P.B.O. raakt steeds verder in het slop
Vrije goudprijs gedaald
tot officiële notering
mit u
Bijna iedereen op het feodale Celebes
keert zich tegen Djakarta
Departementale behandeling der
brengt nieuwe vertraging
VERLENGING LEVENSDUUR
ORGANISATIE -LOUWE S
erk S.E.R. ligt stil
SLAGERSBEDRIJF VERKEERT IN
BENAUWENDE SITUATIE
Onrust groeit
gestaag
De molen maalt langzaam
Nu meer goud naar centrale banken?
het allerbeste?
Dreiging bij Holland-Nautic
in Haarlemse gemeenteraad
v. d. Veldt: tracht de mensen rust te
geven en help onverdeeld
Problemen slechts op te lossen als
Zuid-Celebes autonoom wordt
Baaierd van terreur
knevelarijmoord
en doodslag
Hoe spelen de
R.K. clubs?
Sint Paulusgroep in Overveen
bestaat twintig jaar
Aantrekkelijk programma
voor komend weekend
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1953
PAGINA 5
Examens
,c£toSTERDAM (V.u.). Cand. ge-
s "'edenis mr. C. A. van Swigchem,
A&°°rt.
koninklijk bezoek aan
h Maar^ewerkfabriek
Bedrij f sklaver j assers
Vraag dan niet
zomaar om
Vermouth" maar
bestel
::WfM
Gewaardeerd om zijn
superieure kwaliteit
KOEL GESCHONKEN
GOJED GEDRONKEN
B. en W. stonden en
staan op de bres
Ruwe,geschaafde huid...
Staat Oost-Indonesië
Autonomie de oplossing
Z ANDVOORT
Jan de Man treedt op voor
,,'t Helm"
Cultureel Centrum
in Zandvoort?
Tennisclub Zandvoort
Waterstanden
""lm
(Van onze Haagse redacteur)
c - twee jaar geleden verscheen van de hand van prof. Romme een publi-
Hlle. waarin hij zorg, veel zorg, grote zorg en nog eens zorg uitsprak over
stand van zaken met de F.B.O. Het was toen reeds twee jaar geleden,
A de wettelijke grondslag werd gelegd voor de Publiekrechtelijke Bedrijfs-
Sanisatie en prof. Romme constateerde, dat men in September '51 nog
jyeeds niet veel verder was gekomen met deze „urgente noodzakelijkheid".
u over deze klacht weer twee jaar heen zijn gegaan, is het zeker niet te
H °eS om andermaal de vraag te stellen: hoe staat het met de F.B.O.? Up
eerste openbare vergadering van de Sociaal-Economische Raad heeft mi-
s ster-president Drees een rede gehouden, waarin hij zei, dat „als de bedrijf-
„p^appen en productschappen in een redelijk snel tempo tot stand worden
sfibracht, de F.B.O. voor het bedrijfsleven en voor geheel ons volk van grote
o zegenrijke betekenis zou kunnen zijn." Hieruit zou men kunnen conclu-
Tr®h, dat wanneer dit „redelijk snelle tempo" niet bereikt wordt, de F.B.O.
het tegendeel gaat verkeren
Allereerst doet zich dus de vraag
In' wa^ 's een rec*elijk snel tempo?
0 nevenstaand overzichtje zijn voor de
j. ,antwoording van deze vraag een aan-
1 data bijeengezet. Hieruit blijkt, dat
p sinds de indiening van de Wet op de
^"■0. vijf jaren en sinds haar afkon-
ging drie jaren verlopen zijn, doch
er op de dag van vandaag nog
®eds niet één bedrijf- op productschap
^hetionneert. Er valt op dit moment
jj'fs niet eens te zeggen, wanneer men
J*et de materie, welke het eerst in be
handeling kwam die van het land-
ouwschap gereed zal komen.
Het is met de Publiekrechtelijke Be-
hjfsorganisatie een lijdensweg aan het
^°rden. Toen de Wet aanvaard was,
aren de eerste verwachtingen, dat men
k°pral met moeilijkheden te maken zou
U'lgen tussen de organisaties, die de
tenslotte moeten dragen.Die moei-
1 «heden zijn inderdaad niet uitgeble-
ze zijn ook begrijpelijk voor wie
lc" even realiseert, dat de Organisatie-
emissie van de S.E.R. soms voor één
Jjtoductschap met niet minder dan hon-
e'd verenigingen overleg moet plegen.
I 'hmiddels zijn er dit jaar ,echter enke-
e openbare vergaderingen van de S.E.R.
seweest, waarin adviezen voor bedrijf-
°nappen en voorontwerpen voor pro
ductschappen werden afgehandeld. Bij
jï'kaar heeft de Sociaal-Economische
*jaad thans voor een vijftiental „schap
en" de zaken geheel afgewerkt en men
pat zich dus afvragen waar het wach
ten nu nog op is.
Bij informatie bleek ons dat deze ge-
vallen nog steeds bij de Directie Orde
ningsvraagstukken op het Departement
pn Economische Zaken onderhanden
bh. Men moet de moeilijkheden, welke
7,1 ch hierbij voordoen, zeker niet onder
schatten. Om maar eens één detailpunt
noemen: bij het landbouwschap krijgt
Uen bijvoorbeeld te maken met een
Kwestie als die van gemeentelijke boer-
erjjen, waarbij de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten zich op het stand-
Punt schijnt te stellen, dat deze buiten
ue sfeer van de P.B.O. moeten blijven,
riet is maar een zeer klein punt uit een
Zeer complexe materie, doch het tekent
even de veelzijdigheid van het onder
havige vraagstuk. De departementen van
Landbouw, Economische, Sociale en
Binnenlandse Zaken moeten op tal van
Punten bij dit soort kwesties pieespre-
ken.
Dit is echter niet de enige oorzaak
van de vertraging, welke thans op
treedt. De hoofdmoeilijkheid is hierin
gelegen, dat men in feite ten departe-
mente het werk van de Organisatiecom
missie van de S.E.R. nog eens dunnetjes
over gaat doen. Men zou dit kunnen
plaatsen uit een oogpunt van de eigen
verantwoordelijkheid, welke de over
heid behoudt, doch hierbij doet zich de
wonderlijke figuur voor, dat het ambte
lijk element reeds bij het gehele voor
overleg, dat zich even verder op het
Bezuidenhout hij de S.E.R. heeft afge
speeld, betrokken is geweest. Bij de be
sprekingen, welke de Organisatiecom
missie van de S.E.R. met belanghebben
den houdt, kunnen de ambtenaren, die
met de P.B.O. te maken hebben, mee
spreken. Deze functionarissen kenner-
dus alle standpunten en wrijfpunten,
maar wanneer men het eenmaal in de
S.E.R. eens is geworden, gaan de oude
kwesties andermaal spelen op het de
partement. Zo is bijvoorbeeld bekend,
dat men voor het landbouwschap op
nieuw het overleg heeft geopend met
de Stichting voor de Landbouw.
Naar veler gevoel openbaart zich bij
deze gang van zaken een voogdijschap
van de Staat over hetgeen bij het over
leg tussen de organisaties bereikt is.
Ook al ziet men het op dit punt niet
zo somber in, dan blijft er het betreu
renswaardige feit, dat bij deze proce
dure een aangelegenheid, welke zich
toch al zo moeizaam binnen de S.ER.
ontwikkelt, nu ook nog eens in de over
heidssfeer vertraging ondervindt.
Een v. de consequenties hiervan is, dat
verlenging van de levensduur der thans
bestaande bedrijfsorganisaties in de
voedselvoorzieningssector practisch on
vermijdelijk moet worden geacht. In
de Wet is gesteld, dat uiterlijk 15 Fe
bruari 1954 deze bedrijfschappen van
de organisatie-Louwes zouden worden
opgeheven. Aangezien men echter nog
geen P.B.O.-organen heeft, die het werk
van deze organisatie kunnen overne
men, zal de bedoelde termijn wel ver
lengd moeten worden. Bij de nog res
terende overblijfselen van de organisa-
tie-Woltersom ligt de zaak gemakkelij
ker, omdat deze minder practische be
tekenis hebben. Het is dan ook niet te
verwachten, dat men het bestaan van
deze organen zal continueren; wel zal
er echter een bureau moeten worden
gevormd om de z.g. Burgerlijke Stand
van het bedrijfsleven over te nemen en
het vacuum, dat hier dreigt te ontstaan,
op te vullen.
cieratip"K?,rlichtinSsvergadering van de fe-
dagte UtarechtSlaSerspatroonS' Wfe"S'
opend door de wLerd gehouden, werd ge-
van de federatie n CL Burgfr> voorzitter
vast dat er onder haer Burger
onrust gestaag groeide
perimenteert teneinde tot V
komen van de problemen van ïSJ
stand en die van de slagerij d® hef bij
zonder. De hele middenstand ls st
j unctuurgevoelig en economische research
en voorlichting is broodnodig. Het groot
bedrijf de industrie, de zelfbediening
Winkel dat alles zijn bedreigingen van het
«lagersbedrijf. Het is een zegen dat de
industrie tot dusverre zo geïnteresseerd
Was in de export.
Met het noemen van enkele voorbeelden
"it de praktijk en maatregelen die de re-
Kering heeft moeten nemen, schilderde spr.
be benauwende situatie van het slagersbe-
«Mjf. Op verantwoorde en wetenschappe-
Jjike basis moet men de problemen leren
Jennen en aanpakken. Dit is een onver-
J'ddelijke eis van de tijd. Velen hebben
bun slageryen gemoderniseerd maar was
't economisch verantwoord?
tV(j kunnen een voorbeeld nemen aan de
pote bedrijven, de arbeiders en platte-
«ndsorganisaties. Zij alle trokken jonge
badernici aan teneinde hun problemen op
brantwoorde wijze op te lossen. Spr. noem-
jJ, een bijzondere leerstoel een van de
jbbten waaraan men sterk moet denken
dat de aandacht van de studenten ge-
den wordt op de problemen van de mid-
jbhstand. Ook de onderlinge samenwer-
bfl? is bijzonder noodzakelijk, evenals uit-
Wicht g van bet assortiment als tegen-
bgbnt tegen de kruidenierszaken. Het pu-
ke2aaide zaak en men houdt te weinig re-
Vfb'bg met de werkende vrouw en haar
a8 naar panklaar vlees.
eia| ERDAM Cand. politieke en so-
C wetensch. (sectie A) mej. F. Bruins,
ftip, agchus, Amsterdam; cand. Nederl. P.
rj^bos, Amsterdam.
G .C.N'INGEN Cand. econ. wetensch.:
ding» Veer en U. van der Werff, Gro-
b sen; cand. wis- en natuurkunde (F1
B.
kiiwo1 Zeist; doctoraal geneesk.: J.
G Hoogkerk, J. de Jong, Boerakker,
d'dgen Groningen en J. Bosman, Gro-
tr&CHT. Op het proefschrift „Con-
ttiatisi?n il l'étude de l'évolution du rhu-
d'un t„, ufticulaire aigu sous l'influence
t°t dnA ment hormonal" is gepromoveerd
gfiborcJ in de geneeskunde W. Nolen,
A. van c-, Amsterdam; doctoraal rechten:
dité to if, "burg. Utrecht, J. Nolst Tre-
Smit pWormerveer; veearts examen: J.
ker 'oS u cand. sociologie: B. Jon-
J- 'v «stfi. J van Liefland, Utrecht,
biej. 3 2 Utrecht; cand. geneeskunde:
J" Rosier, Zeist.
*en hofo iK-oningih bracht gistermiddag
üelftse a Jaan de N V' Koninklijke
leyne fi ard®werhfabriek „De porce-
Schan via! e Koningin, die in gezel-
Ied van »/r ian J' baron van Heecke-
^'Onplrdlecaten en mevrouw L. A. J.
Werd h,-; Smeth, dame du palais,
ïrOet nk thgang van de fabriek be-
Beift j if °-m- de burgemeester van
de heer D. de Loor.
Spr vroeg zich af of de aandacht niet
te veel gericht is op het vlees inplaats van
op de vleeswaren. Ondanks de aanpassing
moeten wij echter onszelf blijven. Wij heb
ben geen steun te verwachten van ae or-
ganisatie en nog minder van de regering.
Wij kunnen uitsluitend rekenen op onszelf.
Hard werkend en sober levend moeten
wij uitmunten in vakmanschap. De slagers
patroon moet naast een goed vakman te
vens een goed financier en een uitstekend
in- en verkoper zijn, die de eisen van zijn
tijd begrijpt.
Dit zijn enkele zakelijke aspecten van
de situatie, waarin men met de P. B. O.
verkeert. Ernstiger is echter, dat door
deze ontstellend lang uitgerekte behan
deling de Publiekrechtelijke Bedrijfs
organisatie zelf in een crisis is gekomen.
Op het eind van 1951 reeds wees men
er van K. A. B.-zijde op, dat de gevallen
welke door die molen van de S. E. R.
gingen, nog de meest hoopvolle waren.
Anders ligt het in die bedrijfstakken,
waar men misschien niet onwelwillend
staat tegenover het vormen van bedrijfs
organen, dloch nog maar eens eerst af
wacht totdat er enkele voorbeelden van
„schappen" in het Staatsblad verschenen
zijn.
Dit wordt wel een zeer lange afwach-
terij. Men moet dit bovendien nog pro
jecteren tegen de achtergrond van
enerzijds een grote groep in het Nedler-
landse volk, die het helemaal niet ver
driet, wanneer de P. B. O. op de lange
baan' blijft omdat zij liever in vrijheid
en blijheid opereert en andlerzijds een
groep, die er niet zoveel behoefte aan
heeft, dat de P. B. O. wortel schiet, om
dat men nog wel zo lief het werk van
de Bedrijfsorganisatie door de Overheid
zeil ziet uitgevoerd. Wanneer men deze
factoren mee-calculeert, gaat het er naar
uitzien, dat het nog jaren zal duren voor klank te krijgen.
de Bealrijfsorganisatie werkelijk iets be
tekent.
Het werk van de Sociaal-Economische
Raad ligt thans stil. Het heeft weinig
zin om nu met nieuwe schappen te be
ginnen, omdat men eerst moet weten
welk standpunt bij de nu in behandeling
zijnde gevallen de overheid kiest in
kwesties als die van de representativiteit
der organisaties en de z.g. schildersclau
sule (de opschorting van de verordenen
de bevoegdheid inzake lonen en arbeids
voorwaarden). De kwestie der schilders
clausule bijvoorbeeld keert terug bij een
regeling voor de Horeca-bedrijven.
De situatie van vandaag is, dat er op
en tussen de departementen nota's heen
en weer gaan, doch dat er geen schot in
de zaak komt. Ook als men wil billijken,
dat de overheid nog eens een keer gron
dig de zaak (die zij overigens reeds
grondig moet kennen door haar verte
genwoordigers hij de S.E.R.) doorneemt,
dan nog valt niet te begrijpen waarom
onder gevallen, waarbij zich geen com
plicaties voordoen bijvoorbeeld in de
sector van de vleeswaren geen streep
wordt gezet. Dergelijke gevallen schijnen
wei op de agenda voor de Ministerraad
te komen, maar men brengt het niet tot
afhandeling. De P.B.O. geraakt in het
slop zo zij er al niet ver in zit en
de uitlating, welke met een andere be
doeling destijds in de Memorie van Ant
woord aan de Eerste Kamer gedaan
werd, namelijk, dat de Regering niet
voornemens was de ontwikkeling van
de Bedrijfsorganisatie te forceren, be
gint op het eind van 1953 een ironische
De grootse plannen tot stichting van een landbouwschap zijn tot
dusverre vastgelopen bij de Sociaal-Economische Raad Thans mag echter
verwacht roorden, dat nog dit mr het landbouwschap tot stand zal
komen". Dit verklaarde op 21 April 1952 de heer C. J. v. d. Ploeg, voorzit
ter van de Nederlandse Katholieke Landarbeidersbond op een vergadering
VaU W%Kziin' thans ™im 'achttien maanden verder en het loont de moeite
na te gaan, hoe het nu met het landbouwschap, dat er hetvorig jaar
gekomen zou moeten zijn, staat. n n t-ij
Pro memorie zij vermeld, dat het wetsontwerp op de P. B. O. in Juli
7 QAQ hii de Tweede Kamer werd ingediend; na de parlementaire behande
ling doorlopen te hebben, kwam de Wet medio Februari 1950 af. In Mei
van datzelfde jaar begon'de S E. R. te draaien. In Augustus 1951 kwam
de indiening van het eerste „schap dat voor de landbouw De behan
deling van deze materie bij de Organisatiecommissie van de S. E. li.
duurde van September 1951 tot Maart 1953.
In April van dit jaar passeerde het landbouwschap de Sociaal-Econo
mische Raad en medio Mei volgde de indiening op het departement van
Economische Zaken.
Thans staat men op het einde van het jaar 1953, maar er is nog steeds
geen landbouwschap in zicht.
Op de Europese vrije goudmarkten is
vandaag de goudprijs gedaald tot het
laagste punt sedert 14 jaar n.l. 35 dollar
per ounce fijn. Daarmede is de goudprijs
in Europa op gelijke hoogte als de offi
ciële aankoopprijs van het Amerikaanse
Ministerie van Financiën gekomen, die
in 1934 aldus werd vastgesteld. Het agio
boven de officiële goudprijs, dat sedert
het uitbreken van de oorlog in 1939 voor
de vrije goudprijs bestond, is in Europa
daarmede verdwenen. De goudproducen
ten zullen niet langer voordeel hebben
van de verkoop van hun productie op
de vrije markt en er zal nu wel meer
goud tegen de officiële prijzen naar de
oentrale banken gaan, hetgeen de natio
nale goudreserves ten goede zal komen.
Een belangrijke factor voor de daling
van de goudprijs is het besluit van het
Internationale Monetaire Fonds van
September 1951 geweest. Dit fonds stond
toen de aangesloten landen toe hun
goudproductie tegen agioprijzen te ver
kopen. De laatste maanden was het agio
van de vrije goudprijs klein geworden.
Dat het thans geheel verdwenen is,
wordt toegeschreven aan goudverkopen
door de Sovjet-unie. Hoewel deze ver
kopen niet groot waren, hadden zij wel
een ongewoon grote psychologische in
vloed, als gevolg van het feit, dat de
omvang van de Russische goudvoorraden
volkomen onbekend is.
Vlak voor de devaluatie van het pond
sterling bereikten de vrije goudprijzen
in Juni 1949 het hoogtepunt van 52
dollar per ounce fijn.
In de Bedrijfsklaverjascompetitie waren
in de afgelopen week de uitslagen als volgt:
Hoofdklasse; SAC 1Spoorboys 1 122
122; GEB 2—PTT 1 114—130; DSH 1—L.
Coster 1 124—120; DKC 1—GEB 1 128—116.
Ie klasse A: Stork 1—Union 1 130—110;
Johez 1—Figee 1 108—122; Boru 1—OW 1
118—128; Beijnes 1—HSM 1 124—136. Ie kl.
B: L. Coster 2—Boru 2 134—110; Johez 2—
SAC 2 118—120; DSH 2—HSM 2 128—124.
2e klasse A: OW 2—SSH 1 126—118; Meer
zicht 1—CPTT 1 124—128; Spoorboys 2—
PTT 4 138116; Figee 2Holtic 1 132108.
2e klasse B: PTT 3—Figee 3 116—126; SCA
3—GEB 3 122116; Holtic 2DSH 3 110
132; HSM 3—Beijnes 3 130128; Boru 3
Stork 3 120—126.
3e klasse A; PTT 5—Johez 3 114—134;
Johez 4Meerzicht 2 122118; Union 2
OW 3 118—132; Figee 4—DSH 4 114—138;
DKC 4—Nederland 2 118—114.
Advertentie
c<>.
HAtriHhKossi
De ernstige moeilijkheden bij de N.V.
Machinefabriek en Scheepswerf „Hol
land Nautic", waarbij ruim vijf hon
derd man personeel betrokken is, heb
ben Woensdagmiddag een weerklank in
de raad gevonden, door de vraag van
de communisten of B. en W. stappen
hebben ondernomen om de werkgele
genheid in deze industrie te behouden.
Deze vragen waren overbodig, omdat
genoegzaam bekend was, dat .de burge
meester reeds vóór de moeilijkheden
buiten het bedrijf bekend waren, con
tact had opgenomen met de directie van
het bedrijf en instanties, die er bij be
trokken waren. Ook wethouder Happé
heeft zich zeer ingespannen om een ca
tastrophe te voorkomen, terwijl in de
raadsvergadering bleek, dat de heer v.
d. Veldt (K.V.P.) zich in het kader van
de Uniebonden zeer inspant om voor de
arbeiders te bereiken wat maar moge
lijk is. De communist Hennevelt heeft
driemaal zeer uitvoerig gesproken, maai
de korte rede van de heer v. d. Veldt
maakte de raad stil, omdat zij recht uit
het hart kwam en een hartstochtelijk
beroep deed op het behoud van de rust
Advertentie
,,;t rfp zoals die zich tegenwoordig voordoet, is slechts te
verklaren ut ontwikkeling in de periode na de Japanse bezetting.
Japan had de vrijheid toegezegd en de proclamatie van de
onafhankelijkheid van Indonesië op 17 Augustus 1945 werd in republikeinse
kringen met grote vg egroet. Die republikeinse kringen trof men in gro
ter en kleiner jormaat aari in vrijwel alle streken van Celebes, tot zelfs in de
Heidens-Christelijke Saadan-Toradjalanden. De christelijke invloed in dit Zuid-
Toradjagebied is veel groter dan het percentage van de officieel gekerstenden
zou doen denken. Tengevolge van het onderwijs, dat vele jaren door de zending
en later ook door de Missie werd verzorgd, mede door de gezondheidszorg, een
en ander gecombineerd met het regelende beleid van het Binnenlands Bestuur
was van grote invloed op de bevolking.
De drie republikeinse voormannen
te Makasar waren: dr. Ratulangi (over
leden), Tadjoedin Noer (thans een
vooraanstaande figuur in het Indone
sisch parlement) en Nadjamoedin
(eveneens reeds overleden). Alle drie
waren anti-koloniaal, doch niet anti-
Nederlands.
Dr. Ratulangi werd door Soekarno
benoemd tot gouverneur van Celebes,
Tadjoedin Noer was de tweede man on
der Ratulangi en Nadjamoedin werd
burgemeester van Makassar.
Door het gezagsvacuüm, dat ontstond
tussen de capitulatie van de Japanners
en het langzame bezetten van de voor
naamste punten op Celebes door de
Australische troepen, heeft het extre
misme in Zuid-Celebes de kop kunnen
opsteken. In plaatsen als Parepare,
Watampone en Palopo verwachtte men
in September 1945, dat de Nederlanders
als overwinnaars op Celebes zouden
terugkomen. Naar aanleiding van pam
fletten, die de Nederlandse regering
per vliegtuig had doen uitstrooien,
werden op verscheidene plaatsen door
inheemsen hulpcomité's opgericht, ten
einde de berooide Nederlanders van
voedsel en kleding te voorzien. Te Pa
lopo was in September 1945 een mo
numentale erepoort opgericht met de
woorden „Slamat datang", d.i. „welkom'
Deze poort heeft er tot in November
gestaan.
Reeds in September 1945 begon in
Makassar en Parepare het extremisme
de kop op te steken. Door middel van
het toepassen van terreur-methoden
kregen de extremisten de feitelijke
macht in handen. Het extremisme vond
een voedingsbodem in die landen als
gevolg van de avontuurlijke geest onder
de jongere Boeginezen en Makassaren.
Men was geen man, wanneer men niet
tenminste een karbouw gestolen had.
Steek-perkara's hadden de bewonde
ring van het schone geslacht. Beledi
gingen, en men was lichtgeraakt, wer
den op de punt van de vlijmscherpe
„badik", de dolk het Boeginese na
tionale wapen uitgevochten. Het
bendewezen heeft op Z.W. Celebes in
tijden van gezagszwakte immer hoogtij
gevierd.
De Australiërs op Z.-Celebes waren
(gelukkig maar!) begerig om naar hun
woonsteden terug te keren en hebben
de K.N.I.L.-detachementen, die van
her en der kwamen opdagen, vlot toe
gelaten en de kazernes aan de Neder
landse militaire autoriteiten overgedra
gen.
Na de onvermijdelijke botsingen tus
sen het K.N.I.L. en de extremisten,
werd de orde en rust in het algemeen
snel hersteld en door de naar rust
hunkerende bevolking werd dit zeer
gewaardeerd.
In die tijd weken vele verzetslieden
uit naar Java, van waaruit men het
Celebes-verzet poogde te stimuleren.
hetgeen herhaaldelijk leidde tot nieu
we krachtmetingen.
De scherpe actie van Kapitein Wes
terling, die eind 1946 in een deel van
Zuidwest Celebes werd gevoerd, was
noodzakelijk, teneinde de verschrik
kelijke op de bevolking uitgeoefende
terreur der extremistische infiltran
ten, onder wie zich o.a. Javanen, Ba
taks en Menangkabauers bevonden, te
breken. De toegepaste methoden
kunnen niet in alle opzichten verde
digd worden, effectief waren zij wel.
De extreme elementen, die op Java
gereed' stonden, om steeds maar weer
onrust te zaaien op Zuidwest-Celebes,
stonden onder leiding van overste Ka-
har Moezakar, de zoon van het kam-
ponghoofd van Boea, gelegen elf km.
ten Zuiden van Palopo.
Deze Kahar Moezakar en vele van
zijn officieren waren door familieban
den verbonden met de zeer invloedrijke
adel van het feodale Zuid-Celebes.
De staat Oost-Indonesië werd in de
jaren 1946-1949 in snel tempo opge
bouwd door vruchtbare samenwer
king van Nederlanders en Indonesiërs.
Het bestuur werd gedemocratiseerd
door de instelling van een parlement,
daërah- en landschapsraden. De Oost-
Indonesische regering had niet alleen
in theorie, maar ook in feite de lei
ding Uiteraard moest deze democra
tie van lieverlede groeien. Toen moest
de levenskrachtige staat Oost-Indone
sië, onder haar bekwame president
Tjokorde Gde Rake Soekawati, tot el
ke prijs vernietigd worden.
Dit geschiedde in 1950. De uitgeweken
verzetslieden, Kahar Moezakar en con
sorten werden op Celebes losgelaten, on
getwijfeld met medeweten van de toen
malige minister van Defensie. Slechts te
Makassar werd korte tijd tegenstand ge
boden bij de officiële landing van de
T.N.I., het leger van Java. De streng in
de garnizoenen geconsigneerde K.N.I.L.-
detachementen hielden zich afzijdig, dank
zij de grote tact, die door de Neder
landse officieren aan de dag werd ge
legd.
De extremistische benden landden met
prauwen op verscheidene plaatsen aan
de kust van Zuid-Celebes en namen of
ficieel, in naam van de Republiek In
donesië, de macht in handen. In Cele
bes echter waren toen snel-gevormde
benden ontstaan, die onder bedreiging
met geweld zich meester maakten van
dP wapens der politie. Deze benden, die
niet alleen bestonden uit republikeinen,
mengden zich in het spel. Sommige le
den van ^elfbesturende gebieden vorm
den daarop uit overwegingen van lijfs
behoud eigen benden. Het gevolg van
dat alles was, dat in een aantal be-
stuursressorten de benden door en te
gen elkaar ageerden.
Chaotische toestanden ontstonden al
lerwegen, terreur, knevelarij, moord en
doodslag waren aan de orde van de dag.
De baaierd werd nog vergroot doordat
alle hoofden, van zelfbestuurders tot
kamponghoofden, uit Java officieel wer
den afgezet, beter nog verjaagd. Er wa
ren streken, waar deze oude adat-macht
hebbers, soms met hun gehele familie,
als zjjnde pro-Nica (d.w.z. geporteerd
voor het Nederlandse bewind) werden
gedood; lees: onder de gruwelijkste
martelingen ter dood werden gebracht.
Een enkele maal werden zij vervangen
door familieleden van mindere rang.
Alles stond in het teken van de Ja va-
centrische politiek en dat heeft weer
ten gevolge gehad, dat tenslotte bijna
iedereen op het feodale Celebes zich te
gen Djakarta keerde en ging sympathi
seren met Kahar Moezakar, wiens Ten
tara Islam, Islamietisch leger, zich effec
tief en met kans op succes tegen de
T.N.I. kon verzetten.
De problemen van Zuid-Celebes,
die deze verwarde toestanden deden
ontstaan, zijn slechts dan op te lossen,
wanneer wordt afgezien van de Java-
centrische politiek en aan Zuid-Cele
bes in belangrijke mate autonomie
wordt verleend. Daar Kahar Moeza
kar steun ontvangt uit alle lagen der
bevolking, kan zijn beweging niet de
kop worden ingedrukt door militaire
middelen.
Aanvankelijk was een Javaan be
noemd tot gouverneur van Celebes. Hij
voerde tot voor kort een schijnbewind.
Thans is de Boeginees Lanto Daëng Pa
sewang in zijn plaats tot gouverneur
aangesteld. Deze persoon, van oudsher
felrepublikein, was lid van het over
gangsparlement, dat de liquidatie van
de staat Oost-Indonesië tot stand heeft
gebracht.
Het bergvolk der Toradja's was bjj al
deze ernstige verwikkelingen lijdend
voorwerp, daar de bergbewoners deels
Heidenen en deels Christenen zijn en
nimmer aan gewapende acties tegen de
Nederlanders hebben deelgenomen, hoe
wel gematigde republikeinen onder hun
leiders aanwezig zijn. Zjj hebben over
al, waar Kahar Moezakar tegen hen
ageert, de keuze om Mohammedaan te
worden, dan wel te worden omgebracht.
Zeer velen gaven echter hun overtuiging
niet prijs en vielen dan ais martelaren
van hun geloof.
G. L. T.
onder de werknemers en het samen op
trekken in één verband om daardoor
sterk te staan. Niettemin is gebleken,
dat de financiële omstandigheden van
het bedrijf dusdanig précair zijn, dat
enkele millioenen nodig zijn om het
technisch goed geoutillieerd bedrijf van
de ondergang te redden.
De heer Henneveldt begon met op te
merken dat het bedrijf begin van het
volgend jaar zal moeten worden opge-
heven wegens financieel onvermogen
De wethouder heeft geen enkel positief
resultaat kunnen bereiken voor de 500
werknemers, zei hij, en toch gaat het
hier om een technisch gesproken gezond
bedrijf, dat nog voor 2 V, millioen orders
had. De scheepsbouw kon nog een jaar
voort, de machinebouw IV2 jaar. Ook
een groep van nevenbedrijven en de
middenstand zullen door de catastrophe
getroffen worden. Een financiële rege
ling moet echter nog mogelijk zijn.
Wethouder Happé antwoordde, dat
het college niet passief gebleven is. Er
is gesproken met de kern van het per
soneel en met vele instanties om inge
licht te worden. Dit alles geschiedde
om het grote sociale doel: het behoud
van werkgelegenheid. Het gevaar van li
quidatie dreigt, en staat dus nog niet
onomstotelijk vast. Het bedrijf kan in
al of niet gewijzigde vorm worden voort
gezet, maar dan is de vraag hoevelen
er nog werk zullen kunnen vinden. Er
is overleg gepleegd met de Uniebonden,
het Gewestelijk Arbeidsbureau, het per
soneel en de directie. Het is echter niet
in het belang van de zaak om gedetail
leerde mededelingen te doen over ge
dane stappen en behaalde resultaten.
De nieuwste phase is de aangevraagde
surséance van betaling. De uitwerking
hiervan kan gunstig of ongunstig uit
vallen. Is voortzetting van de industrie
economisch verantwoord, dan gaat 't om
aantrekken van geld; is dat niet zo, dan
kunnen ook B. en W. niets meer berei
ken. Veel valt buiten de competentie
van het college. Waar echter enige kans
op redelijk succes mogelijk leek, ston
den B. en W. op de bres en zij zullen
niet versagen. Men moet niet vergeten,
dat het om een bedrag van vijf milli
oen gaat, ongeacht de vordering van cre
diteuren. De vragen in de 2e Kamer be
helzen het gedrag van de Herstelbank,
die 2 millioen investeerde en al of niet
voldoende controle uitoefende. Stopzet
ting van de afvoer van materialen kun
nen B. en W. niet tegenhouden. Het wa
ren geen materialen van de Holland-
Nautic,, maar van de opdrachtgevers.
Het zou hoogst onverantwoordelijk
zijn indien het gemeentebestuur zich in
een millioenenzaak zou storten hetgeen
het geval zou worden als de gemeente
het bedrijf overnam en de crediteuren
bovendien betaalde. Niemand is in staat
het college een begaanbare weg aan te
wijzen om het bedrijf te redden.
Wij moeten, zo besloot de wethouder,
niet kijken naar de kiezer of naar poli
tieke partijen. Wij hebben allemaal het
zelfde gevoel, n.l. dat er mensen in nood
zijn en dat we gezamenlijk moeten hel
pen. De heer van der Veldt bracht hul
de aan het college voor de zeer vroeg
tijdige bemoeiing. Tot de communisten
zei hij: Ga niet werken buiten uniever-
band, tracht de onrust niet te vergro-
(Zondag 22 November),
ADO—DEM
WilskrachtVelsen
RipperdaVitesse
USVU—SVA
Onze Gezellen—Swift
ASV—DSS
Graaf WillemVVSB
MeerburgTeylingen
SJC—DOSR
LisseW armunda
Inzendingen tot Zaterdagochtend ne
gen uur op een open briefkaart aan de
sportredactie van de N. Haarlemsche
Crt., Smedestraat 5, Haarlem. Over de
prijsvraag wordt niet gecorrespondeerd.
Binnenkomende klachten over onjuist
heden worden onderzocht en zo nodig
gerectificeerd. Meent men, dat de thuis
club wint, dan vult men het cijfer 1 in,
bezoekende club is 2, gelijk spel is 3.
Voor iedere goede oplossing wordt 1
punt toegekend.
In „Zomerlust" kan men Donderdag
avond 26 November voor de tweede
keer kennis maken met een kunste
naar, die reeds eerder in Zandvoort
optrad als begeleider van enige opera
zangers. Zijn spel werd toen door de
toehoorders zeer gewaardeerd.
Op deze avond echter treedt Jan de
Man als solist op, onder auspiciën van
de Zandvoortse culturele kring „*t
Helm".
Hij speelde in vele grote steden van
Europa. In Amerika gaf hij talrijke
pianoconcerten, tevens voor de radio.
Hij bekroonde zijn studies met zijn
solisten-examen medio 1950 in het
Kurhaus te Scheveningen. Bij die ge
legenheid speelde hij o. 1. v. Ignace
Neumark het 5e pianoconcert van Cho
pin. Hij slaagde „cum laude" en bo
vendien werd hem door een jury van
musici van wereldfaam de zelden ver
leende „prix d'excellence" toegekend.
Sindsdien concerteert hij geregeld in
ons land, doch ook veel in het buiten
land. Het piano-recital, dat hij in Zand
voort geeft, omvat o.m. werken van
Mozart (Sonate KV 282), de Sonate
Pathétique van Beethoven, Carnaval
op. 9 van Schumann, „Groyscas" van
Granados en „Pour le piano" van De-
bussy<
's Middags geeft Jan de Man een re
cital voor scholieren. Dan speelt hij
delen uit „Kinderzegen" van Schu
mann en „Children's Corner" van De
bussy.
Door het P. v. d. A.-raadslid van Zand
voort, mr. H. M. Porrenga, is een voorstel
ingediend om een culturele commissie te
benoemen. Deze commissie zal dan ae
werkzaamheden der culturele verenigingen
moeten coördineren en activeren en adviee
moeten geven aan het gemeentebestuur
over culturele zaken en de subsidiëring
daarvan.
Als cultureel centrum van Zandvoort wil
de heer Porrenga reeds thans aanwijzen
het gebouw van de Wim Gertenbach-
school, dat leeg komt als een nieuwe ulo
school is gesticht.
Opgericht is een vereniging „Tennis
club Zandvoort", die een drietal ten
nisbanen zal aanleggen nabij de Ken-
nemer Golfclub. De vereniging heeft
de hulp van de gemeente ingeroepen
en vraagt een renteloos voorschot
van f 5.000.
Donderdag 19 November
Hoog water: 1.41 u. en 14.02 u.
Laag water: 9.49 u. en 22.04 u.
Vrijdag 20 November
Hoog water: 2.26 u. en 14.47 u.
Laag water: 10.33 u. en 22.52 u.
Advertentie
fjiyBOUfinS
Het HOEDJE voor ELK KAPSEL
In Melusine 5.93
In Velours/chiffon 7.95
In alle mode-tinten bij
MODE
MAGAZIJNEN
ANEGANG 24
FRANKENSTRAAT 8—5
ten, maar integendeel rust aan de men
sen te geven. Maak de mensen niet mis
moedig nu er nog van alles gebeuren
kan. Het speet spr. dat twee leden uit
het bedrijf zich afgescheiden hebben
van de kerncommissie en met behulp
van de E.V.C. een petitionnement sa
menstelden. De voorzitter stelde daarna
voor de mededelingen voor kennisge
ving aan te nemen en sloot de vergade
ring.
Dinsdag 24 November is het twintig jaar
geleden, dat de Sint Paulusgroep in Over
veen werd opgericht. Ter gelegenheid van
dit vierde lustrum wordt Zaterdagmid
dag om drie uur een tentoonstelling ge
opend. die in en rond het hordenhol en
hoofdkwartier aan de Zijlweg 309 te Over
veen wordt gehouden. Iedereen kan daar
gratis terecht, Zaterdag van 's middags drie
uur tot 's avonds tien uur en Zondag vanaf
twaalf uur tot tien uur 's avonds. De expo
sitie geeft middels logboeken, foto's enz. een
beeld van twintig jaar verkennen in Over
veen, verder zijn er pioniermodellen, gips
afdrukken, huisvlijt (houtsnijwerk, padden
stoelen, tekeningen enz.) te bewonderen.
Bulten is een modelkamp ingericht en heb
ben de jongens een toegangspoort gepion-
neerd en de molen van de jamboree 1937.
Dank zij de welwillende medewerking van
de stichting „De Kennemerduinen" is op
de tentoonstelling ook een duindiorama
aangebracht van twaalf vierkante meter.
Een eigen restaurant geeft de misschien
vermoeide bezoeker gelegenheid om weer
wat op verhaal te komen.
Zondagochtend om negen uur wordt er
een gezongen H. Mis opgedragen, waarna
een feestelijk ontbijt volgt in Domi voor
alle leden en oud-leden van de groep.
De jeugd van 7 tot 14 jaar kan 's middags
in Domi terecht, waar om half twee de
voortrekkers van de „II Poverellostam" een
poppenkast zullen verzorgen. Het program
ma vermeldt verder een tekenfilm, de jam
boree-film 1947 en de spannende avontu
renfilm „Het geheim van de Valckenhorst".
Hetzelfde programma wordt die middag
weer om vier uur gebracht.
's Avands worden om kwart over acht de
ouders, genodigden en andere belangstel
lenden in Domi verwacht. Vóór de pauze
zullen verkenners en welpen acteren en
een grote sprookjeswedstrijd zal ieders aan
dacht vragen. Na de pauze zal een film
voorstelling worden gegeven, waarin opge
nomen 'n tekenfilm, de jamboreefilm 1951 en
als hoofdschotel de verkennersfilm „Rid
ders zonder harnas".
Ter gelegenheid van dit jubileum is een
keurig verzorgd programma uitgegeven.
