Middenstandmota bij Tweede Kamer ingediend
VAN MIDDENSTAND
TE SOMBER
SITUATIE
NIET AL
Progressief
In memoriam Mgr. J. J. Henneman
'J
Randbedrijven verkeren inderdaad
in een ongunstige positie
Voordelen van vakopleiding
Zuid-Koreaanse hulp voor dé
strijd in Indo-China?
H
D
D
Vertrouwen op
eigen kracht
Brandstichting in
Wildervank
D.A.F. sal nog 500
man aantrekken
Lente in Haarlems Hertenkamp
Helicopter maakt
noodlanding
Het weer
Panne of
Vietminh rukt langzaam op in richting
van Loeang Prabang
nieuwsgierigheid
Texel geheel door
mist omringd
Zondag wederom
geen voetbal
Fijnzinnig priester en gewaardeerd
kenner van religieuze kunst
Tot hoofd en hart
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1954
Vuurhaarden op ver
schillende plaatsen
Koning van Noorwegen
naar ons land
Productie binnenkort
verdubbeld
77ste JAARCANC No. 25912
Goederentrein ontspoord
bij Boxmeer
ROSLEDEREN JASSEN f155.-1
Premier Laniel zegt
Abbé Pierre steun toe
Regeringsfunctionaris
sal meewerken
M.s. Douro overvaren
en gezonken
C. K.
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen
hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severin.
™nd. hoofdredacteur: W. van Willige
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze Haagse redacteur)
De situatie in de middenstand is niet zo slecht als veelal
loordt beweerd. Wel verkeert het z.g. randbedrijf inder
daad in een ongunstige positie. Zo is gebleken, dat in
2950 bijna de helft van de ondernemers in het kruide-
hiersvak, bijna een derde in het slagersvak en bijna een
kwart in de textielbranche een jaar-inkomen uit hun
onderneming trok, dat beneden de drieduizend gulden
bleef. Het betreft hier vooral ondernemingen, die door
structurele oorzaken met name bij de plattelands-
kinkels een relatief kleine omzet hebben.
Beschouwt men daarnaast echter de volwaardige mid-
denstandszaken, dan moet geconcludeerd worden, dat er
geen reden tot pessimisme behoeft te zijn. Wanneer er
geklaagd wordt over de geringe inkomsten bij de kleine
ondernemers en de hoge belastingen, heeft men bij de
eerste klacht het randbedrijf en bij de tweede de vol
waardige ondernemingen op het oog.
Naarmate de industriële productiviteit verder stijgt, zal
de welvaart stijgen en de middenstand zal daarin delen.
Daar staat echter tegenover, dat de kleine ondernemingen,
die personeel in dienst hebben, het dan gangbare hogere
loon zullen moeten opbrengen.
De klacht, dat er voor de middenstand
ttan overheidswege weinig wordt gedaan,
is niet juist. Bij de opmerking, dat met
hame voor de arbeiders en de landbouw
Veel meer is gedaan, moet worden be
dacht, dat ongelijksoortige zaken niet
biet elkaar vergelijkbaar zijn. Met der
gelijke uitspraken moet men op zijn
hiinst genomen voorzichtig zijn.
Terecht is het hoofdaccent van het
middenstandsbeleid in de vooroor
logse crisis-jaren komen te liggen
bij de bevordering van gepaste con
currentieverhoudingen en niet bij
beschermende maatregelen. Een be
schermende middenstandspolitiek
leidt tot een vergaand overheidsin
grijpen en verhindert bovendien een
gezonde economische ontwikkeling
en een doelmatige voorziening van
de consument.
Bij het toekomstige beleid moet op de
•erste plaats rekening worden gehouden
biet de differentiaties in de middenstand.
Ten tweede moeten het credietbeleid en
het beleid ter bevordering van een or
delijk economisch verkeer verdiept wor
den en ten derde moet rekening worden
gehouden met de ontwikkeling van de
dS^.i" middenstandssector. De mid-
onstanders dienen niet nn He overheir
te st~eumn,rs dienen niet op de overheid
wen on e ?lar moeten leren vertrou-
te passen aan Hacht en dienen zich aan
wikkeling. maatschappelijke ont-
«ln?wZ!jn enkele hoofdpunten uit de
Slotbeschouwingen van de Middenstands
nota, welke minister Zijlstra en staats
secretaris Veldkamp heden bij de Tweede
garner hebben ingediend. Deze omvang-
*'Jke nota, welke uiteraard met name
voor rekening van de staatssecretaris
y°°r de Middenstand komt, gaat uit
an de grote betekenis, die de overheid
mekent aan de Middenstand een be
tekenis zowel van kwantitatieve als
^alitatieve aard. Voor wat de te. voe
rt b politiek aangaat, geldt inmiddels,
Al het middenstandsbeleid een onder-
~.eel moet vormen van het algemene so-
j.'aal-economische beleid: een afzonder
lik middenstandsbeleid is slechts ver
antwoord voor zover de problematiek
van het middenstandsbedrijfsleven niet
Samenvalt met die van het industriële
*n agrarische bedrijfsleven in het alge
meen. Betreurd wordt, dat in midden-
8tandskringen weinig actieve belangstel-
ling bestaat voor het organisatiewezen
en voor het streven naar economische
samenwerking. Dit verzwaart enerzijds
de moeilijkheden van de individuele
middenstander en vormt van de an
dere kant voor de regering een belem
mering bij het voeren van een actieve
middenstandspolitiek.
„Randbedrijf"
Met name in het „randbedrijf" is het
®QntaI georganiseerden minimaal. On
ver het randbedrijf wordt verstaan de
groep van ondernemingen, waarin de
vndememerscapaciteit doorgaans onvol
doende wordt benut en die de onderne
mer een uiterst bescheiden inkomen
Beeft. De continuïteit van deze bedrij
nen is veelal niet verzekerd. De positie
*>an het randbedrijf is in het verleden
;°k wel gezien, maar toch minder scherp
dhderkend dan zij zich thans in de Mid-
enstandsnota aftekent.
Opmerkelijk is, dat het randbedrijf
geleidelijk aan het verdwijnen is. Dit
"adgt o.m. samen met de vestigingswet-
keving. Het trekt de aandacht, dat dit
uitstervingsproces zich in verschillen-
?e landen niet voordoet, maar bijvoor-
®eld in ons land en in Luxemburg
nder de vestigingswetgeving wel. Men
cht dit verdwijnen niet een „koude
^«nering", doch een tamelijk natuurlijk
Afschijnsel. Vele van deze onderne
mingen immers zijn ontstaan in de cri-
jSlaren, toen werklozen een bedrijfje
®8onnen. Randbedrijven behoeven niet
se irrationeel te zijn en de overheid
'1 dan ook haar beleid niet baseren
\Veide- stille wens, dat deze bedrijven
et uitsterven. Dergelijke ondernemin-
PlaH kunnen> in het bijzonder op het
hni!i and' een bepaalde „beschikbaar-
VaakUttigheid" hebben' Ook zullen ze
®k als nevenbedrijf de ondernemer
aan een voldoende gezinsbestaan kun
nen helpen. Het is dan ook van belang,
dat bij het Vestigingsbeleid hiermee
rekening wordt gehouden.
Doordat vaak het onderscheid tussen
het randbedrijf en het volwaardige mid-
denstandsbedrijf niet gemaakt wordt,
zoekt een groot deel van de midden
stand zelf de kern van zijn problema
tiek in een te zware belasting van over
heidswege met fiscale en sociale las
ten en met maatregelen van adminis
tratieve aard en ook in de concurrentie
van het economisch* sterkere grootwin
kelbedrijf en coöperatiewezen. Een ana
lyse heeft echter aangetoond, dat een
belangrijk aantal middenstandsonderne
mingen nagenoeg niet wordt bezwaard
door fiscale en sociale lasten in ver
band met het geringe netto-rendement
van deze ondernemingen en de afwe
zigheid van personeel. Daarnaast is in
verband met de sociaal-geografische
ligging van deze ondernemingen de be
doelde concurrentie nauwelijks aanwe
zig.
Belang van vakopleiding
Voor zover er in de middenstand bij
zondere moeilijkheden bestaan, mogen
deze derhalve, zo zegt de Nota, niet
eenzijdig gezocht worden in externe
oorzaken, doch moet ook op de interne
oorzaken gelet worden. Verbetering van
de productiviteit, bedrijfsadministratie,
kostprijscalculatie e.d. vormen terreinen,
die vele middenstanders in onvoldoen
de mate hebben betreden. Opvallend is
bijvoorbeeld, dat ondernemers, die ge
vestigd zijn zonder vakopleiding, ongun
stiger resultaten boeken dan zij, die wel
een vakopleiding hebben genoten. Uit
een onderzoek, ingesteld in Friesland
door het Economisch Instituut voor de
Middenstand, is gebleken, dat van de
ondernemers met een winst beneden f
2500 82% geen vakopleiding had geno
ten en dat van degenen met een winst
boven de vijfduizend gulden 62% wel
vakopleiding had gehad.
Critici duchten, dat het stellen van
vestigingseisen (waarvan handelskennis
en vakbekwaamheid n^gst credietwaar-
digheid de componenten vormen) een
kunstmatige belemmering betekent voor
een natuurlijke groei van de midden
stand. De Nota stelt echter, dat het ge
voerde vestigingsbeleid in het bijzon
der de economisch en sociaal gezien
irrationele vestigingen heeft tegenhou
den. Nader vernemen wij, dat deze uit
spraak niet inhoudt, dat men zich op
Economische Zaken niet van zekere fei
len in de vestigingswetgeving bewust
zou zijn. Zo dient gewaakt te worden
tegen overlading van de leer- en exa
menprogramma's bij het middenstands-
vakonderwijs. Het stellen van te hoge
eisen leidt immers tot het geleidelijke
sluiten van een branche, hetgeen uit
maatschappelijk en economisch oogpunt
ongewenst is.
Cemiddeld inkomen
Inzake de volwaardige middenstands
ondernemingen (globaal genomen die
VERBAND TUSSEN
INKOMEN EN VAKOPLEIDING
14127 V.PELT
Ondernemers
met vakopleiding
Ondernemers
zonder vakopleiding
nkomen»
2500-5000
Inkomens
onder
Inkomens
boven SOOO
In deze grafiek wordt het verschil be
licht tussen de inkomens vari onderne
mers met en zonder vakopleiding.
PE POSITIE VAN DE MIDDENSTAND IN NEDERLAND
gingen
bedrijfsleven (exci
veria 119b
Toraal aanfai werkzame
personen m Nederland
2 512 152
'//T, Samenstelling van het
NATIONAAL INKOMEN
Overig bedr
even i3°/o
Grootbedrijf 4B°/o
Landbouw
Aontol vestigingen
In de middenstand
379^47
Hiervan werkzaam
inde middenstand
959 823
Horeca 9°/o
ervoer 7°/o
Kieme industrie
50 °/o
34°/o
Detailhandel
Samenstelling van
het inkomen van de
MIDDENSTAND
IS412 51 V. PELT
Jkrtond en in''!io ce?\drieie<%<- vergelijking. A. het aantal vestigingen in Ne-
in de rninY/A n'sabaantal werkzame personen in Nederland
tand; c. het aandeel van de middenstand in het nationaal
inkomen en de samenstelling van dit deel.
Dr. G. J. M. VELDKAMP
Staatssecretaris van Economische Za
ken, speciaal belast met Middenstands-
aange legenheden.
met een inkomen van 3000 en hoger)
wordt nog gesteld, dat in 1950 in de
kruideniersbranche 35% een gemiddeld
inkomen van drie- tot vierduizend gul
den had, dat 65% boven de vierduizend
gulden kwam, 45% boven de vijfdui
zend gulden, 25% boven de zesduizend
gulden en 15% boven de zevenduizend
gulden. De slagers en textieldetaïllisten
tonen een nog gunstiger beeld. Aange
nomen mag worden, dat zich sinds 1950
in de middenstand nog zekere inko
mensstijgingen hebben voorgedaan,
waardoor het huidige beeld der nomi
nate inkomens nog weer gunstiger is.
Men moet hierbij bedenken, dat de
genoemde cijfers betrekking hebben
op fiscale gegevens, zodat ze zeker
geen overdreven beeld van de wer
kelijkheid geven. Verwacht mag wor
den, dat de opgaande lijn zich dit
jaar zal voortzetten. Men krijgt de
indruk, zo zegt de Nota, dat het vol
waardige middenstandsbednjf er in
het algemeen niet slecht voorstaat.
Vergeleken bij de toestand in de der
tiger jaren waaromtrent overi
gens weinig exact materiaal voor
handen is was de inkomenssituatie
in 1950 waarschijnlijk gunstig te noe
men.
De nota bevat verder o.m. uitvoerige
beschouwingen over de geschiedenis
van de middenstand, het crediet-, kar
tel-, winkelsluitings- en fiscale be
leid, het organisatiewezen en de so
ciale zekerheid. Tal van detailpunten
hieruit worden apart behandeld; zo
b.v. de schaarste aan bedrijfspanden in
nieuwe wijken, de positie van filiaal
houders en het vraagstuk van de ver
koop op afbetaling.
(Vervolg op pag. 3)
(Van onze correspondent)
In de nacht van Woensdag op Don
derdag is een deel van de N.V. Groen-
tendrogery „De Nijverheid" aan het
Oosterdiep te Wildervank nagenoeg
geheel uitgebrand. Er waren dujdelijke
aanwijzingen dat hier van brandstich
ting gesproken kan worden, aangezien
ook op verschillende andere plaatsen
vuurhaarden ontdekt werden.
Omwonenden ontdekten omstreeks
drie uur de brand. Spoedig was de
brandweer ter plaatse. Maar het vuur
vond in de kurkdroge omgeving gretig
voedsel en in een ommezien stond de
zaak in lichter laaie. Tijdens de blus-
singswerkzaamheden bleek plotseling
elders in het gebouw ook brand te zijn
ontstaan en wel in een gedeelte waar
het vuur nog niet kon zijn doorgedron
gen.
Een derde vuurhaard werd ontdekt
in een tegenover de drogerij gelegen
loods, waar wat stro en carton was
opgeslagen. Dank zij snel ingrijpen van
de brandweer kon uitbreiding worden
voorkomen. Tenslotte bleek brand te
zijn ontstaan in een woonark, die op
vrij grote afstand van de g-roentendro-
gerij lag. Intussen was assistentie ver
kregen van de brandweer te Stadska
naal. Het nablussingswerk vergde ge
ruime tijd. De schade is vrij groot. De
politie stelt een onderzoek in.
Het ministe-ie van Buitenlandse - Za
ken deelt mede, dat Z. M. de Koning
van Noorwegen 16, 17 en 18 Juni een
staatsbezoek aan Nederland zal bren
gen. Z. M. zal reizen in het Koninklijke
jacht „Norge", dat te Amsterdam voor
anker zal gaan. Omtrent het program
ma voor die dagen kunnen in afwach
ting van de te treffen regelingen voor
alsnog geen bijzonderheden worden
medegedeeld.
Soedan President Naguib zal waar
schijnlijk van 710 Maart een bezoek
aan de Soedan brengen en de opening
van het Parlement bijwonen.
De DAF onderneming te Eindhoven
is er in het afgelopen jaar in ge
slaagd ongeveer 1.000 nieuwe werkne
mers een arbeidersplaats in haar fa
brieken te verschaffen. Op het ogenblik
werken er 1900 personen, en men hoopt
nog dit jaar te komen tot een aantal
van 2400, een uitbreiding dus met 500
personen, hoofdzakelijk mannen. Hon
derden arbeiders worden hiervoor in
Rykswerkplaatsen omgeschoold. De pro
ductie der fabrieken is in de laatste
maanden sterk gestegen. Terwijl men
enige weken geleden nog slechts in
staat was om per uur 1 wagen te maken,
is thans de productie ongeveer VA wa
gen per uur en over enkele weken
hoopt men zelfs 3 wagens per uur te
kunnen produceren.
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 50 cents per week,
f 2.13 per maand, f 6.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544
De lente heeft echt staan dringen in het Haarlemse hertenkamp: het pak sneeuw
v;as nog niet eens in de mist opgelost, of deze tweeling wankelde er al in
rond, enigszins verbaasd over de koele ontvangst. Moeder heeft er geen kinde-
De
blijven intussen oprukken in de richting
van de residentie van Laos, Loeang
Prabang. De Franse luchtmacht bestookt
de oprukkende „ijzeren divisie" onop
houdelijk en brengt haar zware verlie
zen toe. Intussen neemt de druk der re
bellen in andere delen van Laos toe.
De meeste Franse waarnemers zijn van
mening, dat de Vietminh de stad Loeang
Prabang niet zullen bezetten. Men is van
oordeel, dat de opstandelingen een beleg
om de stad zullen slaan om de eenheden
van de Franse Unie te binden. Intus
sen zouden zij dan hun gezag opleggen
aan nagenoeg geheel Noord-Laos.
(Reuter-AFP-AP)
Gistermiddag tpgen drie uur heeft de
uit Antwerpen komende en voor Rot
terdam bestemde helicopter van de „Sa
bena" door de dichte mist gedwongen
een noodlanding gemaakt in een polder
onder de gemeente Barendrecht. Er
werd verzekerd dat de landing volko
men regelmatig is geschied en geen der
inzittenden enig letsel heeft opgelopen.
Van een uit de richting Nijmegen ko
mende goederentrein zijn tegen half
acht vanochtend bij Boxmeer enkele
wagens ontspoord. Het baanvak Cuyk-
Boxmeer werd daardoor versperd. Het
vervoer werd geruime tijd onderhouden
met autobussen.
Advertentie
(tot Zaterdagavond)
Zwaar bewolkt met plaatselijk mist
en aanvankelijk enkele verspreide
opklaringen, later van het Zuidwes
ten uit regen. Aanvankelijk zwakke,
later matige tot krachtige wind tus
sen Zuidoost en Zuidwest. In het
Noorden van het land vannacht lichte
vorst, morgen, later op de dag lichte
dooi. In het Zuiden van het land
vannacht temperaturen om het vries
punt en morgen flinke dooi.
Zon: 8.01-17.49. Maan: 5.39-12.59.
IIIIIIIIIHIItHIIIIIMI IMIIIIIIIItl lllll IIIIIIIMMf llllil IIIIHIIIMIIII
Generaal John Huil, de opperbevelhebber der strijdkrachten van de Ver
enigde Naties, heeft gisteren te Washington, waar hij een bezoek bracht aan
President Eisenhower, verklaard, dat hij niets wist van een aanbod van de
Zuid-Koreaanse President Syngman Rhee om één of twee divisies naar
Indo-China te sturen als antwoord op een desbetreffende oproep van de
regering van het bedreigde Laos. Wel deelde hij mede, dat een dergelijke
actie „bepaalde voordelen" zou hebben. Intussen blijven de Vietminh-
opstandelingen in Laos langzaam maar zeker oprukken in de richting van
de residentie Loeang Prabang.
Generaal Hull was naar Washington
gekomen om de toestand op Korea te
bespreken met president Eisenhower.
Tevoren was uit diplomatieke kringen
vernomen, dat president Syngman Rhee
hem voor zijn vertrek persoonlijk had
aangeboden twee Zuid-Koreaanse divi
sies ter beschikking te stellen voor de
strijd in Indo-China. De Franse ambas
sade te Washington, noch het Franse
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Parijs wisten van een dergelijke stap af.
Het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken wilde geen commentaar
geven op het bericht.
Generaal Huil deelde mee, dat hij
geen persoonlijk aanbod van de Zuid-
Koreaanse president hhd ontvangen
om twee divisies ter beschikking te
stellen voor de strijd in Indo-China.
Hij wilde geen commentaar geven op
de meer algemene berichten, dat
Syngman Rhee Indo-China hulp had
aangeboden. Noch de Fransen, noch
de Amerikanen voelen veel voor een
dergelijke stap. De Fransen vrezen,
dat door een dergelijke actie de Chi
nese communisten vrij spel krijgen om
in de Indo-Chinese oorlog openlijk
tussenbeide te komen. De Amerika
nen staan op het standpunt, dat Zuid-
Korea zijn divisies hard genoeg nodig
heeft om een eventuele Noordelijke
aanval af te slaan.
strijdkrachten van de Vietminh
Er kunnen vele oorzaken zijn,
waarom een schip in reparatie
moet. Dit wordt door de deskundi
gen zonder meer aanvaard en zij
kunnen er bij vertellen, dat tijdens
die reparatie bepaalde onderdelen
versleten blijken of defect. De Ame
rikaanse geheime dienst raakt er de
laatste tijd echter steeds meer van
overtuigd, dat ook buiten het schip
oorzaken gevonden kunnen worden
voor zo'n reparatie.
De intelligence-heren hebben na
melijk bemerkt, dat twee Russische
schepen gisteren plotseling ligging
hebben genomen in de Siciliaanse
haven Catania, welke haven een
belangrijke rol zal spelen in de bin
nenkort te houden NATO-zeema-
noeuvre „Turkse Lucht". Toevallig
is er ook eens een keer een Rus
sisch schip de haven van Napels
binnengelopen. Al die schepen heb
ben plotseling panne en moeten
hersteld worden. Het schip in Na
pels, waar het NATO-hoofdkwar-
tier is gevestigd, bleef maar liefst
14 maanden onklaar. De geheime
dienst zal nu zelf eens gaan inspec
teren wat die Russische machines
plotseling allemaal mankeren. (AP).
Het eiland Texel is op het ogenblik
volledig geïsoleerd. In dringende ge
vallen heeft men Woensdag nog door
de lucht verbinding met de vaste wal
kunnen onderhouden, maar tengevolge
van de dichte mist op en om het eiland
kunnen de vliegtuigen hier niet meer op
stijgen Deze mogelijkheid bestaat al
leen nog voor helicopters, maar het
dichtsbijzijnde gestationneerde toestel
bevindt zich op het vliegveld Valken
burg.
Bij de haven van Oudeschild heeft
men slechts dertig meter zicht. De
Stoombootmaatschappij durft daarom
geen boten te laten uitvaren, omdat het
risico te groot is, dat de boot in het
zware ijs bekneld zal raken, hetgeen
al meer gebeurd is.
De Franse minister-president, Joseph
Laniel, heeft tijdens een langdurig on
derhoud met de „vader der Parijse dak
lozen," Abbé Pierre toegezegd alle hulp
te bieden aan diens actie welke in zijn
vermogen ligt. Hij heeft volgens het
KNP beloofd onmiddellijk een contact
functionaris te benoemen die bevoegd is
om namens de regering Abbé Pierre bij
te staan by de behandeling van alle
problemen rond de materiële en geeste
lijke verzorging der „sans-logis."
Abbé Pierre heeft de zorg op zich ge
nomen voor de talloze Parijse daklozen.
Samen met zijn medewerkers, de „Ge
zellen van Emmaüs," is hij doende een
aantal nood-woonoorden in te richten
in de omgeving van Parijs, teneinde de
daklozen, die veelal ook werklozen
zijn, aan woongelegenheid te helpen en
zo mogelijk ook aan werk. Hij heeft
daartoe een aantal werkplaatsen inge
richt.
Spanje Op verzoek van generaal
Franco zal premier Papagos van Grie
kenland een bezoek aan Spanje bren
gen.
Alle voor Zaterdag 13 en Zondag 14
Februari a.s. door de Kon. Ned. Voetbal
bond vastgestelde wedstrijden zijn, ii
verband met de gesteldheid der terrei
nen, afgelast. Het programma is opge
schoven naar Zaterdag 20 en Zondag 21
Februari.
Ook alle voor Zaterdag en Zondag a.s.
uitgeschreven wedstrijden van de Kon.
Ned. Korfbal Bond, alsmede van de re
gionale bonden, zijn eveneens afgelast.
Naar wy vernemen is in de nacht van
Woensdag op Donderdag het vrachtschip
„Douro" van de K.N.S.M. tussen Va
lencia en Alicante door een Spaans
schip, de „Drago", overvaren. Het schip
is gezonken, terwyli de bemanning
door het Spaanse schip aan boord is
genomen en naar Valencia is terugge
bracht, Voor zover bekend zijn er geen
slachtoffers te betreuren. Het schip had
een draagvermogen van 388 b.r.t.
et nogal verwarde antwoord
van mr. Burger, de fractie
leider van de P.v.d.A. in de
Tweede Kamer, op de aankondiging
van een meer offensieve houding van
de K.V.P. door prof. Romme, komt in
wezen neer op de leuze: Progressie
ven van alle gezindten verenigt u.
om de samenleving meer bewoonbaar
en minder beangstigend te maken".
Dat de P.v.d.A. de progressieven de
beste waarborgen biedt en de confes
sionele partijen minstens van conser
vatisme moeten verdacht worden, is
een stelling, die wij van mr. Burger
uiteraard hadden verwacht. Maar wat
verstaat mr. Burger onder progres
sief. Progressief zijn volgens hem
allen, die, afgezien van de confessie,
welke zij belijden, de maatschappe
lijke vooruitgang willen bevorderen.
Maar wat is maatschappelijke voor
uitgang? Materiële verbetering van
de sociale omstandigheden, gelijke
materiële kansen voor allen, uitbrei
ding van de overheidsbemoeiingen,
verlamming van het persoonlijk ini
tiatief, culturele nivellering en col-
lectivistische geestelijke vervlak
king, gelijke rechten voor het
atheïstisch humanisme, vergemakke
lijking van de echtscheidingsproce
dure, bevolkings- en woningpolitiek
gebaseerd op kunstmatige geboorte
regeling enz. enz.? Zijn dit allemaal
desiderata van de ideale democratie,
die' wij moeten prefereren boven' de
terecht verwerpelijke autoritaire en
dictatoriale stelsels? Inderdaad, mr.
Burger, de Christelijke confessionele
partijen, en ook de K.V.P.zijn in zo
verre conservatief, dat zij niet alleen
de onvergankelijke Christelijke waar
den in onze maatschappij en ons
volksleven willen behouden, maar ook
de steeds meer gehavende Christelijke
geest en levenspractijk in ons land
willen redden en weer doen door
dringen in de lagen der bevolking,
die er helaas van vervreemd zijn. Na
tuurlijk streven zij en moeten zij stre
ven naar politieke machtsvorming om
zich van deze uit haar confessie onaf
wijsbaar voortvloeiende verplichting
met succes te kunnen kwijten.
Elke politieke partijvorming is po
litieke machtsvorming en zonder poli
tieke machtsvorming valt er ook in
een democratisch stelsel in het maat
schappelijke en staatkundige leven
niets te bereiken. De confessionele eis:
„Omnia restaurare in Christo" maakt
juist onder de huidige omstandighe
den het bestaan van confessionele
partijen bijzonder zinvol en noodza
kelijk. Deze confessionele Christelijke
partijen zijn bovendien bijzonder pro
gressief in het bevorderen van het
geestelijke en materiële welzijn van
ons volk overeenkomstig de richtlij
nen van de zich steeds ontwikkelende
Christelijke maatschappijleer.
e dood, die dezer dagen bij her
haling de geestelijkheid van ons
bisdom heeft getroffen, heeft de
handen ook' uitgestrekt naar oud-prof.
mgr. Jacobus Joannes Henneman, archi
varis van het bisdom en conservator van
het Bisschoppelijk Museum. Zijn heen
gaan uit dit aardse leven was geen on
verwacht ontvangen oproep, maar het
moeizaam bereikte einde van een lange
reis. Reeds in Augustus 1953 openbaarde
zich een ernstige ziekte, waardoor de
archivaris zich uit zijn werk moest te
rugtrekken om in de afzondering en door
de uitstekende verzorging van het sana-
toriurn Dekkerswald genezing te zoeken.
Rond Kerstmis 1953 was de genezing
schijnbaar zover gevorderd, dat de ar
chivaris in zijn woning kon terugkeren,
maar wat hij zelf in Augustus niet uit
sprak en toch scheen te voorzien, werd
bewaarheid: weggaan uit Haarlem bete
kent een definitief heengaan. Op 21 De
cember ontnam een bloeduitstorting in
de hersenen hem grotendeels het gebruik
van de zintuigen en het einde was on
vermijdelijk. Thans heeft de Heer hem
tot Zich geroepen om hem te belonen
en is het bisdom Haarlem beroofd van
een begaafd, fijnzinnig priester en een
gewaardeerd kenner van de religieuze
kunst.
Geboren en opgegroeid te Alkmaar in
een van die oude voorname families,
waarin diepe godsdienstzin gepaard
ging met fijne beschaving, heeft mgr.
Henneman als student van Hageveld en
Warmond de luister van de liturgie le
ren kennen en is hij erdoor bezield ge
raakt. Dieper doordringen in de liturgie
betekende voor hem thuis raken in de
schoonheid, welke in alle uitingen van
kerkelijke kunst gevangen ligt en stu
deren op de geschiedenis van de eerste
eeuwen der kerk, waarin de liturgie
haar bezieling ontving en haar gestalte
kreeg. Zichzelf vormend tot een „gees
telijk mens", kreeg mgr. Henneman ook
een grote kennis, van de verschillende
vormen, welke de spiritualiteit in de
kerk in de loop der eeuwen zich heeft
gekozen.
Het is hem vergund geweest als le
raar op Hageveld en professor op het
Theologicum t-e Warmond geschiedenis
te doceren en aldus zich een taak toegewe
zen te zien, welke geheel paste bij wat
hem zelf interesseerde en bezielde. Na
een korte onderbreking door een rec
toraat in Amsterdam benoemde onze
bisschop mgr. Henneman tot archiva
ris van het diocees en Conservator van
het Bisschoppelijk Museum en lid van
de Liturgische Commissie. En opnieuw
vond de kunstzinnigheid en historische
eruditie van mgr. Henneman in het op
gedragen werk gelegenheid tot uiting
voor wat hem zo sterk bezighield. Dit
werk bracht hem ook in aanraking met
niet-katholieken ,en daardoor vond hij
de gelegenheid het eigenlijk priesterlijke
werk te beoefenen door te bidden en te
werken aan hun bekering. Uit een ge
sprek met hem weet ik, hoezeer hij aan
deze bescheiden uitoefening van ziel
zorg gehecht was.
Met liefde bereikt men meer dan
met een half hard woord
e grote beschaving, welke mgr.
Henneman eigen was door afkomst
en studie, werd verdiept door
eigen geestelijk leven en door de vele
uitingen van christelijke cultuur, waar
in hij thuis was. Deze beschaving was
hem dierbaar en dit maakte hem ook
tot die stille man. die alle luidruchtigheid
of openbaar eerbetoon ontvluchtte. Daar
door ook was hij in de omgang met zijn
medemensen angstvallig bevreesd hun
persoonlijkheid geweld aan te doen door
hun zijn mening of zijn beslissingen aan
te praten. Mocht dit de indruk van be
deesdheid of gebrek aan moed of door
zettingsvermogen hebben geschenen, dan
is dat dan ook alleen maar schijn ge
weest, die weggevaagd werd door de
vasthoudendheid en hardnekkigheid,
welke hij kon ten toon spreiden, wan
neer hij overtuigd was, dat iets behoorde
te gebeuren of voorkomen moest wor
den. Het grote succes, dat de Nederlandse
afdeling op de expositie van kerkelijke
kunst in het Heilig Jaar 1950 te Rome
boekte. wa$ grotendeels aan zijn door
zettingsvermogen te danken.
Het werk van de archivaris en de con
servator hield hem gevangen in de kel
ders van het archief en de zalen van het
museum en daar oogst men niet de pu
blieke belangstelling. Daarom zijn er
maar weinig mensen, die mgr. Henne
man goed hebben gekend en gewaar
deerd: zijn kleine groep van persoon
lijke vrienden, zijn enkele bekeerlingen,
zijn vrienden uit de wereld van de
kunst en de wetenschap. Zij zullen zijn
heengaan het meest betreuren. Op hen
rust de taak met hun gebed de vriend
schap in stand te houden.
