„De schadelicke wortel der Paepscher
afgoderie" in Haarlem
m
IPubliciteit van religieuzen
Groot levensmiddelen-
bedrijf verlaagt prijzen
Vreugde om kermisvieren in de
zeventiende eeuw
m
OP DE KERMIS I
I
Koek, ik heb je
HERINGA WUTHRICH
9
ARCHAEOLOGISCHE WERK
GEMEENSCHAP
Voordracht van dr. J. P. Modderman
SLEUTEL WEG?
„DE SLEUTELSPECIALIST"
en een pakkende uitgave over
clubhuiswerk
J I
Met 10 tot 20 pet.
Spaarbusje voor
jonggeborenen
ZATERDAG 23 JANUARI 1954
PAGINA 6
RAUIO MOORS
1
ff
W,
f
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBltANDERS
-
paaRHp
Haarlemse loopschool
SANTPOORT
Zondagsdienst
„Wat zegt de R.K. Kerk
over de Oecumene?"
Dr. F. Thijssen voor
V olksuniversiteit
H.V.B.-programma
m
W$0&, m
1
157 katholieke club- 1
huizen
Rijkspostspaarbank
geeft f 1 cadeau
Haerlems Studenten Gildt
viert derde lustrum
Verkooplokaal NOTARISHUIS
Inboedelveiling 2/3 Febr. 1954
Gaet in Zeelant. reyst in Hollant, vraeght het Vrieslant, laet het Gelder-
lant ende alle d'andere Provintien u segghen: ja besiet of daer wel
eene staat, ja een dorp in ons gansche lant is, daer niet eenmaal des
.laers de kermisse noch gehouden wort, met slaenden trommel, vliegende
vaendel ende duysent vreuchden. In 1624 schreef W. Teellinck deze regels
ZI,n„Gesonde bitterheyt voor den weelderighen Christen die geerne ker-
wisse houdt
zouden al een zeer onvolledig beeld van de tijd geven, waarin het meren
deel der buitenplaatsen ontstond, die we op onze wandeling bezichtigen
de zeventiende eeuw indien we niet over de kermissen iets vertelden.
Want de kermissen waren, Hervorming ten spijt, geliefd gebleven, al ful
mineerden de predikanten ertegen, dit volksvermaak geselend met al hun
katholiekenhaat: „Kermissen zijn een schadelicke wortel der Paepscher
w niet. dtn falle ende alsem ende alle bitterheyt voort en
J.*? y^e van zie,e ende ,ichaem" zoals bovengenoemde
reellinck in het voorwoord van zijn boekje verklaarde. En hij had in zekere «r:«cwrum u* i u u u-v
hH a„°5 fÜiiL* ook, want de kermis heeft inderdaad wortel geschoten uit wat Katknuppelen. Ook dit spel was i
rPafpschJe af?oderie". Zelfs Bredero spreekt nog van „Sinte
Moortje tweede bedrijf, derde toneel en dat komt, omdat in
Middeleeuwen kerkelijke feesten naar het middelpunt daarvan noemde:
lÜci«i Jansmisse, St. Bamisse kerkmis kermis was de
teestdag van de patroon van het dorp en het feest van de kerkwijding. Aan
viering was verbonden een buitenkerkelijk feest. Ziedaar de
nredfkan^»1?!0?6 "schAfehcke mortel der Paepscher afgoderie", door geen
watert d zeventiende eeuw kon kermisvieren om van te
Advertentie
Van ouds bekend. Tel. 14609
Officieel Philips-reparateur
Kruisstraat 38 - Haarlem
i
V
r
in de zeventiende eeuw bij kermissen bijzon
der geliefd.
De hervorming, die veel verloren
deed gaan, wat het volk lief was ge-
worden, wilde ook de doodsklok luiden
°W de kermissen, maar dat gelukte
tast, al ging de binding met het kerke-
'eest geheel verloren.
Bijzonder aardig en typerend wordt
verteld hoezeer het volk aan dit ver
maak gehecht was in een referem van
®e Rederijkerskamer te Delft. Daarin
wordt verhaald, hoe de Minderbroeders
d* z.g. Broertgenskermis hielden. Een
v-por een kwamen de „geuzen" binnen
druppelen. Och, laat ze er maar in zegt
Pwter Gardiaan, en hü geeft de geuzen
een vaderlijke vermaning. Dan begint
het feest van de verbroedering van
paap en geus.
De overheid in de 17e eeuw zeer
verdraagzaam en liberaal liet het
volk haar gang gaan, ondanks de pro
testen van de predikanten, en deed
graag mee aan het kermisvermaak.
In Haarlem, zo goed als in Amster
dam, waren de kermissen zeer popu
lair. De bezoekers van buiten de stad
kregen zelfs vrij reizen naar oud ge
bruik met het wagenveer, zoals bij
ordonnatie van 1608 opnieuw werd be
paald.
In Haarlem mocht dan, evenals overal
elders, de pracht en praal van de ker
kelijke processie, die op de morgen van
de feesten gehouden werden, verloren
zijn gegaan, iets bleef nog over, dat aan
de kermis een bijzonder cachet gaf: het
uittrekken van de schutterij. De storm
hoeden met de peradijsveren feestelijk
op de krijgshaftige hoofden, sluiers
over de schouders, rozen op de schoe
nen, satijnen broeken en zijden kousen.
Een heel arsenaal van wapens meevoe
rend. Men kent deze figuren van schil
derijen van Rembrandt en Frans Hals.
Met geestdrift manoeuvreerde de
schutterij door de stad.
Op de Grote Markt stond in deze
dagen een toneel opgeslagen. De kame-
risten van de Rederijkerskamers speel
den hun boertige kluchten, nadat ze in
gelid met trommelslag in hun toneel-
oostuums een korte wandeling door de
stad hadden gemaakt, waarbij een nar
het kijkgrage publiek vermaakte en op
oen afstand hield. Soms traden de
kameristen ook in herbergen op. Wat
de Haarlemmei's gespeeld hebben, kon
den we niet achterhalen, maar indien
het peil overeenkomt met de Rederij
kerspelen, die bewaard zijn gebleven,
dan was het niet veel zaaks, plat en
onbenullig.
Nu de eigenlijke kermis. De kramen.
Een beschrijving van de Haarlemse
kermis konden we niet vinden, daarom
willen we om een beeld te geven, iets
van de opstelling van een Amsterdamse
kermis in de zeventiende eeuw vertel
len. Dan krijgt men een goede indruk
van een dergelijke feestelijkheid.
De kermis besloeg verschillende
straten en pleinen. Op de Nieuwmarkt
stonden de kramen met huishoudelijke
artikelen en de koekkramen. Op de
Westermarkt de galanteriekramen, op
het Koningsplein de porselein- en hout-
kramen. Op de Kloveniersburgwal
(Oostzijde) de potten- en aardewerk-
kramen; aan de Westzijde de blikkra-
men; op het Rusland de glaskramen, op
het Amstelveld de poffertjeskramen,
(Wagenaar, Beschrijving van Amster
dam, deel 9). De kramers waren meren
deels buitenlanders, Italianen, Duitsers
en Brabanders.
De Amsterdammers en Haarlemmers
het vreemde en onbekende was ook
in de 17e eeuw een trekpleister stel
den allerlei inkopen uit tot de kermis.
Daar meenden ze niet alleen de nieuw
ste snufjes te vinden, maar ook het
beste te krijgen. Dikwijls kwamen ze
bedrogen uit. De Fransman, Pilati, die
een Hollandse kermis bezocht, schreef
tenminste in zijn „Lettres sur la Hol-
lande": „Een man van smaak vindt er
niet één stuk, dat hem kan aanstaan;
de toverlantaarns en natuurkundige
werktuigen, die Milanese bergboeren
verkopen, zijn slecht; de platen van de
Tyrolers zijn prullen; katoenen en
neteldoekse zakdoeken uit Augsburg en
Zürich worden verkocht als afkomstig
van de kust van Coromandel; de odeurs
en pommades, die Belgische koopvrou
wen aanprijzen, zijn goed om de pokken
over te brengen; Duits ijzerwerk wordt
voor het beste Franse materiaal ver
kocht".
De gilden voerden dan ook een voort
durende strijd tegen deze handel, die
door de lage prijs en de ondegelijkheid,
de klad bracht in menig vak. Bijzonder
was dit wel het geval met schoenen,
muilen en keurslijven. (Mr. J. J. Bras
ser: „De week- en jaarmarkten en
kermissen". Leiden, 1792).
Van de andere kant bood de kermis
een welkome gelegenheid om artikelen
aan de man te brengen, een gelegen
heid, die vooral de kunstenaars inspi
reerde. Schilderijenkramen waren er
altijd meerdere. Werk van de beste
meesters werd daar te koop aangeboden,
zodat het vrij normaal was, in deze
eeuw in eenvoudige burgerhuizen
prachtige schilderijen aan de wand te
zien. Menig schilder, die aan de grond
zat, is door de kermis er weer boven
op gekomen.
Stappen we de zilverkramen voorbij,
dan kunnen we wat meer aandacht
Advertentie
schenken aan de koekkramen. Een op
vallend spelletje kunnen we daar keer
op keer glimlachend bezien. Het spel
van de kermiskoek, die de jongelui de
meisjes van hun uitverkiezing aanbie
den. We zien 'n boerenjongen die een
oogje heeft op 'n aardig meisje, dat in
de buurt van de koekkraam wat rond
slentert, zwijgend een kermiskoek ana-
bieden. Ze glimlacht, zegt niets, steekt
de koek onder de arm, wandelt met de
jongen weg. We kunnen zo'n stel later
in de herberg terugvinden en weer
later op de avond ergens in de stilte
bij het Spaarne of in een boerenschuur.
Zo ging het in de 17e eeuw met de ker
miskoek, die een vurige minnebrief
was.
Hebben we vandaag voor de boeken
kramen almanakken van bijna alle
Hollandse steden en dorpen - minder
belangstelling, de kunstemakers-tent
lokt meer. Acrobaten en koorddansers,
die heel Europa afreisden, kunnen we
ontmoeten op de kermis in Haarlem en
Amsterdam. We gaan de tent binnen.
Een beperkte ruimte. Op een houten
paard verricht een acrobaat gymnasti
sche toeren, terwijl een grappig uitge
doste clown hem met armen en benen,
zwaaiend als een drenkeling, probeert
na te doen. Een artiste met de balan
ceerstok danst op een koord: ze draagt
een kanten mutsje, heeft een stolpkraag
om de hals, armen en handen zijn door
hoogopstaande handschoenen bedekt.
Apen vullen het gezelschap aan: pijp
rokend en spelend met bekers en kaar
ten. (Van de Venne: „Belachende gean doen.
Wereld"; 's Gravenhage, 1635).
Soms trad ook de „waterspouger" op,
een Italiaan, die honderd glazen water
dronk, dan de handen in de zij zette,
en drie stralen als van een fontein, uit
z'n mond deed schieten: bier, wijn of
melk. Het water vloeide in een groot
bekken en kroezen stonden klaar, waar
uit men prosit! het vocht kon
drinken (Droste, „Zinrijcke gedachten",
1681).
Gaan we verder, dan komen we langs
marionnetten-theaters met Jan Klaas-
sen of voorstellingen van de meest fan
tastische treur- en blijspelen, ook wer
den hier schilderijen te zien gegeven
met beelden, die door middel van
„stromend zand" bewogen werden
de eerste voorloper van de bioscoop
Droste rijmde daarover (1681):
Nog heb ik voor myn oog een
schildery gekregen,
Waerin men voort sag gaen de
beelden en bewegen:
Sy reden op een kar en naemen 't
hoetjen af,
Hetgeen verwondering aen al de
kijkers gaf.
Ook in een ander spul wiert my
vertoont een haeven,
Daer scheepjes in en uyt voort-
zeylend' eerscheuts gaeven.
Men hoorde van 't geschut den slag
en sag de vlam,
Alsof die in 't verschiet van..verre
tot ons kwam.
Zo u de kermis van de 17e eeuw be
valt, lezer, wil dan nog wat vertoeven
in het marionnettentheater of zoek de
vreugde van de taveerne op bij Rinse
wijn of schuimend bier. We vervolgen
dan volgende week onze tocht, waarop
we meer merkwaardige dingen zullen
zien en beleven en nog 'n ontdekking
J. B.
l;
Vreuchts verwecking, in der gansen trecking": dit spel begeleidde altijd de
kermissen in de 17de eeuw.
Voor de werkgroep Kennemerland
van de Archaeologische Werkgemeen
schap sprak dr. J. P. Modderman, we
tenschappelijk medewerker van de
Rijksdienst voor Oudheidkundig Bo
demonderzoek, over het grafheuvel-
onderzoek in midden-Nederland. In de
zomer van 1952 heeft spreker op de
Veluwe een aantal grafheuvels ontgra
ven, die in de omgeving van Ermelo op
een militair oefenterrein waren gele
gen en gevaar liepen om vernield te
worden. In totaal werden 42 grafheu
vels blootgelegd en onderzocht. Eerst
wordt het midden van de heuvel be
paald en het geheel in vier quadran-
ten verdeeld, die daarna uitgegraven
worden In de vorm van een kruis
blijven vier profieldammen staan,
waardoor de verticale doorsnede be
studeerd kan worden. Men zoekt naar
sporen van de mens en zijn kuituur in
de bodem. Door het vaststellen van
geroerde en ongerepte grond, kleur
verschillen en tekeningen in de vlak
ken, zijn door de archaeologen allerlei
bijzonderheden over opbouw en sa
menstelling van de heuvel aan het licht
gebracht. Het bleek, dat enige heuvels
tot 7 maal toe voor begravingen wa
ren gebruikt, waartoe men steeds over
de oude heuvel een nieuwe opwierp.
Het oudste graf dateerde van pl.m. 2000
v. Chr. De door de heuvelbegroeiingen
ontstane verkleuringen in het zand
geven de afscheidingen tussen de heu
vels aan. In de heuvels zijn urnen en
vuursteenwerktulgjes aangetroffen, die
de doden werden meegegeven. Na
voorzichtige afschaving van de bodem
kwamen verschillende lijksilhouetten
te voorschijn. De oudste begravingen
vonden in hurkhouding plaats en kre
gen bijgaven, later werden de doden
in gestrekte houding op hun rug be
graven, daarna kwam veel lijkver
branding voor, waarvan men de
brandplaatsen heeft blootgelegd. De
daarin aanwezige witte stipjes zijn
overblijfselen van de verbrande been
deren. Door verbranding werd de grond
rood gekleurd. In de oudste graven
werden gave bekers gevonden, die
met fraaie visgraatmotieven versierd
waren. Deze bekers komen ook in het
Gooi en Drente voor tot in Denemar
ken, maar slechts sporadisch in Lim
burg en België. In sommige heuvels
werden grondsporen ontdekt van een
hutje, dat om de dode gebouwd was,
andere heuvels waren omringd door
een greppel. Omstreeks 1500 v. Chr.
kwamen de bekende Veluwse klokbekers
voor. Ook paalconstructies zijn vastge
steld, die een omheining vormden,
waarbinnen de dode was begraven. La
tere dateringen zijn vaak door het ont
breken van grafgiften moeilijker te
dateren. Belangrijke grafsilhouetten
worden in hun geheel uitgegraven en
in kisten bewaard, zoals dat van
Speulde. Met plastic worden de lijk-
resten geprepareerd. De skeletten wor
den nauwkeurig gemeten en zijn van
veel betekenis voor de anthropologie. Uit
de bronstijd heeft men ook velerlei res
ten van kledingstukken gevonden,
vooral in Denemarken, waar deze in
de boomkistgraven en in het veen
vaak vrij goed zijn bewaard gebleven.
Hierdoor is men veel te weten geko
men over de leefwijze van de prae-
historische mens. Mooie lichtbeelden
gaven een duidelijk beeld van de op
gravingen en vondsten.
Na de pauze werden vele interes
sante vragen door de spreker beant
woord, waarna de voorzitter mr. C. M.
J. de Jongh de heer Modderman harte
lijk dankte voor zijn leerzame voor
dracht.
Op de Haarlemse Loopschool voor geam-
puteerden en verlamden, zijn enkele plaat
sen vrij op de cursus, waar minder-vali-
den wekelijks onder deskundige leiding
kunnen oefenen, om hun gebrek te ver
beteren.
Inlichtingen en aanmeldingen bij de ad
ministrateur Orionweg 125, tel. 24116.
Artsen: J. J. Hekman, Hoofdstraat 236,
Santpoort, tel. K 2560510.
Apotheken (ook nachtdienst): Apotheek
De Wilde, Broekbergenlaan 42. Santpoort,
tel. K 2560284 en Bloemendaalse Apotheek,
Bloemendaalseweg 85, Bloemendaal, tele
foon K 2500—2281.
Advertentie
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
In samenwerking met de Oecumeni
sche Raad te Haarlem organiseert de
Volksuniversiteit een cursus over
vraagstukken die bestudeerd zuilen
worden op de tweede Assemblée van
de Wereldraad van Kerken in de zo
mer van 1954 te Evanston (Amerika).
In het kader daarvan heeft kapelaan
dr. F. Thijssen uit Utrecht, de verhin
derde prof. H. W. van de Pol vervan
gend, In de Remonstrantse kerk een
uiteenzetting gegeven van wat de
katholieke Kerk over de Oecumene
denkt. Op een vorige bijeenkomst, te
vens de eerste, van deze studiecursus,
heeft prof. S. Berkelbach van der
Sprenkel zijn visie gegeven op de
eenheid en verscheidenheid der Chris
tenheid.
Dr. Thijssen ging uit van een afba
kening van alle begrippen, die succes
sievelijk voorkomen in de hem opge
geven titel „Wat zegt de R.K. Kerk van
de Oecumene". Een officiële uitspraak
van de Kerk over de Oecumene is er
niet. In „Rooms Katholiek" is „Rooms"
een uit contrareformatorische affecten
te verklaren overbodigheid. En onder
Oecumene verstaat de katholiek, daar
bij voorgelicht door zijn geloof, de
Kerk die de bruid is van Christus en
geleid wordt door de Geest die met
Pinksteren over de 120 apostelen en
leerlingen gekomen ls. Verstaat men
onder Oecumene alle in Christus gelo
vende Kerken, dan ziet de katholieke
Kerk uit geloofsnoodzakelijkheid de an
dere Kerken als groepen van afgeschei
denen. Bedoelt men met Oecumene de
Wereldraad van Kerken, dan kan de
katholieke Kerk, waar het hier een
geloofsontmoeting betreft, daarin niet
volledig participeren, daar haar uniek
en integraal verbond met de Bruide
gom Christus niet discuntabel gesteld
kan worden. Wel zouden katholieken
eventueel als „waarnemers" op de bij
eenkomsten van de Wereldraad aan
wezig kunnen zijn, zoals vorig jaar op
de Conferentie van Lund in Zweden
ook geschied is. Dr. Thijssen benadruk
te echter de wenselijkheid en de door
hem persoonlijk ervaren zegen van de
ontmoeting in „het gesprek" tussen re
formatorische christenen en katholie
ken.
Aldus een uiterst beknopte samenvat
ting van dr. Thijssen's voordracht, die
met grote aandacht werd gevolgd en
na afloop waarvan meerdere, van vrij
moedige belangstelling getuigende, vra
gen werden gesteld.
IA: DSK—RCH 4, WH—NAS. EDO 8—
VVD, Wijk aan Zee 2Spaarndam, BSMVI.
Vogels. IB: HFC 3—EDO 4, RCH 5—EDO 3,
Stormvogels 4Beverwijk 2, HBC 3ADO 2,
Onze Gezellen 2Haarlem 3A, DEM 2Vel-
sen 2.
2A: DSB—Hoofdd. Boys, SVY—Geel Wit,
Nw. VennepSpaarnestad. HeemstedeVo
gelenzang. 2B: DCO 2TYBB 2, Zandvoort-
meeuwen 3DIO 2, Velsen 3Schoten 3,
VI. Vogels 2Kennemers 4, Beverwijk 3—
VSV 4. 2C: Kinheim 2—Kennemers 4, VVB3
—VI. Vogels 3, VSV 5—HFC 4, NAS 2—
DSS 2. 2D: DCO 3—VSV 6, Kennemers 6—
TYBB 3, RCH 6—Haarlem 5, Stormvog. 5—
Zandvrtm. 4, HFC 5DEM 3.
3A: v. Nispen—WH 2, VVD 2—DSK 2,
Spaarnestad 2—Hoofdd. Boys 2. 3B: EHS 2
DSS 3. Ripperda 3—ETO 2, Onze Gezellen 3
—Schoten 4. 3C: Geel Wit 2—Terrasvogels 3.
AllianceHaarlem 6, Kinheim 3EDO 6, SHS
—TYBB 4. 3D: Hillegom 4—Haarlem 7,
Spaarndam 2—DIO 3, HFC 6—THB 3. 3E:
Beverwijk 4Kennemers 7, DEM 4Water
loo 2, Stormvogels 6ADO 3. 3F: EDO 1
RCH 7, Haarlem 8—Bloemendaal 4 HBC 4_
Zandvoortmeeuwen 7, BSM 3Hillegom 5.
3G: HFC 7—DCO 4 Stormvogels 7—EDO 8,
Kinheim 5—DSS 4, TYBB 6—DIO 4. 3H:
Hillegom 6—VI. Vogels 4, Geel Wit 4—
Zandvoortmeeuwen 6.
4A: Geel Wit 5—Beverwijk 6. 4B: Con
cordia 3—NAS 3, Alliance 2—DSB 2, SHS 2
—Ripperda 4. 4C: DIOS 2—HBC 5. 4D:
Waterloo 3Wijk aan Zee 3, Terrasvogels 4
—DEM 5 Velsen 5—SVY 2. 4E: DSOV 2—
Halfweg 3, DSS 5—Spaarnevogels 3. 4F:
Bloemendaal 6DIOS 3, WH 4BSM 4,
Schoten 6—DSS 6, Concordia 4—DSK 3.
4G: DSS 7—DSB 4, Vogelenzang 3—RCH 9.
4H: Stormvogels 8DEM 6. 41: NAS 4
—TYBB 7.
Jeugdafdeling
A: Wijk aan Zee aDSS a, TYBB a_
VSV a, Kennemers aEDO a, DEM a—
Schoten a. B: Stormvogels a—HFC a,
RCH a—HBC a, Haarlem a—Geel Wit a,
ADO aKennemerland a.
Junioren
IB: Velsen b—Geel Wit b. 2B: DIOS a
BSM a, Vogelenzang aTZB a. 3B: OG b
—SHS a, ADO b—TYBB c DEM c—Vel
sen c. 3D: Concordia dGeel Wit c, HBC d
—Alliance b, DSS c—HBC c. 3E: Geel Wit d
—DEM e, DSS d—ADO c, TYBB e—Allian
ce c.
Adspiranten
1B: DEM a—Onze Gezellen a, Velsen a
—DSS a, ADO a—Geel Wit a, Wijk aan
Zee a—TYBB a. 2B: Concordia a—DIOS a,
Concordia bHoofdd. Boys a, HBC a
BSM a. 2E: DEM b—Onze Gezellen b,
Velsen b—DSS b, IEV a—TZB a. 3B: DSS c
TYBB c, Geel Wit c—DEM c, HBC b—
SHS a, Velsen c—NAS a. 4B: DEM d—
OG c, IEV b—Alliance b, DSS d—TYBB d.
4D: v. Nispen bDIOS b, Concordia c
Hoofdd. B. b. 4G: DEM gOnze Gezel
len d, Geel Wit d—Alliance c, TYBB f—
TYBB e.
Zaterdagmiddag comp.
1: RCHSVJ 2, Kennemerland 3IJmui-
den 2, ETO—VEW, IJmuiden 3-Nw. Ven
nep. 2: KinheimKennemerland 5, Ener
gieKennemreland 4, Tweede Juegd
Telefonia 2, SIZO 3—WRA. 3: SVJ 3—
SAC, VVSV—SSH, Zandvoortm. 2—Con
cordia, IJmuiden 4SIZO 4. 4: Kennemer
land 6—Energie 2, VEW 4—ETO 2, Her
cules—RCH 2, SAC 2Nw. Vennep 2,
SVJ 4—SIZO 5, SVJ 5—Telefonia 3.
Y edereen weet, dat het de grote zorg van de wer-
3 kende congregaties is, dat ze niet voldoende aan-
3 X was hebben. Wij leven in een tijd, waarin het
mogelijk is, dat menin de dagbladen advertenties
aantreft, waarbij een klooster te koop wordt geboden
uit gebrek aan roepingen. Het is dan ook te begrij-
pen, dat de zusters, van welke religieuze groepe-
ring ook, die zien, hoe het prachtig en vruchtdra-
gend werk, dat zij voor fiet Rijk Gods hebben opge-
bouwd, vooral in de missies, afbrokkelt en ernstige
leemten gaat vertonen bij gebrek aan eigen werk-
krachten, zich daar niet zo maar mee kunnen ver-
zoenen en alles in het werk stellen om meisjes, die
aan het begin van hun leven staan, aan te trekken.
Ze maken daarbij, vanzelfsprekend, gebruik van het
moderne middel de publiciteit, om zichzelf en haar
werk bekend te maken, en dat is haar goed. recht.
Wil publiciteit echter doel treffen, dan moet ze in
wijder kring aanspreken dan alleen de kleine critiek-
loze groep sympathiserenden, dan moet er iets aan-
3 stekelijks van uitgaan. Dat begrepen onder anderen
de Franciscanessen van Heijthuijsen, die reeds twee-
H maal achtereen een kloek, goed verzorgd en rijkelijk
3 met actie-foto's verlucht jaarboek uitgaven, waaruit
een ieder respect krijgt voor haar werk. Dat begrijpt
Er ook de missionnerende congregratle, waarvan wij
Et dezer dagen een zo pakkende folder tegen kwamen
dat men onmiddellijk van de inhoud gaat kennis
nemen.
Buiten op staat een vreemde illustratie, die de
nieuwsgierigheid wekt, het lijkt een primitief dubbel-
beeld van een mysterieuze afgod en het doet even
denken aan vroeger-eeuwse koekvorm, uit hout ge-
sneden. Middenin licht een groot hart op en er
S onder staat in schrijfletters „hart". Dat is de gehele
tekst, die de inhoud moet verklaren. Bij het uit-
vouwen begrijpt men er meer van, want deze fol-
der beveelt de „Hartjes" aan uit Tilburg, de zusters
Ez der congregatie, die zich noemt de Dochters van
O- L,. Vrouw van het H. Hart, en die een kap dragen,
welke hartvormig gebogen is. Veelzeggende foto's,
waarin iets van haar werk en ook van haar onder-
ling leven op pittige wijze naar voren wordt ge-
E: bracht, noden tot lezen van de beknopte tekst. Die
hier en daar misschien wel een tikje gewild vlot is.
zoekt natuurlijk vlotte nonneny> het behoe-
ven geen filmsterren te zijn en ze moeten niet
altoos aan de rokken van Moeder Overste hangen"
E maar waaruit een verademende durf spreekt en een
H vooruitstrevende kordaatheid, die ook niet schroomt
H op de man af de hardheid, noch de hoge vlucht van
H hft aan God toegewijde leven te noemen, waarbij
3 alles neerkomt op de liefde. Op wat er in het hart
woont.
3 Wie weet wat een dergelijk uitgaafje in een jong
gemoed kan wakker maken. Wij veronderstellen méér
^an i?j braVR fotokalender, die het moederhuis van
dezelfde congregatie fwij hopen als een vergissing),
vr^c!fe^ mvl ëfobiljet, bij het jaar-einde als onge-
gliiden ArÜ! /I mcmfie brievenbus heeft laten
ol L KfIhet toezenden van kalenders en
waard ziin met h6! ?3^611^ di-e het aa"k«ken niet
waard zijn, met begeleidend girobiljet, schrikbarende
mm m
MHWBMPPfe-M::/:i' is» JSi
fut/» 'Ma A*, V mm
S
3
3
Uit de folder „Hart".
vormen aan. Het wordt voor de „ge
achte vriend", die het nodige opge
drongen krijgt, langzamerhand een
gewetenskwelling: Prullenmand?
Betalen? Terugsturen? Wij geloven
eerlijk gezegd niet, dat veel van de
genoemde kalenders met foto's uit
alle stadia van het leven der hart
vormig gekapte zusters n vele ka
merwanden zullen hangen. Is het
niet een bepaalde vorm van over
schatting te menen, c' t iedereen er
plezier in heeft om van X Januari
tot en met 28 Februari tegen een
groepje voor de elegenheid pose
rende postulanten aan te kijken?
Als men een propaganda-kalender
toestuurt, laat het er dan een zijn
Foto uit Ontmoeting
die zozeer spreekt, dat de ontvan
ger zich gedrongen voelt om het
girobiljet in te vullen, omdat hij het
gevoel heeft iets gekregen te heb
ben!
Een publicatie, die wij altijd met
veel plezier lezen, is het kleine be
scheiden mededelingenblaadje van
de Medische Missiezusters te Im-
stenrade. Haar door Anna Dengel in
Washington gestichte congregatie is
nauwelijks dertig
jaar oud en zij
hebben dus geen
traditionele ballast.
Haar geest, ont
staan uit deze tijd,
is van deze tijd. In
het Decembernum
mer vertelt een der
zusters, die in Zuid-
Afrika werkt, hoe
ze tijdens de festi
viteiten ter ere van
de kroning van de
Engelse Koningin
hadden ingeschre
ven om deel te ne
men aan een op
tocht met versier
de wagens. Dat was
een goede reclame,
meenden ze, en ze
zetten op hun ver
sierde zandauto
een stukje zieken-
huiswerk in scène,
een patiënt, die een
injectie werd toe
gediend. Daarmee
reed een der zus
ters eigenhandig
het stadion binnen
onder gejuich van
het publiek. Het
succes was over
weldigend, want
de zusters waren
de énigen, die aan
de wedstrijd deel
namen! Ze won
nen dan ook de
eerste prijs.
Er leeft achter de coulissen van s
de samenleving zoveel, waarvan 3
menigeen niets wiet. Wie meft bij- 5
voorbeeld enigszins een voorstelling
van de wijze, waarop de minst ver- j3
wende groep ln de steden reilt en 3
zeilt, de gezinnen der ongeschoolde
arbeiders, die in ieder opzicht zo 3
weinig houvast hebben? Om hun 3
dat te geven en hen weer binnen
te voeren in de normale samenle-
ving. is uit allerlei toenaderingspo- 3
gingen langzamerhand het clubhuis. 3
werk gegroeid, van waaruit voor
de vaders en moeders, de grote 3
zoons en grote dochters en de kin-
deren en vooral voor het gezin als
geheel, de nodige heroriëntering 3
uitgaat. Over hetgeen er in de 157 jE
katholieke clubhuizen in ons land, 3
hiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'E
vooral geconcentreerd in de grote
steden, wordt gedaan, en door de
200 priesters, 130 sociale werksters
en 30 sociale werkers, die daaraan
verbonden zijn, vertelt een uitste
kend blad „Ontmoeting", incidenteel
uitgegeven door de R.K. Nationale
Jongensjeugdzorg en de R.K. Natio
nale Meisjesjeuga.org. Dat is al
hetgeen er op dit gebied gedaan
wordt door het Buurthuiswerk, het
Sint Franciscus Liefdewerk, het
Wijkhuiswerk, het Don Boscowerk,
het Sint Fidelis- en het Francisca-
Romanawerk. Het blad wil „voor
een enkele keer een ontmoeting
zijn met de buitenwereld" van het
groeiend werk, dat een klein rijk
is voor degenen, die het aangaat en
waar voortdurende publiciteit ver
storing zou brengen.
Aan de oprichting van de 100e
afdeling der Stichting Sociale
Jeugdzorg in het bisdom Haarlem
is deze uitstekende uitgave te dan
ken, die onder redactie staat van
rector W. van Helden, drs. J.
Schreuder en drs. J. A. Stalpers.
Wat de buitenstaander uit de sug
gestieve foto's en de reële tekst
leert over het jeugd- en gezinswerk,
:an dit laatste alleen maar ten goe
de komen. Want de ontmoeting
met „Ontmoeting" kan niet geschie
den zonder dat de lezer bewogen
is over hetgeen in de levende wer
kelijkheid hier achter staat. Een
dergelijke publicatie dwingt respect
en belangstelling af. A. Bgl.
Een groot Nederlands levensmidde-
lenbedrijf gaat de prijzen van ongeveer
v«f en twintig producten, naast de
prijzen van suiker en suikerhoudende
artikelen, met een percentage van 10 tot
20 procent verlagen. In een mededeling
over die verlaging wordt gezegd, dat
men het besluit heeft genomen, de ge
volgen van de recente loonsverhoging
zoveel mogelijk voor eigen rekening te
nemen. Deze zal, waar nodig, ten laste
komen van de verlies en winstrekening.
Men vertrouwt er op deze maatregel
door verhoging van productie en om
zet op te vangen.
De directe gevolgen van de loonsver
hoging van 1 Januari observerend, zegt
de directie, dat in tal van takken van
industrie en handel prijsverhogingen,
die de hogere lonen moeten compense
ren, onvermijdelijk blijken. Hierdoor
kunnen de doelstellingen van de loons
verhoging n.l. volledige compensatie
van de huurverhoging en teniet doen
van het restant van de eertijds ingestel
de consumptiebeperking, voor bepaalde
bevolkingsgroepen wellicht niet geheel
worden bereikt. De financiële leiding
van het bedrijf realiseert zich, dat het
publiek meent, dat ergens de vicieuse
cirkel van loonsverhoging, prijsverho
ging, loonsverhoging doorbroken dient
te worden, willen de prijzen van pn
maire zowel als secundaire levensbe
hoeften niet met de regelmaat van een
klok blijven stijgen.
Hoewel de leiding van het bedrijf er
zeker van is, dat de conclusie, dat men
reeds in een vicieuze cirkel zit, voorba
rig is, heeft men het besluit genomen
de gevolgen van de recente loonsverho
ging zoveel mogelijk voor eigen reke
ning te nemen.
De artikelen waarvan de prijzen zul
len worden verlaagd zijn vleessoorten
als Gelderse rookworst, gerookt vet
spek, mager spek, rookvlees, Gelderse
ham Voorts rundvet, hagelslag, be
schuit, snijkoek, biscuits, maizena. zelf
rijzend bakmeel slaolie, gedroogde abri
kozen, krenten, Siam-rljst, zachte zeep
toiletzeep, chocolade, pralines Zaanse
koeken en enige versnaperingen.
Deze week is de Rijkspostspaarbank
begonnen met bij wijze van proef aan
de ouders van jonggeborenen in een
groot deel van het land een spaarbuBje
toe te zenden, waarin zich een waarde
bon van f 1 'bevindt. Het busje (5x9 cm)
heeft de vorm van een reclamezuil met
een afneembaar kapje.
Op het zuiltje kan men aantreffen re
producties van een achttal P.T.T.- en
R.P.S.-affiches in zeskleurendruk.
De tegenwaarde van de bon
wordt alleen dan ingeschreven wan
neer tevens een bedrag van tenmin
ste f 3 wordt ingelegd op een reeds be
staand of nieuw te openen boekje ten
name van de jonggeborene, mits deze
noe geen half jaar oud is. In een aan
de ouders gerichte felicitatiebrief wordt
het belang van het vroegtijdig sparen
uiteengezet.
Het ..Haerlems Studenten Glldt" heeft
een gevarieerd programma ontworpen
voor de viering van het derde lustrum.
26 Februari vindt in Restaurant Brink-
mann een besloten filmavond plaats,
waarop als hoofdfilm „Film and reali
ty" van Cavalcanti gedraaid zal worden
27 Januari zullen de leden van het
Gildt hun krachten meten met de Haar-
lumse artsen in een voetbalwedstrijd op
het terrein van BVC ..Bloemendaal." Na
een bridgedrive op 28 Januari en een
intieme viering op 29 Januari. volgt
tenslotte op Zaterdag 30 Januari een
receptie voor genodigden in Hotel Duin
en Daal te Bloemendaal. waarna diner
voor Gildtleden en reünisten. Een lus-
trumbal met medewerking van „The Jig
Rhythm Club" zorgt voor een waardig
besluit. De burgemeester van Haar
lem, mr. P. O. F. M. Cremers. heeft zich
onlangs bereid verklaard het erevoor
zitterschap van het genootschap te aan
vaarden.
Advertentie
Dlr W N WOLTERINK
BUderdllkstraat Ot) de Zijl weg
Haarlem - Tel (K 2500) 119»*
Inzendingen van huisraad worden dagelijkj
aangenomen. Eigen afhaaldiena»
