Haarlemmers, die in KERSTNACHT
op liun post moeten blijven
Stad
in de nacht vraagt om
en bescherming
H
H
0
J
A
j
„HET HEILIG KERSTMISGILDE TE HAARLEM"
Eeuwenoude Broederschap met gods
dienstige inslag
(p"'k"*8"" -O
H
veili
Een bril?
r
r
Meerderheid van leden geen
Haarlemmers meer
Y
BLIKSEMAFLEIDERS
Van kathedraal
naar basiliek
s
Veilige nacht
N
I
FEDERMANN
Goed spoor
V..
Op Kerstwacht
J
NATUURLIJK
I
Juffrouw Ka-Nul-Twee
in de Kerstnacht
Kerstkindjes
GEEN NACHT ZONDER MATRAS!
HAARLEMS MATRASSENHUIS
Brandweer paraat
Si
mz*.
f Hoogtij der kosters
HERINGA WUTHRICH
SLEUTEL WEG?
DONDERDAG 24 DECEMBER 1953
PAGIttA
onderden malen zal deze week gevraagd zijn aan
poliiie-agenien en verpleegsiers, aan postambtenaren
en soldaten: ben je thuis met Kerstmis of heb je dienst?
Niet alle mensen kunnen Donderdagavond uit de werk-*
kring stappen mei de heerlijke gedachte, dat er drie dagen
van intense huiselijkheid voor de boeg staan, rondom de
kerststal en de kerstversiering, de gedekte tafel, hei kaars
licht en de gewijde liederen. Zelfs in de Kerstnacht zijn
er nog velen, die voor Uw veiligheid, Uw gezondheid en
Uw dagelijkse behoeften waken. U hebt daar misschien
nooit over nagedacht en daarom hebben wij hier en daar
ons licht eens opgestoken, waarvan U de resultaten in
onderstaande reportage gewaar zult worden.
J
Kapelversiering in plaats
van gildemaaltijd
v.
Eeuwenoude traditie gilvoornzove°rUwijSweteanfheeft het gilde
„DE SLEUTELSPECIALIST
a
nachtwacht zijn ronde, inspecteert ra
men en deuren en zal zich niet ongerust
maken als hij licht ziet branden in vele
huizen of abnormaal veel wekkers
hoort aflopen. Hij zal even blijven staan
om vast te stellen, dat het nu de blijde
kerstklokken van de kathedraal St. Ba-
vo zijn, of van die in het torentje der j
Kleverparkkerk, in Noord of Zuid, in i
stad of randgemeente. Hij zal zich min-
der eenzaam weten, want overal zal hij j
wandelaars ontmoeten, in de kraag ge-
doken, zwijgend, op weg naar de Mis,
die het ,,Puer Natus est" zal verkondi
gen.
c
Gebeurt er in de Kerstnacht wel
eens iets, waarbij politie-assisten-
tie wordt gevraagd?, zo infor
meerden wij dezer dagen bij verschil
lende hooggeplaatste politieambtenaren
in Haarlem. En overal klonk, na enig
nadenken, het antwoord: „nee, eigen
lijk nooit". En dit antwoord is des te
merkwaardiger, omdat men zou ver
wachten, dat juist in de Kerstnacht,
wanneer vele mensen van huis zijn,
ongure elementen de kans schoon zien
om hun slag te slaan. Een brigadier
wist zich warempel nog te herinneren,
hoe 18 jaar geleden een deftig heertje
in de Kerstnacht thuis kwam en tot
de ontdekking kwam, dat hij zijn sleu
tel niet bij zich had. Een gedienstige
agent, die juist passeerde, redde hem
echter uit de moeilijkheden door een
ladder te halen, met behulp waarvan
de politiebeambte tegen de woning op
klauterde, een raam openwrikte met
zijn sabel, naar binnen klom en de deur
opende voor de dankbare man.
Maar hoe dan ook, zoals iedere nacht
zal ook deze Kerstnacht weer vele
agenten uit hun bed houden voor de
nachtelijke controlerendjes, noodzake
lijk voor de veiligheid van de stad.
Want al denkt bijna niemand daarbij
na, onze ongestoorde nachtrust hebben
wij toch maar voor een groot deel te
danken aan de nimmer aflatende oplet
tendheid van onze spiedende politie
mannen.
Het aantal surveillerende agenten,
dat 's nachts dienst doet, is bijna even
groot als overdag. Ook de verkeerspo
litie opereert door, zij het in geringe
sterkte. De justitiële dienst zal de
Kerstnacht zelf maar twee ïan ver
gen. Enkele inspecteurs hebben piket
dienst, hetgeen hun niet belet rustig
te sluimeren in Morpheus' armen, tot
dat een eventueel telefoontje hen tot
actie roept..
et meest in het oog springende
kenmerk van de Nachtveilig
heidsdienst is wel, dat dit appa
raat in werking treedt, wanneer „nor
male" mensen op één oor liggen. En al
mogen in de Kerstnacht wat minder
mensen aan de voorgeschreven acht uur
rust toekomen, als cosmisch verschijn
sel verschilt deze nacht voor de nacht
wakers als zodanig in niets van de ove
rige. Duisternis is voor booswichten een
machtig wapen, en dus dient dit wapen
onschadelijk gemaakt te worden. Veer
tig mensen, wier ogen aan het donker
gewend zijn, zullen ook deze Kerst
nacht weer waken over de veiligheid
van onze stad.
Als bijna de gehele Kerstnacht door
de klokken de anders zo bijna beang
stigende stilte zullen verjagen, doet de
Advertentie
t
p feestdagen zijn vele mannen
van het spoor meestal niet bij
moeder thuis. Het lijkt dan wel
of het de honkvaste Nederlander naar
zijn hoofd geslagen is: hij lijdt onbe
twist aan een uithuizigheid van het
ergste soort en onderneemt op zulke
dagen reizen in de orde van grootte
Groningen—Maastricht. Hij dendert
langs stations en stationnetjes, langs
perrons en perronnetjes en wordt mis
schien wel boos, wanneer de man met heer Th. Bossers, hebben wij kennis ge-
Ja. Ja.en u, mijnheer? „Ooooh.
ik heb vrij", is dan de commentaar,
verontwaardigd en' met grote onbillijke
ogen gegeven.
Morgen is het Kerstmis. Van
nacht werken op het Haarlems
station ongeveer 25 mensen, die,
als zij de Kerstklokken horen luiden,
een sigaret of een pijp opsteken j
om wakker te blijven. De rangeerders
lopen de sporen na, de seinhuiswach
ters van Halfweg tot aan Heem
stede bedienen de handles en
bomen om de nachttreinen veilig door
te loodsen, die langs het zilveren lint
hun weg zoeken naar het volgende sta
tion, waar eenzelfde merkwaardige
sfeer hangt om tenslotte in de klare
stilte van de Eerste Kerstdag ergens te
stoppen en te wachten.tot het sein
op veilig wordt gezet.
Wij weten niet of de uren van zulk
een Kerstnacht sneller wegdraaien dan
de normale nachtelijke uren, wel weten
wij,, dat de spoormannen, wanneer het
werk er opzit, de aflossers een goede
Kerst zullen wensen. Nog even wellicht
zullen zij kijken naar de lampenist, die
nog maar een heel klein lichtje draagt.
De Kerstdagen zijn steeds voor de
Spoorwegen bijzonder druk. In de kleine
ruimte van het kantoor van de chef, de
de rode pet en het spiegelei wat al te
lang een goede kennis een zalig-ik-
weet-niet-wat toewenst. „Laat die vent
opschieten. Hij heeft toch dienst
maakt met de man, die het, wat de
dienst betreft, voor het zeggen heeft. Op
zulke dagen moet de heer J. P. van Eijs-
den tonen een wereldwonder te zijn, die
r
Gr. Houtstr. 37 - Rijksstraatweg 246 B
Ook voor alle ziekenfondsen
Is soldaat in de Kerstnacht op
wacht staan heeft toch wel een
bijzondere sfeer. De lichten rond
om de kazerne en opslagplaatsen zijn
vreemder, onbestemder nog dan in an
dere nachten; zij geven aanleiding tot
stil gemijmer. Met je gedachten zit je
in de Nachtmis of rondom de matineuze
Kerstdis, feestelijk gearrangeerd met
veel kleurige kaarsjes, die beverige
figuren op het behang toveren. Nog
dieper duik je in je overjas weg, als
of je die beelden wilt koesteren. Je
geweer - ook in deze nacht geladen -
weegt zwaar en in je nek voel je die
vreemde pijn van het staan, welke je
wakker houdt.
Je vindt het niet leuk om met deze
hoogtijdagen in de kazerne te zitten;
nog nooit heb je zo vurig verlangd
naar dat burgerkloffie. Maar al die
nachtelijke herinneringen - temidden
van geluiden, welke je niet allemaal
goed thuis kunt brengen - maken van
de wacht een aparte Kerstmis, die je
nog lang heugen zal, ondanks het om
floerste lichtje boven je schildwacht
huisje
Zo staan er vannacht honderden
jongens, ook in de beide Haarlemse
'kazernes, die binnen haar muren vele
militairen op het feest van Kerstmis
hebben, nu een legerorder heeft be
paald, dat 50% van „de hap" naar huis
mag, terwijl het restant de feestdagen
in de garnizoenen moet vieren. De
legerleiding in de beide kazernes heeft
echter in samenwerking met de ver
schillende R.A.O.-officieren gezorgd
voor een buitengewoon programma,
dat zeker niet de huiselijke sfeer ten
volle kan vervangen, maar dan toch de
soldaat een vrolijke afleiding bezorgt.
Allereerst worden de katholieke mi
litairen in de gelegenheid gesteld om 5
uur een Nachtmis bij te wonen in de
St. Francisca Romanakapel, waarna een
gemeenschappelijk ontbijt in het Katho
liek Militair Tehuis. De militairen van
de Koudenhorn verzamelen zich de
eerste feestdag om een gemeenschap
pelijk kerstdiner, waarvoor ook de da
mes en verloofden zijn uitgenodigd.
De Ripperda-kazerne heeft dit genoeg
lijke feest op de tweede Kerstdag. Ver
volgens zijn er dan nog onderlinge
wedstrijden, cabaret-programma's en
toneeluitvoeringen, terwijl Zondag 27
December in het K.M.T. „Het ongedul
dige hart" wordt opgevoerd door de
Haarlemse Toneelgroep „Ludamus".
Vermelden wij nog de aardige ver
rassing, welke de wacht in de Kouden-
horn-kazerne bereid werd; alle knapen,
daarbij betrokken, kregen een pakketje
van het Katholiek en Protestants Thuis
front.
Om vier uur zou de Nachtmis
beginnen en met slaperig ri
tueel hadden wij de avond
tevoren de wekker op drie uur ge
zet. Maar natuurlijk moest het juist
die nacht zijn, dat wij met een schok
wakker werden en ontsteld tot de
ontdekking kwamen, dat de wekker
geen k(t)ik meer gaf. Voetstappen
schuifelden langs het raam en met
een „zie je wel" waren wij er bij
voorbaat zeker van, dat het op slag
van vier moest zijn. Te laat!
Doch daar kon nog een reddende
engel zijn'. De juffrouw van de tele
foon: Ka-Nul-Twee. Na natuurlijk
eerst Ka-nul-drie gedraaid te heb
ben, kwamen wij met die „riullige"
twee ter bestemder plaatse en in
die nacht klonk de engelachtige
stem van de juffrouw: drie uur zes
en twintigdrie uur zes en
„O, juffrouw, dank u wel", zeiden
wij een beetje frivool. En toen met
wat medelijden in onze stem: „Och,
juffrouw, hebt u nou de hele nacht
dienst?"
Maar even vriendelijk klonk het:
drie uur zeven en twintig.drie
uur zeven en....
„O, natuurlijk juffrouw, de tijd
draait door. Dank u wel voor de
tip".
Wij waren op tijd in de Nachtmis.
Maar toen wij een paar dagen later
een gramofoonplaat van die juf
frouw Ka-Nul-Twee wilden kopen,
werd de winkelier boos. „Ik houd
niet van kwajongensstreken", zei
hij.
En dat vonden wij niet aardig van
die man.'
Telefoon in de Kerstnacht. De zuster van het Wit-Gele Kruis organiseert de
kraamhulp, want ook in deze Heilige Nacht meldt zich het nieuwe leven.
i kan goochelen, organiseren, puzzlen en
1 vrienden houden. Want het valt niet
j mee het iedereen naar de zin te maken
en tegelijkertijd niet in conflict te komen
met de voorschriften, waaraan streng de
hand wordt gehouden.
De heer van Eijsden heeft een zeer in
genieus systeem ontworpen, dat op zich
zelf een kruiswoordraadsel is van het
meest kwalijke soort. Een buitenstaander
snapt er niets van, maar dat is minder.
Ongeveer acht uur heeft hij samen met
zijn assistente zitten knobbelen aan het
j uitgebreide dienstrooster voor de feest
dagen, waarvan de Tweede Kerstdag
wellicht de drukste wordt: men ver
wacht ongeveer 30.000 tot 40.000 mensen
i te moeten verwerken.
Die huiselijke Nederlander toch .1
Toch onder de Kerstboom, denken deze Haarlemse politieagent en de man
van de Nachtveiligheidsdienst. Zullen zij elkaar zo de hand schudden onder de
boom op de Rijksstraatweg?
Advertentie
Uw Matrassen bijgevuld of vernieuwd
Maakloon 1-pers. f 12.50, 2-pers. f 15-
H. DE GRAAFF
Grote Houtstraat 103 - Tel. 11485
taan er nog kerstkindjes bij u
ingeschreven?" vroegen wij nan
de leidster van het Kraamcen-
trum Haarlem van het Wit-Gele Kruis
zuster W. Lohman.
„We hielden ons hart vast", luidde
haar antwoord en ze voegde er bij:
„Deze maand werden er honderd en
'tien babies verwacht, waarvan onge
veer vijftig in de laatste week. U be
grijpt, dat heel wat aanstaande kraam
vrouwtjes dan maar hoopten op een
kerstkindje. Gelukkig is echter een
oude wijsheid van ons „vakmensen"
uitgekomen. Het was Zondag volle
maan en dan komen de kindertjes bij
voorkeur. U kunt het geloven of niet,
maar wij rekenen er op en het komt.
steeds uit".
„Hoe gaat dat dan, als In de Kerst
nacht hulp gevraagd wordt?"
„Heel eenvoudig, maar wel interes
sant. De telefoonjuffrouw van de
nachtdienst in het Kenaupark neemt
het adres op en zegt, dat er spoedig
hulp zal komen. De dienstdoende zus
ter, verblijvende in het W.G.K.-huis,
stelt vast, welke kraamverzorgster be
schikbaar is en indien deze geen tele
foon heeft, wordt ze met behulp van
de politie gewaarschuwd".
„Komt daar in de nacht dus de po
litie bij te pas?" vroegen wij enigszins
verbaasd.
„Meestal wel. Als de betrokken
kraamverzorgster, die weet, dat ze kan
worden opgeroepen, in Noord woont,
bel ik de politiepost aan de Rijksstraat
weg op. Een agentwaarschuwt dan
het meisje en zegt, waar ze verwacht
wordt. De service is soms ontroerend.
Laatst moest een kraamverzorgster van
Noord naar het Amsterdamse kwartier;
bij de Amsterdamse Poort stond een
agent te wachten, om haar in zo kortst
mogelijke tijd naar het juiste adres
te brengen. Bij zeer slecht weer wordt
echter ook van een taxi gebruik ge
maakt".
Hoe moet dat nu, als de zusters de
nachtmis ij wonen?"
X,o
Zuster "Lobman weet er direct ant
woord op, want organisatorisch sluit
alles als een bus, en dat moet ook voor
moeder en kind.
„De telefoonjuffrouw blijft op haar
post en wij gaan naar de nachtmis van
half drie, allen in dezelfde kerk. De
koster weet, waar ik zit en geeft mij
eventueel direct een telefoontje door.
De aangewezen kraamverzorgster of
leerling-in-practijk kan dan onmiddel
lijk naar huis gaan. waar de kerstnacht
zo'n bijzondere diepe betekenis zal
krijgen".
Zuster Lohman vertelt dan, dat alle
wijkzusters, die op kamers wonen, het
kerstontbijt met hr-r collegae in het
huis aan het Kenaupark zullen nutti
gen. We wensen allen van harte een
ongestoorde devotie en een smakelijk
eten. En.natuurlijk ook de dokters
en de verloskundigen.
et kan gebeuren dat U. lezer,
midden in de Kerstnacht vanuit
Amerika zoals U weet, is het
daar aan de overkant dan dag een
telefoontje krijgt, dat uw suikertante is
overleden. U zou toch niet graag, zelfs
niet in de Kerstnacht dit nieuwtje wil
len missen?
De laatste persocn die er voor zorgt,
dat het toestel bij U thuis aan het rin
kelen slaat, is de telefonist(e) in de
Haarlemse centrale. Vanaf half twaalf
zal hij of zij bij het punt. waar alle lij
nen iedere nacht centraal samenkomen,
de wacht moeten houden, voor het ge
val. dat
De telegraafdienst in Haarlem is in de
Kerstnacht buiten functie, zedat geen
enkele ambtenaar bij deze dienst reden
tot klagen heeft! Van 9 uur 's avonds
af lopen telegrammen namelijk over
Amsterdam. Het expeditiekantoor aan
de Baljuwslaan telt van de PTT-dien-
sten nog de meeste functionarissen;
daar zullen 2 bewakers moeten trach
ten gedachten aan hogere dingen te
combineren met meer prozaïsche werk
zaamheden. zoals het sorteren van de
post, het legen van bussen, enz. Op
tweede Kerstdag is er namelijk nog een
postbezorging, die natuurlijk heel wat
meer personeel eist.
I:
3
Tienduizenden jongens moeten dit jaar liet Kerstfeest in de kazerne vieren.
Een van hen houdt bij de Koudenhorn-kazerne de wacht.
Op zijn zwerftochten door Umbrië had St. Franciscus van Assisië
de joculator Dei, de speelman Gods in 1223 het wonderbaar
gebeuren van de heilige Kerstnacht aanschouwelijk voorgesteld in de
bossen van Greccio. Onder pauselijke» goedkeuring vond zijn vrome actie
navolging in Italië, verbreidde zich allengs over Zuid-Duitsland en sloeg
over naar de lage landen aan de zee; in het begin van de 14e eeuw stond
in Hollandse kerken en woonhuizen de kerstkribbe opgesteld, ter herden
king van de geboorte van Christus.
Omstreeks diezelfde tijd valt het stichtingsjaar van het Haarlemse H.
Kerstmisgilde. Dit blijkt uit een rijm, dat staat afgedrukt onder een
door de gildebroeder Jacob Adriaenszn Maetham voor het Gilde gegraveerde
prent. In datzelfde rijm lezen we, dat het „Cors-ghilt" in het leven is
geroepen door 54 (Haarlemse) personen „die salighe gheboorte Christi ter
eren". De oprichters kozen de vorm van een „gilde", welke naam bij ons
herinneringen zou kunnen oproepen aan een corporatie met sociaal-econo
mische doelstelling. Wij dienen dit (Kerstmis)gilde evenwel te zien als een
Broederschap, als een instituut met godsdienstige inslag, zoals in vroeger
eeuwen meer soortgelijke „gilden" in Haarlem bestonden, o.a. het O.L.
Vrouwegilde en het St. Jacobsgilde.
Het Kerstmisgilde beoogde verder het
beoefenen van liefdadigheid, door mid
del van een agapè (liefdemaaltijd) aan
13 arme Haarlemse bejaarden. Het or
ganiseren van een jaarlijkse gilde-maal-
nozele Kinderendag (Alrekinderen-
dach) werden gezongen Missen gecele
breerd. Op 28 December was het feest
in de Kerstkapel voor de koorknapen
van St. Baaf!
i, O:'
De fraaie, door de gildebroeder Jacob Maetham in 1606 voor het Kerstmisgilde
gegraveerde Kerstprent.
loopjongen en pedel van het Kerstmis- H. Familiekapel gereserveerd voor het
- Kerstmisgilde. De gildezusters en gilde-
broeders geprikkeld door het voor
beeld hunner voorvaderen ten opzichte
van de oude St. Baaf beijverden zich
voor de installatie enz. van het Kerst
kapel in de nieuwe St. Baaf. In 1929
werd het door de beeldhouwer Mari
Andriessen vervaardigde Kerstaltaar
De gildeleden beijverden zich voor giidë.
tijd was slechts een bijkomstig doel: de het onderhoud, de aankleding en meu- in de schuilja-ren van het Kerstmis
versterking van de band tussen gilde- bilering van hun kapel, voor de aan- güde werd enige malen in de Statie St.
zusters en gildebroeders. schaffing van heilige vaten en van para- Bernard („Den Hoeck"), op de Bake-
Tot het gildelidmaatschap (dat er- menten. (Menigmaal werd van de gilde- nessergracht, jaargetijde gehouden voor
felijk is) kunnen 54 personen toetreden, maaltijd afgezien, cm de kosten hiervan de overleden gildezusters en gildebro»
priesters en leken, vrouwen en mannen, te reserveren voor de verfraaiing van ders.
Het bestuur wordt gevormd door een de Kerstkapel). Willem van Schooten Het sluimerend bestaan werd voort- -
Deken en twee Vinders. Aanvankelijk schonk in 1410 een altaar; ook liet hij gesleept tot 1823. Toén ging een wek- opgesteld; communiebank meuwe hard-
kwamen voor een erfelijke „stoei" (d.i. een grafkelder onder het Kerstaltaar roep uit van de toenmalige Deken, W. stenen vloer, gebrandschilderde ramen
de gildenaam voor lidmaatschap) Haar- metselen. In 1556 werd een koperen j baron van Brienen, heer van de (van Han Bijvoet) en weidse lamp voig-
lemmers van verschillende staat en Kroon ten geschenke gegeven. Op eigen Grootelindt, Dordsmond en Sta'dt, en den.
stand in aanmerking. Gaandeweg o.a. kosten herbouwde gildebroeder Jhr. van van de vinders, W. Th. baron van Wij- De wekelijkse vier Missen en de drie
door de mogelijkheid van koop van het Adrichem, burgemeester van Haarlem, kerslooth van Grevenmachern, en A. „Hoofddiensten" op de traditionele
recht van successie is de blauwe de Kerstkapel in 1557. W. baron van Brienen. feestdagen worden nu in de kathedraal
bloedgroep gaan domineren; de over- uwa Het drie baronnen-besluit hield o.m. gecelebreerd: zo zet het eeuwenoude
grote meerderheid der gildezusters en /^°?n i^e Dervormden in 1578 de oi d voortaan in de St. Bernard we- Kerstmisgilde zijn traditie voort. Het
gildebroeders is thans woonachtig bui- st. Baaf m hun bezit namen, was kelijks één Mis zou gelezen worden voor zou evenwel historisch niet verantwoord
ten Haarlem; enigen wonen in het bui- ^arlyk gedaan Hoogstwaarschijnlijk de fundateurs en overleden leden van zijn. m de^aarsdrager, J^met jtatig
was het Kerstgilde-altaar reeds in 1566 (Weer)
ele Haarlemmers zullen zich her
inneren, dat vóór de oorlog nog
al eens brand in de Kerstnacht
gemeld werd. De Kerstboomkaarsjes en
de lichtjes bij het mos voor het stal
letje waren veelal de oorzaak der ex
perimenten van het vuurduiveltje, ter
wijl boze tongen anderzijds beweren,
dat tegen balanstijd vcor menig winke
lier de Rode Haan welkom was. Prac-
tisch wordt de brandweer na de bevrij
ding niet meer in deze nacht gealar
meerd. De electrische lichtjes zijn min
der gevaarlijk, hoewel ook minder poë
tisch en de zaken blijken beter gefun
deerd te zijn. Wij herinneren ons ech
ter een fikse uitslaande brand in de
Barteljcrisstraat, die ons uit de nacht
mis hield. Met al het materiaal moest
het vuur bestreden worden; het pand
ging verloren, maar de belendende per
celen konden worden gespaard. Het is
dus verstandig, dat in de Kerstna-cht 12
brandweerlieden de wacht houden om
op het eerste -alarm te kunnen uitruk
ken. Zij hopen echter, dat de noodklok
niet zal luiden
tenland.
Het Kerstgeheim kon op geen juister verwoest,
wijze herdacht worden dan door het
Misoffer in de Kerstnacht. Het Kerst- Het gilde kreeg met de nieuwe be-
misgilde had in de oude St. Baaf op de stuurders van het kerkgebouw kwestie
Grote Markt een eigen Kerstkapel, ge- over het recht van eigendom op en de
legen aan de Noordzijde (aan de kant beschikking over de grafkelder. (Het
van de huidige Riviervismarkt) naast gilde verloor zijn recht op de kelder
het Noorder transept. Een eigen kape- eerst toen hier te lande verboden werd,
laan verzorgde de diensten: Jan van lijken in kerkgebouwen te - begraven.)
drie rituaal zijn vruchtdragende rondes
„Hoofddiensten," nl. op Kerstmis, St thans in de nieuwe St. Baaf pleegt te
Jansdag en Onnozele kinderendag. maken, een voortzetter te zien van de
„kaersdregher" van het H. Kerstmis-
nnncftfcwf het in 1578 «PRedroogde privilege der
uuur „koorknapen van St. Baaf" niet in ere
Na het herstel der Bisschoppelijke hersteld. Destijds ontvingen zij op Al-
Hiërarchie werd de St. Josefkerk in de rekinderendach,
O Kerstnacht, schoner dan de da
gen, ik wil me werkelijk toch
niet beklagen". Deze verbaste
ring van Vondel's woorden vormde het
liter: 're en tevens afdoende antwoord
van de koster, wie wij naar zijn werk
in de Kerstnacht informeerden.
Vele mensen moeten in die mooie
nacht werken, de kosters niet uitge
zonderd, maar de mannen van het hei
lige stiel hebben dit op anderen voor,
dat zij de nachtmis ni-t mislopen. De
kerstdagen, met nu daarop aansluitend
een Zondag, zijn overigens voor de
koster niet de gemakkelijkste. Natuur
lijk, de man heeft zijn salaris, maar al
die plechtigheden vragen van hem
toch veel „tot meerdere eer van God".
En toch heeft hij bi' dat alles een
schoon pleizier: het oudste en kost
baarste gerei wordt te voorschijn ge
haald en opgepoetst, het priesterkoor
glimt en juicht in bundels licht en
wanneer het koor een feestelijk Glo
ria inzet en later een volgepropte kerk
luistert naar het oude Evangelie-ver
haal, dan voelt een koster zich vol
daan, omdat hij aan die luister zoveel
luister heeft bijgedragen.
„Dus, koster, je vindt het toch een
mooie taak?"
„Ja, meneer, maar eerlijk gezegd,
twee nachtmissen, zoals in sommige
kerken het geval is, is toch wel te veel
van het mooie".
„In ieder geval maak je het Kerst
feest van dichtbij mee".
„Dat is wel zo, maar wanneer er,
zoals vorig jaar, vijf mensen onwel
worden, dan breng je juist de hoogtij
door in de sacristie, om die mensen bij
te maken. Maar met Vondel wil ik
toch wel zeggen
„Ja. ik begrijp het al, koster. Zalig
Kerstfeest".
Advertentie
behalve duiten voor de
Moge de tijd
van
ICtClll V Cf ZiV/1 tlC UXCllg tCil« O CL 11 V ClXX tij 1\AA XIX rvvx XtftC Wu la *v cu -C b M I ,91 T\ T J
Schooten was de eerste gilde-kapelaan. Toen in 1607 kapelaan Lourens overleed, Jansstraat als kathedraal aangewezen, P?t, „een stoep wijns. ivioge ae
Een eigen coddye (koster) fungeerde werd een „capellaen vant corsgilt" niet de gilde-missen werden sindsdien daar niet ver ai zijn aat ae Koo™apen
tevens als „kaersdregher." Wekelijks meer aangesteld; de liturgische taak van gelezen. In 1858 werd het aantal Missen de kathedrale basiliek te ke p
werden drie Missen gelezen voor de de „kaersdregher" was inmiddels onno- per week verhoogd tot vier. December na hun vocale prestaties moe
stichters en overleden leden van het dig geworden; nog korte tijd bleef de Toen de nieuwe St. Baaf aan de Leid- ten aantreden voor oliebollen en s.enp.
gilde; op Kerstmis, St. Jansdag en On- functie voortleven als een kruising van sevaart was gereed gekomen, werd de H. W. M. van O.
HAARLEM
Advertentie
f9
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
