Interieur van Haarlems basiliek groeit
naar kathedrale luister
Meditatieve Kruisweg na 27 jaar voltooid
(■TllOËIV
Waarvoor professor Van Lennep naar
Bloemendaal kwam
Vrouwenpolitieeen interes
sante film in Lido
Italiaanse Opera komt naar
Haarlem
VELE WENSEN MOETEN NOG
ONVERVULD BLIJVEN
VINKENBANEN in AERDENHOUT
SLEUTEL WEG
Buitenplaatsen langs duinrand
Hobby van de grote
heren
HERINCA WUTHRICH
ZATERDAG 10 OCTOBER 1953
De Kruisweg
Artistieke beelden
storm voorkomen
AUTORULES bi) v. d. ZEE
betekent RIJBEWIJS OKé
H.V.B.-programma
FILMS VAN DEZE WEEK IN HAARLEM
GARAGE PAHKLAAff
SANTPOORT
LOURDES-AVOND
Inbreker gegrepen
„DE SLEUTELSPECIALIST"
Frans Hals
Minerva
Cinema Palace
City
Rembrandt
Luxor
MADAMA BUTTERFLY'in Stadsschouwburg
HAflBlEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
-V V I y
Vrouwelijke politie in actie in de
film „Vrouwenpolitie".
/n de hoofdkerk van het Haarlemse bisdom, de kathedrale basiliek van
St. Bavo, is zo juist een werkstuk gereed gekomen, waaraan de schilder
glazenier Han Bijvoet al in 1926 begonnen is: de in tegeltableau's uitgevoerde
veertien staties van de Kruisweg, die (op de eerste en de laatste na) zijn inge
metseld in de buitenwand der zijkapellen. Nog andere afbeeldingen, wandschil
deringen en beeldhouwwerken zijn kort geleden voltooid. En al weer nieuwe
plannen wachten op uitvoering.
Nu zijn er bezorgde zielen, die zich afvragen of het geld niet beter aan
de bouw van de een of andere nieuwe kerk kon worden besteed dan aan de
verfraaiing van een bestaande. Plebaan Agterof begrijpt deze vraag en is vol
doende vrij van pastorale zelfzucht, om haar al lang aan zichzelf te hebben
gesteld. Maar er kan voor hem geen probleem zijn, omdat alle gelden, die thans
besteed worden, al in 1948 bij het gouden feest van de kathedraal door par
ticulieren en corporaties werden geschonken met de uitdrukkelijke bedoeling,
dat zij zouden worden aangewend voor de verfraaiing van het diocesane mo
nument bij uitstek: de kerk, waar de bisschoppelijke cathedra staat en telken-
jare de nieuwe priesters van het bisdom worden gewijd.
\VT ie naar de kathedraal wil gaan
kijken en geen Haarlemmer is,
heeft telkens weer moeite om
haar te vinden. Zij ligt buiten de stads
kern. Men kan het idee niet van zich
afzetten, dat zij „uitgewezen" is tot aan
gene zijde van de Leidse Vaart. En heeft
men haar eenmaal gevonden dan begint
het gezoek naar de hoofdingang, want
doordat de heilige linie het heeft ge
wonnen van een logische ligging in
stedebouwkundig opzicht, liggen de
Westelijke portalen gewend naar een
doorgaans ontoegankelijk grasveld. Die
hele Westelijke gevel met zijn monu
mentale tweelingtorens, komen alleen
in het gezicht voor de treinreiziger op
de lijn Den HaagHaarlem, voor een
eenzame wandelaar door de Overveense
tuinderijen of voor de bewoners van
de enkele straten, die liggen tussen de
kathedraal en de uitgerekend op dat
prunt door een goederenstation plus
rangeerterrein hinderlijk verbrede spoor
lijn. Gezien de aanwezige beperkingen,
lijkt het een zware opgave om zulke
stedebouwkundige voorzieningen te tref
fen, dat de Westelijke gevel in een sterkere
realiteit dan die per prentbriefkaarten
de functie van frontgevel krijgt. Als
men, bij de plannen, die er schijnen te
bestaan, maar niet vergeet, de kathe
draal een passepartout van ruimte aan
alle zijden te laten behouden.
Maar goed, er is bij een zij-ingang
een bordje, dat vertelt, dat de kathe
draal, od bepaalde uren, buiten de
diensten uiteraard, tegen betaling van
een kwartje, via de pastorie te betre
den is. Gelukkig wie daar op ingaat,
want men begint met een nieuwe rond
gang langs de boeiende koorzijde met
kegelvormige daken en intigrerende
ornamenten. De indruk, die men
uit de verte al had gekregen, wordt
bevestigd: de kathedraal lijkt een ma
jestueus optorenend schrijn, dat even
doet denken aan een Oosters heiligdom.
Binnen wordt men telkens weer ge
troffen en gesticht tevens door de
sacrale sfeer, maar terzelfder tijd wat
geërgerd door de manier, waarop de
kille granieten vloer het daglicht res
pondeert op de vele plaatsen waar
nog geen gebrandschilderde ramen
zijn aangebracht. De kleur van de
bakstenen is goud-blond en weldadig.
Maar de pijlers zijn te machtige ko
lossen.
Het oog valt op de schilderingen
boven het Mariaportaal. Zij zijn vorig
jaar gereed gekomen en werden ge
schonken door de onderwijzersvereni
ging St. Augustinus en de Aarts
broederschap der H. Familie. Links is
de Blijde Boodschap uitgebeeld en
rechts de Bruiloft van Cana, beide
exemplarisch toelichtend het volbren
gen van de wil des Heren. Han
Bijvoet is er de schilder van.
Hij heeft sprekende kleuren gebruikt;
ie schilderingen zijn bedachtzaam door
werkt, spreken gemakkelijk aan en zijn
vroom en stichtend in de goede zin des
woords. In opdracht van de R.K. Mid
denstandsvereniging werkt dezelfde schil
der aan de andere kant van het transept
boven het H. Hartaltaar aan een grote
schildering, waarvan het linkertafereel
de Barmhartige Samaritaan en het rech
ter de Terugkeer van de Verloren Zoon
voorstelt, met in het midden het Hemels
Jeruzalem.
De KruiswjBg is een werkstuk op
zich. Tussen de vervaardiging
van de eerste statie en de elfde,
die het laatst werd voltooid, ligt een
tijdvak van 27 jaar. Oomerkelijk is het
stijlverschil tussen beide. Van de eerste
statie leest men onmiddellijk de in
vloed van Toorop af en, naar erkenning
van de schilder zelf, ook van Berlage en
Roland Holst. Daarna heeft de heer
Bijvoet, zoals hij zei, gepoogd zich van
iedere tijdsbeïnvloeding los te maken
zo goed als van een al te individuele
visie op het Lijden des Heren. Hij heeft
niet gestreefd naar een uitbeelding van
het onuitdrukbare, maar een reeks van
beschrijvende voorstellingen gemaakt, die
in bescheiden dienstbaarheid ieders
meditatlieve devotie kunnen wekken.
De fijnzinnig gekozen kleuren zijn af
gestemd op de sfeer der kathedraal, op
de lichtval en de tonen der meest nabije
muurvlakken en pilaren. De technische
uitvoering der tegeltableau's is in de
kundige en toegewijde handen geweest
van enige mensen van de „Porceleyne
Flesch" te Delft.
Andere belangrijke werkstukken,
die onlangs zijn gereed gekomen, zijn
de reliëfbeelden van de Maastrichtse
beeldhouwer Charles Vos. Zij zijn op
gesteld links en rechts van de midden-
beuk en vullen de lang leeg gebleven
nissen Sterk gebonden aan het muur
vlak, springen zij toch voldoende naar
voren om een goed ornamentaal ef
fect te bereiken. Door hun robuustheid
en ingehoudenheid van vorm sluiten
zij prachtig aan bij de architectuur
van het gebouw. Een beeld van de
H. Lebuïnus en een van St. Benedic-
tus Labre zullen noig worden ge
plaatst om de reeks van zes te vol
tooien. Alle beelden zijn geschonken
bij het veertigjarig jubileum van dc
vorige plebaan, mgr. Fibry.
Maar er staat nog meer te gebeuren.
Uit de aanwezige fondsen zullen bin
nenkort gelden worden besteed voor de
gedeeltelijke inrichting van de volgende
kapellen: die van St. Franciscus (als ge
schenk van de Orden en Congregaties,
die St. Franciscus tot vader hebben en
succursaal huizen bezitten in het bis
dom), die van de H. Aloysius (geschenk
van de jeugdbeweging) en die van de
H. Carolus Borromeus (geschenk van
de saeculiere geestelijken van het bis
dom). In laatstgenoemde kapel zullen
altaar, beield en ramen worden ver
vaardigd door de Rotterdammer Gerard
Heman, die ook de maker is van de
Liduina-triptiek in een der zijkapellen,
Op een. goede dag komt de ple
baan der Haarlemse kathedraal
in zijn kerk een dreigend
uitziende beeldhouwer tegen. De
beeldhouwer verzoekt dringend om
ten forse bijl. De plebaan, die een
heropvoering vreest van het dra
ma „De moord in de kathedraal"
vraagt beducht naar 's mans be
doelingen. Het blijkt, dat de kun
stenaar een door hem afgeleverd
beeld, waarover hij geenszins te
vreden is, onmiddellijk wil vernie
tigen. Na enig sussend gepraat
keert de redelijkheid weer en
sedertdien is door dezelfde beeld
houwer menige waardevolle bijdra
ge geleverd aan de verfraaiing van
de kathedraal, zonder dat hij zelf
of een ander de begeerte naar een
bijl in zich voelde opkomen.
Ongevéér zo is het gebeurd.
welke schildering niet alleen blijkens
de er naast gehangen toelichting enige
uitleg behoeft. De K.A.B. heeft in ver
band met een jubileum in eigen kring
opdracht gegeven voor die vervaardi
ging van een altaar met baldakijn (aan
Evers en Sarmelijn), voor ramen en
schilderingen (aan de Hilversummer
Meddens) en voor een reliekhouder (aan
de edelsmid Noyons) alles voor de
St. Willibrordus-kapel. Aldus dragen
meerdere corporaties uit het maatschap
pelijke leven naar Middeleeuwse trant
er toe bij, dat de inrichting van de
hoofdkerk van het bisdom langzaam
aan wordt voltooid en verfraaid. Over
alle opdrachten, die worden gegeven,
door of in overleg met de plebaan,
wordt, naar deze ons mededeelde, ad
vies uitgebracht door een commissie,
die onder voorzitterschap staat van
prof. Granpré Molière.
Juist omdat het geld hard nodig is
voor de bouw van nieuwe kerken, zul
len echter veel wensen onvervuld blij
ven, zo ondier andere oprichting van
een monumentaal beeld van St. Bavo
binnen of buiten de kathedraal, waar
voor Albert Termote al ten tijde van
mgr. Filbry een ontwerp heeft gemaakt,
de beglazing van het schip en de bouw
van een nieuw groot orgel op de achter
tribune (het thans gerestaureerde oude
orgel gaf blijk van gevoel voor ironische
toevalligheden door dienst te weigeren
midden onder het Te Deum op Oude
jaarsavond)
Intussen moge zijn gebleken, dat de
Door Charles Vos vervaardigd re
liëfbeeld van de H. Johannes van
't Kruis.
kathedraal aandacht en belangstelling
verdient. En zeker krijgt zij die, naar
de ulebaan ons mededeelde, meer van
de buitenlandse toeristen dan van de
eigen diocesanen.
Achteraf bedachten wij, dat dit toch
niet zó tot droefheid hoeft te stemmen,
want één biddende diocesaan lijkt ons
toch nog altijd belangrijker dan tien
:eii MMM
sight-seeing tourists.
Advertentie
Telef. 17335
IA: Terrasvogels 2RCH 4, WHBSM,
WDSpaarndam, VI. VogelsWijk aan
Zee 2, EDO 5—NAS, IEV—DSK.
1B: Onze Gezellen 2DEM 2, EDO 4—
HFC 3, Haarlem 3A—RCH 5, ADO 2—Vel-
sen 2 HBC 3Beverwijk 2. Stormvogels
4—EDO 3.
2A' Nw. VennepHeemstede, Hoofdd.
Boys—Geel Wit, SVY—DSB, TZB—Spaame-
stad.
2B' DIO 2—Schoten 3, Zandvoortmeeuwen
3—Beverwijk 3, TYBB 2—DCO 2, Kennemers
4VSV 4, Velsen 3—VL Vogels 2.
2C: VI Vogels 3Bloemendaal 3, WB 3—
DSS 2, HFC 4—VSV 5, NAS 2—Kennemers 5,
Kinheim 2—Ripperda 2.
2D: TYBB 3Hillegom 3, RCH 6Zand
voortmeeuwen 4, DEM 3Kennemers 6,
Haarlem 5—VSV 6, DCO 3—Stormvogels 5.
3A: SpaarnevogelsDSK 2, v. Nispen—
Hoofdd. Boys 2, Concordia 2—Spaamestad
2, THB 2—WH 2.
SB: DSS 3—DSOV. ETO 2—DIOS. Onze
Gezellen 3—Ripperda 3, Heemstede 2—EHS 2.
3C: SHSEDO 6. Terrasvogels 3Haarlem
6, Kinhelm 3—TYBB 4, Alliance—Halfweg 2.
3D: DIO 3Spaarndam 2, BSM 2HFC 6,
Vogelenzang 2Haarlem 7, Geel Wit 3
Hillegom 4.
3E: Velsen 4—Waterloo 2, Kennemers 7—
DEM 4, Kinheim 4—Beverwijk 4. IEV 2
Stormvogels 6.
3F: Bloemendaal 4—RCH 7, Hillegom 5—
Zandvoortmeeuwen 5, BSM 3TYBB 5, HBC
4Haarlem 8.
3G: DIO 4—TYBB 6, Haarlem 9—Kinhelm
5, EDO 8DCO 4, Stormvogels 7DSS 4.
3H: Hillegom 6—Geel Wit 4, Zandvoort
meeuwen 6VI. Vogels 4, EDO 9HFC 8,
Onze Gezellen 4Haarlem 10.
4A: Geel Wit 5—EHS 5.
4B: Concordia 3—SHS 2, NAS 3—Alliance
3.
4C: Spaarnevogels 2v. Nispen 2, TZB 2
HBC 5, DIOS 2—Schoten 5.
4D: Beverwijk 5—Waterloo 3, DEM 5
Wijk aan Zee 3, SVY 2—IEV 3, Velsen 5—
ADO 4.
4E: Bloemendaal 5DSS 5, DSOV 2Onze
Gezellen 5.
4F: Concordia 4—BSM 4, DSS 6—DIOS 3.
4G: DIO 5—DSS 7, Heemstede 3TZB 3.
4H: Kennemers 8—Velsen 6 Stormvogels
8—IEV 4.
41: THB 6—TYBB 7, EDO 10—NAS 4.
4J: TYBB 8Stormvogels 9, Spaarndam
8—SHS 3.
Jeugdafdeling A: TYBB a—DEM a. EDO
a—DSS a, Schoten a—Bloemendaal a, Wijk
aan Zee aKennemers a.
B: Geel Wit a—RCH a, Haarlem a—HBC
a, HFC aKennemerland a, ADO aVel
sen a.
Junioren IB: DSS b—Alliance a, OG a—
Velsen b, DEM b—NAS a, IEV a—Con
cordia a.
2B: Hoofdd. B. a—Vog.zang a, HBC b—
TZB a, DIOS a—Concordia b.
3B: TYBB c—ADO b, Velsen c—DEM c,
IEV b—TYBB b, SHS a—OG b.
3D: DSS eConcoTdia e, Concordia d—
TYBB d, HBC e—Geel Wit c.
3E: DSS d—DEM e, Geel Wit d—DEM d,
Alliance cADO c.
Advertentie
Verkoop - Ondernoud - Reparatie
Revisie onder garantie
Vraagt vrijblijvend prijsopgaaf
Officieel Citroen-agent v. Haarlem en oh1*®'
j. SLOT. Parklaan 26, tel. 14163, Haarle1"-
De Kajotters en Kajotsters van Sant
poort hadden Vrijdagavond ongetwijfeld
op een nog grote opkomst gerekend
voor de Lourdes-avond', die ln samen
werking met de K.A.B. was georgani
seerd. Maar niemand had zo goed voor
hen kunnen pleiten als de aalmoezenier
van de arbeid, C. F. J. Geraets, die
meermalen in Lourdes is geweest. En al
verklaarde hij niet onder woorden te
kunnen brengen wat hij daar beleefd en
gevoeld had, hij benaderde het dan toch
wel zo dicht, dat menigeen afgunstig
geworden zal zijn op deze man, die dit
mocht meemaken, op de Kajotters en
Kajotsters, die dit het volgend jaar ho
pen te beleven.
Na een kort openingswoord van de
heer L. Blom, voorzitter van de kring
Santpoort van de K.A.B., en na het
Lourdesgebed van K.A.J, en V.K.A.J.
voor een eenvoudige Lourdesgrot, zon
gen „De Zingende Klokken" onder lei
ding van de heer Adr. Blüm het beken
de lied van Lourdes, gevolgd door het
ontroerende Maria grote reine. Over
stappend op een luchtiger genre hebben
deze knapen uit IJmuiden-Oost hun ge
hoor geboeid met simpele jongenszang.
zuiver en zonder enige pretentie ge
bracht, doorgaans eenstemmig en
slechts af en toe meerstemmig uitlo
pend.
Alvorens over Lourdes zelf te vertel
len aan de hand van een filmstrip, be
toogde aalmoezenier Geraets, dat onze
tijd aangegrepen wordt door de satan,
die reeds een derde van de wereld in
zijn macht heeft. De satan, die vervlak
king brengt, massificatie, geloofsafval,
onverschilligheid. Men ziet in Maria
hoogstens een heilige, maar vergeet, dat
Zij de Moede van God is en dus onze
Moeder. In het hart van de K.A.J., die
voelt een taak te hebben ln deze tijd, ls
het plan gerijpt, om, voordat zij haar
grote plan hier gaat uitvoeren, eerst een
pelgrimage te maken naar de Moeder
van God, „op die plaats waar een gat in
de hemel is".
Een agent van politie heeft gisternacht
een inbreker in de kraag gevat, juist na
dat deze ingebroken had in een woning
aan de Bloemendaalsestraatweg. De man,
een 60-jarige los arbeider uit Amster
dam, recidivist, die al een jaar of tien
gezeten heeft, was op weg naar zijn fiets,
die hij een eind verder neergezet had
Hjj was in het bezit van een volledig
stel inbrekerswerktuigen alsmede een
aantal sieraden, waaronder vijf gouden
ringen en twee horloges. Hij is ingeslo
ten.
Advertentie
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
De eerste statie van de door Han
Bijvoet vervaardigde Kruisweg
dateert uit 1926 (foto hierboven).
Men ziet duidelijk de invloed van
de toen heersende stijl. Rechts
hiernaast een afbeelding van de
veertiende statie, die in 1940 is
gereed gekomen en een danige ver
andering laat zien in lijnvoering en
kleurtoepassing. De nadien gereed
gekomen staties tonen alle verwant
schap met de laatstgenoemde.
De Engelse film Street Corner (Vrou
wenpolitie), onder regie van Muriel Box
tot stand gekomen, kan men als een
tegenhanger van The blue lamp be
schouwen. Herinner u die film als een
aantrekkelijk en instructief beeldi van
de werkzaamheden der Londense poli
tiemannen, die de misdaad bestrijden en
bovendien weldoende rondgaan door de
samenleving. Dat doen de vrouwelijke
politie-„maniien" al evenzeer, als we
Street Corner mogen geloven. Zij speuren
naar de misdaad, weten haar vaak te
voorkomen en verrichten de ene goede
daad na öje andere. Niet altijd tot vol
doening van de Londense burgerij, die
haar werk wel eens verkeerd uitlegt.
Maar daar is de Engelse humor, die
weet te geven en te nemen! En zo zien
we dan twee politievrouwen, even
strijdlustig als coquet, surveilleren in aje
donkere en rosse buurten. En om die
twee heen krioelt het barre leven en vol
trekt zich menig drama, waar zij altijd
wel op een of andere manier mee te
maken hebben. Op gestelde tijden kun
nen zij erg agressief optreden, op ande
re momenten zijn ze de beschermenge
len van de verdrukten. En al stellen we
ons nu en dan de vraag, of dat wel alle
maal vrouwenwerk is, aan het einde, als
de strijd gestreden is, voor zover die in
de film aan de orde mag komen, moeten
we erkennen d,at die politiemeisjes er
niet voor niets zijn. En als we de dames
dan in het slotbeeld weer haar ronde
zien doen met rustige maar vastberaden
tred, beseffen we, dat de film eigenlijk
meer aandacht heeft voor de crimina
liteit dan voor de rol die de vrouwen
politie daarin te spelen krijgt. In zqver-
re doet de film onder voor The blue
lamr» die het politiebureau treffend
midden in de handeling plaatste. Maar c|\t
neemt niet weg, dat Street Cirner toch een
interessante film is, die precies genoeg
Engelse humor demonstreert om aan
trekkelijk te kunnen zijn en vooral om
de overdrijving, waaraan zij zich nu en
dan schuldig maakt, niet kinderlijk te
doen zijn. 18 jaar.
Het draait in „Hard als graniet" ei
genlijk om een nieuw type geweer, dat
de onschuldig tot clwangarbeid veroor
deelde Marsh Williams in de gevange
nissmidse (met medewerking van de
directeur!) vervaardigt. Wanneer het
wapen gereed is, blijkt het een dermate
grote omwenteling in cife wapenindustrie
te betekenen, dat een vertegenwoordi
ger van de Winchester-fabrieken Wil
liams een contract aanbiedt. Kort daar
na krijgt hij gratie en al spoedig is hij
houder van 63 patenten.
De geschiedenis wordt ons, of bever
aan het zoontje van Williams, verteld,
omdat het kereltje door zijn vrienoles
op school geplaagd wordt, daar zijn
vader nu eenmaal in de gevangenis
heeft gezeten
De jongen staat, nu hij de ware
toedracht van de zaak heeft vernomen,
geheel anö,ers tegenover zijn vader.
De slotbeelden herinneren aan het
einde van „Fietsendieven". Overigens
heeft Richard Thorpe zo nu en dan voor
We zijn nauwelijks onze tocht langs de buitenplaatsen van de duinrand
begonnen of een vreemd tafereel houdt onze aandacht gevangen en
waar niets ons aanzet snel, op z'n Amerikaans, onze bezoeken af te
leggen, blijven we nog even in de tuinen van Nuyssenburg vertoeven, om het
schouwspel wat gade te slaan. Want, het moet gezegd, nergens in de duin
streek hebben we daarvoor zo'n mooie kans als juist hier, waar een smalle
strook tussen zee en bijna aaneengesloten meren, de trek van de kleinere
vogels naar het Zuiden telkens in het najaar meer dan gewoon druk is,
de Aerdenhoutse duinpannen boden een prachtig rustpunt op de trek en
rond deze vogels speelt zich af, wat we gaan volgen: het spel van het vinken-
slaan. De Amsterdamse heren hadden er een groot vermaak in. Ze kwamen
ervoor tegen het najaar uit de stad over.
Half September begon het. De heren
waren dan gespitst op de vogels, die
in grote groepen langs trokken En kre
gen ze begin November van hun vin-
ker, die op z'n post bleef een
vluchtbericht, dan haastten ze zich hun
speelwagentjes in te spannen om van
de partij te zijn. Ieder, die zich respec
teerde had een of meer vinkenbanen.
dat wil zeggen grote fuiken, waarin lok
vinken waren geplaatst en voer werd
gestrooid. Om de banen heen hingen
kooitjes met lokvinken, die kunstmatig
tot „slaan" rond October waren ge
bracht.
De lokvinken werden altijd meegeno
men naar de stad en daar o.m. door ze
lang in het donker te laten hangen, ge
prepareerd op hun taak. Het vangen van
de vinken was een even enerverende
bezigheid als het hengelen. Ook hier
gold het horen, zien en zwijgen, het
urenlange turen tot eindelijk wat vo
gels zich lieten verschalken. Dat waren
niet alleen vinken, maar snippen, lijs
ters, leeuwerikken e.d. De argeloze vo
gels, die gevangen waren, werden ge
dood en aan lange rissen door de knech
ten over hun schouders naar de poe
liers in Haarlem gebracht. Driehonderd
vogels op een middag was een geringe
buit van het primitieve spel.
Waren de heren weg, zoals ln het
voorjaar, dan gebruikten de leden van
het personeel de vinkenbanen om kie
vl'ten, merels plevieren e.d. te ver
schalken.
Sportief was het spel alleen, waar het
erom ging op het juiste ogenblik het
net dicht te klappen, maar verder was
het vermaak ontaard tot een afslach
ting van klein gevogelte.
gehouden - 105.183 vinken gevangen,
1.379 snippen en 29.683 lijsters. Speciale
vinkenhuisjes werden ^kouwd waar-
in de heren met hun dames het spel
volgden in grote spanning, een span
ning, die verhoogd werd door de vele
technische ingewikkeldheden van kijk-
en trekgaten en dergelijke.
Boven de vinkenhuisjes stonden
meestal spreuken in de trant van „Treed
vrij binnen in dit huis, maar wees stil
gelijk een muis." De dames respecteer-
den deze regel van het spel niet J
tot grote ergernis van de mannen.
Een heel bekende vinkenbaan had
Oosterduin, dat, zoals we in vorig -
opstel vermeldden, vlak bij Ny
burg was gelegen, Inl de koopsom. d»
de Amsterdammer A. Wz. M
1750 voor dit buiten moest betalen was
ook een bedrag berekend vo
ventaris van de vinkenbaan. net
In Bloemendaal en Aerdenh°ut be
vonden zich vele vinkenbanen. Me
Sterck—Proot telde er alleen in
denhout reeds zeven; die van Zeerus
de Koekoek, Leyduin, Boeken:rode,
Groot- en Klein Bentveld en
duin. Die van Zeerust en Boekenrode
zijn tot de moderne tijd in stand geble
ven. In Bloemendaal troffen we vinken
banen bij Saxenburg Duin- en Daal,
Wildhoef, Veen- en Duin Bieek- e-.
Berg Voorduin en Hartelust. Achtei
het meertje van Caprera in Bloemen
daal, ligt nog een overblijfsel van een
vinkenhuisje. Men vindt erop vermeici
de jaaropgaven van de gevangen vo
gels Op Wildhoef en Veen- en Duin
werden elk seizoen 3000 vinken, 40 snip
pen en 900 lijsters gevangen.
De bewoners der buitenplaatsen wa
ren op dit spel even verzot als een
supporter van een voetbalclub op de
wedstrijden van zijn vereniging. De
universitaire vacantie was, speciaal met
betere aansporing tot een goed rapport
krijgen, dan de toezegging dat een eigen
vinkenbaan zijn loon zou zijn.
Professor David Jacob van Lennep
liet op het eerste bericht van DlrK, zn
vinker, alle ambtsbezigheden in Amster
dam in de steek, om zich zo snel mo
gelijk naar Bloemendaal te begeven. En
bij wijze van entreekaartje moest iede
re gast, die in het vink-seizoen nabij de
baan kwam, zijn naam in het Vinken-
boek schrijven en daaronder een vers
je. Vermakelijke producten waren hier
onder, soms zelfs raadgevingen iro-
nisch-medelijdend aan de arme vo
geltjes, die zich lieten verschalken.
Mijd toch het snood geselschap, toe,
Van slaafsche blinde loondienaren.
of:
Wie keepen en vinken wil vangen
zinge psalmen noch gezangen.
J. B.
In Veenenduin werden van 1738—1772. het oog op de vlnkerij, in begin October
-de boekhouding werd nauwkeurig bij- gezet en de deftige scholier kon g
suggestieve fragmenten gezorgd, waar
hij anderzijds ook veel gepraat iiet re
gistreren.
Toch wel een boeiende film voor 14-
jarigen in Frans Hals.
„Bekentenissen van een ongehuwd®
moeder" is een goed gecomponeerd»
boeiende film voor volwassenen. Een
vliegtuig, waarin de vijfjarige Johnny
Peterson naar huis' terugkeert, stort
neer op een schier onbereikbare berg
top en uit foto-opnamen blijkt, dat al
leen de jongen de ramp heeft overleefd.
Een verslaggever ontdekt, dat Johnny
een aangenomen kind is en wanneer dat
bekend wordt, komen drie vrouwen, dia
hun vijf jaar geleden geboren kind af
stonden aan het tehuis waar de Peter
sons Johnny adopteerden, naar de plek
vanwaar een expeditie vertrekt om da
jongen te redden. De regie heeft de ang- i
stige spanning van deze drie vrouwen
knap geschilderd en zo het pakkende
verhaal met veel soberheid tot een
ontroerende film gemaakt.
De misstap van dr. Talbot bestaat
hierin dat hij zijn gezin verlaat om een
cabaretzangeres te volgen. Daarvoor
heeft hij het lijk van een patiënt, voor
zien van zijn eigen indentiteitspapieren.
met brandende auto en al, in een ravijn
geduwd. Nu wil het geval dat dr. Tal
bot, zelf door een ongeluk deerlijk en
onherkenbaar verminkt, beschuldigd
wordt van moord op dr. Talbot.
Hij verweert zich niet en aanvaardt d»
doodstraf om te boeten voor zijn bedre
ven zonden. Helemaal overtuigend zijn
thema, uitwerking en vormgeving niet,
behoudens enkele geslaagde uitzonde
ringen. Voor 18-jarlgen in Palace.
„Duivelspas" is een spannende Western,
waarin cowboys strijd leveren tegen In
dianen, die maar moeilijk te verdrijven
zijn uit een vruchtbaar gebied, dat door
de blanken fel begeerd wordt. Hoog laaien
de hartstochten aan beide zijden op; felle
gevechten van man tegen man zijn er het
gevolg van, welke uiteindelijk leiden tot
ontruiming van het gebied door de In
dianen, d!ie naar een reservaat worden
overgebracht.
Liefhebbers van dit soort films kunnen
deze week in City hun hart ophalen; 14 j.
„De man met de wassen beelden"
blijft nog een week in Haarlem. De film
hebben wij de vorige week reeds be
sproken. Volwassenen.
Natuurlijk is Don Camillo nog niet uit
Haarlem vertrokken. Zijn bewonderaars
kunnen zijn nieuwe avonturen nog een
week gaan zien. De film is voor alle
leeftijden.
Aan het Vinkenlaantje in Aerden-
hout: laatst overgebleven vinken-
huis.
Dinsdag 13 October komt de Italiaanse
Opera ov haar tournee van twee maan
den dqor Nederland naar Haarlem. In
de stadsschouwburg geeft de troep een
voorstelling van Puccini's „Madama
Butterfly". Voor de opera-liefhebbers is
ait uiteraard een pleizierig bericht en
bet zal de Italianen ook in Haarlem
nlet aan belangstelling ontbreken, waar
de bel canto-liefhebbers zich ve
malen doen gelden.
Advertentie
Het ensemble, dat zestig mensen om
vat, is deze week in Amsterdam een
bloemrijk onthaal bereid en dat gold
vooral de vertolkster van de titelrol,
Magda Piccarolo, die in Haarlem ook
geen onbekende meer is. Enkele jaren
geleden zong zij in Haarlem in Rossini'»
„II barbiere di Siviglia".
Als madame Butterfley oogst zij thans
groot succes en naast haar moet genoemd
worden de befaamde bariton Leo Pic-
cioli, die reeds voor de oorlog bij de
operaliefhebbers een uitstekende naam
had. Toentertijd was hij een graag ge
hoorde „barbier" in de opera van Rossi
ni. Leo Piccioli voert ditmaal de regie
en hij zingt tevens de rol van consul
Sharpless. In deze creatie is hij reeds
meer dan driehonderd keer opgetreden.
De rol van luitenant Pinkerton wordt
gezongen door Ruggero Schileo, die
eveneens eerder in ons land is opgetra-
treden als de hertog van Mantua in „Ri-
goletto".
Evenals bij de vorige na-oorlogse
tournees treedt maestro Gino Barsanti
op als dirigent en is Meijer Hamel be.ast
met de algemene leiding.
Naast andere sterren van het bel can
to completeren koor en orkest het en
semble, dat door Nederland trekt. Alfred
Salten, de bekwame dirigent van de
Hoofdstad-Operette, werd met de mu
zikale voorbereiding belast en Wim van
Hemert ontwierp de decors, die de Ja
panse sfeer op bijzondere wijze reliaï
geven.
De inhoud van deze opera, waarvan
de première in de Scala van Milaan
ging op 17 Februari 1904, mogen wij ge
noegzaam bekend veronderstellen. He
verhaal mag dan niet veel diepte heb
ben, het bel canto is er niet minder om.
En 'wij zullen ons niet vergissen, wan
neer wij menen dat het laatste voor de
bezoekers hoofdzaak is.
