Nieuwe Haarlemsche Courant | 1954 | 8 februari 1954 | pagina 3

Opheffing Hembrug van belang
ook voor Amsterdamse haven

LAXEERAKKERTJES

Vurige Friese paarden voor arresleden

Kerkrade zondigt tegen
nieuwe Zondagswet

1

25

stad

D

aar geleden: Legendarische
huisbrand te Leiden

Vervanging door spoorwegtunnel

Indische Nederlanders bitter
teleurgesteld

Felle critiek op het beleid der regering

Ook üw ingewanden

H.m. de Koningin bij
viering jubileum

StPaulus-Academie
Warmond 50 jaar

Verboden muziek voor gouden paar

De „gouden sweep
verreden

Leidse universiteit
viert 397ste dies

PROV. COMMISSIE NOORD-HOLLAND:

PUROL

ZEER VEEL KOSTBAARS VERLOREN
GEGAAN

2

MAANDAG 8 FEBRUARI 1954

PAGINA 3

Hembrug groeit vast

Ruwe Handen?

moeten op tijd „gewassen" worden.
Neem eens per week éën of twee

voor vrouwen belangen

?aat

Industrie in Jordanië

Nederlandse bedrijven
geïnteresseerd

Rapport over deportaties
naar Auschwitz

Gabriël Smit erelid

Nieuwe generaal paters
Redemptoristen

Pastoor J. H. Bitter t

Benoemingen Bisdom
Haarlem

,,Bello -ontwerp opdracht
burgemeester van Bergen

Internationale samen
werking

H. M. de Koningin
aanwezig

^'s binnenkort de Provinciale Staten van Noord-Holland een begin zullen
?®ken met de debatten over het eerste streekplan, dat door de planologi-
^be dienst van deze provincie is ontworpen, namelijk dat van de Zaanstreek,
zullen niet alleen de tien Zaangemeenten als een eenheid beschouwd
°rden, doch dan zullen 418 ha. Amsterdamse grond alsmede 9521 inwoners
ah deze stad in dit plan worden opgenomen. Het gebied, dat als een eenheid
worden beschouwd, heeft dan een oppervlakte van bijna 14.000 ha. en
inwonertal van 106.000, welk aantal in 1970 gegroeid zal zijn tot ruim
,30.000.

j pe commissie is echter van oordeel,
at, hoewel de streek een eenheid
d0rmt, de streek niettemin weer een
®el vormt van een groter geheel, na-
v, 'ijk dat van de agglomeratie aan het

oordzeekanaal. Deze agglomeratie om-
at, volgens de commissie: Amsterdam
omgeving, de IJ-mond (midden-Ken-
nemerland), Zuid-Kennemerland, Wa
rland, 't Gooi en de tussen de genoem-
streken gelegen gebieden. Deze agglo-
{{Jratie maakt op zichzelf weer 'n zeer
oornaam deel uit van wat men tegen
woordig noemt, Randstad Holland; d.i.
?e halvemaanvormige concentratie van
nederzettingen in het Westen des lands
®rdeeld over Noord- en Zuidholland
Alsmede Utrecht, dus het samenhangen-
2® Noordeliike deel van de vroegere
natuurlijke delta der grote West-Euro-
bese rivieren. Binnen deze randstad
pit nu reeds een zekere overbevolking
constateren, terwijl verdere bevol
kingstoename in dit gebied onafwend
baar is. vooral voor 't Gooi en Zuid-
U®nnemerland waarheen de trek van
®volkingsoverschotten van elders het
bootst is. De commissie hoopt door het
®®heppen van ruimtemogelijkheden aan
2® Zuidrand van Randstad Holland dit
Probleem enigszins op te vangen, o.a.
*n de Zaanstreek, in een milieu dat nog
'®t te zeer verstedelijkt is.

In het pas verschenen, gewijzigde en
{Jaar men aanneemt definitieve streek-
P'an, benadrukt de commissie nog eens
r® grote belangrijkheid van het Noord-
;®ekanaal voor de agglomeratie .De
,°mmissie verzet zich dan ook tegen
5®t vestigen van industrieën langs het
"oordzeekanaal.

Als zeescheepvaartweg heeft het ka-
n»al op een aan de grens van de Zaan-
{*feek gelegen punt verbetering nodig:
Hembrug dient door een spoorweg-
l"hnel te worden vervangen. Deze brug
?ai namelijk na bet tot stand komen
vah de Velsertunnel de zwakste scha-
Jjol zijn in de ketting, die het kanaal
a's zeescheepvaartweg vormt.

Zij is ook een groot technisch obsta-
fe' en de opheffing daarvan is een be-
'ang van zo overwegende orde, ook
*°or de wereldnaam van de Amster
damse haven, dat een spoorwegtunnel
rjabij de Hembrug in het streekplan
loet worden opgenomen.

Na aangetoond te hebben dat het
?°odzakelijk is dat op sommige plaatsen
"®t Noordzeekanaal verbreed moet wor-
"®n houdt de commissie zich bezig met
nieuwe aanmaakhaven voor schepen
°P de Rijnvaart. Omtrent de afmetin-
®®n van de genoemde aanmaak- tevens
*°rrnatiehaven voor Rijnsiepen en
Jachthaven voor Rijnschepen bestaat
log onzekerheid. De Rijnschepen, ge
combineerd tot slepen, zullen langs het,
m het algemene uitbreidingsplan van
NSorrtrdam opgenomen, boogkanaal be-
aer> Amsterdam-Noord de aan

maakhaven moeten kunnen bereiken.
Het drukste punt van de heen en weer
varende schepen is echter niet breder
dan 200 meter, het bevindt zich name
lijk tussen de fabrieken aan de Zuid
punt van de Achtersluispolder en de
Amsterdamse petroleumhaven. Deze
maat is nu reeds te gering. Verlenging
van de aanmaakhaven zal uiteindelijk
alleen kunnen geschieden in de Wes
telijke richting en wel tot aan de Voor-
zaan.

De belangen van de Rijnvaart, waar
voor het kanaal AmsterdamBovenrijn
is aangelegd, zijn van zo bijzondere
orde, schrijft de commissie, dat die ver
lenging niet onmogelijk mag worden
gemaakt, door nieuwe industrievesti
gingen.

In de maand Januari (de maand dus
waarin van tourisme geen sprake is), is
overduidelijk vast komen te staan, dat
de ponten bij de Hembrug méér ver
keer verwerken dan de ponten te Vel-
sen. Stond Velsen in het jaar 1953, tij
dens de maand Januari, veruit aan de
kop, dit jaar ligt Velsen ver ten achter
bij de Hembrug.

Advertentie

De ponten te Hembrug vervoerden
107.592 auto's in de maand Januari en
de ponten te Velsen 101.039..

Voor de Hembrug betekent dit cijfer
in vergelijking met dat van het vorige
jaar een toename van niet minder dan
13.333 auto's, dat wil zeggen 430 auto's
per dag meer. En dan te bedenken dat
thans niemand zonder enige noodzaak
in deze koude over de weg gaat.

De commissie van de planologische
dienst van Noord-Holland merkt in het
gewijzigde streekplan op:

„Reeds in het rapport betreffende de
verbinding der IJ-oevers, opgesteld
door de Dienst der Publieke Werken
van Amsterdam in 1931, wordt gecon
cludeerd, dat het Hemveer vervangen
zal moeten worden door een vaste ver
binding, welke het verkeer continu kan
verwerken, en deze vaste verbinding
in verband met de belangen van de
scheepvaart een tunnel zal moeten
zijn.

Wanneer volgens verkregen inlichtin
gen van de Rijkswaterstaat één pont
ten hoogste per 10 minuten 16 a 17
auto's zal kunnen overzetten, vereist
een spitsuur van ongeveer 300 auto's
zoals in 1950 werd waargenomen, ten
minste 3 ponten. Bij de geraamde toe
neming van het verkeer tot 1960 met
100% en tot 1970 met 175% zou het
Hemveer op de spitsuren met tenminste
6, resp. 8 ponten bediend moeten wor
den. Het is duidelijk, dat een dergelijk
dwarsverkeer op het Noordzeekanaal
(elke minuut 1 a 2 ponten in de vaar
geul) onaanvaardbaar is".

Bij deze constatering van de commis
sie kan onzerzijds met verwijzing naar
de laatste cijfers van de Hembrug ge
constateerd worden, dat de critieke si
tuatie op het Noordzeekanaal zich veel
eerder zal voordoen dan in 1960.

Naar wij uit zeer betrouwbare bron
vernemen zullen de conclusies van de
door de Provincie ingestelde commissie
„vaste oeververbinding Noordzeekanaal"
nog vóór de maand Juli van dit jaar
openbaar gemaakt worden. Deze com
missie heeft een nauwgezette studie ge
maakt van de situaties met betrekking
tot het Noordzeekanaal èn het IJ.

Aavertentte

H M de Koningin is Zaterdagmiddag

"anwezig geweest bij de viering van het
Zestigjarig jubileum van de Neder
landse vereniging voor vrouwenbelan-
ff®h, vrouwenarbeid en gelijk staats-

Urgerschap, eertijds geheten „De ver-
Jhiging voor vrouwenkiesrecht." De
Koningin arriveerde vergezeld van haar
Particulier secretaresse, mevr. N. Smitt-
r®v.is, omstreeks half drie bij het stad
ijdis te Naarden, waar de herdenkings
bijeenkomst werd gehouden. De Ko-
hnklijke gast werd bij de ingang be-
pl'?et door de presidente van de ver
ging. dr. H. Verwey-Jonker, het
jUdste nog in leven zijnde lid, mej. E.
JJ' Piepers, alsmede de burgemeester
uan Naarden, de heer J. Visser jr. Na
et openingswoord door de presidente
een toespraak door de burgemeester

Y lUCSpiddA UUUl UL' UUlgCI.

U?h Naarden, hield de 80-jarige mevr.
j. Wynaendts Francken-Dyserinck een
y®de over de totstandkoming van de
4 Lehiging vcor Vrouwenkiesrecht op
t, februari 1894. Na haar toespraak
Seki zij de Koningin een grote pop aan,
jj Kleed uit de tijd rond de eeuwwisse-
Nadat nog enkele spreeksters het
b0, .rd hadden gevoerd en Nel Oost-
ot had gedeclameerd, ontving de Ko-
het 'n een vijftal bejaarde dames, die
ha*. erelidmaatschap van de vereniging
h„. on gekregen. Onder de talrijke

aanWi

ezigen bevonden zich o.m. de

Ör^ssecretaris van O., K. en W„ mej.
de -rde Waal, vrouwelijke leden van
vr. -tweede Kamer, alsmede enkele
lejjywehjke wethouders uit verschil-
e Plaatsen van ons land.

(Van onze Limburgse redactie)
Bij monde van diverse sprekers heb
ben de Indische Nederlanders van de
gewesten Limburg en Noord-Brabant
op een vegadering welke Zaterdag te
Valkenburg werd gehouden een beroep
gedaan op het Nederlandse volk. Boven
heel het Nederlandse volk wappert onze
nationale driekleur, aldus drs. R. Dam-
sté, directeur der Stichting Oud-Wapen-

(Van onze Haagse redacteur)

Nederlandse bedrijven zijn geïnteres
seerd bij de ontwikkeling van de tex-
tiel-industrie in Jordanië en in de op
richting van een bierbrouwerij in dit
land, aldus ir. E. K. E. Halewijn, des
kundige voor de chemische industrie,
'die in 1952 via het Bureau voor Inter
nationale Technische Hulp te Den Haag
werd uitgezonden naar Jordanië.

Een van de eerste projecten, waar hij
zich mee bezig heeft gehouden, was de
oprichting van een olijfolie-raffinaderij,
waarvoor de machines moesten worden
besteld en een fabriek gebouwd. Jorda
nië levert jaarlijks tussen de 9000 en
12.000 ton ruwe olijfolie en om een goed
export-artikel te kunnen aanbieden,
heeft men een mederne raffinaderij
nodig.

De machines hiervoor zijn thans be
steld in Engeland uit Nederland was
geen offerte binnen gekomen. Ook
bestaan er plannen om als nevenbedrij-
ven van de raffinaderij op te richten
een zeep- en margarinefabriek en een
olieslagerij. Voor deze objecten heeft
een Nederlands bedrijf medewerking in
overweging genomen.

Het informatiebureau van het Nederlandse
Rode Kruis heeft met het thans gereed ge
komen vijfde deel zijn serie publicaties
over de deportaties van Joden naar Ausch
witz in de bezettingstijd voltooid. In het
nu uitgekomen rapport, bewerkt door de
heer J. Looijenga, worden de acht transpor
ten behandeld, die in 1944 tussen 25 Januari
en 3 September uit Westerbork en Vught
naar Auschwitz zijn afgevoerd. In totaal om
vatten deze transporten 5269 personen van
Joodsen bloede en 234 zigeuners, van wie
slechts 549 personen de ellende hebben over
leefd.

Het Rode Kruis hoopt ondanks de sterk
ingekrompen personeelsbezetting dit jaar
tenminste nog één publicatie te wijden
aan de deportaties van Joden, die van
Nederland naar andere kampen dan Ausch
witz en Sobibor werden vervoerd.

broeders. Het blauw verzinnebeeldt on
ze trouw aan het Vorstenhuis, Het rood
het in Indië vergoten bloed om het wit
van smetten vrij te houden. Helaas, zo
betoogde spr. verder, is dit wit bezoe
deld door vuiligheid, veroorzaakt door
de kwesties Ambon en de Indische Ne
derlanders. Het Nederlandse volk moet
wakker worden geschud om dit wit
weer smetteloos te maken. Hiervoor is
het noodzakelijk dat ons volk weet wat
er geschied is.

Het doet een soldatengeweten (wat
een nationaal geweten is) pijn te zien
wat onlangs nog in de Kamer is voor
gevallen toen de heren volksvertegen
woordigers enkel en alleen om politie
ke redenen de motie-Lemaire om 130.000
Indische Nederlanders naar ons land te
laten komen, verwierpen en de tegen
overgestelde motie-De Graaf aannamen
Verontwaardigd was spr. over het feit
dat de hele P.v.d.A. en het grootste deel
van de K.V.P. deze laatste motie hebben
aanvaard. Gelukkig echter stemden de
twee K.V.P.-ers de heren v. Rijckevor-
ssel en Visch tegen. Drs. Damste hoopte
dat heel de K.V.P. spoedig over de In
dische kwestie zo zal denken als de
twee genoemde leden.

Nog scherper stelde het de tweede
spreker mr T. Q Dekker, hoofdbe
stuurslid van de Stichting Pro Patria,
toen hij zeifle, dat de Nederlandse rege-
rig, ondanks de belofte van steun te
verlenen van de wieg to; aan het graf,
in werkelijkheid de Indische Neder
landers gesteund heeft van de
wieg naar het graf. Is hierin, zo vroeg
de spieker zich bitter af, misschien de
trouw en verbondenheid gelegen, welke
minister-presient dr. W. Drees na de
souvereiniteitsoverdracht ons zo heilig
beloofd heeft? Openlijk durfde mr. Dek
ker verklaren, dat de Nederlandse re
gering Nederlands grondgebied aan de
communisten heeft overgeleverd, nierbij
gesteund door het socialisme in Enge
land, het verkapt communisme in Ame
rika en het openlijk communisme in
Australië, onder het alziend en prijzend
oog van Moskou.

(Van onze correspondent)

Gisteren was het vijftig jaar geleden
dat wijlen mgr. Callier in het Theolo-
gicum te Warmend de St. Paulus Aca
demie oprichtte als dispuut op het ter
rein van gesprek en ontmoeting, zoals
de president F. Keesen het gistermiddag
uitdrukte op de Bijeenkomst die ter ge
legenheid van dit gouden jubileum in
het Theolcgicum werd gehouden. Ge
sprek en ontmoeting moeten zich uit
breiden tot de leek, aldus de president,
die als symbool van dit streven mede
deelde dat Gabriël Smit benoemd was
tot erelid van de academie.

Het nieuwe erelid wees er in zijn
dankwoord op dat het de taak van de
dichter is Gods Woord te benaderen in
alle dingen van het dagelijkse leven.

Feestredenaar was prof. Walgraven
O.P. uit Leuven, die sprak over de
crisis in de hedendaagse apologetica en
benadrukte dat de in deze tijd passende
apologetica een ontmoeting moet zijn
tussen de Kerk en de mens, die naar
de zin van het leven vraagt. De aca
demie heeft ter gelegenheid van dit ju
bileum een feestbundel uitgegeven,
waarin o.a. bijdragen zijn opgenomen
van mgr. Nolet, Paul Brandt en rector
Sanders.

Zaterdag werd in het Generaal Kapittel
te Rome, in de .plaats van de overleden
pater dr. Buijs, gekozen tot generaal van
de paters Redemptoristen: pater Wilhel
mus Gaudreau, van de movincie Balti
more (V. S.). Hij wé d geboren te
Boston 24 Sept. 1897, legde zijn geloften
af 2 Aug. 1922 en werd 19 Juni 1927 priester
gewijd. Hij was gedurende negen jaar vice-
provinciaal van de missie in Brazilië, de
Campo Grande, en de laatste vier jaar con
sultor provincialis van provincie Baltimore.

(Van onze correspondent)

Pastoor J. H. Bitter, sedert 1926 herder
van de parochie Hoogwoud, is Zaterdag
overleden. Hij werd geboren in Delft 1 Jan.
1878 en priester gewijd 16 Aug. 1903. Daarna
was hij achtereenvolgens werkzaam als assis
tent in Den Haag (H. Jacobus), kapelaan
in Vlaardingen, Medemblik, Leiden (H. Pe
trus), Amsterdam (H.H. Joannes en Ursula)
en Scheveningen (H. Antonius, Abt). 17
December 1921 volgde zijn benoeming in
Hansweert en daarna kwam hij in Hoog
woud.

Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
eervol ontslag verleend aan de zeereerw.
heer A. C. J. Van Houten als rector van de
Weeshuizen m Rotterdam en als opvolger
is benoemd de weleerw. heer G. A. Bot

Tot kapelaan te Rotterdam (H. Barbara)
is benoemd de weleerw. heer J. H. San-
berg, die kapelaan was te Weesp.

Het ontwerp voor een nieuwe „Bel-
lo", het spoortrammetje tussen Alkmaar
en Bergen aan Zee, dat, zoals gemeld,
enkele dagen geleden door een raadslid
van de gemeente Bergen (H.H.), een
fabrikant te Amsterdam en een techni
cus uit Baarn toegestuurd is aan het
gemeentebestuur van Bergen, is. naar
thans blijkt, opgesteld op initiatief en
in opdracht van Bergens burgemeester,
dr. W. Huygens.

Vurige Friese paarden, gespannen voor oude arresleden, fraaie staaltjes volkskunsthebben Zaterdag in Surhuister-

veen op het ijs een edele strijd gestreden.

(Van onze Limburgse redactie)
Om meer dan een reden is het voor
delig op de befaamde, maar niet min
der beruchte Kerkraadse Nieuwstraat
te wonen. Midden door deze straat
loopt n.l. de Duits-Nederlandse grens,
aangeduid door een twee meter hoge
prikkeldraadafrastering. Deze draad
scheiding is echter m de loop der ja
ren nooit een afdoend afweermiddel
tegen smokkel geweest, en sinds Zon
dag weet Kerkrade tevens. dat het
prikkeldraad verre van geluiddempend
is. Tot zijn vreugde ondervond dit
vooral het gouden bruidspaar A.
CreutzerQuadvlieg, aan de Nieuw
straat 127 te Kerkrade.

Wat was immers het geval? Naar al
oud Limburgs gebruik is een gouden
bruiloft een gebeurtenis, die met mu-

Men heeft nog geen geluiddempend prikkeldraad uitgevonden en zo was het
mogelijk, dat het gouden echtpaar CreutzerQuadvlieg te Kerkrade, in weer
wil van de nieuwe Zondagswet, Zondag toch onder begeleiding van muziek naar
de kerk trok. Zij het dan, dat deze muziek ten gehore werd gebracht op het
Duitse deel van Kerkrade, waarvoor de Zondagsrust niet geldt.

J. V. L. M. Verbiest, administrateur
van het ministerie van Economische
Zaken, Directoraat-Generaal van de
Industrialisatie, is belast met de lei
ding van de Prijscontrole der Europese
Gemeenschap voor Kolen en Starl.

v zestigjorin hot ,s Zater(laQmiddag in Naarden geweest bij de viering van
'Jutoenarbeirf - J,n,?an de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen,
yaendts Franckon Staatsburgerschap. De 80-jarige mevrouw W. Wy-

M. de Koninnit, Jserinc^i een nan de oprichtsters der Vereniging, bood
y n. een pop aan, gekleed volgens de mode uit de tijd rond de
eeuwwisseling.

e historie van Leiden
wordt gemarkeerd
door een aantal grote
rampen, waaravn het beleg
in 1574 en de ontploffing van
het buskruitschip in 1807 de
meest bekende waren, tot dat
in 1929 een nieuwe ramp aan
de stadsgeschiedenis werd
toegevoegd, toen het histo
risch stadhuis in de ijskoude
nacht van 11 op 12 Februari
door brand vernietigd werd.
Wat eeuwenlang als een kost
baar bezit was bewaard en
verfraaid met talrijke kunst
schatten, werd in enige uren
een trieste puinhoop, als in
gelei gevat door enorme hoe
veelheden tot ijs bevroren
bluswater. Toen de Leidenaars
's morgens ontwaakten
voor zover zij 's nachts de
kou niet getrotseerd hadden
om van het machtig, maar
luguber schouwspel getuige
te zijn vonden zij hun
oude binnenstad terug, met
het hart er uit gerukt. Nog
leeft deze legendarische
brand voort in de herinnering
der Leidenaars en nu hel
Vrijdag 25 jaar geleden zal
zijn, dat deze ramp zich over
Leiden voltrok, worden de
inmiddels sterk gekleurde
verhalen opnieuw verteld.

's Morgens half vijf ont
dekte de brandwacht rook in
een kast van de rekenkamer.
Voor er water gegeven kon
worden, had het smeulende
vuurtje zich reeds tot een
enorme brandhaard ontwik
keld. Aanvankelijk stond de
brandweer vrijwel machte
loos. De twee motorspuiten
waren bevroren en de kop
pelingen van de slangen

moesten eerst met spiritus- brand meester. Er was slechts

branders ontdooid worden, een ruïne overgebleven, die

Ondertussen vrat het vuur aan de voorzijde werd afge-

zich door het oude gebouw doten door een ontluisterde

een weg van vertrek naar voorgevel, geheel onder ijs-

vertrek en binnen een kwar- pegels bedekt. Een ijspaleis

tier vertoonde zich achter uit een sprookje, maar ook

alle ramen een hevige vuur- een jammerklacht om wat

gloed. De brandweer uit Den verloren was gegaan. Niets
Haag kwam assisteren, maar had men kunnen redden,

toch duurde het vier uur al- Weg waren de prachtige

vorens men de brand mees- schilderijen en zeldzame go-
ter was. In wollen dekens belins, verdwenen de eeuwen-

gehulde brandweerlieden ver- oude kamers en zalen,

anderden in een minimum pronkjuwelen uit de nabloei
van tijd in levende ijspegels der Renaissance, die eeuwen-

en moesten herhaaldelijk af- lang getuigd hadden van de
gelost worden. Ondanks de kunstzin, rijkdom en pronk-
potten hete koffie, die omwo- zucht der prachtlievende
nenden aandroegen, werd voorvaderen. Slechts de voor
een aantal spuitgasten door gevel, in het begin der 17e
koude bevangen. Het was eeuw door Lieven de Keij
een heldhaftig, maar vrijwel gebouwd, was gedeeltelijk
onbegonnen werk. Het vroor gespaard gebleven. Hij zou
15 graden en uit het Noord- spoedig het voorwerp van
Oosten waaide een felle wind, hooglopende meningsver-
die stukken brandend hout en schillen worden,
papier honderden meters ver Leiden bleef niet terneer
over de stad verspreidde, geslagen. Binnen twee dagen
Overal moest men op z'n qui- -tad zich uit de burgerij een
vive zijn om brand te voor- comité gevormd, dat de me-
komen. Tot ver buiten de ningen wilde peilen om van
stad zag men de hoge toren advies te kunnen dienen bij
als een brandende fakkel te- de wederopbouw. Al spoedig
koude bevongen. Het was tekenden zich twee groepen
gen de nachtelijke hemel aft póór- en tegenstanders van
staan. Op straat lag het ijs restauratie. De eersten hebben
centimeters dik, geaderd met tenslotte het pleit gewonnen,
ingevroren brandslangen. »ij het dan, dat alleen de
Om negen uur was men de voorgevel gerestaureerd werd

lees: grotendeels in oude
stijl vernieuwd om voor
het nageslacht bewaard te
blijven.

En nu staat er weer een
prachtig stadhuis, weer de
trots van Leiden, waar het
hart van de stad klopt. Ir.
Blaauw ontwierp achter de
oude gevel een modern
bouwwerk in strakke lijnen,
bekroond door een fraaie to
ren, die zowel van voor
als van achter gezienhar
monieert en aldus oud en
nieuw tot één geheel samen
bindt.

ziek moet gevierd worden. De nieuwe
Zondagswet dreigde echter roet in het
eten te gooien, omdat voor één uur
's Zondags geen muziek op 200 me
ter afstand hoorbaar mag gemaakt
worden. Gesteld als „der Nol" en „et
Liena" (de gouden bruidegom en
bruid) echter op feestmuziek waren,
zworen de leden van ds jongelingenver
eniging „St. Stephanus" samen met de
buurtvereniging de Nieuwstraat, dat te
gen elke prijs de gouden trouwdag
van het echtpaar Creutzer muzikaal zou
opgeluisterd worden.

Door de wet waren de Kerkradena-
naren geenszins ontmoedigd, aangezien
zij in hun vindingrijkheid een goede
oplossing hadden uitgedacht. Wat Verhin
derde hen immers om dit muziekvraag-
stuk op internationaal niveau op te
lossen? Een zeer korte tweelandencon-
ferentie en het probleem,was van de
baan. De Duitse bewoners van de
Nieuwstraat zeiden op deze conferen
tie toe, dat zij voor muziek zouden zor
gen. En de Duiters hielden woord
Rond het uur van tienen schetterden
Zendag de muzikanten van de Hezzo-
genrather Kapelle Strasz aan gene zij
de van het grensprikkeldraad. het Ne
derland-se bruidspaar aan deze zijde
van diezelfde draad een muzikaal „pro
ficiat" toe. Ook een Nederlands mu
ziekcorps gaf acte de présence, zij het
dan zonder instrumenten. Met huri fleu
rige groen-witte uniformen vormden de
leden van het fluit- en tamboerseorps
„Wilbelmina" van de Holz, samen met
een groep witgestrikte bruidjes en de
jongelingenvereniging een fraaie ere-
garde van het bruidspaar, dat gezeten
in een open landauer genoot van deze
muziekloze Nederlandse optocht, die
marcheerde op de feestelijke muziek
van da Duitse muzikanten o.l.v. ka
pelmeester Heinrich Kebeck.

Tot aan het uiterste eindpunt van de
Nieuwstraat trok de Herzogenrather
Kapelle Strasz. uit 1880 al spelend met
de Nederlandse stoet op. Verder dan
de hoek Nieuwstraat-Hoofdstraat kon
deze internationale muzieksamenwer-
king echter niet gaan. aangezien daar
de internationale Nieuwstraat over
gaat in uitsluitend Nederlands gebied.
Ook hier wist men wel raad mee, want
de Duitse muzikanten bliezen zulke
fortissimo's uit hun instrumenten, dat
de Nederlandse stoet op de maat hier
van de verdere tocht via de Hoofd
straat naar de kerk kon afleggn.

Bij de woorden van gelukwens, wel
ke pastoor F. Schleiden voor de plech
tige H. Mis tot het bruidspaar richtte,
kon hij niet nalaten zijn grote spijt er
over uit te spreken, dat zijn parochie
dit gouden paar geen muzikale kerk
gang had kunnen bereiden, „omdat,
dierbaar gouden bruidspaar, ja, omdat
de laatste tijd in Nederland zoveel be
vroren is". Weest er echter gouden
bruid en bruidegom van overtuigd, dat
wij allen, ja zelfs de mensen van de
overkant (Duitsland), vandaag met u
feest vieren.

Na de H. Mis heeft het feestvie
rende bruidspaar dit in - nog sterkere
mate dan voor de kerkelijke plechtig
heid ervaren.

Immers, hoewel de muzikanten van
het fluit- en tamboercorps „Wilhelmi-
na" hun instrumenten hadden moeten
thuis laten, zorgden zij toch voor een
muzikaal begeleide van de kerk naar
huis door uit volle borst te zingen;
Van hou er de moed maar in".

Het oudste Kerkraadse muziekcorps,
de 110-jarige „Aw-harmonie", heeft er
inderdaad de moed ingehouden. Sinds
1843 brengt dit corps aan elk gouden
paar omstreeks twaalf uur „ei standsje",
hetgeen vertaald aubade heet. Dit
standsje", zo meende deze harmonie,
moest ook dit jaar, Zondagswet of niet,
traditiegetrouw doorgaan. En zo ge
schiedde het, dat het opmerkelijk stille
Kerkrade Zondagmorgen als vanouds
vrolijke marstonen hoorde weerklin
ken.

Ongestoord trokken deze dappere
muzikanten naar de Nieuwstraat, waar
plotseling op politioneel bevel alle
instrumenten zwegen.

„U bent een uur te vroeg, heren",
sprak de stem van politie-inspecteur J.
Erkens, waarop de voorzitter van „de
stoute harmonie" doodleuk antwoord
de „dan wachten we maar een uur" en
meteen dirigeerde hij zijn muzikanten
een geschikt wachtlokaal, de gelagka
mer van café Mertens, binnen. Alvo
rens voorzitter F. Ploum evenwel zijn
mannen kon volgen, bevatte het ver
halenboek van de Kerkraadse politie
één proces meer en had de Zondagswet
vermoedelijk haar eerste Nederlandse
„slachtoffer" gemaakt.

Nauwelijks wees de caféklok één uur
of de muzikanten vlogen in het gelid om
hun weg naar het feestvierende gou
den paar te vervolgen. Burgemeester mr.
C. J. G. Becht verscheen op dat tijd
stip juist ter receptie. Zijn gelukwensen
voor de 71-jarige Nol Creutzer en diens
72-jarige echtgenote liet Kerkraads ma-

(Van onze correspondent)

Friesland is gehecht aan z'n oude winter
gebruiken, aan de Elfstedentocht zo ge wilt,
maar ook aan gebruiken van oudere datum,
zoals .de wedstrijden voor de arresleden,
die zelfs nu nog, anno 1954, gehouden wor
den. Op deze sleden zat een eeuw of langer
geleden beppe met het gouden oorijzer met
een kruik aan de voeten of een warme
steen, in de kuip, terwijl pake achterop de
vurige zwarte mende.

Deze oude arresleden zijn dikwijls over
gegaan van geslacht op geslacht en hun
historie is tegelijk een stuk geschiedenis
van het Friese volksleven. Wie heeft ge
meend, dat de arreslee in Friesland prac-
tisch verdwenen was, is in de afgelopen
week tot de ontdekking gekomen, dat hij
de Friese zin voor traditie schromelijk heeft
onderschat. Makkum heeft de primeur ge
had, eigenlijk tegelijk met Oudeschouw. De
IJsclub Makkum organiseerde en annon
ceerde een „Grote hardrijderij met paard
en arreslee op de prachtige IJsselmeerba-
nen." En, de prijzen bestonden uit het ver
maarde Makkumer aardewerk. Daar schoten
ze over de baan, de sleden van A. Gaastra
uit Workum, van Joh's van Dijk uit Wons,
van J. van der Tol uit Kimswerd, van G.
van der Ploeg uit Rauwerd en van anderen,
sleden, getrokken door vurige paarden van
het Friese ras. Prachtig opgetuigd, met
pluimen versierd en met rinkelende bellen
op de rug draafden ze over de banen en
onder de ijzeren pennen achter de sleden,
die als remmen fungeren, spatten de ijs-
schilfers weg.

Zaterdag waren de oude arresleden-.
die ieder voor zich door de kleurige
beschildering waardevolle stukjes volks
kunst zijn, te zien op de ijsbaan van
Oldeboom en in Surhuisterveen, waar
tevens nog een andere traditie in ere
werd hersteld. Daar werd namelijk de
hoofdprijs gevormd door een „gouden
zweep", en ook de historie van de gou
den zweep is een stuk geschiedenis.

De ijsclub „Nea tocht" in De Wilgen bij
Drachten houdt Dinsdag ijs en weder
dienende een harddraverij voor paarden
met arresleden en dat is nog niet alles. Niet
alleen op het vasteland van Friesland is
namelijk de arreslee te zien, maar ook op
Terschelling, waar een dik pak sneeuw ge
vallen is en waar de boeren dit aloude ver
voermiddel dagelijks gebruiken. Ook op
Ameland, o.m. bij Ballum, is de ar nog in
trek en zo leveren Friesland en de eilan
den in deze dagen weer vetkwikkende ta
fereeltjes op, beelden uit de goeie oude
tijd.

De Leidse universiteit en. zij, die daar
aan verbonden zijn en in het verleden
waren, hebben Zaterdag en Zondag de
stichtingsdag van de academie herdacht.
In de Sleutelstad werden die dagen bij
eenkomsten van velerlei aard gehouden,
die in de loop van Maandag, de eigen
lijke Dies, gevolgd werden door een
plechtige doop van de nieuwe klokken
voor de academietoren en een bijeen
komst, tijdens welke de rector de ge
bruikelijke Dies-rede uitsprak. H.M.
Koningin Juliana, zelf oud-alumna van
de Leidse universiteit, woonde als zo
danig enkele der bijeenkomsten bij. Za
terdagavond bezocht zij een schouw
burgvoorstelling en Zondag een bijeen
komst belegd door de Christen Studen
ten Raad en het Studium Generale door
prof dr. J. L. van Holk.

gistraat vergezeld gaan van de wens,
dat hopelijk spoedig een algemene
maatregel van bestuur van kracht zal
worden, waardoor het weer mogelijk
wordt gouden paren met Nederlandse
muziek te fêteren. Buiten bliezen intus
sen de leden van „de Aw Harmonie"
de eerste noten van de „Disciplin mars"
tegen de gevel. „Sjön, Sjön", stamelde
de gouden bruidegom ontroerd, maar
voor de tweede maal verstoorde de poli
tie deze aubade. Het was immers wel na
het gewraakte uur van enen, maar waar
was de toestemming van de burgemees
ter?

„Die heb ik zo", juichte de veel ge
plaagde voorzitter F. Floum en in een
wip stond hij vis-è-vis met de burge
meester. doch helaas zonder machtiging
van de raad kon burgemeester Becht
de verlangde toestemming niet verle
nen en dies noteerde, dit keer een agent
van politie, wetsovertreder Frans Willem
Ploum, ook wel genaamd „der Frits", ge
boren 2 April 1904 te Kerkrade, Neder
lander, gehuwd mijnbeambte, in zijn vrije
tijd voorzitter van de Kon. Harmonie
„St. Caecilia" van Kerkrade en als zo
danig verantwoordelijk voor het musi
ceren van dertig muzikanten.

Het pleit voor het doorzettingsvermo
gen van de heer Ploum, dat ondanks dit
tweede proces-verbaal de gestoorde
aubade toch is doorgegaan. In het achter
het huis gelegen tuintje, afgeschermd
met een betonnen omheining, hebben de
dappere blazers hun „Disciplin Mars"
kunnen uitvoeren, tot groot genoegen van
„der Nol en et Liena", die deze „aubade
geweldig fein" hebben gevonden en re
kenen op een reprise over tien jaar wan
neer dit krasse tweetal zijn diamanten
bruiloft hoopt te vieren. Maar hopen-
lijk dan een reprise zonder politionele
storingen, lachte een dubbel geverbali
seerde voorzitter.