„De Viets durven ons toch nooit aan te vallen Strategische blunder werd voor de Fransen in Genève een handicap DIEN BIEN PHOE is een bolwerk zonder uitgang gebleken Christian de Castries, ridder zonder vrees Storm tussen buursteden HIL VERSUM en BUSSUM dingen naar Televisie-kroon Verdediging bovenmenselijke taak Geïsoleerd in vijandelijk gebied Oude luitenanttoonde zich een geboren leider „Groene gordel" te strak keurslijf rond Gooise hoofdstad Bloed kruipt waar het niet gaan kan ZATERDAG 8 MEI 1954 DIEN /DIEN PHOi (Van onze redacteur) November van het vorig jaar kwamen sterke afdelingen Franse para- utisten ongeveer driehonderd kilometer voor de eigen stellingen naar eneden zweven in het Noorden van de Indo-Chinese staat Vietnam. Hun oei was een klein tropisch dorp, dat was gelegen aan een kruispunt van egen op de veenachtige bodem van een langgerekt dal. Zonder veel m ite aakten zij zich meester van het dorp en van het kleine vliegveld, dat de apanners er in de Tweede Wereldoorlog hebben aangelegd. Met deze wapen- eiten begon het drama van Dien Bien Phoe, waar heldenmoed en zelf opoffering acht weken voor de bovenmenselijke taak hebben gestaan de dampen van een strategische blunder te verhoeden. Een strategische blunder Jan de eerste rang, begaan met veronachtzaming van deskundige adviezen gebaseerd op volstrekte onderschatting van het inzicht der communisti sche legerleiding en van de sterkte der communistische artillerie. Een stra: legische blunder, waarvan de gevolgen nog met geen mogelijkheid zijn te overzien. Want in Dien Bien Phoe heeft het Franse opperbevel willens en wetens, onder omstandigheden, die te vermijden waren geweest, een derde van het Vreemdelingenlegioen in Indo-China verspild, al zijn negen bataljons parachutisten en het grootste deel van zijn officieren met gevechtservaring. Daarenboven heeft het prachtige verzet van generaal De Castries en zijn mannen er nog toe bijgedragen, dat de Franse publieke opinie het militaire belang van de strijd ernstig is gaan overschatten en dat Dien Bien Phoe op de conferentie van Genève een machtige troef is geworden in handen van de communisten. Het dal van Dien Bien Phoe wordt omringd door zwaar beboste heuveltop- Pen. Hoe hebben de strijdkrachten van Oe communistische Vietminh kans ge- *ien die in te nemen? Eenvoudig, om dat de Fransen niet de moeite hadden Senomen ze te verdedigen. De opperbe velhebber voor geheel Indo-China, de ïzige generaal Navarre, verklaarde op «en persconferentie te Saigon: „De Viets durven ons toch nooit aan te val len. Wjj zijn te sterk". Wat was dan de bedoeling van de herovering van Dien Bien Phoe? Daarvoor zijn twee lezingen, die bij ïebrek aan een officiële uitspraak alle bei kunnen gelden voor wat ze waard *ijn. steun geniet van communistisch China en het is waarschijnlijk, ofschoon veel minder zeker, dat ook Chinezen als com battanten of adviseurs bij de legers van Giap, de vroegere schoolmeester uit Ha noi (Frans en geschiedenis), zijn inge deeld. Als het waar is, dat de commu nistische luchtafweer bjj Dien Bien Phoe met radar is uitgerust, dan is ook dat laatste bewezen, want de opleiding van de hiertoe vereiste specialisten vergt zeker twee jaar en wie had twee jaar geleden ooit een statisch beleg als dat van Dien Bien Phoe kunnen voorzien? (Volgens Charles Favrel in Le Monde van 22 April j.l. maakte luitenant-kilo- nel Bigeard bij de tegenaanval van 28 Maart op het dorp Ban Ong Pet vijf luchtafweerkanonnen buit, die echter géén radar hadden.) Maar de communisten hadden hun radar niet eens nodig, als de Fransen, zoals verslaggevers verzekeren, in hun radio-contacten tussen vesting en LAATSTE WEERSTAND IN DIEN BIEN PHOE ROD B RULLE AANVOE RODE AANVOER WEG NAAR LAOS /^J54232^ V PE LT w Verloren gcganc forten Rode artillerie Ruines van Dien Bien Phoe Hoofdkwartier v. de Castries Cb Franse fortificaties Vernield vliegveld De Noord-Oostelijke stelling van Dien Bien Phoe. Als er een aan val van de rebellen op komst was, moesten de gewonden, die daar toevallig behandeld worden, in allerijl naar „veiliger" gebied worden overgebracht, d.w.z. 100 meter meer naar het centrum van de vestijig! De eerste lezing zegt, dat de actie *an de parachutisten een consequent onderdeel vormde van het z.g. plan-Na- Varre, dat door grote spectaculaire ope raties het initiatief aan communistische handen wilde ontwringen. Dien Bien Phoe beheerst een aantal belangrijke ^'egen, die uit Zuid-China naar Vietnam •n Laos leiden. Overmacht getart Als het werkelijk alleen de bedoe ling is geweest die wegen af te snij den, dan komt de verantwoordelijk heid voor Dien Bien Phoe, dit tarten van de overmacht op terrein van Franse keuze, geheel voor rekening van Navarre. Zjjn ondercommandant voor Noor delijk Indo-China, de grote impulsie ve generaal René Cogny, schijnt niets voor de herovering van Dien Bien Phoe te hebben gevoeld. Hij had zich liever gewijd aan de zuivering van de gebieden in de delta van de Rode Ri vier, Hanoi, Haiphong en Namdinh. Ook de ligging van Dien Bien Phoe als zodanig lokte hem niet aan. De noodzaak om een sterk garnizoen regel matig uit de lucht te bevoorraden - stra tegische gescheidenheid dus van slag veld en depot - kwam hem in hoge mate bezwaarlijk voor. President Eisenhower, die deskundig genoeg is om de moed van het garni zoen naar waarde te schatten, is dat ook om de keuze van Dien Bien Phoe te beoordelen. Hij noemde die keuze slecht. Een andere lezing is, dat niet de mi litairen verantwoordelijk zijn voor Dien Dien Phoe, maar de Franse politici, die tot elke prijs hun trouwste bondgenoot in Indo-China, Laos, beschermd wilden zien. Maar ook als dat zo is, dan heeft generaal Navarre in ieder opzicht na gelaten door woord of gebaar van zijn ontstemming te doen blijken. Ook dan Is de conclusie gewettigd, dat de kracht Van de opstandelingen ernstig is onder- Schat. Chinese hulp Het staat als een paal boven water, flat de Vietminh enorme materiële ■Èp n van de zwaarste vraagstukken, ^"arvoor de commandant van Dien len phoe, generaal De Castries, zich ®eP laatst zag, was de verzorging der °ze gewonden. Alleen de meest gevallen kwamen in het Vierd* gron^se hospitaal. De anderen en de loopgraven van de ves ting behandeld. vliegtuigen gewone, voor iedereen hoorbare en verstaanbare taal ge bruikten, snelheid enz. Omstreeks 1939 scheen De Castries zijn leven lang een „oude luitenant" te zullen blijven. Maar opeens maakte hij weer naam. In de tweede wereldoorlog hield hü bij Grostenquin in Lotharingen met zestig man stand tegen twee Duitse bataljons, die gesteund werden door tanks en Stuka's en dat notabene drie dagen na de wapenstilstand. Hij trachtte uit te breken, raakte gewond en werd eindelijk gevangen genomen. Drie maal deed hij een vergeefse poging om te ontsnappen. De vierde keer, in 1941, slaagde hij. Op een avond dook hij op bij een neef van hem in Marseille en vroeg wat te eten. Korte tijd later voegde hij zich bij de vrije Franse strijdkrachten in Noord-Afrika. Daar ontmoette hi) D® Lattre de Tassignjr. die hem later, in Indo-China, tal van nieuwe mogelijkheden zou openen. In 194344 vocht hij met Franse een heden in Italië, hij maakte de veldtoch ten mee in de Abruzzen en aan de Garigliano. Iets buiten Florence reed hij op een mijn, waarbij hij tamelijk ernstige verwondingen opliep. Toch was hij weer tijdig op de been om de in vasie in Zuid-Frankrijk mee te maken. Als tank-commandant trok hij door de Vogezen, door een stoutmoedige ma noeuvre maakte hij de verovering van Karlsruhe mogelijk en hij zelf bezette het centrum van de Duitse verdediging in het Zwarte Woud, Freudenstadt, waarbij hij de Duitse kroonprins gevan gen nam. In Oostenrijk trok hij met een groep Fransen op ski's over de bergen en wist zich in de Arlbergtunnel van een Duitse pantsertrein meester te maken, die bestemd was voor de ver dediging van Innsbruck. Christian de Castries is Commandeur van het Legioen van Eer, welke onderscheiding hem achttien maal is verleend. Van 1946 tot 1948 commandeerde hij als luitenant-kolonel in Indo-China het tweede bataljon Spahi's. In 1950 keerde hij naar datzelfde gebied terug, thans in het gezelschap van een slanke blonde vrouw, die evenals hij veel van paard rijden hield, en die in Biarritz zijn echtgenote was geworden. Zij werkt thans bij het Rode Kruis in Hanoi On geveer een jaar geleden werd De Cas tries bevorderd tot kolonel en hij kreeg het bevel van de operatie, die de herovering van Dien Bien Phoe ten doel had. Als geboren militaire leider heeft hij het garnizoen van de vesting ge ïnspireerd en bemoedigd. Cavalier van top tot teen, ook in het gevecht smetteloos gekleed, geestig en arro gant en blijkbaar begiftigd met ijze ren zenuwen. Wat ook de conclusie moge zijn van de tragedie, die Dien Bien Phoe is geworden, Christian de Castries was de juiste man op de juiste plaats. op 70 millioen) kunnen door de gemeen te alléén niet bekostigd worden. Doch minister Witte is onlangs op inspectie geweest en de geruchten zeggen dat Hilversum een goede kans maakt om als proefobject te mogen fungeren voor een sanering met Rjjkssteun. B. Kr. Aan het dappere garnizoen van Dien Bien Phoe heeft het niet gelegen, dat premier Laniel gistermiddag de val van de vesting moest bekend maken. En misschien nog veel minder aan de merkwaardige figuur, die er het com mando voerde, een rijzige donkere Fransman, met zware wenkbrauwen en een forse neus: brigade-generaal Christian Marie Fernand de la Croix de Castries. Dien Bien Phoe was zijn grote kans en hij heeft die kans aange grepen op een wijze, die de bewondering van de gehele vrije wereld gaande heeft gemaakt. President Eisenhower van de Verenigde Staten, zelf een groot soldaat, zei enkele weken geleden, dat hij De Castries, toen nog kolonel, al lang generaal gemaakt zou hebben. Men zou dit een vertraagde beloning van het verleden kunnen noemen, want het was een De Castries, die als maarschalk van Frankrijk en minister van Oorlog van Lodewijk XVI de Franse vloot naar de Nieuwe Wereld zond, om de Amerikaanse kolonisten bij te staan in het somberste uur van hun Onafhankelijkheidsoorlog. General Navarre heeft in Indo-China de communisten onderschat, zoals de Fransen en de Spanjaarden in de jaren twintig Abdel Krim in Marokko hebben onderschat, zoals generaal MacArthur éénmaal de communisten op Korea heelt onderschat. Dien Bien Phoe werd gekozen, omdat het een vliegveld bezat. De ironie van het noodlot is, dat reeds op 27 Maart bij de tweede serieuze aan val van Giap dit vliegveld onbruikbaar werd. Op die dag werden voor het laatst gewonden geëvacueerd. Op die dag ook kon de 29-jarige verpleegster Geneviève de Gallard-Terraube, de enige vrouw in de vesting, thans draagster van het Lé- gion d'Honneur, de thuisvlucht naar Hanoi met meer maken. Dien Bien Phoe kon men alleen nog per parachute be reiken. Men kon de vesting niet meer verlaten. De commandant van Dien Bien Phoe werd op 11 Augustus 1902 in Parijs ge boren en zijn geslacht heeft vijf eeuwen militaire traditie achter zich: acht dra gers van de naam De Castries brachten het tot luitenant-generaal, vier tot luitenant-gouverneur, vijf werden Che valier de St. Esprit en dan was er nog Charles Eugène, die maarschalk en mi nister is geworden. Christian door zijn mannen bijgenaamd Cri-Cri volgde niet de officiële weg tot een militaire carrière. Hij ging niet naar de cadettenschool van St. Cyr, maar nam in 1921 dienst als gewoon cavalerist. Zijn familieleden haalde de neus op voor een dergelijk begin, maar toen de jonge man in 1925 werd bevorderd tot tweede luitenant der cavalerie moet een van hen in een optimistische bui. gezegd hebben: „Wie weet, misschien wordt hij nog wel eens kapitein!" De promotie van brigade-generaal De Castries is eigenlijk een kwestie van hollen of stilstaan geweest. Er waren hele perioden, waarin hij volkomen uit gerangeerd scheen. Dan vulde hij zijn dagen met paardrijden, autorijden en dobbelen. De Hertog De Castries, hoofd en geschiedschrijver van de familie, vond het niet de moeite waard om van Christian een biografie bij te houden. Toch maakte luitenant De Castries van 1927 tot 1939 deel uit van de offi ciële Franse hippische équipe en in 1933 brak hij het record hoogspringen voor ruiters op Grand Palais. Het lag in zijn iet of wat roekeloze aard, dat hij ook nog wel andere dingen brak dan alleen records. In 1931 haalde hij zijn vliegbrevet. Bij ongelukken met paarden, auto's en vliegtuigen ls hij verscheidene keren gevallen en daar bij brak hij achtereenvolgens zijn neus, zijn beide benen en een arm. Nog voordat de Kamer één woord over de toekomst van de Nederlandse televisie heeft gesproken, is er tussen de Gooise zustersteden Hilver sum en Bussum een stormpje losgebarsten om het bezit van dit mach tig medium der toekomst. Bussum is door een toeval de geboortestad van de Nederlandse TV geworden, maar Hilversum heeft de oudste en sterkste papieren. In de radiostad staan de studio's van de machtige „zuilen" en wie de zuilen heeft, heeft de toekomst, zegt men tevreden in Hilversum. Het verwonderde de bestuurders van de radiostad dtterom niet, dat het provinciaal bestuur hen 150 woningen toewees voor huisvesting van televi sie-medewerkers. Maar Bussum heeft dit als een openlijke uitdaging opge nomen. Er zijn dezer dagen vragen gesteld in de gemeenteraad en binnens kamers wordt er druk geconfereerd. Het ging nu juist zo goed, hoort men verongelijkt van Bussumse zijde. De televisie begon naar steeds meer onder komens in Bussum uit te zien. Naast de kleine studio in de voormalige Her vormde kerk, legde men beslag op het ontspanningsgebouw St. Vitus en ver volgens op enige andere ruimten voor administratie en opslag van materialen. Het gemeentebestuur had zich reeds over de kaart gebogen, om een geschikt plekje in de gemeente uit te zoeken voor de bouw van een grote, nieuwe TV-studio, niet al te ver van het machtige Hilversum; doch die moeite is vergeefs geweest. De radiobestuurders, die, als de plannen van minister Cals doorgang vinden, oppermachtig worden in de TV, hebben voor de definitieve televisie-studio reeds een plaats gereserveerd in het grote Hilversumse radiocityplan, het complex van studio's, concertzalen en admi nistratiegebouwen aan de westelijke rand van de stad, dat de pacificatie in de Omroepwereld en de bezegeling van de samenwerking in NRU-verband zal symboliseren. de welgelegen villa's en de voorbeeldige arbeiderswoningbouw, doch de chroni- que intime gewaagt van meer proble men. Het kan ook moeilijk anders met een gemeente, die zo haastig groot is geworden. Toen Lodewijk van Deyssei aan de landelijke 's Gravelandseweg zijn, in zijn mémoires uitvoerig beschreven, ro mantische jeugd beleerde, was Hilver sum nog een vergeten dorpje met een bevolking van wevers, erfgooiersboeren en boekweittelers, die hoog opzagen te gen de schaarse Amsterdamse gefortu- neerden in hun zomervilla's aan de rand van de gemeente. Na de eerste wereldoorlog, toen de Amsterdamse effectenbeurs schatten verdiende, kwam het Gooi in de mode. Wie het zich permitteren kon, liet de dure en rumoerige hoofdstad links lig gen en bouwde een villa in de „tuin van Amsterdam". De gemeentebestuurders van het Gooi verzetten tijdig de bakens en maakten het Gooi een veelgeprezen en geadverteerde villa-streek, waar het goedkoop en prettig wonen was en waar elk „home" nog een „castle" was. Hil versum nam de leiding, de jonge Dudok bouwde het ene kunstwerk na het an der en kapitaalkrachtige natuurliefheb- Zal het prille TV-iootje niet verstikt worden onder het welig tierende radio gewas? Enkele enthousiaste TV-mede- werkers waren graag in Bussum geble ven om daarmede het essentiële ver schil tussen radio en televisie te bena drukken, maar die kans is nu klein ge worden, al zal de verhuizing naar Hil versum nog wel enige jaren op zich la ten wachten. Hilversum, ervaren, in radio-politieke zaken, heeft de TV voor de toekomst binnengehaald en wacht met belangstel ling de loop der gebeurtenissen af. Het schamele erfgooiersdorp, dat zich in en kele generaties heeft opgewerkt tot een stad van nationale importantie, zwijgt daarbij discreet over de nijpende ruim te-problemen, die dit nieuwe koekoeks ei onvermijdelijk met zich zal brengen. Voor de buitenwacht blijft Hilversum de unieke tuinstad met zjjn roemruchte raadhuis en scholen van Dudok, de kathedrale St. Vituskerk van Cuypers, De verschrikking van de strategische bl,under van Dien Bien Phoe blijkt het meest navrant uit de talrijke verminkte soldaten, die binnen de vesting bleven, omdat er geen „terug" mogelijk was. bers zorgden ervoor, dat de grote hei den en bossen tijdig in het Goois natuur reservaat voor bebouwing werden ge spaard. Daarmede was, vooral voor Hilver sum, de grens van de uitbreiding be paald. Het reservaat bepaalt als een groene gordel de grens van de groei van de stad. Doch voor de oorlog maakte men zich daar geen zorgen over. Er was nog grond genoeg voorradig, al werd deze met grote percelen tegelijk voor particuliere woningbouw verkocht. De gemeentearchitect Dudok maakte kort voor de tweede wereldoorlog 'n uit breidingsplan, dat hijzelf een beëindi gingsplan doopte. Het eerste beëindi gingsplan van Nederland. Niemand brak er zich het hoofd over hoe men, bij het bereiken van de natuur lijke grenzen, de bevolkingsaanwas zou moeten onderbrengen. Men kon vrij vrij verhuizen al bleef het een veront rustend en tegelijk vleiend verschijnsel, dat er altijd meer candidaten voor ves tiging in dan voor vertrek uit, in Hil versum te vinden waren. Radio door toeval Bovendien had de radio zich in Hil versum gevestigd, of beter, was ze er door een toeval terecht gekomen. Had de slechtbeklante Hilversumse fa briek van seintoestellen (NSF) na de eerste wereldoorlog niet gepionierd met radio-uitzendingen, dan was de radio waarschijnlijk in Amsterdam of ergens anders terecht gekomen. Maar de vlotte en welvarende hoofdstad van het Gooi, waar de eerste primitieve studio op het fabrieksterrein voor de NSF stond, leek de Amsterdamse ra diobestuurders wel en men bouwde daar zijn moderne studiogebouwen. Het merendeel van de medewerkers hield Amsterdam als woonplaats en de bevolking van Hilversum bleef daarom tamelijk vreemd aan hetgeen zich binnen de modern1- pronkgebou wen afspeelde. Zo ging Hilversum de oorlog in. De bestuurders, die na de oorlog achter de groene tafel plaatsnamen, hebben het benijdenswaardige optimisme van hun voorgangers nooit meer kunnen delen. Toen men de balans opmaakte van de algemene situatie, waren de uitkomsten weinig aanlokkelijk. Een ontstellend grote woningnood, procentsgewjjs een der grootste van Nederland, die de groeicapaciteit van de gemeente ver te boven ging en ruimtegebrek op alle ge bied. De NSF, een onderdeel gewor den van het Philipsconcern, ging voor met een Amerikaanse groei. In vrij kor- In de laatste dagen van het beleg kon generaal De Castries het gebied, dat hem nog was overgebleven, drie of vier keer bedekken met de para chutes, die hij had ontvangen en die h« niet meer in kon leveren. Uit Frankrijk, van de Philippijnen en uit Amerika is dit kostbar doek aange voerd om de vesting te geven, wat zij zo dringend nodig had. Dien Bien Phoe, dat in de termen van een mili tair woordvoerder de taak, die het van het Franse opperbevel had ont vangen, thans heeft vervuld, was een bolwerk zonder uitgang geworden. De enorme opbloei van de tele visie in Amerika en, ten dele, ook reeds in Engeland, staan er borg voor, dat ook Nederland eens in de ban van dit machtig medium zal komen. Het is daarom begrij pelijk, dat Bussum alle pogingen in het werk stelt om de T.V. in haar gemeente te houden, maar deze moeite is vrijwel zeker ver geefs. Ook de T.V. zal in Hilver sum komen. te tijd steeg het aantal werknemers tot bij de 5000. Overal waar zich de gele genheid voordeed kocht het bedrijf leeg komende bedrijven, garages, villa's, grond. De radio begon een tweede groei en greep met dezelfde begerigheid om zich heen. Bovendien legde zij beslag op een groot terrein aan de rand van de stad voor de vestiging van de veel besproken radiocity, geesteskind van de toen nog in volle macht tronende W. Vogt. De Marine legerde enige dui zenden manschappen in de, door de Duitsers achtergelaten gebouwen bij het vliegveld en begon aan te dringen op woningen voor de „vaste beman ning." Een uitwijkmogelijkheid was er niet. De „groene gordel", eens de trots van Hilversum, begon te knellen als een al te stijf aangegord keurslijf. Met het op timisme van de leek tegenover de ex pert, gaf de gemeenteraad opdracht aan een sociografisch instituut, om een onderzoek en richtlijnen voor de toe komst. De uitslag bevestigde de nuchte re verwachtingen: „er is geen oplossing als niet de mogelijkheid wordt geboden om een deel van het natuurreservaat voor bebouwing te gebruiken." In de oren van de wakers over de Gooise hei den en bossen klonk dit even gruwe lijk als verkoop van de Nachtwacht of sloping van het Paleis op de Dam. Met de verbetenheid van een schaker in een ongunstig eindspel probeert Hil versum het fatale moment van het be reiken van de grenzen zo lang mogelijk tegen te houden. Met een beroep op de noodsituatie heeft men zich op hoog bouw geworpen. Bovendien zijn de ves tigingseisen scherp gesteld. Het is bijna onmogelijk om een vestigingsvergun ning te bemachtigen, al blijft men ge voelig voor zeer kapitaalkrachtige can didaten. Ook in Hilversum kruipt het bloed waar het niet gaan kan en met weemoed denkt men terug aan de trot se vooroorlogse lijst van millionnairs op de belastingstatistiek. Vestiging van nieuwe industrie wordt vriendelijk ge weerd. Terwijl in heel Nederland de nieuwe bedrijven en woonbuurten als lentebomen na een regenbui uitbotten, kijkt Hilversum zuinig bij elk rijtje dat er weer noodgedwongen bijkomt. De woningnood is onverminderd groot. Ra diomedewerkers wonen nu, keurig rijtje aan rijtje boven en naast elkaar in de speciaal voor hun gebouwde Jac. van Campenbuurt, de trompettist naast de reporter, de hoorspelacteur naast het jeugdprogramma; zij kennen eikaars inkomen toch, want in de wereld van het omroep regeert evenzeer de CAO en de vertrouwensman. Voor Hilversum, dat zich de eer niet wil laten ontgaan om naast Radiostad ook de tite! TV-stad te verwerven, zal de vestiging van de TV een toeneming van de problemen betekenen, waarvan het eind voorlopig niet is te overzien. Daarom heeft deze candidatuur de in siders verbaasd, want de radiostad zal met de liquidatie van haar twee andere problemen, de sanering van de volko men ondoelmatige en verouderde bin nenstad, waarvoor Dudok reeds de plannen voor een nieuwe, klassieke kern heeft klaar liggen en de „verzin king" van de spoorlijn, die de stad mo menteel in twee geïsoleerde helften ver deelt, de handen vol hebben. Deze mil- lioenenwerken (alleen reeds voor het verzinken van de spoorlijn rekent men

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1954 | | pagina 7