Indonesische
critiek
Drie en twintig
leiders van
bladen uiten
de
Darul Islam gearresteerd
regering
Strafproces tegen Zuidmolukse
leiders in Djakarta?
in
JAPANNERS
van leger
veelal leiders
Atjeh
Castella-Vaatwas
De Ford X-100 op de Salon d'Automobile
Vandaar.
Waterlanders en huilebalken
blinkender vaat en
zachtere handen!
Het land wenst niet aan de leiband
lopen van Djakarta
te
Ondoordringbaar
bloedrood gordijn
„Watersnoodramp heeft nut van
gedecentraliseerd bestuur bewezen"
DE ONGEREGELDHEDEN IN ATJEH
O":
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1953
PAGINA 3
MÊÊÊM
Oiï\^en
ATJEH
Atjehers zijn beloften
van regering moe
Klacht bij Y.N.-orgaan
gevraagd
Belastinguitkering aan
gemeenten
Katholieke Illustratie
Gouden professiefeest
pater G. Hoff O.P.
Gemeentesecretarissen in Den Bosch bijeen:
Hulp aan Zuid-Slavië
Apeldoornse politie
slaat goede slag
Retraites voor dienst
plichtigen
350.000ste vormeling
van Mgr. Huibers
Wereld-festival van
volksmuziek
Costuumshow van
Cruys Voorbergh
- -
200 hm
Tjfang
Takingcun
LANGSA,
KoeUIjtne
Medan
S/mo/otr
ND/SCHE
Sibolga
5395QyV EELT
[ATJEH
MALAKKA
BORNEO
SUM ATA
fNÏ€UW\
CUINCA'
°P
„Indonesia Raja", schrijvend over de toestand in Atjeh, hoopt, dat de rege
ring de zaak niet verkeerd zal aanpakken, opdat er niet een soort „com
pagnies-strijd" zal ontstaan, zoals de Nederlanders die vroeger hebben ge
voerd. Verder schrijft het blad, dat de ordeverstoringen in West-Java en
Zuid-Celebes en in enkele streken van Borneo nog niet zijn afgewikkeld en
dat het daarom belangrijk is, dat de regering de kwestie-Atjeh op de best
mogelijke wijze zal oplossen. De onrust in Atjeh verzwaart de taak van het
kabinet nog en versterkt ook de noodzaak van het vertrouwen en de steun
van alle lagen der Indonesische samenleving aan de regering. Het blad
betreurt het daarom, dat in de afgelopen weken het beleid van de regering
niet is gericht geweest op het verkrijgen van begrip bij en een goede ver
standhouding met de oppositiegroepen.
-g parlement Zainal Barahudin noemde
voor de moeilijkheden in Atjeh drie
C/C- oorzaken: ontevredenheid over de aan
dacht, die de centrale regering aan het
gebied besteedt, fouten der overheids
apparaten, die op aanwijzing van de
voormalige feodale notabelen de uit
voerders van de sociale revolutie heb
ben vervolgd en tenslotte het niet in
vervulling gaan van de wens, dat het
gebied de status verkrijgt van een dae-
rah-istimewa (zelfbesturend gebied).
De minister van Arbeid, prof. Zainal
Abidin, is van mening, dat de moeilijk
heden zullen kunnen worden opgelost,
ten eerste door het stopzetten der ver
volgingen en vrijlating der aangehou
denen, behalve hen, die zich aan mis
daden hebben schuldig gemaakt; ten
tweede door te voldoen aan de wens
tot vorming enêr daerah istimewa; en
ten derde door aandacht te besteden
aan de opbouw van Atjeh.
„Merdeka" noemt de opstand in Atjeh
een bittere les voor de regering, die
nog niets heeft kunnen verrichten, om
dat haar machtsapparaten haar nog
geen volledige inlichtingen hebben ge
geven en ontwerpen hebben voorge
legd voor het te voeren gezag. De oor
zaak daarvan, aldus Merdeka, is dui
delijk: de politieke infiltratie in de
leiding der ministeries duurt reeds ja
ren voort en als er partijen in de op
positie gaan, handelen de daartoe be
horende ambtenaren in overeenstem
ming met de opvattingen hunner partij,
waardoor sabotage en verhindering van
vooruitgang door de regeringsmaatre
gelen, daarvan het gevolg zijn. De con
clusie van „Merdeka" luidt: Alleen door
revolutionnaire maatregelen om de uit
voerende machtsapparaten van de re
gering te vernieuwen, kunnen ons volk
en onze machtsapparaten steeds paraat
zijn. Moge het gebeurde voor de rege
ring Ali Sastroamidjojo/Wongsonegoro
een aansporing zijn om de machtsap
paraten zodanig samen te stellen, dat
ze de bevolking kunnen doen voelen
dat er een regering is, zowel te Dja
karta als daarbuiten.
De „Keng Po" wijst er op, dat van
oudsher de Atjeher godsdienstig fa
natieker is dan b.v. de bevolking in
West-Java, zodat men geneigd is, er
zich over te verbazen, dat de Darul
Islam nu pas in Atjeh opduikt. Het
blad acht het minder juist, de onrust
nfra van
t opsrand
te wijten aan een tegenstelling tussen
de feodalen en het gewone volk en
noemt als oorzaken van de groeiende
onrust in de laatste tijd de prijsstij
gingen, de scherpere controle op het
smokkelen en de vorming ener re
gering zonder de Masjumi, terwijl
het voorts mogelijk is, dat toenemen
de communistische agitatie van in
vloed is geweest, benevens de wens
in Atjeh naar autonomie en het ge
voel, dat dit gebied stiefmoederlijk
werd bedeeld. Het blad wijst er ten
slotte op dat ,ae gebieden, waar de
Darul Islam invloed heeft, zich uit
breiden.
Het uit Atjeh afkomstige lid van het
Het Tweede Kamerlid Ritmeester
(V.V.D.) heeft aan de ministers van
Buitenlandse Zaken en zonder porte
feuille o.m. het volgende gevraagd: Is
het de regering bekend, dat een aan
tal door de republiek Indonesië gevan
gen genomen Zuid-Molukse leiders,
ministers van de 25 April 1950 krach
tens de R.T.C.-overeenkomsten tot
stand gekomen Zuid-Molukse staat, on
langs naar Djakarta zijn overgebracht
en aldaar strafprocessen tegen hen zul
len worden begonnen?
Zijn deze gevangenneming en straf
processen niet het gevolg van de ver
overing van Ambon en een gedeelte van
Ceram door troepen van de republiek
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft aan de gemeentebesturen medege
deeld, dat, uitgaande van het ontwerp
begroting-gemeentefonds, dat over 1954
een bedrag aanwijst van f 156.121.900,
de belastinguitkering op de gemeente
begroting voor 1954 kan worden ge
raamd op 99,25 pet. van het basisbedrag
(d.i. het verschil tussen de (vervallen)
ondernemingsbelasting en de hoofd
sommen der personele en grondbelas
ting)
Het nummer van deze week is bijzon
der rijk aan interessante lectuur. Voor
eerst wordt een aanvang gemaakt met
de publicatie van Lindberghs spannend
verhaal „In drieëndertig uur naar Pa
rijs"; een relaas, waaraan hij vele jaren
heeft gewerkt en dat juist in deze dagen
van ver ontwikkelde luchtvaart zeer
boeiend is. Voorts is er een uitgebreide
reportage over het verdronken land van
Saaftinge aan de Wester Schelde met
een kaart en veel foto's. Het derde en
laatste verhaal van de Franse marineof
ficier Cousteau over zijn ervaringen als
duiker is een adembenemend relaas van
ontmoetingen met haaien.Het is ge
ïllustreerd met een hele reeks onderwa
ter-foto's, sommige daarvan genomen
vlak voor de neus van een dreigende
haai! Van gehel andere aard maar niet
minder fascinerend beloven de reporta
ges van dr Jungk te worden, waarvan de
eerste in dit nummer is verschenen on
der de titel „Raketten bestormen de he
mel": ze heeft betrekking op de proeven
der Amerikaanse luchtmacht op het
daarvoor speciaal aangewezen, uitge
strekte terrein in de staat New Mexico.
Er zijn interessante foto's bij. Ook wordt
een geïllustreerd artikel gewijd aan de
myxomatose, de konijnenziekte, welke
in West-Europa reeds zoveel slachtoffers
heeft gemaakt onder de langoren, maar
in Australië systhematisch wordt ver
breid tegen de plaag der millioenen ko-
hijnen, die de weidegronden der grote
schapenfarms kaalvreten. Verder is er
een artikel met recente foto's van de
nieuwe sultan van Marokko. Twee pagi
na's brengen het koninklijk bezoek aan
Amsterdam in beeld. Jan Cottaar schrijft
°ver de aanstaande wedstrijd Noorwegen
"-Nederland, waarbij ons nationale elf
tal geen gemakkelijk werk zal hebben,
pe reizigers van de jeep-expres vertel
en van de aanleg van nieuwe oasen in
Zuid-Tunis, waar voormalige nomaden
zich vestigen om de grond te bebouwen
®r begint een nieuw vervolgverhaal
•■Het Drama op de Veluwe", van Louis
Bourbon.
Indonesië, ter zake van welke aanval
de regering 5 October 1950 een klacht
heeft ingediend bij de UNCI, op welke
klacht en het dienaangaande door de
UNCI aan de Veiligheidsraad uitge
brachte rapport nog steeds geen be
slissing is genomen? Is de regering be
reid en acht zij zich krachtens de man
telresolutie der R.T.C.-overeenkomsten
niet verplicht, ter zake van de tegen
deze Zuid-Molukse leiders dreigende
strafprocessen opnieuw een klacht bij
de UNCI in te dienen, althans bij de
Veiligheidsraad of een ander orgaan
der Verenigde Naties, ten einde daar
door de schending van het zelfbeschik
kingsrecht der Zuid-Molukse bevol
king opnieuw aanhangig te maken ter
plaatse waar de nakoming van ver
dragen en de handhaving van het in
ternationale recht immers de voor
naamste doeleinden zijn?
(Van onze correspondent)
In zijn geboorteplaats Huissen (bij
Arnhem) vierde pater C. Hoff O.P.
gisteren zijn gouden professiefeest. Pa
ter Hoff, die thans 73 jaar is, was een
der eerste Dominicaner missionarissen
op Portorico. Hij heeft hier het pad
geëffend voor degenen, die na hem
kwamen Veertig jaren is pater Hoff
op Portorico werkzaam geweest, waar
van vele jaren als pastoor te Isabella
en Yalco. Hij mocht zich bij dit gou
den jubileum in een grote en warme
belangstelling verheugen.
De „Keng Po" herinnert er nog aan
dat .kolonël Simbolon, de militaire com
mandant van Noord-Sumatra, er reeds
enkele maanden geleden voor waar
schuwde, dat de bevolking van Atjeh
de beloften van de regering moe was.
„Merdeka" meldt, dat Dinsdag drie-
en-twintig leiders der opstandige be
weging zijn gearresteerd. Ook een koe
rier van de Darul Islam, die bevelen
bij zich had voor de leider van de Da
rul Islam in dat gebied, Daud Beureuh
genaamd, is gearresteerd, aldus Mer
deka.
Het parlementslid uit Atjeh, de heer
Amelz, heeft Woensdagmorgen de hoop
uitgesproken, dat de Indonesische rege
ring de moeilijkheden in Atjeh met be
leid zou oplossen. Hij zei, dat hij mis
schien een ontmoeting met vice-pre
mier Wongsonegoro en de minister van
Binnenlandse Zaken zou hebben inza
ke deze aangelegenheid. De ontwikke
lingen in Atjeh kwamen onverwacht,
Verder zou hij volgens A.P. gezegd
hebben, dat de toestand „niet langer
alarmerend" is.
Van de zijde van de AVROS (Alge
mene Vereniging van Rubberplanters
ter Oostkust van Sumatra) is aan Aneta
medegedeeld, dat op advies van de gou
verneur van Noord-Sumatra alle em-
ployé's van de bij deze organisatie aan
gesloten ondernemingen in Atjeh naar
elders zijn overgebracht. De vrouwen
en kinderen waren reeds enige dagen
geëvacueerd, het personeel van de on
dernemingen is thans voorlopig voor
een deel ondergebracht in de vacantie-
centra van Oost-Sumatra: Brastagi en
Prapat. Uit andere berichten, welke
Djakarta bereikten, blijkt, dat ook een
aantal ambtenaren en ambtenaarsgezin
nen uit plaatsen in Atjeh naar Medan
zijn geëvacueerd.
Advertentie
De grote moskee te Koeta Radja.
A tjeh, het vooral voor de jongeren legendarische land, waar generaal Van
/M Heutz rond de eeuwwisseling orde schiep, is momenteel in heftige beroe-
■z ring. De positie van het land in de Noord-Oostpunt van Sumatra is sinds
1945 verre van duidelijk geweest. Na de capitulatie van Japan is het niet meer
onder rechtstreeks Nederlands bestuur geweest, ook niet na de tweede pol'itioT
nele actie. Er zaten veel Japanners in Atjeh. Na de capitulatie is er een aan
zienlijk aantal achtergeblevenVelen van hen zijn Mohammedaan geworden
en hebben Mohammedaanse namen aangenomen. Zij oefenen veelal de leidende
functies uit in het leger, dat bestaat uit de z.g. Laskars (oud-guerilla-strijders).
Per pak 25 cent Dubbel pak 45 cent
Als men de politieke situatie, die
overigens nogal duister is, beschouwt,
komt men de namen van twee belang
rijke figuren tegen. Allereerst die van
Fenkoe Daud Sjah, de waarnemend gou
verneur van Noord-Sumatra, standplaats
Medan. Hij is voortgekomen uit het
oude bestuurscorps. Hij is een opportu
nist, een republikein van feodalen hui
ze. Hij zit dus in de republikeinse top
groep. Daarnaast vraagt men zich af
wat voor rol Fenkoe Hassan, de vroe
gere republikeinse gouverneur van Su
matra's Oostkust speelt. Deze Hassan is
een eerzuchtige duistere figuur, die zich
altijd op de voorgrond heeft willen drin
gen.
Atjeh viel tot voor ongeveer twee
jaar geleden buiten de handelsbeperkin
gen, zodat er een „vrije" handel was
ontstaan, die enorme afmetingen had
aangenomen en waardoor het land
schatrijk was geworden. Het kan be
schouwd worden als het deel van Indo
nesië. dat het geld voor de revolutie
verdiende. Van deze belangrijke positie
is het land de laatste jaren afgezakt tot
een economisch achterlijke uithoek
(vooral na de grote daling van de rub-
berprijs), waaraan de centrale regering
zich niets laat. gelegen liggen.
Atjeh wenst niet meer aan de lei
band te lopen van de Djakarta, maar
geheel onafhankelijk te zijn. Men wil
zelfs de schijn niet bewaren dat men
nog iets met Java uitstaande heeft
De Atjehers staan bekend om hun
groot godsdienstig fanatisme. Door uit
breiding en verbetering van het gods
dienstonderwijs heeft de geestelijkheid
getracht het geloofsleven te zuiveren en
te verdiepen.
De Atjeher is van huis uit conservatief
en verzet zich als instinctmatig tegen
hetgeen anders en nieuw is. Vooral is hit
behoudend ten aanzien van de vrouw,
die volgens Mohammedaans voorschrift
voor de vreemdeling verborgen moet
worden gehouden. Die vrouw zelf is een
bolwerk van conservatisme in de Atjeh-
se samenleving.
Door de geschiedenis hean van het
Atjehse rijk heeft de Atjehse vrouw ai-
tijd een prominente rol vervuld. Zij deed
het eveneens bij de modernisering van
Atjeh. Vele moderne Atjehse vrouwen
hadden Europese scholen bezocht en
spraken behoorlijk Nederlands. Enkele
vooruitstrevende zelf bestuurders zonden
hun dochters naar de H.B.S. Zij waren
van plan rechten te studeren in Neder
land..
De moderne nationalistische politieke
stromingen hebben op de Atjehse bevol
king weinig vat gehad. Voor de oorlog
heerste er de ,.pax Neerlandica". De door
het Nederlandse bestuur gebrachte rust,
orde en rechtszekerheid, de economische,
sociale en culturele vooruitgang werden
door de bevolking geapprecieerd. Alles
wees er op, dat het rijke land in snel
tempo tot ontwikkeling zou kunnen wor
den gebracht. Tot de oorlog kwam.
Na de Jappentijd ontstond een worste
ling om de macht tussen de „oelèëba-
langs", de dragers van het wereldlijke
gezag der „adat" en de „oelama's", de
dragers van het geestelijk gezag der
„hoekom", de godsdienstige wet. De
geestelijkheid heeft in deze strijd de
overwinning behaald. Vele zelfbestuur-
ders legden het loodje en werden naar
oude en beproefde trant met hun gehele
familie geliquideerd.
Er hangt momenteel een ondoordring
baar, bloedrood gordijn over alle Atjeh
se gebeuren.
In de Bossche Courant
f,.Het Huisgezin" trof ik
dit berichtje aan:
ST. MICHIELS ZOMER
De heer Jan van Osch is
weer aan de aardbeien be
gonnen: niet van de weck,
maar van de koude grond.
En zoet
Deze mare nu doet mij deugd, al
heb ik er geen flauwe notie van wat
dat St. Michiels Zomer betekent. Ook
weet ik in het geheel niet wie de
de heer Jan van Osch is, maar ik
vind het belangrijk plezieriger te ho
ren dat hij weer aan de zoete aard
beien van de koude grond nog
wel is begonnen, dan te moeten
vernemen dat de heer Vishinsky al
weer een rede heeft gehouden.
Dat de heer Jan van Osch zich
weer met de aardbeien inlaat is een
opbeurend verschijnsel. Een rede van
de heer Vishinsky is dat maar zel
den. Ik vind dat er meer over de
Jan van Osch-en behoort te worden
geschreven; over mensen die vol
strekt nutteloze dingen doen met
geen ander doel dan hun eigen ple
zier. En als het aan mij zou liggen
werd er veel minder aandacht be
steed aan degenen, the allerlei ver
schrikkelijk belangrijks ondernemen
onder het voorwendsel dat zij zulks
ten pleziere van anderen doen. De heer
Jan van Osch berokkent, weer aan de
de aardbeien beginnende in Septem
ber, niemand kwaad. En dat zou ik
waarachtig niet durven beweren van
politiek bedrijvende politici, om de
vergelijking nu maar even door te
zetten.
Kortom, wanneer de heer Jan van
Osch naar voren zou worden gescho
ven ten nadele van de heer Vishins
ky. dan zou zulks geheel overeen
komstig mijn journalistieke Credo
zijn.
Vandaar waarschijnlijk dat ik in de
ze hoek van de krant terecht ben ge
komen.
Atjehse geestelijken.
(Van onze Brabantse redactie)
Van alle kanten zijn gisteren de gemeente
secretarissen naar Den Bosch gekomen om
er hun jaarlijkse toögdag te houden. De
voorzitter van het Landelijk Contact Orgaan
voor Gemeentesecretarissen, dr. J. de Lange,
sprak een woord van welkom speciaal tot
de vertegenwoordigers van de Provinciale
besturen van Drente, Noord-Brabant en
Utrecht, tot de vertegenwoordiger van het
Bossche geme-eniebestuur en tot mr. Van
Wijk die de vergadering bijwoonde na
mens de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten. In zijn openingswoord wees spr.
er tevens op, dat de watersnoodramp het
De minister van Landbouw heeft aan de
Tweede Kamer aangeboden een ontwerp
van wet tot wijziging van de Landbouw
begroting voor 1953. Dit in verband met
de hulpverlening in natura ten bedrage
van f 150.000.aan Zuid-Slavië in ver
band met de mis-oogst.
Twee surveillerende agenten van de
Apeldoornse gemeentepolitie hebben
gisteravond getoond een goede neus te
hebben, toen zij een vrachtauto aanhiel
den,, welke bestuurd werd door J. de
W. uit Laag Soeren. De man bleek niet
in het bezit te zijn van een rijbewijs en
een nader onderzoek wees uit, dat de
remmen van de wagen niet deugden,
zodat de eigenaar, F. G., die ook in de
wagen zat, eveneens een proces-verbaal
kreeg. Op de wagen ontdekte de politie
vervolgens een zak, die een partij lood
van ca.. 700 kilogram bevatte. Het lood
bleek door de opperman Th. B. uit
Dieren te zijn gestolen opbouwwerken
in Arnhem. B. werd in zijn woonplaats
aangehouden als verdacht van diefstal.
De W. bleek op de hoogte te zijn van de
herkomst van het lood.
(Van een speciale verslaggever)
Mag men geloven wat de Franse experts op automobilüstisch gebied ver
kondigen, dan zal de veertigste Salon d'Automobile de belangrijkste autoten
toonstelling zijn, d!ie er in Frankrijk sinds 1919 is gehouden. En men grondt deze
mening uiteraard voor een deel op verwachtingen, voor een ander deel echter
op wat men reeds zo links en rechts en uit eigen land en u'it het buitenland
heeft vernomen. Want zo langzamerhand wordt de sluier van de uiterste ge
heimzinnigheid, die alle nieuwe vindingen van de talrijke fabrieken heeft om
huld, steeds meer opgelicht. Wellicht het meest is deze mening gebaseerd op
de sensationele aankondiging van Ford, om de „X-100" te exposeren.
De Amerikaanse Ford-fabrieken hebben inderdaad een grote verrassing.
Kwamen zij het vorig jaar reeds met het prototype van een wagen, die het in
de toekomst wel eens zou kunnen doen, ook thans hebben zij zich weer ver
diept in hetgeen kan komen. In Parijs brengt men de „Ford X-100". Men
schrikt als men plotseling met dit model wordt geconfronteerd. De vorm, die
men van auto's gewend is, vindt men aanvankelijk niet terug. Gaandeweg
komt men wel tot de overtuiging werkelijk met een automobiel te doen te
hebben. Opvallend is de grote omvang van de voor- en achterruit, maar nog
opmerkelijker is de constructie van het dak, dat voor de helft uit glas en voor
de andere helft uit linnen bestaat. De wagen is uitgerust met een electrische
versnelling en bezit als geriefelijkheden een dictaphoon, een electrisch scheer-
apparaat en uiteraard ook een radio.
Ook de Franse industrie is thans los gekomen. In Parijs zijn de karakte
ristieke eigenschappen van het nieuwste Franse Ford-model aan de openbaar
heid prijsgegeven. De Franse fabriek van deze Amerikaanse onderneming
heeft een wagen geconstrueerd, speciaal bestemd voor degene, die kan bogen
op een royaal gevulde beurs. Een luxe wagen dus. Het is de „Vedette Ven
dame", uitgerust met een motor van Amerikaans type, waarvan de cylinder-
inhoud 3923 kubieke centimeter is. Deze motor en de afwerking van uiterlijk
en binnenwerk moeten deze wagen de allure van grote luxe geven. De motor
is die van de Amerikaanse Ford V-8.
nut van gedecentraliseerd bestuur heeft be
wezen.
Naar aanleiding van enige benoemin
gen van gemeentesecretarissen in de laat
ste tijd, die nogal wat rumoer hebben ver
oorzaakt, vroeg spr., dat bij dergelijke be
noemingen de gemeenteraden toch meer
aandacht zouden geven aan de bekwaam
heid en het karakter dan aan de politieke
overtuiging van de candidaten.
Prof. dr. C. W. v. d. Pot, door de voor
zitter de „grootmeester van het gemeente
recht" genoemd, hield een inleiding over
„De grenzen van de taak der gemeente".
Spr. betoogde, dat deze taak wordt be
grensd door de bevoegdheid der gemeente,
welke bevoegdheid door wettelijke regelin
gen en bepalingen is vastgelegd. Dat de
gemeenten de mogelijkheid hebben om
plaatselijke opvattingen in gemeentelijke
bepalingen vast te leggen en te handhaven,
acht spr. het mooie van de autonomie.
Spr. eindigde met de hoop uit te spreken,
dat de gemeenten eens weer een vrijer fi
nancieel beleid zullen kunnen voeren.
Na afloop van de ochtendbijeenkomst
heeft het gemeentebestuur van Den Bosch
de congressisten ten stadhuize ontvangen.
In October, November en December
zullen in het retraitehuis te Seppe
bijeenkomsten en retraites worden ge
houden voor jongemannen, die in 1954
onder de wapenen worden geroepen.
Teneinde alle katholieke jongemannen
van de dienstplichtige leeftijd in het
bisdom Breda te bereiken, zal in over
leg met de legeraalmoezeniers en de
directie van het St. Gerardus Retrai
tehuis te Seppe een intensieve propa
gandacampagne worden gevoerd via
oud-militairen, Katholieke Actie en
jeugdbeweging.
De eerste retraites voor dienstplich
tigen van de lichting 1954 worden ge
geven 1720 November, 28 November
1 December, 14 December, 1922
December en 2225 December.
Het was Woensdag een bijzondere dag
voor de St. Jozefparochie in Noord-
wijkerhout; dat kon men tegen de mid
dag reeds bemerken, toen van vele
huizen de nationale driekleur met da
wit-gele wimpel werd uitgestoken,
ter ere van Haarlems bisschop, die op
zijn vormreis in het dekenaat Noord-
wijk de St. Jozef-parochie aandeed om
340 jongens en 308 meisjes het H. Vorm
sel toe te dienen. Het was echter ook
een bijzondere dag voor de bisschop
zelf, want de vormplechtigheden waren
net begonnen en slechts een klein aan
tal jongens waren gevormd, toen deken
Brinkman van Noordwijk een teken gaf
dat de plechtigheden moesten worden
onderbroken. In een korte toespraak
deelde de deken mede, dat de jongen
die nu aan de beurt was om gevormd
te worden de 350.000ste zou zijn, die uit
handen van mgr. Huibers het Sacrament
van het Vormsel zou ontvangen. Deken
Brinkman feliciteerde de bisschop met
dit bijzondere feit en noemde het een
zegen, dat God de bisschop op diens
hoge leeftijd daartoe in staat stelde. De
deken betreurde het, dat de pastoor van
de parochie wegens ziekte dit bijzon
dere feit niet kon meemaken. De
350.000ste vormeling bleek te zijn de
elfjarige Bert Meeuwenoord Czn., die
na de plechtigheid in de kerk op de
pastorie werd uitgenodigd bij de bis
schop te komen. Hij ontving van mgr.
Huibers als aandenken een prachtige
platenbijbel met een door de mgr. ge
schreven opdracht erin. De jongen was
kennelijk wat beduusd, maar de mgr.
klopte hem vaderlijk op de schouder
en gaf hem tot slot zijn bischoppelijke
zegen.
Tijdens het onlangs gehouden wereldcon
gres van de „International Folkmusic Coun
cil" te Granada in Spanje is besloten om
in het jaar 1955 een wereldfestival van
volksmuziek te organiseren in Nederland.
Dit festival zal worden gehouden in de
plaats Hengelo (Twente).
De voorbereidingen en de organisatie
ervan zijn in handen gelegd van de heer
D. J. F. Wilmink, directeur van de V.V.V.
te Hengelo.
In Diligentia in Den Cruys Voorbergh op deze treurige aard toch elegant
Haag heeft Cruys Voor- avon(j demonstreerde uit- bleven, schenen in die
bergh Woensdagavond een voerig te beschrijven. Een tijd echter alleen voor de
zeer goed geslaagde voor- uitzondering willen wij dames gereserveerd te
dracht met costuumde- maken voor de Markense zijn. Want wat Cruys
monstratie gehouden on" vrouw in zware rouw Voorbergh liet zien aan
der de titel „Waterlanders met haar dochtertje van rouwcostuums voor heren
en huilebalken'. Cruys jaar, dat evenals omstreeks 17e en 18e
Voorbergh heeft de hand haar moeder een rouw- eeuw gedragen, was al-
weten te leggen op een costuum droeg. Ongelofe- leen maar lachwekkend
prachtige collectie middel- lijk mooi waren deze cos- en enige stijl was in deze
eeuwse rouwcostuums, tuums van moeder en houterige boerenpakken
waarvan het een groot
genoegen was de stijl
volle creaties, waarme
de onze voorouders in een
ver verleden gekleed wa
ren, te bewonderen.
De imposante reeks
werd geopend met een
serie rouwcostuums uit
de Zaanstreek, waarbij
Cruys Voorbergh een
tweetal huilebalken,
nauwelijks te bespeuren.
Het komt ons voor dat
het voor de heren der
schepping in die dagen
bepaald niet aangenaam
was in de rouw te zijn.
want zij verdwenen wel
heel erg in het niet bij
de fantasierijke rouw-
dracht van de dames.
Veel zou er inderdaad
dochter, van zware don-
een kere zijde, waarbij de nog te schrijven zijn over
ouderwets soort aanspre- Chinees aandoende, in op- deze kostelijke en kost-
kers, niet had vergeten, gewekte kleuren uitge- bare collectie. Deze korte
Van de Zaan naar Fries- voerde tailleband won- impressies mogen echter
land was slechts een klei- derlijk harmonieerde. voldoende zijn om tot uit-
ne stap en hiervoor werd Naast deze creatie wil- drukking te brengen dat
het Friese rouwcostuum len wij nog vermelden deze gehele costuumshow
met de ongelofelijk grote de voorname aristocrati- van begin tot eind boeiend
hoed waarover een brede sche rouwdracht die ook was. Cruys Voorbergh
sluier ten tonele gevoerd, omstreeks 1903 in ons verdient alle hulde voor
Weeskinderen uit het land nog werd gedragen, zijn speurzin, die deze
weeshuis te Enkhuizen, Dit costuum was van oude klederdrachten uit
ook al in de rouw, toon- een waarlijk grootse stijl een bijna vergeten tijd
den de typische grote- en van een elegantie, die naar voren haalt, en voor
mensenachtige kledij bij de oudere bezoekers de wijze waarop hij Woens-
waarin deze kinderen om- van deze show ongetwij- dagavond zijn „Waterlan-
streeks 1750 werden ge- f H vp-n~oedige herinne- ders en huilebalken" aan
kleed. ringen zal hebben opge- de bezoeker? van Dili gen-
Het zou ons te ver roepen. Deze rouwcos- tia wist te tonen,
voeren elk costuum dat tuums, die ondanks de F. v. H.
