GROTE BEWEGINGSVRIJHEID GEDURENDE
DE GEHELE REIS DOOR RUSLAND
Vergelijking met twintig jaar geleden
Ttissett neus en lippen
■Ha
(t
iM
m
■a
'»Jii
Hoe vrij zal een herenigd
Duitsland mogen zijn?
c
Zeven weken in de Sovjet-Unie (II)
Het zwaar gebombardeerde
Leningrad weer opgebouwd
sa
Ü.i i
Eden wil centrale regering niet binden aan
verdragen van haar voorgangers
Amerikaans budget voor bases
in Engeland en Spanje
Onder bewaking
(r
Joviale bui van Molotov:
T sjechoslo waaks
réfugié vermist
46 doden bij
treinongeluk
-Door-
RAYMONDSCHEYVEN
CM
111'f 1 lil ia'
MAANDAG 1 FEBRUARI 1954
PAGINA 4
Bestuurbaar Frans
anti-tank-projectiel
mm
li -
Amerikaans vliegtuig
neergestort in Japan
35 personen gedood
Politie acht ontvoering
niet onmogelijk
In Zuid-Korea
?°cum»
Ke
In 1982 heb ik mijn eerste reis naar de Sovjet-Unie gemaakt. By myn
terugkeer deed ik myn vrienden verbaasd staan door hun te vertellen,
dat ik ongehinderd had kunnen wandelen door de straten van Leningrad,
Moskou, Kharkhov, Kiev en Dnjepostrov. Zal ik deze keer myn lezers kun
nen verbazen door te schryven, dat ik in 1953 een nog grotere vryheid heb
genoten; dat ik heb kunnen gaan naar plaatsen, die my belang inboezemden,
«lat ik heb kunnen zien, wat ik verlangde te zien en dat ik overal heb kun
nen doordringen, waar ik wilde binnen treden? Zonder twyfel, want het
is maar al te waar, dat de Sovjet-Unie na de oorlog tot de dood van Stalin
vrywel geheel verscholen was achter geheimzinnigheid en gesloten deuren.
Om er binnen te komen moest men het rode insigne tonen of profiteren
van een uitzonderiyke samenloop van omstandigheden; en zelfs als men
zich in de Sovjet-Unie bevond, was men meestal opgesloten binnen een
stad, slachtoffer van de regie der officiële gidsen. Zelfs het reizen van de
diplomaten was aan bepalingen onderhevig. Er was geen sprake van, dat
men zich verder dan vyftig kilometer van Moskou kon verwyderen. En deze
strengheid werd slechts getemperd door de mogeiykheid drie excursies
te maken.
Men kon zich naar Zagorsk begeven,
het oude centrum van de Russische gods
dienst. een uitzonderlijk complex van
kloosters en kloosterscholen, in zekere
zin vergelijkbaar met de berg Athos;
men kon ook naar Yasnaïapoliana gaan,
waar Leo Tolstoï leefde en stierf; zo
waren ook de vier en twintig kilometer
van de weg van Moskou naar Klin, waar
de herinnering aan Tschaikowsky voort
leeft, „vrij". Bovendien konden de di
plomaten zich naar Leningrad, Tiflis en
Odessa begeven.
Heden ten dage zijn er bijna geen
grenzen meer binnen de Sovjet-Unie.
Slechts een paar verboden gebieden
langs de grenzen tot een diepte van 25
kilometer, aan de voet van het Oeral-
gebergte, aan de grenzen van de Siberi
sche Taiga en tegenover Japan, bHjven
gesloten en ontoegankelijk.
De luchthaven van Leningrad ls net
zo geworden ais alle andere luchtha
vens. Men stapt uit het vliegtuig, pas
seert de douane enmen gaat zijns
weegs. Als de gewoonste zaak ter we
reld heb ik een taxi aangeroepen en me
naar het Astoria-hotel laten brengen,
waar de Belgische ambassade een ka
mer voor mij had gereserveerd. Ik heb
daar mijn bagage afgezet en ben
daarna dwars door de stad gaan wan-
len.
Leningrad dat twee jaar lang aan een
onophoudelijk bombardement heeft
blootgestaan, heeft bijna al ziln wonden
verbonden: zijn historische paleizen zijn
gerestaureerd, zijn woningen en fabrie
ken weer opgebouwd. Na twintig jaar
heb ik die paleizen, aan de oevers van
de Neva, zo goed en zo kwaad als het
ging veranderd in „woonapparaten",
eigenlijk nog net zo teruggezien. De
zelfde deuren geven nog steeds toegang
tot dezelfde morsige binnenplaatsen. Ik
ben langs dezelfde trappen omhoog ge
gaan, die ik twintig jaar geleden in
heel wat percelen heb beklommen. Ik
heb door de gangen gedwaald. Ik ben
de bewoners van deze ontluisterde pa-
eizen tegengekomenMijn aanwezig
heid scheen hen zelfs niet te verbazen.
Zo ben ik ook op goed geluk door de
oude wijken van Leningrad gewandeld.
Op gevaar af indiscreet te zijn ben ik
stil blijven staan voor de open vensters,
alsof het etalages waren, en ik heb dus
kunnen zien, hoe de Petersburgers zijn
gehuisvest en hoe hun woningen zijn
gemeubileerd. In Moskou heb ik dezelf
de vrijheid gekend: als gast van de
Belgische ambassade heb ik de stad in
gezelschap van Westelijke diplomaten
bezocht en ik heb geen andere tolken
gehad dan hen. Intourist, het officiële
reisbureau in de Sovjet-Unie, heeft
niets anders gedaan dan kamers ge
reserveerd in de hotels en plaatsen
geboekt voor vliegtuigen en schepen
volgens de richtlijnen, die ik had ge
geven.
Ik heb ook zelf de lijst van fabrieken,
kolchosen en universiteiten opgesteld,
die ik wilde bezoeken. En men ging
er mee accoord, ook al was ik met
enige overmoed te werk gegaan. Zo
heb ik, vlak bij Moskou, de Stalinfa-
briek kunnen bezoeken, ofschoon een
ambassadeur mij had verzekerd, dat
ik daar nooit de kans toe zou krijgen.
Zo heb ik kunnen wandelen door het
interieur van de beroemde tractoren-
fabriek in de buurt van Stalingrad,
die Michel Gordey, schrijver van een
De Franse minister van luchtvaart,
Christiaens, heeft gisteren te Parijs me
degedeeld, dat Frankrijk een leidbaar
anti-tank-urojectiel aanmaakt, dat beter
is dan alle in de Verenigde Staten ont-
worpen projectielen van dit soort
Tijdens de vlucht wordt het projec
tiel bestuurd door middel van twee an-
tenne's, die de radio-impulsen van de
grond opvangen en doorgeven aan de
stuurinrichting in de staart van het
projectiel, aldus de minister. (Reuter).
bijzonder objectief verslag „Visum
voor Moskou", in 1950 ondanks zijn
aandringen niet kon bezoeken.
Gezant als tolk
Tijdens mijn reizen door Europees
Rusland werd ik slechts vergezeld door
de Luxemburgse gezant in Moskou, die
een bewonderenswaardig kenner is van
de Russische taal. Hij was voor mij een
aangenaam reisgezel en een waardevolle
tolk. In Centraal-Azië voegden zich twee
journalisten, een Canadees en een Ame-
rlkaan bij ons.
Deze twee verslaggevers, die het Rus
sisch volkomen meester waren en wier
onverwachte ontmoeting te Tasjkent mU
herinnert aan een episode uit Michael
Strogoff, reisden nog vryer dan ik. Ze
hadden niets aan Intourist gevraagd en
se volgden de route, die hun fantasie
hun ingaf, dwars door de onmeteiyke
socialistische republieken van Azië.
In de fabrieken verzocht ik dikwijls
de woonverblijven van de arbeiders te
mogen bezichtigen en ik wees het ge
bouw aan, waar ik naar binnen wilde,
de verdieping, waartoe ik wilde klim-
men, de kamer, waarin ik wenste door
te dringen. Meestal heeft men deze gril
len geëerbiedigd en aan deze verlangens
voldaan. Zo handelde ik ook, als ik mij
op de universiteiten bevond.
Op die manier heb ik in Kharkhov
onverhoeds de deur van een studen
tenkamer open gemaakt. Ik zie nog
de verbazing, die te lezen was op de
gezichten van die jongelui. Ze bivak
keerden met zijn vijven op een ka
mer, waar met geen mogelijkheid nog
een zesde bed zou kunnen staan. Ze
waren een beetje in de war en terwijl
ze de vuile was onder de bedden en
in de kasten stopten, deden ze onhan
dige pogingen de rector te groeten, die
mij vergezelde.
Ben ik naïef, als ik zeg, dat dit be
zoek georganiseerd noch voorbereid
was?
Ik kan niet langer de arglistigheden
van Potemkin oproepen, als ik denk aan
die „arbeidersverblijven", waar ik bin
nentrad zonder te waarschuwen en
waar ik gezinnen zag, samengesteld uit
vier tot zes personen, op één enkele
kleine kamer. Een keer liet de directeur
van een fabriek een van zijn arbeiders
zelfs diens kasten en latafels openen,
want hij had opdracht gekregen volle
dige genoegdoening te verschaffen aan
de nieuwsgierigheid van de vreemdeling,
die ik was, en die er op stond zich zo
nauwkeurig mogelijk te informeren over
de levensvoorwaarden van het Sovjet
volk. Moet ik zeggen, dat ik mij meer
dan eens gegêneerd voelde aldus de
intimiteit van bescheiden haardsteden
te verstoren?
Ik zeg niet, dat ik de vuilste krotten
van de Sovjet-Unie heb gezien, maar
ik ben er zeker van, dat ik heel wat
woningen heb bekeken, die de regering
my liever niet getoond zou hebben.
Concludeer ik nu, dat mijn reis geen
enkel moment de trant van Potemkin
vertoonde? Neen, want ik begrijp heel
goed, dat men in elke stad zijn best
heeft gedaan mij de mooiste wijken te
laten zien, de best aangelegde wegen,
de meest indrukwekkende fabrieken en
de modernste huizen. Maar laten wij,
om objectief te blijven, toegeven, dat
wij hetzelfde doen ten opzichte van
de buitenlanders, die ons land bezoeken.
Bij andere gelegenheden, en speciaal
in de kolchosen, heb ik zonder meer de
indruk gehad bedrogen te worden door
een of ander geraffineerd opgesteld
décor. Juist in die collectieve boerde
rijen is men in zekere zin overgeleverd
aan de goede wil van de verantwoor
delijke chef, die je natuurlijk alleen
dat laat zien, wat hij graag wil. In een
kolchose niet ver van Tiflis liet men
mij, als bij toeval, twee isba's binnen
gaan.
In de eerste bevond zich een biblio
theek, die voorzien was van tal van
klassieke werken, waarvan het me
rendeel Russisch was, maar waartus
sen toch ook en men wees ze mij
weer als bij toeval aan enkele
Franse boeken stonden. In de loop
van deze artikelen trek ik zeker niet
de conclusie, dat men in alle kolcho
sen Tolstoï leest en Frans kent. Ik
heb mij er volledig rekenschap van
gegeven, dat het hier om een georga
niseerd bezoek ging.
In de tweede isba stonden als bij
toeval in allé hoeken lkonen, waar
kaarsen bij brandden. Dit schouwspel,
opgeluisterd door een van buiten ge
leerd couplet over godsdienstige ver
draagzaamheid, heeft my moet ik
het nog zeggen? geenszins de over
tuiging geschonken, dat het régime de
Kerk gunstig gezind is!
Toen ik in Leningrad vroeg een mo
derne woning te mogen zien, heb ik
heel goed gemerkt, dat men mij naar de
„Stalin-Prospekt" bracht, natuurlijk de
mooiste boulevard, en dat men mij daar
het fraaiste huis liet binnengaan. Er was
geen vergissing mogelijk. Het was het
grootste gebouw van de stad.
Goed geschaduwd
Heeft men mij gevolgd? Het is moge
lijk. Het schaduwen werd in ieder geval
zeer bedreven uitgevoerd, want ik heb
het maar één keer gemerkt: in Boek-
hara. Ik draaide me gewoon om en ter
wijl ik mijn achtervolger aankeek, wees
ik hem met de vinger aan. De man
bloosde. Misschien begreep hij, dat ik
zijn Ijver niet op prijs stelde. Misschien
begreep hy ook, dat hij zijn vak niet
goed verstond.
Heeft men mij bewaakt? Dat schynt
me vrijwel zeker. Bij de deur van de
ambassades en gezantschappen in Mos
kou bevinden zich voortdurend twee
militairen, die, net als bij ons, de be
scherming van het gebouw waarborgen
en waken over de persoon en het gezin
van de diplomatieke vertegenwoordi
gers. Maar het schijnt wel, dat ze ook
opdracht hebben aandacht te schenken
aan het komen en gaan der diplomaten
en van hun bezoekers. Wat mij betreft,
enkele kleine incidenten tijdens mijn
reis tonen aan, dat ik het voorwerp was
van een soortgelijke bezorgdheid.
Toen ik de avond van myn aankomst
in de Sovjet-Unie wat wilde wandelen
in Leningrad, weigerde men my bet
paspoort terug te geven, dat aan de
directeur van het hotel was toever
trouwd. Men vertelde my, dat identi
teitspapieren in de Sovjet-Unie nooit
werden teruggegeven aan hotelgasten,
dat dit gebruik al stamde uit de Tsaren-
tyd enz.Ik hield stand en bleef myn
papieren eisen. Ik zei, dat het deson
danks wel nuttig zou zyn, als men ln
noodgevallen onderweg mijn identiteit
zou kennen. Men glimlachte nogal cy
nisch en gaf my de verzekering, dat het
in zo'n geval zeer spoedig bekend zou
zyn, wie ik was. Ik handhaafde myn
eis en tenslotte kreeg Ik mijn paspoort
terug.
Mijn protesten zijn waarschijnlijk
doorgegeven aan hogere instanties en
strenge orders werden uitgevaardigd,
want in alle hotels, waar men mij later
inschreef, gaf men mij dadelijk mijn
papieren terug en zulks ondanks een
gebruik, dat nog uit de tijd der Tsaren
stamtToen ik te Boekhara in
gezelschap van een vriend mijn schoe
nen liet poetsen, kwam een leraar
Engels naar ons toe, die er zijn blijd
schap over uitsprak, dat hij zich enkele
ogenblikken kon bedienen van de taal,
waarin hij les gaf.
Kort na dit gesprek moest hy zyn
papieren laten zien aan een onbeken
de in burgerkleren. Op dat moment
heb ik begrepen, wat in de Sovjet-
Unie de woorden „geheime politie"
betekenen, en ik besefte, dat een
vreemdeling, ook al wordt hy niet
stap voor stap gevolgd, toch voortdu
rend onder bewaking staat.
Ik moet ook verteilen dat ik twee
maal ben gearresteerd. De eerste keer
aan de oever van de Smiliansk-zee.
In een dorp had ik het gewaagd fo-
In Stalingrad was na de oorlog
ook veel op te bouwen. Men ziet
hier een moderne woonflat.
ÏV
tliillflll
V
"""i
«5,
In de buurt van Stalingrad staat de Dzerzhinsky-fabriek, die beroemd is om de
grote hoeveelheden DT-54-tractoren, die daar worden geproduceerd. De schrij
ver van dit artikel kreeg toestemming de fabriek van binnen te bekijken,
ofschoon dat voorheen aan anderen werd geweigerd.
ijggg? pp* V. »v,.
In enkele „voorlopige opmerkingen" heeft de Russische minister van Buiten
landse Zaken, Molotov, Zaterdag op de conferentie van Beriyn commentaar
geleverd op het plan voor de hereniging van Duitsland, dat daags tevoren
door zijn Britse collega, minister Eden, ter tafel was gebracht. In het alge
meen had Molotov twee bezwaren. Allereerst achtte hij het onjuist, dat de
voorbereiding en de regeling van de vrije verkiezingen voor geheel Duits
land onder verantwoordeiykheid van de bezettende mogendheden zouden
geschieden. Dat zou naar zyn mening zelfs het vrye karakter dier verkiezin
gen aantasten. En voorts was hy na vluchtige bestudering van het plan-Eden
tot de slotsom gekomen, dat de centrale regering van een herenigd Duitsland
volgens het Britse plan meteen gebonden zou zijn aan alle verdragen en
overeenkomsten, die door de regering van de West-Duitse Bondsrepubliek
zyn gesloten. Minister Eden nam de gelegenheid te baat om deze interpre
tatie van zyn plan te corrigeren. Ook hy verklaarde van mening te zyn, dat
zo'n centrale regering geheel vry moest zyn in de verplichtingen, die zy
al dan niet wenste over te nemen. De stemming op de vergadering naderde
Zaterdag soms het cordiale en Molotov beloofde het Britse plan nog eens
terdege te bekyken en vandaag, als de vier ministers voor het eerst in Oost-
Beriyn byeenkomen, tegenvoorstellen in te dienen.
El. eü
Mevrouw Florence Me-
trale te Sidcup in Enge
land had bij haar krui
denier prachtige „eerste
klasse" eieren gekocht,
keurig voorzien van het
stempeltje van het mi
nisterie van Voedselvoor
ziening. Tot verbazing
van de kruidenier kwam
zij echter een pracht
exemplaar terug bren
gen. „Het is inderdaad
eerste klasse", zei ze, „n.l.
eerste klas aardewerk".
Duivels Oorkussei,
De heer W. B. Ross in
Kansas City werd ge
vraagd, hoe hij er in ge
slaagd was hondera iaat
oud te worden. Hij ant
woordde: ,Jjoor luiheid
niets anders dan luiheid.
Ik heb nooit méér uit
gevoerd dan strikt nood
zakelijk was, om in leven
te blijven, en ik ben van
plan nog een jaar of vijj
te leven, alleen maar
door nog luier te wor
den". Wanneer hij te lui
wordt om te ademen, zal
het eejst met de heer
Ross gedaan zijn.
Een dag zondei
vrouwen
De organisator van een
radioprogramma in Zwe
den heeft onlangs een
Zondag tot vacantiedag
voor de huisvrouwen uit
geroepen. De staatsspoor
wegen wilden niet ach
terblijven in boden de
huisvrouwen een reis
naar de plaats van haar
keuze aan voor half geld.
De enige voorwaarde
was, dat zij om midder
nacht weer thuis moesten
zijn. De mannen moesten
die dag maar zien, hoe
zy zelf het huishouden
regelden. De dag werd
een daverend succes, al
thans voor de vrouwen.
Duizenden huisvrouwen
verdrongen zich voor dv
stationsloketten in de
grote steden. Sommigen
gingen zelfs 500 km. ver
op familiebezoek. Alle
vrouwen, die een trouw
ring droegen, kregen een
spoorkaartje voor de
helft van de prijs. Vele
huisvaders hebben echter
telefonisch hun misnoe
gen kenbaar gemaakt aan
de radio-omroep, of
schoon er ook heel wat
waren, die hun vrouwen
wel een verzetje gunuen.
De minister-president
Tage Erlander verklaar
de: „Ik ben geen expert
in koken, maar ik heb
mijn plicht gedaan en
mijn vrouw stond er
versteld van". Wel moest
hy toegeven, dat hij drie
vrienden hua uitgenodigd
om hem te komen hel
pen, en één van die
vrienden waas een eige
naar van een testa.trant
Tegen rouwrandje-
Radio-Boedapest be
richt, dat de arbeiders in
levensmiddelenindustrieën
minstens ééns in de week
hun nagels moeten laten
knippen om hygiënische
redenen en „in overeen
stemming met in de Sov
jet-Unie opgedane erva
ringen". Verscheidene
fabrieken hebben reeds
„manicure-salons voor
arbeiders" ingericht.
Het probleem, waarop de aandacht
zich thans schijnt te concentreren, ls dat
van de internationale positie van een
eventuele centrale Duitse regering. Zo
wel de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, John Foster Dulles, als
de Franse minister Bidault maakten Za
terdag duidelijk, dat naar hun mening
de veiligheid van Europa het best ge
waarborgd zou zijn, indien Duitsland
zou worden opgenomen in een collectief
verdedigingssysteem, waar het Duitse
militarisme nie tde kans krijgt opnieuw
zijn kop op te steken. Molotov is daar
entegen van oordeel dat Duitslands
toetreding tot de Europese Defensiege
meenschap juist een aansporing zal be
tekenen voor dat militarisme. Uit de
toelichting van minister Eden blijkt, dat
het Westen desnoods bereid is aan dat
herenigde .Duitsland zelf de keuze te la
ten.
Wat minister Molotov hierop zal
antwoorden is nog niet te voorspellen
Het is alleen veelbetekenend, dat de
Oostduitse regering in een memoran
dum aan de vier ministers het opge
ven van de EDG een voorwaarde
noemt voor het houden van vrije ver
kiezingen. En de Oostduitse pers stelt
zelfs de eis. dat het Duitsland in de
toekomst verboden moet worden tot
enig defensiebloc toe te treden en dat
alle bezettingstroepen het land binnen
een jaar na het van kracht worden
van een vredesverdrag moeten ont
ruimen en dat ook alle buitenlandse
militaire bases worden opgeheven.
In Westelijke kringen gaat men niet
zo ver te verwachten, dat minister Mo-
i lotov geheel in dezelfde trant zal spre
ken. Op de vergadering van Zaterdag
legde hij zich reeds na een kwartier stil
zwijgend neer bij het Westelijk verzet
tegen het horen van Oost- en Westduit-
se delegaties. Als de Sovjetminister van
daag in dezelfde geest optreedt, zal zij
zijn tegenvoorstellen minstens zó inkle
den, dat.zij zich lenen voor een serieuze
discussie.
Molotov was Zaterdag ln zulk een
milde stemming, dat hij Eden zelfs
aanbood vandaag de conferentie voor te
zitten, ofschoon hij zelf aan de beurt
was. Maar Eden bedankte op even
vriendelijke wijze voor de eer en zo zal
de Rus vandaag de voorzittershamer
hanteren. Aan de bar dronk Molotov
eerst een whisky met Eden, daarna
klonk hij met Bidault en wenste hem
een goede gezondheid. Tenslotte dronk
hij neg een whisky met de Duitse bar
keeper.
Na afloop van de vergadering van
Zaterdag hebben Molotov en Dulles in
een even amicale sfeer veertig minuten
gesproken over de voorbereiding van
een conferentie over het plan van pre
sident Elsenhower voor de controle op
atoomenergie. De ministers besloten om
in Beriyn zeker nog één keer by elkaar
te komen.
Gisteren en eergisteren gaven de Rus
sen een voorproefje v. d. manier waar
op zij deze week de gastheer zullen
spelen. Zaterdagavond ontving de In
formatiechef van de Sovjet-delegatie,
Iljitsjov, de Westelijke journalisten met
wodka, champagne en veel kaviaar.
Gisteren konden de journalisten het lu
xueuze gebouw bezichtigen van de Rus
sische Hoge Commissaris aan „Unter
den Linden," waar de ministers deze
week zullen vergaderen, in de „Spiegel
zaal." Minister Dulles woonde gister
morgen een godsdienstoefening bij, die
werd geleid door een Amerikaanse veld
prediker. Minister Bidault woonde de
H. Mis bij in de Napoleonkazerne en
minister Eden ging na een rustige mor
gen naar een internationaal concours
hippique, waar hij o.m. Henri Francois-
Poncet, zoon van de Franse Hoge Com
missaris, gelukwenste met een tweede
prijs. (Reuter-AP-AFP-A'NP).
Een tweemotorig vliegtuig van de
Amerikaanse luchtmacht is vandaag
tussen de Japanse eilanden Honsjoe en
Hokkaido in zee gestort. Volgens
luchtmacht zyn vijf en dertig personen
gedood. Volgens 'n woordvoerder van de
uchtmacht heeft „een amphibie-vlieg-
tuig, dat ter redding was opgestegen,
slechts een grote olievlek en verschei
dene parachutes waargenomen". Het
vliegtuig was een C-46 met 30 passagiers
en een bemanning bestaande uit vyf
koppen. (A.P.).
to's te nemen zonder my rekenschap
te geven van de paarden en de voer
tuigen op het binnenplein van de ka
zerne van de plaatselijke politie. Een
soort veldwachter pakte my in de
kraag. Myn reisgezel, de Luxemburg
se gezant, slaagde er direct in my vry
te krygen. Toen ik even later weer
terug was op de boot, ontdekte ik, dat
officieren van de plaatseiyke politie
aan boord waren geweest om zich van
myn identiteit te overtuigen.
Op de foto-jacht
Mijn tweede arrestatie had plaats in
Boekhara, waar men mij had verboden
foto's te nemen. Eerlijk gezegd gaf ik
blijk van weinig discipline, want om
zeven uur 's morgens ging ik al, in ge
zelschap van een Amerikaanse vriend,
op de foto-jacht. Ik bleef geruime tijd
in de „Bazar", waar ik niet ophield te
fotograferen. Even later stelde de ver
tegenwoordiger van de plaatselijke Sov
jet mij voor een moskee te bezoeken op
het ogenblik, dat er gebeden werd, en
hij spoorde me zelfs aan daar enkele
foto's te nemen. Ik gaf gehoor aan die
suggestie en pas nadat ik een paar maal
had afgedrukt, gaf !k mij rekenschap
van de dwaling, die ik bezig was te be
gaan.
Allen, die de Islam kennen, weten,
dat men een moskee slechts zelden
mag bezoeken op het uur van gebed,
en ik had moeten begrijpen, dat
De veiligheidspolitie te Salzburg
heeft gisteren medegedeeld dat de
Tsjechoslowaakse vluchtelingenlei-
der Bohumil Lausmann al sedert ruim
een maand wordt vermist. Zijn hospi
ta had op 23 December de poliie ver
teld dat Lausmann al sedert een
week niet thuis geweest was hoewel
zijn bezittingen nog op zijn kamer
waren en hij tot het einde van De
cember zijn kamerhuur had betaald.
Lausmann, voormalig voorzitter van
de Tsjechische sociaal-democratische
partij en plaatsvervangend eerste-mi-
nister is, had meermalen verklaard bang
te zijn voor een ontvoering door de
communisten.
De politie te Salzburg achtte ontvoe
ring niet onmogelijk. Lausmann was
op Nieuwjaarsdag 1950 naar West-
Duits] and uitgeweken.
Gisteravond zijn in Korea bij een
eenzame overw.g 48 km. ten Zuiden
van Seoel, een trein en een vrachtwa
gen met elkaar in botsing gekomen.
46 personen werden bij dit ongeluk ge
dood en tneer dan 100 gewond.
De locomotief van de trein ontspoorde
en sloeg om. Drie van de houten wa
gens van de trein werden geheel ver
nield.
Amerikaanse militaire artsen begaven
zich met spoed op weg naar de plaats
van de ramp en hebben urenlang aan
het reddingswerk deelgenomen. Veertig
passagiers waren op slag dood. De zes
anderen overleden gedurende de nacht
in ziekenhuizen, aldus enkele van de
legerartsen. (A.P. Reuter).
Amerika en Engeland zyn overeenge
komen dat Amerika 276.000.000 dollar
en „militaire arbeid" ter waarde van
22.000.000 dollar zal geven voor het ge
bruik van de 19 luchtmachtbases ln het
Verenigde Koninkryk, waarvan Ame
rika gebruik mag maken. De bydrage
van Engeland zal bestaan in 63.000.000
dollar, de waarde van 209.000.000 dollar
aan faciliteiten plus het gebruikte land
en het gebruik van een buisleiding van
ongeveer 640 kilometer lengte, welke in
de tweede wereldoorlog is aangelegd.
De meeste der bases zyn bestemd
voor middelzware bommenwerpers.
Vijftien van de negentien zijn gereed
voor gebruik.
Van officiële zijde is medegedeeld dat
de Amerikaanse marine het plan heeft
40.000.000 tot 60.000.000 dollar aan instal
laties in Spaanse marinebases te beste
den. Niet meer dan 400 Amerikaanse
experts zullen volgens de plannen naar
Spanje gezonden worden voor de bouw
dezer installaties. De luchtmacht wenst
in Spanje 40.000.000 dollar aan lucht-
bases uit te geven. Men zal eventueel
gebruik wensen te maken van bases bij
Madrid, Sevilla en Saragossa.
Een woordvoerder vooi de ministeries
van Defensie en Buitenlandse Zaken
neeft voor een commissie van het Huis
verklaard, dat men geen „problemen"
verwacht naar aanleiding van het
eventuele gebruik van Spaanse bases an
het geval van een noodtoestand. Eerst
zou echter het sluiten van een over
eenkomst met Spanje nodig zijn. (Reu
ter).
slechts de anti-godsdienstige gevoe
lens van mijn gids hem hadden bewo
gen mij deze raad te geven. De Mos
lems wierpen mij woedende blikken
toe en bij het verlaten van de tempel
brachten zij hun ontevredenheid op
welsprekende wijze tot uitdrukking.
Zonder twijfel hebben ze mij aange'
geven, want plotseling bekommerde
de politie zich om mijn doen en laten
en ik werd gearresteerd ln een win-
kei, waar ik een reserve-filmpje
kocht.
Myn Amerikaanse metgezel, die uit
stekend zyn Russisch kende, verklaarde,
dat ik weigerde myn fototoestel in te
leveren, mijn film af te geven en zelf»
om mee te gaan naar het politiebureau,
zoals men my vroeg. Ik zie hem nog by
het verlaten van de winkel, hoe hij
daar In zyn volle lengte op het grote
plein van Boekhara stond, en hoe hy
met dezelfde energie zijn „Njet" her
haalde als de heer Vishlnsky in de Ver
enigde Naties.
In de kleine stad nam deze gebeurte
nis spoedig belangrijke vormen aan: do
menigte verzamelde zich, de polit'9
Vrcsg verstër&lrtg.
Ik voor mij bekeek dit incident enigs
zins anders en ik zag er, met het oog
op mijn reis, weinig heil in me te laten
beschuldigen van verzet tegen de poli
tie. Ik moest blijk geven van veel auto
riteit, eerst om mijn Amerikaanse
vriend er op te wijzen, dat ik zijn
standpunt niet deelde, en vervolgens om
de politiemannen in een mij onbekende
taal aan het verstand te brengen, dat
ik „njet", niet, naar het politiebureau
zou gaan, maar dat ik „da" er wel mee
accoord' ging naar mijn hotel gebracht
te worden.
Aldus geëscorteerd ging ik door de
voornaamste straat van Boekhara,
onder de blikken van de menigte,
voor de spottende ogen van de kleine
jongetjes en de kleine meisjes, die ik
diezelfde morgen tot hun grote vreug
de op de foto had gezet, en gevolgd
door een nieuwsgierige menigte, die
op luide toon mijn invrijheidsstelling
eiste. Mijn Amerikaanse vriend fluis-
terde mij in het oor: „Als Brussel je
bij de eerstvolgende verkiezingen
geen afgevaardigde maakt, zou je het
best eens kunnen proberen in het-
arrondissement Boekhara".
V.N.-functionaris
By het hotel gekomen werd ik on
middellijk bevryd en de politiemannen
werden verzocht my hun verontschuldi
gingen aan te bieden. Tijdens de lunch
beklommen een paar jongens en meisje»
de muur van het restaurant; zy wilden
er zeker van zyn dat ik werkelyk be
vryd was.
Ik heb deze kleine incidenten uit
drukkelijk vermeld, omdat ze een idee
geven van de vrijheid, die ik heb ge
noten. Onverschillig welke andere rei
ziger zou op dit tijdstip van dezelfde
bewegingsvrijheid kunnen profiteren.
Toch zou ik hem willen aanraden noch
de teruggave van zijn paspoort te eisen
in het hotel, waar hy zyn intrek neemt,
noch al te dikwijls het inwendige van
een politiekazerne te fotograferen, noch
opnamen te maken zonder voorafgaande
toestemming.
Als deze incidenten op een voor mij
gemakkelyke wyze zyn geregeld, dan
komt dat, omdat de Sovjet-autoritei
ten mij tijdens mijn gehele reis met
talrijke attenties hebben omringd. Al
ben ik dan niet officieel ontvangen in
de Sovjet-Unie, toch heb ik sinds de
eerste dag gevoeld, dat een machtige
hand over my waakte, zonder twijfel
vanwege de functie die ik op het
ogenblik bij de Verenigde Naties ver
vul
Zodoende werden alle moeilykueden
uit de weg geruimd, ik kon verzekerd
zijn van de beste hotelkamers en van
een vrye tafel in de drukste restaurants,
ik kon mij in verbinding stellen met
alle persoonlykheden, die ik aanwees,
en alle bezoeken afleggen, die ik
wenste.
Rekening houdend met het voorbe
houd, dat ik hierboven heb gemaakt,
geloof ik te kunnen zeggen, dat ik tij
dens mijn reis een zeer grote vryheid
van beweging heb gekend.
Heb ik een even grote vrijheid va»
informatie genoten?
Neen, heel zeker niet: en dat zal ik
in myn volgend verhaal vertellen.
RAYMOND SCHEYVEN
s.
et,
De
vaal -
v*
"er
Voorzitter van de Sociaal-Economi
sche Raad van de V N.
(Het eerste artikel van deze reeks J*
verschenen in ons blad van 23 JanuaC-
