een
STALIN-ALLEE in Oost-Berlijn
monument voor levend gekooiden
Het Ehrenfriedhof imposantdoch
tegelijk afstotend
Goede mogelijkheden voor
Nederlanders in
ARABIEREN EN EENHEID
1111»
Fris
VINKEN ETEN AFRIKA LEEG
Vrijere loonvorming, accoord,
maar niet naar beneden
Pompeuze
architectuur
Hoogovengebied blijft bijzondere
org vragen
Franse instituut
blijft bestaan
COMMISSARIS VOOR DE EMIGRATIE:
Open voor uitbreiding van Nederlands
economische activiteit
icL 1
MlrTI
mmft
KOU-KOORTS-GRIEP
Leeuwen drinken uit
een zwembad
K.A.B. IN BISDOM HAARLEM
DROOM VAN DE
BRONZEN STAD
Priester-arbeiders
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1953
PAGINA 7
«ÉR:mm
tanden
j adem
Steenkoolimport uit
V.S. sterk gedaald
Financiering voorraden bij
de mijnen vormt probleem
Onlusten op de
Philippijnen
In de Tiergarten in Berlijn hebben
de Russen een machtig gedenk
teken opgericht ter nagedachtenis
van de Sovjet-soldaten, die in de
slag om Berlijn zijn gesneuveld.
Het monument staat in de Britse
sector en de Russische schildwacht
wordt derhalve op zijn beurt weer
bewaakt door Britse M.P.'s.
(Van onze speciale verslaggever)
BERLIJN, November.
Na de revolutionnaire Juni-dagen heeft het opge
wekte leven van alledag de interne spanningen
van het Berlijnse bestaan weer toegedekt. Berlijn
is weer rustig geworden en kwasi-zorgeloos. Op de
Brandenburger Tor wappert ongehinderd de bloedrode
vlag en bij het Russische gedenkteken in de Tiergarten
stappen de Sowjetschildwachten, op hun beurt bewaakt
door Britse soldaten.
VVest-Berljjn lacht, badineert en flaneert in zeer mo
dieuze kleren over de Kurfiirstendamm. Het zit in de
gezellige café's achter rijke assortimenten van koek en
taart en des avonds is deze hoofdstraat van West-
Berlijn een rivier van licht in tientallen kleuren: boule
vard van een wereldstad, alsof zij ver weg in het Westen
lag. Er is geen verschil. Het plat gelegde Berlijn is ver
zonken in het duister, de vlakten zijn onzichtbaar ge
worden. De ruïne van de Gedachtniskirche steekt haar
rompsilhouet tegen de nachthemel op. Daarnaast glin
steren de lichten van een circustent en breeduit naar
het Westen golft de lichtstroom van de Kurfiirstendamm.
Zeer elegante winkels, zeer elegante flaneurs, dit
De toeschouwer herinnert zich dat
beeld. Het is niet alleen het onverander
lijke beeld van het na-oorlogse Oost-
Berlijn, het lijkt als twee druppels water
op het straatbeeld, dat tijdens de bezet
tingsjaren in Nederland overheerste.
Datzelfde gemis aan vreugde, diezelfde
strakheid in de houding en op de ge
zichten, dezelfde druk, die op de men
sen rust. Het is in een politiestaat ge
vaarlijk onbekommerd rond te kijken,
omdat het nu eenmaal gevaarlijk kan
zijn op te vallen. Het kan ook soms on
aangenaam zijn te veel te zien.
Men rijdt over de verlaten grauwe
vlakte van de Marx-Engelsplatz met
haar lege tribune voor de groten en
haar vakken voor de demonstranten;
het toneel voor de eredienst van de
volksdemocratie; door de Rathaus-
strasse en over de Alexanderplatz
langs de schamelheid der artikelen in
de Konsum- en H.O.-winkels en de
overvloedigheid der geestdriftige leu
zen op rode doeken langs de gevels, de
Stalin-Allee op, de trots en de glorie
van het Oostduitse regime, en bevindt
zich dan temidden van een decor, dat
de getrouwe copie is van de moderne
stedebouw in Moskou.
De kilometerslange, vorstelijk-brede
voormalige Frankfurter Allee is op
het eerste gezicht imposant, het
geen stellig mede veroorzaakt wordt
door het feit, dat men een grote gave
straat ziet, de eerste in een stad, waar
de gruwel der verwoesting u aan alle
kanten tegenslaat. Geweldig en schijn
baar eindeloos rijzen de kolossale, hoge
woningblokken op, lichtgeel van kleur,
in een regelmatige cadans van voor- en
achteruit springende massieven. Het is
beslist geen slechte architectuur, aan
de buitenkant waargenomen. De ver
houdingen zijn goed, de gevelindeling
lijkt zinvol en weloverwogen rhyth-
misch gevarieerd. Hét is iets, wat men
riiimfo T-TI5et past in deze geweldige
ruimte. Het is kolossaal en machtig.
Maar het is bij de tweede indruk weer
iets anders: het is pompeus.
Dictaturen verraden zich door hun
liefde voor het bouwen, voor het kolos
saal bouwen wel te verstaan. Ook het
Derde Rijk van Hitier bouwde tegen
de klippen op. Het heet, dat zij daarin
hun zelfbewustzijn tot uitdrukking bren
gen. In werkelijkheid trachten zij daar
mee de massa's te biologeren. Vandaar
dat zij zo pompeus bouwen. Vandaar dat
deze Russen per saldo ook op soortge
lijke manier houwen als hun verslagen
vijanden het deden: klassiek, althans
klassicistiscb. Ook het Romeinse rijk
heeft machtig veel en pompeus gebouwd,
en het Wilhelminische Duitsland, dat
ook nog ver van de democratie verwij
derd was, heeft het in dezelfde trant
gedaan.
epaférendp8 uelfde bezetenheid voor het
pronkstraat legt deze Russische
af. Uiteraard »o t0S£rBerl}jn Setui8enis
dwaze nabootsfn» met zonder de
daire deur is heff"' B9ven een secun-
non aangebracht InT,10118 een lymPa"
de geweldige, massieve11 vïa>t Hjn
gevels met de geaccentueerde ,^er
ten doen de blokken denken kllJS"
Italiaanse palazzo-stijl. Behalve3"
tympanon is er overigens van orna
mentiek geen sprake. Het is een rnenl
gelmoes van klassieke motieven ,.n
renaissancistische constructie, die
slechts zo gekozen is, omdat daarin de
harde, fantasieloze geest van de bouw
meesters het gemakkelijkst indruk
wekkend meent te kunnen zijn. En in
drukwekkend is het, zoals wij reeds
zeiden, voor een ogenblik ook wel. Al
leen: het is de indrukwekkendheid van
een decor. Het is tot dusver ook al
leen maar de Stalin-Allee, die aldus
bebouwd is, zover het oog reikt, r't
het recht vooruit ziet, maar de woon
blokken zijn ondiep: vlak om de hoek
van iedere zijstraat gapen de ruïnes
en de naakte vlakten. Men zou de Sta
lin-Allee vooralsnog met meer recht
Potemkinstraat kunnen noemen. Over
deze enorme lengte zijn toch niet meer
dan drieduizend woningen gewonnen,
woningen van zeer bescheiden afme
tingen, die overigens natuurlijk naar
de omstandigheden van deze schrik
barende woningnood de allure Van
herenbehuizingen hebben.
Voor de heren
Dat klopt ook met hun bestem
ming. De kameraden, die explicatie
geven op de speciale tentoonstelling,
die gewijd is aan de wordingsge
schiedenis van dit bouwplan, schet
teren van, in het vage gelaten, dui
zenden en vele duizenden mensen,
die hier een nieuw onderdak gevon
den hebben. Mag men het derhalve
op een twaalf duizend stellen? En
wat betekenen die vele duizenden op
een millioenenbevolking in een der
mate geteisterde stad? Het zijn in
ieder geval de heren, die in deze
luxe hun haardsteden -gekregen heb
ben, de actieve partijleden, die zich
verdienstelijk maken. Dat hoort men
ook wel als men bij een rondgang
door deze architectonische demon
stratie de oren openzet.
Onder de noemer „demonstratie"
valt trouwens al dat bij elkaar heel
weinige, wat in de hoofdstad van de
volksdemocratische republiek Oost-
Duitsland te zien is. Na nieuwe einde
loze vlakten met gore gebouwstompen
doorkruist te hebben, bereikt men ver
Paar het Oosten aan de Pushkin-Allee,
die langs het Treptower Park loopt,
het „Ehrenfriedhof" van de gevallen
■Russische soldaten, natuurlijk niet
minder demonstratief van bedoeling,
maar door zijn uitwerking bepaald
Waarachtiger dan dat monument voor
rondom afgesnoerde West-Berlijn is in de mode een
zeer voorlijke stad en zelfs de Spaanse haifcylinder-
hoeden voor mannen liggen er niet alleen maar in de
etalages, maar worden ook gedragen. Dit is dan het vrije,
vrolijke Westen, en het enige bewijs van de spanning,
die onder deze onbezorgde oppervlakte heerst, is het feit,
dat in de gesprekken ieder twintigste woord „Ost-
Berlin" of „Ost-Zone" of een toespeling daarop is.
De gedachte aan het Oosten, aan de communisten, aan
de Russen is altijd vlak onder de conversatie aanwezig.
West-Berlijn is de manometer van de druk in onze
wereld. Zij kan hoog staan, zij kan laag staan, maar de
naald is altijd in trilling.
In de auto van een vriendelijke gids gaat men Oost-
Berlijn binnen. De wagen draagt een C.D-nummerplaat
en wordt deswege door de Vopo ongemoeid gelaten.
Het is Zaterdagmiddag. Ook in Oost-Berlijn is het, in
de hoofdstraten althans, druk. Maar het beeld verandert.
De menigte loopt, doch zij flaneert niet. De mensen zijn
behoorlijk gekleed, doch niet joyeus. Ze zien er grauw
uit, hun kleren zijn ouder en eenvormig van snit. De
gezichten zijn strak, er wordt weinig gesproken, nog
minder gelachen en deze wandelaars bewegen zich in
een haastiger tempo dan op de Kurfiirstendamm.
g5Wjj
5 jii&ï v> 'fs
IMÉMSÈ
De Brandenburger Tor ligt op de
grens van de vrijheid in Berlijn.
De Russische sector grenst daar
aan de Britse. Boven op het impo
sante bouwwerk wappert de rode
vlag. Tijdens de opstand van 17
Juni werd deze vlag door Oost-
Berlijners neergehaald en ver
brand.
de levend gekooiden, dat de Stalin-
Allee heet. Alles wat het „Ehrenfried
hof" aanbelangt, is reusachtig, maar
de ruimte, die het bevat, is dan ook
immens. Dit is toch wel merkwaardig,
althans voor een Nederlands oog, dat
aan beknoptheid gewend is. Zulke ge
weldige ruimten kunnen slechts ge
schapen worden door een volk, dat zelf
gewend is in onafzienbare ruimten te
leven.
Het kerkhof bestaat uit een voor
hof en de eigenlijke begraafplaats.
Die voorhof bestaat uit een brede
laan en eer plein, waarop een beeld
staat: een in smart neerzijgende
vrouw, Moedertje Rusland, die haar
gevallen zonen beweent. Het is ge
weldig en natuurlijk uiterst realis
tisch, zoals alle beelden op deze be
graafplaats, want de Sovjet-stijl
duldt geen stylering. Kunst is, wat
Iwan begrijpen kan. En een vrouw,
die verdriet heeft, moet behalve een
kolos een vrouw zijn en zij moet bo
vendien verdriet hebben. Deze
vrouw hééft dan ook verdriet. Zij
buigt zich onder het leed, en het is
een fraai beeld. Het is alleen net niet
treffend, omdat het zo grof is en
omdat het u aldus de leuzen, de ge
meenplaatsen en de berekende pro-
Hafar>da op het thema „vaderlands-
M 'n de oren doet bulderen,
aan ewgaat verder de laan af. die zich
gevormd door ^twee"»»» t0t ee" P°ort'
de doorgang in00 adaweerszijden van
leerd,. 2,„,U
bronzen soldaten, de helm in de armen
neerknielen. Die vanen zyn al te bru
tale staatspropaganda. Ze zijn lelijke
stijve moppen steen, de soldaten zijn in
hun barbaarse plompheid de aderen
liggen als koorden op de ruggen van hun
handen decoratief.
Men staat op een bordes. Enige treden
lager strekt zich het kerkhof uit. In het
midden vier geweldige, zacht opglooiende
grafheuvels, de toppen omkranst met
lauwerkransen. In elk van die grafheu
vels liggen duizend mannen begraven. Met
mozaïek ingelegde paden lopen er om
heen. Aan weerszijden van de hot slaan
in regelmatige afstanden rijen tomben,
waarin reliëfs zijn gebeiteld, welke de
strijd van Rusland tegen de Duitse aan
val voorstellen. Reliëfs lenen zich niet
bijster voor naturalisme. Ze zijn dan
ook vervelend en stijf, behalve daar
waar het thema van de beeldhouwer
eens een enkele keer de moed gaf een
begin met stylering te maken. Daar
spreekt zijns ondanks het talent. Het
geheel wordt overigens bedorven door
de al te propagandistische bedoeling.
Aan de rechterkant staan n.l. dezelfde
tomben als aan de linkerkant. De
rechtse dragen echter Duitse inschrif
ten, de linkse Russische.
Als een leugen
Het beste en het slechtste vindt men
verenigd in het beeld, dat helemaal
aan het eind van de begraafplaats op-
rjjst. Op een heuvel staat, tientallen
meters hoog, het reuzenbeeld in brons
van de Russische soldaat. Met zijn
zwaard in de rechterhand doorklieft hij
het hakenkruis aan zijn voet. Op de
linkerarm draagt hij, beschermend, een
kind. Het is een prachtig beeld. Het
bezit een rustige oerkracht, die u ver
vult met het gevoel tegenover een goede
geest te staan. Men denkt: dit is zo
goed, dat het waar moest kunnen zijn.
Het kail niet waar zijn in zoverre als
die Sovjet-soldaat iets vertegenwoor
digt, dat de waardigheid van de mens
vernietigt. Hij staat daar ook maar als
een leugen. Maar de beeldhouwer heeft
er ook los van de partij en haar pro
pagandamachine iets in gelegd van
de mens, die hij zelf is, van de Russi
sche mens, die hij in zich draagt. Dat
is het ware en het goede van dit beeld
en het pijnlijke is, dat de toeschouwer
zich er niet aan kan gewonnen geven,
omdat de leugen er als een vloek over
heen ligt.
Men bestijgt de vele trappen, die naar
de sokkel voeren, waarop het beeld zich
verheft. In die kleine ronde ruimte is
eeh rouwtempeltje ingericht. Aan de
wanden lelijke grove mozaïeken, voor
stellende alle Sovjet-volkeren, die aan
de rouw deelnemen. In het midden de
Sovjet-ster. De heidense leegte, smake
loos en keihard.
Dat is het Sovjet-Ehrenfriedhof in
Oost-Berlijn, zoal niet mooi dan toch
werkelijk imposant en tegelijk afsto-
A tend, maar met genoeg kwaliteiten
aangedaan om u met de meest uiteen
lopende gedachten te vervullen.
West-Berlijn, een zieke
De auto rijdt terug over de kale
banen, die vroeger de slagaders van deze
machtige stad zijn geweest. Op de
Alexanderplatz rolt zij de westelijke
zone weer in. Het leven gonst plotseling
weer. Men lacht, men kijkt, men praat.
Een paar Berlijners durven het zomaar
aan enkele bezwaren, die zij toevallig
tegen elkaar gekregen hebben met de
vuist en een fietspomp op elkander uit
te vechten. Hier is leven, en toch is
West-Berlijn een kunstmatig in het
leven gehouden zieke. Ware die onver
woestbare geestkracht van de Berlijners
er niet. dan zou het reeds lang zijn afge
lopen. Wat is die geestkracht anders dan
het verwoede gevecht, dat de vrije mens
in het aangezicht van de verslaving,
reeds omvangen door de armen van de
moloch nog voert? Een lichte druk maar
van die armen en heel West-Berlijn zal
verstikt zijn. O ja, de gevolgen zullen
voor de moloch onberekenbaar groot
zijn en daarom leeft Berlijn dan ook
nog. Maar lang voor die gevolgen be
speurbaar zijn, is Berlijn reeds verloren.
De moed van West-Berlijn is de moed
van mensen, die reeds verder zijn dan
het stadium, waarin zij niets meer te
verliezen hebben. Zij hadden reeds het
laatste verloren moeten hebben, en toch
leven zij nog. Zij zjjn de fase gepasseerd,
waarin redelijke bestaansvoorwaarden
het leven beheersen. Ze zijn twee mil-
lioen sterk, maar bijna de helft van hen
leeft op of nabij het uiterste bestaans
minimum. Toch is er veel luxe in West-
Berlijn. Voorlopig schijnt iedereen, ook
de armen en de werklozen tevrecten,
omdat iedereen vrij is.
Natuurlijk heeft men zich in de loop
der jaren afgewend zich af te vragen of
de Russen zullen komen. Zfj schijnen
niet te komen. Dit is langzamerhand een
axioma geworden. Maar als de Russen
eens zouden willen proberen de geest
van weerstand te ondermijnen door het
levenspeil in Oost-Berlijn belangrijk op
te voeren, door aanzienlijk meer te hou
wen dan het Westen en door meer en
betere consumptiegoederen onder het
bereik der massa te brengen? Z(j schij
nen wel iets te willen. De vraag is of
zü kunnen.
Voorlopig lijken vragen van die aard
bestemd voor niet-Berlijnse waarnemers.
De Berlijners vragen zich schijnbaar
niets af. Tegen alle regels in leven zij
schimpend, spottend, uitdagend, zij aan
zij met hun aartsvijanden. Zo leven zij
vandaag en misschien ook nog wel mor
gen. Er is geen eind aan te zien.
Niet aan hun onwezenlijk be
staan en evenmin aan hun juist
daardoor verhoogde levenslust.
Advertentie
SANAPIRIN (Mijnhardt) veelvoudi
ge geneeskracht door veelvoudige
samenstelling. P"J« p« koker oo en 50 et
(Van onze Haagse redacteur)
Zelden ben Ik teruggekomen uit een
land waarover de voorlichting zo slecht
is als over Zuid-Afrika. Dit verklaar
de Vrijdag te Den Haag mr. ir. B. Have-
man en de commissaris voor de emigra
tie doelde hierbij op het verschijnsel,
dat men in ons land de Unie veelal tra
ditioneel en sentimenteel beziet in plaats
van realistisch. Wie naar Zuid-Afrika
gaat in de verwachting er een tweede
Nederland te vinden, zal teleurstel
lingen te verw.erken krijgen; wie zich
echter geheel instelt op eenzelfde assi
milatie-proces als de emigrant in andere
landen moet doormaken, zal meevallers
kunnen boeken, omdat er inderdaad
ook wel zekere geestelijke bindingen
tussen Nederland en Zuid-Afrika zijn.
In ieder geval moet de Nederlander
niet met een zekere superioriteit zijn
taal en vakkennis presenteren. De Zuid-
Afrikaander vindt zijn taal zeker zo
mooi als de onze en wat vakkenis be
reft: wij ziin heus niet vóór; de
eisen, welke in de Unie gesteld worden,
Advertentie
Mensen doen regelmatig din
gen, die ze niet behoren te
doen en daarom is het nieuws
van alle dag vaak zo eentonig, maar
als dieren eens buiten hun boekje
gaan, dan wordt het dadelijk interes
sant. Neem nu bijvoorbeeld eens de
kippen van de jonge Spanjaard Ra
mon Arenas uit Ola, een dorpje bij
Bilbao. Ramon heeft Pepe, de haan,
zijn zeven kippen en vier eenden
geleerd een populaire samba te dan
sen, de „El Bahia". Hoe dat moge
lijk was? Alleen met veel geduld en
veel kippenvoer, zegt Ramon. En
dan die leeuwen in Tanganyika. Het
is daar zo droog, dat gisteren drie
dorstende leeuwen kwamen drinken
uit het zwembad van de Engelse
club midden in Dar es Salaam. Het
is niet erg gebruikelijk en de Engel
sen wisten eerst niet wat ze aan de
dieren hadden, maar tenslotte is dit
een vorm van dienstverlening aan
de fauna ter plaatse, die nog vrij
onschuldig is. Anders is dat met de
roodsnavelvink, die zo hongerig is,
dat de Afrikaanse graanoogst van de
Soedan tot Oranje Vrijstaat er door
wordt bedreigd. Het vinkje zelf is
niet groter dan een mus, maar er
zifn er zo véél. Een behoorlijke
zwerm kan bestaan uit drie-en-cen-
half millioen vogels. Vroeger werd
er jaarlijks voor tienduizenden gul
dens schade aangericht, maar verle
den jaar nam het aantal roodsnavel-
vinken onrustbarend toe en een be
trekkelijk kleine zwerm in Kenya
at voor ruim zeven millioen gulden
op. Een planter op de hellingen van
de Kilimandsjaro schat, dat de vo
geltjes ruim 80 pet. van zijn oogst
hebben opgepeuzeld. De regering van
Tanganyika heeft nu 225 exemplaren
opgestuurd naar Londen, waar ze
door deskundigen nauwkeurig zul
len worden onderzocht. Misschien
dat men zo een middel kan vinden
om te verhinderen, dat hun achter
gebleven soortgenoten in Februari
opnieuw de Afrikaanse oogst zullen
verorberen. Toch is men er in En
geland niet alleen op gespitst om op
wetenschappelijke wijze vogeltjes uit
te roeien. Een 40-jarige dame uit
Suffolk las in de krant, dat men in
Newcastle tevergeefs had geprobeerd
een straathondje te verdrinken in de
rivier de Tyne met twee straatstenen
om zijn nek gebonden. Ogenblikke-
lijk huurden zij en haar 17-jarige
dochter de dorpstaxi en reden dag en
nacht over een afstand van iets min
der dan duizend kilometer naar
het asyl in Newcastle. Daar ontferm
den zij zich over het geredde hondje,
dat „Lady" heette. Het geld voor de
taxi konden zij betalen door dit jaar
en het volgende hun vacantie af te
schrijven.
bomen gelijk aan de hoogste normen
in Nederland.
Inmiddels liggen er voor emigratie
goede mogelijkheden in Zuid-Afrika,
omdat het land op verschillende punten
een grootse ontwikkeling doormaakt
en daarbij graag aan Nederlanders en
Duitsers kansen biedt. Het huisvestings
probleem is hier, globaal genomen, min
der nijpend dan in verscheidene andere
emigratielanden. In het algemeen kan
men zeggen, dat de Nederlander zich
na twee, drie jaar in de Unie thuis
voelt.
Mr. Haveman deelde voorts mede,
dat men hem tot op zeer hoog niveau
verzekert had. dat uitbreiding van Ne-
derland's economische activiteit in
Zuid-Afrika welkom is. Het bezoek
van de minister-president, dr. Drees.
heeft men zeer gewaardeerd. Sprekend
over rassenvraagstuk, verklaarde de
heer Haveman, dat de apartheidspolitiek
m ieder geval de verdienste heeft een
positief program te zijn. Hij onthield
zich van een oordeel óf het ook juist
program is, maar wees er op, dat het
zeker beter is dan een „laat-maar-waai-
en"-politiex, waarbij het probleem ver
der vreet.
Verslag uitbrengend over zijn bevin
dingen in Rhodesia zei de commissaris
voor de emigratie, dat economisch ini
tiatieven van Nederlandse zijde hier
stellig hun weg kunnen vinden en dat
voor emigratie van Nederlanders een
schema zal worden uitgewerkt. Men
waardeert hier de Nederlanders als goe
de „settlers" en staat open voor gezins
emigratie, waarbij het maximum drie
kinderen is. Uit zijn mededelingen
kreeg men de indruk, dat mr. Have
man Rhodesia een goed emigratieland
acht. De enige moeilijkheid, waar de
commissaris voor de emigratie bij zijn
bezoek aan dit land op gestuit was.
vloeide voort uit het wangedrag van een
kleine groep landgenoten aldaar. Onder
de Nederlanders, die bij de Rhodes! anse
spoorwegen zijn gaan werken, ziin er
namel-ijk enigen, die de naam van ons
land schande hebben aangedaan. Hun
aantal is niet zo groot, maar hun optre
den (in café's, negerkralen enz.) is wel
van die aard geweest, dat het onze re
putatie zeer geschaad heeft. Mr. Have
man heeft zich beijverd om deze kwes
tie tot een oplossing te brengen.
De invoer van steenkool uit de Ver.
Staten in Europa beliep in de eerste ne
gen maanden van dit jaar 4,9 millioen
ton tegen 13,8 miln. ton in dezelfde pe
riode van 1952. De voorraden steenkool
bij de mijnen zijn sterk toegenomen,
vooral in België en Frankrijk. Zij belo
pen in die landen in totaal ca. 8,7 miln.
ton, waarvan bijna 4,7 min. ton bestaat
uit minderwaardige soorten. De Hoge
Autoriteit van de Europese Kolen en
Staalgemeenschap zoekt thans naar een
methode om deze voorraden te financie
ren.
Aan het eind van een week, die het
overlijden bracht van de laatste
Bedoeïenenvorst, koning Ibn Sa-
oed, is er aanleiding genoeg om iets te
zeggen over het streven van de Arabi
sche landen naar eenheid en samenwer
king. Dat streven dateert niet van van
daag of gisteren. Ieder, die het ontwaken
van Arable, de geschiedenis van het
pan-Arabisme bestudeert, ziet dat bij de
eerste oogopslag. In de laatste helft van
de negentiende eeuw beleefde de roman
tiek. die verder naar het Westen ten
dele reeds had afgedaan, een late na
bloei langs de Oostelijke kust van de
Middellandse Zee. Men hervond de
schatten van eigen Arabische cultuur en
eigen taal en men ervoer de heerschap
pij van de Turkse sultan meer en meer
als een zware, als een ondragelijke last.
Wat men tevoren v. d. absoluut heersende
sultan niet gedaan had gekregen, een
zekere mate van decentralisatie, geluk
te evenmin na 1908, toen de Jong-Tur-
ken aan invloed hadden gewonnen.
Levende temidden van toenemende span
ningen ging men de Eerste Wereldoorlog
tegemoet. De Centrale mogendheden
drongen er bij Turkije op aan de Ara
bische streken zelfstandigheid te ver
lenen. teneinde op die manier lastige
precedenten te scheppen voor de Engel
sen in het toenmalige Brits Indië. Be
halve aan vele andere dingen is de naam
van Lawrence verbonden aan een Britse
tegenactie in dit opzicht.
Sir Henry Macmahon, Brits Hoge
Commissaris in Egypte, trad in verbin
ding met Sjarif Hoessein van Mekka
en garandeerde hem de onafhankelijk
heid van de Arabische landen, desnoods
onder Britse „leiding en advies", als hij
bereid was de leiding op zich te nemen
van een Arabische opstandl tegen de
Turkse Porte. Engelandl heeft in deze
tijd vele tegenstrijdige beloften gedaan,
zodat de rechtstoestand in hoge mate
verward werd. Maar hoe dan ook, die
opstand der Arabieren werd een feit. De
gegarandeerde onafhankelijkheid bleef
hun evenwel ontzegd. Artikel 22 van
het Volkenbondshandvest kende aan
Engeland de mandaten toe over Pales
tina. Egypte, Jordanië en Irak, en aan
Frankrijk die over Syrië en Libanon.
De Arabieren waren in hoge mate te
leurgesteld over deze gang van zaken.
De stille droom van een groot Arabiè
werd niet verwezenlijkt en er werd
alleen gesproken 9ve,r" de ..bekwaam-
heid tot zelf-regering", die enkele af
zonderlijke gebieden zouden bezitten na
een periode van Westerse instructie. De
politieke realiteit gebood de Arabische
leiders evenwel zich bij de nieuwe toe
stand neer te leggen en het merkwaar-
dige feit Gleed zich voor, dat die afzon
derlijke gebieden na kortere of langere
tijd inderdaad zelfstandig werden, maar
dat allerlei omstandigheden ertoe leid-
dlen, dat het denkbeeld van kleinere re
gionale eenheden dan de Arabische vaste
voet verkreeg. Zo zelfs, dat deze landen
in September 1944 op een conferentie in
Alexandrië wel bijeenkwamen om een
grotere mate van samenwerking tussen
elkaar tot stand te brengen, maar dat zij
tevens moesten erkennen, dat van een
perfecte unie nog geen sprake kon zijn
Het federatieve beginsel werd dus toe
gepast in het Handvest van de Arabische
Liga. dat op 22 Maart 1945 in, Caïro
werd! vastgelegd. De dynastieke tegen
stellingen tussen Ibn Saoed, koning van
Saoedi-Arabië, en dte Hasiemietische
heersers over Jordanië en Irak, religieu
ze wrijvingen tussen het ultra-orthodoxe
Wahabisme en meer gematigde stromin
gen, en nog tal van andere factoren wa
ren er de oorzaak van, dat de Arabische
Liga een zeer losse samenhang vertoonde
en dat ze tijdens de eerste vuurproef,
de oorlog tegen Israël in 1948, een bijna
dodelijk fiasco leed. Er is wel gezegd,
dat aan Groot-Brittannië het peetvader
schap toekomt van deze Liga. Maar dat
is op zijn minst genomen een overdrij
ving. Er dient aan herinnerd te worden.
d;at Ibn Saoed reeds vóór de Tweede
Wereldoorlog na zijn overwinning op
de Imam van Yemen zijn eisen aanzien
lijk matigde, uit geen andere overwe
ging dan wat hij in het verdrag van
Bagdad van 2 April 1936 met Irak om
schreef als „Moslimse vriendschap en
Arabische broederschap".
Dat is ook de reden, waarom men van
Ibn Saoed! verwachtte, dat hij zijn in
vloed zou gebruiken om de Arabische
Liga uit te bouwen en te verstevigen.
Dat heeft hij echter niet gedaan. Vóór
het grote conflict met Israël heeft Ibn
Saoeöl nog zijn eigen trots overwonnen
door de strijdbijl met koning Abdoellah
van Jordanië te begraven. Maar daar is
het ook bij gebleven. Het wantrouwen
tegen de Britten scheen hem voor een
deel die lust te ontnemen om tot het
einde toe een principieel krachtige hou
ding aan te nemen, en anderzijds was
hem de mogelijkheid daartoe, öloor zijn
gcuden banden met Amerika, benomen
Toch was het enorme prestige van de
thans overleden vorst een bindende
factor van niet te onderschatten sterkte.
De vraag is thans, wat er nu gaat ge
beuren. Twee feiten zijn daarbij het be
schouwen waard. In die eerste plaats
wordt Egypte niet langer geregeerd
door de in de Liga niet bijster hoog
aangeslagen koning Faroek. Misschien,
De K.A.B. in het bisdom Haarlem kan
accoord gaan met de motie-Romme met
betrekking tot de vrijere loonvorming,
echter onder uitdrukkelijke voorwaarde,
dat dit niet zal inhouden vrijere loon
vorming naar beneden. Aldus sprak de
voorzitter van de diocesane bond van de
K.A.B. in het Bisdom Haarlem, de heer
J. Kortink, vanmorgen in de bondsver
gadering te Haarlem.
De beslissing over de vijf pet. loons
verhoging noemde de voorzitter niet te
leurstellend. Liever een bindende opleg
ging van vijf pet. met de aanvullende
maatregelen, dan zes pet. uitgemeten
onder grote tegenstand. Het succes t.a.v.
de verhoogde progressiviteit in de kin
derbijslag en de verbetering met betrek
king tot de gemeenteclassificatie noem
de spr. niet onbeduidend.
Hij is van mening, dat bij een stijgen
de welvaart ook het minimumloon om-
hooggebracht moet worden. Men is te
spoedig klaar met de opvatting, dat er
geen nood meer heerst in de arbeiders
gezinnen. Spr. vroeg ook aandacht voor
de zorgen en moeilijkheden van de
kleine zelfstandigen.
De heer Kortink wees er vervolgens
op, dat de agenda een verblijdenden
hoopvol punt vermeldt, n.l. het voorstel
om te komen tot een eigen Gezinszorg
fonds in de K.A.B. Een voorstel dat be
oogt de leden tot steun te zijn, wanneer
zij in financiële moeilijkheden verkeren
met betrekking tot hun gezinsomstandig
heden. In ons bisdom bestaat er, aldus
spr., grote belangstelling voor het ont
wikkelingswerk in de vorm van cursus-
^m-rrOTn
Generaal Noury-al-Said van Irak
maakte een ontwerp voor de Arabi
sche Liga, dat de voorbereidende
conferentie van 1944 in Alexandrie tot
werkschema diende.
dat Egypte zich daardoor, én door het
overlijden van Ibn Saoed, in de Ara
bische wereld een gunstiger positie kan
verwerven. Maar het is ook mogelijk,
dat het idee van een pan-Arabisme lang-
zamerhandl vervangen wordt door een
pan-Isalamisme. Sinds het tot stand ko
men van de Arabische Liga zijn twee
uitgestrekte Moslim-rijken tot zelf
standigheid gekomen: Pakistan en
Indonesië. Een Liga van pan-Islamie-
tische omvang zou spiritueler zijn, dus
in feite ook mincier kwetsbaar. De Ara
bier, die dagelijks leeft in zijn zand- en
rotswoestijnen,, houdt ervan de realiteit
te ontvluchten in de heroïsche droom,
hij speurt de hemel af naar d!e „Bron
zen Staat', de stad die nimmer wankelt
Misschien dat een pan-Islamisme voldoet
aan deze eisen.
sen als de driejarige school en de een
voudige cursussen. Zestien driejarige
scholen met een totaal van vierhonderd
leerlingen draaien volop. Een twintigtal
eenvoudige cursussen staat op stapel met
ongeveer vierhonderd leerlingen.
De kadervorming vindt steeds meer
ingang. Spr. is van mening, dat deze nog
systematischer en methodischer dient
opgezet te worden. Als wij, aldus spr.,
ergens bij de steeds aanhoudende groei
van de K.A.B. op bedacht moeten zijn,
dan is dat op het steeds massaler wor
den van onze beweging, maar daaraan
moet gepaard gaan een steeds betere op
bouw van kernen. Die massale beweging
vraagt leiders, overal op iedere plaats en
bovenal op alle punten in het bedrijfs
leven en in het openbare leven. Dat
geldt voor het platteland, maar dat geldt
heel bijzonder voor onze nog steeds
groeiende steden met hun duizenden en
duizenden inwoners en de daarnaast
nieuw groeiende industriegebieden rond
de IJmond en rond Vlaardingen.
Wjj zjjn, aldus spr. tenslotte, aalmoe
zenier Geraets bijzonder dankbaar voor
alles wat h(j heel bijzonder in het Hoog
oven-gebied voor tal van onze mensen
doet. Dit Hoogovengebied blijft onze bij
zondere zore vragen. juist omdat er
ook van andere zijde getracht wordt,
misschien met de beste bedoelingen, om
de zorg voor de arbeiders niet te be
perken tot in de onderneming, maar ook
tot ver buiten de onderneming en in een
dergelijke vorm en op een dusdanige
wijze, dat hier de grootste waakzaam
heid geboden is.
Wij hebben het vorig jaar reeds
gewaarschuwd tegen de opzet van Ken-
nemer-Staten en hun Industrie-Volks-
huizen-plannen. Wij blijven hiertegen
waarschuwen.
Zondag wordt in het Concertgebouw
te Haarlem de door de K.A.B. geschon
ken inrichting der St. Willibrorduskapel
in de kathedrale basiliek officieel over
gedragen aan mgr. Huibers.
Het instituut der Franse priester-arbei
ders zal zijn werk onder een meer nauw
gezet toezicht voortzetten, zo verneemt het
K.N.P. uit welingelichte kringen te Rome.
Officiële verklaringen zijn tot op heden
noch door het Vaticaan noch door het
Franse episcopaat verstrekt.
In de toekomst zullen de priesters voor
het werk onder de arbeiders bovendien
zorgvuldiger worden geselecteerd. Het is
hun toegestaan in de fabrieken te blijven
werken en werkkleding te dragen, maar zij
zullen niet meer afzonderlijk wonen, doch
met elkaar in één huis. In het algemeen
gesproken zal dus het instituut aan een
strenger toezicht worden onderworpen in
de hoop, dat wat in vele opzichten onge
woon succesrijk is gebleken van blijvende
waarde zal blijken te zijn. Volgens dezelfde
kringen in Rome zou het instituut, wanneer
deze blijvende waarde niet zou blijken,
definitief worden opgeheven, zo meldt het
K.N.P.
Philippijnse legereenheden zijn giste
ren per vliegtuig overgebracht naar de
provincie Negros, om in Bacolod de
daar heersende onlusten, ontstaan na de
verkiezingen, te beteugelen.- In de pro
vincie Cavité, waar communistische ter
roristen optreden, zijn tanks uitgerukt.
In drie districten werd de plattelands
bevolking geëvacueerd naar de steden,
nadat berichten waren binnengekomen,
dat meer dan 200 zwaar gewapende ter
roristen overvallen beraamden. Magsay-
say, de nieuwe president van de Philip
pijnen, heeft indertijd de communisti
sche guerillatroepen verslagen.
