Belangrijke critische uitlatingen over
communisme in Indonesië
Mr. SASSEN OVER E.D.G.-
MOEILIJKHEDEN
Eerste Kamer somber gestemd ten
aanzien van de buitenlandse politiek
l
Geen afbrokkeling van
het katholiek onderwijs
Twee stromingen in de P.N.I.
Proefonderzoek naar het lezen
door Katholieken
Scherpe critiek op
Juin en Frankrijk
Pater Beaufort: Weinig reden tot
optimisme in de wereld
Wacht met Unie
besprekingen
Berekeningen van Het schoolbestuur
Koninginnedag
MAANDAG OPENT DE DERDE
LANDBOUWBEURS
van
KLAAS VOLVET
zijn knechtje PLUS
en
EEN DRAMATISCHE FOTO
OPDRACHT VAN ST. JAN AAN KASKI:
3
a
VRIJDAG 30 APRIL 1954
PAGINA 3
P.K.I. blijft regering
steunen
Voorzitter herkozen
Medeplichtig aan fraude
bij de L.A.D.?
Vier maanden geëist
Ned. Marinetechnici
in Z.-Afrikaanse leger?
Overtreding Zondagswet
Ambtenaar OM in hoger
beroep tegen vonnis
Dodelijke aanrijding
Twee jaar geëist tegen
dronken chauffeur
Toepassing cadeaustelsel?
Bevestiging vrijsprekend
vonnis gevraagd
Tegen winkeliers uit
Oud-Beyerland
BRUYNZEEL KOOPT
LEGE FABRIEK
Vandaal beschadigt
oorlogsmonument
Prijzen eierbriketten
Merkwaardige vondst
in kerk
Schipper van plezier
boot veroordeeld
„De ondergrondse Pers
1940_1945"
Maastrichtenaar naar
Vreemdelingenlegioen
Ned. landbouwwerktuigenindustrie
slaat goed figuur
(Per luchtpost van onze correspondent)
DJAKARTA, April.
De enige tijd geleden door Manai Sophiaan, hoofdbestuurslid van de P.N.I.,
afgelegde verklaring, waarin hij de praktijken van de communisten hekelde,
is gevolgd door een nog scherpere verklaring van Abdul Wahab Hasbulla,
hoofdbestuurslid van de Nahdatul Ulama. Deze verklaarde zich zelfs voor
stander van een algeheel verbod van de P.K.I., de communistische partij, in
Indonesië.
Het opmerkelijke is, dat deze verklaringen zijn afgelegd door vooraan
staande personen beiden zijn tevens parlementslid van partijen, waar
op de huidige Indonesische regering steunt. En deze regering heeft, zoals
hekend, de steun van de communisten nodig, wil zij niet door de oppositie
Masjumi en P.S.I. ten val gebracht worden. Moeten wij het nu zo uit
leggen, dat de betrokkenen er geen bezwaar tegen zouden hebben, indien
er een einde kwam aan de compromittante samenwerking van hun partij
hiet de communisten? Of zijn deze verklaringen alleen maar afgelegd met
het oog op de aanstaande algemene verkiezingen, teneinde de aspirant
kiezers te tonen, dat deze partijen nu wel met de communisten samenwerken,
hiaar dat hun hart ergens anders is?
van de groep, die geneigd is met de
communisten te flirten, zijn: Sidik
(voorzitter van de partij), Mangunsar-
koro, Iskak Tjokrohadisurjo (minister
van Economische Zaken), Sartono
(voorzitter van het parlement), Sunar-
jo (minister van Buitenlandse Zaken)
en Hadikusumo.
De belangrijkste vertegenwoordigers
Abdul Wahab Hasbulla zei namelijk
°°k, dat de Koran het samenwerken
met partijen, die het bestaan van God
Biet erkennen, toestaat. Hoe hij tege
lijkertijd een verbod van de P.K.I. kan
Wensen, lijkt misschien moeilijk te be
grijpen, maar dit is kennelijk geba
seerd op het opportuniteitsbeginsel. Een
soort Indonesisch „Het doel heiligt de
middelen" dus.
Van de P.N.I., de nationalistische
Partij in Indonesië en de partij die in de
huidige regering het sterkst vertegen
woordigd is, is van oudsher bekend
dat er twee stromingen in zijn. Zodoen
de was het ook mogelijk dat de vori
ge regering, die van Wilopo, mede door
de eigen partij ten val werd gebracht.
Daarbij zijn op het ogenblik echter bei
de stromingen in het kabinet vertegen
woordigd.
De belangrijkste vertegenwoordigers
Advertentie
Is ijzersterk voor buitenwerk
De katholieke Ned. Boekhandelaren-
en Uitgeversver. St. Jan, heeft gister
middag op haar jaarvergadering te
Utrecht besloten het Kath. Kerkelijk
Sociaal Instituut opdracht te geven
een proefonderzoek in te stellen naar
de leeslust onder de Nederlandse ka
tholieken. In het voorstel van het
Kaski wordt de suggestie gedaan hel
onderzoek te beperken tot de godsdien
stig-verdiepende en de cultureel-vor-
mende lectuur. De vergadering bleek
echter geporteerd voor een onderzoek
van het gehele terrein.
Het proefonderzoek blijft beperkt tot
de stad Utrecht. Mocht een verder
gaand onderzoek nodig blijken, dan zal
in verband met de financiële conse
quenties daarvan, de opdracht moeten
Bitgaan van het binnenkort op te rich
ten Katholiek Lectuurcentrum, dat het
Overkoepelend orgaan zal zijn van alle
katholieke organisaties, die rechtstreeks
of zijdelings bij de lectuurvoorziening
betrokken zijn en die derhalve bij
de resultaten van het onderzoek even-
Veel belang hebben als St. Jan.
De vergadering verwierp met 34
tegen 26 stemmen een rapport, dat
voorstelde goed te vinden, dat reli
gieuze kinderlectuur en eenvoudige re
ligieuze lectuur voor volwassenen in
Plaatsen, waar geen erkende katholieke
boekhandel gevestigd is, door anderen,
8ls handelaren in religieuze artikelen
Verkocht zou worden.
Bij de bestuursverkiezing is de hui
dige voorzitter, de heer P. H. Bo
gaard, met 40 van de 67 stemmen
herkozen. De tweede candidaat, drs.
H. A. J. M. Teulings, verwierf 22
stemmen. Vijf stemmen waren blanco.
Een aantal leden waren van oordeel
dat de Zonnewijzeractie, door de heer
Bogaard met het Spectrum uit naam
van de Kath.-Actie en de St. Willi-
brordusvereniging gevoerd, slecht mei
diens functie van voorzitter van St.
Jan te verenigen was, aangezien zij
geheel buiten de erkende boekhandel
om verloopt. Anderen deelden die
rnening niet. De discussie, die ont
stond, verliep kalmer dan men ver
wacht had.
In zijn openingswoord heeft de
Voorzitter onder meer gesproken over
de Commissie voor de Collectieve
Propaganda, die, zoals men weet
B.a.v. de wens van katholieke en pro
testants-christelijke zijde om sterker
In die commissie vertegenwoordigd te
zijn, is afgetreden, aangezien zij in
die wens een poging tot „verruiling"
Ziet. De voorzitter benadrukte, dat
sterkere vertegenwoordiging slechts
gevraagd is om een ruimere en posi
tievere bijdrage mogelijk te maken, en
dat men zulks slechts mag zien als een
Wens tot nauwere samenwerking.
Prijs voor Antoon Coolen
Tegen het einde van de vergadering
Verscheen Antoon Coolen, die, zoals
bereids is bericht, voor zijn boek „De
Vrouw met de zes slapers", de Brand-
Van Gent-prijs is toegekend. De auteur
Was in gezelschap van zijn vrouw, van
de heer V. d. Waals, adjunct-directeur
Van Nijgh Van Ditmar, Coolen's uit
gever, en van de jury dr. J. van
Heugten S.J., dr. K. Meeuwesse en
Piet Oomes.
Wim van Gent, zoon van J. van
Gent, een van de naamgevers aan de
Mr. E. Sassen heeft Donderdag bij
de behandeling van de begroting van
buitenlandse Zaken in de Eerste Ka
mer scherpe critiek laten horen op
S® houding van maarschalk Juin. De
J'ATo zou zonder EDG in groot ge-
,aar komen, aldus mr. Sassen en
aarom verbaast het mij zo pijnlijk
at een NATO-bevelhebber als maar-
ki-a Juin, na zich zo openlijk en
To te.g?n de pro-EDG gerichte NA-
ste"5°^tiek te hebben gericht, nog
efls niet ontheven is uit zijn com
mando. Deze militair die moeilijk
schijnt te kunnen begrijpen dat een
maarschalk evenzeer moet dienen en
gehoorzamen als een trompetter, mist
het recht om nog voorwaarden te stel
len aan zijn heengaan, voorwaarden
nog wel van nationalistische aard.
Tevoren had mr. Sassen de innerlijke
verdeeldheid van Frankrijk aangetoond
die zich pijnlijk doet gevoelen na de
aanvaarding van de EDG door andere
landen. De Franse houding noemde mr.
Sassen gevaarlijk voor ons allen in
West-Europa. De vrees voor risico van
de Fransen vergroot juist het risico en
het gevaar. De in sommige Franse krin
gen gelanceerde gedachte aan een niet
supra-nationale EDG noemde hij spelen
met vuur. Een verschijnsel dat ook in
de Amerikaanse pers helaas de laatste
tijd te constateren valt.
prijs, reikte de daarbij behorende gou
den medaille en de oorkonde uit. Hij
meende, dat Antoon Coolen, die als
rasverteller de weg gevonden heeft
naar het hart van het Nederlandse
volk, daarmede heeft aangegeven, dat
de katholiek alleen middels pacifieke
penetratie begrip kan vinden bij niet-
katholieken. Pacifieke penetratie is het
trouwens ook, dat Coolen, gestart bij
de katholieke uitgeverij, later via de
neutrale uitgever zijn weg gevonden
heeft, en omgekeerd, da. thans de ka
tholieke fondsen ook bij de neutrale
boekhandel gevonden worden.
Tenslotte heeft pater S. van Nuenen
O.E.S.A. een wijs en vurig betoog ge
houden, dat hij „het hart van de
schoonheid" had genoemd: een plei
dooi voor het peinzend bestuderen van
hr mysterie, dat de gelovige mens
waarheid, en schoonheid in hem zelf
ontmoet, als hij beseft, dat goedheid,
betrekkelijk zijn, maar absoluut in
God, en dat er niettemin zonde en
leed en verwarring kunnen bestaan. In
dat mysterie ervaart hij, dat de liefde
het hart' van de schoonheid is, en
daarover studerend biddend zal hij de
houding /inden, die hij tegenover zijn
medemens moet aannemen
Donderdag had zich voor de Rot
terdamse rechtbank te verantwoorden
de 57-jarige E. G., die verdacht wordt
van medeplichtigheid aan een oplich
ting eni„e jaren geleden gepleegd
door W. J. van B„ die toen als reserve
eerste luitenant belast is geweest met
de inkoop van textiel voor de lucht-
macht-aanschaffingsdienst (L.A.D.). De
laatste heeft destijds voor de Krijgs
raad terecht gestaan. De officier van
Justitie eiste tegen verdachte een straf
van vier maanden.
G. had als adjudant-directeur van een
Rotterdams handelshuis Van B. gehol
pen gefingeerde aankopen te doen ten
nadele van de L.A.D. Er was geknoeid
met verscheidene rekeningen en fac
turen. Het initiatief was van Van B.
uitgegaan. „Ik had nooit kunnen dro
men, dat de zaak niet in orde was"
zei verdachte op de zitting.
Dit betwijfelde de officier van Justi
tie ten sterkste. G. had volgens hem
Van B. een plezier willen doen en te
vens had h'i uit zakelijke motieven ge
handeld.
Uitspraak 13 Mei.
Het Zuid-Afrikaanse parlement heeft
een wetsontwerp in behandeling dat is
ingediend tot het scheppen van de mo
gelijkheid een aantal Nederlandse ma
rine-technici in staat te stellen bij de
Zuid-Afrikaanse strijdkrachten te die
nen.
Aanvaardt het parlement het wets
ontwerp, dan zullen ongeveer een
twaalftal Nederlandse marine-technici
bij de Zuid-Afrikaanse marine mogen
dienen. Er zqn al besprekingen gevoerd
over deze kwestie met de Nederland
se regering.
van de groep in de P.N.I., die zich
volledig van het communisme afkeert,
zijn: Wilopo (de vorige minister-presi
dent), Suwirjo (vice-premier in het ka-
binet-Sukiman)Gani, Subagio, Ali
Sastroamidjojo (de huidige minister
president) en Manai Sophiaan.
Men zou deze twee groepen ongeveer
zo kunnen zien, als die in de Engelse
Labourpartij, waar Attlee en Bevan het
vaak ook zeer oneens zijn, maar toch
in een partij verenigd blijven, omdat
er altijd nog meer is dat hen bindt
dan wat hen scheidt.
In de Nahdatul Ulama bestaat voor
zover bekend een dergelijke splitsing
niet. Maar daar is het in feite een
veel te kleine partij voor. Hoe deze
partij, die bij monde van Abdnl Wahab
Hasbulla verklaart zich tot het uiterste
te zullen blijven verzetten tegen de
opening van een Russische ambassade
in Indonesië, en dat, terwijl het huidige
kabinet zich juist ten doel stelt deze
opening te bewerkstelligen (een Indo
nesische ambassade in Moskou is kort
geleden reeds geopend)zich deze op
positie" tegen de regering waarin zij
zelf vertegenwoordigd is voorstelt,
blijft een raadsel. Waarschijnlijk echter
zal de Nahdatul Ulama, als zij op een
gegeven ogenblik voor de keuze ge
steld wordt tussen vertegenwoordigd
blijven in deze regering èn een Russi
sche ambassade in Djakarta en het
uit de regering treden hierom, het eer
ste kiezen.
Opmerkelijk is ook de houding, die
van communistische zijde tegenover
uitlatingen als die van Manai So
phiaan en Abdul Wahab Hasbulla
wordt aangenomen. Officieel zei men
altijd wel geweten te nebben, dat de
betrokkenen tegen het communisme
waren, zodat deze uitlatingen dus
geen nieuws betekenen. De P.K.I.
2 al in elk geval deze Indonesische re
gering blijven steunen, omdat zij de
mening is toegedaan „dat deze meer
voor het proletariaat doet, dan een
voorgaande gedaan heeft". Met an
dere woorden: De P.K.I. is de me
ning toegedaan, dat het nog voorde
len heeft deze regering, die haar be
paalde concessies doet in ruil voor
haar steun, te helpen dragen.
Maar toch blijkt uit deze verklaringen
van Manai Sophiaan en Abdul Wahab
Hasbulla wel, dat er iets gist in de
Indonesische regeringspartijen. Premier
mr. Ali Sastroamidjojo weet zijn ka
binet aardig bij elkaar te houden en
het de koers te doen varen, die hij
aangeeft, maar ook hij loopt natuurlijk
het risico dat hij op een goede dag
de zaak niet meer in handen zal kun
nen houden. Waarschijnlijk is dit ech
ter niet. Sastroamidjojo is een man,
die mede door de vele jaren, die
hij in Amerika heeft doorgebracht
vrij is van sentimentsoverwegingen. Hij
stelt zich ten doel dit kabinet aan te
doen blijven tot de algemene verkie
zingen gehouden zijn, opdat deze niet
door een nieuwe crisis nog verder in
het verschiet zullen komen te liggen.
Daarbij kampt hij met tal van moei
lijkheden, ook met zijn eigen ministers
en eigen partij, die hij echter nog steeds
de baas heeft gekund, terwijl het er
naar uit ziet, dat hij dit ook in de
toekomst wel zal kunnen. En zo ziet
het er wel naar uit, dat we bij de
over een jaar? komende verkie
zingen Ali Sastroamidjojo nog steeds
als premier in Indonesië zullen zien,
al is het natuurlijk wel mogelijk, dat
voor die tijd een wijziging in het In
donesische kabinet zal hebben plaats
gevonden.
(Van onze correspondent)
De ambtenaar van het Openbaar Mi
nisterie bij het Kantongerecht te Heer
len is in hoger beroep gegaan tegen het
vonnis, dat de Kantonrechter van Heer
len onlangs heeft uitgesproken tegen de
voorzitter van de „Auw Harmonie" en
tegen de leden van het Harmonie-orkest
van de Oranje-Nassau-mijnen te Heer
len inzake overtredingen van de Zon
dagswet.
Advertentie
Let van morgen af op het spannende vervolgverhaal
Deze merkwaardige historie, verteld
door Marten Toonder Studio's ver
schijnt iedere Zaterdag in dit blad.
(Van onze parlementaire redacteur)
De Eerste Kamer is in het algemeen somber gestemd ten aanzien van de
buitenlandse politiek, zoals Donderdag bleek uit de redevoeringen van de
heren Schermerhorn (P.v.d.A.), pater Beaufort en mr. Sassen (beiden
K.V.P.). Alle drie deze senatoren hebben gesproken over de vele bedreigin
gen, die in verband met de ontdekking van steeds nieuwe geheimen op het
gebied der atoomsplitsing ontstaan en het eng-nationalisme, dat de wereld
nog steeds in grote moeilijkheden brengt. Prof. Schermerhorn vond vooral
de geestelijke structuur van de wereld zorglijk. In dit verband noemde hij
de angstpsychose in de V.S. als gevolg van het McCarthy-isme en de actie
tegen dr. Oppenheimer. In deze wereld hebben wij, om tegen de afschuwe
lijke bedreigingen op te kunnen tornen, aldus prof. Schermerhorn, juist nog
meer dan een formele democratie nodig. Het lijkt echter soms op nazisme.
lopig buiten de practische politiek moet
houden. Het moet mogelijk zijn begrip
te winnen voor onze standpunten in
dezen.
Pater Beaufort vroeg de aandacht van
de ministers voor de hoogst ontmoedi
gende gang van zaken met betrekking
tot de conventie nopens de status van
de vluchtelingen. Het perfectionisme
heeft de regering hier parten gespeeld.
De KVP-fractie eist nu een spoedige
beslissing. Ook de opmerkingen die men
tegenwoordig hoort als zou onze dele
gatie bij de V.N. te groot zijn vond pa
ter Beaufort klein en benepen. Neder
land kan en behoort een rol te spelen
in de internationale politiek. Er is nog
geen reden tot optimisme in de politieke
wereld.
Verhouding tot Indonesië
Jhr. Ruys de Beerenbrouck (KVP)
vroeg aandacht voor de herziening van
het statuut der Indonesische Unie. De
regering voere in Indonesië een actie
ver politiek. Zij blijve paraat om zo
mogelijk de millioenen bewoners van
dat land te hulp te snellen wanneer de
politieke omstandigheden dat mogelijk
maken. Het is aan te raden de bespre
kingen over een herziening van het
Unieverdrag tot Januari 1955 uit te
stellen, wanner er in Indonesië nieu
we verkiezingen zullen zijn. Mogelijk
klaart dan de hemel op en komt het
lahd in meer democratische bestuurs-
handen. Inmiddels beijvere de regering
zich om Indonesië duidelijk te maken
dat het de kwestie Nieuw Guinea voor-
Mr. Sassen (KVP) wijdde zijn aan
dacht vooral aan het beleid nopens
NATO, EDG. KSG en Europese integra
tie.' Hij citeerde d-e waarschuwende
woorden van Paus Pius XII op het Paas
feest en noemde de taak van de minis
ters die in deze geestelijk verscheurde
wereld trachten de vrede te bewaren
niet benijdenswaardig. Een ander feit
dat de wereldverhoudingen overscha
duwt noemde hij het communisme, met
name in Azië, waarvan de invloed door
het vrije Westen te laat is ingezien. Wat
de conferentie van Genève betreft be
perkte de heer Sassen zich er toe de
hoop uit te spreken dat het niet over
dreven zou zijn, dat althans een staakt 't
vuren is te verwachten. Hij prees de
houding van minister Beyen ten aan
zien van de groei van de politieke ge
meenschap in Europa en was critisch
gestemd over wat zich in andere lan
den ontwikkelt, met name wat de
staatslieden in Rome en Parijs hebben
uitgebroed: het parlementaire concept
met een twee-kamerstelsel, dat deze
naam nauwelijks verdient. In kringen
van de Europese beweging dringt men
aan op directe vrije verkiezingen voor
een Europees parlement. Zond-er reële
wetgevende macht en zonder reëel
scheidsgerecht zou dit volgens mr. Sas
sen echter wel eens op een anti-climax
uit kunnen lopen.
Om de weg naar economische integra
tie te vinden raadde hij in of buiten
O.I.C.-verband de positieve methode aan
om de voordelen daarvan te doen ge
nieten en in dit verband prees hij we
derom het plan-Beyen met de gedachte
aan een re-adaptatiefonds.
Critiek op Hoge Autoriteit
Een ernstig woord van critiek liet
mr. Sassen horen naar aanleiding van
het machtsmisbruik van de Hoge Auto
riteit der Kolen- en Staalgemeenschap.
Deze schijnt onlangs haar macht te heb
ben willen misbruiken bij het vaststel
len van maximumprijzen, waarbij diri
gistische en nationalistische doeleinden
bleken. Dit wilde voor mr. Sassen ech
ter nog niet zeggen dat de tegenstan
ders van integratie gelijk zouden heb
ben. Integendeel, thans zal moeten blij
ken of het verdrag een vuurproef kan
doorstaan. Voor het peilen van de ge
zindheden kan het verloop van zaken
in dezen heel leerzaam zijn.
De Benelux zag mr. Sassen gestadig
vorderen. Zij betekent dat de kleine,
maar dappere drie voldoende doorzet
tingsvermogen aan de dag leggen. Hij
hoopte dat de regering de aanbevelin
gen van de interdepartementale Bene-
luxunie zou volgen met betrekking tot
de vaststelling van de bevoegdheden
van een interparlementair Beneluxor-
gaan. Hij vroeg voorts meer belangstel
ling en steun van Buitenlandse Zaken
voor de uitstekende bewijzen van koop
manschap, die onze Nederlandse expor
teurs de laatste tijd geven.
Prof. Gerretson heeft een lang betoog
gehouden over de geheime verdragen
inzake de levering van manschappen in
EDG-verband, die hij wederom als on-
Aan het begin van de Paasvacantie
troleen groep Duitse scholieren uit
Heibron in gezelschap van een onder
wijzer en diens verloofde, een onder
wijzeres, in opgewekte stemming het
bergland in, om daar de vacantie door
te brengen. Het werd evenwel een
noodlottige tocht. Op Witte Donder
dag, toen de kleine groep al diep in
het bergland was doorgedrongen,
werd zij overvallen door een razende
sneeuwstorm, die de trekkers volko
men van de buitenwereld afsneed en
deed verdwalen. Toen het geweld van
de elementen wat was bedaard, trokken
hulptroepen er ov uit. De gehele om
geving werd afgezocht, maar van de
onfortuinlijke vacantiegangers werd
geen spoor gevonden tot een tas van
een van de leerlingen de eerste aan
wijzing werd van het drama, dat zich
daar hoog in de bergen had afgespeeld.
De ouders van de vermiste jongens
en meisjes lieten niets ongedaan om
hun kinderen op te sporen, maar met
het verstrijken van de dagen werd
het duidelijk, dat de hoop nog iemand
van het gezelschap levend aan te tref
fen, wel zeer gering moest zijn. Ein
delijk, na dagen zoeken, leidden spo-
r.i tot een vondst, die alle hoop de
bodem insloeg: het gehele gezelschap
was in de bergen omgekomen. Het
werd een massale begrafenis met ver
tegenwoordigers van de regering en
andere autoriteiten, die bewijzen van
deelneming gaven. Een zwaar ver
lies voor heel wat ouders.... Bij het
lijk van een van de jongens, Dieter
Stech, werd een boxcamera gevonden,
waarin een belichte film zat met op
namen, die hadden moeten dienen om
later een vacantie-album te sieren. De
opnamen werden nu echter documen
taire gegevens over een noodlottige
tocht.Dit is een van de foto's, die
door de vader van de verongelukte
Dieter Stech voor de pers werd be
schikbaar gesteld. De foto toont de
scholieren in de sneeuwstorm eikaars
handen wrijvend, die na aan bevrie
zen moeten zijn toe geweest. Van
rechts naar links: de onderwijzeres
mej. Vollmer, in lichte cape, laat zich
de handen wrijven door haar verloof
de, de onderwijzer Rupp (voorgrond
in zwarte jack), links op de achter
grond staat Rauschmeier en rechts Pe
ter Mössner met een wollen kap, die
hij van mej. Vollmer had geleend.
„Het schoolbestuur", een uitgave
van het Katholiek Centraal Bureau
voor Onderwijs en Opvoeding, neemt
stelling tegen alarm-, respectievelijk
juichkreten over de geringe relatieve,
maar niet absolute achteruitgang van
het Katholiek bijzonder onderwijs. In
een met statistisch materiaal gestaafd
betoog komt het blad tot de conclusie,
dat de z.g. afbrokkeling van het ka
tholieke onderwijs een fictie is, en dat
de minimale teruggang van 600 leer
lingen op een totaal van 97.745 inge
schrevenen bovendien vrij zeker maar
tijdelijk is, terwijl de toeneming van
1 pet. van het openbaar onderwijs toe
geschreven wordt aan oorlogswinst,
dank zij de „bevrijdingskindertjes".
Het blad wijst erop, dat de onderlinge
verschillen tussen de verhoudingscijfers
van het' totaal onderwijs met dat der
katholieken vrii constant kan zijn. Vol
gens het C.B.S. werden in 1940 en 1941
gemiddeld per jaar 183.453 kinderen ge
boren, van wie 96.9% ofwel 177 760 tot
het lager onderwiis werden toegelaten.
Voor 19451946 bedragen deze cijfers:
246.531 levendgeborenen, van wie in 1952
239.441. d.i. 97,1%. op school kwamen.
Voor het katholiek onderwiis golden
in 19401941 de cijfers:
82.069 levendgeborenen, van wie in
1947 op de katholieke school kwamen
92,9% of wel 76.212 leerlingen.
In 1945 bedroeg dit cijfer: 105.861
levendgeborenen, van wie 92,3% of wel
97.745 bij het katholieke onderwijs
werden ingeschreven. Het vrije con
stante verschil van het percentage
tussen de gegevens van het onder-
wijs totaal en van het katholieke on
wijs wijt ,Het Schoolbestuur" o.m. aan
hogere zuigelingensterfte, diaspora
gebieden en emigratie.
Pessimisme acht het blad dan ook ze
ker niet op zijn plaats. Het attendeert in
dit verband op het feit, dat het openbaar
G.L.O. op 31 Dec. 1946 vrijwel zijn diep
tepunt had bereikt. Het telde toen ruim
350.000 leerlingen tegen ruim 560.000 in
1920, terwijl het sedert 1860 toen 79%
van de kinderen de openbare school be
zocht een sterke relatieve en absolute
achteruitgang vertoonde, totdat in 1947
een constante verhouding tot stand
kwam. Gedurende de jaren 19471952
was de toestand als volgt: Openbaar 27%
Prst.-Christelijk 27%, katholiek 44%,
overig bijz. onderwijs 2%.
Tegen de 42-jarige groentengrossier F.
van D. uit Rijnsburg, die als bestuurder
van een vrachtauto op Tweede Kerstdag
1953 nabij Oegstgeest drie wielrijders had
aangereden, tengevolge waarvan één hun
ner is overleden, heeft de Officier van
Justitie bij de Haagse rechtbank twee jaar
gevangenisstraf, vijf jaar ontzegging van
de rijbevoegdheid en verbeurdverklaring
van de auto geëist.
Verdachte reed op de Haarlemmerweg in
de richting Oegstgeest, toen hij in botsing
kwam met de wielrijders, een vader met
zijn zoon en dochtertje. Het dochtertje
werd op slag gedood.
Het bloedonderzoek bij verd. had uitge
wezen, dat 94 pro mille alcohol in het
bloed aanwezig was. Uitspraak 13 Mei.
grondwettelijk kwalificeerde. De com
munist Geugjes hield een tirade tegen
de EDG en ontmoette daarbij zo weinig
belangstelling van de ministers, dat zijn
partijgenoot Brandenburg een motie
wilde indienen, waarin de ministers ge
desavoueerd werden, omdat ze duimen
hadden zitten draaien tijdens de com
munistische propagandaspeech. De voor
zitter pareerde deze slag met een
stemming over een voorstel zijnerzijds
om geen motie aan te nemen, zodat het
grapje niet doorging.
In de economische strafzitting van het
Haagse gerechtshof werd een viertal za
ken behandeld tegen winkeliers uit
Oud-Beyerland. Zij waren door de po
litierechter te Rotterdam vrijgespro
ken van het tenlastegelegde: in strijd
met de verordening sanering bakkerijbe-
drijf uitloven van cadeaux aan de ver
bruiker.
De officier van Justitie was van dit
vonnis in hoger beroep gegaan. De
procureur-generaal meende dat in dit
geval geen sprake was van toepassing
van het cadeaustelsel, maar zuiver van
een loterij ter gelegenheid van de win
kelweek. Hij vroeg bevestiging van het
vrijsprekend vonnis. Uitspraak 13 Mei.
Naar wij uit betrouwbare bron verne
men, heeft de N.V. Bruynzeel's Deuren-
fabriek onderhandelingen aangeknoopt
met de N.V. Van Leer Vatenfabriek
over het leegstande kapitale pand aan
het Noordzeekanaal, aan Zaandamse zij
de. Dit vrijwel geheel nieuw opgetrok
ken grote gebouw was eertijds bestemd
voor de tatenfabriek van Rheem-Even-
fciij, welke onderneming slechts korte
tijd op volle toeren heeft kunnen wer
ken. De N.V. Van Leer kocht het bedrijf
op, waarna het gebouw jarenlang leeg
kwam te staan, omdat Van Leer de
productie van vaten m dit pand niet
wenste te hervatten. Hoewel er ver
schillende gegadigden waren voor het
zeer moderne en gunstige gelegen ge
bouw, is nimmer tot verkoop besloten.
Naar verluidt is het door Bruynzeel
aangeboden bedrag, dat in de tonnen
loopt, geaccepteerd.
(Van onze correspondent)
De politie te Arnhem zoekt naar de
dader van het ergerlijk staaltje van
vandalisme, de ernstige beschadiging
van het oorlogsmonument op de Markt,
dat H.M. de Koningin in September 1953
heeft onthuld. Het blijkt namelijk dat
iemand met een zwaar of scherp voor
werp de grote teen heeft verwijderd
van elk der vier zandstenen figuren aan
de hoeken van het hoge voetstuk, waar
op het monument, gemaakt door de
beeldhouwer Gijs Jacobs van der Hof,
rust. In Arnhem heerst begrijpelijker
wijs verontwaardiging over deze rauwe
daad, die geen enkele zin heeft.
In de Staatscourant is afgekondigd de
reeds door de minister van Economische
Zaken aangekondigde prijzenbeschikking
voor eierbriketten, die van 1 Mei af zal
gelden. De prijsregeling onderscheidt
prijzen voor briketten van Nederlandse,
Duitse en Belgische oorsprong. Voorts
kent zij twee kwaliteiten eierbriketten,
n.l. die welke vervaardigd zijn uit
anthraciet-fijn en mager-fijn. De ver-
bruikersprijzen verschillen in verband
met de vrachtkosten. Hiertoe is het land
ingedeeld in vijf gebieden.
De prijzen voor de grote steden zijn
voor de beste kwaliteit eierbriketten (uit
anthracietfijn) voor de maanden Mei en
Juni: Nederlandse eierbriketten f 5.60,
Duitse f 5.75 en Belgische f 5.85. De
overeenkomstige prijzen voor de eierbri
ketten uit magerfijn zijn: Nederlandse
f 5.45, Duitse f 5.60 en Belfgische f 5.75.
In mijn prille jeugd zet
te ik op Koninginnedag im
mer een oranje petje op;
vervolgens placht ik mij op
straat te begeven om een
lied aan te heffen. „Leve
de Willemien". zong ik dan,
en „weg met de Socialen"
Ik wist destijds in het ge
heel met wie of wat ik met
„Socialen" moest bedoelen Slechts
had zich een vage gedachte aan iets
onbetamelijks in mijn bijzonder on
voltooide bewustzijn vastgezet. Later
heb ik leren begrijpen dat men met
de „Socialen" de „rooien" bedoelde
en dat „rood" zijn bijna net zo erg
was als „slecht" zijn; vooral omdat zij,
de rooien, nooit mee wilden zingen van
..leve de Willemien".
Inmiddels is het oranje petje ge
slonken tot een oranje speldje op
mijn revers en ook heb ik verschil
lende „socialen" leren kennen, die ik
graag mijn vrienden zou willen noe
men. De omstandigheid dat ze nu wel
meezingen van „leve de Willemien"
terzijde latend.
Maar onveranderd is gebleven mijn
voorkeur voor het feest dat „Konin
ginnedag" heet. „De Willemien" is
voor mii nog steeds een bijzonder
hooggeplaatste Dame. die „alles te
vertellen heeft", en in wier feest men
zich dus uit welbegrepen eigenbelang
kan verliezen.
Ik houd van het feest dat „Konin
ginnedag" heet. Want ik vind het ver
rukkelijk 's morgens door een bad
van lentelijk-groene en rode, witte,
blauwe en oranje kleuren heen te
waden en mij te verbazen over al die
gelukkig makende dingen, die een
mens zo maar voor de voeten wor
den geworpen. En het is voor mij
een dien-beleefde vreugde gade te
slaan hoe alles mag op „Koninginne
dag": muziek-maken-met-valse-draai-
orgeltjes-zonder-vergunning. ver
kleed-gaan-tegen-de-politieverordening-
in en zelfs bedelen, doodgewoon, mooi
bedelen. Want op Koninginnedag ver
geet zelfs de ijverigste agent proces
verbaal op te maken. Ik min het
slotvuurwerk met veelkleurige zonnen
en draaiende olifanten en het vurige
„Je Maintiendrai" ten besluite. „Ko
ninginnedag" is van oudsher een
feest, waarop zelfs de meest door-
snee-ige Nederlander zich plotseling
herinnert dat het leven niet een
soort loopgraaf is, waarin men zich
zelf behoort te verstoppen.
En zulk een feest kan alleen door
een échte Koningin ontketend wor
den.
Twee timmerlieden, Hendrik Roete-
rink en Johan Klaassen, hebben bij de
vernieuwing van de trappen van het
hoogaltaar in de parochiekerk van Sü-
derwick een merkwaardige vondst ge
daan. Zij troffen namelijk een plaat
met inscriptie aan, vermeldende, dat
anno 1851 dit hoogaltaar gerestaureerd
werd door de timmerman Johan
Klaassen, met assistentie van Hendrik
Roeterink. Het is wel een zonderlinge
speling van het lot, dat thans 103 jaar
na dato twee timmerlieden met pre
cies dezelfde voornamen en familie
naam de trappen van het in de oorlog
zo zwaar beschadigde hoogaltaar van
Süderwick vernieuwen.
Conform de eis, heeft de Haagse recht
bank de schipper van de plezierboot ,De
Kaag" H. B. veroordeeld tot drie weken
hechtenis.
B. was ten laste gelegd op hoogst roe
keloze wijze te Woubrugge onder een brug
te zijn doorgevaren, waardoor het zonne
dek van de boot in aanraking kwam met
de kap van de ophaalbrug.
Het zonnedek kwam naar beneden ten
gevolge waarvan een aantal passagiers
werd gewond, van wie sommigen zeer
ernstig.
In de serie monografieën van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie is thans verschenen „De Onder
grondse Pers 19401945" van de hand
van mej. L. Winkel. Het boek bevat een
inleiding over de algemene ontwikke
ling van de Nederlandse ondergrondse
pers en geeft vervolgens beknopte his
torische overzichten van de bijna 1200
ondergrondse bladen, waarvan het be
staan aan het Rijksinstituut bekend ge
worden is.
Morgen hopen wij uitvoeriger op deze
belangrijke publicatie terug te komen.
Half Maart verdween de 36-jarige mijn
werker H. S. uit Maastricht. Nadat hij zijn
vrouw uit het ziekenhuis had afgehaald,
deelde hij mede een boodschap te moeten
gaan doen, hij keerde echter niet in zijn
woning terug. Enige tijd geleden ontving
de vrouw een brief van haar man uit Zuid-
Frankrijk, waarin hij mededeelde dat hij
voor vijf jaar had getekend voor het
Vreemdelingenlegioen in Noord-Afrika. In
middels zou hij scheep zijn gegaan naar
Marokko. Zodra hij in het hoofdkwartier
van het Legioen te Sidi-Bel-Abez zou zijn
aangekomen, zou hij nader bericht zenden.
(Van onze Utrechtse correspondent)
Maandag wordt in de Bernhardhal te
Utrecht de derde Landbouwbeurs ge
opend. De plechtigheid zal worden ver
richt door de zojuist in functie gekomen
nieuwe commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht, mr. C. Th. E. graaf
van Lijnden van Sandenburg, die daar
mede zijn entrée maakt in zijn nieuwe
functie. Een gelukkige coïncidentie,
want de nieuwe gouverneur is op agra
risch gebied allerminst een vreemde en
in de Jaarbeurskringen bekleedt hij als
lid van de Raad van Beheer een'voor
aanstaande functie.
De belangstelling voor deze beurs is
verheugend groot te noemen. Uit het
buitenland niet minder dan het binnen
land. Daardoor zal zij vooral op het ge
bied van landbouwwerktuigen een as-
den en belanghebbenden in de agrari
sche sector gelegenheid zal geven tot
sortiment vertonen, dat belangstellen-
een internationale oriëntering.
In totaal zullen producten van 176 fa
brikanten op deze beurs worden geëx
poseerd. De Duitse industrie neemt
daarbij een belangrijke plaats in. Niet
minder dan 32 West-Duitse fabrieken
zijn met hun producten op de land
bouwbeurs vertegenwoordigd. Als twee
de in de rij van tien landen waaruit
belangstelling voor de Utrechtse beurs
bestaat volgt Engeland, daarop Zwit
serland, Zweden, Verenigde Staten,
Frankrijk, België, Luxemburg, Canada
en Oostenrijk.
Met voldoening kan hier worden op
gemerkt, dat de Nederlandse landbouw
werktuigenindustrie een goed figuur
slaat. In de afgelopen jaren is deze be
drijfstak geleidelijk van grotere bete
kenis geworden. Zij heeft zich o.a. toe
gelegd op fabricage van landbouwwa-
gens, spuitmachines, dorsmachines,
aardappelpoot- en rooimachines, sor-
teermachines, ploegen, eggen, rollen en
hooibouwwerktuigen. Van sommige ma
chines is export zowel naar Europese
landen als naar Noord- en Zuid-Ameri-
ka. Wat de Nederlandse landbouw
werktuigindustrie voor het agrarisch
leven in ons land betekent, kan o.m.
blijken uit het feit, dat ongeveer een
derde van de honderd millioen gulden
welke jaarlijks door de Nederlandse
landbouw wordt besteed voor machines
en gereedschappen door onze Neder
landse fabrikanten wordt geleverd,
zegge ongeveer 35 millioen gulden voor
machines van Nederlands fabrikaat.
