Amsterdamse roem van
Friesen huize
F
VOORLOPIG STANDAARD-
ACCOORD GOEDGEKEURD
Rotterdamse raad accoord
met aanleg vliegveld
Eén ogenblik gewekt uit de slaap
■K
E
JÏÏJDSOhT
Richard Pape gedenkt zijn
helpers in oorlogstijd
Bodegraaf se terreurbende vooi
Haagse rechtbank
m
nip
HONDERD JAAR ORGELBOUW
Nog dit jaar een definitieve
overeenkomst
SWG desavoueert
vrijwilligers
Zwaarste eis:
negen jaar
Oliewinning te
Delft
Rijks- en Nat. Luchtvaartschool
komen er pertinent
Kleuter in bedje
gestikt
pas-aan servies
'osamunde
n s
nü
I—
i&PMtH
8
VRIJDAG 19 MAART 1954
PAGINA 3
Ziekenfondsen en huisartsen
Koningin naar Noord-
Veluwe
RA.F.-oorlogsvlieger
terug in ons land
Zij draagt geen enkele
verantwoordelijkheid
Man aangereden en
gedood
Drie maanden vóór
automobilist
Vliegtuig van de K.L.
maakt noodlanding
10 Q 3
Vergif in eten van
haar man gedaan?
In hoger beroep zeven
maanden geëist
MET GELADEN STENGUN OP PAD
Bronnen vloeien reeds
-
mm
Vloeken in het leger
Een schrijven in „Salvo"
H. WIJDINGEN
i
Tjr onderd jaar geleden, op Sint Jozefsdag 1854, kwamen de gebroeders
t~l Petrus Josephus en Carolus Borromeus Adema in Leeuwa. den overeen,
om voor gezamenlijke rekening orgels te gaan bouwen. Ze hadden het
vak geleerd in de werkplaatsen van de goede Nederlandse orgelbouwers Batz-
Witte in Utrecht, bij Van Dam in Leeuwarden; later bij Loret in Mechelen. In
deze leertijd namen zij de beste van de Europese tradities over, zoals die ont
wikkeld waren door de Hagerbeers in de 17e eeuw in Amsterdam, door Muller
de 18e eeuw in Haarlem, en de oude Franse orgelbouw van Cliquot en Dom
Bedos in België. Deze breedheid van aanleg, gevoegd bij een solide beheersing
van het ambacht, kenmerkte hun eerste instrumenten. En toen een relatie van
de Franse orgelmeester Cavaillé-Coll, de toenmalige kanselier van het Franse
consulaat, hun werk had leren kennen, adviseerde hij het kerkbestuur van de
„Mozes" dadelijk de bouw van het nieuwe orgel aan de gebroeders Adema op
te dragen. Om het belang van dit grote object vestigden zij zich in 1867 in de
Hoofdstad. De Fransman, Charles Marie Philbert, was bij deze bouw hun advi
seur, die hen tegelijk met de werkwijze van Cavaillé-Coll bekend maakte.
Deze Franse orgelbouwer was meer
kunstenaar dan koopman en hij liet
graag iedereen van ziin belangrijke
vindingen profiteren als het ging ten
bate van de kunst. De bekwame Phil
bert was hier de grote bemiddelaar.
Hijzelf had het vak geleerd in de Pa-
riise werkplaatsen van ziin vriend en
nu stond hij de Adema's met raad en
daad terzijde. En tóch werd het orgel
van de „Mozes" géén Cavaiilé-Coll-
orgel, maar voluit een Adema-schep-
ping. Het heeft de technische vernieu
wingen van de Franse meester, maar
de klankgeving. dat allervoornaamste
punt van de orgelbouw, is Nederlands,
met een lichte neiging naar de Franse
helderheid en ruimtelijkheid. En met
zijn' geluid, èn met ziin nieuwere
speelaard is dit orgel het keerpunt ge
worden in de Nederlandse orgelbouw.
Het was toen niet gemakkelijk, deze
vernieuwingen door te voeten, want
de Nederlandse orgelbouw van die da
gen was bij alle soliditeit méér dan
conservatief.
Philbert wilde de principes van
Cavaillé-Coll in bredere kringen be
kend maken en wist gedaan te krijgen,
dat in het Paleis voor Volksvli.it door
Cavaillé-Coll een orgel gebouwd werd.
In ziin uitgebreide beschrijving van dit
orgel neemt hii de Nederlandse orgel
bouw van 1880 onder de loupe en hij
Prijst er de Adema's in omdat zij deze
Vernieuwingen hadden toegepast met
behoud van het echte orgelkarakter:
„Honneur done a MM Adema d'avoir
vu plus largement et d'avoir, eu prati-
Ouement le courage de leur opinion
La tentative fait par eux dans l'orgue
de St. Antoine est la seule qui ait éte
réalisée d'une manière assez compléte
pour prendre date comme le début de
la facture moderne dans les Pays-Bas".
En Philbert was een gewetensvol man!
De Adema-orgels volgden elkaar op:
Er staan er in Leeuwarden, in Fer-
werd. in Egmond aan Zee. Oudkars
pel. in Bodegraven. Stadskanaal,
Almkerk. Grouw Ommen. Veenhui-
zen. Seminarie Hageveld Dit wa
ren de oudere instrumenten, waar
van vele alweer vernieuwd ziin. Ook
de firma Adema vernieuwde zich. De
oudere generatie, waarin ook de rest
Advertentie
'jjjf In alle prijsklassen
SIGAREN
van de familie van bouwkundigen en
beeldhouwers bij het maken van de
kasten en de versieringen had meege
werkt. werd opgevolgd door de zoons
van Petrus Josephus. Jozef en Sy-
brand. Vanzelfsprekend hebben ook
zij de depressie ondergaan van de
slechte jaren van de orgelbouw: zij
hadden toen de naam „conservatief"
te ziin. wat later, toen de depressie in
de orgelbouwkunst overwonnen was.
een voordeel bleek te wezen: bij de
restauratie van een oud Adema-orgel
behoeven minder registers vervangen
te worden dan bij het herstel van een
op een onderdelen-fabriek bestelde en
door de orgelmonteur in elkaar gezet,
instrument met ..karakter-registers"
Sybrand Adema kreeg in 1923 de ver
erende opdracht, het ..Paleis-orgel" in
het Haarlemse Concertgebouw te
plaatsen, waardoor dit prachtige Ca-
vailié-Coll-instrument gelukkig ont
snapte aan de verwoesting van 1929.
Jozef Adema kreeg in datzelfde jaar
de opdracht, het grote orgel van de
Sint Willibrorduskerk aan de Amstel
dijk te Amsterdam te ontwerpen en te
bouwen.
Hjj heeft de afbouw van ziin levens
werk moeten overlaien aan zijn neef,
de kleinzoon van Petrus Josephus Hu-
bert Schreurs. die met taaie vasthou
dendheid de. uit de .Orgelbewegung"
van Schweitzer. Rupp. Gurlitt, en de
herleefde kennis van de oude Franse
orgelbouw gewonnen nieuwe inzichten
in deze afbouw heeft toegepast en van
dit instrument een der schoonste grote
orgels van ons land heeft gemaakt. 'Op
Hageveld. in Nijmegen, in Haarlem en
Amsterdam in Wateringen. Westervoort
en Lisse. in Oosterhout. Hilversum en
Weesp staan de orgels van Adema en er
staan er nog veel meer. Allemaal ge
tuigenissen van een weldoordacht vak
manschap. een solide ambachtelijkheid
en een hoog kunstenaarschap, dat ge
dragen werd en wordt door het besef,
dat in het huis Gods de schoonheid een
getrouwe dienares van de waarheid
moet ziin en voor wier dienst zich in te
spannen een hoge eer betekent.
Ter gelegenheid van dit uitzonderlijke
jubileum liet de firma een klein ge
denkboek samenstellen door Piet Vis
ser, die daarvoor het Adema-archief
heeft doorgewroet en er vertelt van het
in- en uitwendige van deze orgels in
een vlotte, zakelijke tekst gesierd met
vele foto's terwijl van de belangrijkste
instrumenten de dispositie aan de vak
man een ruimer inzicht geeft in de
groei dezer orgels.
De eigenlijke viering van het jubile
wordt uitgesteld tot de restauratie van
het ..Mozes"-orgel gereed is.
De voorzitter van de Ziekenfondsraad
heeft aan de algemene ziekenfondsen
mededeling gedaan van de inhoud van
de voorlopige standaard-overeenkomst
ziekenfonds-huisarts, waarvan de tekst
ls vastgesteld in overleg tussen de or
ganisaties der fondsen en de Kon. Ned.
Maatschappij tot bevordering der genees
kunst en welke door de Ziekenfonds
raad is goedgekeurd. Een tussen een
fonds en een huisarts gesloten indivi
duele overeenkomst kan, indien zij ge
lijkluidend is aan de voorlopige stan
daard-overeenkomst, worden geacht
door de raad te zijn goedgekeurd. De in
Februari gepubliceerde voorlopige ho-
Koreringsregeling voor huisartsen, die
aan algemene ziekenfondsen medewer
king verlenen, maakt een onderdeel uit
van de voorlopige standaard-overeen
komst. Deze bevat een algemene rege
ling van de rechten en verplichtingen
van fondsen en huisartsen.
Ingesteld zullen worden regionale
Commissies van toezicht, die een goede
Verstandhouding moeten bevorderen
tussen fondsen en medewerkers,
tussen fondsen onderling en tussen
medewerkers onderling. Met medewer
kers worden bedoeld huisartsen, specia
listen, tandartsen en apothekers. Het is
h.l. de bedoeling, dat die commissies
Zullen worden betrokken bij standaard-
overeenkomstene, welke de fondsen ook
met specialisten, tandartsen en apothe
kers zullen sluiten. De commissies moe
ten voorts in gevallen, in de voorlopige
standaardovereenkomst genoemd, be
slissingen en maatregelen nemen.
Een in te stellen centrale commissie
Van toezicht heeft tot taak, het werk
der regionale commissies te coördine
ren, in geval van moeilijkheden bij de
hitvoering vari de overeenkomsten over-
kg te plegen en eventueel voorstellen
tot verbetering te doen. Ook zijn haar
bepaalde bevoegdheden opgedragen, die
«ij moet uitoefenen.
De regionale commissies van toezicht
bestaan uit vertegenwoordigers van in
het ressort werkende fondsen en van
elke groep medewerkers, de centrale
commissie uit vertegenwoordigers van
de organisaties van fondsen en mede
werkers. De fondsen hebben in die com
missies evenveel vertegenwoordigers
als de groepen medewerkers gezamen
lijk. De commissies kunnen bijvoorbeeld
Richtlijnen geven ten aanzien van rede
lijke eisen, waaraan wacht- en behan-
delingskamers van huisartsen moeten
voldoen. Ook houden zij toezicht op het
aantal verwijzingen van huisarts naar
•Pecialist.
De huisarts verplicht zich rekening
te houden met de ter plaatse geldende
lijst van soorten en hoeveelheden ge-
hees- en verbandmiddelen, welke voor
tekening van een fonds worden ver
strekt. Indien zulk een lijst in een
bepaalde plaats niet bestaat, geldt
daar de algemene lijst, welke reeds
Vroeger voor het gehele land is vast
gesteld. Het fonds van zijn kant zal,
*hede door voorlichting, de medewer
king van verzekerden aan het be
trachten van zuinigheid zoveel moge-
hjk bevorderen.
«ar1 overleg tussen de fondsen-organi-
Voo S en de artsen-organisatie worden
ö°rts regionale rechtspraak-commissies
en een centrale rechtspraak-commissie
ingesteld, met paritaire samenstelling.
In alle bij de uitvoering van de over
eenkomsten gerezen geschillen, welke
niet in minnelijk overleg, zo nodig met
inschakeling van de commissie van toe
zicht, kunnen worden opgelost, doen
deze regionale commissies in eerste
aanleg en de centrale commissie in
hoogste ressort een bindende uitspraak
Tegenover fondsen en artsen kunnen
deze commissies sancties toepassen, be
staande uit herstel van gedaan onrecht,
berisping en boete; tegenover fondsen
bovendien uit het doen van een voor
stel aan de centrale commissie van toe
zicht tot correctie van het fonds en te
genover artsen bovendien uit verbod
van inschrijving van verzekerden op
naam van de huisarts gedurende ten
hoogste een jaar en uit ontbinding van
alle overeenkomsten tussen huisarts en
fondsen.
Fonds en huisarts kunnen in onder
ling overleg als aanhangsel van de voor
lopige overeenkomst een aanvullend?
regeling maken, verband houdende met
plaatselijke omstandigheden.
De organisaties der fondsen en ae
landelijke huisartsen-vereniging van de
Kon. Ned. Maatschappij tot bevordering
der geneeskunst zullen nog bestaande
wensen op korte termijn bespreken en
stellen zich voor, dat in elk geval in
1954 de voorlopige standaard-overeen
komst door een definitieve zal worden
vervangen.
Koningin Juliana zal in de eerste
helft van Juni een werkbezoek bren
gen aan de Noord-Veluwe.
Het orgel van de Mozes en Aaron-kerk te Amsterdam, de trots van de firma
Adema.
De Britse oud-oorlogsvlieger Richard
Pape heeft Donderdag in Steenderen
een bronzen plaquette neergelegd bjj
het monument voor de in de oorlog ge-
fusilleerden Bernard Besselink en Jan
Agterkamp.
Besselink en Agterkamp hebben Pape
met een collega, die in oorlogstijd met
hun bommenwerper in Overijssel moes
ten landen, op uitnemende wijze ge
holpen. Zij werden gearresteerd en in
Bloemendaal gefusilleerd.
Richard Pape is ais afgevaardigde
van de „Escaping Society" teruggeko
men. Ter gelegenheid van zijn komst
in de gemeente Steenderen was er een
zitting in de raadzaal belegd, waarop
burgemeester Heersing een brief, drie
zilveren lepeltjes en een a^bak aan de
heer Pape naméns de nabestaande fa
milies overhandigde met het verzoek,
dit te geven aan Winston Churchill.
Burgemeester Van Hoogstraten van
Hengelo overhandigde Pape namens de
Koningin de „Medal of thankfulness of
the Dutch people".
Richard Pape verheugde het, als vrij
mens terug te kunnen komen in de
ze gemeente, waaraan hij zovele dank
bare herinneringen had. Hij wilde de
doden Agterkamp en Besselink eren en
bekenden groeten. Grote eerbied heeft
hij voor de leden van de illegaliteit, die
hem en zijn vriend Jack Moir hebben
geholpen.
Terwijl de klokken van de toren
hun klanken deden horen, begaf het
gezelschap zich naar het monument.
De heer Pape legde een bronzen pla
quette neer met het volgende op
schrift „In dankbare herinnering aan
Bernard Besselink en Jan Agterkamp.
Er is geen beter bewijs om zijn lief
de, trouw en vriendschap te tonen,
dan zijn leven te offeren voor zijn
vaderland en zijn vrienden. Richard
Pape en William Moir van de Royal
Air Force".
Daarna werd een krans gelegd na
mens de RAF. De twee plaatselijke
muziekcorpsen speelden en ruim twee
honderd kinderen zongen het Engelse
en het Nederlandse volkslied.
Na afloop reikte de heer Pape aan
de moeder van Agterkamp en de echt
genote van Besselink verkleinde afbeel
dingen van de aan hem verleende on
derscheidingen uit.
De provinciale commissie „Steun
Wettig Gezag" in de provincie Fries
land is van oordeel, dat zij naar aan
leiding van de in de pers verschenen
publicaties over de moeilijkheden bij
de marechausseereserve (reserve
grensbewaking) van de 4e militaire af
deling, omvattende de provincies Gro
ningen, Friesland en Drenthe, behoort
mede te delen, dat zij voor de hande
lingen van de vrijwilligers en hun z.g.
topcommissie in de vergadering van
6 Maart j.l. te Assen gehouden en het
geen daarop is gevolgd, geen enkele
verantwoordelijkheid draagt.
Zij is met de vrijwilligers van oor
deel, dat er ten aanzien van de taak-
vaststellmg gegronde grieven beston
den, maar kan de wijze, waarop men
he ft gemeend deze ter kennis van het
publiek te brengen, niet aanvaarden.
De provinciale commissie S. W. G.
heeft steeds langs organisatorische weg
getracht verbetering in de taakom
schrijving te verkrijgen en zij heeft de
overtuiging, dat de gevraagde verbete
ring ook op korte termijn tot stand zou
zijn gekomen en dat de thans gevoerde
ac''a alleen maar de zaak van het in
stituut S. W. G. en de reservediensten
heeft kunnen schaden.
De commissie hoopt, dat het alsnog
zal gelukken de goede verhoudingen
tussen de leiding en de marechaussee
reserve te herstellen.
De klas Leeuwarden van de mare
chaussee-reserve heeft inmiddels, nu er
een duidelijke taakomschrijving is
gekomen, besloten de oefenavonden
voort te zetten.
De Bossche Rechtbank heeft C. J. A.
de K„ schoenfabrikant te Waalwijk,
die wegens het veroorzaken van een
dodelijke aanrijding terecht heeft moe
ten staan, veroordeeld, conform de eis,
tot een gevangenisstraf van drie maan
den en ontzetting uit de bevoegdheid
tot het tiesturen van motorvoertuigen
voor de tijd van twee jaar.
K. had de avond van 31 October ver
leden jaar onder de gemeente Sprang
Capelle bij Waalwijk de gemeente
ontvanger van Waalwijk, de heer T. B.,
aangereden. Het slachtoffer overleed
ter plaatse.
Het „Auster"-vliegtuig van de vlieg
basis Leeuwarden, bestuurd door de
sergeant-vlieger N. A. Bak, heeft Don
derdag in Holten een noodlanding moe
ten maken op een weiland. De piloot
zou, omdat zich op het vliegtuig ijsaf
zetting voordeed, gedrongen zijn ge
weest, te landen. Bij het neerzetten op
het weiland werd het landingsgestel be
schadigd. De piloot bekwam geen letsel.
Advertentie
de drie kenmerken van eeii echt
pas-aart servies zijn:
ieder onderdeel draagt het
pas-aan merk
20 jarige garantie op kwaliteit
en nalevering
ieder onderdeel steeds los
verkrijgbaar
Z PAS AAN U)
U) PAS AAN z
wat dekeur is op het goud, is
hetpas-aan merk op porselein
In hoger beroep heeft het Arnhemse
gerechtshof Donderdag de zaak tegen
de 60-jarige mevr. G. ter H. uit De
venter voortgezet. Zij wordt verdacht
van poging tot doodslag door haar man
vergif in zijn eten te doen. De recht
bank te Zutphen had de vrouw vrijge
sproken. De procureur-generaal van
het Arnhemse Hof had 17 December
twee jaar gevangenisstraf geëist. De
zaak werd aangehouden voor het in
winnen van een tweede psychiatrisch
rapport. Dit is inmiddels opgesteld. Dr.
Janssens concludeerde hierin dat ver
dachte minder toerekeningsvatbaar
was. Poging tot doodslag zou niet zijn
gedaan.
De procureur-generaal eiste zeven
maanden gevangenisstraf met aftrek,
namelijk de tijd welke de verdachte in
voorarrest heeft doorgebracht.
Uitspraak 1 April.
(Van onze Haagse redactie)
Zware straffen heeft de officier van Justitie bij de Haagse Rechtbank, mr.
de Lint, geëist tegen, wat hij noemde, „de leden van de terreurbende van
Bodegraven". Vijf leden van de familie Sch., t.w. Bertus, Dirk, Jan, Stepha-
nus en een jongere neef, eveneens Stephanus geheten, hadden zich Donder
dag te verantwoorden voor in totaal 153 misdaden, die zij sinds 1946 in het
dorp en omgeving hadden gepleegd. De misdrijven varieerden van eenvou
dige diefstallen van eenden tot inbraken met geweldpleging, waarbij de
gebroeders bewapend waren met een geladen stengun. De schrik voor de
familie Sch. was in Bodegraven zo groot, dat men geen aangifte van diefstal
of anderszins durfde te doen, als men veronderstelde, dat de broers er de
hand in hadden gehad.
Eenzelfde positie namen de twee
broers Jan en Chris B. in, die nauw met
de broers samenwerkten. Deze laatsten
hoefden zich niet te verantwoorden.
Hun za'ken zijn reeds eerder in Utrecht
behandeld.
Tegen Bertus, die de belangrijkste
man uit de „gang" was. werd negen
jaar gevangenisstraf geëist, tegen Dirk
drie jaar. tegen Jan vier jaar, de broer
Stephanus hoorde vijf jaar tegen zich
eisen, terwijl tenslotte tegen de 18 jaar
oude neef 6 maanden werd geëist, waar
van 3 maanden voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar. De vrouw van
Dirk, de 22-jarige Maartje van L. hoor
de een boete van f 200,—, subs. 14 da
gen hechtenis tegen zich eisen, wegens
schuldheling.
De tenlastelegging tegen Bertus be
vatte 13 punten, o.m. diefstal van kaas.
tabak, boter, een rijwiel, etc. terwijl
hem véorts twee inbraken, resp. in een
melkslijterij in Boskoop en in het dis
tributiekantoor aldaar ten laste werden
gelegd.. Bertus zou bij verschillende ge
legenheden gewapend zijn geweest met
een stengun en daarmee hebben ge
dreigd. Bij een inbraak zou hij schoten
in de lucht hebben afgevuurd.. In totaal
had Bertus zich schuldig gemaakt aan
(Van onze correspondent)
Het bodemonderzoek op aanwezigheid
van aardolie in de omgeving van Delft
begint steeds hoopvoller aspecten te
vertonen.
Na twee pogingen, die op een diepte
van 1200 a 1300 m. slechts bescheiden
sporen van aardolie aantoonden, zijn
thans op een terrein aan de Abwoudse-
weg oliehoudende lagen aangeboord,
die dermate bevredigende hoeveelheden
blijken te bevatten, dat reeds bespre
kingen zijn gehouden om tot exploita
tie te komen.
De onderaardse druk is zo sterk, dat
de olie vanzelf naar boven spuit en niet
zoals bij de Drentse olievelden door
middel van pompen aan de oppervlakte
gebracht moet worden.
Ook andere boringen even buiten
Delft, onder Wateringen en Rijswijk,
brachten gunstige resultaten en lever
den eveneens zgn. „spuiters" op bij
diepten, die varieerden tussen 850 en
1000 m.
Een schatting van de rijkdom van het
olieveld is, gezien de vrij beperkte om
vang van het tot nu toe uitgevoerde
onderzoek, nog niet te maken, doch te
kenend ten opzichte van de exploitatie
is wel, dat B. en W. van Delft zich be
gin April op de hoogte gaan stellen van
de oliewinning te Schoonebeek.
Advertentie
Met de stemmen van de communisten
en de partijlozen tegen ls de gemeente
raad van Rotterdam accoord gegaan met
het voorstel van B. en W. om in begin
sel te besluiten tot de aanleg van een
vliegveld in de Zestienhovense polder.
Ook werden B. en W. gemachtigd de
onderhandelingen verder voort te zetten.
Zoals bekend gaat het hier om een
vliegveld van 800 bij 800 meter, waar
de Rijksluchtvaartschool en de Natio
nale Luchtvaartschool ook gevestigd
zullen worden. De kosten ongerekend
de grond bedragen twee millioen gul
den. Verder zien B. en W. dit veld als
uitwijkplaats, stalling en plaats van on
derhoud voor helicopters. Door onder
handelingen hoopt men tevens op lucht
vaartgebied werkzame ondernemingen
aan te trekken.
Op vragen van mr. J. A. L. M. Loeft
(K.V.P.) en mr. A. C. W. Beerman
(C.H.U.) over de Rijks- en nationale
Luchtvaartschool, zei de wethouder van
Openbare Werken, J. Meertens, dat de
toezeggingen hiervoor zo pertinent zijn.
dat aan de vestiging niet getwijfeld kan
worden. De gebouwen voor de R.L.S.
zullen voor rekening van het Rijk ko
men. De mogelijkheid van vrachtver
voer per vliegtuig wordt door dit vlieg
veld ondersteund, zo meende de wet
houder nog, die hierbij dacht aan West-
landse primeurs.
.v-:-.;:;.;, w:v
fe:yCYl</%y: v 'W-
rgens in de buurt van Breukelen,
langs de Rijksweg Amsterdam
Utrecht, waar overdag het snel
verkeer jachtend voortraast, staat een
oud molentje; de watermolen van het
voormalige waterschap Kortrijk en
Hieltjesdorp, dat thans alleen nog maar
Kortrijk heet, omdat een nieuwe tijd
voor nieuwe dingen heeft gezorgd.
Honderd jaar geleden begon het kit-
In 1940 begon de aanleg van Rijks
weg 2 en dat bracht mee, dat een
electrisch gemaal zou worden gebouwd
en de Molenvliet zou worden gedempt.
De molen draaide lusteloos zijn wente
lingen tot de laatste daar zou zijn.
De oorlog echter, die voor vele men
sen en dingen het einde betekende,
was voor de molen een tijdelijke red
ding. Fierder dan ooit grepen zijn
wieken in de Hollandse luchten, de
tige molentje zijn taak: het omliggende vernieuwing ging nog niet door, het
land van water vrij te houden. Het
leven van het molentje was niet op
windend, het deed zijn werk in de
lauwe zomerbries of in een zwiepende
najaarsstorm en het sierde met zijn
elegante vormen, nauwgezet bijgehou
den door zijn verzorgers, zonder enige
pretentie, het wijde landschap.
bestaan van de oude had nog zin.
En juist de vrede, die opbouw en
vernieuwing inluidde, betekende voor
deze vertegenwoordiger van het
Utrechtse type het einde. De Molen
vliet werd afgedamd, er kwam een
nieuw gemaal en zo kwam in 1949 toch
de dag, dat de wieken voor altijti rust ren misschien.
kregen en werkloos de windvlagen
moesten weerstaan.
Het Rijk zorgde er voor, dat van
verval geen sprake kon zijn. Maar het
beeld van overtolligheid werd onver
mijdelijk. Rondom de molen nestelde
zich een verlatenheid, die nimmer meer
door wiekengewentel zou worden ver
dreven.
Soms ls er in het leven "in de dom
melende molen een schitterend mo
ment: dan glijdt de zoekende bundel
licht van een passerende auto over zijn
sierlijke vormen, dan schrikt de be
jaarde uit zijn gemijmer en wordt zijn
lijnenspel even levendig. Wijkt dan de
bundel weer, dan keert de verdroomde
stemming terug, voor dzgen en nach
ten, voor weken, voor maanden of ja-
63 misdrijven. Bertus ontkende op vele
punten.
Hij zou nooit een stengun bij zich
hebben gehad, gedreigd had hij even
min, om van schieten maar helemaal
niet te spreken. Al deze pertinente
ontkenningen brachten de officier van
Justitie tot de uitspraak: „Ontkennen
heeft voor U geen enkele zin: U
vormde met uw broers een rovers
bende, U terroriseerde het hele dorp,
aan de lopende band heeft u mensen
bedreigd!"
In een zeer scherp requisitoir eiste de
officier tegen Bertus tenslotte negen
jaar gevangenisstraf. Deze man, aldus
mr. de Lint, heeft een volkomen min
achting voor de maatschappelijke orde
ning. Hij heeft zich zelfs niet ontzien,
de Justitie te bedreigen, toen enkele
ambtenaren bij hem thuis een onder
zoek kwamen instellen.
Dirk. Sch. die hierna terecht stond,
werd de diefstal van planken, schapen,
kippen en kazen ten laste gelegd. Tegen
deze verdachte eiste de officier drie
jaar.
De verdediger, mr. Huygens, reageer
de zeer fel op het requisitoir van mr.
de Lint, dat hij eenzijdig en tendentieus
noemde en dat, volgens hem, deed den
ken aan de griezelverhalen over de bok
kenrijders. Mr. Huygens bepleitte een
psychiatrisch rapport over Bertus en
Dirk, welke laatste hij een zielige, im
beciele appendix, die achter broer Ber
tus aanhuppelt, noemde.
Jan Sch., noemde de officier „de stie-
kemste" van het hele stel. Hij voorzag
de bende van wapens, die hij in Am
sterdam opkocht. De officier eiste te
gen hem vier jaar met aftrek.
Successievelijk werden de zaken te
gen de nog resterende leden van de
bende afgehandeld. De eisen zijn reeds
vermeld.
Uitspraak 1 April.
Een meisje van negentien maanden
van een familie in de P. C. Hooftstraat
te Amsterdam, dat in een tuigje in haar
bedje was vastgebonden, is door ver
stikking om het leven gekomen.
Het katholiek soldatenweekblad. SALVO
schrijft in het nummer van deze week,
dat „de gewone soldaat vaak zijn mis
noegen niet kenbaar durft te maken uit
o.i. ongegronde vrees voor represail
les". Om aan dat „misnoegen" op een
belangrijk punt uiting te geven publi
ceert SALVO een schrijven van een
soldaat uit Wezep, waarin o.a. gezegd
wordt t.a.v. het vloeken: „De kaderle
den en vooral de sergeant-instructeurs
doen dat maar al te veel en dat ls
naar mijn mening het meest in strijd
met de discipline in het Nederlandse
leger, maar vooral ook tegen de Kerk
en tegen God. Kan het wettig gezag
er dan niets tegen doen? Moet het Ne
derlandse leger in toom gehouden wor
den door vloeken en Godslasteringen?"
De redactie van Salvo tekent hierbij
aan, dat de jongens „uit een fatsoenlijk
milieu komen" en in de kazerne niet
de taal van een meisjespensionaat ver
wachten. „Ze verwachten daar wel
behoorlijke en fatsoenlijke taal".
Zaterdag 27 Maart zal Z. H. Exc. mgr
dr. J. M. J. A. Hanssen, Bisschop-Coad
jutor van Roermond, in de Minderbroe-
derskerk van de H. Hieronymus te Weert
de H. Subdiakenwijding toedienen aan fr.
Leontius Hooymans, Oegstgeest; fr. Ever
modus de Wit, Grootebroek; fr. Othmarus
Smits, Tilburg; fr. Boudewijn Wouters.
Amsterdam: fr. Geraldus Steegers, Den
Haag: fr. Macarius Ebing, Amsterdam; fr.
Marculphus Suilen, Swalmen: fr. Libertus
Arends, Coevorden; fr. Philibertus van der
Slot, Noordwijkerhout; fr. Fernando van
Noort, Rijswijk: fr. Wendelinus Brouwer,
Sneek; fr. Tiburtius de Jong, Bolsward; fr.
Domitianus Hurup, Den Haag: fr. Aman-
tius van Wordragen, Zaltbommel; fr. La-
dislaus van Zeelst, Ammerzoden, fr. Ra-
nulphus van Griensven, Hilversum; fr. Ge-
lasius Vrolijks, Nijmegen: fr. Guido Kooij-
man. Utrecht; fr. Petronius Kesseler, Am
sterdam; fr. Isaias van Lieshout, Papekop;
allen van de Orde der Minderbroeders.
Zondag Laetare 28 Maart zal Z. H. Exc.
mgr. dr. J. H. G. Lemmens, Bisschop van
Roermond, in de Minderbroederskerk van
de H. Hieronymus te Weert de H. Pries
terwijding toedienen aan fr. Humbert
Leers, Apeldoorn; fr. Paschasius Brom,
Haarlem; fr. Diederik Ruigt, Megen; fr.
Paduanus van Vught, Utrecht; fr. Libera-
tus van der Lubbe, Den Haag; fr. Vale-
ricus Oostrum, Utrecht; fr. Lucianus Beek
man, Den Haag; fr. Josaphat van Luijk,
Piinacker; fr. Ferdinand Sluiter, Gronin
gen: fr. Casimirus Faase, Noordwijk: fr.
Vivaldus Oorschot, Hoenkoop: fr. Fabianus
van den Brom, Rotterdam; fr. Hermes
van Vliet, Utrecht; fr. Maximilianus De-
mes, Dokkum; fr. Timotheus Bouwmeester,
Rotterdam; fr. Theodotus Polman, Wes
tervoort; fr. Basilius Peperzak, Hilver
sum; fr. Silas Plouvier, Leiden: allen van
de Orde der Minderbroeders.
Zaterdag 3 April zal mgr. dr. G. Lem
mens in de kerk van het Groot-Semi
narie te Roermond de H. Priesterwijding
toedienen aan de eerw. heren: T. Crou-
sen, J. Fraats, K. Geurts, J. de Haan,
W. Heuvelmans, J. Heymans, E. Huids,
F. Meddens, S. Mekel, H. Notermans,
J. Peters, W. Ploemen, H. Snijders en
H. Willems.
