Utrechts Sterrenwacht een
eeuw in bolwerk Sonnenborgh
Regering is de toestand meester
Zes procent
'eejr een r.n.u.-orgaan voor
het wegvervoer wel sin
Parlementaire missie naar
Radiotoespraak van
dr. Drees overir. Lely
Zonne-onderzoek
Pater P. C. Keulers MSG overleden
Prof. dr. A. D. Fokker
25 jaar hoogleraar
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1953
PAGINA 3
Kinderen beneden 16 jaar
naar het buitenland
-W3ÊÊÊÊ&F ffffWifF WM 1H
OUD BIER- EN DOBBEL-
LOKAAL IN DIENST VAN
VREEDZAME WETENSCHAP I
Ned. transportondernemers bijeen
Na „Grand Repulse
Waardering voor Ned.
troepen
Anderhalf uur voor
100.000 verzekerd
Min. Staf per helicopter
naar Leeuwarden
MODE voor
warte Eva's
Prof. Nieuwenhuis
overleden
Ontdekkingsreiziger in
binnenlanden van Borneo
Kunstminnaar en
publicist
Eén maand voor ernstige
aanrijding
Dode en zwaargewonde
bij auto-ongeluk
,De Starrekijcker nu
in 's Krijghsmans
wachttrans waeckt
ƒ350.000 voor Katholieke
militaire tehuizen
Fraude postkantoor
Heumen
Thans ook postbesteller
gearresteerd
Werelddierendag
op 4 October
Psychiatrisch ondersoek
van president Robert
Hebt U ook wel eens zo'n
hoofdpijn? Neem dpn Aspirin
(alleen echt met het BAYER-
kruis). I
DE ONLUSTEN IN ATJEH
Advertenti
De minister-president, dr. W. Drees,
heeft gisteravond in een radiorede aan
dacht gevraagd voor het voornemen ter
ere van de ingenieur-staatsman dr. ir. C.
Lely een monument te stichten, dat zal
worden onthuld als het volgend jaar een
eeuw geleden is dat dr. Lely werd ge
boren. Dr. Drees sprak deze radiorede
uit als ere-voorzitter van het comité,
dat de Lely-herdenking zal voorberei
den. De minister-president hoopte, dat
de voor het monument benodigde gel
den bijeen zullen komen op een wijze,
die ervan getuigt, dat in brede lagen
van ons volk begrip bestaat voor de gro
te en blijvende betekenis van het werk
van Lely.
We ontlenen aan zijn toespraak het
volgende:
„Lely was niet één van de grote poli
tieke leiders van ons volk. Hij behoorde
niet tot hen. die de hartstochten der me
nigte wakker riepen. Hij heeft niet de
stoot gegeven tot het organiseren en tot
politiek leven wekken van volksgroe
pen, die op de achtergrond stónden. Wat
hij echter als ingenieur heeft voorbe
reid en als bestuurder en wetgever be
vorderd of tot stand gebracht, heeft ons
land duurzaam versterkt en verrijkt en
zal blijven doorwerken ook in verre ge
slachten". aldus dr. Drees. „Hij was al
lereerst en allermeest de man van de
drooglegging der Zuiderzee. Hij is de
minister geweest, die de Ongevallenwet
voorstelde en aangenomen wist te krij
gen en daarmee in ons land de eerste
sociale verzekeringswet tot stand bracht.
Hij heeft, om een enkele greep te doen
uit de veelheid van werken waartoe hij
als minister van Waterstaat in drie re
geerperiodes de stoot gaf, de Schevs-
ningse vissershaven doen tot stand ko
men. Het is ook Lely geweest, die de
Wet op het staatsmijnbedrijf in het
Staatsblad bracht." Aan het slot van zijn
toespraak zei dr. Drees nog: „Op de Af
sluitdijk staat reeds een monument ter
ere van het werk, een monument met
de spreuk: „Een volk dat leeft, bouwt
aan zijn toekomst". Wij willen nu tevens
een monument stichten in het bijzonder
ter ere van de man. die het werk onder
nam en die ons land diende met nog zo
menig ander initiatief. Het monument,
dat verrijzen gaat, zal een ereteken zijn
ter gedachtenis van een groot Neder
lander en tevens een getuigenis van
onze volkskracht en een inspiratie vopr
de toekomst."
Tot nu toe konden kinderen beneden
16 jaar slechts naar het buitenland reizen
in gezelschap van de ouder of voogd, op
wiens paspoort de kinderen waren bijge
schreven.
Thans heeft de minister van Justitie be-
sloten, dat kinderen beneden de zestien
jaar nu naar het buitenland kunnen reizen,
indien zij het (geldig) paspoort, waarop
hun naam is bijgeschreven, kunnen tonen,
alsmede een door de houder van dat pas
poort getekende verklaring, dat deze geen
bezwaar heeft tegen de voorgenomen reis
van het kind.
tNiet dat ik enig overwe
gend bezwaar heb tegen
loonsverhoging, zelfs niet
tegen zes procent loons
verhoging, maar wat ik
wel een vreemde indruk
vind maken is, dat ik mijn
opslag eventueel uit han
den van de overheid zal
ontvangen; zoals dat in het
verleden trouwens al: eerder is ge
beurd. Als ik mij niet vergis ben ik
nooit bij de overheid in dienst getre
den. Zij bij mij overigens ook niet. Bo
vendien: een overheid die bij machte
schijnt mijn salaris te verhogen, moet
ook over de mogelijkheid beschikken
om het eventueel te verlagen. Nü geeft
zij nog opslag, maar straks wordt het
afslag of misschien wel óntslag. Ik ver
trouw een loonsverhoging decreterende
overheid in zoverre niet, dat zij bij le
ven en welzijn wel eens in staat zou
kunnen blijken tot loonsverlaging.
Principieel weigeren, de opslag, zegt u?
Nu, principieel in het geweer komen
kan ik altijd nog doen als het gaat om
de afslag, vind ik. Een mens moet tac
tisch wezen.
Ik zal daarom tezijnertijd die zes
procent gretig, maar met welgefun-
deerd innerlijk protest aanvaarden.
(Van onze Utrechtse correspondent)
It M et de Sterrenwacht van het Vaticaan en die van
i/f Leiden behoort de Utrechtse Sterrenwacht tot de oud-
ste in Europa. De Smeetoren, zo genoemd, omdat
deze toren bij verdediging van de stad Utrecht werd toe
gewezen aan de smeden, werd in 1642, zes jaar na de
stichting van de Hogeschool, door het stadsbestuur aan
gewezen voor „de astronomische speculatiën". Op het ogen
blik, waarop de vrede van Munster in zicht was, moest
deze overgang van een militair bolwerk wel indruk ma
ken. De Duitse dichter Filip von Zesen heeft dit feit be
zongen in een aantal verzen, die later door Vondel uit
het Latijn zijn vertaald.
Dat Zwarts, de vinder van het oorloghs donderkruit,
Nu met den oorlogh vare in roock ten toren uit;
En Ticho, die bewaeckt den loop van 's hemel., vieren,
Hier uit de Starren merck met allen zijn scholieren:
De Starrekijcker nu in 's Krijghsmans wachttrans waeckt;
Een voorsproock dat de vrede ons Nederlant genaeckt.
Hetgeen ook thans nog een waardige leuze voor het
Utrechtse observatorium is.
(Van onze correspondent)
De Nederlandse Vereniging van Trans,
portondernemingen, de N.V.T.O. heeft
gisteren in Groningen een buitengewone
vergadering gehouden, een vergadering
die in hoofdzaak voor de „ontspanning"
is belegd, maar .waarop niettemin enkele
brandende kwesties naar voren zijn ge
bracht. De voorzatter van de N.V.T.O.,
dr ir G. J. C. Nieuwenhuis hield n.l. in
Huize Maas een openingsrede en hierin
sprak hij over de loonsverhoging van
6 tot 7,6 pet, die voor het gehele weg
vervoer bincend werd opgelegd en die
een zware last betekent. Deze loons
verhoging is onder dreiging met sta
king tot stand gekomen.
„Van een loonpolitiek waaraan men
enig houvast heeft is geen sprake. Men
laat hoe langer hoe meer afwijkingen
van die oorspronkelijke loonnormen toe
en doet dat te eerder indien een sta
kingsdreiging aanwezig is, alsdus spr., die
er op wees dat een vrijere loonsvorming
mede differentiatie binnen de bedrijfs
tak mogelijk zal moeten maken. Dr
Nieuwenhuis vroeg zich af of cle in
stelling van een P.B.O. orgaan wel zin
heeft als de werkgevers en werkgevers
organisaties op het gebied der loon. en
arbeidsvoorwaarden niet meer eensge
zindheid aan die dag leggen, dan in de
laatste tijd gebleken is.
De loonsverhoging zal moeten wor-
clen gecompenseerd Dit kan geschieden
door tariefsverhoging, hetgeen bezwa
ren heeft omdat dit achteruitgang van
het aanta] reizigers tengevolge zal heb
ben. Een verlangen tot verlaging van
wegenbelasting is te meer belangrijk
als men weet dat de ïninister van Finan
ciën herhaaldelijk heeft gezegd, dlat het
wegvervoer wel onder zware lasten ge
bukt gaat. Een dergelijke verlaging kan
een wezenlijke compensatie betekenen.
Een redelijke oplossing voor de taxi
bedrijven is nog niet gevonden, aldus
de voorzitter, tenzij men zal willen in
zien dat een aantal minder efficiënt
werkenóle bedrijven zal moeten ver
dwijnen.
De voorzitter was van mening dat
men niet zoals thans bijvoorbeeld te
Amsterdam geschiedt, de bedrijven moet
dwingen door te werken met een om
zetcijfer waarbij de rendabiliteit verre
is te zoeken. Een rendabel taxibedrijf
is een even groot belang voor het pu
bliek als zo laag mogelijke tarieven. Spr.
noemde het verwerpelijk dat het bedrijf
wordt gedwongen in een keurslijf van
bepalingen en voorschriften die het de
mogelijkheid ontnemen zich aan de
steeds wisselende economische omstan
digheden en de behoeften van het pu
bliek aan te passen. Een taxitelefoon
centrale als in Amsterdam heeft er toe
geleid dat taxi's aan populariteit heb
ben ingeboet, want deze methode maakt
vrqe keuze onmogelijk. Ondanks deze
bezwaren koestert men in Den Haag
het plan een dergelijk dwanginstituut
op te richten.
Met voldoening constateerde spr. dat
cle regering een gezonde ontplooiing van
het internationale vervoer voorstaat en
zich keert tegen belemmerende bepa
lingen van vervoerspolitieke of admi
nistratieve aard.
De vergadering werd bijgewoond door
vele autoriteiten uit het Noorden en
voorts door de secretaris-generaal van het
Ministerie van Verkeer en Waterstaat
mr D. G W. Spitzen en de directeur-
generaal van het Verkeer, de heer H.
\an Galen Last.
De heer A. Pathuis hield een lezing
over de geschiecbnis van stad en pro
vincie Groningen. Daarna werd het ge
zelschap officieel ontvangen ten stad-
huize.
Lt.-gen. A. T. C. Opsomer heeft alle
onderdelen van het eerste *7ederlandse
legercorps, die hebben deelgenomen
aan de oefening „Grand Repulse", per
dagorder zijn grote waardering be
tuigd voor hetgeen zij hebben ge
presteerd. De Nederlandse troepen
hebben zich, aldus de lt.-gen., een
waardig partner van hun geallieerde
wapenbroeders betoond.
In Eindhoven is een merkwaardige
verzekering afgesloten, die ongetwijfeld
uniek is in Nederland; uniek zowel van
wege de prijs, als de korte duur en het
onderwerp.
De twintig pseudo-verkeersagenten
van Philips, die vanmiddag het woelige
verkeer in Eindhoven in goede banen
hebben trachten te leiden, waren voor
f 100.000 verzekerd indien zij met dode
lijke afloop werden aangereden, voor
f 50.000 indien zij als gevolg van een
ongeval blijvend invalide werden en
nogmaals voor f 100.000 indien derden
schade ondervonden wanneer de direc
teur, de ingenieur, de glasblazer of de
boekhouder een verkeerde manoeuvre
maakte met het verkeerslicht of het
stopbord. De verzekering ging in om
precies 17.00 uur en eindigde klokslag
18.30 uur.
Een Nederlandse verzekeringsmaat
schappij was bereid het risico van de
pseudo-agenten te dragen voor zegge en
schrijve één rijksdaalder per persoon.
(Van onze correspondent)
Zaterdagmiddag zal er een helicopter
landen in het stadscentrum van de
Friesq hoofstad. Met dit toestel van de
Marine Luchtvaartdienst zal de minis
ter van Oorlog en Marine, ir. C. Staf.
arriveren, die. zoals bekend, naar Leeu
warden komt om het défilé af te nemen
dat de vrijwilligers van het Instituut
Steun Wettig Gezag ter gelegenheid an
het eerste lustrum van deze organisatie
zullen houden, 's Avonds zal de minis
ter tijdens een herdenkingsavond het
woord tot de vrijwilligers richten.
Chef-technicus M.
van Straten bij en
kele op de Sterren
wacht vervaardigde
oefenkijkers voor
de studenten.
tot verspreiding van kennis omtrent de
sterrenkunde onder onze gehele bevol
king. In de loop van elk winterseizoen
worden een vijftigtal lezingen door het
personeel van de Sterrenwacht gehou
den.
Men werkt mee aan publicaties in
tijdschriften en encyclopaedieën. Zo
werd dan ook in Augustus '53 een
vacantiecursus voor leraren georgani-
s seerd, ter gelegenheid van het 100-
jarig bestaan van de nieuwe Sterren
wacht. Ook het contact en de samen
werking met de amateurs, georgani
seerd in de Nederlandse Vereniging
voor Weer- en Sterrenkunde, is uit
stekend. Vaak worden langs deze
weg belangrijke gegevens verkregen.
Het 100-jarig bestaan van de Sterren
wacht zal op sobere wijze herdacht
worden met een plechtige bijeenkomst
op 28 September, de uitgave van een
brochure over de geschiedenis en het
werk van de Sterrenwacht en een ten
toonstelling van oude astronomische
instrumenten in het Universiteits
museum van 3 October tot 1 December.
Omstreeks 1850 verkeerde de Smee
toren in een slechte toestand en werd
het dringend nodig voor de astronomie
een beter onderdak te vinden. De be
roemde meteoroloog Buys Ballot, die
voor zijn systematische waarnemingen
reeds in 1848 over een deel van het
bastion Sonnenborgh mocht beschikken,
opperde het plan, daar ook een nieuwe
Sterrenwacht te bouwen.
De vier bastions in de stadswallen,
die in 1551 werden opgetrokken, zijn
nooit voor defensiedoeleinden ge
bruikt. Het bolwerk Sonnenborgh had
dienst gedaan als bier- en dobbel-
lokaal, als woning voor de stads
architect en als hortus academicus. In
1853 werd het bastion officieel over
gedragen aan het Rijk en op 15 Sept.
van datzelfde jaar legde Koning Wil
lem III de eerste steen voor de meri
diaankijker. Op 31 Januari d.o.v.
werd het Koninklijk Nederlands Me
teorologisch Instituut gesticht, dat
echter later in 1896 weer naar De
Bilt verhuisde, waardoor het gehele
bolwerk ter beschikking kwam van
de Sterrenkunde.
Door het park en de singel afge
sloten van het haastige stadsleven,
maakt het bastion thans een uiterst
vreedzame indruk, gelijk een afgele
gen klooster, waarin rustige mensen
zich wijden aan de wetenschap
„pure".
De Sterrenkunde bleef nog longe tijd
een aanhangsel van de physica en de
wiskunde en wordt als zodanig ook
meestal door een hoogleraar in de phy
sica gedoceerd, maar met de stichting
van de nieuwe Sterrenwacht is het alsof
Prof. M. G. J. Minnaert, de huidige di
recteur van de Utrechtse Sterrenwacht.
Een delegatie van de Belgische kle
dingindustrie bevindt zich in de Bel
gische Congo, waar zij een afzetge
bied zoekt voor Belgische textiel on
der de inlandse bevolking. Hiertoe
worden overal modeshows gehouden,
waar door mannequins speciaal voor
de vrouwelijke bevolking ontworpen,
zeer elegante kledingstukken worden
getoond. Deze shows verheugen zich
in een grote belangstelling van de
zijde der donkerkleurige Éva's. Toen
dezer dagen te EUsabethstad een der
gelijk „Défilé de Haute Couture"
werd gehouden, konden dan ook hon
derden negerinnen geen plaats meer
vinden. De gevoelens van teleurstel
ling keerden zich tegen de inlandse
politie-agenten en na een hevige
vechtpartij van anderhalf uur was het
onverwachte resultaat, dat twee orde
bewakers naar het ziekenhuis ver
voerd moesten worden.
In de ouderdom van 89 jaar is Maan
dag te Leiden overleden prof. dr. A. W.
Nieuwenhuis, oud-hoogleraar aan de
Leidse Universiteit in de geschiedenis,
letterkunde, oudheden, instellingen, zeden
en gewoonten der volken en natuurkun
dige aardrijkskunde van de Indische
Archipel. Donderdag is in alle stilte het
stoffelijk overschot op de begraafplaats
Rhijnhof ter aarde besteldOp uitdruk
kelijk verzoek van prof. Nieuwenhuis
werd pas na afloop van de begrafenis
melding van zijn overlijden gemaakt.
Prof. Nieuwenhuis is vooral bekend
om zijn zeer avontuurlijke tochten op
Borneo in de negentiser jaren. Ver
scheidene gevaarlijke expedities heeft
hij in onherbergzame streken van het
eiland gemaakt. Hij heeft zich voorts
onderscheiden bij de militaire expeditie
naar Lombok. Na afloop ontving hij het
bronzen expeditiekruis.
die hem niet kennen, zingen liederen of
cantates, waarvan pater Keulers de
tekst schreef en die veelal door Elbert
Franssen gecomponeerd werden.
Pater Keulers werd in 1882 te Lutte-
ra'de Krawinkel geboren. Zijn gymna
siale studies deed hij aan het missie
huis te Tilburg. In 1901 trad hij in bij
de Congregatie der Missionarissen van
het H. Hart. Na zijn philosophische en
theologische studies te Arnhem en Leu
ven werd hij 5 Augustus 1906 te Meche-
len priester gewijd. Na zijn priester
wijding werd hij achtereenvolgens pro
fessor te Arnhem, te Hederlee in België
en weer te Arnhem, waarbij de aesthe
tics zijn geliefkoosd vak was. Van 1915
1918 was hij overste van het missie
huis der M.S.C. te Tilburg, daarna werd
hij professor in de moraal-theologie aan
het toenmalige theologicum der M.S.C.
in Arnhem. In 1922 kwam hij voor een
jaar naar Oosterhout als socius der
novicen. Toen werd hem ook het redac
teurschap der M.S.C.-annalen toever
trouwd tot 1947 toe. Een voorlopige be
noeming tot econoom duurde vijf jaar
en toen keerde hij naar het missiehuis
te Tilburg terug, waar hij tot kort voor
zijn ziekte en dood verbleef.
Op 71-jarige leeftijd is Donderdag
avond in het ziekenverblijf te Boekei,
waarheen hij enige dagen geleden uit
het missiehuis tc Tilburg was overge
bracht, overleden pater P. C. Keulers
M.S.C. Na een ziekte van enkele maan
den. begonnen met een heupbreuk en
eindigende met verkalkingsverschijnse-
len, is deze ijverige en békende priester
gestorven.
Pater Petrus Cornelis Keulers heeft
bekendheid gekregen als publicist niet
alleen in de M.S.C.-annalen, waarvan
hij van 19221947 hoofdredacteur was,
maar ook door de ontelbare reeks ar
tikelen van zijn hand in De Maasbode,
De Tijd, Het Huisgezin, Het Centrum,
Ons Noorden, enz. Vooral tijdens zijn
professoraat in de moraaltheologie te
Arnhem nam hij volop deel aan het
Katholieke openbare leven, waarbij hij
als vriend van mgr. dr. Alphons Ariëns
een krachtig medestander was in diens
strijd tegen het alcoholmisbruik.
Ook voor de kunstminnaars was pa
ter Keulers geen onbekende, vooral niet
voor al degenen, die belangstelling en
kennis hebben van antiek, speciaal reli
gieus antiek, waarvan hij een eigen ty
pisch museum had ingericht in het
missiehuis aan de Bredascheweg. Heel
veel onderwijzers in ons land zullen
zich herinneren zijn rustige maande
lijkse meditaties in „Ons Eigen Blad"
van 1923 tot 1935; talrijke religieuzen,
zusters en broeders hoorden hem in
een jaarlijkse retraite.
En wie der ouderen denkt soms in
Tilburg en omstreken niet aan de vroe
gere succesvolle opvoeringen van zijn
openluchtspel „Het Thebaans Legioen"
in de bossen von Oisterwijk? En velen,
Morgen (Zaterdag 26 Sept.) zal het 25
jaar geleden zijn, dat prof. dr. A. D.
Fokker het ambt van bijzonder hoog
leraar in de natuurkunde vanwege de
Teylers Stichting te Haarlem aan de
Leidse Universiteit aanvaardde.
Prof. Fokker werd 17 Augustus 1887
te Buitenzorg geboren, studeerde van
1904 tot 1905 voor mijningenieur aan de
Technische Hogeschool te Delft en van
1906 tot 1913 wis- en natuurkunde aan
de Leidse Universiteit. Na bij prof. dr
H. A. Lorentz gepromoveerd te zijn,
werkte hij enige jaren bij prof. Einstein
te Zürich.
Van 1917 tot 1919 was hij assistent in
de theoretische natuurkunde te Leiden
en van 1923 tot 1927 hoogleraar te Delft.
Vervolgens was hij een jaar werkzaam
als conservator van het natuurkundig
laboratorium van de Teylers Stichting
te Haarlem en werd uit hoofde daarvan,
op initiatief van prof. Lorentz, benoemd
tot bijzonder hoogleraar te Leiden. Na
het overlijden van Lorentz \\erd prof.
Fokker diens opvolger als curator van
de Teylers Stichting.
Voortbouwend op het werk van zijn
vroegere leermeester Einstein heeft prof.
Fokker, evenals Lorentz dat vóór hem
gedaan had, belangrijk werk verricht
op het gebied van de verdere uitbouw
van de relativiteitstheorie. Hij ontwik
kelde zich bovendien tot een autoriteit
op het gebied van de acoustiek. Ook op
andere terreinen van de geluidsleer
heeft prof. Fokker met vrucht gewerkt.
Uit wiskundige beginselen heeft hij
nieuwe „toongeslachten" samengesteld,
die sterk afwijken van de normale oc
taafindeling. Óp grond van deze bere
keningen heeft hij een orgel gecon
strueerd, dat verleden jaar in de Tey
lers Stichting in gebruik genomen werd.
In genoemde Haarlemse stichting vier
de prof. Fokker verleden jaar zijn zil
veren jubileum.
De rechtbank te 's-Gravenhage heeft
de 47-jarige Rotterdamse bakker A. Th.
L. veroordeeld tot één maand gevange
nisstraf met aftrek van preventieve
hechtenis en ontzegging voor de tijd
van twee jaar van de bevoegdheid een
motorrijtuig te besturen.
De rechtbank achtte L. schuldig aan
het veroorzaken van het auto-ongeval
op de Rijksweg naar Rotterdam, bij
Delft, waarbij de toneelspelers Mieke
Verstraete en Kees Brusse de eerste
zeer ernstig werden gewond.
De officier had vier maanden gevan
genisstraf met aftrek van voorarrest en
ontzegging van de rijbevoegdheid voor
de tijd van vier jaar gerequireerd.
Gisteren heeft zich op de Rijksweg,
ter hoogte van de uitspanning De
Gooise Poort, onder de gemeente Naar-
den, een ernstig auto-ongeluk voorge
daan, dat aan één persoon het leven
heeft gekost. Het ongeval geschiedde
toen twee personen-auto's in volle
vaart op elkaar inreden. De bestuur
der van de wagen, die uit de richting
Amersfoort kwam. de 44-jarige J. van
Emden, uit Blaricum, werd door de
schok uit zijn auto geslingerd. Hij was
op slag dood. De bestuurder van de
andere auto, de heer H., uit Naarden,
moest zwaar gewond naar het Diaco-
nessenhuis te Naarden worden over
gebracht. De beide wagens werden vrij
ernstig beschadigd.
Om aan de meest noodzakelijke
schulddelgingen van de militaire tehui
zen toe te komen heeft Katholiek
Thuisfront een bedrag van f 350.000 be
schikbaar gesteld.
De grotere toeloop naar de katholieke
militaire tehuizen wettigt volkomen
deze grote uitgave. Door de hulp van
Katholiek Thuisfront hebben vele te
huizen de laatste tijd belangrijk aan
aantrekkelijkheid gewonnen.
de aandacht meer op de sterrenkunde
als afzonderlijke wetenschap ging val
len. Na 1853 zijn het Hoek, Oudemans,
Nyland en Van der Bilt, astronomen
van wereldformaat, die het onderzoek
op Sonnenborgh hebben geleid.
Prof. dr. M. G. J. Minnaert, de hui
dige directeur van de Sterrenwacht,
kreeg in 1940 de gelegenheid om de
zonne-opstelling, door zijn leermeester
Julius in het Physisch Laboratorium
gebouwd, over te brengen naar Sonnen
borgh. Naast het onderzoek naar de
veranderlijke sterren, is het sedertdien
ook speciaal het zonne-onderzoek, dat
in de Utrechtse Sterrenwacht gehouden
wordt. Met behulp van het zonnespec-
trum tracht men zich een theoretisch
beeld te vormen van de zonne-atmos-
pheer. De „actieve gebieden", die de
zon vertoont (vlekken, fakkels, protu
beransen, zonnevlammen) zijn in de
laatste tijd buitengewoon belangrijk
gebleken voor het begrijpen van aller
lei verschijnselen in de hoge atmos-
pheer, die weer invloed hebben op het
radioverkeer, het aardmagnetisme, e.d.
Ook het onderzoek naar de veran
derlijke sterren, door Nyland begon
nen, wordt nog steeds voortgezet met
behulp van dezelfde kijker, die door
toevoeging van een foto-electrisch ap
paraat een onvermoede subtiliteit heeft
verkregen.
Der traditie getrouw tracht de
Utrechtse Sterrenwacht mede te werken
Emigratie
Een laatst gegeven antwoord op een
vraag over emigratie behoeft noodza
kelijke aanvulling.
Naast de Gewestelijke Arbeidsbureaux
zijn er voor katholieken speciale Emi
gratie Diensten (Bureaux) van de R.K.
vak- en standsorganisaties, welke Bu
reaux dezelfde bevoegdheden be
zitten als de Gewestelijke Arbeidsbu
reaux, wat de emigratie-voorlichting,
selectie en dossiervorming betreft. Zo
bestaat er al vele jaren de Kath. Cen
trale Emigratiestichting te 's-Graven
hage met de diverse Diocesane Bureaux.
Eén van die Bureaux is bijv. het Emi
gratie Bureau van de L.T.B., Parklaan
12, Haarlem.
Ernest
J. A. te H. Kunt u mij zeggen
waar de naam Ernest vandaan komt?
Naar aanleiding van de bisschoppelijke
brief van de Kerkenbouw-Zondag,
waarin de naam van Kardinaal Jozef
Ernest van Roey genoemd werd, stel
ik u deze vraag. Bestaat er een heilige
Ernest, en uit welke tijd; wanneer is
zijn naamdag?
Antwoord De naam Ernest is af
geleid van Ernestus. Ernestus is een
heilige, martelaar uit de tijd der ver
volging te Rome. Zijn relieken werden
in 1694 aan de aartsbisschop van Thun
geschonken, die ze in de kerk van het
seminarie aldaar deed plaatsen. Feest
dag: 12 Januari.
Vragen voor deze rubriek moeten
worden gericht aan de Redactie van
ons blad (met in de linker-boren-
hoek der enveloppe: „Vragenru-
briek"). De beantwoording geschiedt
gratis. De Redactie behoudt zich
echter het recht voor, bepaalde vra
gen niet voor beantwoording in
aanmerking te doen komen Over
de beslissing dienaangaande kan
niet worden gecorrespondeerdGaar
ne vermelding van naam en adres
bij de ingezonden wagen.
Advertentie
De Rijkspolitie welke in samenwer
king met de Rijksrecherche het onder
zoek voert inzake de fraude op het Heu-
mense postkantoor heeft een tweede ar
restatie verricht in deze affaire. Werd
verleden week een ambtenares van het
postkantoor in Heumen in verzekerde
bewaring gesteld, thans heeft men ook
een op het Heumense kantoor werkza
me postbesteller gearresteerd.
De omvang van de gepleegde fraude
kan nog steeds niet worden vastgesteld.
"Wel staat vast, dat de fraude hoofdzake
lijk is geschied, met girobetalingen. Men
vermoedt dat het bedrag in de duizen
den loopt. Vele inwoners van Heumen
schijnen ernstig benadeeld door deze
fraude.
Op de sterfdag van de grote dieren
vriend, de H. Franciscus van Assisië,
4 October, zal de Werelddierendag wor
den gehouden. Dat de onverminderde
belangstelling en het medeleven voor het
wel en wee der dieren nog steeds drin
gend nodig is, blijkt uit de uitgebreide
opgave van dierenmishandelingen in de
maanden Maart, April, Mei en Juni, die
wij hebben ontvangen. Wij brengen in
herinnering de woorden van Z.H. de
Paus, waarin hij op de volgende wijze
opwekt tot dierenbescherming:
„De dierenwereld is, zoals de gehele
schepping, een uiting van de macht van
God, van Zijn Wijsheid en Zijn Goed
heid en als zodanig verdient zij de eer
bied en achting van de mens. Elk on
beraden verlangen om dieren te doden,
elke daad van nutteloze onmenselijk
heid, elke eerloze wreedheid jegens de
dieren moet worden veroordeeld.
Daarenboven is zulk een gedrag een
Waar vergif voor de gezonde en eer
bare gevoelens van de mens en ver
laagt hem tot een bruut.
Men moet erkennen, dat de Schep
per het dier tot de dienst van de mens
heeft bestemd (vergelijk Genesis I, 28),
dié door het verstand, waarmede hij is
begiftigd, boven de gehele dierenwereld-
is verheven.
De H. Kerk beproeft Haar invloed
°P de mensen en de openbare mening
hit te oefenen, om deze beginselen te
Ontwikkelen en in te prenten en de
toepassing ervan in het dagelijks leven
door middel van wetten te verzekeren".
De verhalen van de zich nog altijd
in preventieve hechtenis bevindende
„President Robert" blijken van dien
aard te zijn dat een psychiatrisch onder
zoek wordt verwacht. Een desbetreffen
de beslissing van de Maastrichtse secht-
bank zal eerstdaags afkomen, zo ver
neemt het A.N.P. uit betrouwbare bron.
Mej. J. v. d. G. Kunt u mij
zeggen hoe de kleuren van de
pauselijke vlag zich verhouden ten
opzichte van de stok?
Antwoord De pauselijke
vlag bestaat uit een gele (eigen
lijk gouden) baan langs de stok
en daarnaast een witte (eigenlijk zil
veren) baan. De banen behoren dus
niet dwars op de stok te staan, zoals
bij de Nederlandse vlag. Men zie het
hiernaast afgebeelde tekeningetje.
Een pauselijke wimpel bestaat offici
eel niet. Wil men toch een wimpel ge
bruiken (in combinatie met de Neder
landse vlag bijv.) dan dient in over
eenstemming met de pauselijke vlag
het geel boven aan het wimpelstokje
en het wit onder bevestigd te zijn.
door de „Persatoean Ulama Seluruh
Atjeh", die wordt geleid door Teung-
koe Daud Beuruh, welke organisatie
als buitengewoon lid is aangesloten bij
de „Masjumi", aldus „Merdeka".
de „Masjumi'
Dr. Tobing, de Indonesische minister van Voorlichting, heeft in een mede
deling voor de radio verklaard, dat leger en politie in Atjeh krachtige maat
regelen hebben genomen tegen de gewapende benden, die de politieposten
te Peureula, Alur Gading, Langsa, Idi, Meulaboh en Alor Pidi, benevens
de post van het leger te Lhok Seumawe hebben aangevallen met de be
doeling, wapens te veroveren. Hetgeen gebeurd is, is aldus dr. Tobing
te meer te betreuren, omdat juist thans de regering haar uiterste best doet,
met gebruikmaking van alle krachten de veiligheid te verzekeren. De rege
ring, aldus vervolgde hij, neemt daarbij het standpunt in, dat tegen benden,
die met geweld van wapenen optreden tegen de staats-apparaten en on
schuldige mensen uit de bevolking vermoorden, eveneens met de wapenen
gestreng zal worden opgetreden. Het ten uitvoer leggen van de orders der
regering heeft goede resultaten opgeleverd, zodat de regering thans de
toestand meester is.
De vice-voorzitter van het Indone
sische parlement, mr. Tambunan wil
trachten, een parlementaire missie naar
Atjeh te doen zenden om daar dc
achtergronden van de opstand te bestu
deren. Mr. Tambunan is voorts van
mening dat het goed zou zijn, indien
de regering, als de toestand moeilijker
mocht worden, een beroep zal doen op
de vice-president, drs. Moh. Hatta, om
zich naar Atjeh te begeven.
„Merdeka" te Djakarta meldt, dat
blijkens op de gearresteerde koerier
Zondagavond zijn de eerste luitenant
Ibrahim Saleh en 87 man van zijn com
pagnie, die in Sidikalang in Tapanuli
was gelegerd, van hun onderdeel ge
deserteerd en naar Atjeh vertrokken,
aldus is te Medan bekend gemaakt.
Salch en de 87 manschappen zijn alle
Atjehers, de overige 31 militairen van
de compagnie waren niet van Atjeh
afkomstig.
Taalbederf
Uit Medan wordt gemeld, dat daar
Woensdag twee schepen zijn aangeko
men, die honderden evacuees uit Lhok
Seumawe meebrachten. Volgens zeggen
van deze evacuees zijn de ordeversto
ringen begonnen in de nacht van 20
op 21 September. De aanvallers, die
met vuurwapens, krissen en messen
waren bewapend, kwamen zowel met
auto's als met prauwen. Zij waren ge
kleed in zwarte en khaki uniformen en
droegen op hun mouwen kentekenen
van de „Tentara Islam Indonesia" of
van de „Pemuda Islam Indonesia". De
opstandelingen hebben vele verliezen
geleden; men had lijken zien liggen
bij de haven van Lhok Seumawe. Het
leger verloor een gesneuvelde.
van de Darul Islam gevonden docu
menten, Teungkoe Daud Beuruh, voor
malig militair gouverneur van Atjeh,
benoemd zou zijn tot commandant van
de „Tentara Islam Indonesia" van de
Darul Islam. Het blad meldt voorts,
dat vele der regenten hun posten heb
ben verlaten. Het plaatselijk bestuur
heeft maatregelen genomen om een
vacuum in de bestuursvoering te voor
komen. „Merdeka" meldt tenslotte, dat
de bevolking van Atjeh aan leger en
politie steun verleent.
De opstand zou zijn georganiseerd
