Evolutie in het spoorwegverkeer
Robert Schuman in Hilversum
Iedere vijf jaar een serie
Rode Kruis-postzegels
S.L.EM. I
Heer
Nieuwe moeilijkheden voor
de Utrechtse Opera
Gestolen
Leraren in
raad?
de
T
;l
Westelijk antwoord
aan Moskou gereed
WAAROM VAN STOOM NAAR DIESEL?
fiif
150 afgevaardigden uit acht Europese
landen op het Stadserf bijeen
Zo fris als een
bloem in de lente
JP
Incident met KLM-
toestel
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1953
PAGINA 3
mÊM
Duitse eenheid
Concessies" aan Oost-
Duitsland sceptisch
ontvangen
Kath. Werkgemeenschap
in de P.v.dA.
Zomerconferentie te
Bennekom
Aalmoezenierscorps
Benoemingen en ontslagen
luchtmacht centraal
Puropa naar ons land
Filmjournaal „100 jaar
Kromstaf" gereed
Vertoning in alle bisschops
steden
Castella s Bloemenzeep
is een genot
NU drie soorten Casteiia!
Tentoonstelling in Den
Haag geopend
Marechaussee verongelukt
M.
door
A. Budington Kelland
Boven Caraïbische Zee
V-.'.
De deskundigen van de Westelijke
4rie hebben te Parijs een ontwerp-
antwoord opgesteld op de Russische
hota's betreffende een viermogend-
hedenconferentie over het herstel der
Duitse eenheid. Het ontwerp, dat nog
door de afzonderlijke regeringen moet
Worden goedgekeurd, schijnt het voor-
Stel te bevatten om in October een con
ferentie van de vier ministers van
Buitenlandse Zaken te doen houden in
Genève. Verder is een aantal voor
tvaarden opgesteld voor de vorming
Van een vrije regering voor heel Duits
land. Het definitieve antwoord zal
Waarschijnlijk vóór 6 September in Mos
kou worden overhandigd.
Intussen is men zowel in West-Duits-
land als in Washington erg sceptisch ten
aanzien van het Oost-Duits-Russisch ac-
coord over de economische toestand in
de Russische zone. Op de eérste plaats
is men van mening, dat men opnieuw
heeft getracht Adenauer te benadelen
in zijn verkiezingsstrijd en voorts meent
tnen, dat de meeste Russische „conces
sies" in feite niets anders betekenen
dan een afzien van de herstelbetalings-
eisen, die Rusland sinds het einde van
de oorlog volkomen in strijd met het
Verdrag van Potsdam aan Oost-Duits-
land heeft gesteld.
21, 22 en 23 Augustus heeft de Katho
lieke Werkgemeenschap in de P.v.d.A.
te Bennekom haar zevende zomerconfe
rentie gehouden.
Vrijdagavond belichtte drs. D. Roe
mers van de Tweede-Kamerfractie der
P.v.d.A. verschillende aspecten van „de
Opbouw ener socialistische economie"
aan de hand van het beginselprogram
ma van de partij en van hef plan „De
Weg naar Vrijheid", alsmede van de
daarop door verscheidene economen ge
leverde critiek.
Zaterdagochtend wekte de weleerw.
Pater lector St. Kreykamp O.P. in een
indringende beschouwing over „Apo
logie of Apostolaat" op tot het innemen
van een waarlijk apostolische levens
houding. In de loop van de Zaterdag
middag leidde de voorzitter van de
K.W.G. een tot in de late avonduren
Voortdurende discussie in over de hui
dige stand van het vraagstuk van de
eenheid der Nederlandse Katholieken
ten aanzien van de politiek. Uiteraard
V'as hierbij gelegenheid in te gaan op
de verschillende aspecten van het ko
mende gesprek tussen K.V.P., K.N.P. en
K.W.G. Tenslotte belichtte Geert Ruy-
fiers Zondagmiddag van uit een grote
innerlijke bewogenheid de verhouding
tussen „Katholicisme en Socialisme" in
een uitvoerige samenvatting van het
geen in de loop der jaren als standpunt
der K.W.G. gesteld is.
Aan het slot van deze zeer druk be
kochte en met levendige belangstelling
gevolgde conferentie wees voorzitter
Joan Willems er op, dat de leden van
de K.W.G. zich in de juiste houding ten
overstaan van kerk en vaderland bewust
dienen te blijven van hun verantwoor
delijkheid.
Met ingang van 1 September zal pa
te1" J. A. L. Damen C.P. tot majoor-aal-
dloezenier worden benoemd en zal hij
borden belast met de godsdienstige ver
zorging van de militairen, gelegerd in de
legerplaats Steenwijkerwold. Met in-
Eang van dezelfde datum wordt pater
If- J. M. Coenegracht S.S.S. benoemd tot
*apitein aalmoezenier en wordt hij be
fast met de godsdienstige verzorging
an de militairen in legerplaats Nun-
Peet. De kapitein-aalmoezenier H. H.
^°hunselaar S.S.C.C. zal terugkeren van
groot verlof. Hij zal worden belast met
p godsdienstige verzorging van het
garnizoen Breda. Aan kapitein-aalmoe-
eruer G. B. Lensen S.C.J., die als mis-
'°naris naar Chili vertrekt, is eervol
utslag verleend. Met ingang van .1
ugustus werd eervol ontslag verleend
\yn, majoor-aalmoezenier P. G. B. M.
"hels S.C.J., die als missionaris naar
1 "Seis Canada vertrekt. Met ingang van
Ve yct°ber zal eervol ontslag worden
Aai-ri nd aan majoor-aalmoezenier C.
Pro S.C.J., die als missionaris naar
rans Canada vertrekt.
C ïfeioor-aalmoezenier H. P. Schins
ten-iKP' thuisvarende en wordt in Sep-
trlno„in Nederland verwacht. Aal-
ha-.:emer Schins vertrok in Mei 1951
twep .Korea en was gedurende ruim
Ver,rJaren heiast met de godsdienstige
chemeStn® van Nederlandse deta-
is in 2- in Korea. Aalmoezenier Schins
aalmo rea opgevolgd door majoor
die vn„Zlnier J- E- van Benthem S.M.M.,
ortieen te Breda werkzaam was.
De
lieerde pPerhevelhebber van de geal-
®urono luchtstrijdkrachten in centraal
öonder'a generaal Sir Basil Embry, zal
'"encpr een beleefdheidsbezoek
?te beznoL?11 Nederland. Dit is het eer-
land or,A van de generaal aan Neder-
a GcneraJ,1 vjn ben°eming.
verland tii™Dry zal een dag m Ne-
fsbben iJven\ en een onderhoud
a C sta? minister van Defensie,
Aler, che/',en luitenant-generaal I. A
van de Luchtmacht.
(Van onze Utrechtse correspondent)
Als er één gebied is, waarop de dynamiek van deze tijd
zich op verrassende wijze en in snel tempo demon
streert, dan is dat wel op het terrein van verkeer en
vervoer. Onophoudelijk wisselen typen en modellen elkan
der af, alles wordt steeds groter, sneller eri comfortabeler.
Ook op spoorweggebied voltrekt zich een voortdurende
evolutie. De stoomkracht werd vervangen door de electri-
sche energie; hout wijkt voor metaal; oude bouwwerken
van stations, emplacementen en banen worden vervangen
door moderne constructies, groter en efficiënter. Het Neder
lands spoorwegwezen zal over vijf jaar een heel ander beeld
te zien geven dan dat van thans. Uiterlijk in 1958 zullen
belangrijke spoorwegwerken worden voltooid te Leiden,
Rotterdam, Eindhoven en Arnhem. In hetzelfde jaar zal de
hebben genomen van de aangekondigde voorlopige stop
zetting van de electrificatie van het spoorwegnet en van de
thans uitverkoren dieselisatie „als exponent van de moder
nisering van de tractie".
Is de ongeveer 35 jaar geleden ingezette electrificatie na
de jongste wereldoorlog met verdubbelde energie door de
N.S. voortgezet, dan een misgreep geweest? vraagt men
zich af. Waarom niet van meet af aan de dieseltractie ge
kozen, toen de tekenen erop wezen, dat eerlang aan de
stoomperiode een einde zou komen?
In tegenwoordigheid van mgr. dr. B. J.
Alfrink, aartsbisschop coadjutor van
Utrecht, zal Zondag 6 September a.s. des
morgens te half twaalf in het Rem-
brandt-theater te Utrecht de eerste ver
toning plaats hebben van het filmjour
naal „Honderd Jaar Kromstaf". Verto
ningen van de film zullen tevens worden
gegeven in de vier bisschopssteden Bre
da, 's-Hertogenbosch, Roermond en
Haarlem, resp. op 13 en 27 September en
op 4 en 11 October a.s.
De Stichting 1853-1953, onder wier
auspiciën de voorstellingen worden ge
geven, zal de medewerkers aan de inza
meling voor het huldeblijk aan het
Hoogwaardig Episcopaat uitnodigen deze
voorstellingen in hun bisdom bij te wo
nen.
stoomtractie op het spoorwegnet, zowel voor wat het reizi
gers- als wat het goederenvervoer betreft, geheel zijn ver
dwenen.
Intussen wordt de aard van de voortbeweging der treinen
door tal van factoren bepaald, die in wezen wellicht bij
komstig mogen worden genoemd, maar die op bepaalde
tijden toch van doorslaggevende betekenis blijken te zijn.
Het zal de meeste lezers van de recente publicaties omtrent
het Nederlands Spoorwegbedrijf vermoedelijk precies zijn
gegaan als ons. Niet zonder verbazing zullen zij kennis
Op de eerste vraag kan een afdoend
antwoord worden gegeven. Toen om
streeks 1915 de toenmalige Hollandse
IJzeren Spoorweg Maatschappij zag
aankomen, dat de „oude lijn" Amster
damDen HaagRotterdam door de
groei van het verkeer overbelast zou
raken, zocht zij naar een uitweg om dit
euvel te ontgaan en men vond die
door de vervanging van stoom door
stroom. In 1918 nam zij in beginsel het
besluit tot voortzetting van de electri
ficatie, die 10 jaar voordien was inge
zet door de direct als electrische spoor
weg opgetuigde lijn Rotterdam-Hofplein-
Scheveningen, de eerste electrische
spoorweg in ons land. De ervaringen
op deze lijn, en tevens die welke in
het buitenland waren opgedaan, leid
den de H.IJ.S.M. tot deze koersveran
dering. Er was namelijk duidelijk ge
bleken, dat de electrische tractie be
langrijke voordelen opleverde boven
de stoomtractie. Het belangrijkste winst
punt lag in de verhoging van de pro
ductie-capaciteit, zowel van de trekeen-
heden als van baan en emplacementen.
Het is moeilijk deze voordelen in precie
ze geldbedragen uit te drukken, maar
wanneer de statistieken in 1937 aange
ven dat de kosten van een electrische
tremkilometer bij een uurdienst op 70
ct. kwam te staan tegen 84 ct. voor een
stoomtrein, zegt dit toch wel iets. Elec
trificatie gaf een verlaging der tractie-
kosten met bijna 20 pet.! Een en ander
bewijst dus wel, dat de overschakeling
van stoom naar stroom waartoe in
1918 in beginsel werd besloten een
juist geziene en verantwoorde maatre
gel was. Van dieselisatie kon in 1918
nog geen sprake zijn, om de eenvoudige
reden dat de dieselmotor destijds zijn
intrede in de spoorwegtractie nog niet
had gedaan.
Geheel anders lag echter de situa
tie omstreeks 1938, toen het electrisch
middennet werd gebouwd, eindigend
in Rotterdam, Den Haag, Amsterdam,
Amersfoort, Nijmegen en Eindhoven.
Men had toen inderdaad de keus tus
sen dieselelectrische en electrische
treinen. Tegen elkaar konden worden
afgewogen de kosten van eigen stroom
opwekking in dieseltreihen en die
van afneming van centraal opgewekte
stroom door electrische treinen. Het
bleek toen, dat bij electrische tractie
de kosten van een treinkilometer bij
een uurdienst met electrisch stroom-
lijnmaterieel bedroegen 70 ct., met
dieselelectrisch materieel 73 ct.
Hoewel het pleit tussen electrificatie
en dieseltractie op grond van de kosten
in 1938 door de electrische energie was
gewonnen, bleek toen echter reeds, dat
de diesel-electrische tractie een ernsti
ge mededingster was. Deze concurren
tie is sedertdien voortdurend toegeno
men. Zo is, wat men noemt, het nuttig
oppervlak van een dieseltrein (het aan
tal zitplaatsen) in de laatste jaren be
langrijk verhoogd, doordat het mogelijk
is gebleken, het dieselaggregaat on
der de vloer van de wagens onder te
brengen. Waar eertijds een drierijtuig-
treinstel nodig was, kan thans worden
volstaan met een tweerytuig-treinstel.
Bovendien kan men thans gebruik ma
ken van een in serie vervaardigde die
selmotor.
Van bijzonder veel gewicht in deze
materie is ook de opwaartse beweging
van de brandstofprijzen. De prijzen van
steenkool, waarmee die van electrische
stroom nauw verbonden zijn, zijn sinds
1939 met niet minder dan 517 pet. ge
stegen, die van dieselolie met niet meer
dan 287 pet. Voor een grote verbruiker
als een spoorwegbedrijf is, betekent
een op zichzelf kleine stijging van de
kolenprijs een belangrijke verhoging
van de exploitatiekosten.
Mede op grond van deze ontwikkeling
in de kostenverhouding is het dan ook
niet gewaagd te veronderstellen dat de
electrificatie voorlopig is afgesloten.
Een uitzondering intussen wordt er
gemaakt voor de grensbaanvakken Roo-
sendaal-Antwerpen en Maastricht-Luik.
Zij vormen de schakels met het Bel
gische electrische net, dat in het Westen
reeds Antwerpen bereikte en vrij spoe
dig zich ook tot Luik zal uitstrekken.
Electrificatie van de eerstgenoemde lijn
biedt het voordeel van rechtstreekse
electrische treinen tussen Amsterdam
en Brussel, die niet minder dan 12 gro
te plaatsen met tezamen ca. 4 millioen
inwoners verbinden. Electrificatie van
de Oostelijke grensovergang zal het mo
gelijk maken doorgaande electrische
treinen naar het centrum van het Luik
se bekken te rijden. Wanneer deze
voorlopig laatste fase zijn beslag zal
krijgen is overigens nog niet met ze
kerheid te zeggen. Hierover wordt mo
menteel met de Belgische Spoorwegen
overleg gepleegd.
Maandagavond omstreeks half acht
is de Franse oud-minister van Buiten
landse Zaken, Robert Schuman, eregast
van de actie „Hilversum ontvangt West
Europa", op het Hilversumse Stadserf
aangekomen, waar inmiddels ruim 150
afgevaardigden uit acht verschillende
Europese landen getuige waren van
een vlaggenparade. De heer Schuman
werd tezamen met de Commissaris der
Koningin in de provincie Noord Hol
land, dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk,
en de voorzitter van de Franse Europe
se federalisten, Gaston Riou, in het bij
zonder welkom geheten door de verte
genwoordigers, zowel van de beweging
der Europese federalisten in Nederland
als het gemeentebestuur van Hilver
sum. Na de vlaggenparade sprak Carel
Briels, de organisator van het Hilver
sumse Stadserf, een rede uit, waarbij
hij alle vertegenwoordigers als herin
nering een sleutel van het stadserf
aanbood.
Het gemeentebestuur ontving vervol
gens de gasten in de met bloemen ver
sierde burgerzaal.
Nadat burgemeester J. J. G. Boot in
zijn toespraak alle gasten had verwel
komd, hield mr. C. van Rij, voorzitter
van de beweging van Europese federa
listen in ons land, een toespraak,
waarin hij het streven dezer beweging
nog eens duidelijk schetste. „Wij stre
ven niet naar een monsterstaat", aldus
Advertentie
Castella geeft U de geur van frisse
rozen in de nieuwe, heerlijke Castella
Bloemenzeep, gepresenteerd in vier
zachte, beschaafde tinten. De zeep wordt
onverpakt geleverd, zodat U terstond
van kleur en geur geniet, voor de ver
rassend lage prijs van 20 cent per stuk.
Thans heeft U dus keuze uit drie voor
treffelijke soorten Castella. IEDERE
vrouw kan er nu ook op warme dager,
zo fris en aantrekkelijk uitzien als een
bloem in de lente. Voor degenen, wier
huid veel schuim nodig heeft, is er de
overvloedig schuimende Castella Spécial
(32 cent). En natuurlijk blijft de klassie
ke Castella Schoonheidszeep (32 cent)
beschikbaar voor haar talloze aan
hangsters.
Tijdelijk levert Uiv winkelier U TWEE
stukken Castella Schoonheidszeep voor
slechts 50 cent. Profiteer vooral met
spoed van dit bijzonder aanbod.
Wanneer U bovendien voor een be
scheiden prijs een echte merkzeep wilt
gebruiken met de volle garantie van
Castella-kwaliteit, neem er dan de on
verpakte Bloemenzeep bij voor slechts
20 cent per stuk! Let op, dat U geen
imitaties onvangt!
mr. Van Rij, „die alle staten van Eu
ropa gaat verslinden en hun souverei-
niteit ontnemen, wij willen niet dat
deze staat meester wordt over alle
Europese volkeren, hun eigen karakter
wil vernietigen en hun lot uit handen
nemen, maar wij willen „Europa ma
ken". Wij strijden voor een Europese
integratie, die ons een nauwe en on
verbrekelijke samenwerking moet ge
ven ter beveiliging en verdediging van
onze vrijheid, voor de handhaving en
ontwikkeling van de rechtsorde onder
onze naties, voor de garantie van het
welzijn der Europese volkeren. Dit
Europa moet gebaseerd zijn op de ga
rantie van de eigen vrijheden der vol
keren, het eigen karakter van elk land
erkennen, en de bestaande politieke
structuur en autonomie eerbiedigen.
Alleen op die terreinen waar de indi
viduele naties hun doeleinden niet
kunnen verwezenlijken, willen wij de
handen ineen slaan. Daarom hebben
wij de totstandkoming van de kolen-
en staalgemeenschap gesteund en zijn
wij voorstanders van het project der
Europese defensie. Daarom ook willen
wij komen tot de organisatie van een
vrije Europese markt voor alle goede- j
ren en een vrij verkeer voor mensen,
De directeur-generaal der P.T.T., de
heer L. Neher. heeft Maandagmiddag
in het Nederlandse Postmuseum de
postzegeltentoonstelling geopend, die
gehouden wordt ter gelegenheid van de
uitgifte der Rode Kruispostzegels 1953.
Hij kondigde daarbij aan dat voortaan
iedere vijf jaar een serie Rode Kruis
postzegels met toeslag zal worden uit
gegeven en wees op de uitzonderings
positie die het Rode Kruis in deze in
neemt.
„Wij moeten veel aanvragen voor de
uitgave van een serie postzegels ten
bate van zeer respectabele en nuttige
doelen afslaan", aldus de dir.-generaal,
„en wij doen dit in het belang van de
waardigheid van ons land. De Neder
landse postzegel representeert Neder
land en wij willen ons niet op de weg
van de pluraliteitsuitgaven gaan bege
ven, zoals sommige andere landen doen,
vaak met het winstargument als achter
grond".
Spr. noemde de thans gereed gekomen
serie, waarvan de opbrengst ten goede
komt aan het Rode Kruis, zeer ge
slaagd.
Dieper ingaande op dit Rode Kruis
werk deelde hij o.m. mede dat het plan
bestaat 144 rampendepöts op te richten,
waarmee een bedrag van f 145.000 per
post is gemoeid.
De tentoonstelling bevat de collectie
van mevr. M. J. Baronesse van Heerdt-
Kolff, die een kort overzicht gaf van
het ontstaan der Rode Kruis-postzegels
en van weldadigheidszegels in het al
gemeen.
De uitgifte van weldadigheidszegels
door de posterijen dateert van 1897. In
dat jaar gaven Engeland, N.-Z.-Wales
en Victoria de eerste weldadigheids
zegel uit ter gelegenheid van het zes
tigjarig regeringsjubileum van Konin
gin Victoria. Na deze landen gaven in
chronologische volgorde de volgende
landen hun eerste weldadigheidspost
zegels uit: Rusland in 1905, Nederland
1906, Roemenië 1906, België 1910, Por
tugal en de Azoren 1911, Hongarije 1913,
Zwitserland 1913, Turkije 1915, enz.
Aanvankelijk was het gebruik van wel
dadigheidspostzegels en gelegenheids
zegels niet toegestaan in het buiten
lands postverkeer. Op het wereldpost
congres van 1920 in Madrid werd deze
bepaling opgeheven. Het eerste land.
dat een officiële postzegel met toeslag
ten bate van het Rode Kruis uitgaf, was
Frankrijk, tijdens de maand September
1914 van de wereldoorlog 19141918.
België volgde in 19141915 met drie
series ten bate van het Belgische Rode
Kruis, Monaco gaf in 1914 een zegel van
de koerserende uitgifte uit met de op
druk Rood Kruis en toeslagwaarde van
van 5 c. ten bate van het Franse Rode
Kruis.
Op de Nassausingel te Breda is de
motorordonnans van de Koninklijke
Marechaussee, de 21-jarige A. van Beu-
sekom, verongelukt toen hij tegen een
hem tegemoet komende autobus uit De
venter reed, die werklieden vervoerde
naar Zeeland.
Het is nu eenmaal een on
derdeel van mijn taak, dat
ik mij onverwijld begeef
naar al die plaatsen in Ne
derland, waar men iets fees
telijks op stapel heeft ge
zet. Een aangenaam onder
deel zult u zeggen. En dat
is het ongetwijfeld; maar je
moet het wel bij kunnen
houden. Nu heeft men in de
afgelopen zomermaanden in ons
goede vaderland een koortsachtige
ijver aan de dag gelegd op het stuk
van organiseren van festijnen. Hele
muziek- en radiosteden verrezen uit
de grond en het aantal dit-of-dat-
weken was waarachtig niet meer te
tellen. Elk plaatsje van enige beteke
nis had aan het stationnetje wel een
erepoort opgericht om u te doen we
ten dat u „Hartelijk Welkom" was;
en op zijn minst stond er een heer,
die V.V.V.-foldertjes verspreidde
waarin werd verkondigd dat u zich'
maar nergens wat van aan moest
trekken en dat u maar net moest doen
alsof u thuis was. Kortom het is een
mooie zomer geweest en overal heeft
de gastvrijheid als het ware gewoed.
Maar wat ik eigenlijk wilde zeggen
is, dat ik gisteren pas naar Waalwijk
dat nog steeds en terecht in
feestelijkheid baadt kon gaan om
naar de S.L.EM. te kijken. Welnu,
deze S.L.E.M. openbaarde zich aan
mij als een van de fraaiste tentoon
stellingen, die ik ooit heb gezien.
Nimmer heb ik kunnen vermoeden,
dat er om het phenomeen „schoen"
zoveel te doen zou kunnen ziin: Er
is onwaarschijnlijk veel te zien op
deze expositie. Een complete schoenen
fabriek in werking bijvoorbeeld. Ik
heb daar niets van begrepen, maar
het deed mij wel hartgrondig deugd,
dat het allemaal zo kennelijk degelijk
ging. Om dan nog maar niet te spre
ken van al die producten van het
nauwelijks meer ..eerzame" handwerk.
Daar waren bijvoorbeeld avond
schoentjes van een dergelijke geraf-
fineerd-verlokkelijke constructie, dat
ik er de bijpassende damesvoetjes wel
bij moest dromen .En dat heb ik dan
ook gedaan. U moet er bepaald heen
gaan naar deze S.L.E.M. Maar het is
wel dienstig, dat u dan van een andere
geest bezield bent dan de heer. die ik
gisteren hoorde zeggen: „Naar de
Slem? Och nee, ik heb de vorige week
pas een paar schoenen gekocht".
Advertentie
producten en kapitaal. Daarom in laat
ste instantie willen wij bouwen aan
een politieke Europese structuur, die
alle bronnen van welvaart onder ge
meenschappelijk beheer en onder een
democratische controle stelt".
4F: KJs
Het Hilversumse Stadserf is deze week voor de Europese Federalisten het ont
moetingspunt bij uitnemendheid. De „burgemeester" van het Stadserf, Carel
Briels, had voor alle deelnemers een sleutel, welke gratis toegang verschaft.
De eerste sleutel, van zilver, werd aangeboden aan de Franse oud-minister van
Buitenlandse Zaken, Robert Schuman. Rechts Carel Briels, in het midden burge
meester J. J. G. Boot van Hilversum.
ii
kende. Portman was zich hiervan be
wust en hoopte er het beste van. Hij was
er een paar keren geweest, maar was
altijd afgescheept met een tafeltje in
een achteraf hoekje. Hij begon zich af te
vragen of het niet verstandiger geweest
zou zijn Sherry naar een wat minder
exclusieve gelegenheid mee te nemen.
Doch wat er in werkelijkheid gebeur
de, was wel zeer schokkend. Toen zij de
vestibule betraden kwam het tyrannieke
heerschap, dat daar resideerde en de
't Zou haast de kosten waard zijn om bokken van de schapen placht te schei
houding jegens Sherry veranderde lette op ieder kleinigheid. Zijn tafelma-
merkbaar. Het was onbegrijpelijk. Hij nieren waren onberispelijk té onbe-
het te onderzoeken", grinnikte hij, en
vervolgde toen ernstig: „Je bent nog een
kind, en" hij bekeek haar opeens met
een belangstellende blik „en een ver
draaid aardig kind bovendien, al ben je
een beetje warhoofdig. Steek jezelf niet
in een wespennest.''
„Ik ben ouder dan ik er uitzie", zei
Sherry, „ofschoon niet veel ouder. En
u bent erg irriterend en moeilijk over te
halen. Maar ik laat me niet uit het veld
den, met uitgestoken handen op hen toe.
„Nee maar, juffrouw Madigan! U hebt
ons wel lang links laten liggen. Bent u
weg geweest?''
„Ik heb iets gedaan, waardoor ik op
uw zwarte lijst gezet verdien te worden.
Ik ben tegenwoordig een werkende
vrouw. Mag ik mijnheer Portman voor
stellen...... Hij is een zeer belangrijk
iemand."
Mijnheer Portman ontving een onver'
zou zich met de nodige omzichtigheid
hebben te gedragen, totdat hij enige in
formaties had ingewonnen.
Hij betastte heimelijk het tafellinnen
en fronste even zijn wenkbrauwen.
Sherry sloeg zijn gezicht gade. „Ik ge
loof, dat u werkelijk van mooi linnen
houdt", zei ze.
„De mensen weten tegenwoordig fijn
linnen niet meer te waarderen", zei hij
ernstig. „Ik kom in huizen, waar men
kapitalen uitgeeft aan tafelzilver en por-
celein, maar waar men het eten opdient
rispelijk, net alsof hij ze uit een boekje
geleerd had. Hij deed alles uiterst be
hoedzaam en angstvallig precies, alsof
hij bang was een fout te begaan, waar
uit zij opmaakte, dat hij zich de tafel
manieren niet op natuurlijke wijze, doch
door studie had eigen gemaakt.
„Wel eens over Napoleon gelezen?"
vroeg zij.
„Wat bijvoorbeeld?" luidde zijn we
dervraag.
„Iemand heeft eens gezegd, dat hij als
gewoon officier nooit tafelmanieren
op tafelzeiltjes uit een bazar. Vroeger heeft bezeten, en dat zijn ster daarna
werd tafellinnen als een heilig erfstuk zo snel rees, dat hij zich evenmin om
beschouwd. Het wordt hoog tijd, dat we
de smaak van de mens opnieuw ont
wikkelen."
Op dat ogenblik vond zij hem bijna
sympathiek. Hij sprak met een onge
veinsd vuur.
„Dus u bent tevreden met uw werk",
tafelmanieren behoefde te bekommeren.
Hij reageerde prompt, en het was
enigszins zielig om aan te zien. Hij
bloosde. „Wat heb ik verkeerd gedaan?"
vroeg hij.
„Niets helemaal niets", antwoordde
zij. „Ik geloof niet dat U ooit in het
Nadat de Utrechtse burgerij vorige
week voor haar opera in de bres was
gesprongen en een comité van actie als
eerste daad het doorgaan der première
van „Carmen" op 1 September zeker
stelde, is de situatie in het weekeinde
voor de Utrechtse Opera toch weer ver
anderd. Het is namelijk gebleken, dat
de directie van de Nederlandse Opera
de alleenvertoningsrechten van „Car
men" heeft gekocht.
Naar wij vernemen hebben de reacties
op dit besluit van de Nederlandse Opera
er toe geleid dat de directie, hoewel zij
een exclusief contract voor de opvoerin
gen van „Carmen" heeft gesloten, geen
bezwaar zal maken tegen de opvoering
door de Utrechtse Opera in de Utrecht
se Stadsschouwburg op 1 September ter
gelegenheid van de opening van de na
jaarsbeurs. Dit betekent echter geens
zins, dat aan de Utrechtse Opera het
recht wordt verleend voor volgende op
voeringen, zodat de circa dertig overal
in den lande geplaatste opvoeringen
waarschijnlijk door de Utrechtse Ope
ra geannuleerd zullen moeten worden
De Utrechtse Opera had „Carmen"
op het repertoire genomen, omdat er
juist in het Zuiden, Oosten en Noor'
den van het land een bijzonder grote
belangstelling voor deze opera be
stond. Men stelde zich in de provin
cie op het standpunt, dat grote opera's
zoals „Carmen" niet gereserveerd
moeten blijven voor Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag en Utrecht.
Het besluit van de Nederlandse Opera
heeft de Utrechtse Opera voor nieuwe
moeilijkheden gesteld, waardoor de
tweede opvoeringen in het nieuwe sei
zoen op 3 September in Utrecht geen
doorgang kunnen vinden.
De Ned. Opera deelt ons n.a.v. het
bovenstaande mede, dat zij de Neder
landse opvoeringsrechten voor Carmen
reeds sinds 1947 bezit, dat in April van
het lopende jaar de Utrechtse Opera
verzocht heeft deze opera te mogen op
voeren, en dat de Ned. Opera daar toe
stemming voor heeft verleend met uit
zondering van de plaatsen, waar de Ned.
Opera geregeld optreedt, d.w.z. Amster
dam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en
Eindhoven. In alle andere plaatsen kan
de Utrechtse Opera dus de Carmen spe-
slaan. En wat dat verstoppen van een schillige, keurende blik. „Gaat u eerst zej ze. .u verlangt er niet naar, naar de publiek tegen de goede vormen zoudt
v-,iuaijnntf «rot in Hp har?" vrnPd het tvrannip- nvm-rtonlooLt uror^on Ti»- r»o4* inict +e» riPrA'pn Hat iIr
naald tussen een hoop andere naalden nog wat in de bar? vroeg het tyrannie
betreft u kunt mijn naam en nummer ke heerschap.
in het telefoonboek vinden." „Nee, ik geloof dat we maar dadelijk
naar boven zullen gaan. Een tafeltje
Op Woensdagavond te zeven uur belde tegen de muur alstublieft."
Portman bij Sherry aan. Ze liet hem via Mijnheer Portman werd van zijn hoed
de spreekbuis weten, dat ze dadelijk en overjas ontlast, en hij en Sherry wer-
beneden kwam, en ze had niet te veel den overgegeven aan een tweede hulp
gezegd. Portman staarde haar verbaasd vaardige hoogwaardigheidsbekleder, die
en bewonderend aan. Haar japon en het hen weer aan de hoede toevertrouwde
bedrijfsleiding overgeplaatst te worden.
„Wie heeft dat ooit gezegd?" vroeg hii
„Waar ik van droom, dat is een eigen
linnenzaak. De fijnste in heel Amerika.
Maar daar is kapitaal voor nodig."
„En dan handelen in dingen als de
tafellakens van Prosser. Van die peper
dure spullen."
Ik zou willen, dat mijn naam de ga-
zondigen. Ik zat juist te denken, dat ik
nog nooit een jongeman met zulke vol
maakte manieren heb gezien. Schopt U
misschien thuis de kat of eet U met Uw
ellebogen op tafel, louter uit balorig
heid? Dat is de moeilijkheid bij kennis
makingen en de oorzaak van zo veel
ruzies en echtscheidingen. Een meisje
ziet een man alleen als hij weet dat er
rantie was voor iets goeds. Dat de men- andere mensen naar hem kijken, en dan
hoedje, dat op haar krullen stond, waren van een ober-kellner, die hen op zijn sen trots zouden zeggen: „Mijn tafellin- is hij zichzelf niet. En als dan de koop
beslist niet van de uitverkoop afkomstig, beurt met veel strijkages aan een van de nen is van Portman." gesloten is, krijgt ze hem thuis en komt
Hij liet haar voorgaan in de taxi. Port- beste tafeltjes afleverde. Neen, mijnheer „Nog beter dan Maison Versailles?" tot de ontdekking, dat ze hem nooit ge-
man zelf was niet voorbestemd voor de Portman had beslist geen gelukkige keus vroeg zij. kend heeft."
hoogste kringen en was er nooit in ge- gedaan. Voor Sherry scheen dit allemaal Zijn ogen werden hard. „Wat weet U „En wat wilt u er aan doen?"
slaagd door te dringen tot de meer def- de gewoonste zaak ter wereld te zijn. Ze van Maison Versailles af?"
tige kern van de Ifew Yorkse uitgaande knikte vriendelijk naar links en rechts,
wereld. en wisselde hier en daar enkele woor-
In de door hem uitgekozen nachtclub den met gasten, die reeds aan hun diner
zou men zeker niet in het stof buigen gezeten waren. Portman besloot net te
voor een bezoeker wiens naam men niet doen alsof zijn neus bloedde, doch zijn
„Niets", antwoordde zij onschuldig.
„Maar er liggen altijd zulke mooie din--
gen in de etalage. Ik kom er iedere dag
op weg naar de zaak langs."
Onder het eten sloeg zij hem gade en
Wordt vervolgd).
Naar eerst thans blijkt is Woensdag
een KLM-lijnvliegtuig op weg van Aru
ba naar Kingston (Jamaica) beschoten
coor oefenende schepen van de Ameri
kaanse marine. Het vliegtuig, de P.J.
A.L.K. „Kralendijk" met gezagvoerder
Van der Werf, vloog op een hoogte van
8.500 voet toen de piloot op een kilome
ter afstand voor het vliegtuig een rook
wolkje zag verschijnen dat, naar hij
meende van een granaat van luchtdoel
geschut afkomstig moest zijn. Hij trok
een bocht naar rechts en zag onder zich
schepen van de Amerikaanse marine.
Het vliegtuig bevond zich op honderd ki
lometer afstand van de aangegeven ge
vaarlijke zone en volgde de normale
route. In totaal nam de piloot vijf ont
ploffingen in de omgeving van het
vliegtuig waar. De passagiers hadden
van het incident niets gemerkt. De
vlucht werd normaal beëindigd.
Een onderzoek wordt ingesteld door
de Antilliaanse regering en de Konink
lijke Marine. Van Amerikaanse zijde ls
nog geen commentaar ontvangen.
De KLM is van oordeel, dat het inci
dent te wijten is aan onvoldoende oplet
tendheid bij schietoefeningen.
len. In een telefonisch gesprek van 22
Augustus j.l. is bovendien goed gevon
den, dat de Utrechtse Opera de Carmen
op 1 September in Utrecht zal opvoeren.
(Vervolg van pag. 1)
enslotte nog enkele opmerkingen
over de bepaling zelf. Men heeft
de onderwijzers van het lager en
middelbaar onderwijs van het raads
lidmaatschap uitgesloten, omdat men
uit hoofde van de aard van hun functie
hun zitting nemen in de raad onwen
selijk achtte. Dit is ook het geval mei
de griffier der Staten en krijgslieden in
werkelijke dienst.
De uitsluiting van de onderwijzers is
reeds geruime tijd geleden bestreden. Pro
fessor Oppenheim wees er reeds in 1913 op,
dat de onderwijzers van de openbare
scholen, op grond van hun onderge
schiktheid aan het gemeentebestuur,
geen lid van de raad konden zijn, maar
ten aanzien van de onderwijzers van
het bijzonder onderwijs, die los staan
van het gemeentebestuur, vroeg deze
hoogleraar zich af, waarom hun kunde
niet dienstbaar mocht worden gemaakt
aan de behartiging van het gemeentebe
lang en waarom de aeuren van de raad
niet werden opengezet voor zoveel be
kwaamheid als mogelijk is.
De gemeentewet sluit ook van het
raadslidmaatschap uit de echtgenoot
van degene die een voor raadsleden
verboden betrekking bekleedt. Dit heeft
tengevolge dat bijvoorbeeld een inwo
ner van Amsterdam, wiens echtgenote
als onderwijzeres te Hilversum werk-
zaam is, geen lid van de raad van Am
sterdam mag zijn!
Bij de komende herziening van de
gemeentewet zal de verouderde bepa
ling omtrent het raadslidmaatschap
van onderwijzers, zo zij niet komt te
vervallen, grondig gewijzigd moe jen
worden. Voor zoveel het middelbaar on
derwijs aangaat, kan zij zonder bezwaar
vervallen; gebeurt dat niet, dan be
hoort de wetgever consequent te zijn
en ook het gymnasiaal en nijverheids
onderwijs daarin te betrekken en dat
zal velerlei bedenkingen opleveren.
Wat de uitsluiting van onderwijzers
van het lager onderwijs betreft: de
/erhoudingen in de kleinere gemeenten
spelen hierbij een rol. Voor afschaffing
pleit, dat een onderwijzer van een
bijzondere school soms juist het aange
wezen raadslid kan zijn. Geschikte can-
didaten voor ce gemeenteraad zijn ook
daar meestal dun gezaaid. Anderzijds
dient men in het oog te houden dat
in menige gemeente (vooral in de klei
nere) soms een openlijke of meer be
dekte schoolstrijd wordt gevoerd tus
sen voorstanders van hei openbaar en
die van het bijzonder onderwijs of tus
sen voorstanders' van verschillende ricn-
tingen van bijzonder onderwijs. Onder
dergelijke omstandigheden kan het op
treden van een onderwijzer van het bij
zonder onderwijs in de raad, die meest
al in zo'n schoolstrijd wordt betrok
ken, de tegenstellingen aanmerkelijk
verscherpen. Ook het verband dat de
lager-onderwijswet tussen de kosten
van het openbaar onderwijs en de ver
goeding aan het bijzonder onderwijs
legt, kan aanleiding zijn tot bedacht
zaamheid bij het mogelijk maken dat
onderwijzers van het bijzonder onder
wijs zitting nemen in de gemeenteraad.
indien de uitsluiting van het lid
maatschap van de raad voor onderwij
zers van het lager onderwijs gehand
haafd moet blijven, dan behoort die be
paling onzes inziens in elk geval be
perkt te worden tot onderwijzers aan
scholen voor lager onderwijs, gevestigd
in dezelfde gemeente.
