IN WOORD EN BEELD
Januari
Februari
PLASTIC, HUMOR en ROMANTIEK bij voorkeur
Enkele grote Vlaamse romans
I STORMVLOED EIST
l BIJNA 400 DODEN
Weinig schokkends
D.U.W.-loonregeliiig vervallen g Dinsdag
Zes winnaars jeugdwedstrijd
in pianospel
NIETS DAN ELLENDE,
VRESELIJKE ELLENDE
Grote organisatorische fouten bij de
politie en gevangeniswezen
Bus met arbeiders
omgeslagen
EISENHOWER plechtig ingezworen
Oudejaarsviering J
Kon. Familie
LITERAIRE KRONIEK
DONDERDAG 31 DECEMBER 1953
PAGINA 3
Op deze en volgende pagina s:
Dinsdag 6 Januari.
Woensdag 7 Januari.
Zondag 11 Januari.
Vijf-en-twintig gewonden
Zondag 1 Februari.
j| ,,In een ongekend geweld heefi de zee ons lage
I land wreed geieisierd, talloze dijken stukgeslagen, de pol-
ders overstroomd, steden, dorpen en boerenhoeven ver-
li nield of onbewoonbaar gemaakt, en een schade aangericht,
E die in de tientallen millioenen loopt. De zeer zware storm,
1 die gepaard ging met een springtij, heefi de hoogste
E waterstand, die sinds mensenheugenis genoteerd is, doen
E bereiken. Vele duizenden hebben huis en haard verloren,
§j tallozen hebben totaal verkleumd uren op bedreigde
zolders en daken moeien doorbrengen, anderen konden
niets anders doen dan in de bomen vluchten, in de hoop,
dat zij tijdig gered zouden kunnen worden. Ondanks hei
gigantische reddingswerk hebben de hulpploegen vaak
tegen het wilde water hel onderspit moeien delven. Talloze
mensen hebben zij voor hun ogen zien verdrinken."
Maandag 12 Januari.
Woensdag 14 Januari. I
Donderdag 22 Januari.
Zondag 25 Januari.
Dinsdag 27 Januari.
Martinus Nijhoff
overleden
Vrijdag 30 Januari
Reeds 394 doden
3 Februari.
Reeds 627 doden
c.ien uitgevoerd. De cao voor de wsw Woensdag 4 Februari,
zal gelden voor alle werken in de cul-
tuurtechnische sector, welke door andere
dan landarbeiders worden uitgevoerd
cloor arbeiders gehuisvest in kampen
Diamanten bruidspaar
Minister Donker constateert in de Eerste Kamer: Grote organisatorische i
fouten bij de politie en het gevangeniswezen.
René Mayer vormt kabinet in Frankrijk (Bidault volgt Schuman op). j
Tijdens een geheim Consistorie heeft de H. Vader de benoeming van de 24
Kardinalen officieel bekrachtigd in de z.g. Consistoriezaal van het Vaticaan- j
se Paleis.
(Van onze correspondent)
Op de Rijsbergseweg nabij Breda is
gistermorgen half acht een autobus van
j de B.B.A. in botsing gekomen met een
melkwagen. Vijf en twintig personen
werden daarbij gewond, van wie drie
j zeer ernstig. Acht van hen moesten
naar het Sint Ignatiusziekenhuis in
i Breda worden overgebracht.
Op het moment dat het ongeluk ge-
beurde, hing er een zware mist. De
chauffeur van de bus, waarin arbeiders
van de Etna-fabriek in Breda uit Zun-
dert, Rijsbergen en omgeving naar hun
I werk gebracht werden, zag onverwacht
een melkwagen, door een paard getrok-
i ken, uit de mist te voorschijn komen.
Door naar links uit te wijken trachtte
hij een botsing te voorkomen. Dit lukte
hem slechts gedeeltelijk. Hij raakte de
i melkwagen aan de linkerkant en raakte
toen de macht over zijn stuur kwijt.
Door de gladheid van het wegdek kan
telde de bus en botste tegen een links
van de weg staande boom. De voorzijde
van de bus werd totaal ingedrukt en de
inzittenden werden door elkaar geslin
gerd. Door omwonenden moesten zij
langs het schuifdak worden bevrijd.
Advertentie
Het moment, waarop Jozef Kardinaal Wendel, Aartsbisschop van Munster, uit
handen van de H. Vader de rode Kardinaalsbonnet ontvangt.
Proces over massamoord in Oradour sur Glane begonnen (22 S.S.-ers staan
terecht). j|
Nazi-complot verijdeld in West-Duitsland. Britse bezettingsautoriteiten grij- j|
pen in. Doktor Werner Naumann gearresteerd.
Dinsdag 20 Januari.
Eisenhower aanvaardt zijn ambt: „Ik zweer plechtig, dat ik getrouwelijk het
ambt van President der Verenigde Staten zal vervullen en naar best ver
mogen de grondwet zal bewaren, beschermen en verdedigen." Na afloop van
de plechtigheid stortte hij een gebed: „Geef ons de kracht om duidelijk het
verschil tussen goed en kwaad te zien en in het bijzonder bidden wij U, dat
onze zorg zich moge uitstrekken over allen, ongeacht hun stand, hun ras
of hun kleur."
Ook over het afgelopen jaar verschilt het lijstje der meest verkochte
boeken aanzienlijk van het lijstje der literair het hoogst genoteerde.
Meer dan ooit zelfs. In „Time" van vorige week stond „Desirée" van
Annemarie Selinko aan de top der tophits. Ook de Nederlandse boekverkoper
kan u aangaande Desirée verzekeren: „Romantiek, mevrouw, die er in gaat
als gesneden koek!" Hetzelfde geldt voor „Moulin rouge" van Pierre de la
Mure, een succes, dat over drie fronten opmarcheerde: als roman, als film
en als melodie. Arme Henri de Toulouse-Lautrec.
Behalve voor speciale, tiels legde het Nederlandse boekenkopend publiek dit
jaar veel voorliefde aan de dag voor plastic bandjes („goedkope en toch
attractieve uitvoering, meneer, èn afwasbaar!"), alsmede voor de Neder
landse versie van het pocketbook, in casu de Prismareeks, waarin werkelijk
elck wat wils te vinden is voor een gulden en nog wat.
verlies, dat oud en jong aan het hart is
gegaan. Terecht wijdde De Gids, die
met ingang van het nieuwe jaar weer
naar zijn oude uitgever verhuist een
dubbelnummer aan Njjhoffs dichterlijke
persoonlijkheid. Ons katholieke „Roe
ping" intussen eerde de levenden, door
een nummer te wijden aan Anton van
Duinkerken, die dit jaar Abraham zag
en van Amsterdam naar Nijmegen ver
huisde, alwaar hij thans hoogleraar is.
In „Roeping" verschenen dit jaar ook
enkele langere verzen van Michel van
der Plas, onlangs verzameld in diéns
jongste bundei „Ergenshuizen": zonder
meer de belangrijkste katholieke dicht
bundel van dit jaar.
Voorzover de best verkochte boeken
in ons land niet uitgesproken roman-
tisch-historisch van aard waren, hadden
zij een humoristische inslag. Carmiggelt,
Annie M. G. Schmidt, Godfried Bomans,
Harriet Freezer, Ferdinand Langen, en
op het gebied der poëzie Daan Zonder
land en nogmaals Annie Schmidt, deden
opgeld. Er verscheen dit jaar zelfs een
bloemlezing uit de non-sense-poëzie
sedert De Schoolmeester, en in het
kader van dit réveil van de humor is
het tekenend, dat de „Snikken en
Grimlachjes" van Piet Paaltjens weer
een herdruk beleefden, evenals de
„Camera Obscura", die dit jaar, vijftig
jaar na Hildebrands dood, vrij van
copyright kwam. Als nieuwste ster aan
het humoristische firmament verscheen
Carel Swinkels met zijn charmante
boekje novellen „Floris en de Muze-
mannen" (noch te associëren met
Muzelmannen, noch met Blancheflore).
Belcampo verblijdde ons met een derde
collectie fantastische verhalen: „Liefde's
verbijstering".
Dat de smaak voor humor internatio
naal is, bewijst o.a. de Terugkeer van
Don Camillo.
Productieve dichters
Na tien uur debatteren heeft de Amsterdamse Raad vannacht het voorstel i
van B. en W. aangenomen, om in principe te besluiten tot de bouw van een i
autotunnel onder het IJ, van het Kraaienplein in Amsterdam-Noord naar de
Foeliestraat, en van twee rijwieltunnels. Kosten autotunnel 70 millioen. Het
bestedingsklaarmaken zal 4 jaar duren.
Karei Lotsy ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw bij zijn aftreden
als voorzitter van de K.N.V.B.
Kees Broekman en Huiskes verbeteren in Davos het wereldrecord schaatsen
op de 5000 en 3000 m.
De Nederlandse regering heeft de ambassadeur der Verenigde Staten van
Amerika, alsmede het hoofd van de M.S.A.-missie in Den Haag verzocht de j
Amerikaanse regering er van in kennis te stellen, dat zij, na zorgvuldige
overweging van de huidige economische positie van het land, er toe heeft
besloten af te zien van een verzoek tot het verkrijgen van economische hulp
voor het fiscale jaar 1952/53. Foster Dulles spreekt zijn bewondering voor
dit besluit uit.
27 Januari is in Den Haag de
dichter mr. Martinus Nijhoff in de
leeftijd van 58 jaar gestorven.
Mej. dr. A. de Waal is benoemd tot
staatssecretaris van het Departement
van O., K. en W.
Prof. dr. W. Asselbergs aanvaardt
officieel het hoogleraarschap in de
Nederlandse en Algemene Letter-
kunde aan de R.K. Universiteit in
Martinus N.hoff. Nijmegen.
Onze literaire kronieken van 1953
i vluchtig doorlopend, valt het ons op,
dat besprekingen van poëzie een meer
dan gewone plaats hebben afgedwon-
I gen. Wij leven in een periode van hoge
I dichterlijke productiviteit. Wat in 1952
kon worden voorspeld: namelijk, dat de
experimentelen er wel spoedig „in"
i zouden komen, is waar gebleken. Hun
voorman Lucebert kreeg de Amster
damse Poëzie-pri.is, hetgeen een offi
ciële erkenning mag worden genoemd.
In een critiek werd hij bij die gelegen
heid „de keizer der vijftigers" genoemd.
Aafjes, die in zijn jongste bundel „De
Karavaan" zelf ettelijke mogelijkheden
der modernen aan de zijne heeft toege
voegd, publiceerde in Elsevier een drie
tal essays over experimentele poëzie,
daarbij voortbouwend op wat de dich
teres Vasalis reeds in '52 in „Libertina-
ge" over dit onderwerp te berde bracht;
gevoelige analyses, die méér perspec
tieven voor de moderne poëzie hebben
geopend, dan de Elsevieriezers, die er
voornamelijk een vernietigende aanval
op deze poëzie in zagen, bevroedden. In
een critisch nawoordj e heeft Aafjes
zich dan ook scherp teweer moeten
stellen tegen die slechte lezers, die hem
complimenteerden met de manier waar
op hij met de „ondichters" afrekende.
Maar het was geen afrekening; eerder
een confrontatie. En deze confrontatie
gaat voort. Nieuwe bundels, als „Laag
Tibet" van Jan G Elburg en (in de ge
staag groeiende Windroosreeks) „Achter
een woord" van Gerrit Kouwenaar,
maken duidelijk, dat hier allerminst
i van öndichters sprake is.
Met de bloemlezing „Stroomgebied"
van Ad den Besten hebben wij een
I eerste uitgebreid overzicht van de
poëzie der na-oorlogse generatie ge-
kregen.
Tot de belangrijkste publicaties van
oudere dichters zijn te rekenen: „Ceno-
taaf" van Gerrit Achterberg en „Regio-
I nen" van de zeventigjarige H. W. J. M.
Keuls.
Op 26 Januari overleed onverwachts
I de grote dichter Martinus Nijhoff: een
Op 22 April overleed te Dordrecht,
de stad die haar kort tevoren tot
ereburgeres had uitgeroepen, Top
Naeff. Zij was een bijzonder sympa
thieke figuur in de Nederlandse lette
ren. Men kent haar voornamelijk als
romancière, maar veel groter en beslist
onderschat zijn haar verdiensten voor
het vaderlands toneel. Haar vierdelig.)
„Dramatische Kroniek" zal wel altijd
hèt overzicht blijven van ons toneel
leven in de jaren na de eerste wereld
oorlog, toen het nog mogelijk was stuk
ken van Nederlandse auteurs op te voe
renDat is er tegenwoordig niet
meer bij. De pogingen van Ed. Hoornik,
wiens drama in verzen, ,.De Bezoeker",
en van Jeanne van Schaik-Willing, wier
„Odysseus weent" op 22 Februari samen
een première beleefden, verdienen niet
temin vermelding, evenals het feit, dat
er ter gelegenheid van de Boekenweek
vier oorspronkelijke éénacters op het
thema ..Briefgeheim" (resultaat van
een prijsvraag) konden worden opge-
voerd
Proza van allerlei aard |l
Een overzicht van de voornaamste
romanpublicaties doet ons allereerst de
blik richten naar Vlaanderen, waar
Herman Teirlinck zijn magistrale ouder-
domsboek „Het gevecht met de engel"
en Louis-Paul Boon zijn vurige „Kapel-
lekensbaan" schiep. Twee voorname
romanwerken (gecomplementeerd door E=
weer een nieuwe Marnix Gijsen: „De H
kat in de boom"), waaraan geen Noord-
Nederlandse prestatie kan tippen. =j
Als min of meer opmerkelijk ten
onzent kunnen gelden: „Tien tenen en
elf ribben", een Sartreaanse roman van
W. J. v. d. Molen; „Het laatste uur",
een kroniek uit het na-oorlogse Indië,
van Albert van der Hoogte, „De grote
zaal", een onheilspellende novelle over
het oud-worden, van Jacoba van Velde;
de hongertochtenroman „Met lege han-
den" van de jeugdige H. J. Oolbekkink:
„De vrouw met de zes slapers", de lang EE
verwachte nieuwe roman van Anton
Coolen; „Elisabeth", waarin Jan Mens
het leven van Betje Wolff tekende; en
„De duivel" van A. H. Lunshof, over de EE
duivel in het leven van Jean-Marie
Vianney, pastoor van Ars.
Ter ere van Sinte Clara van Assisië. EEE
die dit jaar zeven eeuwen geleden stierf
in het klooster San Damiano, schreef
Jacques Schreurs M.S.C. een bijzonder EE
mooie roman-hagiografie: „Zuster Clara EE
van Assisië".
Uit Australië stuurde Koos Schuur
naar zijn vrienden in Holland brieven, EE
waaruit dit najaar een bloemlezing het
licht zag: „En de kookaburra lacht"
Belangrijk, niet alleen om de weerstan- EE
den die het opriep, was het boek van EE
J. B. Charles (mr. W. Nagel): „Volg het
spoor terug"
Het is een opsomming van vele namen EEE
en titels geworden; een sterk sprekende EE
lijn ontbreekt. Revolutionnair noch
schokkend is de schrijverij voortgegaan. EEE
Het goede moest men zoeken temidden
van een baarlijke overvloed aan onge-
vraagd drukwerk en bestsellers. Maar EE
wie wilde, kon het toch wel vinden. EE
Van een uitgesproken katholiek aan-
deel in de literaire productie kan moei-
lijk worden gesproken. Bij tijd en wijle EEE
werd en wordt dit als een ernstig gemis =E
gevoeld; een gemis, dat Jan Elemans Maandag 2 Februari,
dit najaar in De Tijd een polemiek deed
uitlokken onder de kreet: Waar blijft
de getuigenis der jongeren?
NICO VERHOEVEN
Koningin Juliana bezoekt geteisterde gebieden met Prinses Beatrix. Dr. Drees
houdt radiorede. Deelneming uit alle landen ter wereld.
De minrlïer van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft bepaald, dat op
de door de Rijksdienst voor de uitvoe
ring van werken (DUW) gesubsidieerde
werken met ingang van 4 Januari uit
sluitend' loonregelingen van het vrije
bedrijf zullen worden toegepast. Voor
alle werkzaamheden, waarvoor tot nu
toe een DUW-loonregeling heeft gegol
den zal daarom de CAO voor cultuur
technische werken, dan wel de CAO
voor de water-, spoor- en wegenbouw
(WSW) worden ingevoerd.
Voor de civieltechnische werken, wel
ke hetzij door aannemers hetzij door
uitvoerende lichamen in regie worden
uitgevoerd, blijft de vrije WSW-loonre-
geling van toepassing. Voor de cultuur
technische werken in het vrije bedrijf,
geldt, indien zij door een aannemer
worden uitgevoerd, de WSW-loonrege-
ling. Indien zij worden uitgevoerd in
regie Gloor een uitvoerend lichaam,
geldt een CAO voor cultuurtechnische
werken.
Deze laatste CAO is gesloten tussen
de uitvoerende lichamen als partij ter
ene zijde en de Unie van landarbeiders
benden ter andere zijcle. De vraag is
gerezen of deze CAO zonder meer kan
worden toegepast op alle cultuurtech
nische werken, weike door de DUW
worden gesubsidieerd!. Het overleg hier
omtrent met de werknemers- en werk
geversorganisaties is nog niet beëindigd.
Wel zelden zal een jury voor moeilijker
beslissingen gestaan hebben dan dit het
geval was bij de beoordeling in de lan
delijke eindronde van de jeugdwed
strijd in pianospel, die Woensdagmiddag
t.e Hilversum plaats vond. De Neder
landse Bond van Pianohandelaren had
mej. Annie Nederbragt uit Rotterdam,
de heren Sem Dresden uit Den Haag en
Gerard Hengeveld uit Amsterdam be
reid gevonden in deze jury zitting te
nemen. De weinig benijdenswaardige
taak dezer jury bestond hierin, uit 32
gegadigden de drie besten aan te wijzen.
Uit alle delen van het land waren
afgevaardigden, die reeds in de plaatse
lijke voorronden tot opmerkelijke pres
taties kwamen, naar Hilversum geko-
i men. Over het algemeen moet er ge
zegd worden dat er, diverse omstandig-
I heden in aanmerking genomen, uitste-
kend pianospel werd bedreven. Men
mag natuurlijk nog niet verwachten dat
i er bij de deelnemers ,die in leeftijd vari-
eerden van 6 14 jaar, veel diepgang
is. Weldadig is echter de gezonde mu
zikale spontaneïteit waarmede deze kin
deren, nog ontdaan van ieder effect
bejag. hun muziek naar voren brengen.
Men heeft kunnen bemerken op welk
een hoog niveau over het algemeen het
"pianospel van Neerlands jeugd staat.
Want uitstekende prestaties, zowel van
technische als muzikale aard, werden
er practisch door iedere deelnemer ge
leverd. Dit maakte de eindbeslissing
tenslotte zo moeilijk.
Vooraleer Sem Dresden als voorzitter
der jury deze einduitslag bekend maak
te wees hij zeer terecht op drie tekort
komingen bij de- overigens uitstekende
kwaliteiten van deze middag. Ten eerste
betrof dit de keuze van te ouderwetse
stukken, tweedens de door velen te vage
toepassing de voorkomende polyrhyth-
miek en Uerdens de gebruikmaking van
het pedaal.
De A-klasse, waarbij uitsluitend werd
gelet op spel, ongeacht leeftijd en aan
tal lesjaren, luidde: 1. Itteke Keizer uit
Den Haag met „L'Orage" van Burgniül-
ler, 2 Harry Vooren uit Beverwijk met
„Nocturne in Es" van Chopin, 3 Han de
Vries uit Haarlem met A-Dur Sonate
met variaties van Mozart. B.-klasse,
met inachtname van leeftijd en aantal
lesjaren: 1 Hans Bruin uit Alkmaar, oud
9 jaar en 1 jaar lesduur, 2 Yvonne
Kraaneveld uit Leiden, 9 jaar oud, 4
maanden lesduur, 3 Peter v. d. Eist uit
Rijswijk, 6 jaar oud, 1 jaar lesduur.
Alle deelnemers ontvingen tevens een
boekwerk in de vorm van de Muziek
geschiedenis van B. Kempers.
Voorlopig zal daarom voor de cultuur-
tecnische werken, welke door de DUW
worden gesubsidieerd, met ingang van
4 Januari de volgende indeling geiden.
De CAO voor cultuurtechnische werken
zal gelden voor die cultuurtechnische EE
werken, welke door landarbeiders wor-
Zolang deze voorlopige indeling van
kracht is geldt daarbij de volgende ga-
rantieregeling voor de arbeiders, die in
cte week van 28 Dec. t/m 2 Jan. onder
de DUW-loonregeiing 1946 werkzaam i
wsren op door de DUW gesubsidieerde
objecten: Het bruto-loon dezer arbei- j
ders zal niet lager zijn, dan het bruto-
loon, dat zij zoucten ontvangen indien
de DUW-loonregeling 1946 op hen van i
toepassing was gebleken, in verband
met de loon-ronde vermeerderd met vijf
procent.
Het belangrijkste resultaat van de in
voering der vrije loonregelingen voor
cle tot nu toe in DUW-verband werken-
de arbeiders zal zijn, dat de toepassing EE
dezer vrije loonregeling, zoals gebrui-
kelijk, geheel een zaak is van de par-
tijen, tussen welke deze vrije loonrege- EE
lingen zijn overeengekomen. De ambte-
li.ike bemoeiingen van, de DUW met de EE
lenen en anctere arbeidsvoorwaarden,
zoals die tot nu toe bestonden, komen
met de DUW-loonregeling te vervallen.
In Hotel Adler in Grindelwald waar
de Koninklijke familie logeert, is men
druk bezig met de voorbereidingen voor
de oudejaarsviering. Na een uitgebreid
diner zal er eerst een gecostumeerd
kinderfeest zijn, waaraan misschien de
Prinsessen zullen deelnemen. Daarbij is
er voor de ouderen een gecostumeerd
bal. Kort voor middernacht zal het „Ou-
dejaar" binnenwandelen, een stokoude jE
grijsaard, die zeer in het kort de voor-
naamste gebeurtenissen van 1953 de re-
vue zal laten passeren. Een piepjong
1954 zal hem dan de deur uitduwen en
dan zal het feest eerst recht beginnen.
De Koninklijke Familie en haar ge-
volg zal, zo hoopt men, aan de feeste-
lijkheden in Adler deelnemen, maar de
overgang van het oude naar het nieuwe
jaar zullen de Koningin, de Prins, die
hier tegen het lunchuur werd verwacht
en de prinsessen op hun kamer beleven.
In alle stilte hebben de 87-jarige Ka-
rel Spackler en zijn 84-jarige echtgenote
H. Westhof gisteren het feit herdacht,
dat zij voor zestig jaar in het huwelijk 5
werden verbonden. De heer Spackler,
die Amsterdammer is van geboorte,
vestigde zich ruim vijftig jaar geleden
in de geboortestad van zijn echtgenote,
Apeldoorn. Oorspronkelijk was hij ma-
chinist, doch later begon hij voor eigen s
rekening een elementenfabriekje.
Meer dan twee millioen voor Nationale Rampenfonds. Duizenden geallieerde mili
tairen snellen ter hulp. Prinses Wilhelmina in Zierikzee. Rede van dr. Drees in
Tweede Kamer.
„Wij hebben niets anders gezien dan ellende, vreselijke ellende. De meeste mensen,
die wij spraken, huilden of waren stomgeslagen. Zij leken zè afwezig, zö komende
uit een andere wereld, zó onwerkelijk, dat wü ondanks de schrikwekkende
realiteit van hun verhalen haast niet konden geloven, dat er zoveel misère en
leed kan bestaan. Er is niets anders dan water, vuil vies water en droefheid; een
droefheid, zo oneindig en onafzienbaar als de overstroomde gebieden," zo schrijft
een van onze verslaggevers.
