Kamerleden verdedigen
beleid van de fractie
H€T T€K€N JOMS
Willem Roy aards herdacht
r
r
Pater Stokman: Geen medewerking
aan humanistische propaganda
Vijf en twintig jaar geleden
overleden
Een sociaal goed of sociaal kwaad
87 pet. van alle stofzuigers;
van alle bromfietsen worden niet
ineens betaald
J
(sCHEEPVAARÏBEKICBTtNj
In het zand
van MARS
J
ZATERDAG 23 JANUARI 1954
PAGINA 4
Partijraadsvergadering K. VP.
€"R,IG NOORMAN
Gezinnen met enorme
afbetalingsschulden
geen uitsondering
V__
door ARTHUR C. CLARKE
(Wordt vervolgd).
V
Vanmorgen is de vergadering van de
Partijraad van de K.V.P. voortgezet met
een aantal beschouwingen van leden
van de Tweede-Kamerfractie, die een
overzicht hebben gegeven van hun
werk, dat in zijn verscheidenheid een
geheel nieuwe wijze van voorlichting
voor de Partijraad was.
Pater Stokman gaf een verslag van
wat de fractie beoogt ten aanzien van
het Humanisme. Ondanks de goede be
doelingen hiervan noemde hij het ver
werpelijk uit een oogpunt van opvoe
ding van het Nederlandse volk, omdat
het op een essentieel punt tekort schiet.
Een krachtige actie van de Kerken en
de confessionele organisaties, speciaal
gericht op buitenkerkelijken, is daarom
nodig.
De fractie heeft zich bij haar politick
laten leiden door deskundigen. Ge
loofsdwang wil men niet uitoefenen.
Voorkomen moet worden dat de Kerk
voor een politiek machtsmiddel wordt
aangezien. Van de andere kant zullen
de faciliteiten aan humanistische orga
nisaties slechts binnen duidelijk om
schreven grenzen kunnen worden toe
gekende Het afwegen van allerlei facto
ren daarbij is. zoals mgr. Alfrink, de
Aartsbisschop-Coadjutor van Utrecht
onlangs heeft uiteengezet, niet eenvou
dig en het maximum toelaatbare, dat
volgens de moraal mogelijk zou zijn, is
tevens het minimum voor de katholieke
houding. Aan humanistische propagan
da moet dus geen medewerking worden
verleend. In dit licht moet men de
maatregelen van de fractie zien. De
humanistische beweging betekent nog
weinig in onze maatschappij. De over
heid zie toe dat zij deze beweging niet
stimulere. Tegen propaganda van het
Humanisme met overheidsgelden moet
de fractie opkomen.
Pater Stokman gaf een voorbeeld
van de vele moeilijkheden die zich
voordoen bij de interpretatie van be
grippen zoals verdraagzaamheid. Hij
citeerde hiervoor de rede van Z. H.
Paus Pius XII en kwam tot de con
clusie dat de fractie geen verwijten
kunnen worden gedaan dat zy de ont
kerstening in Nederland in de hand
zou hebben gewerkt. Primair geschie
de de bestrijding van het Humanisme
door intense activiteit van onze ka
tholieke organisaties. Met het geloof
moeten wij ons volk een waarachtig
menszijn terug geven. Dit is ook de
leidinggevende factor in de politieke
sector.
De heer Droesen heeft een uitsteken
de uiteenzetting gegeven van het land
bouwvraagstuk en het hachelijkste facet
daaraan: de Amerikaanse landbouw
overschotten. Het nieuwe landbouwpro-
gram van President Eisenhower wil de
productie beperken en de consumptie
stimuleren, c.q. het tegenovergestelde.
De helft van de voorraden wil men
vasthouden op een wijze die de handel
niet verstoort. Hierbij is de logica aan
de zijde van de Amerikaanse regering,
maar er zal een felle politieke strijd ont
branden. De voorraden van het Wes
telijk halfrond vormen een ernstige be
dreiging van de wereldeconomie. Het
is nog maar zeer de vraag of en hoe
andere landen deze voorraden zullen
kunnen opnemen. Valutakwesties spelen
daarbij een grote rol.
Een arsenaal van hulpmiddelen Is
bovendien nodig in Amerika zelf. om
daar de landbouw in zijn verscheiden
heid van producten te blijven
steunen. Nederland mag met zijn
overschotten de labiele verhoudin
gen evenmin verstoren. De heer
Droessen ejndigde met de opmerking,
dat onze minister van Landbouw een
voorbeeld dient te nemen aan de hou
ding van de Amerikaanse regering
tegenover de kleine boeren.
Na hem spraken nog de heren Blaisse,
Van Vliet en tot slot prof. Romme, die
een uiteenzetting gaf van het parlemen
taire werk. Wij komen op een en ander
nader terug.
27. Besluiteloos staart Eric een ogenblik naar de overkantwaar het paard, dat
nog niets van zijn aanwezigheid gemerkt heeft, zich te goed doet aan het heldere
water. „Maar dan kunnen die kerels ook niet ver weg zijn," fluistert de Noorman
in zichzelf. En meteen vraagt hij zich af, hoeveel mannen daar bij elkaar kunnen
zijn. Afgaande op de sporen bij het lichaam van Torge, is er slechts één ruiter, die
een gewonde op zijn paard vervoerd heeft, doch de Noorman acht de kans niet
uitgesloten, dat de man hier een ontmoeting met anderen kan hebben. Ja, hij moet
voor alles weten, wat hier gebeurt. Wanneer de moordenaars zich inderdaad hier
ergens in de buurt ophouden, loopt Erwin voor het ogenblik geen gevaar, want waar
de paardensporen van het bospad afweken, liep dat van de jongen en de hond
verder. De ruiter heeft hem in ieder geval dus niet ingehaald.
Nu de Noorman eenmaal een besluit genomen heeft, aarzelt hij ook niet langer.
Hij werpt zijn mantel af om zich gemakkelijker te kunnen bewegen en begint be
hoedzaam de beek over te steken. Zachtjes rimpelt het water om zijn benen, 'doch
de Noorman vermijdt ieder gerucht. Wanneer het paard schrikt en wegdraaft, zal
ook de berijder gewaarschuwd zijn.
Als Eric aan de overkant van de oever stapt, beseft hij plotseling, dat hij onge
wapend is. Hij heeft de burcht zo overijld verlaten, dat hij noch zwaard noch boog
heeft meegenomen en de korte dolk, die aan zijn gordel hangt, is nu niet het
meest geschikte wapen om zich een stel moordenaars, die over pijl en boog beschik
ken, van het lijf te houden. Doch vertrouwende op zijn goed geluk, sluipt Eric
verder.
Het paard heeft blijkbaar genoeg gedronken en stapt nu rustig heen en weer. Het
dier heeft hem nog niet opgemerkt. Dan verstart de Noorman plotseling. Iets ver
derop ontwaart hij, half boven de struiken, de schouders en het hoofd van een
man, die in een vreemde houding tegen een boom leunt. Met een schok herkent
Eric hem. Het is Thjalfi!
„Maar wat doet de oude man daarV' vraagt hij zich verbijsterd af.
Wie kopen er op afbetaling?
(Van onze verslaggeefster)
Ongeveer 80% van alle bromfietsen die rondsnor
ren zijn op afbetaling gekocht. En van de stof
zuigers, die het eeuwig huishoudelijk vuil weren,
wordt, ruw geschat, 87% aangeschaft op termijnbetaling.
Wat wil men? Ais de oude weigert en niet meer te repa
reren blijkt, is in de meeste gezinnen geen geld beschik
baar voor aankoop van een zo groot stuk en de con
dities voor afbetaling zijn zo makkelijk. Men kan in
sommige afbetalingszaken al terecht voor f 2 per week.
Het kopen op crediet is tegenwoordig b'ij alle lagen
van de bevolking gemeengoed geworden, zo zeer, dat
kortgeleden zelfs een van de grote warenhuizen er toe
is overgegaan. Want het zijn niet alleen de arbeiders
gezinnen, waar het geld op korte termijn snel rouleert,
en de middenstanders, die „vastzitten", die fietsen,
bromfietsen, stofzuigers, radio's, wasmachines, meubels
en fornuizen op wekelijkse afbetaling kopen. Het zijn
meer en meer ook de gezinnen in de vrije beroepen,
van artsen, juristen, enz., die van dit verleidelijk
systeem gebruik maken. Niet zozeer omdat ze op een
bepaald moment geen paar honderd gulden zouden
kunnen neerleggen, maar veeleer omdat ze de gelde
lijke reserve, waarover ze beschikken, intact willen
laten of niet willen losmaken tot de nood zich voor
doet. En een ijskast koopt men bepaald niet uit nood,
maar wel uit doelmatigheidsoverwegingen. En omdat
bij de algemeen geboden termijnbetalings-faciliteit de
grote uitgave eigenlijk ongemerkt gebeurt. Men laat
het benodigde bedrag eenvoudig afbrokkelen, inplaats
van het te laten aanslibben door het tevoren te
sparen. Men zou kopen op afbetaling kunnen zien als
een vorm van sparen achteraf! Maar dan toch duur
sparen! Want wettelijk mag bij de huurkoop, waar de
termijnbetaling eigenlijk op neerkomt, maximaal 13%
boven op de prijs van het gekochte stuk gezet worden.
Dat is voor het renteverlies (vanzelfsprekend kost een
afbetaling, die 18 maanden duurt, meer rente, dan
wanneer er maar zes termijnen zijn) en voor de hele
administratieve rompslomp, waarbij inbegrepen het
onderzoek naar de financiële situatie van de adspirant-
koper.
De generatie toneelliefhebbers, die
Willem Royaards nog in de
fleur van zijn werk hebben ge
kend, worden er in deze dagen aan
herinnerd, dat de grote toneelleider
en toneelvernieuwer thans reeds 25
jaar uit ons midden weg is en er in
de geest slechts nu en dan is terug
gekeerd. De roem van de tonelist
eindigt doorgaans met zijn dood, maar
een man van formaat als Willem
Royaards is posthuum dan toch altijd
nog geëerd in dat mooie boek, dat
Top Naeff aan de persoon en het werk
van de grote regisseur en speler heeft
gewijd.
Royaards heeft moeilijke jaren ge
kend in het begin en aan het einde van
zijn loopbaan. Zijn ouders hadden hem
voor de Marine bestemd, maar hij be
geerde onstuimig het toneel te vernieu
wen. Toen dat bij de eerste aanval mis
lukte, keerde hij het toneel de rug toe,
ging reizen voor een uitgeversmaat
schappij, brak de relatie weer schielijk
af en keerde naar de planken terug, dit
maal met voordrachten uit Multatuli en
Shakespeare, zowel in Nederland als in
Duitsland, waar hij bovendien onder
regie van Rheinhardt Shylock speelde.
Volgde een betrekkelijk korte periode
van samenwerking met Eduard Ver
kade, maar beiden waren groot genoeg
om ieder voor zich een ideaal na te
streven. Voor Royaards bestond dat
ideaal in een soort zuivering van de
toneelgewoonten. Hij bracht discipline
in de repetities en de instudering van
de rollen, eiste een nauwkeurige uit
spraak van het Nederlands en een even
soepele als natuurlijke houding, alle
maal eigenschappen, die onze toneel
spelers in hevige mate misten. Tegelij
kertijd bracht Royaards grote verande
ringen in het repertoire. Zijn belang
stelling ging uit naar Shakespeare, de
oude Grieken, Vondel, de middel-Ne
derlandse dramatische literatuur en de
Fransen van zijn tijd. Uit deze voorkeur
blijkt vanzelf een grote aandacht voor
het vers.
Zowel in het Paleis voor Volksvlijt als
in de Amsterdamse Stadsschouwburg
heeft men vele jaren achtereen de re
sultaten van Royaards' streven kunnen
waarnemen. Het publiek heeft ze ook
gewaardeerd, die feestelijke monterin
gen van Shakespeare's mooiste blij
spelen, die men na de miskenning van
Vroegere jaren nauwelijks terugkende.
Met grote energie heeft Royaards voort
durend aan zijn voorstellingen gewerkt,
meer bewondering ondervindend van
zijn publiek dpn medewerking van hen,
die zijn beheerders waren en die bij
hem niet altijd de soepelheid ontmoet
ten, waar zij prijs op stelden. Het kwam
tot een breuk en, hoe men ook over
prestige-kwesties moge denken, het
blijft een schande, dat de grootste en
vurigste vernieuwer van ons toneel
wiens leerlingen men in de huidige
oudste generatie van spelers nog duide
lijk herkennen kan op een kwade
dag uit het officiële toneel werd weg
gedrukt en gedwongen was, solovoor
stellingen te geven in het variété-pro
gramma der bioscopen. Noch zijn ere
doctoraat, noch de aanhankelijkheid
van het publiek heeft hem naar de
schouwburg terug kunnen brengen.
Op twee-en-zestig-jarige leeftijd is
Royaards in Menton overleden. Enkele
dagen later defileerden vele bewon
deraars langs de baar in de aula van
de Stadsschouwburg te Amsterdam.
De invloed van Royaards op ons to
neel is zeer groot geweest. Niet alleen
is na zijn verdwijning uit het toneel
leven een vrij snelle daling der voor
stellingen begonnen, niet alleen ont
waart men ook nu nog bij bepaalde
acteurs (als b.v. Gobau, Saalborn e.a.)
een rolverzorging, die aan hém doet
denken, maar in gesprekken hoort men
oudere mensen, die sympathie en ge
voel hebben voor het vaderlands toneel,
dikwijls de naam van Royaards noemen,
van de man, die meer dan wie ook zijn
spelers wist te bezielen en te leiden en
zijn publiek nader gebracht heeft tot
de grote toneelliteratuur van zijn tijd.
Dbg.
Een enkele afbetalingszaak, die al
jaren lang zijn buurt op deze wijze be
dient, kent zijn klanten soms persoon
lijk wel voldoende om zelf hun crediet-
waardigheid te kunnen beoordelen,
maar over het algemeen schakelt de
handelaar een bestaande informatie
dienst in. Dit onderzoek naar de cre-
dietwaardigheid van de koper is een
dubbele bescherming, zowel voor
degene die verkoopt (en de instantie
die hem voorschot geeft, meestal eeri
bank) die de redelijke zekerheid moet
hebben dat het geld op den duur bin
nenkomt, als van de koper die er soms
door de winkelier in vertrouwen op ge
wezen moet worden, dat (verder) cre
diet voor hem, resp. voor zijn gezin,
ruïneus zou zijn. De handelaren echter,
die gewetenloos geld wegzuigen, ook bij
financieel zwakke gezinnen, stichten
veel kwaad.
De regeringscommissie die op het
ogenblik in onderzoek heeft, in hoe
verre de afbetaling een sociaal kwaad
of een sociaal goed is waarin o.a.
vertegenwoordigd zijn het gezin, de
vakverenigingen, het bankwezen, het
credietwezen en de middenstand
maakt vanzelfsprekend duidelijk onder
scheid tussen de aanschaf op termijnbe
taling van luxe goederen als bankstel
len, autopeds en ander duur speelgoed,
en verbruiksgoederen, waaronder fiet
sen, stofzuigers en wasmachines een
enorme rol spelen. Vooral de laatste
twee betekenen een belangrijke ener
giebesparing voor de huisvrouw, wat
het hele gezin ten goede komt. De ge-
zins-economie en de vertegenwoordig
ster der arbeidersgezinnen, die in de
genoemde commissie zitting hebben,
dringen dan ook vooral aan op de no
dige wettelijke bescherming, waardoor
het sociale goed: de faciliteit van aan
koop van noodzakelijke gezinsgoederen,
gehandhaafd blijft, en het sociale
kwaad, de veel te zware wekelijkse
schuldenlast in een gezin met een klein
weekloon, waar bijvoorbeeld radio,
beddegoed en fiets afbetaald moeten wor
den, zoveel mogelijk wordt tegenge
gaan. Want dat is zeker: de afbetalings
mogelijkheid stuwt de verleiding om te
kopen op. En verwijt de kleine man
maar eens zijn gebrek aan zelfdiscipline
als hij bezwijkt voor al die fonkelend
geëtaleerde goederen die hem per
manent tarten. En de behoefte scheppen
de productie maakt het begrip „nood
zaak", wat het persoonlijk bezit betreft,
steeds labieler. De mogelijkheid om op
afbetaling te kopen is een te grote ver
leiding, zeker voor de gezinnen die zich
toch al moeilijk kunnen handhaven.
Het komt voor dat in een totaal ver
kommerde omgeving op vodden wordt
geslapen, maar dat er een prachtige
pick-up staat. Want wie tóch niet met
een hoeft te betalen bij aanschaf van
een groot stuk, is vanzelf geneigd het
duurste en beste te nemen. Het afbeta
lingssysteem heeft menige te zware
verplichting bij laag weekloon op zijn
geweten.
Veel kwaad doen ook de colporteurs
die huis aan huis verleidelijke aanbie
dingen doen en de argeloze huisvrouw
doen zwichten, ook voor beddegoed,
luxe meubels en hele baby-uitzetten.
Die colporteurs moeten het hebben van
kocht om een nieuw stuk te kunnen
kopen en zo werd het ene gat met het
andere gestopt, terwijl de wekelijkse
aflossing onverbiddelijk van het loon
afging.
Maar om dergelijke excessen, die uit
zondering zijn, mag men dit systeem
dat „de meest omvangrijke vorm van
consumptief crediet" is, niet veroorde
len. Wettelijk zou bijvoorbeeld verbo
den kunnen worden om de afbetalings
goederen in de wijk te brengen en ze
langs de huizen aan te bieden. Vooral
echter zou het verplicht gesteld moeten
worden om vooraf de credietwaardig-
hun provisie. Want hun vast salaris is
maar heel laag. Gaat het met de omzet
niet naar zin, dan vervallen ze makke
lijk in allerlei geknoei.
Wanneer een havenarbeider met
negen kinderen en een weekloon van
f 90 voor f 1.875 meubelschuld heeft
en daarvan f 20 per week moet afbe
talen, een der praktijkgevallen die J.
Melles noemt in zijn brochure „Ge-
zinscrediet", uitgegeven door de Huis-
houdraad, dan begrijpt iedereen dat
dit een misstand is. Wij hebben ook
van een geval gehoord, waarbij een
afgezakt gezin (en daar vooral woe
kert het kwaad) een afbetalingsschuld
heeft van f 4.600, terwijl er geen stuk
in huis is. Wat op afbetaling werd ge
kocht was na enkele weken weer ver-
Advertentie
WINTERTIJD IS
En waar sou U bot ar on
voordollgor studoron.
dan bij oooooooao
Vraagt dus so spoodlg
mogelijk ons gratia
prospectus.
HILVERSUM
B»lc~>d. Sehrill.liik. Cunu.
Pr.lrtijk.«m.n. Bo.kt.oud*" Hï"d?|»e"7-
Fr. D. Eng. N.d. .n Sp»««» - »o.khoud.n
M. O. - Sla.npr.ktijk dip»- M 8. K
heid en draagkracht van het gezin te
onderzoeken.
Precieze gegevens over de omvang
van het kopen op afbetaling heeft het
C.B.S. niet. Maar de genoemde getallen
aan het begin van dit artikel, die de
schatting zijn van degenen voor wie
deze vorm van handel geen geheimen
heeft, zeggen wel iets.
Het voordeel van dit systeem voor
de steeds meer gehaaste moderne
mens is, dat hy onmiddellijk een ont
stane behoefte kan inwilligen. Een
arbeider die door zyn fiets zakt
waarmee hy naar zijn werk rijdt, kan
meteen een nieuwe kopen. Wanneer
hy zou sparen zou hy zich maanden
lang moeten behelpen, en waarschyn-
lijk zou halverwege de tyd de byeen-
gespaarde duit aan een nieuwe jas
voor Jantje opgaan. De huisvrouw die
het wekenlang met een gehuurde was
machine heeft gedaan en nu zo'n
makkeiyk ding wil bezitten, kan op
afbetaling het apparaat dadeiyk als
haar eigendom beschouwen. De in
dustrie, die moet bestaan van de op
voering der productie, stuurt het op
afbetaling aan door, zoals verschillen
de fabrieken van rywielen en stof
zuigers doen, de verkoop op
van hun producten, voor de detaillist
te financieren. Want de winkelier kan
onmogeiyk een dergelijk crediet voor
eigen rekening nemen. Hij schakelt
daar meestal een bank voor in.
Gewooniyk wordt bij de aankoop van
een stuk op afbetaling, by de aanbeve
ling meteen het bedrag voldaan dat
boven op de koopsom komt en dat, zo
als gezegd, 13 pet. mag bedragen, maar
dat pleegt te cirkelen rondom de 10
pet. De uitgave van dit extra-bedrag
boven de winkelprijs van het gekochte
stuk, schijnt voor de duizenden, die dit
zonder bezwaar neerleggen, wel op te
wegen tegen de voordelen van het sys
teem.
Voor zover wij hebben kunnen con
cluderen uit onze onderzoekingen, ge
beurt het naar verhouding niet zo heel
veel dat een gekocht stuk wordt terug
gehaald omdat de koper in gebreke
blijft. Zeker niet op het niveau waar
het goed vertrouwen tussen de bona
fide winkelier en de goedwillende
klant altijd wel een oplossing vindt
door uitstel van betaling. Per slot heeft
de winkelier de zekerheid van het con
tract door man èn vrouw getekend, zo
als dat usance is voor gezinsaankopen.
De wet eist zelfs bij „huurkoop" dat,
wanneer de man een huishoudelijk
artikel koopt, hij de vrouw er in kent.
Het „pantoffelheld-artikel" heeft men
deze paraaf onmiddellijk gedoopt.
Dat het kopen op afbetaling langza
merhand in alle bevolkingslagen is
doorgedrongen, wil nog niet zeggen dat
er niet meer wordt gespaard. Integen
deel, de spaarbanken krijgen steeds
meer te doen. Het kopen op afbetaling
staat daar in zekere zin los van, in zo
verre het geheel past by de dynamische
jacht die de mens in deze tijd voort
stuwt om het „beter" te hebben, al is
die verbetering ten dele ook fictief, en
wordt de schijn-welvaart er door ver
groot.
Wie werkelijk in de zorg zit omdat
de middelen voor een nodige gezinsaan-
schaf ontbreken, die kan terecht bij de
gezinscredietbank, een sociale Instel
ling, die na een zeer grondig onder
zoek een voorschot geeft tegen een veel
geringere rente dan wanneer men ter
mijnbetaling accepteert in de winkel.
Maar voor luxe goederen kan men hier
niet aankloppen.
Volgens ruwe schatting wordt in ons
land jaarlijks ruim 5% pet. van de
duurzame verbruiksgoederen op crediet
gekocht. Dat is veel minder dan in
Amerika en België. Wanneer de com
missie, die het wel en wee der afbeta
ling thans in onderzoek heeft, gereed
is, zullen er wellicht nadere gegevens
bekend worden.
TANKSCHEPEN
ARMILLA 23 te Singapore.
CALTEX DELFT 23 te Sidon.
CALTEX LEIDEN 22 te Sidon.
CALTEX PERNIS p. 23 Finist. n. Sidon.
CALTEX THE HAGUE p. 23 Ouess. naar
Rotterdam.
CERONIA 23 te Manilla.
CHAMA p. 23 Liverp. n. Stanlow.
ENA p. 23 Manilla n. Miri.
ERINNA p. 22 Guadel. n. Curagao.
ESSO ROTTERDAM p. 23 Midway naar
Le Havre.
FELIPES p. 22 Telokanson n. Pladju.
HELENA 23 te Tampa.
MARPESSA 23 te Miri.
ROTULA 2 3te Trinidad.
THALATTA 2 3te Suez.
TIBIA 23 te Singapore.
AAGTEKERK p. 23 Socotra n. Singap.
AAGTEDIJK 23 te Paranagua.
AALSDIJK 22 te Philadelphia.
ALDERAMIN 23 te Suez.
ALIOTH 23 te Rio Jan.
AMERSKERK 22 te Port Kembla.
ANNENKERK p. 23 Guardaf.
AXELDIJK p. 23 Vlissingen n. Antw,
ADINDA p. 23 Natuna n. Haiphong.
ALBIREO p. 22 Kaapverd. eil. n. Recif»
ALDABI p. 23 Laspalmas n. Rio Jan.
ALTAIR p. 23 Rio Grande n. Santos.
AMOR 23 te Alexandrië.
AMSTELLAND 23 te St. Vincent.
ANDIJK 23 te Bremen.
ARENDSKERK p. 23 Ouess. n. Antw.
ARGOS 23 te Rotterdam.
BAARN 22 te Balboa.
BA WE AN p. 22 Azoren n. Tampa.
BLITAft 22 te Melbourne.
BORNEO 23 te Veracruz.
COTTICA p. 23 Ouess. n. Georget.
DONGEDIJK 22 van Cristob. n. Antw.
EOS 22 van Burriana n. Valencia.
GOOILAND 23 te Bremen.
GROOTE BEER p. 23 Kp. Race n. Southpt,
HECUBA 2 2te Maracaibo.
HECTOR 22 van Limassol n. Piraeus.
HEELSUM 22 te Bremen.
HEEMSKERK 23 te Dar es Salaam.
HERA 23 te Baltimore.
HOOGKERK 22 van Honk. n. Kobe.
KARIMUN 23 te Singapore.
KIELDRECHT 23 te Singapore.
LAURENSKERK 23 te Rotterdam.
LOOSDRECHT p. 23 Goa n. Colombo.
LEKHAVEN 23 te Hamburg.
LUNA p. 23 Malta n. Oran.
MAPIA 23 te Amsterdam.
MELISKERK 23 te Hamburg.
MOLENKERK 23 te Bremen.
NIEUW AMSTERDAM 22 te New York.
ORANJEFONTEIN 22 van Las Palmas naaf
Kaapstad.
POLYDORUS 23 te Singapore.
POLYPHEMUS 22 te Belawan.
PRINS MAURITS p. 22 Oporto n. Dakar.
PRINS WILLEM V p. 23 Kp. St. Vine. a.
Rotterdam.
PRINS WILLEM IV 23 te Marseille.
RIJNKERK p. 23 Finist. n. Genua.
RONDO 23 te Tj. Priok.
SALATIGA 23 te Colombo.
SAPAROEA p. 23 Kp. St. Vine. n. Antw.
SCHIE p. 23 Finist. n. Rotterdam.
SLAMAT 22 te Khor el Mufatta.
STAD MAASSLUIS 23 te Casalblanca.
STRAAT MAKASSAR 23 te Penang.
STENTOR 23 te Trinidad.
TRITON 23 te Philadelphia.
VAN LINSCHOTEN 22 van Matadi naar
Pointe Noire.
WATERMAN p. 22 Lissabon n. Las Palm.
WELTEVREDEN p. 23 Gibr. n. Algiers.
WILLEM RUYS p. 23 Perim n. Prt. Said.
WAAL p. 23 Ouess. n. Tunis.
PASSAGIERSSCHEPEN
Lijst van schepen met passagiers, emi
granten en repatriërenden.
ALDABI 1 Febr. te Rio Janeiro verw.
ALHENA 24 te Rotterdam verw.
ALNATI vertr. 25 van Buenos Aires naar
Rotterdam.
BOSKOOP 28 te Cristobal verw.
GROOTE BEER 30 te R'dam verw.
INDRAPOERA 30 van R'dam te Tj. Priok.
JOH- V. OLDENB. 2 Febr. te Fremantle
verwacht.
MAASDAM 23 van Norfolk n. Trinidad.
NIEUW AMSTERDAM 5 van New York
naar San Juan.
MOORDAM 5 te Nëw York verw.
ORANJE 31 ta Colombo verw.
ORANJEFONTEIN 1 Febr. te Kaapst. vw.
RIJNDAM 25 van R'dam n. New York.
S1BAJAK 2 Febr. van R'dam n. Sydney.
WATERMAN 5 Febr. te Kaapstad verw.
WESTERDAM 25 te Rotterdam verw.
WILLEM RUYS 25 te Portsaid verw.
WILLEMSTAD 27 te Madeira verw.
ZUIDERKRUIS 3 Febr. te Balboa verw.
Opgenomen in deel van vorige oploop
ARNEDIJK 22 te Mobüe.
AMERSKERK 22 te Port Kembla.
BLITAR p. 22 Kang. eil. n. Melb.
BORNEO 22 te Vera Cruz.
BOREAS p. 22 Finist. n. Amsterdam.
BAARN 2 2te Balboa.
CHAMA 22 te Stanlow.
CALTEX LEIDEN 22 te Sidon.
DEO GRATIAS 22 te Havre.
DRACO 22 van Sibenic n. Catania.
DIDO p. 22 Brunsb. n. Kopenh.
ERINNA p. 22 Sombrero n. Curagao.
FLEVO p. 22 K. Gata n. Barcelona.
HEEMSKERK 22 te Mozambique.
ILIAS 22 te Napels.
LANGKOEAS p. 22 Prt. Elisab. n. Pcdanf.
MANTO 22 te Aarhuus.
MODJOKERTO 22 te Belawan.
PLATO 32 te "AmyrerHSm. -
PR. PHIL. WILLEM p. 22 Burl. n. Fee.
POLYDORUS 22 te Djakarta.
PR. MAURITS p. 22 Oporto n. Dakar.
POLYPHEMUS 22 te Belawna.
ROELF 21 van Gdynia n. Amst.
SCHIPPERSGRACHT 21 v. Hango n. R'd.
STENTOR 22 te Barbados.
SOMMELSDIJK p. 22 Azoren n. Halifax.
TJIBANTJET 22 te Hongkong.
TANKHAVEN I 22 te Belawan.
WELTEVREDEN p. 22 Gibr. n. Djak.
ALCYONE p. 22 Fern. Nor. n. Antw.
AMSTELDIJK 21 te Galveston.
ARENDSDIJK 21 te New York.
ARIADNE 21 te Malta.
DIEMERDIJK 22 te Brmeen.
GORD1AS 2 2te Lissabon.
HEELSUM 22 te Bremen.
LAURENSKERK p. 22 Viiss. n. R'dam.
NIGERSTROOM p. 22 Finist. n. Dakar.
TERNATE p. 22 Kreta n. Prt. Said.
WIELDRÈCHT 22 te Sete.
TANKSCHEPEN
AGATHA 2 2te Pladju.
ALETTA 22 te Makassar.
CALTEX LEIDEN 22 te Sidon.
CALTEX THE HAGUE p. 22 Finist. naar
Rotterdam.
CALTEX UTRECHT 22 te Sidon.
CALTEX NEDERLAND 21 te R'dam.
CALTEX PERNIS p. 22 Ouess. n. Sidon.
CORILLA 22 te Singapore.
DUIVENDRECHT p. 21 Azoren n. Na Orl.
ESSO DEN HAAG p. 22 Malta n. Antw.
MAL VIN A p. 22 Townsend n. Miri.
PENDRECHT p. 22 Perim n. Paulsbor.
PERNA 22 te Pladju.
(Vert, door F. van Oldenburg Ermke)
74
Het „luchtkruid", zoals het algemeen
genoemd werd, was een niet zeer in
drukwekkend voorwerp. Het scheen
nauwelijks sterk genoeg om overeind te
blijven, zelfs by die geringe zwaarte
kracht. Het zag er helemaal niet naar
uit, alsof het de toekomst van een pla
neet beheersen kon
Hadfield had zijn symbolische tui-
nierstaak beëindigd. Iemand anders
mocht de rest doen en het gat dichtma
ken. (De werklieden van de kwekerij
stonden reeds klaar, ergens op de ach
tergrond, wachtend tot de hoge omes
gereed zouden zyn, zodat zij met hun
werk konden voortgaan.)
Er werden een massa handen ge
schud en er werd op de nodige schou
ders geklopt. Hadfield ging schuil in de
menigte, welke zich om hem verdrong.
De enige, die niet de minste aandacht'
aan dit alles schonk, was Gibson's
Martiaans schoothondje, dat op zijn hur
ken heen en weer schommelde, als een
van die poppen met een gewicht erin
zo'n duikelaartje, dat altijd weer op de
zelfde manier overeind komt, hoe vaak
je het cok neerdrukt. De cameraman
richtte- zyn camera op het diertje en
stelde in voor een close-up. Het zou de
eerste keer zijn, dat iemand op aarde
een echt Mars-wezen zou zien ten
minste in een directe uitzending.
Maar wat ging die Piep nu doen? Iets
had zijn belangstelling gewekt het
trillen van zijn geweldige, doorschijnen
de oren verried hem. Hij bewoog zich
voort met kleine, voorzichtige spron
gen. De camera-man volgde hem en
vergrootte tegelijkertijd de spreiding
van het beeld om te zien, waar hij naar
toe ging. Verder was er niemand, die
gemerkt had, dat het beestje aan de
wandel was. Gibson was nog steeds in
gesprek met Whittaker en scheen zijn
lieveling helemaal vergeten.
Zo, dat was de bedoeling! Dat ging
goed worden, de mensen daar beneden
op de aarde zouden ervan genieten.
Zou hij daar zijn, voordat men het in
de gaten had? Ja, hy speelde het klaar!
Met een laatste sprong zat hij in de
kleine kuil, en de kleine, driehoekige
bek begon te knabbelen aan de dunne,
magere Mars-plant, die daar juist met
zoveel zorg was neergezet. Ongetwijfeld
vond hy het maar wat aardig van zijn
vrienden, dat ze voor hem al die moeite
hadden gedaanOf wist hij inder
daad, hoe ondeugend hij was? Die be
sluiping langs een omweg was zo handig
uitgevoerd, dat het moeilijk te geloven
was, dat het volkomen argeloos ge
schiedde. In ieder geval was de camera
man niet yan plan om zyn plezier te
bederven. Het was een veel te aardig
tafereeltje. Hij laste nog even een op
name in van Hadfield en zijn mannen,
die elkaar nog steeds geluk stonden te
wensen met het werk, dat Piep nu
bezig was heel snel te vernielen.
Het was tè goed om te kunnen duren.
Gibson had in de gaten gekregen, wat
er gebe.urde en slaakte een luide gil,
die iedereen deed schrikken. Toen rende
hij op Piep af, die vlug om zich heen
keek, zag dat hij zich toch nergens ver
schuilen kon en toen maar op zijn ach
terpoten ging zitten met een gezicht
als de vermoorde onschuld. Ky liet zich
rustig wegbrengen zonder zijn misdrijf
nog te verzwaren door zich tegen het
wettig gezag te verzetten, nadat Gibson
een van zijn flap-oren gegrepen had en
hem wegtrok van het toneel van zijn
misdaad. Een groep deskundigen ver
zamelde zich toen met bezorgde gezich
ten rond het „luchtkruid en tot ieders
opluchting stelde men spoedig vast, dat
de aangerichte schade niet ernstig was.
Het was een onbeduidend incident,
waarvan niemand zou kunnen denken,
dat het gevolgen zou hebben, die verder
reikten dan het ogenblik in kwestie.
Toch, hoewel hij het zelf nimmer be
sefte, zou het Gibson inspireren tot een
van zijn schitterendste en meest vrucht
bare denkbeelden.
Het leven was voor Martin Gibson
plotseling erg gecompliceerd geworden
en in de hoogste mate interessant. Hij
was een van de eersten geweest, die na
't in werking treden van Plan Dageraad
met Hadfield gesproken hadden. De gou
verneur had hem laten roepen, maar had
hem slechts enkele minuten van zijn
kostbare tijd kunnen schenken. Dit was
echter genoeg geweest om Gibson's toe
komst een geheel ander uitzicht te ge
ven.
„Het spijt me, dat ik je moest laten
wachten", zei Hadfield, „maar het ant
woord van de aarde kwam eerst binnen,
juist voordat ik vertrok. Het antwoord
is dat je hier kunt blijven, als je je kunt
inwerken in ons bestuurapparaat om
het officiële jargon te gebruiken. Daar
de toekomst van ons „bestuursapparaat"
in nogal aanzienlijke mate afhing van
Plan Dageraad, vond ik het 't beste om
de zaak te laten rusten, totdat ik weer
terug zou zijn".
De druk der onzekerheid was wegge
nomen van Gibson's geest. Alles was nu
beslist Zelfs als hij een verkeerd be
sluit genomen had en dat geloofde hij
niet was er nu geen terugkeer moge
lijk. Hij had zijn lot met dat van Mars
verbonden. Hij zou deel uitmaken van de
kolonie en zijn aandeel nemen in de
strijd om deze wereld, die nauwelijks
begonnen was zich traag in haar schijn
bare doodslaap te bewegen, tot nieuw
leven te wekken.
„En wat voor een baantje hebt u voor
me?" vroeg Gibson niet zonder spanning.
„Ik heb besloten om je onofficiële po
sitie te stabiliseren", zei Hadfield met
een glimlach.
„Hoe bedoelt u dat?"
„Herinner je je, wat ik bij gelegenheid
van ons eerste gesprek zei? Ik vroeg je,
ons te helpen om de aarde niet louter de
feiten omtrent onze situatie, hier te ge
ven, maar ook enig denkbeeld van de
oogmerken, welke wij nastreven, en
zoals jij dat, geloof ik, zoudt willen
noemen van de geest, de atmosfeer,
welke we hier op Mars in het leven
hebben geroepen. Je hebt je partij goed
geblazen, ondanks het feit, dat je niet
op de hoogte was van het plan, waarop
we onze grootste hoon gesteld hadden.
Het spijt me, dat ik Plan Dageraad
voor je geheim moest houden, maar het
zou je werk veel moeilijker gemaakt
hebben, als je als journalist ons geheim
had geweten en er niets over zeggen
mocht. Ben je het daar niet mee eens?"
Gibson had het zo nog niet bekeken,
maar er stak veel waars in.
„Het heeft me bijzonder geïnteres
seerd," ging Hadfield verder, „wat, voor
resultaten je radiovoordrachten en arti
kelen hadden. Misschien weet je het
niet, maar we hebben 'n tamelijk nauw
keurige manier om dit effect te bereke
nen."
„Hoe?" vroeg Gibson verwonderd.
j
ZONDAG
Hilversum i, 402 m. VARA: 8.00
nieuws, 8.18 gram., 8.45 sport. 8.50 plat
teland. 9.00 gram.. 9.45 caus. VPRO: 10.00
caus., 10.05 kinderen. IKOR: 10.30 prot.
pr. AVRO: 12.00 sport. 12.05 Hammond -
ork., 12.35 Even afrekenen, heren!, 12.45
gram., 13.00 nieuws, 13.15 gram., 13.20
lichte muz„ 14.00 boek, 14.20 omr.ork.
en solist, 15.10 toneel, 15.25 viool en
piano, 15.50 dansork., 16.30 sport. VPRO:
17.00 prot. pr. VARA: 17.30 jeugd, 17.50
sport, 18.15 nieuws. 18.30 Hammond
orgel, 18.50 radiolympus, 19.20 gram.,
19.45 cabaret. AVRO: 20.00 nieuws, 20.05
Puzzle-parade, 21.05 hoorspel, 21.40
strijkork.. 22.05 De Vier Mogendheden
Conferentie, 22.10 act., 22.30 gram., 22.40
piano, 23.00 nieuws. 23.15 gram.
HILVERSUM II. 298 m. NCRV: 8.00
nieuws, 8.15 orgel. IKOR: 8.30 prot. pr.
KRO: 9.30 nieuws, 9.45 gram., 9.55 plech
tige liturgie, 11.30 Wie is mijn patroon?.
11.45 viool en piano, 12.10 gram., 12.20
apologie, 12.40 Hammondorgel en piano.
12.55 zonnewijzer, 13.00 nieuws, 13.10
amus.muz., 13.40 boek, 13.55 jeugd, 14.25
Spaanse muz., 14.55 caus., 15.15 Radio
Philh. Ork., kl. koor en sol., 18.10 thuis
front, 16.15 sport, 16.30 Vespers. NCRV:
17.00 prot. pr., 18.30 muz., 19.00 kerkelijk
nieuws. 19.30 caus. KRO: 19.45 nieuws.
10.00 gram.. 20.25 de gewone man, 20.30
Metropole-ork. en sol., 21.15 act.. 2125
Limburgs Promenade-ork., 21.50 hoor
spel, 22.35 gram., 22.45 Avondgebed,
13.00 nieuws. 23.15 gram.
ENGELAND, BBC home service. 330
n.: 15.45 symph.ork., 17.01 symph.ork..
19.30 ork.cnno.
BBC, light progr., 1500 en 247 m..
14.15 gevar. muz,, 17.30 gevar. muz., 20.30
jevar. muz., 23.15 pianospel.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK.
309 m.: 12.00 gevar. muz., 16.30 dans-
niuz., 18.00 ork.conc.. 20.00 gevar. muz.,
22.15 gevar. muz.. 22.45 dansmuz., 0.15
ork.conc.. 1.15 gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. programma. 347 m.:
15 30 operamuz.. 17.45 ork.conc., 20.00
lichte muz., 21.35 chansons, 22.45 Franse
muz.
BRUSSEL, 324 m.: 13.15 Vlaamse muz..
14.00 operamuz., 18.00 volkszang, 18.20
katnermuz., 21.00 symph.ork. en solist.
22.15 symph.ork .en solist.
484 m.: 12.00 gevar. muz., 14.30 koor
zang. 15.00 symph.ork. en solist, 20.00
omr.ork. en sol.. 23.00 lichte muz.
ENGELAND, BBC, European Service.
Uitz. voor Nederl. 464, 75 en 49 m.: 8.00
Engelse les. 224, 49 en 41 m.17.00 En
gelse les. 224 m.: 22.00 Nieuws. Baro
neter v. d. smaak door dr. A. Noach
„Zo zijn onze manieren".
MAANDAG
HILVERSUM I, 402 m. AVRO: 7.00
nieuws, 7.10 operettemuz., 8.00 nieuws,
9.00 prot. pr., 9.15 gram., 9.25 huisvr.,
9.35 gram., 11.00 voordr., 11.15 Radio
Philharm Ork., 12.00 lichte muz., 12.33
In 't spionnetje, 12.38 piano, 12.55 gram..
13.00 nieuws. 13.15 gram., 13.20 Prome
nade-ork., 14.00 caus14.20 gram., 14.30
voordr., 14.45 viool en piano, 15.15 vrouw,
16.15 muzikale caus., 17.20 gram., 17.30
padvinders, 17,45 gram., 17.50 mil. caus.,
18.00 nieuws, 18.15 muzikale caus., 18.30
Phil-harmonicaclub, 19.00 studentenuitz.,
19.15 gram., 19.25 cabaret, 19.45 rege-
ringsuitz., 20.00 nieuws, 20,05 lichte muz.,
20.35 cabaret, 21.05 sopr. en piano, 21.50
voordr. en muz., 22.05 de Vier Mogend
heden Conferentie. 22.10 gram., 22.20 ge
var. progr.. 23.00 nieuws, 23.15 film, 23.45
gram.
HILVERSUM II. 298 m. NCRV: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.15 gym., 7.33 muz.,
7.45 prot. pr., 8.00 nieuws, 8.15 sport,
8.20 gram., 8.30 Tot uw dienst. 8.35
gram,. 9.00 zieken. 9.30 vrouw, 9.35 gram.,
10.30 prot. pr., 11.00 gram., 11.15 gevar.
muz., 12.25 boer en tuinder. 12.33 orgel.
12.59 klokgelui, 13.00 nieuws, 13.15 lichte
muz., 13.45 gram., 14.00 schoolradio. 14.30
gram., 14.45 vrouw, 15.15 gram., 15.30
piano, 16.00 prot. pr„ 16.30 vocaal ens.,
17.00 kleuters, 17.15 gram., 17.30 jeugd.
17.45 regeringsuitz., 18.00 mannenkoor.
18.20 sport, 18.30 gram., 18.45 Engelse
les, 19.00 nieuws, 19.10 gitaar en blok
fluit. 19.30 caus., 19.45 huismuz., 20.00
radiokrant, 20.20 marinierskapel. 21.00
hoorspel, 22.00 geestelijke liederen, 22.30
gram., 22.45 prot. pr., 23.00 nieuws, 23.15
gram.
ENGELAND. BBC home service. 330
m.: 13.20 gevar. muz., 17.25 zangrecital.
20.30 ork.conc.
BBC. light progr.. 1500 en 247 m.:
12.30 dansmuz., 13.15 gevar. muz.. 13.45
ork.conc., 16.00 Revue-ork„ 16.45 lichte
muz., 19.00 ork.conc.. 0.20 gevar. muz.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK.
309 m.: 12.00 lichte muz., 13.15 ork conc..
16.00 strijkkwartet. 16.25 gevar. muz
17.45 amus.muz.. 19.30 symph.ork. en so
liste, 23.30 pianorecital, 0.30 dansmuz.
1.15 gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. programma, 347 m.:
12.15 cellorecital, 12.30 ork.conc., 14.05
viool en piano. 15.00 ork.conc.. 16.00
balletmuz., 16.50 kamermuz., 20.00 ork.
conc.
BRUSSEL. 324 m.: 12.00 omr.ork.. 17.10
lichte muz.. 18.00 Franse les. 18.15
Vlaamse liederen. 21.00 kamerork en
solist.
484 m.: 12.00 omr.ork. en soliste. 13.15
gevar. muz., 15.00 omr.ork. en sol., 16.05
lichte muz.. 17.30 pianorecital. 18.30
chansons, 20.40 instr. kwintet.
ENGELAND, BBC. European Service
Uitz. voor Nederl. 464, 75 en 49 m.: 8.00
Engelse les. 224 m.: 22.00 Nieuws Be
zienswaardigheid v. d. week en Eng. les
