Paleis der Wetenschappen in
de Russische hoofdstad
lm
Vergissing van een slordige
kwart millioen
€RIC QEJVODHMANJ1
GUNNAR
i
Uh
GREJ ENBICHT verbrandt de vrijgezel
RtillS
Staatssecretaris dient
K. v. K. van repliek
Goed
Formidabel nieuw universiteitsgebouw
Resultaat van de
Sovjet-mythe
T weehonderd meter hoog
Architectenbureau berekent bouwkosten
van zwembad totaal verkeerd
Luchtmachten
onder één W.
commando?
Basiliek plechtig
geconsacreerd
Slot van een vrij prozaïsche laatste dag
Eisen van vakbekwaamheid worden
niet te hoog gesteld
Omstreden vestigingsbeleid
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1953
PAGINA 4
55
De krijgsgevangenen
Roden weten niets van
vermiste geallieerden
Eisenhower werpt
een visje uit
W m
Koude douche voor Enschede's raad
Churchill-Eisenhower
Consumptieve uitgaven
Ned. bevolking in Juli
verder toegenomen
Grote luister te Echternach
St. Willibrordusklok luidt
feestelijkheden in
De rechtenvan de
vrijgezel(lin)
Index groothandels-
prijzen gedaald
W f r Hl IJ 'fflÜ ÉJ.
door
A. Budington Kelland
Spaans ambassadeur in
Londen bestolen
Geen defensieplannen
ontvreemd
In het Julinummer van het te Moskou uitgegeven ge-
illustreerde maandblad „Sowjetunion" (verschijnend
in vijf talen) treffen wij een merkwaardige beschrij
ving aan van de nieuwe Universiteit van Moskou.
Het tijdschrift „Sowjetunien" is trouwens op zich
reeds een grote merkwaardigheid. Als men de verschil
lende jaargangen doorbladert, kan men zich niet aan
het gevoel onttrekken, dat de Russen de kunst verstaan
om een pracht indruk van land en volk aan de wereld
te openbaren. Nooit zal men iets frivools of minder
waardigs aantreffen en de mensenfiguren zien er door-
Wij zien. aankomen dat het eigenlijke
communisme aan rigorositeit en zuiver
heid van leer zal gaan verflauwen en
nog meer plaats zal bieden voor diffe
rentiatie van standen of „categorieën,"
voor toenemend verschil in levenskan
sen en salariëring.' Wij menen zelfs, dat
in de toekomst er meer kans komt voor
een Russische mythe dan voor een inter -
nationaal-communistische
In dit perspectief zouden wij ook de
bouw van de nieuwe formidabele Mos-
kouse Universiteit willen zien. In Janu
ari 1949 werd met deze bouw op de
Leninbergen te Moskou begonnen en
het reusachtige bouwwerk nadert nu
zijn voltooiing. Het terrein der univer
siteit beslaat 320 Hectare, ongeveer
twintig maal zo groot als dat van de
grootste universiteit in de Verenigde
Staten, de Columbia-Universiteit. De
ombouwde ruimte van het hoofdge
bouw bedraagt 2.6 millioen m3, terwijl
het hoofdgebouw 36 étages telt met 119
trappen van 11 kilometer lengte! Het
hoofdgebouw is ongeveer 200 meter
hoog en daarop troont een torenspits
van 60 meter met fonkelende Sowjet-
ster.
In het universiteitsgebouw bevinden
zich 148 collegezalen, 350 wetenschappe
lijke laboratoria en bovendien nog 350
grote oefen- en 1000 hulp-laboratoria. In
het hoofdgebouw zijn 22.000 localiteiten
en in het gehele complex 45.000. De bi
bliotheek kan 1.2 millioen boeken be
vatten, terwijl in het gehele .gebouw
350.000 taferelen zijn geschilderd.
Van de faculteiten zijn de mechanische,
mathematische en geografische de meest
uitgebreide. Zij beslaan de tiende tot
twintigste étage. In Rusland viert im
mers vooral de positieve natuurweten
schap haar glorieuze tijd. In de college
zalen (met 600, 250 en 150 plaatsen) heeft
men met moderne middelen de gewone
stem tot in de achterste plaatsen goed
hoorbaar gemaakt, terwijl ook overal
filminstallaties met afscherming zijn
aangebracht. Iedere student heeft in de
collegezalen zijn vaste plaats. De chemi
sche. physische, biologische, en bodem-
kundige faculteiten bevinden zich in
aparte gebouwen, die een architectoni
sche eenheid vormen met het hoofdge
bouw. Met één van de 66 liften kan men
in het museum komen voor de wordings
geschiedenis en opbouw van de aardbol;
dit museum neemt 6 étages in. terwijl
zich op 150 meter hoogte de laatste mu
seumzaal bevindt van de geschiedenis
der wetenschappen.
Bij de projectie en aankleding der lo
caliteiten is men steeds van het prin
cipe uitgegaan: „De studenten de best
mogelijke studie- en levensvoorwaarden
bieden".
In dit universiteitsgebouw evenals
gaans fris en fit uit. Vrijwel alle nummers zijn voor
namelijk gewijd aan de technische opbouw en ontwik
keling van het grote vaderland, terwijl ook cultuur en
sport geregeld een plaats vinden. Nu kan men natuurlijk
wel een groot deel van het magnifieke schuiven op reke
ning der propaganda en kan men zeker aannemen, dat
grote gedeelten van het onmetelijke Russische land er
nog vrij primitief uitzien, toch staat het bij ons vast, dat
het nieuwe Rusland allures krijgt van het Amerika in
opbouw.
De communisten op Korea hebben gis
teren verklaard, dat zij nooit de 3404 ge
allieerde militairen gevangen genomen
hebben over wie het commando der V.N.
rekenschap heeft gevraagd. De gealli
eerden hebben het antwoord „volkomen
onbevredigend en onaanvaardbaar" ge
noemd.
Van hun kant vroegen de communisten
rekenschap over 98.742 Noord-Koreanen
en Chinezen, die, volgens hen, door de
geallieerden gevangen zijn genomen en
die nog steeds vermist worden.
De Amerikaanse generaal-majoor
Bryan, het hoofd van de geallieerde de
legatie, zei: „Geen enkele van de ver
miste geallieerde militairen is gerepa
trieerd. Van geen een is van uw zijde
opgegeven, dat hij gestorven of gevlucht
is. Uit verklaringen van uw kant blijkt,
dat al deze mensen op een bepaald tijd
stip bij u in gevangenschap waren...."
Generaal Eisenhower heeft aan het eind
ven zijn vacantie in Colorado, waar hij
zich naar hartelust aan de vissport
heeft kunnen wijden, de hengel nog
eens uitgeworpen op de ranch van een
„oud vriend", Bal Swan, een kilome
ter of zeventig ten Zuid-Westen van
Denver. Hij heeft daarnaast echter
kennelijk ook nog een visje uitgewor
pen, want een van de „vissersverhalen",
die de buitenwereld uit het viskamp
van de president bereikten, had betrek
king op een vismakker, rechter Or ie
L. Phillips. Rechter Phillips wordt na
melijk genoemd als de eventuele opvol
ger van Opperrechter Vinson, die, zo
als bekend, ongeveer twee weken gele
den is overleden.
in de kazernes heeft men talrijke ge
meenschapswoningen ingericht. De acht
tiende en negentiende etage bevatten 4794
studentenkamers en 768 adspiranten-
vertrekken. Iedere student heeft één
kamer, en elke twee kamers hebben ge
meenschappelijk sanitair en douche
gelegenheid. Op deze kamers staan een
werktafel, kleine boekenkast, twee tot
drie stoelen, een bed, een wandkast en
een eettafel. Twee woonverdiepingen
bezitten samen een grote en helder ver
lichte salon. De studenten kunnen zelf
koken in keukens op elke etage, doch
er zijn ook grote eetzalen.
Aan beide kanten van de onderste
foyer bevindt zich een aula voor 600
studenten, waar voordrachten en refe
raten worden gehouden. De foyer dient
tevens als voorhal van een aula met
800 plaatsen en een uitstekend toneel.
Ook de lichaamscultuur krijgt natuurlijk
een sterk accent. Een reusachtige turn-
hal en een kolossaal zwembassin en bo
vendien nog localiteiten voor boksen,
worstelen, etc. kan men er vinden.
Het gloriepunt vormt wel de „aula
maxima". Deze lichtdoordrenkte zaal
wordt aan beide kanten geschraagd door
26 sneeuwwitte 'zuilen en is berekend
op 1600 bezoekers. Hier zijn kosten noch
aesthetische zorg gespaard; Parketvloe
ren en wandpanelen van mozaïek-email
van 100 m2 omvang, terwijl elke van de
centrale acht luchters drie ton weegt! In
het hoofdgebouw bevinden zich 75.000
lusters, kronen en lampen.
Niet ten onrechte
noemen de Russen
dit gebouw het
„Paleis der Weten
schappen". Over
wijsbegeerte en
theologie hoort men
geen melding, want
iet positivistisch
materialisme viert
er helaas nog hoog
tij. Dit formidabele
universiteitsgebouw
lijkt ons het resul
taat van de nieuwe
Russische mythe der
wetenschappelijke
hegemonie over ge
heel de wereld. Wij
zien niet in, dat zü
het positief-weten-
schappelijk en tech
nisch niet kolossaal
ver kunnen brengen
en hopen alleen,
dat voortgezette
studie hen toch ook
nog zal doen sto-
ten tegen de wereld
van het bovenzin
nelijke
Dr. A. v. d. WEY
O. Carm.
(Van onze correspondent)
De gemeenteraad van Enschede heeft
Maandagavond in een spoedeisende ver
gadering afgerekend met wat burge
meester M. v. Veen tijdens de vorige
vergadering der Enschedese vroede va
deren betitelde als een „zeer pijnlijke
kwestie". De eerste keer dat de raad in
zijn nieuwe samenstelling vergaderde,
werd de heren ter vergadering een voor
stel op tafel gelegd, waarin zij werden
uitgenodigd voor de bouw van een open
luchtzwembad in de katoenstad een aan
vullend crediet te verlenen van f 254.500
en daarmee het voor bouw, inrichting
van het bad en de aankoop van de be
nodigde grond reeds verleende crediet te
brengen van f 657.000 op f 911.500. Het
architectenbureau H. Wesselo 3. 3.
van Voorst te Bussum, dat de plannen
ontwierp, zou zich bij het berekenen van
de bouwkosten maar liefst voor een slor
dig kwart millioentje vergist hebben.
Dit bureau had de kosten wat betreft
het onderdeel van de bouw van het bad
geschat op f 400.000. Bü de onderhandse
aanbesteding noteerde de laagste In-
schrijfster, de N.V. voorheen P. Ebbinge
te Enschede echter een bedrag van
f 654.500.
De raad weigerde om het verschil van
f 254.500 zonder meer te voteren, te
meer omdat een tweede van het bureau
gevraagde kostenbegroting ook nog bij
na f 50.000 beneden de door de laagste
lnschrijfster gevraagde som bleef. Men
vertrouwde het bureau helemaal niet
meer toen uit een uit Bussum binnenge
komen schrijven bleek dat er in eerste
instantie nooit een eigenlijke begroting
was opgemaakt, maar dat men aan de
hand van taxaties tot de gewraakte kos
tenbegroting was gekomen. Wij hebben,
zo bekende men heel openhartig, op to
taal onbegrijpelijke wijze zeer ernstige
fouten gemaakt.
Daarom eiste de raad eerst een nota
en een nacalculatie van de plaatselijke
dienst van Gemeentewerken betreffende
de „herziene kostenbegroting" van het
Bussumse bureau. Uit deze nota bleek
dat men er met f 254.500 als aanvullend
crediet nog niet was, doch dat men, wil
men een openlucht zwembad bezitten,
een bedrag van f 327.500 als aanvullend
crediet zou moeten neertellen. En daar
de raad per sé een openluchtbad wilde,
werden alhoewel met bloedend hart nog
Sir Winston Churchill, de Britse eer
ste minister, heeft, aldus deelde men in
gewoonlijk welingelichte kringen te
Londen mede, president Eisenhower
voorgesteld de eenheden bommenwer
pers van de Britse luchtmacht en de
Amerikaanse luchtmacht in het Westen
onder gemeenschappelijk commando te
plaatsen.
Tot dit doel zou een gemeenschappe
lijk bureau voor strategische samenwer
king in het leven worden geroepen. In
Britse kringen vond men, dat Groot-
Brittannië thans in een gunstige positie
is om dergelijke voorstellen te doen, nu
het een voorsprong heeft op het gebied
van straalvliegtuigen, leidbare projec
tielen en zekere geheime wapens.
eens f 73.000 meer gevoteerd dan de in
eerste instantie gevraagde f 254.500. Het
totaal uitgetrokken bedrag werd dus
tenslotte verhoogd van f 657.000 tot
f 984.500.
„Wat thans gebeurd is hebben wij nog
niet eerder meegemaakt", zo oordeelden
raadsleden die reeds meer dan twintig
jaar in de raad zitting hebben. „Wij zijn
opgevoed met een groot ontzag voor ar
chitecten buiten Enschede", aldus een
der leden van het college van Ensche
dese vroede vaderen, dat onlangs ver
zocht meer Enschedese architecten op
drachten te verlenen, „maar wij hebben
deze keer toch wel een koude douche
gekregen en dat nog voordat het zwem
bad klaar is".
Ue waarde van de consumptieve uitgave der
Nederlandse bevolking is in Juli met 15 pun
ten gestegen tot 134 f1949 100J. Het prijs
indexcijfer bleef onveranderd, zodat de hoe
veelheid in Juli met 12 is gestegen tot 111,
of per hoofd der bevolking van 93 tot 105.
De Stijging was het sterkst in de sector
van de duurzame consumptiegoederen.
Hier is niet alleen het waardecijfer van
97 op 129 gekomen, doch daalde tevens
het prijscijfer met 1 tot 113. Het hoeveel-
heidscijfer liep hierdoor met 29 punten om
hoog tot 114, of per hoofd der bevolking
met 27 tot 108.
Het waardecijfer van de voedingsmiddelen
kwam in Juli op 142, tegen 133 in Juni. Het
prijscijfer bleef gelijk op 130, zodat het hoe-
veelheidscijfer van 1Q2 tot 109 steeg. Ook het
hoeveelheidscijfer voor de genotmiddelen is
gestegen en wel van 89 tot 97. De overige
goederen en diensten zijn in hoeveelheid met
6 punten gestegen tot 113.
10. Heer Gnuba is haastig uit zijn bed gekomen, heeft het vuur opgerakeld en
steekt met een brandende tak de kaarsen aan in de inmiddels door Halfra overeind
gezette kandelaar.
„En nu wil ik weten, wat dit nachtelijk bezoek te betekenen heeftzegt hij
dreigend.
De anders zo praatgrage edelman grijnst hulpeloos. „Ja, ziet gehet zit zo,"
stamelt hij, zwetend van inspanning.
„Nu?" dringt Gnuba aan. „Ik wacht!"
Nukijk eens prevelt de in het nauw gedreven edelman, met een slap hand
gebaar, „de koning ahum ik meen de gevangene
Met een sluwe flikkering in zijn ogen buigt Gnuba zich voorover. „De koning?
Meent ge dat een der gevangenen de koning is? Ach, gij vergist u"
„Ik, ik mij vergissen?" snuift de ijdele Halfra, terwijl hij zich fier opricht. „Ha!
Niemand kent zijn koning beter dan ik, ahum, dat is te zeggen Hij zwijgt be
dremmeld en wordt vuurrood, als hij beseft dat hij zijn mond voorbijgepraat heeft.
„Wel, wel," mompelt heer Gnuba minzaam, terwijl zijn hand een fraai gouden
beeldje, een ruiter te paard voorstellende, streelt. „Dit had ge mij terstond moeten
mededelenterstond! Doch snelhet is nog niet te laat om dit verschrikkelijke ver
grijp te herstellen. In dat kastje zult gij de sleutel tot de kerker vinden. Doch be
zweer mij, hooggeboren gast, dat ge mijn voorspraak zult zijn bij de koning."
„Ah, natuurlijk, natuurlijkknikt Halfra joviaal, terwijl hij zich voorover buigt
naar het kastje. „Van een man van stand als ik, is het een Verder komt hij
niet, want Gnuba heeft het beeldje met kracht op Halfra's hoofd laten neerkomen
en zonder een kik te geven zakt de edelman in elkaar
De Noorman veert overeind, als hij een zwak gerucht hoort in de gang buiten zijn
kerker. Hij heeft gewacht en gewacht en begon reeds te twijfelen aan Halfra's
komst Doch de naderende voetstappen kunnen niets anders dan die van de trouwe
edelman zijn.
Hij sluipt behoedzaam naar de deur en staat dan aarzelend stil, als hij het
vreemde, schurende geluid hoort, dat zich met de voetstappen vermengt. Het lijkt
er veel op, dat iemand daar een zwaar lichaam aan het verslepen isDe Noor
man drukt zich tegen de muur, wanneer de deur behoedzaam geopend wordt. Een
voet verschijnt op de bovenste trede; achter de deur hoort Eric de zware adem
haling van de onbekende. Dan spannen zich Eric's spieren en als hij ziet, dat ds
man zich omwendt, springt hij toe
Met grote luister is in het afgelopen
weekeinde de St. Willibrordusbasiliek
te Echternach geconsacreerd. Meer dan
twintig kerkvorsten uit acht landen
woonden de plechtige inwijding bij van
de kerk, die in de loop der eeuwen her
haaldelijk werd verwoest en thans weer
volledig is hersteld van de vernielin
gen, die tijdens de tweede wereldoorlog
werden aangericht.
Naast vele geestelijke autoriteiten
waren ook tal van regeringspersonen
uit België en Luxemburg, het Groot
hertogelijk gezin en een groot aantal
gelovigen bij de plechtigheden aan
wezig. Van Nederlandse zijde was aan
wezig mgr. B. J. Alfrink, aartsbisschop
coadjutor van Utrecht, die het altaar
van de Belijdenis, van de Heilige Drie
eenheid en van de H.H. Apostelen Pe
trus en Paulus wijdde, voorts mgr. W.
Mutsaerts, bisschop van 's-Hertogen-
bosch, mgr. Jos Baeten, bisschop van
Breda, en mgr. J. Hanssen, bisschop
coadjutor van Roermond.
De plechtigheden werden Zaterdag
middag ingeluid met de St. Willibrords-
klok, het geschenk van Katholiek Ne
derland, die bij deze gelegenheid voor
het eerst in gebruik werd gesteld.
Bij de rectoraaitsoverdracht te Til
burg heeft prof. dr. M. J. H. Smeets
medegedeeld, dat bij de dies-viering op
21 November a.s. het ere-doctoraat zal
worden verleend aan prof. mr. F. de
Vries, hoog-leraar aan de Gemeentelijke
Universiteit van Amsterdam, ter erken
ning van diens bijzondere verdiensten
bij de ontwikkeling van de economische
wetenschappen in Nederland.
(Van onze speciale verslaggever)
De derde dag van het Vrijgezellen-
congres in Grevenbicht is vrij
rustig weggeëbd. Althans wat de
activiteit van de congressisten zelf be
treft. De meesten van hen keerden
's Zondagsavonds of Maandagmorgen
naar hun haardsteden terug. Want zó
vrij zijn de meeste vrijgezellen nu ook
weer niet, dat zij er zo maar een door
de weekse dag voor kunnen nemen. De
genen, die dan nog resteerden, gingen
des morgens enkele bijzonder fraaie
plekjes in Grevenbicht bezichtigen.
Daaronder was vooral begrepen de wer
kelijk riant aangelegde tuin van dr. V.
Duysens, die daartoe door de ongewoon
gastvrije bewoners open was gesteld.
En verder was er 's morgens als bijzon
dere attractie „het traditionele gans
trekken" gearrangeerd; een, naar onze
smaak, nogal onbehaaglijk folkloristisch
gebruik, dat hierin bestaat, dat een
aantal ruiters trachten met de blote
Het C.B.S. heeft interim-indexcijfers van
groothandelsprijzen opgesteld per 31 Juli
1953 op basis 1948 100.
Het algemeen indexcijfer daalde van 30
Juni tot 31 Juli j.l. met 1 punt tot 133.
Het interim-indexcijfer voor de voedings
middelen daalde met 6 punten tot 118, voor
grond- en hulpposten bleef het indexcij
fer gelijk op 155 evenals dat voor afge
werkte producten op 131.
■K*T Is Vi* i i,,>i li -•
In de loop van de volgende maand zal in Klundert op feestelijke wijze het
gerestaureerd stadhuis officieel worden geopend. De restauratie geschiedt onder
auspiciën van Monumentenzorg. De werkzaamheden zijn thans zo goed als be
ëindigd; de restauratie nam drie jaar in beslag en kostte bijna vierhonderddui
zend gulden. Klundert, dat in 1583 door Prins Willem van Oranje tot vestingstad
werd verheven, ontving in 1621 van Prins Maurits vijfduizend gulden voor de
bouw van een stadhuis, dat de gemeente waard zou zijn. In dat jaar werd een
aanvang gemaakt met de bouw, die een tiental jaren in beslag zou nemen. Door
de oorlogshandelingen in 1944 werd het stadhuis zwaar beschadigd. Financiële
moeilijkheden waren er oorzaak van, dat met de restauratie eerst tegen het einde
van 1949 kon worden begonnen. De watersnoodramp van 1 Februari bracht de
restauratie nieuwe moeilijkheden. Het stadhuis kwam namelijk enkele meters
in het water te staan. De schade aan het juist herstelde interieur was groot.
hand van twee dode, aan touwen op
gehangen ganzen, de kop af te trekken.
De veren vlogen ons zo gezegd om de
oren.
Trouwens deze laatste dag leek ons
belangrijk minder poëtisch van inslag
dan de beide voorafgaande. De ..serieuze
vrijgezellen", op wie wij gisteren reeds
doelden, trokken zich weer onder lei
ding van de heer Munnicks in het pa
tronaatsgebouw terug om hun problemen
te bespreken. Ditmaal waren niet, zoals
Zondagavond, troebele zaken als huwe
lijksangst en huwelijksremmingen aan de
orde. maar een meer nuchter vraagstuk
als de „maatschappelijke positie van de
vrijgezel".
Het resultaat van deze discussies was
zelfs dat men kwam tot de samenstelling
van een soort „Rechten van de vrijge-
zel(lin)" Welnu, in Grevenbicht werd
dan voor eens en voor altijd vastge
steld a) dat de vrijgezel(lin) recht heeft
op zijn (haar) vrijgezellenstaat, hetgeen
ook in de praktijk tot uiting dient te
komen; b) dat de vrijgezel(lin) recht
heeft op eigen woongelegenheid en c>
dat de ongehuwde vrouw gelijke rechten
heeft als de man,- waar het gaat om het
verwerven van een maatschappelijke
functie. Het is noodzakelijk, zo werd aan
de laatste stelling toegevoegd de rech
ten van de ongehuwde vrouw gelijk te
schakelen wat haar maatschappelijke be
wegingsvrijheid betreft. En dat waren
dan wel typische geluiden van jongelui
die de vrijgezellenstaat als een afgerond
phenomeen erkend willen zien.
Later op de middag werd alles nog
prozaïscher, want toen kwamen de cen
ten ter sprake. Dat wil zeggen er werd
een motie opgesteld, die zelfs ter kennis
van de regering zou worden gebracht
en die in het kort gezegd, een verlaging
van de vrijgezellenbelasting bepleitte.
Gelukkig was de heer Stef Klein er
nog om wat luchtiger woorden te spre
ken. Hij bracht in zijn speech terecht
hulde aan de Grevenbichtse bevolking,
wier verregaande gastvrijheid de vrij
gezellen en vrügezellinnen enkele pret
tige dagen hebben bezorgd. Datzelfde
deed burgemeester Corten, toen hu
tegen de avond het congres met enkele
woorden sloot. Hij zeide verder het als
een mooi resultaat te beschouwen dat
zoveel vrijgezellen en vrijgezellinnen
in Grevenbicht de gelegenheid hebben
gekregen eens ongedwongen met elkaar
in contact te treden.
Toen was het weer feesten geblazen.
Want al waren dan verreweg de meeste
congressisten verdwenen. daar waren
toch altijd nog de bewoners van Gre
venbicht zelve om zich uit te leven in
een soort tussentijds Carnaval. Daar
werd na middernacht nog een blijde
Cramignon gedanst. En vervolgens trok
men naar de Maas, aan de oever waar
van een strooien vrijgezel en een
vrijgezeHin van gelijke makelij wer
den verbrand. Een symbolisch, maar
niettemin duidelijk gebaar dat tenslotte
toch nog ferm (en hoopgevend) in
druiste tegen de vastberaden stellingen,
die des middags, in het Patronaatsge
bouw, waren aangeplakt.
5?
(Van onze Haagse redacteur)
28 Kamers van Koophandel hebben
zich enkele maanden geleden tot de
Minister van Economische Zaken ge
wend met een schrijven, waarin zij hun
ongerustheid uitten over het vestigings
beleid. Men toonde zich beducht, dat èn
door de omschrijving in de vestigings-
besluiten èn door het opvoeren van het
examenpeil de minimum-eisen op een
zodanig niveau zouden komen, dat niet
meer van minimum-eisen kan worden
gesproken.
Kortgeleden heeft staatssecretaris dr.
G. M. J. Veldkamp in een door de di
recteur-generaal voor de Middenstand,
dr. W. L. Groeneveld Meijer, mede
ondertekende brief aan de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor de
Veenkoloniën waar de klacht van
was uitgegaan geantwoord op de ge
uite bezwaren.
In dit voor departementale opvattin
gen nogal gekruide wederwoord wordt
opgemerkt, dat de verontruste Kamers
van Koophandel met geen enkel voor
beeld hebben aangetoond, dat de in de
vestigingsbesluiten neergelegde mini
mum-eisen van vakbekwaamheid strijdig
zouden zijn met wat in redelijkheid van
35
„Jullie krijgen biefstuk en rode kool",
zei mevrouw Swain. „Als die jongeman
van jou tenminste iets kan eten dat
kracht bijzet,"
„Hoe laat?" vroeg Sherry.
„Laten we zeggen: om acht uur."
Sherry ging Roger Newsome op de
hoogte brengen. Hij verving Portman,
die naar de politie was, en zijn hoofd
stond niet naar dinertjes met winkeldie
veggen en parmantige jongedames.
„Maar je komt toch, nietwaar, Roger?"
drong zij aan. „Er staat zoveel op het
spel."
„Ik heb afgedaan met dit vervloekte
baantje", zei Roger.
„Ontslagen?"
„Ik vertik het om nog langer onder
Fortman te werken. Hij laat geen gele
genheid voorbij gaan om irje achteruit
te zetten. Hier krijg ik nooit een kans.
Waarom zou ik nog langer blijven?"
„Zwijg!" zei ze. „Ik verbied je aan de
haal te gaan." Ze stampte woedend op
de grond. „Ik wil niet dat het gebeurt!"
„Mag ik misschien opmerken", zei hij
op scherpe toon, „dat dit jouw zaak
niet is?"
„En mag ik misschien opmerken", zei
ze fel, „dat het wel mijn zaak is? Ont
houd dat. En als je om zeven uur niet
bij mij bent, dan kom ik naar jou toe
en schreeuw desnoods heel New York
bij elkaar."
Eensklaps ontspande Rogers gelaat
zich. Ze was zo kinderlijk woedend, en
tegelijk zo aandoenlijk lief en komisch,
dat al zijn hardheid verdween als
sneeuw voor de zon en hij ineens de hu
mor van het geval zag. Hij wierp zijn
hoofd achterover en schaterde. Maar
hij had tevens bewondering voor haar
moed en vastberadenheid.
„Niet schieten, alsjeblieft", zei hij. „Ik
beloof je dat ik kom. Verdraaid, ik ge
loof dat je er werkelijk toe in staar
bent."
„Dat is je geraden, vrind", zei ze
grimmig. „Om zeven uur bij mij thuis."
Klokslag zeven uur belde Roger bij
Sherry aan. Hii was met een taxi, en
zii reden naar de woning van mevrouw
Swain, waar het bij hun binnenkomst
heerlijk naar rode kool rook. Het is
een kunst kool zo klaar te maken, dat
de doordringende geur aangenaam wordt
in plaats van weerzinwekkend. Lange
Kate was er reeds, en Sherry stelde
haar voor aan Newsome.
„Onze eregast", zei ze. „Het gebeurt
niet vaak dat een assistent-inkoper kans
krijgt om kennis te maken met een win-
keidievegge, die buiten werktijd zo'n
charmant persoontje is."
Newsome was een beetje verlegen
met het geval, maar Lange Kate was
niet in 't minst uit het veld geslagen.
Ze accepteerde Sherry's loftuiting als
Iets heel vanzelfsprekends, en gedroeg
zich zeer minzaam tegen Roger. „Ik mag
wel zeggen", zei ze, „dat ik veel succes
gehad heb op uw afdeling. Ik heb een
voorkeur voor linnen. Het past zich
wonderwel aan bij mijn beroep, ziet u.
Makkelijk en onopvallend mee te ne
men."
„We praten niet over ons werk", zei
mevrouw Swain. „Eerst eten." Zij be
gaven zich naar het aardig ingerichte
eetvertrekje. Mevrouw Swain bediende
met milde hand. De biefstuk was zo
mals als boter, en de rode kool, toebe
reid met stukjes appel, smaakte heerlijk
zacht op de tong. Tot na het dessert
werd er weinig gesproken.
„Ziezo", zei mevrouw Swain, „kom
nu maar voor de dag."
„Jullie wilden mij spreken?" zei Lan
ge Kate.
„En of", antwoordde Sherry. „Ik had
het voor niets ter wereld willen missen.
Van het bord soep, bedoel ik. 'tWas in
één woord af. Eri ik kan geen oog dicht
doen, zolang ik niet weet waarom."
„Waarom ik Spee voor schut gezet
heb?"
,,'t Houdt verband met andere din
gen", zei Sherry. „Kende je de' mannen
die bij hem zaten?"
„Ik heb alleen oog gehad voor Spee",
zei de winkeldievegge grimmig. „Wou
je iets over dat miezerige misbaksel we
ten?"
„Dolgraag", zei Sherry.
„Nou", begon Kate op zakelijke toon,
„er komt bij mijn beroep zo nog al het
een en ander kijken. Tenminste als je
meer bent dan een amateurtje. Neem
bijvoorbeeld een zaak als „Prothero".
Daar geven ze 't je niet cadeau, 't Is
geen kunst om met een klein prutsarti
keltje de benen te nemen. Maar met iets
ongemerkt naar buiten te smokkelen
ben je nog niet klaar. Tenminste als
je werkelijk zaken wilt doen. Een zak
doekje of een armbandje reken ik
natuurlijk niet. Maar je snapt wel,
een dozijn handschoenen, of een lamp,
of een haardkleedje ik wil maar zeg
gen: aan zulke dingen heb je niets als
je ze niet voor contant geld kwijt kunt.
Je moet voor alle dingen een gaatje we
ten," zei Lange Kate, „en er is een tijd
geweest dat Spee zo'n gaatje was."
„Bedoel je een heler?"
„Zo kun je 't noemen." Kate knikte en
vervolgde: „Aan Spee kon ik alles kwijt.
Voor goed geld. Hij onderhield connec
ties met een heleboel collega's van rnij.
En hij had zijn maniertjes bij zich, die
kleine smeerlap. Ik tippelde er in. Ver
beeld je! Je leert een man pas kennen
wanneer je met hem getrouwd bent."
,,'t Lijkt me erg leerzaam," zei Sherry,
met een steelse blik op Roger Newsome.
„Hij bedroog me in zaken, en hij be
droog me in m'n huwelijk, en op een dag
pakte ik hem in zijn nekvel en gooide
hem er uit. Hij wreekte zich door me
aan de politie te verraden, en ik kreeg
zes maanden. Die avond in het restau
rant zag ik hem voor het eerst weer."
„Ik ben blij dat je het ons verteld
hebt," zei Sherry, „want we zullen er
veel nut van hebben, en ik weet zeker
dat mijnheer Newsome niet erg opge
togen is over mijnheer Spee's verleden....
Nietwaar, Roger?"
„Ik ben niet bepaald verrukt," zei
Roger somber. „Ik zit er mee."
Lange Kate bleek een zeer spraak
zame vrouw als ze eenmaal op dreef
was, en ze zag er niet tegen op over
haar beroep uit te weiden. Het scheen
een zeer bepaalde vakkennis te verei
sen en was zelfs, althans wat Kate be
trof, aan een bepaalde erecode gebon
den.
„Neem nou die mekanieke dingen
zei ze verontwaardigd. „Een kunstarm,
of een tas met een grijper in de bodem.
Daar begin ik nooit aan. 't Is niet spor
tief. Iedere leek kan zo'n tas ergens op
zetten en er mee wegtippelen." Ze
snoof. „Echte vakkennis, dat betekent
hard werken." Ze pakte een van me
vrouw Swains servetten op en nam "net
linnen tussen duim en wijsvinger. En in
eens was het servet er niet meer. Het
was gewoon in het niet verdwenen.
(Wordt vervolgd).
een aanstaande middenstandsondeme-
mer mag worden verlangd. Men zegt
wel, dat de minimum-eisen boven het
strikt noodzakelijke uitgaan en dat bo
vendien het examenpeil onnodig hoog
wordt opgevoerd, maar inmiddels slaag
de in 1952 voor de vakexamens meer
dan zestig procent van de candidaten.
Afgewezen candidaten zijn gauw ge
neigd te verklaren, dat „de theorie"
oorzaak van hun falen was; hierbij
wordt alles, waarin schriftelijk of mon
deling is geëxamineerd „theorie" ge
noemd, maar die theorie is: practijkken-
nis.
Een ander omstreden punt is, dat da
toelating tot de examens voor verschil
lende branches aan voorwaarden gebon
den is. In de electro-technische-, de
automobiel- en garage- en de gas- e»
waterfittersbedrijven geeft een gunstige
examenuitslag alleen namelijk niet vol
doende garantie, dat het bedrijf zonder
gevaar voor het publiek kan worden
uitgeoefend men kan nu eenmaal op
het examen geen werkzaamheden doen
uitvoeren van de omvang zoals die in
de practijk herhaaldelijk voorkomt. In
deze gevallen moeten het examenresul
taat en de in een bepaald aantal jaren
opgedane practijk-ervaring gezamenlijk
de veilige bedrijfsbeoefening waarbor
gen. Kunnen de xamens echter zo wor
den ingericht, dat een betrouwbaar oor
deel over de vakbekwaamheid van de
candidaten mogelijk wordt, dan komt er
een einde aan de bijzondere voorwaar
den van toelating.
Van de zijde der Kamers van Koop
handel was gesteld, dat bij het vaststel
len van de exameneisen meer rekening
zou moeten worden gehouden met de
aaard van „het vak". De repliek tekent
hierbij aan. dat van de andere kant de
Kamers van Koophandel ook uitspra
ken, dat „het vak" te grote invloed zou
hebben op de inhoud der eisen. Maar
hoe dan ook, het ministerie acht de
stelling, dat in de minimum-eisen vap
vakbekwaamheid onvoldoende rekening
wordt gehouden met de aard van het
vak, onvoldoende bewezen.
Na nog enkele andere aspecten van
de kwestie behandeld te hebben stelt
staatssecretaris Veldkamp, dat het schrij
ven van de Kamers van Koophandel vele
terecht afgewezen candidaten sterkt in
het onjuiste denkbeeld, dat er te veel
van hen wordt geëist. Het adres was te
weinig concreet en voorafgaand overleg
zou tot een beter begrip over en weer
hebben geleid.
Bij zijn terugkeer uit Spanje ontdekte de
Spaanse ambassadeur in Londen. De B1VCJJ
dat er tijdens zijn afwezigheid in de a»
bassade was ingebroken. Vermist wor
een chequeboek, ongeveer 200 dollar en
pond sterling in bankpapier en parnciil
papieren, die met de ambassade niet in
band staan. Aldus verklaarde een woo*
voerder van de ambassade.
