a
u
Is het soms
DE WEEK IN STAD EN STREEK
Dempwoede
Haarlem is geen Stockholm
M
Lelijk en mooi in Haarlem
N
Gedupeerd maar objectief
Mevrouw Smit.
Blijf met beide benen op de grond!
Ik heb geen hulp
Beperkte reactie
Een vrijwilliger met stijgende
verbijstering
Aandacht s.v.p.
Middenstander: Er zullen wel weer
croquetjes nodig zijn
Verkeer vraagt
genoeg offers
Haarlem dreigt ge
ïsoleerd te worden
Huismoeder: denk aan bejaarden
en wandelende huisvrouwen
Notaris Van Eijck: doorgaand
verkeer brengt geen voordeel
A. Hulsebosch: plan aanvaardbaar,
architectonisch geen verfraaiing
TRESLONG"
WIENER BLUT
I
ZATERDAG 13 MAART 1954
PAGINA 3
im
WMËmmm
VRIJ REIZEN-
KILOMETER-CHEQUES!
De Haarlemse groenten-
veiling
Onhoudbare toestand
aan Donkere Spaarne
Hoogste omzet in 1953
sinds oprichting
Elfjarige jongen vindt
400 op Rijksstraatweg
Santpoorfse houthakker
opgelucht dank zij eerlijkheid
Route busdienst lijn 5
tijdelijk verlegd
Eindpunt: v. Seggelenplein
rr
HILLEG OM
7i.
Wegenprobleem in en om Haarlem
heeft de belangstelling
De uitvoerige publicatie van het verkeersplan van de heer D. L. M. Smit
in ons blad van Dinsdag heeft, zoals verwacht werd en ook de be
doeling was, de nodige reacties verwekt. Dat is prettig, want het
vraagstuk van de wegenaanleg o m en i n Haarlem, verband houdende met de
Versnelde tunnelbouw te Velsen en de gereedkoming van de Schipholweg,
eist op korte termijn besluiten, wil men op tijd met de uitvoering van een
Plan gereed zijn. De Dienst van Openbare Werken heeft een Haarlems facet-
Plan als basis van een structuurplan bij het gemeentebestuur ingediend.
Daarbij zijn de ontwerpers uitgegaan van de gedachte, dat alle doorgaand
verkeer buiten de stad gehouden moet worden. Daartegenover stelde de heer
Smit, dat Haarlem geen Zaltbommel moet worden, geen dode stad, waar
men omheen gaat en alleen komt om oude gebouwen eens te bekijken.
Wij vernemen, dat het met veel zorg en overleg ontworpen particuliere
Plan door de leden van de drie raadscommissies, die er deze week haar licht
over hebben doen stralen, onaanvaardbaar werd geacht. Toch is door de
indiening van de gedachte van de heer Smit de algemene belangstelling van
het publiek in deze zaak opgeroepen, hetgeen ons wel bleek uit de vele
brieven, die wij hebben ontvangen en de meningen, die wij aan enkele
Haarlemmers gevraagd hebben. Een ander voordeel is zeker, dat men in
verschillende kringen unaniem van mening is, dat het moeilijke probleem
om of buiten de stad opgelost moet worden door een letterlijke en
figuurlijke tussenweg.
In afwachting van het raadsstuk, waarin de aanleg van de oostelijke rond
weg om de stad zal worden voorgesteld, plaatsen wij hieronder slechts
enkele commentaren uit de burgerij.
At caelum certe patet; ibimus,
illac! Maar de weg door de lucht
staat zeker open; daarlangs zul
len wij gaan!
(Icarus bij Ovidius)
Hoe vereerd ik ook ben tot het klein
aantal uitverkorenen te behoren
die hun oordeel in Uw blad mo
gen uiten over het inderdaad baanbre
kend plan des heren Smit, toch gevoel
Vervolgens, hoe is het uit oogpunt van
stedenbouw te verantwoorden, dat men
onze binnenstad in twee stukken snijdt
door een soort montagne russe en de
ruimte onder dit viaduct gaat volstop
pen met auto's? Het lijkt mij afgrijselijk!
Dan, wat moeten wij er van zeggen,
dat men stadsgedeelten gaat wegbreken,
desnoods ook de beide schoolgebouwen
op de Zijlvest, die nog alleszins bruik-
\.V"
Ook de echtgenote van de ont
werper van het fantastische
plan-Smit hebben wij ge
vraagd, hoe zij er over denkt.
„Och meneer", antwoordde me
vrouw Smit, „ik heb het zo vrese
lijk druk, want ik zit zonder hulp
en dat nog wel met 'n heel gezin.
Eerlijk gezegd, mijn man heeft er
aan gewerkt, terwijl ik met de kin
deren in mijn Zuidelijk geboorte
land vertoefde en van de week heb
ik het resultaat in de krant gezien.
Wij vrouwen moeten maar buiten
het gevecht blijven; viaducten bou
wen ligt ons minder dan pannekoe
ken bakken. Maar als u 'n goed
hulpje voor me weet...."
Het principe om het snelverkeer
niet om, maar door de stad te
leiden stemt volkomen overeen
met de door mij destijds in kleine kring
geopperde gedachten.
Vooral ook de destijds eveneens
door mij gelanceerde idee om het Tuin-
laantje, de Raam-, Gasthuis- en Kam
persingel te dempen, aansluitende op de
te dempen Heerensingel, om een bete
re verbinding vanaf Amsterdam te ver
krijgen zou m.i. ruime aandacht ver
dienen.
Voor vandaag moet mijn reactie zich
tot het bovenstaande beperken, wegens
tijdgebrek om het geheel diepgaand te
bestuderen. Ik hoop de gelegenheid te
hebben hierop nader terug te komen!
A. W. KORSTJENS
Houtplein
ik mij als leek wel op heel glad ijs; het baar zijn, alsof een schoolgebouw geen
zal een rare schaats worden, die ik
rijden ga.
Vooreerst dan lijkt het mij toe, dat de
heer Smit per se het doorgaand verkeer
over Haarlems grondgebied niet te ver
van het centrum verwijderd wil leiden
Is de capaciteit van Haarlems wegen
niet groot genoegdan maar de lucht
in! Inderdaad is dit gedurfd en baanbre
kend, maar ook doeltreffend? Zal Haar
lem werkelijk zoveel meer profijt van
deze snelverkeersweg over de stad
trekken, die het centrum, naar ik be
grijp, voornamelijk slechts bij de Raaks
treft dan dat men het transitoverkeer
op practische wijze om de stad legt? Ik
twijfel er sterk aan.
geld kost (zie Coornhert-Lyceum) of de
Kamper-, Gasthuis- en Raamsingel gaat
dempen?
Van de kosten en technische bijzon
derheden blijf ik verder af.
Mijn conclusie is dus, waarde Redactie:
laat Haarlem niet op een kunstmatige
wijze een slokop van het verkeer wor
den, dat het niet kan verteren, doch
leidt het teveel o m de stad. Laten wij,
Haarlemmers, met beide benen op de
grond blijven en niet als de eerste vlie
ger Icarus de lucht in gaan. Het is hem
slecht bekomen!
C. SPOELDER
et stijgende verbijstering heb ik Spaarne, of wandel van de Raambrug
het plan gelezen van de heer via Wilhelminastraat, Zijlvest, Kinder-
Smit, dat U Dinsdag publiceerde, huisvest naar de prachtige Bolwerken,
Ik moet U daarover eenvoudig meteen die de oude stad aan het Noorden afron-
schrijven, want dit is werkelijk te erg. den en U ziet, ondanks alle latere be-
Ik kan het niet anders noemen dan van- bouwing, nog de oude wallen voor U;
dalisme. Ik onderschat de belangen van U proeft, aan een van beide zijden uit-
Een kruispunt van stadsverkeer en
doorgaand verkeer. Dat moet uit de
knoop. De heer D. L. M. Smit heeft een
dezer dagen de Haarlemse bestuurders
een plan aan de hand gedaan. Verschil
lende ingezetenen hebben in brieven
hun mening omtrent dit plan gegeven,
welke wij hier laten volgen.
het snelverkeer noch die van vele Haar
lemmers bij e.n- traverse in plaats van
een omweg voor het grote verkeer,
maar deze oplossing is niet minder dan
een moord op mijn stad.
Het was erg, dat men de Bakenesser-
gracht wilde dempen, maar oneindig
veel erger is het, dat men de hand wil
komend op het Spaarne met zijn onver
gelijkelijk uitzicht, nog de sfeer der
goede stad.
Bovendien, zijn deze grachten niet de
longen der stad? Waar zal men het oog
laten rusten in deze huizenzee, als de
grachten worden weggenomen voor een
weg op palen, die aan alle kanten het
w vraag te beantwoorden is lastig,
althans voor mij, die nog nooit
zich in een verkeersprobleem
verdiept heeft. Hier immers ligt een
kruispunt van meningen, waar mijn
woord beslist geen wegwijzer is. Het
plan Smit vervult mij derhalve met het
Als wij de tijd aangebroken achten om
weer eens te verbouwen of te moderni
seren maken wij eerst zelf een plan.
Daarmede stappen we naar een archi
tect en deze gaat ontwerpen. Dan schrik
ken we wel eens van de geheel andere
opvattingen, die soms revoiutionnair lij
ken en die we met moeite kunnen ver
werken". Maar steeds is ons gebleken,
dat er durf nodig is om oude en ver
trouwde ideeën te laten schieten, waar
na reeds na korte tijd bleek dat de ar
chitect een goede toekomstvisie had.
Van aanleg van wegen, het maken van
viaducten door oude stadsgedeelten,
kortom het ontwerpen van kunstwer
ken zoals men in Utrecht, Arnhem, Den
Haag en vooral Rotterdam ziet, hebben
wij geen verstand. Wij weten echter
wel, dat Haarlem niet alleen kan teren
op zijn historisch bezit en dat alles ge
probeerd moet worden om de trek naar
het centrum te handhaven. Laatst zei
iemand tegen ons: ik zie Haarlem al
leen als ik in de trein zit van Amster
dam naar Den Haag. En een ander durf
de te beweren: ik wou, dat ze er nu ein
delijk eens iets op vonden, dat je per
auto van Alkmaar naar Leiden buiten
om zou kunnen gaan.
«Daarom is het idee van de heer
Smit heus zo gek nog niet. Als wij die
viaducten, waarover zes banen voor
het verkeer, op tekening zien, huive
ren we even. Maar goed, het is een
idee en we zijn wakker geschud, vóór
een klein college gaat uitmaken wat
diepe respect der onwetendheid. Wat
nlan'nnèrnt" Men 'maff "haïf fiaarlëm af- u,lz,cnl afsnijdt en net neem van reu jfc eruit begrijp is dat het tamelijk in-
brekende lediTkewllhelmmastraat, de d" ïillk-' het stadsbeeld zal heen-
Viifhoek de Gedemote Volderseracht en En waar Wl1 de «eer Smit de Luilak smjden. En dat het gegrond is op de
zal niet veel ™erln?eren maar de rïmatTe^rs^errrooTHe^lanymet geachte dat het economisch belangrijk
Simrels henalen het karakteristieke dc sltuatle als net Groot Heiligland met ls om het grote snelverkeer door Haar-
bèefd van Haarlemzij zljT de Ifjst* zö«. mooie geveltjes uitkomt op een lem«s centrum te leiden. Zo lang dit
waarin de oude stad gevat is. Zij liggen
zijn mooie geveltjes uitkomt op een
vierbaans-snelweg? echter niet onomstotelijk wordt aange
nipt arhtpraf maar voor in het" gezicht Haarlem is geen Stockholm. Dat is de toond zou ik zeggen: hoe minder geraas,
van de ^tacL Wandel^ens vandeC! cr«!^ Y'TsfmLere ^me^^muge
er gedaan dient te worden. Sterkte brug, langs de Raamvest, waar de huizen vooriopig volstaan Ik dank U bij
en kracht zij straks de raad toege- nog altijd een stuk hoger liggen dan op voorbaat voor Dlaatsing,
wenst. Er zullen wel weer croquetjes de tegenoverliggende singel en duidelijk P
in de nacht nodig zijn! het karakter der oude wallen bewaren
MIDDENSTANDER langs Gasthuis- en Kampervest naar het
Hoogachtend,
G. V. D. BERGH
gedaver en lijfsgevaar in de binnenstad,
hoe beter. En dit wordt natuurlijk eer
der bereikt door het snelverkeer buiten
Haarlem te houden. Aan het verkeer
wordt immers als genoeg geofferd.
Drs. H. L. PRENEN
Met belangstelling heb ik kennis
genomen van de inhoud van uw
schrijven van 9 dezer, waarbij
u mij vraagt een beknopt oordeel te
geven over het in uw blad gepubli
ceerde plan-Smit, over een mogelijke
oplossing van het doorgaand wegen-
vraagstuk in Haarlem. De technische
zijde van het probleem zou daarbij
buiten beschouwing gelaten moeten
worden.
Het feit, dat een burger van de stad
Haarlem met een dergelijk plan komt,
is een bewijs van energie, van medele
ven met zijn stad en impliceert uit
dien hoofde reeds, dat men daarvan
niet alleen nota neemt, doch ook ern
stige aandacht daaraan dient te beste
den.
Haarlem ligt als een groot bevol
kingscentrum ten opzichte van het ver
keer uiterst „gevaarlijk" en dreigt over
weinige tientallen jaren een geïsoleerde
positie te krijgen. Indien het snelver
keer bij voorbaat om de stad heenge
leid zou moeten worden, is dat min of
meer een toegeven aan de gedachte,
dat wij helaas het summun aan op
gejaagd te willen worden nog niet heb
ben bereikt. Iedere verantwoorde door
braak door de stad is m.i, het belang
van Haarlem. Hebben Rotterdam, 's-
Hertogenbosch en Arnhem ons in dat
opzicht niets, te zeggen?
MOLLERUS
Advertentie
Nog enkele dagenen dan start
de ANEGANG met de uitgifte van
Vanaf 20 Maart wordt door de deelnemende
zaken bij elke aankoop per gulden één
kilometer vrij reizen uitgereikt.
„Nog steeds moeten wij ons aan het
Donkere Spaarne blijven behelpen in ons
te klein en ouderwets veilinggebouw. Er
is zelfs geen enkel vooruitzicht op ver
betering te bespeuren, ook al begrijpt
het gemeentebestuur onze moeilijkheden.
In zeer veel Nederlandse gemeenten
wordt alles gedaan voor een veiling, en
het wordt hoog tijd dat Haarlem de
groentenkooplieden een behoorlijk onder
dak kan bieden. Wij kunnen en willen
in de huidige toestand niet blijven be
rusten."
Zo verzucht de secretaris van de
Haarlemse groenten- en fruitvereniging
in het jaarverslag over 1953. Hij brengt
verder dank aan de kwekers, die zo
spontaan een gedeelte van hun produc
ten hebben afgestaan om deze te laten
veilen voor het Rampenfonds, dat ruim
2500 gld. mocht ontvangen. Ook de
groot- en kleinhandel kreeg een pluim
op de hoed. Het normale veilen op
Dinsdag en Donderdag zal worden voort
gezet. i
De totale omzet over 1953 bedroeg,
f 906.508,57. De hoogste omzet, welke
sinds de oprichting der vereniging in
1939 verkregen is. Vergeleken met het
jaar tevoren steeg de omzet met bijna
f 18.000.
De laagste dagomzet werd genoteerd
op 16 Juli met even f500, de hoogste op
10 Augustus met ruim f 11.200. Het aan
tal geveilde kisten bedroeg ruim een
half millioen, een stijging met 4 pet. Er
werden 14.225 kisten doorgedraaid, voor
namelijk sla, spinazie en andijvie. Toch
werden nog ruim 28.000 kroppen sla
geëxporteerd.
Er waren geen dubieuze vorderingen,
ook al wordt de liquiditeit bij verschil
lende handelaren minder. De aanvoer
van aardbeien is 2500 kg. hoger geweest
dan een jaar tevoren. Toch zal dit pro
duct in Haarlem nooit van betekenis
worden.
De algemene vergadering van de ver
eniging wordt op Dinsdag 16 Maart, des
middags om twee uur, gehouden bij
Brinkmann.
De elfjarige Wim Blom, wonende op
de Rijksstraatweg te Haarlem, vond
Vrijdagochtend 7 uur op de Rijksstraat
weg vier bankbiljetten van f 100. Hij
deed daarvan aangifte op het bureau
Noord van de Haarlemse politie. Tien
mirtuten later werd dat bureau opge
beld door de recherche uit de Smede-'
straat met de vraag, of er aangifte waS*
gedaan van gevonden geld. Bij de
recherche was namelijk een houthakker
uit Santpoort gekomen met de mede
deling, dat hij f400 verloren had. De
man was uiteraard zeer timiede en
teleurgesteld, maar hij kon zijn vreugde
niet op, toen hij hoorde dat het geld
gevonden was. De -eerlijke jongen zal
een beloning niet ontgaan, werd ver
zekerd.
atmiriiik wil ik beste redactie maken om de publicatie in uw krant
atuurlijk wil ik beste reaacue, tg lezen en geloof> dat meneer Smit
wel antwoorden op uw vraag, nian met veel logica in elkaar
hoe ik het plan-Smit vind. Maar z"» met- veel 10glca m elkaar
beloof me dan, dat u mijn naam met
in de krant zet. Dat dient nergens toe.
(Die belofte is intussen gedaan!). Ik
heb met veel moeite tijd weten vrij te
Het artikel voor doorgaand verkeer
te Haarlem heb ik gelezen en al
lezende kwam onwillekeurig de
gedachte in mij op „is het soms 1 April?"
Hoe het echter zij, de voorgestelde op
lossing is m.i. geen oplossing, maar daar
over is te twisten. Waar echter niet over
te twisten valt, is het feit, dat de oplos
sing aesthetisch niet te genieten zou zijn
Het gaat U echter meer om de prin
cipiële vraag: moet het snelverkeer (U
bedoelt doorgaand snelverkeer) om of
door Haarlem?
Mijn mening in deze is: er om heen,
en wel omdat een stad als Haarlem niet
geschikt is om druk snelverkeer te laten
doorstromen, terwijl het doorgaand ver
keer toch geen voordeel in de stad
brengt; immers men moet verder.
Is de geprojecteerde Rijksweg „Oost"
J°t stand gekomen, dan blijft vanzelf
bet grote verkeer buiten Haarlem.
Wat wel zeer zeker moet geschieden
*s. dat van de grote snelwegen het hart
Mij kan het niet zoveel
schelen, als oude gedeelten van Haar
lem opgeofferd worden voor het ver
keer. Bij mij wordt de waarde van een
straat of een huis niet bepaald, omdat
het oud is, maar omdat het mooi is. En
zo gedacht, kom ik tot de conclusie, dat
er in sommige stadsgedeelten meer
oude lelijke, dan mooie dingen te zien
zijn. Ik schrijf dit, omdat ik meen, dat
sommigen vervaard zullen opschieten,
wanneer zij van het plan-Smit lezen. De
ze mensen willen, geloof ik, alles con
serveren. Maar ik denk maar aan oude
mensen en wandelende huisvrouwen
met haar peuters, die in de binnenstad
geen kans krijgen in het verkeer.
Wanneer nu door het plan-Smit het
doorgaand verkeer wel binnen Haarlem
blijft, maar aan de voetgangers geen
overlast bezorgt, dan valt er veel voor
te zeggen. Overigens laat ik het maar
van Haarlem gemakkelijk bereikt kan aan echte verstandige mensen over om
worden, waarbij ik speciaal denk aan deze kwestie uit te zoeken. Wat er ook
een goede verbinding „Oost-West". gebeurt: denk in ieder geval aan de
Een nadere uitwerking hiervan laat Ik bejaarden en de huismoeders, die ook
gaarne aan de technische diensten over. wel eens met de kinderen willen wan
delen.
VAN EIJCK EEN HUISVROUW
He werkzaamheden aan de Nagt-
Zaanastraat zullen in totaal 8 maanden
Vergen.
route
he
In verband hiermede is de
van lijn 5 voorlopig omgelegd
en en terug via de Zomerkade en de
r' Schaepmanstraat. Het eindpunt is
e8eljjh verplaatst naar het Van Seg-
«elenpiejn.
Naar aanleiding van het artikel over panden, moet ik toch als geboren Haar-
een mogelijke oplossing van het lemmer èn als automobilist in mijn oor-
doorgaand-verkeer-vraagstuk in deel objecief blijven.
Haarlem, wil ik u gaarne mijn mening
hierover mededelen.
Ik meen, dat het snelverkeer in (Je,
voor het merendeel nauwe straten van
de binnenstad, al geruime tijd bezig is
om een onverantwoordelijke en onhoud
bare situatie te scheppen. Toch durf ik
niet zonder meer als mijn visie op deze
moeilijkheid te zeggen: het doorgaand
verkeer om de stad heen leiden. Ik be
twijfel n.l. ten zeerste, of dit voor
Haarlem economisch toelaatbaar zal zijn.
Wat dit laatste betreft lijkt het plan-
Smit mij meer aanvaardbaar, ofschoon
ik het technisch in geen enkel opzicht
kan beoordelen en het mij architecto
nisch zeer zeker geen verfraaiing van
de stad lijkt.
Hoewel ik, als dit plan doorgang mocht
vinden, t.z.t. waarschijnlijk gedupeerd
zal worden door afbraak van mijn zaken-
Ik zou dan, indien ik hierin iets te
zeggen had. nadere bestudering van het
plan ten zeerste aanbevelen!
Hoogachtend,
A. H. HULSEBOSCH,
Raamgracht.
Vrydag 19 Maart - 8 uur
Hoofdstad-Operette met
Na afloop dansen in Café-Rest.
HER HEIERMAN aan de vleugel
Plaatsbespreken K 2520 - 5347
f -r oewel ik vroeger op school
I—I de grootste moeite had om
J- J. de jaartallen der geschiede
nis niet door elkaar te haspelen en
nu met geen mogelijkheid meer
zou weten wanneer het verdrag
van Munster is gesloten of wan
neer Jacoba van Beieren een val
met haar paard maakte, heb ik een
zwak voor oudheidkundige zaken
omdat er veelal zoveel romantiek
aan vast zit. Als de directie van
een moderne industrie ons uitnodigt
om de nieuwste machines in wer
king te zien, dan zeggen we: sjonge,
sjonge, die techniek is toch maar
geweldig, waarbij in dat geweldige
een zekere angst schuilt.
Maar als we, zoals deze week,
een bezoek brengen aan een Haar
lemse antiquair, die de kelder on
der zijn zaak tot showroom heeft
ingericht, en naar al die iets zeg
gende voorwerpen uit vroeger tij
den kijken, dan krijgen we een te
vreden gevoel en het is alsof de
rust van het leven onzer voorou
ders in ons kruipt. De 82-jarige T.
Kroon opende bijna een halve eeuw
geleden in Haarlem een zaak in
antiek op de Riviervismarkt en wij
behoeven hem waarlijk niet te in
troduceren, want hij hoort met zijn
sik en zijn antiquarisch gehoor
apparaat bij het stadsbeeld. Hoewel
hij nog flink ter been is worden de
zaken onder firma thans behartigd
door zijn kleinzoon Kuik en diens
tante. Zij hebben het klaar ge
speeld om de gewelven van het
eeuwenoude huis zodanig op te
knappen, dat er een originele ver
koopruimte ist ontstaan, die de zaak
verdubbelde. De ribben van de ge
welven zijn gespaard, zoals een
balk met haak, waarschijnlijk
gebruikt voor huisslachting. In dit
huis is de oprichter der Beynes-
fabrieken met kruiwagens begon
nen, naar de papieren uitwijzen.
Wat een vorstelijke voorwerpen
zijn er te zien. Kostbare tegels,
doofpotten, porcelein. Een houten
kinderstoel uit 1800 precies een
minatuur oude preekstoel met
onderin een kooltje vuur om de
voetjes van de kleuter te warmen,
een rijk gebeeldhouwde kast en
sofa, een tafel met ingelegd hout,
waaraan één schrijnwerker drie
jaar gewerkt moet hebben.
De heer Kuik vertelde, dat thans
vooral het Biedemeyergoed veel
naar het buitenland gaat, zoals on
geveer in 1890 de vreemdelingen
Delftse borden in massa opkochten.
Nu kan men het betreuren, dat on
ze rijkdom aan antiek over de
grenzen gaat, maar de geschiedenis
leert, dat deze ook weer terugkomt.
Na de eerste wereldoorlog werd
zeer veel Delfts teruggekocht en
het ziet er naar uit, dat talrijke Ne
derlandse emigranten in de toe
komst op kostbaar antiek in Ame
rika de hand zullen leggen.
Een vraag blijft altijd, ging de
heer Kuik voort, waar de grens
tussen ouderwets en antiek ligt.
Dat moet hij dan maar met zijn
35 collega's in de historische stad
Haarlem uitmaken. Een honderd
jarige was vroeger een zeldzaam
heid, maar in onze verlichte eeuw
beginnen we daar anders over te
denken.
Y t et toeval wilde, dat ik deze
l—l week verzeild raakte in de
JL J- Kennemer Oudheidkundige
kamer te Beverwijk. Eerst genoot
ik in de groeiende stad van een
nogal uitgebreid trouwtje op het
aloude Scheybeeck, waar Vondel
mijmerde over de opregte trouw
tussen man en vrouw. De lente
kietelde op het verukkelijke onge
repte buiten, de takken der bomen,
de vogels en de bruid, en ik be
dacht hoe voorzichtig de vroede
vaderen dezer toekomstige massale
woonstad met een dergelijk bezit
moeten zijn. De uiterst vriendelijke
en gemoedelijke bode, Jan v. Uum,
met de ambtspet als waarborg en
waardigheid op het hoofd, wipte
even tussen de bruiloftsgasten weg
om me naar een smal straatje naast
de Breestraat te brengen en een
smalle deur te openen, toegang ge
vende tot het heiligdom der histo
rie.
Men zal niet van Madrid of Mos
kou naar de Wijk komen om de
verzameling te zien, maar ze is
toch wel zó interessant, dat ook
hier de grootst mogelijke steun voor
behoud verantwoord is. Toch is aan
Madrid ontfutseld een plattegrond
van Beverwijk omstreeks 1500. De
kaart werd vervaardigd door van
Deventer, die de gevels van de hui
zen tekende zoals wij ze nu uit
een vliegtuig zien. Da trapgevels
rijen zich aaneen aan de oever van
's IJe des welvarende Kennemers-
stad.
klieft
In een vitrine kunt ge de eerste
spoorkaartjes (1880) zien voor een
rit Beverwijk-Haarlem. Ze werden
op naam gesteld, een methode die
'in deze dagen tot belachelijke con
sequenties zou leiden. Met zorg
wordt de bijl van de beul bewaard,
dezelfde bijl waarmede in 1795 een
berucht heer om zeep geholpen
werd, wegens het bedrijven van
een driedubbele moord in de As-
sendelf terpolder.
Interessant zijn de blazoenen,
door de Haarlemse Rederijkerska
mers „De Wijngaarddrancken"
(zinspreuk: Liefde boven Al) en
„De Witte anjelieren" (zinspreuk:
In Liefde Ghetrouwe") aan Bever
wijk tijdens landjuwelen in 1621
geschonken. Hebt ge daar geen oog
voor, bekijk dan een oude hand
stof zuiger (zonder motor) de stok
van de tambour-maitre van het 7e
bataljon Landstorm, de snuifdoos
van Agatha Deken en Betje Wolf,
de kostbare koperen kruithoorns,
of het monster behangselpapier uit
de Chinese kamer van het slot As-
sumburg.
De conservator, de heer K. Moens
uit Bloemendaal, zal er wel voor
zorgen, dat het in verwachting
zijnde Beverwijk deze verzameling
niet in verdrukking zal brengen.
j—j n na van dit alles genoten te
H hebben, zocht ik de zon weer
J—J op, zoals dozijnen moeders
met kinderwagens. Ik haastte mij
om thee te drinken op het geliefd
terras en daar de pont mij welge
zind was zat ik een half uur late
in een rieten stoel naast een als
kunstenaar uitziend burger.
„Nog een paar weken, meneer",
zei de man, „en dan zijn we voor
lopig niet meer onder ons. De Duit
sers komen met hele legers, zij het
ongevaarlijk; de Amerikanen zullen
hier vlinderen en de Fransen onze
wijn opdrinken. Dan lopen wij weer
met molentjes en we voelen op on
ze klompen, dat de bloemetjes
buiten gezet moeten worden".
„Heel aardig opgemerkt", vleide
ik. Je moet er maar opkomen,
dacht ik er bij.
„De moderne toerist is net een
schoolkind", ging de als kunstenaar
uitziend persoon voort, „hij loopt
in de rij; als ie even 'n eigen ge
waarwording wil opdoen, wordt ie
door handgeklap naar de kudde
getrokken en de meester weet al
les. En als het reisje achter de rug
is, hebben ze zó gejakkerd, dat ze
twee weken ziekteverlof moeten
vragen. Ik kan hier twee uur lang
met een consumptie zitten, maar
die toerist heeft intussen alweer 'n
zesde deel van Nederland gezien.
Als ik geen spinazie wil eten, bestel
ik wat anders, maar de kudde zal
spinazie eten als het menu dit ver
meldt. Echt 'n teken des tijds, het
collectieve mensdom zonder per
soonlijkheid".
„Maar wat heeft die spinazie er
mee te maken?" vroeg ik onthutst.
„Alles", antwoordde de man, „ik
lust geen spinazie". Toen hebben
we vijf minuten niets meer tegen
elkander gezegd. De zon prikte in
onze persoonlijkheid.
SPAARNEBABBELAAR
