Conflictstof op
Sumatra
Vaticaan protesteert tegen
de Poolse maatregelen
Kardinaal Wyssynski reeds
Zaterdag door de geheime
politie meegevoerd?
1
TRANSISTOR, revolutie
de electronische
in
industrie
Oost-Duitse arbeiders in het
Oostseegebied komen in verset
Ernst Reuter
Burgemeester van
overleden
West-Berlijn
Kerkvervolging
in Polen
G
Tot hoofd en hart
ORR
Sumerische recepten ontcijferd
RECHTEN VAN DE KERK GESCHONDEN
Twee Britse bodems
botsen op elkaar
Phi[ips ontwikkehscheel
Nieuwe mogelijkheden en perspectieven
op gebied der radiobuizen
Twintig jaar voor
moord
Vrouw vermoord
te Den Haag
Het weer
32 gewonden
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1953
77ste JAARGANG No. 25799
Oefening „Mariner"
Christchurchrace
Amerikaanse Lodestar
trekt zich ook terug
Meer prijzen dan deelne
mers in handicapwedstrijd
Landbouwer slaat jongen
in het ziekenhuis
Zes maanden geëist
Aanval op missiehuis
Mau Mau vermoordt
kloosterzuster
VIER EN TWINTIG
TRANSISTORS GAAN
GEMAKKELIJK IN
EEN LUCIFERS-
DOOSJE
Dertien jaar voor
medeplichtige
Vier jaar wegens het
doden van haar baby
„De Hoop" moet varen
Vierde trip van dit
seizoen afgesloten
D AMESSPO RTTRUIEN
Drieling te Delfzijl
DAGERAAD DER
GENEESKUNDE
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, telef. 4790
Bijkantoor en Red. Dmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 7. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severin.
Wnd. hoofdredacteur: W. van Willige.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cents per week,
f 2.per maand, f 6.per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
De Indonesische Archipel is één
groot smeulend vuur. Nu hier,
dan daar slaan plotseling de
vlammen hoog qp. Zij zijn evenzo vele
Waarschuwingen voor degenen, die nog
steeds niet in het gevaar van deze si
tuatie geloven en zichzelf pogen gerust
te stellen met de foutieve redenering,
dat deze uitbarstingen zijn te rang
schikken onder de kinderziekten van
een jonge republiek. Alleen een zeer
krachtige regering in Djakarta zou in
dit enorme gebied orde kunnen schep
pen en deze ook handhaven. De opeen
volgende regeringen zijn echter zwak,
omdat er van enige homogeniteit in de
kabinetten geen sprake is. Er is welis
waar een parlement, maar het fungeert
uiterst stroef, omdat zijn basis niet
deugt en men nog steeds geen algeme
ne verkiezingen aandurft. Het leger is
in zijn topleiding verdeeld men her-
innere zich de October-affaire, die nog
steeds niet tot oplossing is gekomen
en in de lagere regionen schuilen vele
onbetrouwbare elementen. Men moet
zich eigenlijk nog verwonderen, dat he
vige onlusten, zoals nu weer in Atjeh,
nog betrekkelijk weinig voorkomen.
De jongste rebellie in Atjeh onze
correspondent in Djakarta schreef er nog
gisteren over heeft vele aspecten.
Het is nu eenmaal zo, dat van de in
heemse rijken in de Indische Archipel
er geen is geweest, dat ook
vroeger aan Nederland zoveel zorgen
heeft gekost als Atjeh. Het volk voelt
zich sterk onafhankelijk en erkent niet
gemakkelijk het gezag van een ander.
Ook nu niet. En zeker niet, wanneer dat
gezag van Java afkomstig is.
Op Sumatra ligt de stof voor conflic
ten opgehoopt. Van deskundige zijde
wees men ons dezer dagen in ver
band met de rebellie in Atjeh op het
nog altijd voortdurende grondrechten
conflict aan Sumatra's Oostkust. Wil
men dit conflict goed begrijpen, dan
moeten wij even teruggrijpen in de
historie.
Door de sultans van Deli, Serdang en
Langkat werden omstreeks 1870 grote
gebieden als landbouwconcessie aan
Europese ondernemingen afgestaan.
Daarbij werden de rechten van de be
volking voor wat betreft de grond, no
dig voor woonerven en voedselvoorzie
ning, toevertrouwd aan de Westerse
ondernemers. Bij de tabaksondernemin
gen ontstond het gebruik, dat de af-
geoogste tabaksvelden, goed bemest en
bewerkt als ze waren, aan de bevolking
werden ter beschikking gesteld om
riist en andere voedingsgewassen te te
len voor één oogst. Dit systeem, dat zeer
goed paste in de cultuurmethoden van
...«nfViii in xiriccolhniHIf Q0
de tabak waarbij in wisselbouw
grond eens per acht jaar wordt ge
bruikt werd ook door de bevolking zeer
gewaardeerd. Immers, op uiterst gemak
kelijke wijze verkreeg zij hierdoor rijke
oogsten. Dit z.g. „djaloeran-svsteem"
werd echter (sinds omstreeks 1930) door
de Ned.-Indische regering ongewenst ge
acht. Men wilde de rechten van de be
volking en van de ondernemers op de
grond volkomen scheiden door aan de
bevolking percelen toe te wijzen, die zij
blijvend in eigendom zou kunnen be
houden. De door de Sultans aan de on
dernemers verleende concessies zouden
dan tegelijkertijd worden omgezet in
het algemeen in Ned.-Indie geldende
recht van erfpacht. Toen men met de
voorbereiding van deze agrarische her
vorming in 1941 gereed was, maakten
de oorlogsomstandigheden de uitvoering
daarvan onmogelijk. Na de oorlog kwa
men de ondernemingen weer ter be
schikking van de Europese planters,
maar het bleek, dat de gronden in de
Japanse tijd voor een groot deel door
de bevolking in beslag genomen waren
voor de verbouw van rijst. Daar men
inzag, dat verwijdering van deze in
heemse landbouwers in een zo verwarde
tijd grote moeilijkheden zou veroorza
ken, werd ter R.T.C. bepaald, dat alhoe
wel de Indonesische Regering alle
Westerse grondrechten zonder voor
behoud erkende, men deze reeds ge
occupeerde terreinen, indien noodzake
lijk aan de bevolking zou laten. Het
bleek echter reeds spoedig, dat de occu
patie van de ondernemingsgrond door
de bevolking, in strijd met de rechten
der ondernemers, voortdurend werd uil-
gebreid. Als eerste oorzaak hiervan
moet genoemd worden het feit, dat een
stroom van immigranten uit de aan
grenzende Bataklanden haaf het cul
tuurgebied aan Sumatra's Oostkust trok,
aangelokt door de daar heersende gro
tere welvaart en mogelijkheden om gek'
te verdienen. Ten tweede oordeelden de
Chinezen, die tot nu toe in hun gron -
rechten beperkt waren, de tijd rijp, om,
gebruik makend van de machteloosheid
van de Regering, zich clandestien %rnn'
den toe te eigenen. De stadsbevolking,
die de voedselvoorziening in de toe
komst wantrouwde, wenste voor zich
zelf een akkertje te bezitten en nam
hiertoe, geheel wederrechtelijk, onder
nemingsgrond in beslag. Tenslotte had
den de arbeiders van de ondernemingen
door de bij de nieuwe arbeidswetgeving
voorgeschreven 7-urige arbeidsdag en
de vele feestdagen, tijd te over om een
Stukje grond te bewerken, welke stuk
jes alweer afgenomen werden van de
ondernemingsterreinen.
(Vervolg op pop. 3)
Met grote droefheid heeft de Heilige Vader kennis genomen van de maat
regelen van de communistische Poolse regering tegen Stefan kardinaal Wys
zynski, het enige lid van het college van kardinalen, dat zich tot voor kort
achter het IJzeren Gordijn op vrije voeten bevond. Woordvoerders van het
Vaticaan, die dit meedeelden, wezen erop, dat kardinaal Wyszynski uiter
aard zijn kerkelijk ambt behoudt, daar de Poolse regering niet de macht
heeft hem daarvan te ontheffen.
Twee Britse oorlogsbodems, die deel
nemen aan de oefening „Mariner", zijn
vannacht in het Noordelijk deel van de
Atlantische Oceaan, ongeveer 80 mijl
ten Zuiden van IJsland, met elkaar in
botsing gekomen. Het betreft hier de
8.000 ton metende kruiser „Swiftsure"
en de torpedobootjager „Diamond" van
het type „Daring Class". In totaal wer
den 32 opvarenden gewond, maar voor
zover men weet niemand ernstig.
De „Swiftsure", die tot de „aanvallen
de partij" behoorde, werd aan stuur
boordzijde bij de brug beschadigd. Er
wordt geen schade onder de waterlijn
gemeld. Een brand, die onmiddellijk na
de aanvaring uitbrak, werd snel bedwon
gen. Beide schepen zijn uit de oefening
teruggetrokken en moeten voor inspectie
in het dok. De „Swiftsure" zou nu op-
stomen naar Maleriff op IJsland en de
„Diamond" zou in gezelschap van een
andere torpedobootjager op weg zijn
naar de Clyde in Schotland met schade
aan de voorsteven.
Opnieuw heeft zich een deelnemer aan
de Christchurchrace uit de wedstrijd terug
getrokken: de Amerikaanse maatschappij
Bausch Aviation zal morgen over veertien
dagen niet met een Lockhead Lodestar in de
handicap wedstrijd waarin ook Neder
land uitkomt aan de start verschijnen.
Daarmee is de K.L.M.-Liftmaster „Ir. Dam
me" het enige vliegtuig geworden uit een
land, dat niet tot het Gemenebest behoort.
Voor de rest is de snelheidswedstrijd en
nu ook de handicap wedstrijd een Brits-
Australisch-Nieuw-Zeelandse aangelegen
heid geworden. In totaal nemen nog elf
vliegtuigen aan de wedstrijd deel: vier
Australische en vier Britse in de snelheids
wedstrijd en een Nieuw-Zeelands, een Brits
en een Nederlands in de handicap wedstrijd,
drie in totaal dus, hetgeen niet eens vol
doende is om de organiserende Canterbury
International Air Race Council Inc. van
alle vier de prijzen af te helpen.
Voor de Rotterdamse rechtbank is
Dinsdag wegens mishandeling zes
maanden gevangenisstraf met aftrek,
waarvan twee maanden voorw. met een
proeftijd van drie jaar geëist tegen de
56-jarige landbouwer K. K. te Oost-
voorne.
Hij had in April een elfjarige jongen
dusdanig met een stok geslagen, dat
deze een hersenschudding opliep en in
een ziekenhuis moest worden opgeno
men.
De man stond in de buurt als hard en
gevoelloos bekend. Na het voorval heeft
hij geen enkel blijk van belangstelling
gegeven.
Uitspraak 13 October.
„Een regering, die geen eerbied
heeft voor de vrijheid van haar eigen
volk heeft zulks ook niet ten opzich
te van de andere landen. Een bewind,
dat in godsdienstige aangelegenheden
niet eerlijk is, is dit ook niet in de po
litiek." Dit is de les. die Radio Vatica-
na trekt uit de verbanning van kardi
naal Wyszynski uit zijn aartsbisdom.
Het officiële blad van het Vaticaan.
de Osservatore Romano, nog scherper
in zijn veroordeling, beschuldigt de
Poolse regering van contractbreuk en
wijst er op, dat zij met de verbanning
van de kardinaal haar bevoegdheid
ver overschrijdt en binnendringt in
de uitsluitende rechten van de Kerk
De Poolse regering, aldus het blad, is
onverschillig voor de waarborgen
van godsdienstvrijheid, vervat in de
grondwet. De Osservatore besluit met
de opmerking, dat de verbanning van
de aartsbisschop het logische gevolg
is van het regeringsdecreet van 9 Fe
bruari, waarin alle bevoegdheden van
de Kerk aan de staat getrokken wer
den.
De Poolse regering die zich in hal-
lingschap in Londen bevindt, heeft ver
klaard dat het afzetten van kardinaal
Wyszinski deel uitmaakt van een com
munistisch complot om een revolutie te
ontketenen die dan gesmoord zou kun
nen worden in een bloedbad. August
Zaleski, president van de bannelingen-
groep in Londen, heeft het Poolse volk
gisteravond via radio Vrij Europa ge
waarschuwd zich kalm te houden on
zich niet te laten verleiden tot wan
hoopsdaden, die zouden kunnen eindi
gen in een bloedbad.
Zaleski deelde mede, dat de primaat
van Polen verleden week Zaterdag
reeds in zijn residentie gearresteerd
werd en door de geheime politie mee
gevoerd naar een onbekend klooster
in het land, waar hij geen contact meei
heeft met de buitenwereld.
Een vijtigtal leden van de Mau Mau
heeft gisteren op de Oostelijke helling
van de Mount Kenya een overval ge
pleegd op een katholiek missiehuis. Een
kloosterzuster werd vermoord en een
priester gewond. Het lijk van de kloos
terzuster werd verschrikkelijk verminkt
teruggevonden.
OOST-DUITSLAND. Volgens de
Noord-West-Duitse radio-omroep zou
de Oost-Duitse regering voornemens
zijn met ingang van 1 Januari 1954, am
bassadeurs te benoemen als hoofden der
Oost-Duitse diplomatieke vertegen
woordigingen in de andere Oost-Euro-
pese landen.
De vice-president van de Verenigde Staten, Nixon, was aanwezig en de Paus
stuurde een telegramtoen senator Joseph McCarthyvoorzitter van de senaats-
commissie voor niet-Amerikaanse activiteiten, in de Mattheuskathedraal te
New York in het huwelijk trad. Zijn bruid is de voormalige schoonheidskonin
gin Jean Kerr. Het enige, wat „rood" aan haar is, zijn haar lokken.
(Van onze correspondent)
De N.V. Philipsfabrfeken te Eindhoven zijn momenteel bezig met de ont
wikkeling van een geheel nieuwe vinding, waarvan de verregaande
consequenties in de toekomst nog niet zijn te overzien. De vinding,
welke wordt aangeduid met de naam „transistor", berust op het principe
van de germanium-triode en betekent niet minder, dan een revolutie in de
electronische industrie. De transistor kan namelijk voor bepaalde toepassin
gen de radiobuis vervangen en stelt daar tegenover drie grote voordelen:
1. de transistor behoeft geen gloeispanning zoals de radiobuis; 2. omvang en
gewicht zijn uiterst miniem; 3. de levensduur is vrijwel onbeperkt. Het is de
nieuw te vestigen Philipsfabriek in Nijmegen een van de weinige Philips-
fabrieken buiten Eindhoven, met een eigen laboratorium die de productie
van de transistor ter hand gaat nemen en deze verder zal ontwikkelen.
Ook in Amerika (The Bell Telephone)
werkt men op dit ogenblik koortsachtig
aan de verdere ontwikkeling van de
transistor. Men is er daar reeds in ge
slaagd om een televisietoestel te bou
wen, waarin alle radiobuizen (de beeld
buis vanzelfsprekend uitgezonderd) ver
vangen zijn door transistors. Wanneer
men weet dat een normaal televisietoe
stel 24 radiobuizen nodig heeft en dat
één radiobuis met geen mogelijkheid in
een lucifersdoosje gestopt kan worden,
terwijl 24 transistors tezamen gemakke-
Van Oost-Duitse communistische zijde
ls toegegeven, dat in het Oostzeegebied
van Oost-Duitsland ontevredenheid
heerst. De arbeiders in de grote scheeps
werven, aan wie ook na de ongeregeld
heden van 17 juni een betere levens
standaard beloofd was, vallen openlijk
het communistische regiem en de Sov
jet bezetting aan in arbeidersbijeenkom
sten en in andere openbare vergaderin
gen. Uit verschillende gebieden langs de
kust worden langzaam-aan-acties ge
meld.
In welingelichte geallieerde kringen
vergelijkt men deze ontevredenheid op
grote schaal met die, welke drie maan
den geleden tot een uitbarsting en open
lijk verzet in de gehele Sovjet zone leid
de. „Die Ostsee Zeitung", een communis
tisch blad, dat in Rostock verschijnt,
heeft zich in een hoofdartikel gekeerd
tegen de saboteurs. Het blad schreef, dat
regelmatig in de gehele streek op grote
schaal de oproepen tot langzaam-aan ac
ties op de muren verschijnen. De arbei
ders, aldus het blad, stellen zich op het
standpunt, dat pas na verbetering van
de levensomstandigheden gesproken kar,
worden over opvoering van de arbeids
productiviteit. Er zijn in alle ge
meenten van onze streek voorbeelden
van anti-Russische agitatie, aldus het
blad.
Westelijke autoriteiten hebben meege
deeld, dat zij meldingen hebben ontvan
gen over een gespannen toestand op de
scheepswerven.
Prof. Ernst Reuter
De burgemeester van West-Berlijn, Ernst Reuter, is gisteravond aan een
hartverlamming overleden. Reuter, die vier en zestig jaar oud geworden is,
leed sinds enige dagen aan bronchitis. Kort voor het middaguur werd hij
gisteren onwel, waarna hij zich op bevel van zijn dokter naar bed begaf.
Zijn overlijden kwam geheel onverwachts. Niet alleen West-Berlijn heeft
door zijn heengaan een ernstig verlies geleden. Ernst Reuter stond bekend
als een krachtig voorstander van een verenigd, vrij Europa. Onder zijn be
zielende leiding wist het westelijke stadsdeel zich tijdens de blokkade van
Berlijn, in de jaren '48 en '49, staande te houden. Hfj was een van de meest
vooraanstaande leden van de West-Duitse socialistische partij. Met uitzonde
ring van de Russen en de communisten, werd hij algemeen door alle par
tijen gerespecteerd. Zijn overlijden wordt beschouwd als een slag voor de
Westerse wereld.
lijk in zo'n kleine ruimte kunnen wor
den ondergebracht, dan springt meteen
een van de grote voordelen van deze
nieuwe vinding in het oog.
Speciaal voor draagbare toestellen
zal deze vinding in de toekomst een
revolutie betekenen. De toestellen
worden veel gemakkelijker te hante
ren en daar geen accu of batterij voor
gloeispanning nodig is, zal men de
ontvangers op de meest afgelegen ge
bieden kunnen gebruiken. Voor mili
taire doeleinden en op meer vreedzaam
gebied: voor het werk in ver afgele
gen, onontwikkelde gebieden opent de
transistor geheel nieuwe mogelijkhe
den en perspectieven.
Spoedig productie
Hoewel de Philips-deskundigen zich
vanzelfsprekend niet uitlaten over de
stand van ontwikkeling der transistor in
Nederland ten opzichte van Amerika,
mag men wel aannemen dat deze ont
wikkeling zich momenteel in een sta
dium bevindt dat in de nabije toekomst
tot de productie van transistors zal wor
den overgegaan. Dit zal dan te Nijme
gen geschieden.
Uit het feit dat de Nijmeegse fabriek
de beschikking krijgt over een geheel
eigen laboratorium, valt af te leiden
dat de door Philips ontwikkelde tran
sistor het louter experimentele stadi
um is ontwassen en zich leent voor
industriële vervaardiging. Ongetwij
feld zal het Nijmeegse laboratorium in
nauw contact blijven staan met dat in
Eindhoven bij de verdere ontwikke
ling van de transistor. Doch het feit
dat niemand minder dan dr. ir. v. d.
Spek benoemd is tot directeur van hel
Nijmeegse bedrijf wijst er op, dat het
zwaartepunt in de verdere ontwikke
ling naar Nijmegen is verlegd. Hij is
namelijk een van de grote (chemische)
wetenschapsmensen van de Philipsla-
boratoria, die bij de ontwikkeling van
de transistor nauw verbonden is ge
weest.
Versterking van spanning
In de gebruikelijkste vorm bestaat de
"ransistor uit een germanium kristal, dat
op een basiselectrode is gesoldeerd. Ge
kristalliseerd germanium is een metaal,
dat als bijproduct van zink wordt ge
wonnen. Zink is no. 30 in het periodieke
systeem der elementen, germanium is
no. 32 en verwant met silicum. De juiste
werking van de kristallen is sterk af
hankelijk van bijmengsels als borium en
arceen en het vervaardigen van de kris
tallen vereist dan ook een nauwkeurig
controlesysteem. De transistor, welke
amper een centimeter groot is, ver
sterkt niet alleen de ingevoerde span
ning, maar ook het vermogen. Het weg
vallen van de gloeispanning, de minie
me omvang en de vrijwel onbeperkte
levensduur maken de transistor vooral
aantrekkelijk voor toepassingen waarin
tot dusverre een groot aantal buizen
wordt gebruikt, zoals versterkers voor
telefonie, electronische rekenmachines,
enz.
Grote mogelijkheden
Hoewel de „transistor-techniek" en de
vervanging van versterker-vacuumbui-
zen door „kristaltrioden" nog in de kin
derschoenen staat, wijst de bouw van de
nieuwe Philipsfabriek in Nijmegen er
op, dat de verwachtingen omtrent de
verdere ontwikkeling en de nu reeds
zeer reële toepassingsmogelijkheden zeer
groot zijn.
Met de bouw van de nieuwe fabriek
is inmiddels begonnen. Ondertussen
wordt 15 October in een noodgebouw
reeds een begin gemaakt met de pro
ductie. Behalve transistors zal de Nij
meegse Philipsfabriek ook andere elee
tronische apparaten vervaardigen.
(Van onze correspondent)
De rechtbank te Almelo heeft Dinsdag de
34-jarige Hengeloër Chr. v. d. S. veroor
deeld tot een gevangenisstraf van twintig
jaar wegens moord op zijn vrouw. Zijn me
deplichtige, de 37-jarige kostgangster A.
W. H., werd veroordeeld tot dertien jaar
gevangenisstraf. Tegen eerstgenoemde eiste
de Officier van Justitie veertien dagen ge
leden twintig jaar en tegen de kostgangster
vijftien jaar.
Voor de Utrechtse meervoudige kamer
heeft Dinsdag de zaak gediend tegen de
25-jange Indonesische vrouw E. K. W. te
Utrecht, gedagvaard wegens doodslag, subs,
zware mishandeling, de dood van haar kind
ten gevolge hebbende. Tegen haar werd vier
jaar met aftrek geëist. Verdachte, die in
1950 met een Nederlands militair was ge
huwd, bleek niet opgewassen te zijn tegen
de moeilijkheden waarin zij verkeerde toen
haar man in Mei in het hospitaal moest
worden opgenomen en zij de zorg voor drie
kleine kinderen had. Het was bekend, dat
zij de kinderen herhaaldelijk sloeg en spe
ciaal het huilen van haar tweeling van ne
gen maanden, scheen haar hevig te irri
teren.
Toen het kleine meisje 12 Mei een huil
bui had, was het haar te machtig gewor
den. Zij sloeg de baby met een dekenklem
en drukte het kindje tegen de houten rand
van het ledikantje, hetgeen de dood ten
gevolge had.
Uitspraak 13 October.
Allen hebben in het leven hun
tol aan de smart te betalen,
Dinsdagmiddag heeft de 46-jarige tim
merman K. vlak bij de woning van de
vrouw van wie hij gescheiden leefde, in
de Isingstraat te Den Haag zijn 47-jarige
echtgenote met een bijl zodanig ver
wond, dat zij vrijwel onmiddellijk is
overleden.
De man, die eerder in een zenuwin
richting opgenomen is geweest, woonde
die laatste jaren niet meer thuis. Toen
de vrouw het jongste dochtertje van
school was gaan halen, werd zij vlak
bij huis opgewacht door haar man. Hij
haalde een bijl te voorschijn en gaf haar
daarmede enige zware klappen op hals
en hoofd. Het slachtoffer viel op de
grond en de dacler reed op zijn brom
fiets snel weg, met achterlating van de
bijl.
Voorbijgangers zagen het drama ge
beuren, doch alles geschiedde zo snel,
dat zij geen gelegenheid haclden tussen
beiden te komen.
K. heeft zich Dinsdagavond bij de
politie gemeld.
Vanmorgen om half elf arriveerde
in IJmuiden Ome Jan van Zutphen,
vergezeld van de administrateur van
de Ned. Vereniging ten behoeve van
Zeelieden van elke Nationaliteit, de
heer H. J. Suermondt. Hij scheepte
zich in aan boord van het hospitaal
kerkschip „De Hoop", dat gisteravond
in IJmuiden binnenliep. Hoewel deze
bekende figuur de afgelopen winter
een belangrijke bijdrage leverde in de
actie voor een nieuw hospitaalkerk
schip, was het de eerste maal, dat hij
aan boord kwam van dit schip. Hij
„monsterde" voor het laatste deel van
de reis, namelijk de tocht van IJmui
den naar Amsterdam. Aan boord be
vond zich een deputatie van dames
uit Beverwijk, die hem bloemen aan
bood namens het busjescomité.
Het hospitaalkerkschip „De Hoop"
heeft hiermee zijn vierde trip van dit
seizoen afgesloten. Dank zij over het
algemeen goed weer konden ongeveer
125 patiënten op zee geholpen worden.
Gisteravond liep „De Hoop" in IJmui
den binnen met aan boord zes patiën
ten, die zo snel mogelijk ter verple
ging naar elders werden vervoerd.
TV et de verbanning van kardinaal
VI Wyszynski heeft de strijd tegen
de Kerk in Polen een hoogte
punt bereikt. Langzaam maar zeker
tracht de communistische regering in
Warschau een nationale Poolse „katho
lieke" kerk te vestigen, die geheel los
zou moeten staan van de Heilige
Stoel. Het laatste stadium van het
conflict is ingegaan op 14 April 1950,
toen een „accoord tussen Kerk en
staat" werd getekend door vertegen
woordigers van de regering en drie
Poolse bisschoppen. Merkwaardiger
wijze werd indertijd deze overeen
komst gesloten, toen kardinaal Sa-
pi eha zich in Rome bevond, ter
wijl het document niet gesigneerd
v/erd door mgr. Wyszynski, die
toen reeds primaat en aartsbis
schop van Warschau was. Nog geen
jaar later, in Januari 1951, werd de
bisschop van Kielce, mgr. Kaczmarek, in
hechtenis genomen en vorige week
Dinsdag werd deze prelaat tot twaalf
jaar gevangenisstraf veroordeeld. Aan
deze veroordeling was een spectacu
lair proces voorafgegaan, dat acht da
gen geduurd heeft.
De bisschop werd van spionnage be
schuldigd, hij zou inlichtingen hebben
verstrekt aan een Amerikaans ambas
sadeur in Warschau, hij zou via het
Vaticaan misleidende berichten heb
ben verspreid over de toestanden in
Pelen en tenslotte werd hij beticht van
tegen het Poolse volk en Rusland! ge
richte propaganda. Mgr. Kaczmarek
heeft in de ogen van de rode bewind
voerders misdaden bedreven waarvoor
de zwaarste straf zou kunnen worden
gegeven. Maar de communisten hebben
het verstandiger geacht hem niet ter
dood te veroordelen en hem zelfs geen
levenslang op te leggen Zij hebben de
bisschop niet tot een martelaar willen
maken zoals hun Hongaarse collega's
indertijd kardinaal Mindszenty niet
durfden te executeren. Zoals te ver
wachten viel legde Mgr. Kaczmarek een
„volledige bekentenis" af.
In de ruim twee en een half jaar die
hij in de gevangenis doorbracht heeft
de Poolse politie ruimschoots gelegen
heid gehad de bisschop alle geestelijke
weerstand te ontnemen, evenals dit in
dertijd met kardinaal Mindszenty is ge
beurd. Het hele proces had een sterk
propagandistisch karakter. Het heeft de
Poolse publieke opinie moeten voorbe
reiden op de maatregel die gisteren te
gen kardinaal Wyszynski werd genomen.
Overigens hebben noch mgr. Kaczma
rek noch de andere beklaagden in het
vorige week geëindigde proces de naam
van de Primaat genoemcf. al werden wel
wijlen kardinaal Hlond en kardinaal
Sapieha beschuldigd. Maar de Poolse
pers heeft zich gehaast kardinaal Wys
zynski als de grote vijand van de staat
te brandmerken. Het officiële commu
nistische partij-orgaan, Trybuna Ludu,
kwam Zaterdag met een hoofdartikel
waarin de kardinaal verweten werd dat
hij de aetiviteiten van mgr. Kaczmarek
niet in het openbaar had willen veroor
delen. Daarmee had de kardinaal, aldus
de interpretatie van het rode blad, het
accoord tussen Kerk en Staat van 1950
geschonden waarbij de kerkelijke auto
riteiten zich hadden verplicht priesters
te straffen die de veiligheid van de staat
ondermijnden. De kardinaal werd er van
beschuldigd de overeenkomst van drie
en een half jaar geleden te misbruiken
om er zijn tegen de staat gerichte werk
zaamheden mee te bemantelen. De Pri
maat werd „een vijand van het volk"
genoemd. Het hoofdartikel in Trybuna
Ludu was ondertekend door Edward
Ochab. secretaris van de partij. Radio
Warschau en het Poolse nieuwsagent
schap zorgden voor ruime bekendma
king van de voornaamste passages uit
het stuk.
Gisteren, twee dagen na deze aanval
in het communistische blad, kwam de
ontknoping van het drama: kardinaal
Wyszynski moest heengaan en in zijn
plaats „benoemde" de Poolse regering
mgr. Klepacz, bisschop van Lodz. tot
Primaat. Vermeldenswaardig is in dit
verband dat mgr. Klepacz indertijd een
der drie bisschoppelijke ondertekenaars
was van het accoord tussen Kerk en
Staat van 1950.
Advertentie
(tot Donderdagavond)
Veel bewolking met voornamelijk
in de Noordelijke helft van het land
tijdelijk regen of motregen. Langs de
kust overwegend harde, in het bin
nenland overwegend krachtige Zuid-
Westelijke wind. Iets hogere tempe
raturen.
Zon: 6.3918.21. Maan: 15.29—23.17.
In het gezin van de heer G. Lier,
wonende te Ladysmith, in de gemeente
Delfzijl, is een drieling geboren. Moeder
en de drie dochters maken het goed.
eleerden aan de
universiteit te Phi
ladelphia zijn er in
geslaagd een 4000 jaar
oud medicijnenboek te
ontcijferen van een Su
merische kleitafel, die
zich in het museum van
de universiteit bevindt.
Voor zover bekend is dit
het oudste medische
handboek ter wereld. De
kleitafel werd ruim 50
jaar geleden te Nippoer
in Irak gevonden. Dr. Sa
muel Noah Kramer en
dr. Martin Levey, die het
schrift van de Sumeri
sche arts leesbaar wisten
te maken, verklaarden,
dat hij de kleitafel aan
beide zijden heeft be
schreven met een puntig
riet. In het Sumerische
schrift van 2100 vJór
Christus geeft hij een
aantal recepten, maar het
is niet mogelijk, om de
therapeutische waarde
daarvan vast te stellen,
omdat er niet bij staat,
voor welke ziekte ze gel
den. De meeste ingre
diënten, die in dit oude
handboek worden ge
noemd, zijn van plant
aardige oorsprong, zoals
mirte, duivelsdrek en
thijm. Veel gebruik moet
ook gemaakt worden van
bomen als de wilg, de
den, de pereboom, de vij
geboom en de dadelpalm.
Verder beveelt hij melk
aan, zout, salpeter, schild
padhoorn en slangenhui
den. Het grootste deel
van de medicijnen moest
ingenomen worden met
bier, om het smakelijk te
maken. De botanische be
standdelen werden ge
maakt uit het zaad, de
wortel, de takken, de
schors of de hars, en men
vermoedt, dat er, evenals
tegenwoordig, voorraden
van werden aangehou
den, hetzij gedroogd of in
poedervorm. Dr. Levey
acht het toch niet waar
schijnlijk, dat de thera
peutische waarde van
deze recepten erg groot
is geweest, omdat de Su
merische artsen weinig
of geen gebruik maakten
van experiment en con
trole. Opmerkelijk was
evenwel, dat zij in geen
enkel recept hun toe
vlucht nemen tot magi
sche bezweringen of
tovenarij.
„Nergens staat er een
god of een demon ge
noemd", zei dr. Kramer,
„het is een verrassend
feit, dat dit document in
klei, de oudste bladzijde
uit de geschiedenis der
medicijnen, die tot dus
ver ontdekt is, volkomen
vrij is van de mystieke
en irrationele elementen,
die de Babylonische ge
neeskunde later zou over
woekeren".
