K.V.P.-congres in teken van eendracht
en samen we
rking
St. Willibrord-
Zondag
De krachtigste bevordering van
een christelijke politiek
POLITIEK NIET LOS VAN
WERELDBE SCHOUWING
Geeft Uw houten schepen op
Alexander Pola
Vrijwillige afvloeiing der vissers
Dode bij ongeluk op
Haarlemmerweg
Mensen van
de Radio
afinï'aS
De IBIS-troost is onderweg
VRAAG AAN VOLENDAM
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
PAGINA
Kindje in teil verdronken
GRATIS 10 PAKJES IBIS EXPORT SHAG
DOBBELMANN...
LEKKER MAN!
1
Vier auto's naast elkaar
op driebaans-weg
In Voorthuizen:
Twee gezinnen over
nachten op straat
Uit woning gezet
Het ongeluk bij Neustadt
Beswaar tegen hechtenis
Ned. chauffeur
Knappe radioreportage
Het Hoogwaardig Nederlands Epis
copaat heeft vijf jaar geleden
bepaald, dat de Zondag onder het
octaaf van de Apostel der Nederlanden,
Sint Willibrord, die door Z.H. Paus Pius
All tot patroon van ons vaderland is
^crklaard, voortaan zal gewijd zijn aan
"et binnenlands missiewerk. Het zal
v5>or alle Katholieken een dag van be
tinning zijn op hun verantwoordelijk
heid voor het zieleheil van hun afval
lige geloofsgenoten en hun apostolaats-
Plicht ten aanzien van alle niet-Katho-
lieken.
De onlangs gevierde Wereldmissie-
Zondag stond in het teken van de Pau
selijke missiegenootschappen, die zorg
dragen voor de verbreiding van het ge
loof in de buitenlandse missiegebieden.
Daarentegen houdt het Willibrord-
Apostolaat zich uitsluitend bezig mej.
Ons eigen land, hiertoe voornamelijk
geïnspireerd door de na-oorlogse gees
telijke nood. Immers, zowel onder
Katholieken als Protestanten, is de ge
loofsafval schrikbarend groot geworden
en neemt nog steeds toe. Dit feit mag
wel algemeen bekend worden geacht.
Gedreven door hun bezorgdheid voor
het zieleheil van hun mede-Nederlan
ders hebben de Bisschoppen de St. Wil-
librord-Zondag ingesteld met de be
doeling op deze dag alle gelovigen nog
eens op bijzondere wijze hun verant
woordelijkheid duidelijk te maken
t.a.v. hun landgenoten. Het is hier niet
een kwestie van een vrome herdenking
zoals er zoveel zijn, maar veeleer dient
men deze dag zo te zien, dat hij uit
groeit tot een machtige krachtbron,
waaruit onze missieactiviteit het hele
jaar door gevoed wordt.
Dit is de bedoeling van het bisschop
pelijk missiegenootschap voor eigen
land, het Willibrord-Apostolaat, dat
Steun verleent aan alle initiatieven en
Werken, die de bekering en godsdien
stige eenheid van Nederland trachten te
bevorderen. Het ideaal is, dat alle
Katholieken van ons land daarvan lid
worden. Eenvoudig als een wezenlijke
plicht van ons Katholiek-zijn.
Er is hier geen sprake van een
nieuwe godsdienstige vereniging, maar
enkel en alleen van de vervulling der
opdracht, die Christus zelf ieder van
Zijn volgelingen gegeven heeft. Het
Willibrord-Apostolaat is dus niets anders
dan het uitvoeren van de algemene
taak der Kerk in de eigen vaderlandse
omstandigheden. Dit eist vóór alles het
goede voorbeeld van een overtuigde
Katholieke levenshouding. Bovendien
verplicht ieder lid zich tot een dagelijks
kort gebed, versterkt door een kleine
Versterving.
Kort voordat Jezus afscheid nam van
Zijn Apostelen, gaf Hij hun en door
hen aan al Zijn volgelingen, aan Zijn
Kerk de uitdrukkelijke opdracht het
Evangelie te gaan verkondigen aan
alle volkeren en hun te leren al wat
Hij hun had voorgehouden. De Kerk-
d.i. priesters èn gelovigen, hebben zo
doende volgens Christus' bevel de taak
Zijn verlossingswerk op aarde voort te
zetten, het Rijk Gods uit te breiden en
mee te werkén aan de verwezenlijking
van het goddelijk heilsplan, dat wil, dat
alle mensen in de hemel komen.
De voor de hand liggende gevolgtrek
king hieruit is. dat de apostolaatsplicht
algemeen is en bovendien per
soonlijk, d.w.z. hij moet zich uitstrek
ken tot a l 1 e mensen en niemand
mag zic}j daarvan ontslagen achten.
Natuurlijk hoeft niet iedereen aan ge
loofsverkondiging te gaan doen in de
•nikte z;n- maar wel moet ieder op zijn
eigen manier en in eigen omgeving het
apostolaat van het goede voorbeeld be
oefenen en vooral in zijn gebed de hele
Wereld betrekken.
Het is niet normaal te noemen, als wij
Voor de buitenlandse missiën een grote
activiteit aan de dag zouden leggen en
dezelfde belangen in ons eigen land
verwaarlozen. Daarom is het zo belang
rijk dat alle Nederlandse Katholieken
zich' op deze Willibrord-Zondag ernstig
bezinnen op de taak, die op hen rust
t.o.v. hun eigen landgenoten.
Katholiek beduidt algemeen. Het
Katholieke geloof is door God
voor alle mensen bedoeld als de
normale weg ter zaligheid. Christus
heeft Zijn Kerk vergeleken met een
mosterdzaadje, dat heel klein is, maar
zich ontwikkelt tot een boom, waarin
de vogelen des hemels nestelen. Zo zijn
twaalf mannen de wereld ingetrokken,
en hun volgelingen zijn sindsdien tot op
de huidige dag ontelbaar.
Geldelijke steun aan het missiewerk,
hoe belangrijk en onmisbaar ook, is niet
voldoende. Wij moeten ons ook p e r-
s oi o n 1 ij k inspannen om Gods Rijk te
helpen verbreiden. En wel door een
aanhoudend gebed, versterkt door ver-
Stervingen. Daarnaast moeten wij door
een goed voorbeeld het geloof aan an
deren doen kennen in zijn'ware gedaan-
t6Het directe missiewerk, het persoon
lijke onderrichtende contact met niet-
Katholieken wordt verzorgd door des
kundigen b.v. het werk van Bethanië,
dë Onen'Deur en de Una Sancta. Bo-
als Gods genade geen wasdom sclhenk^.
Deze genade nu moeten wij allel?f
lijks afsmeken. Dit is onze vduchtbaar
ste medewerking met het directe ap
tolaat.
Op de duur zullen ook de leken meer
moeten gaan meedoen met dit directe
apostolaat. Daarvoor is echter een gron
diger godsdienstkennis onontbeerlijk.
Jammer genoeg ontbreekt hier nog al
wat aan. Velen hebben een hoge graad
van wetenschap en ontwikkeling be
reikt op een of ander speciaal terrein;
op het gebied der godsdienstkennis zijn
zij daarentegen vaak niet boven het ni
veau van hun middelbare schooljaren
uitgekomen.
Christus heeft tijdens Zijn leven één
ding het enig noodzakelijke genoemd.
In het licht hiervan is het wel duide
lijk, dat er dan iets wringt in de ver
houding van onze kennis. Niet voor
niets hebben de Bisschoppen de gods
dienstcursus voor achttienjarigen voor
geschreven, al is dat ook maar een
zwakke tegemoetkoming in het grote
tekort. Met de schoolkennis van onze
godsdienst kunnen wij de grote levens
problemen onmogelijk aan. Velen erva
ren dan ook de ontoereikendheid van
hun weten aan den lijve, maar in plaats
van dit aan zichzelf te wijten, geven ze
het Christendom de schuld en wenden
zich er van af.
Niet weinigen gaan op die manier
voor het Rijk Gods verloren, terwijl zij
hun zaligheid op het spel zetten.
Wanneer wij dit alles bedenken, moe
ten wij wel toegeven, dat de dag van
morgen, Willibrord-Zondag, rijk is aan
vruchtbare overwegingen ter bezinning
op onze goddelijke apostolaatsta.-V
Gods genade moge on- allen verlichten
om scherp in te zien wat wij te doen
hebben; zij geve ons bovendien de
kracht dit inzicht met offervaardigheid
en echte christelijke, Katholieke
liefde in praktijk te brengen.
Advertentie
(Van onze correspondent)
Vrijdagmiddag is het anderhalf-jarige
dochtertje van de familie G. Loeffen te
Berghem tijdens het spelen in een teil met
water gevallen en verdronken.
Dat zal je gebeuren. Terwijl half
Den Haag in de herfst-kou op zijn
kolen zit te wachten glijden, midden
in de Wolmaranstraat, een paar
slecht gestouwde zakken van de
wagen. Dat betekentmet de handen
oprapen en dus extra oponthoud.
Gelukkig vloog de Ibis-vogel, (troost
aller pechvogels) op Dinsdagmiddag
27 October om half twee net boven
dat gedeelte van de stad met de
camera enmaakteereen plaatje van.
Als de met een lederen geldbuidel
toegeruste kassier, wiens hoofd in
de witte cirkel gevangen zit, en zijn
beide maats, die zo jjverig hebben
meegeschept hun naam, hun adres,
de maat van hun overhemd en hun
vaste tabaksleverancier even aan
Dobbelmann in Waddinxveen op
geven, krijgen zij ieder, als pleister
op de wonde
Bovendien... heeft Ibis deze keer
nog een extra verrassing in petto.
Kolen sjouwen is namelijk een bij-
Maar pech of geen pech: of U
nu Ibis Export - de lOO0/0 Engelse
shag van grote vermaardheid - of
Ibis pure Virginia - de pittige fa
voriet van alle shag kenners - rookt,
van één ding kunt U altijd
zeker zijn:
zonder zwart beroep. Wie het de
hele week doet moet op Zondag
wel een meer dan gewone behoefte
hebben aan een stralend wit over.
hemd. Daarom is de attente Ibis
vogel ook nog maar even een heren-
modewinkel binnengevlogen en heeft
voor elk der drie onfortuinlijke
kolenmannen een mooi, wit shirt
uitgezocht.
Een zuiver begrip van de waarde en de betekenis van de sociale organisaties
en van die der politieke organisatie is voor een zo sterk mogelijke eenneid
der katholieken op politiek gebied van bijzonder belang; het zal de samen
werking der katholieken in het sociale en politieke vlak versterken; het zal
in de samenwerking zowel op het sociaal-economische als op het politieke
vlak met andersdenkenden de positie der katholieken verstevigen. Het zal
de mogelijkheid vergroten voor de vestiging ener christelijke orde in ons
land, zoals door de internationale samenwerking der christenen eveneens
zowel op sociaal-economisch als op politiek gebied het ideaal van een toe
komstig christelijk Europa het dichtst benaderd zal kunnen worden.
Aldus zei de waarnemend voorzitter van de K.V.H., de heer Ch. Matser,
vanochtend in zijn openingsrede van het vijlde congres van de Katholieke
Volkspartij, dat in Utrecht wordt gehouden.
(Van onze speciale verslaggever)
De schepen lagen in de haven. De
klompen stonden voor de deur. En
boven, in de zaal van Hotel van Die
pen, zaten zij allen bijeen, de schippers
van de Volendamse vissersvloot, om te
luisteren naar hun vertrouwensman in
de Commissie tot beperking van vis
vergunningen op het IJsselmeer,
Thoom Zwarthoed, zélf schipper. Twee
vragen werden voorgelegd. Allereerst
aan de eigenaars der houten botters,
die nog altijd de helft uitmaken van
de sterkte der Volendammer vloot:
tot welke prijs zij bereid zijn hun sche
pen op te geven en daarmee dus hun
bedrijf. En verder aan allen gelijkelij-
kelijk: de voorwaarden te noemen, op
welke men zijn visvergunningen zou
willen inleveren, om zo tot vrijwillige
afvloeiing van vissers te komen en tot
sterke vermindering van hun aantal.
Die voorwaarden werden van achter
de bestuurstafel, waar ook de juridisch
adviseur der Volendammer vissers, mr.
F. Verberk, had plaats genomen, tot
een bepaalde suggestie geformuleerd:
f 40 per week, kinderbijslag, geen af
trek en eventueel vergoeding der kosten
van opleiding van jongeren voor een
nieuw beroep. De reactie der zaal was
die van een voorzichtig wantrouwen.
Hoe zou de Regering, die altijd bij de
uitvoering van de Zuiderzeesteunwet tot
het uiterste op hun recht beknibbeld
had, opeens zo scheutig blijken. Voor
Volendamse oren klonk het te mooi om
waar te zijn, ook al werd duidelijk ge
maakt, dat een dergelijke uitkering voor
de huidige tijdsomstandigheden vol
strekt niet zo hoog was. En zou voor de
jonge schippers hetzelfde gelden? Dit
vooral werd ondenkbaar geacht.
Zo was het aan het eind van deze
historische vergadering nog niet duide
lijk hoe de meerderheid der vissers er
over dacht. Men zal nu gelegenheid
krijgen op formulieren zijn standpunt
na rijp beraad uiteen te zetten. Deze
formulieren moeten dan een uitgangs
punt' vormen voor verdere onderhan
deling met de overheidsinstanties. Het
is van groot belang, dat de vissers tij
dig wetên, waar zij aan toe zullen zijn
en of het nog zin heeft straks in het
voorjaar opnieuw grote risico's van
herstel ei) vernieuwing te nemen, ter
wijl de uitkomst onzeker is en de da
gen der visserij voor velen van hen
onherroepelijk zijn geteld.
De heer Matser heeft allereerst eni
ge woorden gewijd aan de onlangs af
getreden voorzitter, de heer W. J. An-
driessen. Het aftreden is hem niet licht
gevallen. Hij is steeds de grote strij
der geweest voor de politieke eenheid
der katholieken. Hij wilde in dit jaar
van de herdenking van dr. Schaep-
man's dood, de grote katholieke eman
cipator en grondlegger van de katho
lieke eenheidspartij, het congres ge
wijd zien aan de eenheid der katho
lieken op politiek gebied met op de
achtergrond de monumentale figuur
van dr. Schaepman. Het partijbestuur
ging hiermede gaarne accoord,
De eigen persoonlijkheid van het
katholieke volksdeel eist naar het oor
deel van Schaepman in dit land met
zijn gemengde bevolking, met zijn
merkwaardige historische ontwikkeling
op het vlak van levensbeschouwing
een eigen politieke partij der katholie
ken. Een inzicht, dat zijn waarde voor
deze tijd volop heeft behouden. De
practyk heeft, aldus de waarnemend
voorzitier, uitgewezen, dat een zo een
drachtig mogelijk onderling samen
gaan een der krachtigste bevorderaars
is van een christelijke politiek.
Nadat spr. gewezen had op de inlei
dingen in de sectievergaderingen en
daarbij gezegd had dat de representatie
van de katholieke Nederlanders in de
UNO en bij de Europese samenwerking
voortreffelijk is, merkte hij op, dat de
ze katholieken de erkentelijkheid ver
dienen van ons volk en van het katho
lieke volksdeel in het bijzonder, niet
het minst voor hun arbeid op princi
pieel gebied.
Het zal de taak der Europese chris
ten-democraten zijn voorwaarden te
scheppen, dat Europa opnieuw een
christelijk aanschijn en een christelijk
innerlijk verwerven kan. Daarom is
een krachtige eendracht der christen
democraten noodzakelijk. Omwille van
hun stootkracht en hun macht zijn
hechte eenheidsorganisaties in de onder
scheidene. Europese landen onontbeer
lijke hulpmiddelen.
Spanningen en critiek
Hoe, vroeg spr. zich af, is de ontwik
keling geweest na de oorlog in de ver
houding der standen, der sociaal-cultu
rele geledingen met name in ons
katholieke volksdeel en wat waren de
gevolgen daarvan op politiek terrein?
De eerste na-oorlogse jaren gaven in
het algemeen een beeld van sociaal-
economische vrede, van onderling be
grip, van een algemene sociale gestelte
nis. Daartoe waren de omstandigheden,
in het bijzonder ook de psychologische
omstandigheden na de ellende van de
oorlog, gunstig. In het politieke vlak,
in de K.V.P., de volkspartij, blijkt men
gaarne accoord te gaan met een beleid,
dat in het bijzonder de sociale positie
Vrijdagavond kort na zes uur heeft
zich op de Haarlemmerweg, even buiten
Amsterdam, ongeveer ter hoogte van
het kruithuis, een ernstig auto-ongeluk
voorgedaan, dat de 56-jarige K. F. K. uit
de hoofdstad het leven heeft gekost. De
mede-inzittende dame van zijn volks
wagen, de 49-jarige A. J., moest met
een schedelbasisfractuur in het Wilhel-
minagasthuis te Amsterdam worden op
genomen.
De volkswagen kwam uit de richting
Haarlem en wilde een vrachtauto pas
seren. Van Amsterdam uit naderde een
Ford Zephyr, welke op hetzelfde ogen
blik een andere vrachtwagen trachtte
in te halen. Op de driebaans rijweg
kwamen zodoende tegelijkertijd vier
auto's te rijden, met het gevolg, dat de
Op de snelweg Amsterdam—Haar
lem ter hoogte van het Kruithuis
bij Halfweg botsten door tot nu
toe onbekende oorzaak twee per
sonenauto's op elkaar. De gevol
gen waren verschrikkelijk. De
bestuurder van de Volkswagen
overleed ter plaatse en veel ge
wonden moesten worden wegge
bracht.
Ford en de volkswagen op elkaar in
reden. Een hevige botsing ontwrichtte
beide auto's. De voorzijde van de volks
wagen werd totaal ingedeukt. De be
stuurder K. uit Amsterdam zou na de
aanrijding nog enige ogenblikken ge
leefd hebben. Hij overleed echter ter
plaatse. De chauffeur van de Ford, de
50-jarige kantooremployé D. B. uit
Zaandam, moest evenals zijn passagier
naar een ziekenhuis worden gebracht.
Beiden waren licht gewond. Een der bij
de aanrijding betrokken vrachtwagens
werd door de volkswagen nog zodanig
geraakt, dat zij onklaar raakte. De an
dere vrachtautobestuurder heeft klaar
blijkelijk niet gemerkt, wat er zich ach
ter hem afspeelde. Hij is doorgereden.
Zoals bekend leven reeds van vorige
week Woensdag af in Voorthuizen twee
gezinnen in de open lucht. Zij woonden
in het horeca-bedrijf van de heer A
van 't Hof aan de Lange Zuiderweg 17.
Doordat de horeca-vergunning werd in
getrokken kwamen de gezinnen op straat
te staan. Allen verklaren dat buiten
slapen in deze November-temperatuur
verschrikkelijk is.
De heer Van de Broek heeft reeds
een flinke verkoudheid opgelopen. Mevr.
Van Veen kreeg vorige week Woensdag
teen zij uit de woning werd gezet, een
hartaanval. Zij mag in de woning blij
ven tot zij is hersteld. Vermoedelijk
wordt er deze week weer een gezin uit
dezelfde woning gezet.
der economisch zwakkeren beoogde te
versterken. Maar de lasten groeiden na
enige jaren door de koude oorlog, door
het Korea-conflict, de overheid eiste
zware offers van de arbeiders, van de
middenstand, van de werkgevers. De
middengroepen raakten steeds meer in
de knel. Ouden van dagen en grotere
gezinnen waren in nood. Een golf van
ontevredenheid kwam op, verkoeling in
de sociale sfeer was een ernstig gevolg,
spanningen bleven niet uit, het politieke
beleid werd zwaar gecritiseerd. De
waardering voor sociale eendracht en
politieke eenheid scheen in te krimpen.
Tot er een met onbelangrijke om
mekeer kwam, allereerst in de so
ciale sfeer een vernieuwd besef van
de noodzaak van eendracht en on
derlinge samenwerking, waarvan de
gevolgen op het politieke vlak
uiteraard niet uitbleven. De geeste
lijke leider en leraar der katholie
ken, Kardinaal de Jong. verhief zijn
stem bij de herdenking van de we
derinstelling der Hiërarchie in ons
land en deze stem weerklonk te
gunstiger tijd.
De economische omstandigheden van
ons land droegen er toe bij om de sfeer
te verhelderen, een gelukkige omme
keer in onze financieel-economische po
sitie maakte het mogelijk én noodzake
lijk op te komen voor verlichting der
lasten, in 1951 door de overheid nood-
gedwngen opgelegd; op te komen voor
opheffing der consumptiebeperking, ver
laging der belastingen, verbetering var.
de positie der achtergebleven groeperin
gen: ouden van dagen, middengroepen,
grotere gezinnen; dit alles mede met
het oog op het centrale politieke pro
bleem: de werkgelegenheid. Het is de
verdienste van het in het vorig jaar
verschenen* rapport van de Commissie-
Middengroepen der KVP, dat het een
zeer belangrijke bijdrage op even ge
documenteerde als spectaculaire wijze
heeft geleverd tot de verwezenlijking
van dit streven, waarbij in het practische
politieke beleid onze Tweede Kamer
fractie vóórgaat.
De gedachte der samenwerking,
der eendracht is in ons volksdeel
groeiend, aldus merkte de waarne
mend voorzitter van de K.V.P., de
heer Ch. Matser, vanochtend in het
vervolg van zijn openingsrede op het
congres van de K.V.P. op.
Het nadrukkelijke verzoek der
K.V.P., gericht tot het Katholiek Bu
reau voor Maatschappelijk en Cul
tureel Overleg, tot opstelling van een
gezamenlijk sociaal-economisch pro
gram der Katholieken, blijkt in de
kringen der sociale organisaties een
gunstige ontvangst te hebben gekre
gen. De aansporingen tot eenheid van
Paus en Bisschoppen hebben de ka
tholieken niet onberoerd gelaten, heb
ben hen zonder twijfel tot nadenken
gestemd.
Uit de aard der zaak zullen de samen
werking en het contact der katholieke
partij met het georganiseerde katholieke
maatschappelijke leven zich niet moe-
De Frankfortse advocaat Henry Or-
mond heeft een bezwaar tegen de in
hechtenisneming van de Nederlandse
chauffeur De B. ingediend en tegelijker
tijd medegedeeld, dat de familie van De
B. een borgtocht van 5000 Mark wil be
talen, indien het gerecht te Koblenz
ontvluchting vreest. Er is nog geen be
slissing naar aanleiding van deze stap
van Ormond genomen.
De B. is zoals bekend 24 October bij
het afdalen van een helling bij Neustadt
op een file auto's ingereden, waarbij zes
personen de dood vonden.
Niet vaak, menen wij, kan men zo
oprecht dankbaar zijn voor het repor
tagewerk van de gezamenlijke omroe
pen als gisteravond. Twee reporters,
Jan de Troye en Guus Weitzel, hebben
op diverse ogenblikken van de avond en
tenslotte bijkans anderhalf uur aan één
stuk 'gesproken over de dichting van
het laatste dijkgat bij Ouwerkerk. De
wijze waarop zij dat gedaan hebben
verdient eerlijke lof. Geen ogenblik
hebben zij zich laten verleiden tot het
gebruik van overbodige adjectieven. In
rustige eenvoudige taal hebben zij het
gehele Nederlandse volk in staat gesteld
mee te leven met het werk van de
Rijkswaterstaat en dat aan het slot van
hun uitenzding zowel H. M. de Konin
gin als minister Algera voor de micro
foon wilden komen mag ook gelden als
een bekroning voor hun arbeid, H. M.
de Koningin aan boord van de Breezand
sprak slechts een enkele zin. Ze was ken
nelijk zeer bewogen. Minister Algera
sprak iets uitvoeriger en ook zijn stem
was niet vrij van ontroering toen hij
na God dank te hebben gebracht ge
waagde van zijn bewondering voor alle
werkers van hoog tot laag. Met deze
uitzending heeft de radio goed en ook
technisch zeer knap werk gedaan. Het
concert der scheepsfluiten, waarmee
vier minuten voor twaalf de dichting
van het gat begeleid werd, vormde daar
in een hoogtepunt, dat men niet licht
vergeten zal. Alb. W.
ten beperken en ze hebben zich daar
toe ook niet beperkt tot de sociaal-
economische sector. Overleg en contact
met de katholieke organisaties op veler
lei terrein, zoals dat van de volksge
zondheid, dat van onderwijs en cultuur,
van volkswoningbouw en andere, zijn
evenzeer gewenst.
Niet-politieke grondslag
Spr. ging vervolgens in op de rede
van mr. Burger, de voorzitter der P.v.
d.A.-fractie in de Tweede Kamer, bij
de jongste algemene beschouwingen.
Deze wees op het gevaar, dat z.i. voor
de democratie is gelegen in een metho
de van machtsvorming op niet-politieke
grondslag, daarbij met name doelende
op de Katholieke Volkspartij.
Wat nu is deze niet-politieke grond
slag van de K.V.P., aldus vroeg de
heer Matser zich af. Hij wordt ge
vormd door de zedelijke normen, ge
legen in de natuurlijke orde en in de
Goddelijke Openbaring, gelijk deze
door het Kerkelijk Leergezag worden
verklaard. Een grondslag, die door
elke katholiek wordt aanvaard bij de
bevordering van het algemeen wel
zijn. hetgeen het doel ener politieke
organisatie behoort te zijn en daarom
ook het doel der K.V.P. is. Op deze
grondslag is het Algemeen Staatkun
dig Program der K.V.P. gebouwd, dat
op zijn beurt weer de basis vormt van
het werkprogram der Partij.
Ik wil, aldus spr., overigens aan
nemen, dat mr. Burger geen gevaar voor
de democratie ziet in de strijd voor onze
eigen principiële politieke desiderata
en voor de bevordering van een chris
telijke maatschappij, al zal hij niet on
derschrijven, dat deze de beste waar
borg is voor de democratie.
Zeer vele politieke partijen hebben
een bepaalde wereldbeschouwing tot
grondslag.
Uiteraard behoren de vragen op het ge
bied der wereldbeschouwing niet tot de
taak der politieke partijen, zij behoren
thuis bü de kerken en bij het persoon
lijk geweten. Maar de politiek en dus
ook de politieke partijen kunnen zich
niet losmaken van de wereldbeschou
wing, omdat zeer vele politieke beslis
singen tenslotte berusten op wereldbe
schouwelijke grondslagen.
Eigen politiek inzicht
Zoals de Staat, die een christelijk be
leid! voert, die een christelijke Staat ge
noemd kan worden, een natuurlijke ge
meenschap blijft, zo heeft en behoudt de
katholieke partij een taak op natuurlijk
terrein. En dat is niet het terrein der
Kerk. Een katholieke partij heeftT dus
geen godsdienstig of kerkelijk, maar uit
haar aard een politiek karakter. Zij laat
zich leiden door haar beginselen, zoals
ook de KVP duidelijk demonstreert,
maar zij handelt noch in opdracht, noch
op aanwijzing van de Kerk, ebeh vol
gens eigen politiek inzicht en geheel op
eigen verantwoordelijkheid. En wanneer
zij aldus handelt, geschiedt dit op grond
van een zakelijk politiek inzicht, dat
gebaseerd is en moet zijn op politieke
ervaring en kennis dier staatkundige
verhoudingen in het land. Op deze wijze
verricht cfè Nederlandse Katholieke Par
tij haar arbeid, zoals andere katholieke
partijen dit elders eveneens doen.
Op het gevaar af toch misverstaan te
zullen worden in P.v.d.A.-kring, wil ik,
aldus spr., hier bovendien stellen,, dat
het alleen reeds omwille van grote gees
telijke belangen in dit wat wereldbe
schouwing betreft verdeelde land nood
zakelijk kan zijn, cfat afgezien van
bepaalde politieke punten van het pro
gram, waarover meningsverschil kan be
staan of bestaat, zoals dit in. elke poli
tieke partij voorkomt elke katholiek
de katholieke partij steunt. In clt vlak
en uitsluitend in dit vlak ligt dan ook
het woord dat door het Episcopaat
als geestelijke leiding der Necfcrlandse
katholieken enige malen is gesproken.
Tenslotte heeft de waarnemend voor
zitter met klem geprotesteerd tegen de
onderdrukking der democratische vrij
heden achter het IJzeren Gordijn. Wij
protesteren tegen het grove onrecht aan
kardinaal Stepinac, kardinaal Minds-
zenty en laatstelijk karclnaai Wyszinski
aangedaan.
De programmaleiders van „Negen
heit de Klok" hebben er een hekel
aan, om al te lang op een succes
door te borduren. Elk nieuw seizoen
durft men het aan om de Klok gron
dig te verbouwen. Maar enkele on
derdelen zijn in het gebruik zo
duurzaam gebleken, dat men er
niet van af heeft kunnen stappen.
De Klokkenisten moeten het niet
wagen, om Jantje te verbannen.
Jantje is een bijdehandje met een
heel lief stemmetje, die in elke
Klok een vergeefse strijd voert, om
aan het klokje van gehoorzaamheid
te ontsnappen.
Zijn opkomen gaat altijd met ge
giechel in de zaal gepaard, want
Jantje is een stevige veertiger, die
het tijdperk van een volbehaarde
schedel reeds lang achter zich heeft
gelaten. „We hadden voor een
schetsje een kinderstemmetje no
dig. Ik probeerde het eens met
een kopstemmetje en het ging.
Het publiek vond het leuk en
dan houden we er niet meer mee
op", constateert Alexander Pola, die
dezer dagen juist twee platen heeft
opgenomen, waarin hij de kinder
stem van „Teil me a story" en „Den
nis the manace"
vertolkt. In de
studio heet hij
sindsdien het
broertje van He
leentje (van de
Speeltuin) of
Neerlands Oud
ste Wonderkind.
Dat kinderstem
metje heeft
Alexander Pola
in korte tijd
meer faam be
zorgd dan vele
jaren hard wer
ken op toneel en
bij de radio. Het
lot is grillig. Het
publiek wil
Kruimeltje of
Jantje of hoe hij
in de toekomst
mag komen te
heten en Alexan
der Pola denkt
van Dinsdag tot
Vrijdag er ern
stig over na, hoe
hij weer leuk
kan zijn. „Leuk
zijn is een ernstig vak. Eerst moet
je diep nadenken om iets te vinden.
Dan moet je er anderen van over
tuigen, dat het leuk is. En als zij het
leuk gaan vinden, is net voor jou
de aardigheid er af". Dat is een wat
sombere uitlating, maar alle komie
ken hebben in de omgang iets van
Paljas.
Godfried Bomans, die reeds lang
de theorie staande houdt, dat alle
leuke mensen in Haarlem zijn gebo
ren of minstens door de Spaarnestad
geïnspireerd, kan in het feit, dat
Alexander Pola in Haarlem geboren
is (in 1914), een nieuwe bevestiging
van zijn hypothese vinden. Na drie
jaren verhuisde de familie naar Den
Haag, waar de jonge Alexander de
geijkte weg van alle zonen uit le
raarsgezinnen volgde.
Hij liep het gymnasium af en legde
zich reeds ijverig toe op het toneel
spelen. Zijn vader, leraar Duits, zag
meer toekomst in de rechten en
stuurde hem naar Leiden. Daar kwam
de bekende crisis, welke wij reeds in
het leven van zovele radiomensen
hebben aangetroffen. Toneel of balie.
Alexander Pola maakte het zich ge
makkelijk. Hij studeerde niet, ging te
vroeg op voor z'n candidaats en zak
te. In 1934 stond hij bij Cor v. d. Lugt
Melsert's Rotterdams Hofstadtoneel op
de planken in heel kleine rolletjes.
Zoals gebruikelijk voor jonge spelers
kreeg hij oude mannenrollen. Toen
v. d. Lugt naar Amsterdam vertrok
ging hij over naar Verbeek's Resi
dentietoneel en kreeg daar grotere
rollen. De mobilisatie zette een punt
achter het toneelspelen. Als tweede
luitenant en later als eerste luite
nant infanterie diende hij in zijn
woonplaats Den Haag en moest vrij
spoedig na de bezetting, toen de jo
denvervolgingen begonnen, onder
duiken. In 1945 vinden wij hem terug
in Parijs als verbindingsofficier voor
de repatriëring bij de Nederlandse
Missie. Na een half jaar trok hij het
uniform met een zucht van verlich
ting uit en meldde zich weer bij Ver
beek.
F
1
„Ik heb een half jaar op rollen ge
wacht. toen kwam Perquin langs die
me voor de radio vroeg. Ik zei direct
ja". Perquin (niet de pastoor) had
een goede neus voor medewerkers.
Hij wist ook Jan de Cler voor de
K.R.O. te winnen en zette een volle
dig nieuw team aan het werk in de
amusementsafdeling. Het nieuwe kop
pel wist één ding zeker: hun pro
gramma moest geen bonte trein wor
den, maar Echt Radio. Zij startten
met een van de wildste en meest
amusante hoorspelen, die men ooit
over de radio gehoord heeft; de avon
turen van Buffalo Bill, de held van
het Wilde Westen. Eind Januari 1947
werd „Negen heit de Klok" geboren.
Het bekende BBC-programma „Much
binding in the Marsh" stond als peet
aan de wieg en inspireerde Jan de
Cler tot de slotmelodie. „Dit was
Negen heit de klok", waaruit weer
de openingsmelodie werd geboren.
Ondanks op- en neergang is de Klok
„radio" gebleven. De toeschouwers in
de zaal zijn als de brandweerman
tussen de coulissen, zij hebben al hun
fantasie nodig om de Klok, zoals ze
die door de luidspreker gewend zijn,
te herkennen. Vroeger deed Alexan
der Pola voor zijn crosstalk als Dip en
Dop met Jan de Cler. nog een snor
voor. Nu is al
leen de snor van
Jan de Cler nog
echt.
Goede ideeën
en goede teksten
komen maar
spaarzaam bin
nen en daarom
is het tweeman
schap genood
zaakt nagenoeg
alles te her
schrijven. „Lied
jes, teksten en
grappen worden
al pratende en
koffiedrinkend
geboren. Meest
al op het laatste
moment". De
krant is de bron
voor politieke
grapjes, waarin
de K.R.O. zeer
gedurfd is. „Maar
de goede dingen
gebeuren altijd
als we op va-
cantie zijn".
Voor hij bij de
Alexander Pola
geen" letter op papier gezet, doch nu
produceert hij zelf regelmatig tek
sten en liedjes. „Ik schrijf alleen als
het moet en klop mezelf op de
schouder als ik zie hoe het jelukt is
Hij is de meest vaste van de losse
medewerkers van de K.R.O. en heeft
drie maanden een eigen cabaretgezel
schap gehad. „Ik ben nog steeds aan
het sparen om er nog eens mee te oe-
ginnen". Buiten de radio trekt hl)
met Jan de Cler en enige andere
cabaretiers het land door in gezel
schap van een reisbedje, waarop hij
als Jantje te ruste wordt gelegd, „ik
ben zogezegd een apparatenkomiek
Hii heeft geen plannen voor het to-
neel zolang het toneel geen plannen
heeft net hem. Met Max Tailleur
heeft hij enige tijd „Dr. Stieglitz" ge
speeld, maar hij geeft er steeds meer
de voorkeur aan om zijn eigen me
ning te zeggen.
De Klok heeft dit jaar wat moeite
om op gang te komen. Zaterdag j-1*
was het de 200ste. „Waar zullen we
zitten als de duizendste uitgezonden
wordt", vraagt Alexander Pola zich
met bezorgdheid af. „Het stemmetje"
doet 't voor de radio best. Maar of bet
bij de televisie ook zulk een lang
leven beschoren is? Merkwaardiger
wijs is de grootste bekendheid juist
gekomen, toen Jantje ook in het tele
visie-programma van „Beurzen Open,
Dijken Dicht" verscheen. Menig reis
gezelschap heeft in de zomermaanden
onder leiding gestaan van een kleine,
tamelijk gezette en zeer snedige mijn
heer Pola, die er wel voor waakte,
om enig ander geluid dan zijn nor
male stem te laten horen. „Dat is
mijn beste incognito. Reisleider spe
len is mijn hobby".
Het is hem op het oog niet aan te
zien, dat hij medewerkt aan het meest
veeleisende en uitputtende bedrijf
dat er te vinden is: radioamusement.
Bijna hadden wij geloofd dat het hem
geen moeite kost. Totdat wij aan
zijn nagels de sporen van veel ner
veuze inspanning zagen.
„Ik heb heel wat keren wij zijn
gewone mannetjes gezongen. Het ver
velende is dat ik het ook ben", be
sluit Alexander Pola.
radio kwam, had
