Actie voor Gedachtenis-
kerk aan de Grebbe
Wilde jacht op bestuurder van
gestolen auto
KONINGIN EN EPISCOPAAT
ONTVANGEN „STEENTJES"
CKefarine 4"
Partij van de Arbeid slaat zich
niet op de borst
Het is niet overdreven van een
noodtoestand te spreken
1300 doden bij verkeers
ongevallen in 1953
Eerste vrouwelijke hoogleraar
te Delft aanvaardt haar ambt
Een koe als leermiddel in Dokkum?
Gemeenteraad verkeert
in dubio
Viervoudige werking
Weer steentjesactie van de Kath.
Nat. Bond voor EHBO.
Gehele Noorden ge
alarmeerd
De kruisweg
Goede geest van samen werking moet
behouden bliiven
Zeer ernstige
stijging
Besprekingen over
de Unie in Juni?
Vijf toneelschrijvers
bekroond
Prof. dr. ir. A. E. Ko over leven
en werken van dr. J. J. van Laar
De Europese week te
Maastricht
Zij sullen het geheim
kunnen zien
VERKIEZINGSREDE VAN PR. PREES:
ARBEIDENDE JEUGD VAN 14-17 JAAR
OUDE GENEVER
EXTRA
f. 7.75
B.L.O.-onderwijs op de
practijk afgestemd
DONDERDAG 15 APRIL 1954
PAGINA 3
Dr. Adenauer en abbé
Pierre uitgenodigd
Filmfestival in Tokio
Waardige actie
De vier beroemde geneesmiddelen
in één (ablet Chefarine „4" werken
beter dan één middel afzonderlijk.
Ha een enkel tabletje - bij pijn of
griep - voelt U zich een ander mens I
beroemde geneesmiddelen
55'
VIERJARIG MEISJE
OVERREDEN
Ned. Nieuw-Guinea geen
onderwerp van gesprek
Prijzen uitgereikt
Nog nimmer zijn prijzen zulk een bij-
zaak geweest als in de loterij-actie, die
de Katholieke Nationale Bond voor
EHBO Zondag Beloken Pasen voert
Voor de nationale Gedachteniskerk aan
de Grebbe, tevens parochiekerk voor de
Katholieken van het kleine stadje Rhe-
hen langs de Rijn. Toch zijn de prijzen
hiet onaantrekkelijk, namelijk een
hoofdprijs van 20.000, vijf andere
hoofdprijzen en 995 aantrekkelijke za
ken, zoals 100 radio't. er. verder hoogte-
zonnen, scheerapparaten, enz. Maar zij
Verdwijnen in het niet bij het sympa
thieke doel, de bouw mogelijk te ma
ken van een Gedachteniskerk voor al-
'e gevallenen in de laatste oorlog, op de
eerste plaats voor de soldaten, die sneu-
Velden in de beruchte Grebbelinie, de
Eeel en andere strijdpunten, maar ook
Voor de andere Nederlanders, wier le
ven de prijs werd voor onze vrijheid:
Voor de honderden, die in Rotterdam
het slachtoffer werden van een onmen-
selijk bombardement, voor de gestorve-
hen in de Duitse concentratiekampen,
Voor de gedeporteerden, de gefusilleer-
den.
Hoofdaalmoezenier R. H. M. Verhoe-
Ven van de Luchtstrijdkrachten, bij het
hitbreken van de oorlog aalmoezenier
Van het 11de Regiment Infanterie, waar-
Van een groot gedeelte op de Grebbe-
herg in de Meidagen van 1940 sneuvel
den, kreeg tijdens de oorlog als pastoor
Van Rhenen van de aartsbischop van
Utrecht opdracht, een parochiekerk te
bouwen, doch, zo zei hij: „Een parochie
kerk voor de levenden van dit geschon
den stadje, maar een Gedachteniskerk
Voor de doden van geheel Nederland".
Tijdens een persbijeenkomst te Rhe-
Ieder jaar pleegt de Jan van Eyck
®cademie te Maastricht van 23 tot 31
duli haar zomerfeesten ce houden. Dit
seizoen belooft het iete bijzonders te
V-'orden, daar men besloten heeft dit
feest uit te breiden met andere mani
festaties, die een Europees karakter
hebben. Daartoe is een stichting „Euro
pese Week Maastricht" in het leven ge
roepen, die o.a. Abbé Pierre uit Parijs
en dr. Adenauer uit Bonn heeft uitge
nodigd. Een internationale studieconfe
rentie zal zich bezig houden met de
Wezenlijke voorwaarden voor de Euro
pese eenheid. Eveneens staat een litur
gisch congres op het programma en op
het Vrijthof zal een openlucht Mis op
gedragen worden volgens de Byzantijn-
Se ritus.
Het stadspark, evenals andere jaren
fraai geïllumineerd, wordt de plaats
Voor een avondfeest in de openlucht.
Een fakkeloptocht en demonstraties op
het Vrijthof brengen deze week mede
ader de aandacht van 't grote publiek,
^«wijl ook grote sportwedstrijden zul
len worden gehouden tussen middelbare
Scholen van Maastricht, Aken, Luik en
Hasselt om aldus de jeugd van diverse
landen nader tot elkaar te brengen.
De werkgemeenschap Limburg zal de
aandcaht vragen voor het West-Europese
kanalenvraagstuk dat door deskundige
sprekers onder de loupe wordt geno-
hien; voorts zal er te Maastricht met
medewerking van de NATO-luchtstrijd-
krachten een grote internationale
luchtvaartdemonstratie zijn. Deze week
zal op het stadhuis een academische zit
ting worden gehouden op de dag waar
op de internationale zomeracademie-
cursus van de Technische Hogeschool
hit Aken in Maastricht zal worden ge
houden. Met de organisatie van een
spreekbeurt over „Europa maatschappe
lijk gezien", te houden door jhr. E. Ser
eens, zal Katholiek Maastricht zich
belasten.
Buiten dit wetenschappelijke gedeelte
j'Sn de Europese week staan ook cultu
rele gebeurtenissen op het programma.
?o zal de Zuid-Nederlandse Opera op
het fort St. Pieter een opera-uitvoering
van de Faust verzorgen. De Maastricht-
Toneelacademie brengt een opvoe-
Hng van Marieken van Nimweghen.
"oorts zal een kinderopera uit Aken op
deden.
Te Tokio zal van 8 tot 20 Mei voor de
'erste maal een Zuidoostaziatisch filmfesti
val worden gehouden.
nen merkte hoofdaalmoezenier Verhoe
ven op, dat vooral de jeugd dreigt te
vergeten, wat van 1940 tot 1945 is ge
offerd voor vrijheid, recht en orde. Zij
realiseert zich evenmin hoevelen in die
jaren geofferd zijn. De Grebbekerk
dient als voortdurende gedachtenis aan
de mannen, vrouwen en kinderen, die
de dood vonden niet als helden van on
ze vrijheid maar als de prijs voor onze
vrijheid.
De bouw en de versiering van de
kerk zal geheel worden aangepast aan
de idee der herdenking. Er komt een
speciale kapel, waar een altaar pri-
vilegiatum zal worden geplaatst, d.w.z.
dat de H.H. Missen op dit altaar op
gedragen, automatisch ten goede ko
men aan de gesneuvelden. Wij hopen,
zo zei de hoofdaalmoezenier, dat op
de Grebbeberg een monument zal ver
rijzen, dat èn de gevallenen èn de
geefbereidheid van de Katholieken
waardig zal zijn.
De Katholieke Nationale Bond voor
EHBO zal ook zijn actie waardig voe
ren. Zondagavond 25 April zal het re
sultaat over de KRO worden medege
deeld. Vele autoriteiten zullen bij deze
uitzending aanwezig zijn. Behalve Prins
Eernhard hebben alle militaire attaché's
van legaties en ambassades een uitno
diging ontvangen. De Koninklijke Mi
litaire Kapel zal het geheel muzikaal
opluisteren. De actie wordt iets derge
lijks als de zozeer geslaagde steentjes
actie. Maar met nog meer geheimzin
nigheid. De distributie van de steen
tjes is in volle gang. Binnenkort zal
met de verkoop worden begonnen. De
organisator geeft een dringende waar
schuwing de steentjes niet bij wijze van
proef te breken, omdat daardoor de kans
op een prijs onherroepelijk verloren
gaat. Het geheim is namelijk dit keer
heel anders aangebracht dan in de
eerste steentjesactie tijdens de eeuw
feestviering van de Nederlandse Hiër
archie.
Behalve in de voorverkoop zullen de
steentjes gekocht kunnen worden a rai-
son van een kwartje op de kerkpleinen
voor en na de H.H. Missen. Indien het
echter gaat, zoals tijdens de eerste
steentjesactie, dan zal er des morgens
om tien uur in heel Nederland geen
steentje meer te krijgn zijn. Doch dat
belet niemand toch zijn aandeel te stor
ten in de opbouw van de Gedachtenis
kerk. Hij kan toch altijd het door hem
toebedachte bedrag overmaken op giro
512.200 EHBO, Rotterdam en op de Bij
strook vermelden: „Mijn stenen voor de
Grebbekerk".
.i
Enige leden van de verkeersbrigade
van de Groninger politie hebben Woens
dagmiddag na een wilde jacht, waarbij
met een snelheid van honderd km werd
gereden, de bestuurder van een perso
nenauto, H. van O. uit Amsterdam, kun
nen aanhouden. De personenauto, die H.
bereed, was uit een garage in Utrecht
gestolen.
Van O. werd reeds enige weken ge
zocht wegens diefstal van een andere
personenauto, die hij uit een garage in
Amsterdam had weggenomen en te La
ren (N.-H.) had moeten prijsgeven, toen
de eigenaar hem aldaar opspoorde. De
man wachtte toen de komst van de po
litie niet af en verdween. Hierna is hij
naar Utrecht vertrokken waar hij 5
April weer een personenauto uit een
garage wegnam.
Hij vertrok daarmede naar Zutphen,
waar hij het autonummer veranderde.
Vervolgens reed hij met de wagen naar
Twenthe en Zuid-Oost-Drenthe. Vrij
dagavond kwam hij te Nieuw Weer-
dinge aan en vervoegde zich bij een ga
rage om benzine. Hij betaalde met een
formulier uit een chequeboek, dat hij
had weggenomen uit een garage te Zut
phen. De vrouw van de garagehouder
nam de cheque aan, doch haar man in
formeerde te Zutphen. met het gevolg,
dat aangifte bij de politie werd gedaan.
De Emmer politie kreeg al spoedig het
spoor te pakken. Van O. was bij een
kapper te Emmen geweest en had daar
eveneens met een cheque betaald.
Woensdag ontdekte men de auto in de
omgeving van Klazinaveen. Onmiddel
lijk werd al het beschikbare rijdende
materieel in actie gebracht. Alle politie
posten in de omgeving werden gealar
meerd. De wagen waarin Van O. reed
werd door de politie gevolgd tot in de
omgeving van Gieten, waar Van O. be-
(Tintoretto)
Zowel de Koningin als de Kardinaal
en de andere leden van het Episcopaat
hebben goedgevonden, dat hun steentje,
waarmee de Gedachteniskerk in Rhenen
gebouwd moet worden, werd thuisbe
zorgd. Om deze nieuwe Steentjesactie,
wederom opgezet door de Kath. Nat.
Bond voor E.H.B.O., geheel volgens de
regelen door Vrouwe Justitia voorge
schreven, te doen verlopenzou het niet
juist zijn, wanneer deze steentjes zó wa
ren uitgekozen, dat er een prijs op viel.
Toch wilde het comité, waarvan Kardi
naal de Jong het erevoorzitterschap
heeft willen aanvaarden, dat de Konin
gin, de Kardinaal en de Bisschop pen de-
Advertentie
IN ÉÉN TABLET
>,De Partij van de Arbeid slaat zich
I'et op de borst voor datgene wat in de
!°°p der jaren aan goeds in ons land
stand is gekomen. De PvdA vormt
J"mers een minderheid in de volksver
tegenwoordiging. In de Nederlandse po-
l'i'-k kan niets tot stand komen, waar-
,an niet verschillende partijen mede-
en". Dit zei minister-presidentdr.
y Drees, Woensdagavond voor de Va-
®~hiicrofoon in een verkiezingsrede,
vervolgde: „Ik beschouw het als
k belangrijk deel van mijn taak ver-
vr'jging van overeenstemming te be
rderen. Ik geloof, dat een samenwer-
tj'ng verkregen is, die in Nederland de
j hiocratie ondanks alle moeilijkheden
K de praktijk levensvatbaar doet zijn.
\v ?e geest van samenwerking willen
J behouden".
t>Sn°n<ferbroken arbeid acht minister
bit riS n°d'g om ons land op te heffen
log 6 nood,, waarin het door de oor-
1sLgestort 's- Hij memoreerde hoe ons
I&45 .2icb uit de bittere armoede van
0pg de jaren na de bevrijding heeft
beti rJ.,cht en voegde daaraan toe te me-
dat de Partij van de Arbeid een
heeft le bijdrage tot dit herstel
bioet ge*everd. „Wij weten, dat nog veel
'1 (j w°rden gedaan", zei hij. „Ik denk
ti0 eerste plaats aan de woningnood,
i°Üe u bdterst ernstig is, al wordt er op
geiJr®cbt gebouwd. Wij hebben niet
makkelijkste weg begaan van een
populaire politiek op kort zicht. Wij
hebben medegewerkt tot tal van maat
regelen, waarbij van de bevolking gro
te offers werden gevraagd. Natuurlijk
in de eerste plaats van de meest draag-
krachtigen maar niet van hen alleen".
zelfde avond, waarop tijdens de K.R.O -
uitzending van anderhalf uur, 1001 men
sen gelukkig worden gemaakt, de sensa
tie beleven, het geheim direct te kunnen
„zien".
Daarom is aan deze hoogste geeste
lijke en wereldlijke gezagsdragers met
het gewone steentje een bijzonder grote
steen met afmetingen van 29.14 en 6 cm
aangeboden, die wèl het geheim bevat.
Daarvoor zijn Maandag enige dames en
beren van het personeel op het bureau
van de Kath. Nat. Bond voor E.H.B.O.
te Rotterdam, die bij loting zijn aange
wezen, op stap gegaan en na hun bezoek
ten paleize Soestdijk. bij de Kardinaal in
het „Huis met de blauwe ruitjes" te
Amersfoort en in de bisschoppelijke pa
leizen te Utrecht, Roermond, Breda,
's-Hertogenbosch en Haarlem hebben zij
ons van hun ervaringen verteld.
Het meest hebben ons getroffen de be
levenissen van de heer Weber, die aan
het ziekbed van de Kardinaal werd toe
gelaten. Toen Z. Em. het grote pak zag,
dat voor hem was meegebracht,
vroeg hij zijn bezoeker direct dit open
te maken. Z. Em. betastte de wonder
lijke steen van alle kanten en sprak er
zijn vreugde over uit. dat men hem bij
deze actie niet vergeten had. De Kardi
naal prees de Kath. E.H.B.O., dat deze
zich inzette om de bouw van een Ge
dachteniskerk in Rhenen te verzekeren
en twijfelde er niet aan of deze onder
neming zou slagen.
Voor mej. Anke Dreskens was het 'n
hele eer, dat zij naar paleis Soestdijk
mocht gaan. al was het een teleurstel
ling, dat de Koningin op het laatste
ogenblik door belangrijker zaken ver
hinderd was haar zelf te ontvangen.
Mevr. Smitt-Avis, de particuliere secre
taresse van H..M., nam de grote steen
en ook vier kleine steentjes voor de
Prinsessen in ontvangst en getuigde, dat
de Koningin het op prijs stelde, als zij
Zondag na Pasen van haar vacantie is
teruggekeerd, het geheim zal kunnen
ervaren. Bij vorige acties had H.M. ook
naar de radio-uitzendingen geluisterd en
de laatste maal dapper mee het peper
muntje beproefd om te ontdekken of er
een lensje in verborgen zat.
De kleine vierjarige D. M. de Br. is
te Delft spelend van de stoep gelopen
en op de hoek van de Koepoortstraat
en de Van Miereveldlaan onder de ach
terwielen van een passerende vracht
auto terecht gekomen.
Nadat in het nabijgelegenGroene
Kruissanatorium eerste hulp was ver
leend, is het meisje naar het Sint Hip-
polytusgesticht vervoerd, waar het kind
bij aankomst reeds overleden bleek te
zijn.
De bestuurder treft geen schuld.
in een extra nummer van het maand
blad voor aalmoezeniers van de Katholie
ke Jeugdbeweging „Christus Lux" heb
ben hoofdaalmoezenier A. Verhoeven, dr
A. J. M. Cornelissen, wetenschappelijk
adviseur van de K.J.B. en mr. H. J. M.
Megens het probleem van de arbeidende
jeugd van 14 tot 17 jaar aan de orde
gesteld, niet alleen door liet constateren
van de feitelijke toestand, maar even
zeer met een doordachte beschouwing
van de oorzaak van de heersende noodtoe
stand en een verhelderende poging te be
palen in welke richting de oplossing ge
zocht moet worden.
Nadat hoofdaalmoezenier Verhoeven het
probleem gesteld heeft en tot de conclusie
komt, dat de toestand „over het algemeen
slecht is en net niet overdreven is van een
noodtoestand te spreken", onderzoekt dr.
A. J. M. Cornelissen de achtergrond van
deze nood. Dr. Cornelissen noemt de hui
dige nood er een van geestelijke aard.
Hij vraagt zich af of de jeugdleiding
niet te vaak individualistisch redeneert en
haar eigen idealen en denkbeelden een jon
gere generatie wil opleggen. De jeugd
zelf lijdt ook aan de kwaal; enerzijds zoekt
zij sterkte bij de ouderen, anderzijds geeft
zij er op af; zij stelt zich open voor hen.
die zich haar lot aantrekken, anderzijds
isoleert zij zich. Zij vereert en veracht het
verleden in gelijke mate.
„Over de gehele unie," aldus Dr. Corne
lissen, heerst twijfel en juist die twijfel
aan een oplossing en bevrijding is o.i
kern van de noodwaarin de hedendaagse
jeugd verkeert." Concluderend zegt schrij
ver, dat de jeugd in het algemeen over
zicht over het leven en inzicht in de sa
menhang er van mist.
Hoofdaalmoezenier A. Verhoeven stelt
scherp, dat als de diagnose van dr. Cor
nelissen juist is en daaraan twijfelt hij niet,
de oplossing gevonden zal moeten worden
in „het hervinden van de levenssynthese
over het gehele gebied." Hij stelt, dat geen
enkele organisatie of groep de nood van
de arbeidende Jeugd alléén kan oplossen
Volgens de voorlopige gegevens van net
Centraal Bureau voor de Statistiek bedroeg
in 1953 het totaal aantal verkeersongevallen
op de openbare weg in ons land 85.705,
d.i. gemiddeld 235 ongevallen per dag.
Ten opzichte van 1952 nam het aantal
ongevallen toe met 8 pet., het aantal ern
stig gewonden eveneens met 8 pet., ter
wijl het aantal licht gewonden 10 pet.
steeg.
In het acht van deze ontwikkeling moet
de stijging van het aan al doden met ruim
keer song evallen werd gedood, bedroeg
1300. Dit aantal, waarin zijn begrepen de
personendie binnen 80 dagen na het on
geval aan de bekomen verwondingen zijn
overleden is hoger dan tot nu toe in enig
jaar in ons land ts voorgekomen. Na het
ongunstige jaar 191,6 met 1221, doden,
schommelde het aantal dodelijk verongeluk
te slachtoffers in de periode 29-47-1952 tus
sen 900 en ruim 1100 per jaar.
De toeneming van het aantal doden was
in 1953 niet gelijkmatig over de gemeen-
tegroepen verdeeld. De grootste stijging
valt waar te nemen in de grote steden en
op het platteland. In de grote steden (ge
meenten met meer dan 100.000 inwoners)
steeg net dodencijfer van 244 in 1952 tot
302 in 1953 24 pCt.), in de plattelandsge
meenten (minder dan 20.000 inwoners) van
581 tot 692 pet.), terwijl in de mid-
en tekent aan, dat het zwaartepunt bij pa
rochie en gezin zal dienen gelegd te wor
den. Prijzend laat schrijver zich uit over
het apostolaat in de bedrijfsmiddens en
over hetgeen de diensten van de standsor
ganisaties doen. Maar hij vraagt zich af
en beantwoordt die vraag ontkennend
of wij daarmee kunnen volstaan. Gespeci
aliseerde zielzorg acht hij in sommige ge
vallen nodig. In alle gevallen zou hij de
parochiële zorg zich zien richten op groepen
van verloofden en van ouders.
Hij tekent aan, dat tevensbeschouwing
en geloojspraktijken bij de huidige stand
van zaken niet tot een persoonlijk bezit
van de jonge mens worden en bepleit een
sterker binding tussen gezinsleven en Kerk.
Belangrijk is, dat de parochie zich meer
richt op het herstel van de innerlijke struc
tuur van het gezin met zijn liefdes- en
gezagsverhoudingen, die onvervangbaar
zijn.
Voor de Katholieke Jeugdbeweging geeft
schrijver drie mogelijkheden aannormaal
jeugdwerk sterker maken en ontwikke
lingskansen bieden, de actie Overgang
School-Werk doorvoeren waar nodig en de
helpende hand bieden bij een goede ont
plooiing van de „levensscholen" voor de
jongens van 14, 15 jaar. Over deze actie
Overgang School-Werk geeft in dit nummer
van Christus Lux mr. H. J. M. Megens
een uitc inzetting.
De Nederlandse regering is bereid in
de tweede helft Tan Juni met Indone
sië besprekingen te voeren over het
Unie-statuut en het in de overige RTC-
overeenkomsten verwerkte complex van
voorzieningen. Zij wil echter niet de
status van Nederlands Nieuw-Guinea
in de besprekingen betrekken.
Aldus verluidt het in het antwoord
van de Nederlandse regering op de In
donesische nota van 22 Maart. Dit ant
woord heeft de minister zonder porte
feuille, mr. J. Luns, Woensdag aan de
plaatsvervangend Hoge Commissaris
van de republiek Indonesië overhan
digd.
De Nederlandse regering stemt in
met het voorstel van de Indonesische
regering om de besprekingen te doen
plaatsvinden door delegaties die zullen
worden gevormd door enkele ministers
en zullen worden geleid door de res
pectieve ministers van Buitenlandse Za
ken.
merkte, dat men hem vlak op de hielen
zat. In Westerbroek kwam men een wa
gen van de Rijkspolitie tegen, die in
middels eveneens was uitgerukt, even
als verscheidene andere wagens uit Gro
ningen. Per mobilofoon werd voorts het
gehele gewest Groningen gealarmeerd.
De politie uit Emmen ging naar Gro
ningen en zocht daar alle parkeerplaat
sen af.
Kort daarop hoorde men, dat een ver
keersbrigade de wagen had aangehou
den nabij Harenermolen, na eerst met
eer vaart van honderd km door Haren
te zijn gereden. Van O. gaf zich pas ge
wonnen. nadat de verkeersbrigade hem
voorbij was gereden en hem met het
pistool had bedreigd. De man werd door
de Emmer politie overgenomen en naar
Emmen overgebracht.
(Van onze Utrechtse correspondent)
Drie prijzen van gelijke rang en waar
de d.w.z. zeshonderd gulden elk
werden Woensdagmiddag in een ietwat
plechtige bijeenkomst van vertegenwoor
digers uit de wereld van het amateur
toneel verstrekt aan de winnaars van
de prijsvraag, uitgeschreven onder de
auspiciën van de Bond van Nederlandse
Toneeluitgevers in samenwerking met
de Vereniging van Nederlandse Toneel
schrijvers.
De gelukkigen waren; E. S. W. Wil-
lartz voor diens comedie in drie be
drijven „Rumigny"; A. v. Suylen voor
het blijspel in drie bedrijven „Ik zie, ik
zie, wat jij niet ziet" en Jan Naaykens,
comedie in vier bedrijven „Kapitein
Venijn". Verder waren er nog een
tweetal bijzondere onderscheidingen, z.g.
„waarderingspnjzen", voor twee auteurs,
wier werk niet geheel beantwoordde aan
de eis van geschiktheid voor elke volks
groep, doch die uit literair oogpunt toch
wel belangrijk waren. Voor deze twee
prijzen kwamen in aanmerking; Joh:
Fabricius met „Het duistere bloed", to
neelspel in drie bedrijven en E. Hallen
met „Herberg in de haven'" toneelspel
in vijf bedrijven.
Naar de voorzitter van de jury, de
heer B. Verhoeven mededeelde, waren
er rond 75 mededingers. Het was dan
ook voor de jury een moeilijke taak ge
weest zich door de rijstebrijberg heen
te werken. Een aantal inzendingen moest
ter zijde worden gelegd omdat de au
teurs er niet in geslaagd waren de in
spiratie van de muze in overeenstem
ming te brengen met de spelregels van
de wedstrijd. Het rapport van de jury
aldus de heer Verhoeven is dan ook
een omvangrijk en subtiel werkstuk ge
worden.
De jury bestond uit de volgende leden:
B. Verhoeven, J. B. Schuil, mr. H. A.
Keuls, J. Woudt en J. Vink.
Naar de voorzitter van de toneeluit
geversbond, de heer J. C. v. d. Schaar
nog mededeelde, zullen de bekroonde
ontwerpen zo spoedig mogelijk in druk
verschijnen. Spr. verwachtte premières
reeds in Augustus a.s. Het is ten slotte
niet onwaarschijnlijk dat ook een aantal
niet-bekroonde werken t.z.t. zal wor
den uitgegeven.
Onder een ongekend grote belang
stelling, in tegenwoordigheid van de
rector-magnificus prof. ir. O. Bottema,
't voltallige college van curatoren en
bijna alle professoren, heeft de eerste
vrouwelijke hoogleraar aan de Techni
sche Hogeschool te Delft, prof. dr. ir.
A. E. Korvezee, haar ambt aanvaard
met het uitspreken van een rede In de
aula der T.H.
Liever dan zich te verliezen in de
Advertentie
Wynand Fockink
28 'pet. als een wel zeer ongunstig ver-1 delgrote gemeenten (20.000100.000 inwo-
schiins'el worden beschouwd. Het totale ners) het aantal doden van 272 tot 306 of
aantal weggebruikers, dat in 1953 bij ver-1 met 12,5 pet. toenam.
(Van onze correspondent)
Bij het gemeentebestuur van Dokkum
is momenteel een merkwaardige zaak
aan de orde. Het bestudeert namelijk
het nut en de rentabiliteit van een
nieuw leermiddel voor de Dokkumer
Prinses Beatrixschool voor buitenge
woon lager onderwijs: het leermiddel
,koe".
Dokkum is het verzorgings- en onder
wijscentrum voor de Friese Noord-Oost
hoek en als gevolg van die laatste func
tie, zijn er in deze oude stad diverse,
fraaie onderwijsinrichtingen, waartoe
ook de Prinses Beatrixschool behoort De
rond honderdvijfentwintig leerlingen,
die deze school bezoeken ontvangen on
derwijs in een gebouw, dat enkele jaren
geleden is gesticht met inachtneming
van de nieuwste inzichten. Niettemin
meent het bestuur van de school, dat er
iets ontbreekt. Men wil het onderwijs
zoveel mogelijk op de practijk afstem
men, nu wil het geval, dat in de streek
rond Dokkum landbouw en veeteelt de
voornaamste bronnen van bestaan zijn.
Daaruit is het idee om de koe tot
leermiddel te bevorderen voortgekomen.
„We moesten de jongens melken kun
nen leren, want veel leerlingen gaan
later naar de boer," zei het schoolbe
stuur en zo kwam men op het plan om
een koe te kopen. Daarmee was men er
echter niet. Het hoofd van de school, de
heer J. J. Bouwman en de leerkrachten
waren er voor, daar niet van, maar waar
moest men de koe stallen en wie moest
het dier op Zondag en in de vacanties
melken en verzorgen?
Toen sloeg men aan het rekenen. Men
wilde een stal laten bouwen aan de
overkapping op het schoolplein, een stal
met een mestkuip en met bergruimte
voor hooi en stro. „En, als we dan eens
de beschikking konden krijgen over de
pondemaat weiland achter de school,
dan zijn we klaar," zo redeneerde men
en dies wendde men zich tot het ge
meentebestuur met het verzoek om dui
zend gulden beschikbaar te stellen voor
aankoop van een beste koe (want er
zijn wel goedkoper koeien, maar het
rrioet een beste zijn, anders klopt de
exploitatie-opzet niet), en tevens vroeg
men gelden voor de bouw van de stal
waarvan de kosten op f 4600 waren ge
raamd.
Men verschafte de raad er een com
plete begroting bij, waarin het veevoer,
de verzorging op Zondag en de baten
van de aan de fabriek te leveren melk
waren opgenomen.
Voor de verzorging van de koe bul
ten de schooltijden had men een op
lossing gevonden waarmee men twee
vliegen in een klap ving. Er zou na
melijk iemand worden aangesteld, die
tevens het reeds bestaande deel van de
veestapel van de school zou kunnen
verzorgen. De school heeft namelijk
ook al achthonderd kippen, die steeds
gehuisvest zijn in het voormalige sta
tionsgebouw, doch waarvoor men de
beschikking heeft gekregen over een
aantal kippenhokken in de vroegere
burgemeesterstuin. Die kippen heeft
men gekregen door enkele honderden
kuikens aan te kopen, om juist als
met de koe oud-leerlingen aan het
werk te helpen.
Ook die kippenhouderij is iets nieuws,
en al is er momenteel in de kippenhou
derij een economische teruggang, men
gaat er rustig mee door, temeer omdat
er verder voor B.L.O.-leerlingen zo wei
nig mogelijkheden zijn. Het plan van
de „koe als leermiddel" had in de raad
van Dokkum echter niet de algemene
bewondering. De hoofdinspecteur voor
het buitengewoon lager onderwijs kon
wel met het plan instemmen en B. en
W. zeiden in een voorstel aan de raad
dat naar hun mening „het werken met
het Jeermiddel koe" practisch uitvoer
baar was en zelf aanbeveling verdiende
in verband met het grote belang dat
hieraan voor de B.L.O.-leerlingen verbon
den is, maar er waren raadsleden die er
anders over dachten. „Met een koe kun
je geen melken leren", „laat de gemeen
te een koe kopen en die bij een boer
stallen", „laten we deze zomer een proef
nemen" en „laat de gemeente twee
koeien kopen," zei men en derhalve
werd het voorstel teruggenomen en
wacht Dokkum nu op een nieuw voor
stel aan de raad, dat zal uitwijzen of de
Prinses Beatrixschool straks een of twee
koeien zal krijgen of dat „leermiddel
koe" slechts als merkwaardige zaak in
de annalen van deze twaalf eeuwen
oude stad zal voortleven.
Nochtans, de school heeft al achthon
derd kippen en hoopt vurig op tenmin
ste 'n koe die men naar men hoopt spoe
dig wellicht feestelijk zal kunnen inha
len. Als het eerste voorstel van B. en
W. was aangenomen, dan was het mis
schien een p aaskoe geworden
voor velen al te moeilijk verstaanbare
taal der theoretische scheikunde, heeft
prof. Korvezee een uitermate boeiende
voordracht gehouden over het „Leven
en werk van dr. J. J. van Laar", die
vanwege zijn grote wiskundige aanleg
ondanks dat hij geen academische
graad bezat in 1898 werd aangesteld
als privaat-docent aan de Amsterdamse
universiteit en die, toen hij in 1938 te
Clarens bij Montreux overleed, met een
oeuvre van meer dan 200 wetenschap
pelijke publicaties in binnen- en bui
tenlandse tijdschriften, alsmede een half
dozijrr boeken, een waardevolle, rich
tinggevende arbeid had verricht op 't
gebied der mathematische scheikunde
in het algemeen en voor de thermo
dynamica en de electro-chemie in het
bijzonder.
Na vier jaar H.B.S. werd de jonge
Van Laar op 16-jarige leeftijd min of
meer tegen zijn zin door zijn toe
ziende voogd, de lijfarts van Koning
Willem IH op de zeevaartschool ge
plaatst en bracht het op 21-jarige leef
tijd tot luitenant ter zee 2e klasse. Toen
had hij er echter schoon genoeg van en
ging voor middelbaar natuurkunde stu
deren.
Zo kwam hij op de universiteit te
recht, alwaar hij de voortreffelijke col
leges van prof. Van der W.als volgde
en kennis maakte met diens these over
de zgn. toestandsvergelijking, die de
betrekking aangeeft tussen de druk, de
temperatuur en het volume van een
stof, ongeacht of deze als gas of als
vloeistof aanwezig is. Hierover en over
het daaraan verwante terrein der che
mische thermo-dvnamica schreef hij
vele gezaghebbende artikelen, waarvan
een serie over dampdrukken en damp-
samenstellingen in binaire vloeistof
mengsels wel bijzonder geslaagd is.
Uitvoerig beschreef prof. Korvezee
hoe prof. v. d. Waals en Bakhuis Roo-
zeboom zijn belangstelling hadden ge
wekt voor het thermo-dynamisch
even wichtsprincipe en hoe Van Laar
in zijn meesterlijke „Sechs Vortrage
über das Thermodynamische Poten
tial" een nog altijd actuele en waarde
volle bijdrage heeft geleverd over de
stand en de ontwikkeling van de
thermo-dynamica en de phasenleer
hier te lande.
De door hem mathematisch afge
leide conclusie wordt nog heden ten
dage, speciaal in de Amerikaanse stu
dieboeken geciteerd en aanbevoleD
als „Van Laar's formula" en deed al
zo ook zijn naam buiten onze grenzen
voortleven.
Van de persoon van dr. van Laar,
zijn begaafdheid voor exacte weten
schappen, zijn strijdbare natuur, zijn
grote overtuigingskracht, zijn vurige
polemieken en van zijn veelbewogen
leven gaf prof. Korvezee een zeer wel
sprekende karakteristiek, die zij afsloot
met de conclusie, dat de voormalige
marine-officier die in 1914 doctor
honoris causa werd van de Groningse
universiteit door zijn critische zin en
taaie volharding de theoretische schei
kunde in goede banen heeft geleid.