VIJF EEUWEN VENETIAANSE MEESIERS
Grote verwantschap met
Hollandse geest
Amsterdam en Venetië
Warmte veroorzaakt prijsdaling
van haring en makreel
Astublieft
Stoffelijk overschot Apollonia
Radermechers bijgezet
Complete grootindustrie werkt aan
herstel der dijken
Een vreedzame invasie kust
De grote zomertentoon stelling in Rijksmuseum
In nieuwgebouwde crypte in Aken
Gigantische projecten op Goeree-Overflakkee
Meedoen alleen
niet voldoende
VRIJDAG 14 AUGUSTUS 1953
PAGINA 3
Meer belangstelling voor haringvisserij
Nijpend voedselgebrek
in doorgangskamp
Dringend beroep op
Oost priesterhulp
Filmacteur Paul Kemp
overleden
L. Hazelzet vijftig jaar
journalist
Stichteres congregatie Zusters H. Elisabeth
Dijkherstel 15 October
voltooid
Consumptie gedaald
in Juni j.l
Nederlander in België
dodelijk verongelukt
Advertentie
te Wenen.
I F an het schone zomerweer komt alleen het middag-
y hoge licht diffuus de zalen binnen, verstoven door
het plafond-velum, dat de glazen kap aan het oog ont-
n hi' vermoeiende warmte blijft buiten. Een levendig
publiek, babylonisch van taaleen vlaag geur van verse
°jjie (juist de zaal waar de eerste ondeugende portretten
hangen grenst aan de koffiekamer); af en toe klinkt het
lemgeluid op van een rondleidster temidden van haar
Luisteraars.
Dit is de bekoorlijke sfeer waarin men tegenwoordig in
sf Rijksmuseum een tentoonstelling bezoeken kan. Een
die een décor bouwt in het gemoed, om het contact
met de Venetiaanse meesters, die er momenteel te zien zijn,
0 innig mogelijk te maken.
grote jaarlijkse zomertentoonstel-
'■ngen in het Amsterdamse Rijksmu-
°eum: de Franse Wandtapijten, de Schil
drijen uit het Kaiser Friedrich-mu-
seum, de Schatkamers der Middel
eeuwen, Weense Kunstschatten, Drie
eeuwen portretten en vooral de Bour
gondische Pracht, hebben onuitwisbare
hiarukken achtergelaten in de herin
nering van hen die daar geweest zijn.
ej°k de Vijf eeuwen Venetiaanse mees-
'ehs is een weldadige tentoonstelling.
Amsterdam en Venetië. Beide steden
«•ijn veel met elkaar vergeleken. Maar
«ooit is ons zo duidelijk geweest, hoe
d'de steden eenzelfde atmosfeer ade
men als nu een hele reeks werken van
schilders die daar geleefd hebben, ons
Overtuigend heeft aangetoond hoezeer
~e. dampige, befloerste kleur, die wij
~o>iver-Hollands waanden, ook de kleur
m°et zijn van Venetië, een Amsterdam
Zuidelijker klimaat. Het is diezelfde
g.ieur, die door zachte vloeiing, tempe-
j'hg en binding de Venetiaanse werken
maakt van de overige Italiaanse
Schilderkunst.
Zo zagen we een mansportret, dat
ook u zal opvallen door het Rem-
brantieke gouden clair-obscur. Het
is een schilderij van Giorgione,
Het prachtige
portret van de
jongeman met
de pijl van
Giorgione, af
komstig uit het
Kunsthistori-
sches Museum
die reeds leefde van 1477 tot 1510,
terwijl Rembrandt een kleine hon
derdvijftig jaar later zijn grote mees
terwerken schiep. Hier ligt, om af
gedachten te bepalen, een tijdsverschil
als van Napoleon tot onze tijd!
En inderdaad zijn de Italianen ons In
de stijlperiode jaren en jaren vooruit.
Het hoogtepunt der Venetiaanse Kunst
ligt in de 16e eeuw en heel West-Euro
pa kan zich op die voedingsbodem nog
een volle eeuw ontwikkelen.
De Gothiek die bij ons een inlands
verschijnsel is, heeft bij hen niet zo
intens uitgewerkt. De Byzantijnsch-Ko-
maanse stijlkenmerken vervormden zich
heel snel tot de diepe menselijkheid van
de Renaissance, met als bij-verschijnse
len een schilderkunstige volheid en het
gracieuze liefdesmotief als zelfstandig
heid, wanneer te onzent het profane
"et arsenaal te Venetië door Cunaletto geschilderd. Het is in bezit van het
museum te Ottawa.
Het warme weer van de laatste da-
|eh is niet zonder gevolgen gebleven
°or de haring- en makreelvisserq. Het
Product heeft van de warmte veel te
r®zen en het ligt voor de hand, dat de
andel, wetende, dat iedere dag nieuwe
jAnvoer te verwachten is, niet meer
°Pt, dan waaraan direct behoefte be
klat- Bovendien liggen reeds hoeveel-
eden in reserve in de koelhuizen op-
len en en met beze Hauwe markt da-
Vo Pr«zen en büjkt niet alle aan-
djer meer verkoopbaar te zijn voor de
ecte menselijke consumptie.
^Vciensdag moest de opvangregeling
6ei-H6eds aan te Pas komen en ook Don-
tW g was be vismeelfabriek niet zon-
V Werk. Meer dan 2.000 kisten, waar-
w",. alleen reeds 1.400 kisten haring,
Öe en wegens het niet bereiken van
de Minimum-prijs, opgehouden en naar
j. vismeel-industrie verwezen.
8e<b?ar-*angs een omweg komt de „door-
V^aaide" vis, toch nog wel op de tafel
tra' be consument terecht. Want de
bheïi wprdt gebruikt voor de marga-
\ye bereiding en het vismeel vindt zijn
«n „In be mengvoeders voor pluimvee
ai'kens. Dus ook het verse eitje of
V. spek zijn terug te brengen tot de
4 ij®cij. En wanneer men weet, dat de
kaar flandse vismeelfabrieken bij el-
dpc lang niet voldoende kunnen pro-
te t cn om in de Nederlandse behoef-
hjer. i'eorzien, dan worden op deze ma-
itrinrif>,°k nog deviezen bespaard op de
Ook Van vismeel en traan.
*°bten JJ^ben reeds hoeveelheden ge-
icrweri!\arj?g boor de vismeelfabrieken
abripiT 5e vorige week had de Chem.
r<;ecls snn'A Toekomst" te IJmuiden
Pmdat A vaten haring te verwerken,
kunp e te vet was om lang bewaard
^en on 1 w°rben. En de haringsche-
^ah hun6 moeten nu al bij het zouten
uhrz»=n-vVangst rekenen op langere
S'at zw:!= j De Groenertjes moeten
be warn,* gezouten worden om met
?Üh en ri voldoende lang houdbaar te
;u'st jpt„ sPecifiek „zoute haring" moet
in de kLSInder hebben om bij opslag
6 boeketf geen kwaliteitsverlies
?c harin1,i,,bliift. be belangstelling voor
„hde cip?yiss,eriJ toenemen. Verschil-
bbi hgi n A® kotters laten zich verleiden
Proberen tv ee-ns °P be haring te gaan
haring Ue J°b Gouda T.TM QQ nn
Job Gouda IJM 99 is op
2"® met wn maandag vertrok de IJM
jChepen ÜAze be doel naar zee. Voor
met
öm/m mewPK'l motorvermogen
v bat de t ls hier zeker een
®hgst sneliel reisd"ur bij een flinke
sneller lonend kan zijn dan de
van
een kans,
visserij op rondvis, waarvoor momen
teel ook niet veel betaald wordt. An
derzijds is dit een zorg meer voor de
handel, die juist voor de aanvoer van
rondvis op de trawlloggers en kotters
aangewezben is en dus nu de kans loopt
nog minder aangeboden te krijgen.
In handelskringen hoort men even
zeer bezorgdheid uiten over de export
van verse haring. Door de grote orders
voor gezouten haring, die met Rusland
en Oost-Duitsland afgesloten werden,
verwacht men straks van de drijfnet
vissers maar weinig verse haring aan
de markt, omdat zo veel mogelijk ge
zouten zal worden, teneinde aan de ver
plichtingen te kunnen voldoen. Een ge
ringere verse aanvoer zal een hoge prijs
tot gevolg, hebben en daarmee zal het
in het buitenland moeilijk concurreren
zijn.
Pater Wiro van Aken O.Praem.
schrijft ons: De zielzorger van het
doorgangshuis doet een dringend be
roep op Oostpriesterhulp om zo spoedig
mogelijk levensmiddelen te sturen, om
dat daaraan dringend gebrek bestaat.
Daar onze voorraad levensmiddelen
geheel is uitgeput, richten wij een ver
zoek tot allen, die dit zullen lezen, om
iets, als is het nog zo weinig, af te
staan aan Oostpriesterhulp, opdat wij
ook dit kamp kunnen helpen.
Alle levensmiddelen, mits goed houd
baar, zijn welkom: vlees in blik, groen
ten in blik, erwten en bonen, meel en
andere kruidenierswaren, vetten.
Als iedereen iets wil afstaan van zijn
voorraad of bij de wekelijkse aankoop
iets meer wil nemen voor dit doel, dan
zullen we spoedig een flinke zending
kunnen sturen naar het kamp, waar
thans honger wordt geleden.
Een geldelijke bijdrage voor dit doel
kan gestort worden op gironummer
34348 t.n.v. het Ned. R.K. Huisvestings
comité, afd. Oostpriesterhulp, onder
vermelding: „Levensmiddelenactie kamp
Giessen"; giften in natura kunnen wor
den gezonden aan het magazijn Hekel
laan 2, Den Bosch.
portret nog slechts als schuchter bij
voegsel voorkomt in een oprecht-vrome
poze op de religieuze altaarstukken.
Toch is de verhouding niet zo een
zijdig geweest als hieruit zou kunnen
schijnen, want met name de vroege
Vlaamse Primitieven, die technisch zeer
knap waren (in 1432 begon Jan van
Eyck zijn beroemde „Aanbidding van
het Lam Gods', terwijl de „Kroning van
Maria" door de gebroeders Vivarini uit
1460 stamt) hebben de physionomie in
de Italiaanse kunst wel degelijk beïn
vloed. Maar het tempo van de opbloei
ls in dat zonnige Zuiden zeer hoog ge
weest
Vrijheid en drift
De grote bloeiperiode der Venetiaan
se kunst verschijnt met namen als
Titiaan, Veronese, Tintoretto,
die een schildertrant hebben met een
élan, vrijheid en drift, die we pas weer
zien opgenomen door de impressionisten
der 19e eeuw.
Als de Hollandse 17e-eeuwse schil
derkunst hoogtij viert in geheel de be
schaafde wereld, moeten de Venetianen
even op adem komen, maar in de 18e
eeuw ziin daar, behalve de emigrant
Tie polo, de schilders Canaletti
en G u a r d i. die een nieuw tijdperk
van bloei belichamen. Grootse, romanti
sche en kosteliik gepenseelde land
schappen en monumentale pleinen,
weergegeven met hetzelfde realisme dat
wij altiid zo typisch-Hollands hebben
geacht, maar dat toch ook een wezen
lijke Venetiaanse karaktertrek is ge
bleken, zijn boeiende vertellingen.
De tentoonstelling is niet overladen,
zodat men nog fris en voluit genietend
de ronde beëindigt. Omdat de kunst der
Venetianen zo menselijk en volbloedig
is, zo enthousiast en wars van formali
teit, spreekt zij onmiddellijk aan, en
enige vrees dat men onberoerd en on
bevredigd de tentoonstelling zal verla
ten, hoeft er niet te zijn, getuige het
publiek van zeer diverse pluimage, dat
wij hebben bezig gezien om met eigen
ogen te kijken.
De fijnproevers echter wijzen wij ei
op, de collectie tekeningen en grafiek
vooral niet te vergeten, daar deze is on
dergebracht in een ander gedeelte van
het gebouw.
Zoals gebruikelijk loopt de zomerten-
toonstelling lange tijd, ditmaal tot 11
October. L. T.
De bekende Duitse filmacteur Paul
Kemp is Donderdagmiddag in de leef
tijd van 57 jaar in Bad Godesberg aan
acute blindedarmontsteking overleden.
fAls ik mij niet vergis heb
ik u al eens verteld van mijn
vriend Otto. Otto is een
jong, enthousiast en dus
zeer nooddruftig kunst
schilder en hij ligt in voort
durende onmin met de po
litie. met de eigenaars van
koffiehuizen en op gezette
tijden met zichzelf. Hij be
hoort tot die jongelui, van wie de
Maatschappij in opgewekte onwetend
heid aanneemt dat zij zich al bij
zonder gelukkig voelen wanneer het hun
vergund wordt in fluwelen jasjes en
lange haren te lopen. Nochtans kent
ook Otto, onder ons gezegd en gezwe
gen, de uiterst menselijke behoefte om
nu en dan wat te eten en zelfs te drin
ken. En hij voldoet dan ook aan die
behoefte. Hoe hij dat financieel gezien
allemaal regelt weet ik niet. maar hij
doet het.
Nu hoop ik niet dat u de indruk
heeft gekregen, dat mijn vriend Otto al
te zeer gebukt gaat onder het feit. éat
hij maatschappelijk gezien niet al te
zeer in trek is. Hij schikt er zich over
het algemeen wel met losse blijmoedig
heid in.
En in ieder geval was hij in het ge
heel niet geschokt toen er op zekere
morgen twee aan bijzonder solide acte-
tassen gekoppelde heren aan zijn bed
stonden, die met beslistheid lieten weten
dat zij „van de belasting" waren. In
tegendeel, hij zei beleefd: „Aangenaam
heren, gaat u zitten" en draaide zich
om op zijn andere zijde. Nu viel er
niet veel te zitten, want er was in het
geheel geen stoel. En de heren lieten
het er niet bij zitten ook. Een van hen
zei gestreng.
„U heeft belastingschuld". Een licht
gesnurk was het niet al te duidelijke
antwoord.
"Die zult u moeten betalen", zei de
tweede. Er werd van het bed uit be
vestigend gegeeuwd.
„Anders verkopen we de boel", dreig
de de eerste royaal
bat moment verhief mijn vriend
Otto zijn door slaap en lichte verwon
dering getekende hoofd en vroeg:
„Welke boel".
Het ingrijpende gebrek aan boel zette
de heren inderdaad voor een pijnlijk
dilemma.
Maar na een ogenblik stilte zei een
van hen. terwijl hij zijn blik liet wei
den over de opgespaarde en overal
kwistig verspreide bloemstukjes, naak
ten en landschappen:
„Uw schilderijen".
Toen schoot Otto klaarwakker recht
en zei hoopvol: „Hé ja, probeert het
eens.
™i1,SiePuern^er.,zal be heer L. J. M. Ha-
zelzet, hoofdredacteur van „De Maasbo-
vijftig jaar in de journalistiek
werkzaam zijn.
De heer Hazelzet werd 22 Mei Ï882 te
Rotterdam geboren. Met uitzondering
van zijn studiejaren, die hij in Hageveld
en Warmond doorbracht, is hij tot het
bombardement van 1940 steeds inwoner
van de Maasstad geweest. Na de beëin
diging van zijn studies kwam hij direct
bij „De Maasbode", die toen onder
hoofdredactie van rector Thompson
stond. In de loop der jaren heeft hij alle
facetten van de journalistiek leren ken
nen. Zo was hij zes jaar Kamerover
zichtschrijver en een kleine veertig jaar
toneelrecensent. Zijn voornaamste werk
zaamheid heeft echter op het terrein
van de hoofdredactie gelegen. Circa
zeven jaar was hij hoofdredacteur ad in
terim. Na 1948 voerde hij de hoofdredac
tie met pater dr Tesser O.P. Op het ogen
blik doet hij dit alleen. De heer Hazel
zet is ridder in de orde van de H. Gre-
gorius de Grote en drager van het witte
mobilisatiekruis 1914-1918. Zijn gouden
jubileum zal Zaterdag 29 Augustus
worden gevierd.
(Van onze correspondent)
De stoffelijke resten van Apollonia
Radermechers, stichteres van de congre
gatie der Zusters van de H. Elisabeth,
zijn' Donderdagmorgen op luisterrijke
wijze bijgezet in een nieuwgebouwde
crypte in het moederhuis te Aken. Bij
deze plechtigheid was o.m. mgr. dr.
Hünermann, wijbisschop van Aken, te
genwoordig.
Apollonia Radermechers, die in 1571
werd geboren en haar leven heeft ge
wijd aan de verpleging van zieken,
heeft ook in Nederland zegenrijk werk
verricht, n.l. in 's Hertogenbosch. In
deze Nederlandse stad heeft zij lange
jaren voor de zieken en behoeftigen
gewerkt, totdat zij op 51-jarige leeftijd
•naar Aken verhuisde, alwaar zij op 13
Augustus 1622 de leiding kreeg over
het „Gasthuis van sinte Elisabeth". Van
's Hertogenbosch uit had zij niet alleen
vele medicamenten en andere voor de
ziekenverpleging waardevolle instru
menten mee naar Aken genomen,
maar ook enkele vrouwen, die zich
met haar aan de ziekenverpleging
wijdden en die de eerste zusters wer
den van de congregatie, welke Apol
lonia Radermechers stichtte. 31 Decern
ber 1626 is deze vrome dienares aan
een opgelopen ziekte overleden, nadat
zij op het sterfbed de kloostergeloften
had afgelegd.
Thans is de congregatie wijd vertakt
en zij bezit kloosters in Duitsland,
Luxemburg, Oostenrijk, Hongarije,
Tsjechoslowakije en Canada. In Neder
land hebben de Zusters van de H. Eli
sabeth (in Duitsland de „Hospital-
schwestern von St. Elisabeth" genaamd)
3 kloosters gehad. Thans bezitten zij
enkel nog een klooster in Kerkrade, al
waar de zusters zich gewijd hebben
aan de verzorging en verpleging van
ouden van dagen.
Op - verzoek van de zusters zelf en
van mgr. dr. van der Velden, bisschop
van Aken, heeft Paus Pius XII er in
toegestemd, dat de stoffelijke resten
van Apollonia Radermechers en de
eerste züsters van de congregatie van
het Ostfriedhof naar het moederhuis in
Aken werden overgebracht. Deze stof
felijke resten zijn Donderdag bijgezet
in een crypte, waar zij thans rusten in
een mooie sarcophaag. De opgraving
van deze stoffelijke resten geschiedde
mede in verband met het thans aan
hangig gemaakte proces tot zaligver
klaring van Apollonia Radermechers.
1Ta j T - i T aT .1 a T iT a a - a <VA*M i #1 V J a a J «a aa 1A AAA A m n n1 u 6
Bij het herstelwerk aan de dijken op
Goeree-Overflakkee, dat met bijna
koortsachtige energie wordt uitge
voerd, is ook de „Ahoy", een van de
grootste zandzuigers ter wereld, inge
schakeld.
(Van onze speciale verslaggever)
r wordt in deze dagen groots werk verricht op het eiland Goeree-Over
flakkee. Ingenieurs van de Provinciale Waterstaat, aannemers en arbei
ders zwoegen er in aile eendrachtelijkheid om er voor te zorgen dat voor
15 October het eiland definitief en, naar menselijke berekening, afdoende is be
schermd tegen de najaarsstormen. Ongeveer 2000 man personeel er. voor tiental
len millioenen aan materiaal en werktuigen zijn ingezet om het doel te bereiken.
In het geheel moeten 25 km. buitendijk en 70 km. binnendijk worden vernieuwd
of hersteld. Onmiddellijk na de ramp zijn de ingenieurs aan het werk getogen.
En reeds een week na 1 Februari hadder zij de dijkdoorbraken en beschadigin
gen globaal in kaart gebracht. Aan de hand van deze „gatenkaart" werd een
urgentieprogramma opgesteld, dat in drie stadia verdeeld ten uitvoer werd (en
wordt) gebracht. Op de eerste plaats werden de verbindingen hersteld en de
stroomgaten gedicht. Vervolgens werden de polders drooggelegd er. medio April
was reeds rond het ganse eiland een 3 meter hoge nood-waterkering gereed, die
het land beschermde tegen de zomervloeden, waardoor het mogelijk werd dat de
bevolking naar haar haardstede terugkeerde. De laatste phase, met de voltooiing
waarvan men nu doende is, is het herstel van de buitendijken op winterhoogte.
Toen bleek, dat grote dijklengten een
voudig niet te repareren waren, besloot
men dijken te leggen, die gedeeltelijk
met asfalt zijn bekleed. Op het ogenblik
is men dan bezig met twee gigantische
projecten: de aanleg van een dijk van
rond 18 km aan de Zuidzijde van het
eiland van Herkingen af in Oostelijke
richting tot Sluishaven en de aanleg van
een dijk van ruim 4 km van de haven
van Middelharnis in Oostelijke richting
langs de Van Pallandtpolder en het
Brienense gors. Laatstgenoemd werk is
al voor -een belangrijk deel voltooid.
Op sommige punten van het eiland is
een complete groot-industrie uit de grond
gestampt. En bij St. Jacobs-veer waar
speciale steigers zijn aangelegd om de
nodige materialen te kunnen aanvoeren,
krijgt men de indruk van een „vreed
zame invasiekust".
De djjken bestaan uit een zandli-
chaam, aan de buitenzijde afgedekt met
een laag zandasfalt; daaroverheen wordt
een laag asfaltbeton gelegd. Het zand
wordt geleverd door een aantal zand
zuigers, Ter hoogte van St. Jacob ligt
de „Ahoy" een van de grootste machi
nes van deze soort ter wereld, in de
Krammer. In totaal spuiten twaalf zanri-
zu'gers op Gieree-Overflakkee gemid
deld 200 m zandlichaam per dag op.
Vervolgens wordt het zandlichaam met
draglines en bulldozers, „onder profiel"
gebracht, aan de buitenzijde wordt het
bekleed met een laag zandasfalt, aan de
binnenzijde met klei uit restanten van
de oude dijk. Over het zandasfalt heen
wordt een laag van 10 cm asfaltbeton
aangebracht. In het geheel is voor beide
genoemde dijken 300.000 ton asfalt-
mengsel nodig. Ter nadere illustratie
zij gezegd dat zulks voldoende zou zijn
om een weg van Amsterdam naar Keu
len (350 km lang en 6 m breed) te as
falteren. Voor de Zuidelijke dijk moet
gemiddeld meer dan 10.000 ton zandas
falt per week worden gedraaid wil men
op de gestelde tijd klaar komen. Met
herstel van de dijken op Goeree is dit
jaar een bedrag van 60 millioen gulden
gemoeid. Voor de completeringswerk
zaamheden het volgend jaar worden de
kosten op 20 a 30 millioen geschat.
Al wat menselijk mogelijk is, werd
en wordt in het werk gesteld om het
eiland te beveiligen tegen de vernielen
de vloed. De bewoners zijn terugge
keerd naar hun woningen en zij zien
met uiteraard ietwat angstige spanning
toe naar het verloop van de werkzaam
heden. Want zij zijn nog niets vergeten.
De verwoeste huizen en de uitgeteer
de akkers herinneren hen trouwens
iedere dag weer aan de verschrikkin
gen van die Februari-nacht. Zij hebben
nu heel hun hoop gesteld op de inge
nieurs en de arbeiders; sterker heel hun
vertrouwen. En wij weten zeker: niet
tevergeefs.
Evenals het vorige jaar zijn de con
sumptieve uitgaven van de Nederlandse
bevolking gedurende de maand Juni ge
daald. Op basis 1949 100 bedroeg de
waarde van de totale consumptie 118 (in
Mei 128). De prijs bleef onveranderd op
120, zodat de hoeveelheid met 9 achter
uit liep tot 98, of per hoofd der bevol
king met 8 tot 93. De daling is het sterkst
in de sector van de duurzame consump
tiegoederen
Wij zijn ervan overtuigd, dat alleen
het Christendom de wereld kan
redden uit de impasse, waarin ze
geraakt is. Daaraan bestaat voor ons
geen twijfel. Maar is de „wereld" ook
daarvan overtuigd? Om deze vraag ob
jectief te kunnen beantwoorden moeten
wij vooropstellen, dat de wereld daar
over moeilijk anders kan oordelen dan
naar het beeld, dat zij van het Christen
dom heeft. Over het algemeen ligt dit
wel zó, dat men niet hoeft aan te nemen,
dat men een grondige studie aan het
Christendom besteedt. De indruk, die
men ervan heeft, is gebaseerd op het
„leven" van hen, die zich Christenen
noemen. Op zich is een dergelijk stand
punt niet eens zo vreemd en zeker niet
altijd onredelijk. Men loopt weliswaar
de kwade kans op die manier een twee
de-hands-inzicht in het Christendom te
krijgen, anderzijds mag men echter met
recht hierbij opmerken, dat er toch
eigenlijk wel wat voor te zeggen is, het
Christendom naar het leven der Chris
tenen te beoordelen, omdat dezen zelf
zo beslist de alleenzaligmakendheid van
hun godsdienst op de voorgrond schui
ven. In feite behoorde het dan ook zó
te zijn, dat, wanneer het Christendom
inderdaad zo volmaakt is als beweerd
wordt, deze volmaaktheid duidelijk
moest blijken uit het leven van hen,
die zijn leer aanhangen, Het Christen
dom zou immers weinig zin hebben als
verlossende leer, wanneer zijn waarheid
b.v. alleen in boeken zou zijn te vinden
zonder dat het werkelijke leven daar
van profiteert.
Nu is het echter helaas zó, dat wij tot
onze schande moeten bekennen, niet die
harmonie tussen leer en leven te hebben
bereikt, welke toch noodzakelijk aan
wezig moest zijn. Hierop wordt in alle
toonaarden voortdurend gewezen. En dat
is ook de voornaamste oorzaak, waarom
het Christendom niet die vat op de we
reld heeft, die het naar Gods bedoeling
moest hebben. Zodat wij bij de verde
diging van onze godsdienst wel ver
plicht zijn te wijzen op het feit, dat ziju
waarde niet mag beoordeeld worden
naar het leven van hen, die zich welis
waar Christenen noemen, maar die toch
ver verwijderd zijn van een echt prin
cipieel en consequent doorgevoerd chris
telijk leven. De goeden niet te na ge
sproken, moet men toegeven, dat de
grote massa in haar levenswijze geen
overtuigend bewijs levert van de waar
heid, dat alleen het Christendom de
wereld kan redden. Dat is onze grote
tekortkoming!
Op allerlei manieren heeft men ge
probeerd hier verandering in te brengen.
et veel nadruk is het wonderlijke
aanpassingsvermogen van de
Kerk beklemtoomd. Zij is door
Christus gesticht als het heilsinsti
tuut voor alle tijden en volkeren.
Dus ook voor onze moderne tijd.
Wij moeten daarom ons Christendom
aanpassen aan de eisen en omstandighe
den van de wereld, waarin wij leven,
willen wij met onze godsdienst niet be
schouwd worden als een wereldvreemd
verschijnsel.
Die aanpassing is herhaaldelijk, en
wordt nog steeds, op zeer veel terreinen
beproefd. Allerlei moderne uitvindingen
vinden een dankbaar gebruik in het le
ven der Kerk. Wij zijn ervan overtuigd,
dat wij „mee moeten doen", anders
worden wij zeker als ouderwets en on
bruikbaar ter zijde geschoven.
Maar juist dat „mee-doen", hoe nuttig
en onmisbaar het ook is, kan toch niet
anders dan eenzijdig worden genoemd,
tenminste als men daarin alléén
zijn heil wil zien. Er is zelfs een duide
lijk gevaar aan verbonden. Bovendien
hebben velen het gevoel, dat de moder-
niseringspogingen van het Christendom
niet dat resultaat hadden, dat men ver
wachtte, en in het niet-katholieke kamp
hebben ze dikwijls de overtuiging van
onze stijlloosheid versterkt.
Zeer terecht zegt Van Renswoude dan
ook in dit verband, dat er weinig wer
kelijkheidszin voor nodig is om te be
seffen, dat wij niet meer klaar komen met
aftandse methoden en met een leven-in-
ruste, maar dat de vraag alleen is, of wii
hoe modern en actief ook wel
vruchtbaar kunnen zijn, wanneer er
niet allereerst iets anders, belangrijkers
en wezenlijkers gebeurt. Blijft niet iede
re prediking, op welke wijze ook ge
bracht, een slag in de lucht, zolang ze
niet tevens een „getuigenis" is en niet
bevestigd wordt door de feitelijke le
venshouding van die haar brengen?
De gedaanteverandering die de we
reld van het Christendom verwacht ligt
niet op de eerste plaats in een aanpas
sing aan de nieuwe tijd en omstandig
heden, maar bovenal in een grondige
bezinning op zichzelf. Het gaat er niet
om, dat het Christendom gemoderni
seerd wordt, maar veeleer dat het Chris
tendom weer Christendom zal blijken.
Zeker, de Kerk beschikt over een zeer
groot aanpassingsvermogen en een soe
pelheid, die men vergeefs elders zal zoe
ken. Maar dat aanpassingsvermogen
pleit slechts zolang voor de Kerk als
inderdaad haar innerlijkste wezen ge
waarbórgd blijft.
Het komt er dus op aan eerst en voor
al ons christelijk zelfbewustzijn te ver
diepen, eerst weer echt-overtuigde
Christenen te worden in handel en wan
del, onze leer in ons leven duidelijke
gestalte te geven. Is dat eenmaal bereikt,
dan kan aanpassing zonder gevaar voor
ons geloofsleven ondernomen worden,
omdat wij dan, in de wereld levend,
toch uit diepe overtuiging ons zelf zul
len blijven. Waarachtigheid is dan om
zo te zeggen gewaarborgd. Dan krijgt
ons leven de ware christelijke stijl, die
het nu nog al te veel ontbeert. L.
De 19-jarige J. de H. uit Rotterdam
is Woensdagavond op de weg tussen
Antwerpen en Breda, te Brasschaat,
door een auto gegrepen, toen hij van
zijn fiets stapte, om de weg te vragen.
In het ziekenhuis is hij overleden.
Arbeiders storten asfalt op de kruin van de dijk.
