Driehonderd jaar
De Porceleyne Fles
blauw
van
jf
jR H
-3: ft
R
Congressen en meen
affaire voormannen en vrouwen
De kolenproductie daalt
Door ontginning van minder
gunstige lagen
Algerijn krijgt
één jaar
HET GEHEIM VAN DELFT
Kees Tulk redde een roemruchte
traditie
Portland (Oregon)
wil anders heten
Totaal aantal dodent
1795
u
zr
■SP
I
i r
VAATWASSEN EN STOFZUIGEN
OOK PLICHT VAN DE MAN, IS
HET INTERNATIONAAL OORDEEL
VAN DE HUISVROUW
I
Rflliiit
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1953
PAGINA 5
- m
YL
sw
Nieuwe naam: Multnomah
Strijd om de katholieke
scholen in Pakistan
„Liever sluiten dan onder
richt toestaan in de Islam"
Misverstand in Berlijn
lokt Tsjechoslowaaks
protest uit
Smokingvest van
witte kant
Hazelnootbruin voor
het Najaar
Jaarverslag Staatsmijnen
Van totale omzet werd
33 pet. geëxporteerd
Geldhoeveelheid sterk
gestegen in Juli
Met f276 miliioen
Watersnood
-
Im
Mk
Pater W. Th. Govaart t
G ener aal-overste Priesters
van het H. Hart
Terugtrekking bezettings
troepen uit Oostenrijk?
Russen zouden voorbeeld
van Britten navolgen
#j e Porceleyne Fles" gaat na een veelbewogen geschiedenis, waarin het
de wisseling en de wangunst van de tijden heeft meegemaakt en een
zekere ondergang heeft doen keren in een glorieuze hernieuwde bloei,
Jn derde eeuwfeest vieren in een periode, waarin het nieuwe „Delfts", naast
sr<Jte wereldfaam, een gerede afzet heeft gevonden op de internationale markt.
jJ?réveil, dat jeugdig élan van het in eeuwen vergrijsde bedrijf, stempelt het
JU°üeum tot een herdenking van opmerkelijke zeldzaamheid.
Enkele jaren, na de vrede van Mun-
_er> in 1653, zijn Quirijn Kleynoven
n Wouter van de Eenhoorn te Delft
plateelbakkerij begonnen. De aar-
^Werkindustrie beleefde in die dagen
jo11, nngekende bloei. Niet minder dan
bedrijven telde de betrekkelijk klei-
stad, waarin „de porcelyne Bijl", „de
Jetaale Pot", „de Wildeman", „de
fdaauw", „de Lampetkan", „de Ro-
jneyn" en )tje drie Klokken" wel de
ekenuste waren,
bpri -een aanvankelijke bloei liep het
»®nrijf terug en werd overgedaan aan
pnannes Knotter, die het werk uit
e Porceleyne Fles" begon te sigr.e-
met zijn initialen. Hij was het ook,
ve Jacobus Pijnacker, een veelbelo-
c*o e i°nSe kracht van „De drie Por-
.eyne flesjes", aan zijn eigen bedrijf
te verbinden.
Wist
Alb:
öezi
e jongeman was een leerling van
'recht de Keyzer, een van de beste
Plateelschilders,
die Delft ooit gekend
u|!;*t. Hij kwam tot een sterk persoon-
Ike stijl met prachtig afgewogen
in rood-blauw en goud,
jPhibinaties
At een klasse op zich vormde en naar
J® vernoemd als het zgn. „Pynacker
ardewerk" bekend is gebleven. De
raag er naar was bijzonder groot en
enig goed stuk is zowel in de musea
i, bij de verzamelaars nog steeds in
°je ere.
j-jElj dit genre kwam nog een ander.
Q°°r de handel op Indië en het Verre
°sten waren vele, vooral Amsterdam-
e> kooplieden fanatieke verzamelaars
gorden van Chinees porselein, dat
C 1lf en voor grof geld werd aange-
t °cht. Door hevige binnenlandse twis-
V» 'n het Hemelse Rijk viel de aan-
j eï echter uit en toen begon men het
Delft te imiteren.
krmrfdanks de Prachtige voorbeelden
enden de voor het détail zo gevoelige
realistische Hollanders niet de lu
cide
Co geest opbrengen van hun Chinese
"fraters. Naast enkele fraaie schotels
en Vazen waren de meeste zo plomn
jj. erbarmelijk, dat, zodra de handel
fah k'na weer herleefde, de verdere
ïon?Cage wegens gebrek aan debiet
nci 1740 moest worden stopgezet.
B.„m deze en nog andere redenen be-
a,: spoedig daarop voor het Delftse
rdewerk een zeer zwarte tijd.
In Engeland had men n.i. eén grond-
J°f, een soort klei ontdekt, die in
•kwaliteit weinig verschilde van het
1-hinese en Saksische kaolien. Gebak
ken werd het wel niet zo doorzichtig
®ls het echte porselein, maar het le
erde toch een prachtig wit aardewerk
?P, dat met en zonder beschildering
«et „Delfts" zulk een moordende con-
Arrentie aandeed, dat de ene plateel-
ij^kkerij na de andere bezweek en er
levr, n°g slechts twee „De. porce-
de Eles" en „De drie Klokken" met
ki Sr°otste moeite op gang waren ge-
dieven.
Wereldvermaard flesje
Toch was er voor een goed ge
schilderd stuk blauw altijd nog wel
®en liefhebber te vinden en ter on
derscheiding van andere bedrijven
yoerde J. Harlees in 1778 onder zijn
mitiaal het als fabrieksmerk inmid
dels wereldvermaard geworden flesje
n- De grote tijd voor het blauwe
aardewerk was echter voorbij en
°nd 1800 begon de phase, die recht
streeks naar de volledige ondergang
kcheen te voeren.
ëenp woonde in d'e dagen te Delft een
nensionneerde kwartiermeester van
A, ai'tillerie-werkplaatsen, Piccardt ge-
2at G1h die er blijkbaar warmpjes bij
<je «ij kocht de prachtige molen „Zel-
st" met bijbehorende opstallen
6v.jifde Koepoort en nam de ganse be-
S^Hsinventaris met ovens, vormers en
•alders over van Dirk Harlees.
gindurende de Franse tijd tot 181.5
don ket re^eiijk, doch daarna begon
0rde herleefde Engelse aanvoer de
pa'se opnieuw,
hjj ccardt was een doortastend man,
«n ,.aalde werkkrachten uit Engeland
aa het hen een groot deel van zijn
ke dewerk met versieringen bedruk-
h in plaats van beschilderen,
tvaju - heeft dat niet mogen baten.
din na ziJn dood moest de fabrieje
n>n /-j 11
gpk. dhder beheer van zijn dochters was
oitirïi - k;; -nbrek aan afzetmoge-
weken lang worden
stii heden soms
hgeiegd.
bion>en echter' iuist °P het kritieke
to«p verscheen er een man op hei
den wie.™s naam voor altijd verbon-
vin hlijuen aan het energiek réveil
Het et roemruchte blauwe „Delfts".
Hooi.Was de jonge ingenieur Joos 't
een die met plannen rondliep ergens
b0 aardewerkfabriek te stichten. Ge-
organisator, met een grote voor-
voor ceramiek, greep hij zijn
icr-n Maart 1876, toen hij de dames
Vgn rdt en de deplorabele toestand
een n plateelbakkerij waarvan
8p(j dcdeelte reeds als wagenmakerij in
'ep»j was genomen van nabij
®e kennen.
v«en1i0lp?n door zijn Amsterdamse
dain h. Wurflein en de Rotter-
Ove"mer W. Baartz nam hij de zaak
«n n en vormde met Adolph le Comte
hiet zijn eigen broer een directie.
lng alles tot zover van een leien
Portret van Kees Tulk naar een schil
derij van Toon van Beek.
dakje, plotseling stond zijn energie
voor een schier onoverkomelijke moei
lijkheid, want....^r was in heel Delft
geen enkele bruikbare plateelschilder
meer te vinden. En... onbegrijpelijke
nonchalancenoch over 't specifieke
geheim van het warm-getinte, fluwe
lige blauw, noch over de daarvoor ge-
eigende samenstelling van het aarde
werk konden de eigenaressen bruik
bare mededelingen verstrekken. Tij
dens hun beheer hadden zij overge
schakeld op sauskommen, suikerpotten
en ander weinig kostbaar huishoude
lijk aardewerk. Wel herinnerden zij
zich Kees Tulk, die vanaf 1815 gedu
rende zestig jaren lief en leed van het
bedrijf had meegemaakt en kort te vo
ren met „pensioen" gegaan was.
Joos 't Hooft zocht hem aanstonds
op en vond een kleine, gebogen grijs
aard van 74 jaar, die in kommervolle
omstandigheden zijn levensavond sleet.
Ware man gevonden
Eerst wilde het gesprek niet vlotten,
maar toen eenmaal de woorden „olauw
Delfts" gevallen waren, geraakte de
oude in vuur en vlam, want dat was de
grote liefde van zijn leven geweest.
Hij begon te vertellen, hoe hij als jon
gen van 12 jaar begonnen was met de
klei te kneden, om ze daarna te leren
draaien en vormen tot schotels, vazen
en flessen; hoe hii gezwoegd had voor
de hete ovens en tenslotte als vol
waardig plateelschilder zijn eigen sier
motief „de ontloken roos" mocht toe
passen.
Ja, hij wist alles nog precies, zowel
van het klei mengen als van de verf
en het beschilderen, want pienter als
hij was, had hij alles netjes op schrift
gesteld, omdat hij tijdens de vervaltijd
met plannen had rondgelopen om zelf
een eigen bedrijfje op te zetten.
De ware man was gevonden en kort
daarop toog de eertijds arme dagloner
als chef d'atelier weer aan het werk.
Hij kreeg een aantal begaafde jongens
om zich heen, die hij, behalve liefde
voor het vak, een grondige opleiding
gaf in de techniek van het plateel-
beschilderen en de daarbij behorende
traditionele siermotieven.
Uiteraard namen de levenslustige
knapen wel eens een loopje met hem,
maar de oude was zeer gevat en zijn
Zij zijn overgenomen uit een ma
nuscript van de kunstschilder en res
taurateur Toon v. Beek een klein
zoon van Kees Tulk die ons tevens
met grote bereidwilligheid gegevens
verschafte uit zijn schier volledig
standaardwerk over het Delfts aarde
werk, dat thans zo goed als gereed is
gekomen. De initialen zijn van: 1) Jo
hannes Knotter, 1678; 2) Jacobus Pijn
acker, 1672; 3) Joh. van Blugt, 1700;
4) Joh, Harlees, 1750; 5) Dirk Harlees,
17956) Pieter v. Doorne, 1720.
beschilderd met de kleuien van de moffeloven, groen, rood, paarsig
"ttn nu1 en goud op een witte fond. Het zijn figuren in een tuin, navolging
Chinees porselein, in Delft vervaardigd in het midden van de 18de eeuw.
esprit stelde hem in staat ze steeds
aan de gang te houden.
Een enkel voorval uit die tijd moet
hier vermeld worden. Kees Tulk was
op z'n oude dag bijna doorlopend ver
kouden en zodoende hing er nogal eens
een druppel aan zijn neus, die hij on
der het naarstig schilderen wel eens
vergat weg te vegen.
Dat werd een bron van vermaak voor
de jongelui, die zelfs weddenschappen
afsloten over het aantal tellen, dat de
druppel zou blijven hangen. Zo is er
ook eens, terwijl hij vlijtig zat te pen
selen, een druppel op een schotel te
recht gekomen, die hij onder handen
had. Kees merkte het niet, de jongens
zwegen en de schotel ging naar de
oven. Toen het bord terug kwam, was
de decoratie in het midden verdund
en uitgelopen en de neusdruppel was
in zijn grote liefde in „het blauw" ver
eeuwigd. Thans is het een van de dier
baarste stukken, welke bij de collectie
in de toonzalen is opgesteld.
Op 27 Febr. 1884, n? zeventig dienst
jaren, is Kees Tulk op grootse wijze ge
huldigd. om na enkele jaren van wel
verzorgde en welverdiende rust op 13
Sept 1893 ten grave gedragen te worden.
Directie en personeel schaarden zich
om de groeve en getuigden van hun
grote verering voor de kleine, simpele
werkman, wiens liefde en toewijding
een goed handwerk redde en die „de
Porceleyne Fles" in staat stelde de
faam van haar producten opnieuw tot
in de uithoeken der aarde te brengen.
Zijn leerlingen Léon Senf, Jan Vis
ser, de nog levende 90-jarige Piet
Vreeswijk, Burghoorn, waren niet
alleen prima plateelschilders, maar
tevens kunstenaars van formaat, die
onder leiding van Adolph le Comte
fnenig prachtig stuk werk hebben
ontworpen of uitgevoerd.
En zo nadert nu het 300-jarig jubi
leum en een eretentoonstelling, die op
18 September a.s. in het „Huis Lam
bert van Meerten" gehouden zal wor
den. Dan zullen de verdiensten van de
grote directeuren, die Joos 't Hooft
hebben opgevolgd, zoals Labouchère,
Mauser, Van der Hoop en last not
least, die van de huidige directeur J.
G. Adriani, opnieuw in het volle licht
worden geplaatst.
Daarbij zullen wij gaarne wat nader
ingaan ook op de nieuwe technieken,
die thans worden toegepast aan de
hand van de geëxposeerde werkstuk
ken van het aan de dag van vandaag
zo efficiënt georganiseerde bedrijf,
waaraan inmiddels een grote tegelfa
briek is toegevoegd. B. B.
In de Verenigde Staten dragen niet
minder dan zestien grote en kleine ste
den de naam Portland. De grootste van
het. rijtje telt 373.000 inwoners en ligt
in de staat Oregon. Het was voor dit
grote Portland al jarenlang een erger
nis, dat er zoveel naamgenoten in het
land waren.
Al die andere vijftien stadsbesturen
over te halen om een andere naam voor
hun woonplaats te kiezen zou onbe
gonnen werk zijn. Daarom besloot het
grote Portland de minste te zijn. Het
heeft nu verlof gevraagd zijn naam te
veranderen in Multnomah. Vroeger was
er een Indianenstam van die naam en
ook een klein gehuchtje heette zo, dat
onlangs door Portland (Oregon) is ge
annexeerd.
De Katholieke bisschoppen van Wes
telijk Pakistan hebben de Minister van
Onderwijs Kazi Mohammed Akbar la
ten weten, dat zij liever alle scholen
zullen sluiten dan zich onderwerpen
aan de Islamietische invloed. De Minis
ter had namelijk geëist, dat ook op de
Christelijke scholen de Islam onderwe
zen zou worden.
Zoals bekend is in het,jonge Pakistan
de strijd om de rechten der minderhe
den nog in volle gang. Nu het land
sinds kort als een zelfstandige natie op
treedt en alle krachten inspant om uit
de staat van achtergebleven gebieden
op te rijzen, zoekt het zijn eigen staat
kundige vorm. Het land is overwegend
Mohammedaans en wordt derhalve door
Mohammedanen geregeerd. Maar bij de
toepassing van hun levensovertuiging
doen zich in Pakistan, evenals in de
Arabische landen twee richtingen voor,
een strenge theocratische, waarvan Ak
bar de Minister van Onderwijs een
sterke representant is, en een liberale,
die wordt aangehangen door de Minis
ter-President en de Minister van Bui
tenlandse Zaken.
Ondanks de verklaring van Moham
med Ali, de nieuwe Minister President,
dat alle minderheden in Pakistan niet
alleen rechtvaardig, doch ook mild be
handeld zullen worden, tonen de Katho
lieken zich toch zeer bezorgd. Vooral
het optreden van de godsdienstleraren
in Pakistan, die trachten het Katho
lieke godsdienstonderwijs geheel buiten
te sluiten, geeft ernstige reden om de
toekomst donker in te zien.
De Tsjechoslowaakse regering heeft,
In een nota bij de Amerikaanse Hoge
Commissie in Duitsland, krachtig ge-
protes'eerd tegen beperkingen, die op
31 Augustus zijn opgelegd aan leden
van de Ts.lechoslowaakse militaire mis
sie te Berlijn. De Duitse politie legde
toen een cordon rondom het gebouw
der missie, dat exterritoriaal gebied is,
nadat West-Berlijners hadden meege
deeld daarvandaan hulpgeroep te heb
ben vernomen. Men dacht, dat iemand
ontvoerd was. Het cordon werd na
enige urer. teruggetrokken en de politie
deelde later mede, dat het hulpgeroep
was gekomen uit een huis nabjj het ge
bouw van de missie, waar een kind
een speelmakkertje op de zolder had
opgesloten.
De Tsjechoslowaakse regering eist nu
verontwaardigd, dat stappen worden
gedaan om soortgelijke acties van de
politie te voorkomen, daar zij, aldus
de nota, in strijd zijn met het inter
nationaal recht. De Amerikaanse au
toriteiten hebben tot nog toe niets ge
daan om te verzekeren, dat de diplo
matieke rechten van de leden der mis
sie in acht worden genomen, zo werd
hieraan toegevoegd.
Hllllllllllllllllllllllllllllllllll
T~\ertienhonderd. huisvrouwen uit zeven en veertig landen hebben
leen week lang in Edinburgh huishoudelijke .problemen besproken.
y Het achtste internationale congres over het voeren van een econo
mische huishouding werd namelijk in de mooie Schotse hoofdstad gehou
den. De vooruitstrevendheid van de vrouw, die in Europa het grootst is
op Noordelijke breedtegraad, en afzakt naarmate men Zuidelijker komt,
is ongetwijfeld de reden, dat de huishoudvoering in de Scandinavische
landen op het hoogste peil staat, en bijvoorbeeld Zuid-Slavië op dit ter
rein nog zeer achterlijk is, zoals op dit congres ter sprake kwam. De
afgevaardigden u'it Zuid-Slavië zouden dan ook graag zien, dat hun huis-
noudleraressen m het buitenland (beter) werden opgeleid. De wereld is
er tegenwoordig op uit, om elkaar internationaal te helpen.
Er werd ook een beroep gedaan
op iedereen die invloed heeft op de j
openbare mening om de onder
waardering van het huishoudelijke
werk met kracht te bestrijden. Maar
er zullen nog wel jaren nodig zijn
om dat te bereiken vrezen wij, want
zolang alle meisjes die later huis
vrouw zullen zijn. zich niet beter
willen laten klaarmaken voor hun
toekomstige taak, zullen er altijd
incapabele vrouwen zijn die het
haar toevertrouwde onhandig en
oneconomisch besturen.
Het heterogene gezelschap uit de
47 verschillend geaarde landen is
overigens tot de merkwaardig ge
lijkgezinde conclusie gekomen, dat
afwassen en stofzuigen niet langer
het specifieke werkterrein van de
vrouw zijn, maar ook tot de man
nenplicht horen. Het spijt ons de
conclusie is niet van ons, maar van
het congres maar wij vrezen, dat
deze unanieme uitspraak van de
congresserende huisvrouwen, op de
mannen zal werken als de spreek
woordelijke rode lap op de stier. Wij
zien er in onze kring al enigen
briesen als ze dit lezen. Hoewel ze
toegewijde huisvaders zijn en als
het te pas komt ook wel eens de
kopjes in de afwasbak laten zwem
men. Maar „c'est le ton qui fait la
musique".
En terwijl de vrouwen in Schot
land vergaderden. hielden de tien
eerste Kleermakers met een grote K
van Londen een show van de
nieuwste mannenkleding. De man
nenkleding voor het komende seizoen
mag niet langer de persoonlijkheid
van de drager verdoezelen, maar
moet zijn karakter juist even re
flecteren. Een nieuwe coupe met
een ingewikkelde plooi waakt er
over. dat de lijn niet geschaad
wordt als mijnheer zijn hand non
chalant in zijn zak steekt. De jas
jes zijn anderhalve inch langer, dat
is ruim vijf centimeter, de manchet
ten zijn nauwer en de broekspijpen
hebben aan de zoom een wijdte
rondom van 19 inch. Experts ver
wachten dat de jasjes van de toe
komst in de rug wederom aangeslo
ten zullen zijn. Het meest boeiende
van de nieuwste mannenkleding
vinden wij echter het front van
Gilbert Orcel, najaarshoedje in glanzend langharig vilt,
met stevige „greep" op het hoofd. Het juwelen versie
rinkje middenvoor is volgens een Oosters motief.
Het bruin dat enige jaren stief
moederlijk is bedeeld, is overigens
bij de Parijse
couturiers ook
aan het terug
keren. Niet het
vervelende cho
colade-bruin,
maar het mooie
tere hazelnoten-
bruin, en alle
bruinen die zwe
men naar rose
en oranje. De
modieuze bruine
tinten liggen
dichter rondom
de cognac dan
rondom de ca
cao. Bruin en
bruin kan heel
moeilijk, maar
ook heel goed te
combineren zijn.
De najaarstail
leur op de foto
van Jacques Fath
is van soepele
wollen stof in
hazelnootkleur
met kleine be
ver col, dito
hoofd-tamboe-
rijntje en mof.
De lange hand
schoenen zijn
er, wat de tint
betreft, met zorg
bij gekozen. A
propos van deze
halflange hand
schoenen: Engel
se mannen on
langs in een en
quête (waar
men al niet
over enquê
teert) over deze
elegante dracht
ondervraagd, zei
den, er niet van
te houden. Ze
vinden het te
formeel!
Wij weten niet of de mannen al
gevraagd is naar hun appreciatie
van de bonthoedjes die deze win
ter op onze hoofden gegroeid moe
ten zitten. Sommige van die tam-
boerijntjes zijn iets hoger dan wat
men onder „pillbox", „pill" zegt
men tegenwoordig, verstaat Men
qualificeert ze dan als „powderbox'
Ieder hoedje is deze winter goed,
als het maar klein is, en het hoofd
„pakt", hoe dan ook, desnoods met
korte sierlijke tentakeltjes, of als
gril, met fluwelen „tochtlatten", op
de torero geïnspireerd. In Parijs
maken de malle hoedjes nu eenmaal
ieder seizoen weer kans, omdat de
sterk op de mode gerichte Franchi
se niet vóór alles een hoedje wil,
zoals wij en ook de Engelse en de
Zwitserse vrouw, dat bij ons past
en waarvar. wij zeggen: dat hoort
bij ons, maar onmiddellijk bereid
is «om een belangrijk deel van zich
zelf als kapsel en opmaak, en des
noods gezichtsuitdrukking, viermaal
per jaar radicaal te veranderen,
om de laatste zottigheid op haar
hoofd te kunnen zetten. Of tegen
haar hoofd te plakken, waut Dior
bevestigt (hoe?) een soort langwer
pig beursje voor aan het voorhoofd
van een van zijn kleine mannequins.
Maar mal of niet. de Fransen heb
ben het hoedenmaken in hun vin
gers. Een van hen, Jean Barthet.
reisde de vorige week naar Frank
fort met drie mannequins en hon
derd nieuwe hoedjes, om een show
te geven voor een duizendkoppig
publiek. Men werd zo enthousiast,
dat men hem tenslotte vroeg een
hoedje te improviseren van wat men
hem op het podium zou brengen. In
minimum van tijd prijkte op het
hoofd van de mannequin, die de
schone naam „Capucine" draagt, een
hoed, door hem gecreëerd uit kran
ten en een bos korenbloemen.
Een ontwerper in Londen heeft
een cocktail-kapje gemaakt van
plastic, in filierain dessin, afgekeken
van eën gestyleerde waterlelie van
Picasso. Het is vederlicht en afwas-
baar. Als het niet past, houdt men
het in warm water en kneedt men
het tot het om het hoofd sluit.
A. Bgl.
zien van een mooie mijnheer in
smoking, wiens smetteloze feesthemd
van geplisseerde witte kant was.
kant dat bij de avondkleding wordt Voor overdag schijnt tabaksbruin
gedragen. Wij hebben een foto ge- weer zeer in de gunst te komen.
De boven geschetste hoedjes, van
het exemplaar met de zwart-fluwe-
len tochtlatten, van Fath, (links)
tot het fluwelen mutsje met hang-
vlecht van Dior, (rechts) waren op
de Parijse shows te zien.
De Staatsmijnen in Limburg hebben in
1952 in totaal 7.5 miliioen ton kolen ge
dolven tegen 7.8 miliioen ton in 1951 en
7.7 miliioen ton in 1950, hiervan werd 50
pet. aan derden verkocht, terwijl 50 pet.
in cokesfabrieken, centrales en stikstof-
bindingsbedrijf werd veredeld.
De totale omzet van het Staatsmijnbe-
drijf beliep f 431 miliioen, waarvan 33
pet. werd verkregen uit export
De omzet van vaste brandstoffen be
liep f 255 miliioen,' waarvan f 124 mil
iioen uit de afzet van cokes. De kunst
meststoffen en overige chemische pro
ducten droegen in de totale omzet bij
met een bedrag van f 149 min. De gas-
en electriciteitsvoorziening leverde f 26
milln op. De kolenproductie van Neder
land onderging in het verslagjaar 1952
geen ingrijpende wijziging. Het totaal
bedrag aan heffingen, dat op de produc
ten der Staatsmijnen werd gelegd ten
behoeve van het brandstoffenegalisatie-
fonds bedroeg in 1952 f 71.4 milln (f 75
milln).
De export van cokes kon in verband
met de gestegen productie van 890.000
ton in 1951 tot 1.112.000 ton in 1952, met
meer dan 200.000 ton worden opgevoerd
tot ruim 1.100.000 ton.
De financiële uitkomsten van het
Staatsbedrijf in zijn geheel vertonen een
bevredigend beeldNa afschrijvingen ten
bedrage van f 46 miliioen bedroeg het
exploitatiesaldo f 46.6 miliioen (f 47.4
milln). hiervan wordt f 33 miliioen (f 35
milln) bestemd voor belasting en f 8
miliioen (onv.) voor uitkering van divi
dend aan de Staat der Nederlanden.
Met het oog op de levensduur van de
mijnen zijn in 1952 in toenemende mate
de minder gunstige lagen in de exploita
tie betrokken, dit brengt met zich mee
dat minder snel op dieper niveau be
hoeft te worden ontgonnen. Sedert het
begin van de mijnenexploitatie is de
schachtdiepte met gemiddeld 11 meter
per jaar toegenomen.
Het gewijzigde ontginning sbeleid
bracht een daling der prestatie per on
dergrondse dienst met zich mee van
netto 1.753 kg in 1951 tot netto 1.57 kg in
1952.
Om het productiepeil zoveel mogelijk
te handhaven werd de ondergrondse be
zetting verder^ uitgebreid. Het percen
tage mechaniscïTgedolven steenkool steeg
in 1952 van 9 tot 12 pet., hetgeen de
daling van de ondergrondse prestatie
heeft afgeremd.
In 1952 verwerkten de cokesfabrieken
Emma en Maurits 3.250.000 ton kolen.
De cokesproductie bedroeg 2.477.000 ton
tegen 2.241.000 ton in 1952. De gasafzet
nam in het verslagjaar met 8 pet. toe
tot 298 miliioen kubieke meter.
De productie van kunstmeststoffen be
droeg in 1952 in Nederland 229.700 ton
(189.000 ton) waarvan de Staatsmijnen
produceerden 133.100 ton tegen 115.800 ton
in 1951.
Het verbruik van stikstofmeststoffen
in Nederland bedroeg 146.100 ton. Naar
verwachting zal het verbruik in ons land
in 1953 rond 160.000 ton bedragen. In
1952 werden in de chemische sector een
aantal nieuwe fabrieken in bedrijf geno
men. De Staatsmijnen hadden per ultimo
1952 in totaal 40687 (37884) personen in
dienst, waarvan 36575 (33926) arbeiders.
Gedurende het verslagjaar kwamen
1120 woningen gereed ten behoeve van
de Staatsmijnen en waren er per ultimo
1952 nog 1270 woningen in aanbouw.
De totale geldhoeveelheid in Nederland
is per ultimo Juli 1952 gestegen tot f 8.475
miliioen tegen per ultimo Juni f 8.199 mil
iioen en per uit. Juli 1952 f 7848 miliioen.
In de maand Juli j.l. is voor de girale
geldhoeveelheid toegenomen nl. met f 239
miliioen tot f 5270 miliioen, terwijl de char-
tale geldhoeveelheid steeg met f 37 miliioen
tot f 3205 miliioen per uit. Juli 1953.
JACQUES FATH,
tailleur voor het najaar.
Volgens het informatiebureau van het
Nederlandsche Roode Kruis bedraagt
het totale aantal slachtoffers van de
overstromingsramp thans 1795. Het is
zeker, dat hierbij geen doublures voor
komen. Het informatiebureau beeft
gisteren de 100ste lüst van slachtoffers
uitgegeven. Nog 1G4 personen worden
vermist.
Een aantal van hen zal waarschijnlijk
nog wel gevonden worden, maar groot
is de kans, dat velen van deze slacht
offers door de zee naar buiten zijn ge
voerd of onder het door de storm, de
stroming- en of de herstelwerkzaamhe
den opgeworpen zand zijn bedolven.
Van de 164 nog vermisten zijn inmid
dels 32 slachtoffers geborgen, doch deze
konden nog niet geïndentificeerd wor
den. De Rijkspolitie verricht de iden
tificaties.
Maandagavond is op 65-jarige leef
tijd te Rome overleden de generaal-
overste van de Priesters van het H.
Hart, pater W. Th. Govaart. De begra
fenis zal Donderdag te Rome geschie
den.
Pater Govaart werd 13 October 1888
te Schiedam geboren. Hij begon zijn
humaniora aan het juvenaat te Bergen
op Zoom. Na het noviciaat legde hij
in 1909 zijn geloften af en maakte zijn
hogere studies te Leuven en te Lies
bosch. Zijn priesterwijding volgde in
1916. Pater Govaart werd in dat zelfde
jaar benoemd tot leraar en prefect en
in 1923 tot rector aan het juvenaat.
In 1927 koos het kapittel de thans over
ledene tot hoofd van de Nederlandse
provincie. Na een ambtsperiode van zes
jaar keerde hij in 1933 als rector aan
het juvenaat terug, doch reeds twee
jaren later koos het generaal-kapittel
te Rome hem tot generaal-overste van
de congregatie, waarmee zij haar derde
generaal had. Tot heden heeft pater
Govaart dit hoge ambt waargenomen.
In Nederland wordt Zaterdag 19 Sep
tember tien uur in de parochiekerk van
de H. Liduina te Schiedam een plech
tige "cquiemmis voor de zielerust van
de overledene opgedragen.
rillllllNIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIllllilllilllllllflIllllllllint
Het Amsterdams gerechtshof heeft
Dinsdag de 25-jarige zeeman Arezki
Ben Mohamed F., van geboorte Algerijn
en woonachtig in Rouen (Fr.), tegen
wie veertien dagen geleden twee en een
half jaar gevangenisstraf met aftrek
was geëist, veroordeeld tot een jaar met
aftrek. Hetgeen betekent, dat het vonnis
van de rechtbank werd bevestigd.
De Algerijn, die reeds in veie plaatsen
van Frankrijk en ook in Brussel wegens
heling en pogingen tot diefstal terecht
heeft gestaan, had in ons land bank
biljetten gestolen bij een boekhandel
en een slagerij te Amsterdam. Hij gaf
bij zijn bezoeken aan deze winkels voor
verzamelaar van bankbiljetten en mun
ten te zijn en wist dan dank zij zijn
vingervlugheid bij het bekijken van
bankbiljetten of het wisselen daarvan
zichzelf te bevoordelen.
Veertien dagen geleden had de raads
man vrijspraak voor zijn cliënt ge
vraagd, omdat deze iedere schuld ont
kent en de raadsman, mr H. F. Heier
man, het wettig en overtuigend bewijs
niet geleverd achtte.
4/1
Het Weense persagentschap „I. F. A."
meldt „uit Oostenrijkse en geallieerde
bron" vernomen te hebben, dat in de
loop van deze week de Russen een
voorstel zullen doen tot ontruiming
van Oostenrijk door de bezettingstroe
pen van de V. S., Engeland, Frankrijk
en de Sovjet-Unie. Volgens „I. F. A."
zouden de Russen hun troepen in Oc
tober willen terugtrekken en slechts een
„symbolische" bezettingsmacht ter sterk
te van een bataljon achterlaten. Zoals
bekend hebben de Britten reeds eerder
besloten dit te doen voor het einde van
het jaar. In Oostenrijkse en geallieer
de kringen te Wenen is het bericht van
„I. F. A." op geen enkele wijze beves
tigd.
