik zomer
en winter viste op wat men noemt:
half water; niet zeer diep dus. Naar ik
aanneem is het voor een belangrijk
deel te danken aan de snoekbaars, die
wij dieper tot vlak over de grond ple
gen te zoeken, dat tegenwoordig veel
meer zware snoeken worden gevangen
dan een twintigtal jaren terug. Want
en passant pikte de snoek het aasje,
bedoeld voor de snoekbaars en daar
door leerde de hengelaar dat de aarts
vaders in de diepte zitten en niet, hal
verwege of bij de rieten of andere ob
stakels. Ik wil het nog sterker uitdruk
ken.' waar men veel snoekjes vangt zo
tot een pond of drie, vier, zal men wel
haast nimmer een twintig-ponder aan
treffen. En wel om reden die kleinere
broeders als de dood zijn vqor hun
grotere soortgenoot. Denkt u maar niet,
dat men in die wereld elkaar ontziet;
een twintig-ponder schrikt niet terug
voor een stevige hap en weet een
snoekje van genoemd gewicht heel
I-
goed te waarderen. Daar, waar deze
niet voorkomen, juist daar kan men
rekenen op een knaap.
Een ander voorbeeld, zeker niet
minder duidelijk, is dat wij hengelaars
als wij spreken over een grote karper
of brasem direct denken aan diep wa
ter. Nu moet u mij niet verkeerd be
grijpen. Uiteraard bedoel ik het diep
ste gedeelte van elk water op zichzelve.
Dit was zo één van die dingen, die ik
vroeger zag en leerde. Dacht te leren
althans. Edoch, naar ilt heb gemerkt is
het slecht leren van leermeesters, die
zelve nog zoveel te leren hebben.
Een dag of wat geleden ben ik gaan
vissen in een plas, waar zowat van al
les zit en waar dit seizoen tot op heden
maar bitter weinig werd gevangen.
Hetgeen men de afgelopen maand in
het leefnet wist te stoppen viel onder
de armzalige verzamelnaam van „wit-
visjes". Dat slagje van een handbreed
te en een streep er over. Niet om van
„tuigverwoestende vis" te spreken dus.
Ik was in het gezelschap van een ver
maarde kennis van mij, die al spoedig
het plan opperde eens wat langs de
kanten te gaan kijken en gluren of er
misschien bij de waterplanten ook wat
leven te bespeuren viel. Dit gebeurde,
nadat wij eerst tot een uur of acht
hadden zitten gluren naar vrijwel on
beweeglijke pennen.
Nu kunt u het geloven of niet, maar
op een beetje water van ten hoogste
tachtig centimeter ving ik die morgen
tot elf uur, negen mooie brasems. En
met het woord „brasem" bedoel ik een
visje van meer dan veertig centimeter.
Nu was dat niet zo'n geweldige vangst,
maar het was toch niet onaardig, en
wel omdat praktisch gesproken nie
mand anders zo'n vloermatje wist te
vangen. Niet omdat ik zo'n beul ben in
het brasemtrekken, doch enkel en al
leen maar omdat ik goed zat en die
andere vissers niet. Zoals wel vaker
geschiedt, is er altijd een baas boven
baas. In dit geval mijn kennis. Laat mij
allereerst zeggen, dat hij geen brasem
wist te verschalken. Daarover kon hij
mij dus niets vertellen. Wel maakte
deze sinjeur een paar voorns soldaat,
waarvan niemand de aanwezigheid in
dat water zelfs maar vermoedde, laat
staan dat zij werden gevangen. In het
geheel had hij er vier. Een enorm aan
tal was het niet, ingeval u zulks zou
verwachten. Doch indien u slechts even
naar nevenstaande foto wilt kijken,
dan kunt u zich overtuigen, dat de
twee grootste voorns meer weg hadden
van brasems dan van de. vermaledijde
„witjes". Nietwaar! Lappen van ver
over de veertig centimeter, die over de
rug gemeten heel wat zwaarder zijn
dan Abramis Brama en die aan de
hengel heel wat meer sport geven.
Laat ik er geen doekjes om winden:
men denkt wel eens en men denkt wel
eens hardop, dat schrijver dezes en zijn
vrienden hun praatjes beter kunnen
verkopen dan dat, zij vissen kunnen. In
dit verband zou ik er voorzichtigjes op
willen wijzen, dat het nog vrijwel al
tijd de hengelaar is, die de vis vangt
en niet zijn kroontjes-pen. Uiteraard
spreekt het tuig van de hengelaar een
duchtig woordje rnee. Van het ogenblik
af dat de hengelaar behoorlijke spullen
heeft, zijn z'n kansen gelijk aan de
mijne of aan die van mijn vismakkers.
Dat de meesten hunner dan nog niet
weten te vangen ligt niet aan ons. Ook
niet aan de vis. Ook niet aan het tuig!
Ja, waar zou dat nu eigenlijk wel
aan liggen?
Enfin, vangt u maar eens een voorn
van zeven en veertig centimeter! En
laat het ons dan eens weten!
Df.
(Per luchtpost van onze correspondent)
DJAKARTA, Juli. Een door de Indonesische procureur-generaal, de heer
R. Suprapto, uitgevaardigd verbod tot het bespreken van politieke aangelegen
heden in kerken en moskeeën heeft tal van protesten uitgelokt. De procureur-
generaal heeft zich blijkbaar op het standpunt gesteld, dat godsdienst en poli
tiek gescheiden moeten blijven. Van Mohammedaanse zijde huldigt men echter
de opvatting, dat politiek en godsdienst nimmer gescheiden kunnen worden. De
profeet Mohammed zelf, zo zegt men, gaf niet alleen lessen op godsdienstig, maar
ook op maatschappelijk en politiek terrein. De Koran is niet alleen een leid
draad voor de godsdienst, maar voor het gehele leven. Tot op heden zijn nog
geen officiële protesten van katholieke of protestantse zijde binnengekomen.
Ook daar is men echter zeer ontstemd over de maatregel van de procureur-
generaal.
Van Mohammedaanse zijde is het aan
tal protesten zoveel te groter. Er is
waarschijnlijk niet één Mohammedaan
se partij of vereniging, die niet tegen
deze maatregel geprotesteerd heeft.
Daarbij wordt er op gewezen, dat de
procureur-generaal, de heer Suprapto,
zijn verbod grondt op een bepaling van
1919, en dat deze destjds uitgevaardigd
is om te voorkomen, dat men van isla-
mietische en/of christelijke zijde zou
ageren tegen het Nederlandse koloniale
gezag. In een vrij land acht men een
dergelijke verordening echter zeer mis
plaatst.
Ook de Indonesische pers wijdde veel
aandacht aan het verbod in moskeeën
en kerken politieke aangelegenheden te
behandelen. Algemeen werd deze maat
regel gelaakt. Slechts de communistisch
gezinde bladen juichten deze toe. Het
onafhankelijke blad Indonesia Raya (dat
echter socialistische sympathieën heeft)
wees er op, dat het misschien wel aan
gaat om te verbieden, dat in kerken en
moskeeën propaganda wordt gemaakt
voor een bepaalde partij, of om een an
dere partij uit te schelden, maar dat het
beslist niet verboden kan worden, dat
godsdienstige groeperingen, die in het
communisme een ernstige bedreiging van
hun geloof zien, daartegen waarschuwen
Al deze protesten hebben overigens
nog niet geleid tot intrekking van het
verbod van de procureur-generaal. Wel
heeft hij erin toegestemd besprekingen
te voeren met godsdienstige leiders om
te komen tot een verzachting van de
maatregel, en een nadere precisering
van wat wel en van wat niet mag.
Het ligt in de bedoeling, dat volgend
jaar in Indonesië de eerste algemene
verkiezingen gehouden zullen worden.
De partijen zijn zich daar nu reeds op
aan het voorbereiden. Reeds werden in
verschillende plaatsen door bepaalde
partijen (met name de Masjumi en de
I'.N.I.) openbare vergaderingen gehou
den, die ten doel hadden propaganda
voor de eigen partij te maken. Naar
Amerikaans voorbeeld vergat men
daarbij niet het nodige kwaads van de
tegenpartijen te vertellen.
Het verbod van de procureur-generaal
treft daarom de Indonesische islamieti-
sche leiders scherp. Het was gebruike
lijk er in de bijeenkomsten in de mos
keeën op te wijzen, dat het zonde is op
een andere dan op een Islamietische par
tij te stemmen. Dit mag nu dus niet
meer, en dat vergroot de kans dat stem
men aan andere partijen vervallen.
Dit is waarschijnlijk ook de reden,
waarom men zich van katholieke en pro
testantse zijde veel minder druk heeft
gemaakt om dit verbod. Aangenomen
mag worden, dat elke Indonesische ka
tholiek op de Partai Katolik, de katho
lieke partij, zal stemmen. Evenzeer mag
aangenomen worden, dat iedere protes
tant op de Parkindo, de christelijke
partij, zal stemmen.
Bij de Mohammedanen is er echter
wel een kans, dat zij op een andere par
tij dan een van de Islamietische zullen
stemmen. Met name bestaat hier de mo
gelijkheid, dat zij er de voorkeur aan
zullen geven op de P.N.I., de nationalis
tische partij, te stemmen.
Het grote verschil tussen de P.N.l. en
de Islamietische partijen is, dat de
P.N.J. een „nationale" staat wil, terwijl
dc Islamietische partijen een „Islam-
staat" willen, Daarbij moeten we meteen
opmerken, dat volgens het programma
Op 1 Augustus a.s. treedt de heer M
Franken af als directeur van de N.V.
Philips' Verkoop Maatschappij. De heer
Franken heeft de pensioengerechtigde
leeftijd reeds enkele jaren overschreden
en heeft thans de wens te kennen ge
geven zijn functie neer te leggen. De
scheidende directeur is meer dan twee
en dertig jaar aan het Philips-concern
verbonden geweest. Hem is thans op de
meest eervolle wijze ontslag verleend.
De Van Gogh-tentoonstelling in het
Kröller-Müller-museum op de Hoge Ve-
luwe blijkt veel bezoek te trekken. Naar
wordt medegedeeld, loopt het aantal
bezoekers reeds tegen de vijftigduizend.
De expositie duurt tot en met 19 Juli a.s.,
waarna de tentoonstelling van 23 Juli
tot 20 September in het Stedelijk Mu.
seum te Amsterdam wordt gehouden.
ook in deze Islamstaat de godsdienstvrij
heid gegarandeerd zal zijn. De wetge
ving en het gehele bestel zouden echter
aan de leerstellingen van de Islam aan
gepast worden.
Indien Indonesië een Islamstaat zou
worden bestaat echter het grote gevaar,
dat de gebieden waar de Islam niet
of niet overwegend beleden wordt,
zich zouden afscheiden. Wij denken hier
b.v. aan de Minahassa, Ambon, het chris
telijke deel van de Bataklanden, enz. De
P.N.I, die van oudsher, meer nog dan de
andere partijen, voorstander is van een
groot Indonesië „van Sabang tot Me-
rauke" is hier zeer voor bevreesd.
Dit gevaar voor afscheiding zou ove
rigens waarschijnlijk niet zo heel groot
zijn als in Indonesië de federatieve
staatsbouw werd hersteld, of als men
aan de verschillende gebieden volledige
autonomie verleentde.
In elk geval: de spanning voor de aan
staande verkiezingen, die mogelijk nog
wel een jaar op zich zullen laten wach
ten, is in Indonesië reeds aanwezig. Het
huidige voorlopige parlement, dat overi
gens reeds ruim twee jaar in functie is,
mag geenszins representatief heten voor
de Indonesische samenleving. De leden
zijn niet gekozen, en vaak hebben zij
zich pas bij een politieke partij aange
sloten nadat zij al lid van het parlement
waren. Het valt dan ook te verwach
ten, dat de verkiezingen een belangrijk#
verschuiving in de samenstelling van
het parlement teweeg zullen brengen.
ALDERAMIN 18 nm. te Hamburg.
ALKAID 17 van Iiheos, 19 te Bahia.
ALTAIR 18 nm.19 te Antwerpen.
AMFENAN p. 18 Cyprus, 19 te Beirouth.
AMSTELDIEP p. 18 Ouessant n. A'd. vb.
AMSTELDIJK 18 te Alexandrië.
AMSTELLAND 17 nm. te Hamburg.
ANDIJK 18 te Rotterdam.
ARGOS 18 te Limassol,
BARENDR. p. 18 Ouessant n. R'dam,
BLITAR p. 18 Massawa, 19 n. Aden.
CALLISTO p, 17 Anticosti n. Engeland.
DOURO 18 9 u. nm. te Amsterdam.
ESSO DEN HAAG 18 te Aruba.
GORDIAS p. 18 Gibr. n. Tunis.
GOUWE p. 17 nm. Oland n. Amst.
GRAVELAND ia nm. te Iiheos.
GROOTE BEER p. 18 Wight n. Montreal.
HATHOR p. 18 Finisterre n. Hamburg.
HEEMSKERK p. 18 Wight, 19 te Antw.
HERSILIA 18 te Port au Prince.
KERTOSONO 17 ten anker Basrah.
KOTA GEDEH 18 te Makassar.
LAAGKERK 17 van Karachi n. Aden.
LANGKOEAS p. 18 Guardafui n. Djedda.
LIEVE VROUWEKERK 17 van Bombay n.
Colombo.
LIMBURG p. 18 Sabang n. Madras.
LISSEKERK p. 18 Malta n. R'dam.
MADOERA p, ia19 Guardafui n. Djedda.
MELISKERK 18 nm.19 te Suez.
MERWEDE 17 te Houston.
MOLENKERK 17 van Calcutta n. R'dam.
MURENA 17 van Chitagong n. Mena Ahra.
NIGERSTROOM 18 nm. te Monrovia.
ORION 18 te Cavalla.
PERNA 17 van Hongkong n. Miri.
PR. FRED. HENDR. p. 17 Anticosti n. R'd.
ROEBIAH 18 nm.19 te Los Angelos.
ROEPAT 18 te Makassar.
SOMMELSDIJK 18 nm.—19 te Suez.
ST. ALKMAAR p. 18 Soillys n. Ned.
ST. R'DAM p. 18 Narvik n. Newport.
SUMATRA 17 nm. van Labuan n. Sorong.
THALATTA p. 17 Rasfartak n. Suez.
VAN SPILB. p. IS Finisterre n. Havre.
WATERLAND p. 18 St. Paulsrock n. Amst.
WONOSARI 18 nm. te Pt. Sudan.
ZAAN 17 te Amsterdam.
ZIJPENBERG p. 17 Stavanger n. Narvik.
ALDABI 3 Aug. te Rio Janeiro verw.
ALHENA 33 te Antw. 25 te R'dam.
ALNATI vtr. 28 van B. Aires n. R'dam.
BLOEMFONTEIN 22 te Kaapstad verw.
BONAIRE 27 te Barbados verw.
BOSCHFONTEIN 20 van Suez n. A'dam.
EOSKOQP 18 te Curacao.
COTTICA 27 te Plymouth, 29 te A'dam.
GROOTE BEER 18 te Havre, 25 te Quebec V.
1NDRAPOERA vtr. 22 van Surabaja, 23 te
Semarang verw.
JOH. v. OLDENB. 31 te Fremantle verw.
MAASDAM 24 te New Vork verw.
NIEUW AMSTERDAM 22 te New York.
NOORDAM 20—21 te Rotterdam.
ORANJE vtr. 24 van A'dam n. Priok.
ORANJESTAD 24 te La Guaira verw.
RIJNDAM 23 te Cobh verw.
SIBAJAK 25 te Rotterdam verw.
VEENDAM 20 van New York n. R'd.
WATERMAN 21 te Havre, 22 te Rott. VW.
WESTERDAM 20 te New York verw.
WILLEM RUYS 22 van Priok n. R'dam.
WILLEMSTAD 30 te A'dam verw.
ZUIDERKR. vtr. 27 van A'dam n. Kaapst.
AAGTEDIJK 18 te Montevideo.
AALSDIJK p. 19 Bahamas n. Antw.
ALDABI p. 19 Ouessant n. B. Aires.
AMSTELVAART p. 17 Miquelon n. R'd.
AXELDIJK 18 van New York n. R'dam.
BENNEKOM 18 te Curacao.
GAASTERKERK p. 20 Djeddah n. Sue*.
HATHOR p. 20 Wight n. Hamburg.
HESTIA 17 van Tampa n. Gent.
ILOS 19 te Amsterdam.
KARIMATA p. 19 Malta n. Port Said.
RIJNPAM p. 18 Kp. Sable n. Cobh.
SAMARINDA 18 te Balboa.
SLAMAT 19 van Suez n. Indonesië.
ST. AMSTERDAM 17 van Glasgow
Wabana.
ST. ARNHEM 18 van Quebec n. Nederl.
ST. MAASTR. p. 20 Oland n. Lulea.
VEENDAM 17 nm. te New York.
