Gespannen situatie in Indo-China
NAVARRE schuldig aan
de val van Dien Bien Phoe
Advies aan Franse regering
om hem te vervangen
WESTEN aanvaardt een
voorstel van Molotov
Amsterdam-Parijs in zes uur
en hart
Bussum biedt TV terrein voor
nieuwe studio aan
MGR. L. P. HURKMANS:
„Het godsdienstig leven
Amerika is gezond''
w
m
G
Raket als redmiddel van de verdrinkingsdood
Et hoofd
ORR
Getracht familie
te vergiftigen
Vruchteloos debat in Genève
Geen wezenlijke vooruitgang gemaakt
Onderhandelingen zijn nog
niet afgesloten
De Negus naar Amerika
Bezoek van Koning
Haakon vervroegd
Het weer
Oorlogsgewonden
naar Lourdes
Minister bereid
huur te verlagen
Arts doodgereden
Maar de jeugd....
ZATERDAC 22 MEI 1954
78ste JAARGANG No. 25996
Huishoudster gearresteerd
Jongen aan de dood
ontsnapt
Onder zand bedolven
Enige regulering van
bouwnijverheid
Echter geen bouwstop
MET INGANG VAN MAANDAG A.S.
ONZEKERHEID BLIJFT:
Steeds meer pseudo-
vogelpest
MOTORVALHELMEN f29.75
Krotwoningen
Autobestuurder
bemerkte nauwelijks iets
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
'elefoon- Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
B'jkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bljkantoor en Red. Ilmuiden: Leeuweriklaan 50
Telefoon 5790
Duectie: 3. W Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W Severln.
wnd. hoofdredacteur: W. van Willige
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENIIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 18 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 50 cents per week,
f 2.13 per maand, f 6.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 530
uur 's avonds teL 21544
De Staf-chef van het Franse leger, generaal Paul Ely, die begin volgende
"eek in Parijs wordt terugverwacht van zijn inspectiereis in Indo-China, zal
°a. adviseren de opperbevelhebber van de strijdkrachten in Indo-China,
Seneraal Navarre, te vervangen, aldus wordt uit Hanoi gemeld. Hoewel dit
bericht nog niet officieel bevestigd is staat het vrijwel vast, omdat de mili
taire censuur het heeft laten passeren. Generaal Navarre wordt o.a. verant
woordelijk gesteld voor de val van Dien Bien Phoe, omdat hij geen acht ge
lagen zou hebben op adviezen van de geheime inlichtingendienst naar aan
leiding van de Chinese inmenging in de oorlog. Ook zou Navarre de ge-
J'echtskwaliteit van het Vietnamese leger hebben overschat en voorts zou men
"em het falen van zijn hele strategie kwalijk nemen.
(Van onze correspondent)
Wegens poging tot vergiftiging van
•ie familie K. te Roosendaal is gear
resteerd en voor de officier van Justi
tie te Breda geleid de 33-jarige huis
houdster T. v. d. M. te Roosendaal.
De vrouw heeft een volledige bekente
nis afgelegd.
In December van het vorig jaar had
de vrouw des huizes een pan met even
aangebraden vlees in haar kelder ge-
Zet. Dit gebeurde op een Vrijdag. De
Maandag daarop volgend wilde zij het
Vlees doorbraden, maar toen het vuur
Ivas aangestoken ontstonden kleine gele
vlammetjes in de pan. Haar huisgeno
ten kwamen dit vreemde verschijnsel
bewonderen en haar man besloot met
het vlees naar de vleeskeuringsdienst
van het slachthuis te gaan. Daar bleek
hij onderzoek dat er phosphor in de
Pan aanwezig was. De politie werd ge
waarschuwd en een lang en tijdrovend
onderzoek begon. Het vlees werd on
derzocht door het Gerechtelijk labora
torium in Den Haag, waar werd vast
gesteld dat aan de onderkant van het
vlees een dodelijke hoeveelheid gele
Phosphor was gesmeerd.
Tussen de dag waarop het vlees was
aangebraden en de dag, waarop het
zou zijn gebruikt, waren tal van per
sonen bij de bewuste familie op be
zoek geweest. De politie ging al deze
mogelijkheden na. De huishoudster van
de familie M. had acht December op
de kinderen van de familie K. gepast,
toen de volwassenen een uitstapje gin
gen maken. De vrouw ontkende echter
iets van de phosphor af te weten,
maar de verdenking bleef op haar rus
sen, te meer omdat haar verleden niet
helemaal brandschoon was. De politie
heeft maandenlang, gespeurd.
Toen de huishoudster onlangs wegens
efn dielstal werd aangehouden en deze
diefstal bekende, werd zij nogmaals
verhoord over de vergiftigingspoging.
Toen volgde een bekentenis. Zij had
«en half doosje rattengif in de vlees-
Pan gedaan uit wraak tegen de vrouw
des huizes met wie zij onenigheid had.
Deze onenigheid was echter dermate
onbelangrijk, dat de wraakneming door
vergiftiging onmogelijk verwacht kon
voorden. De huishoudster vertoont dan
°°k tekenen van psychische afwijkingen
en in afwachting van een nader in te
•Tellen psychiatrisch onderzoek staat
h°g niet vast of tot vervolging zal wor
den overgegaan.
(Van onze correspondent)
.De acht-jarige G. J. Holtman uit
•Hulshorst bij; Nunspeet is aan de dood
ontsnapt toen hij werd bedolven onder
een dikke laag zand. De jongen was
j^ot enige vriendjes in een kuil aan het
"Pelen, toen plotseling een afgezaagde
boomstronk in de kuil viel. Hierbij werd
"et kind onder het zand bedolven. Ze-
yen arbeiders, die het ongeluk zagen ge
beuren, hebben met man en macht ge-
Sfaven om het kind zo snel mogelijk te
bevrijden en zij mochten hierin gelukkig
S1agen.
In deze berichten wordt er overigens
de nadruk op gelegd, dat een com
mando-wijziging alleen niet voldoende
zou zijn. Generaal Ely zou dan ook
met nieuwe plannen voor de verdedi
ging van de delta van de Rode Ri
vier naar de Franse hoofdstad terugke
ren. Ondertussen wordt dit gebied
nog steeds door een sterke strijdmacht
van de Vietminh bedreigd en het ver
trouwen in de verdedigingsmogelijk
heden van de delta neemt voortdurend
af.
De r>ost Anxa, 20 km. ten Noord-
Westen van Taibinh, is in handen van
de Vietminh gevallen. Hij werd verde
digd door een compagnie Vietnamezen
De strijd om de post heeft twee a drie
weken geduurd. De verliezen daarbij
worden gevoelig genoemd. Sinds de
val van Dien Bien Phoe is de druk
van de Vietminh in deze streek gro
ter geworden.
De Franse posten in de driehoek
Phoely-Taibinh-Namdinh, in het
Zuiden van de delta van de Rode
Rivier, staan bloot aan zware aan
vallen door de Vietminh. De aanval
lers worden door vliegtuigen be
stookt. De verdedigers van de pos
ten worden uit de lucht van het
nodige voorzien.
In Hanoi is de toestand gespannen.
Zaken worden er bijna niet gedaan.
Handelszaken trachten hun goederen
naar Haiphong of Saigon te krijgen en
de aanvragen om geld naar het bui
tenland over te maken, zijn verdrie
voudigd. Volgens radio-Vietminh heb
ben guerillatroepen in de delta, ach
ter de Franse linies, in twee dagen
tijds duizend man van de Franse
strijdkrachten uitgeschakeld.
De minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting overweegt in hoeverre
de bouwcapaciteit in bepaalde sectoren
van de bouwnijverheid zou kunnen
worden afgestemd op de bouwcapaciteit.
Hij denkt hierbij aan een regulering
van de afgifte van de Rijksgoedkeurin
gen voor bouwwerken buiten de woning
bouwsector. Van een bouwstop zal even
wei geen sprake zijn.
Nadat de gedelegeerden van de negen landen, die op de geheime bespre
kingen te Genève een oplossing trachten te vinden voor de kwestie Indo-
China, gisteren vier uur en een kwartier hadden vergaderd, zijn zij het er
tenslotte over eens geworden de politieke problemen voorlopig te laten rus
ten. Maandag zullen zij de militaire kant van de kwestie in ogenschouw
nemen en besprekingen beginnen, teneinde tot een staken van het vuren te
geraken. Van wezenlijke vooruitgang kan echter niet worden gesproken, daar
de politieke problemen niet los te maken zijn van de militaire. Het commu
nistische blok weigerde in te stemmen met de eis, waar het Westen op blijft
staan: het losmaken van het probleem Laos en Cambodja van het probleem
Vietnam. Over de fundamentele kwestie, of de bestandsbesprekingen betrek
king zullen hebben op geheel Indo-China hetgeen de communisten eisen
of alleen maar op Vietnam de wens van het Westen is men het dus
niet eens geworden.
Nadat een lang debat over het be
ëindigen van de militaire actie in Laos
en Cambodja vruchteloos was geble
ven, ging men accoord met een voor
stel van de Russische minister Molo
tov, om bij de volgende bijeenkomst
vijf algemene beginselen voor een be
stand te bespreken. Deze vijf punten
voor een bestandsplan zijn:
1. Een staken van het vuren.
2. Zones, waarin de strijdkrachten
van beide partijen opnieuw moeten
worden gegroepeerd.
3. Maatregelen ter voorkoming van
militaire versterking tijdens het be
stand.
4. Bestandscontröle.
5. Garanties tegen schendingen.
Toen men het hierover eens gewor
den was, verklaarde minister Bidault,
dat zijn aanvaarding van Molotov's
voorstel niets afdeed aan de Franse
opvatting, dat Cambodja en Laos los
van de kwestie Vietnam moeten wor
den behandeld.
De meningen over het bereikte re
sultaat lopen sterk uiteen. De Britse
minister van Buitenlandse Zaken,
Eden, zou nogal optimistisch zijn en
veronderstellen, dat volgende week
eindelijk spijkers met koppen geslagen
zullen worden. In Franse delegatie
kringen verklaarde men, dat gisteren
„enige vorderingen" zijn gemaakt,
doch volgens de Amerikaanse delega
tie is dat niet het geval.
(Van onze verslaggever i
Om precies drie minuten voor twee
^ertrok Vrijdagmiddag van het Gare
Ou Nord in Parijs voor het eerst een
nieuwe bijzonder snelle diesel-elec-
wjische trein,, die met ingang van
•maandag dagelijks éénmaal tussen
pwsterdam en Parijs op en neer zal
Tbden in de recordtijd van zes uur.
•-T nodig te zeggen, dat die eerste rit
feestelijk tintje vertoonde en
dientengevolge werd meegemaakt door
vfn groot aantal Franse, Belgische en
Nederlandse journalisten, die tezamen
n om strijd hebben kunnen consta-
\^°lJulariteit is roem in kopergeld
teren dat deze trein inderdaad vijf
kwartier sneller is dan de Etoile du
Nord, dat het reischema haarzuiver
werd uitgevoerd en dat het enkele
kleine tussentrajecten daargelaten
een genoegen was in deze fraai inge
richte trein zes uur te vertoeven.
Voor het overige zij medegedeeld, dat
deze trein past in het nieuwe schema
van internationale spoorwegsamenwer-
king. Trajecten tot 600 km., en dus ook
Parijs, dienen des daags, trajecten bo
ven de 600 km. des nachts te worden
gereden. De nieuwe trein is allereerst
bedoeld voor de zakenman, hij kent
maar één klasse en de prijs ligt door
een toeslag van de Franse en Belgische
spoorwegen iets boven het normale
tweede-klastarief. De reis kost nu
f 52,55 enkele reis en f. 100,10 retout
en normaal tweede klas (de vier overi
ge treinen die dagelijks rijden tussen
Parijs en Amsterdam) resp. f 46,70 en
f. 88,40.
Tenslotte kan worden bericht, dat de
nieuwe trein dagelijks, behalve des
Zondags, te 13 uur uit Amsterdam ver
trekt, dat hij door Frans treinpersoneel
wordt gereden, binnenkort nóg beter
materieel krijgt en dat een groot aantal
Belgische en Franse journalisten na de
bovengemelde proefrit nu ook in de
praktijk weten wat vlaggetjesdag bete
kent. Nog meer Nederlanders kunnen
nu meespreken over wat men „de
charme van Parijs noemt".
De Franse minister van Buiten
landse Zaken, Bidault, is gisteravond
uit Genève naar Parijs vertrokken
voor overleg met zijn regering. Van
morgen is de Britse minister Eden
naar Londen gegaan, om zijn voor
beeld te volgen. Beide ministers wor
den uiterlijk Maandagmorgen weer in
Genève terug verwacht.
De waterpolitie te Hamburg heeft kortgeleden een demonstratie gegeven met een raket voor het redden van drenke
lingen, waarvan men goede resultaten verwacht. Met behulp van een raketlading kan een reddingsboei ongeveer
driehonderd meter ver het water worden ingeschoten, hetgeen betekent, dat men drenkelingen sneller en op grotere
afstand van de wal hulp kan bieden dan voordien. Terwijl de „raket-boei" in de richting van het slachtoffer vliegt,
rolt zij een drijvende en speciaal vervaardigde lijn af, die de verbinding tussen de wal en de drenkeling tot stand
brengt. De lijn is zo sterk gemaakt, dat men hiermee de drenkeling zonder meer aan land kan trekken. Voor het
succes van dit nieuwe redmiddel is het uiteraard nodig, dat de drenkeling in een toestand moet verkeren, die het
mogelijk maakt, dat hij zelf de lijn grijpt.
(Van onze correspondent)
Naar blijkt uit een nota van het gemeentebestuur van Bussum als ant
woord op vragen van raadsleden over een eventueel verhuizen van de Tele
visie, weet men in Bussum niet precies wat er achter de schermen gebeurt.
Wat B. en W. hun geïnteresseerde raadsleden kunnen vertellen, is, dat er
nog altijd onderhandelingen lopende zijn tussen topfunctionarissen van de
Televisie en het gemeentebestuur over het definitief vestigen van de TV in
Bussum, zij het dat uitdrukkelijk van beide kanten is bepaald, dat de be
sprekingen geheel vrijblijvend waren. Burgemeester Haspels heeft bij her
haling besprekingen gevoerd met de Nederlandse Televisie Stichting over
een terrein voor het stichten van een studio en bijbehorende gebouwen. Deze
besprekingen hebben geleid tot een nog steeds van kracht zijnd vrijblijvend
aanbod van de gemeente Bussum van een terrein voor deze gebouwen. De
juiste plaats wordt niet genoemd, doch wij menen te weten, dat deze in het
Zuiden van de gemeente gezocht moet worden, dat is tegenover de plek,
welke Hilversum voor zijn radiocity-plan uitgekozen heeft.
Het Bussumse gemeentebestuur is de bouwd mogen worden en voor het ove-
mening toegedaan, dat de besprekingen
tussen de Nederlandse TV-stichting en
de gemeente Bussum zullen worden her
vat, nadat een gedachtenwisseling heeft
plaats gehad tussen de regering en de
Tweede Kamer aan de hand van de
tweede televiesnota. In tegenstelling tot
wat één der raadsleden in zijn vragen
opmerkte, is het college van B. en W.
niet van mening dat het laatste woord
over de vestiging van de TV reeds ge
sproken is.
Het door Bussum aangeboden terrein
ter oppervlakte van 81300 M2 zou, zo
heeft de gemeente voorgesteld, tot ten
hoogste 30 pet van de oppervlakte be-
limit Selassie, de keizer van Abessinië, is voor een officieel bezoek op weg
naar Amerika. Gisteren arriveerde de keizer ov het vliegveld Orly bij Parijs,
waar hij verwelkomd werd door een dochtertje van een lid va,n de Abessijnse
ambassade in Parijs. De keizer zal zich van Parijs naar Le Havre begeven,
waar hij scheep zal gaan.
ge wil het gemeentebestuur het terrein
als natuurpark handhaven. Ofschoon de
naam van het park niet genoemd wordt,
weet iedere Bussummer dat hier Ban
tam bedoeld wordt.
De kwestie van verhuizing naar Hil
versum aanroerend, gaat het gemeen
tebestuur nader in op wat de minister
in zijn tweede televisienota heeft ge
zegd, n.l. dat door het huren van het
Vitusgebouw te Bussum voldoende
ruimte wordt verkregen voor de ko
mende vijf jaar en dat het zijn voor
deel heeft met bouw en inrichting van
een nieuwe studio te wachten tot men
enige ervaring heeft opgedaan met uit
zendingen zoals die thans aan de orde
zijn. Het Bussumse gemeentebestuur
concludeert hieruit dat de minister niet
ingaat op een oorspronkelijke suggestie
van de Televisieraad, n.l. het bouwen
van een definitieve studio te Hilver
sum.
Het gemeentebestuur geeft te kennen
niet te weten welke maatregelen door
besturen van andere gemeenten (lees
Hilversum) zijn genomen ter verkrij
ging van bouwvolume ten behoeve van
toekomstig personeel van de Nederland
se TV. In de kringen van de Televisie
blijkt men overigens ook niet precies
te weten hoe de kaarten nu eigenlijk
wel liggen.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken deelt mede, dat het bezoek, dat
Z. M. Koning Haakon van Noorwegen
in Augustus aan Nederland zal bren
gen,enkele dagen is vervroegd.
Zijne Majesteit zal 12 Augustus hier
te lande arriveren. Hij vertrekt 14
Augustus. Oorspronkelijk was het be
zoek vastgesteld op 16, 17 en 18 Augus
tus.
Op de Veluwe neemt het aantal ge
vallen van pseudo-vogelpest steeds meer
toe, reeds zijn nieuwe gevallen waarge
nomen in Ermelo, Harderwijk, Nijkerk
en Oldebroek. Er zijn ophokgeboden af
gekondigd voor alle soorten pluimvee,
terwijl voorts katten en honden moeten
worden vastgehouden. Ruim duizend
kippen zijn reeds afgemaakt. De ziekte
neemt echter nog geen verontrustende
vormen aan.
Advertentie
(tot Zondagavond)
Opklaringen maar ook plaatselijk
enkele buien. Zwakke tot matige
wind uit uiteenlopende richtingen.
In het Westen weinig verandering
in temperatuur, in het Oosten van
nacht iets kouder, maar morgen
overdag iets hogere temperaturen
dan vandaag.
Zondag:
Zon: 4.36-20.38. Maan: 10.31-9.27.
Maandag'!
Zon: 4.35—20.39 Maan: 0.53—10.45.
Met een Dakota van de Koninklijke
Luchtmacht zijn Vrijdag tegen het mid
daguur vijftien oorlogsgewonden van
Soesterberg vertrokken voor een tien
daagse bedevaart naar Lourdes. Fa
milieleden deden de patiënten uitgeleide,
evenals de hoofdaalmoezenier mgr. H.
J. W. van Straelen, die voor het vertrek
aan boord van de Dakota nog een kort
reisgebed had uitgesproken. De vlucht
is georganiseerd door aalmoezenier Ph.
Stein, de geestelijke verzorger van het
militair herstellingsoord Aerdenburg. In
het verleden hebben oorlogsgewonden
de bedevaart steeds per autobus ge
maakt, maar thans heeft de minister
van Oorlog voor het eerst een Dakota
voor de reis beschikbaar gesteld. De
financiële zijde van de reis is verzorgd
door de R.K. EHBO in samenwerking
met het Nationaal Katholiek Thuisfront.
De minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting heeft de voorzitters
van de Huuradviescommissies in over
weging gegeven, huurders van krotwo
ningen, die advies vragen omtrent hun
betalingsverplichting, erop te wijzen,
dat zij zich tot de minister kunnen
wenden met het verzoek de huurprijs
van hun woning op een lager bedrag
vast te stellen.
De minister kan namelijk de huur
prijs van een gebouwd onroerend goed
nader vaststellen, als deze huurprijs
kennelijk zeer aanzienlijk afwijkt van
die van een vergelijkbaar onroerend
goed. Van deze bevoegdheid zal de
minister in daarvoor in aanmerking
komende gevallen gebruik kunnen ma
ken om de wettelijk toelaatbare huur
prijs van krotwoningen te verlagen.
Vele panden, die als woningen wor
den gehuurd, moeten naar 's ministers
mening als krotten worden bestempeld.
Voor deze krotwoningen, die feitelijk
als onbewoonbaar moeten worden aan
gemerkt, worden veelal huren gevor
derd, die naar 's ministers opvatting
in geen enkele verhouding staan tot
het woongenot, dat zij bieden. Hoewel
de huurprijzen van deze krotten aan
zienlijk zouden kunnen worden ver
laagd door onbewoonbaarverklaring, is
toepassing van dit middel op grote
schaal thans niet mogelijk.
Door de mogelijkheid van nadere
vaststelling van de huurprijs door de
minister wil deze thans echter reed»
tegemoet komen aan gerechtvaardigde
klachten van de huurders.
Vrijdagmiddag omstreeks vier uur is op
de Muider straatweg te Diemen een 30-jarige
pas afgestudeerde arts uit Amsterdam, door
een auto, geladen met olievaten, overreden
en enkele ogenblikken later aan de beko
men verwondingen overleden.
De vrachtauto reed door, doch werd later
door de rijkspolitie te Diemen op een op
slagterrein bij de Vinkenbrug aangehouden.
De 36-jarige bestuurder A. K. uit Amster
dam. verklaarde wel gemerkt te hebben,
dat zijn auto iets omhoog ging, doch hij
had de arts, die op een scooter reed, niet
gezien. Beiden reden in de richting Mui
den. De rijkspolitie heeft de scooter en de
vrachtauto in beslag genomen. Het stoffe
lijk overschot van de arts is naar het Wil-
helminagasthuis te Amsterdam overge
bracht.
anneer men zelf zeer recente in
drukken uit Amerika heeft, is
het niet alleen interessant,
maar belangrijk bovendien deze
op hun waarde te toetsen aan
de hand van het oordeel van
terzake deskundigen. Zeer duidelijk
klinkt ons immers nog de waarschu
wing in de oren van een Amerikaanse
vriend: pas op als je twee dagen in de
States bent denk je er een boek over
te kunnen schrijven, ben je er een
maand, dan zijn er vele vraagtekens
gerezen en na twee maanden snap je
er helemaal niets meer van-
Mgr. L. P. Hurkmans denkt er pre
cies zó over. „Gelijk had die man." Er
zijn de laatste tijd Nederlanders in de
Verenigde Staten geweest die, na een
blauwe Maandag te hebben rondgeke
ken, artikelen in Nederland hebben
gepubliceerd, waarbij men zich afvraagt,
waar ze de onzin vandaan gehaald heb
ben. Als je toch wat wilt publiceren
jongeman, doe het dan voorzichtig."
Het is niet alleen de voorzichtigheid
van de door het leven gerijpte mens,
die Mgrj Hurkmans zo doet spreken.
Het is vooral ook de Amerikaan, die
natuurlijk niet graag ziet dat zijn twee
de vaderland in een verkeerd dag
licht wordt geplaatst. Zijn tweede va
derland. Je kunt aan alles merken,
Mgr. Hurkmans is in hart en nieren
een Amerikaan. En niet omdat zijn
Nederlands doorweven is met Angli
cismen, maar eerlijk en van harte.
In 1898 kwam hij er als diaken. De
noodzakelijke zielzorg voor Neder
landse en Vlaamse emigranten die
doorgaans geen woord Engels spraken,
vereiste de aanwezigheid van Neder
lands sprekende priesters. In datzelfde
jaar werd de toen 23-jarige diaken
Hurkmans met bijzondere toestemming
tot priester gewijd. Van zijn eigenlijke
voornemen om de zielzorg voor Neder
lands sprekende emigranten op zich te
nemen, kwam niet veel terecht. Er was
ook een tekort aan leraren op het se
minarie en al spoedig werd de jonge
priester Hurkmans benoemd tot leraar
aan het klein seminarie van het bis
dom Chicago. Na zes jaar volgde zijn
benoeming tot rector in een sanato
rium en tevens tot rector van een te
huis voor daklozen. Reeds in 1905 zag
hij zich benoemd tot pastoor van een
parochie in een van Chicago's voorste
den. Daar bleef hij tot 1926, om vervol
gens te worden benoemd tot herder
van de St. Johan Berchmann-
parochie aan de rand van de wereld
stad Chicago. In die parochie vierde hij
zijn gouden priesterfeest, bij welke ge
legenheid hij werd benoemd tot Ka
merheer van Z. H. de Paus; van die
parochie uit maakte hij tot enkele we
ken geleden de ontzaglijke groei mee
van de industriële grootstad, zag hij
het aantal parochies in Chicago groeien
tot over de 300.
Het is een genot om met deze jeug
dige grijsaard te mogen praten. Ge
schat hem zo op een dikke zestiger
met de neiging om tegen de zeventig
te gaan. Vooral als hij vertelt, dat
hij juist vorige week nog een auto
tochtje gemaakt heeft van Barasota in
Florida naar Chicago, een afstand van
ruim 1500 mijl oftewel 2400 km, in drie
Na zijn terugkeer uit Amerika,
waar hij een studie-rondreis heeft
gemaakt, geeft onze medewerker
voor sociale aangelgenheden hier
naast enkele indrukken weer over
het - godsdienstig leven in Amerika.
Zijn eigen recente indrukken heeft
hij daarbij getoetst aan die van
mgr. L. P. Hurkmans, een uit Ne
derland afkomstig en thans met
vacantie in zijn vaderland vertoe
vend priester, die al lange jaren
in Chicago woont ewerkt.
dagen tijds. Maar als ge dan hoort,
dat hij reeds meer dan 56 priester-
jaren achter de rug heeft, weet ge dat
hij zijn tachtigste levensjaar bijna
moet hebben voleind.
Hij gaat nu enkele weken logeren bij
zijn familie in Eindhoven om daarna
weer terug te keren naar zijn Amerika,
waar hij thuis hoort, omdat hij Ame
rikaan is.
raag is hij bereid om iets mee te
geven van de rijkdom aan in
zicht, die zich opstapelde
in zijn overvolle priesterleven. „Och,
jullie Hollanders" zegt hij .jul
lie denken dat een Amerikaan
alleen maar in dollars leeft. Het is
waar, ze hadden nog geen tijd om aan
cultuur in engere zin aandacht te
schenken. Het is juist wat je gezien
hebt jongeman, er zijn geen boeken
te vinden in een Amerikaanse woning,
slechts zelden hangt er een schilderij
aan de wand, slechts een enkele keer
vindt ge een discotheekje met klassie
ke muziekwerken in een woning,
waarin overigens alles technisch ge-
perfectionnerd is. Maar dat komt om
dat wij een jong volk zijn. Tot 1920
was Amerika afhankelijk, zowel in
zijn cultuur als in zijn techniek, van
Europese immigranten. Toen is men
zelfstandig aan de opbouw van een
eigen Amerika begonnen. Je moet dat
begrijpen. De Vrijheidsoorlogen tegen
de Indianen, tegen Spanje, Frankrijk,
Engeland, dat waren allemaal voorbe
reidende stadia voor een zelfstandig vrij
Amerika. Monroe is een beginsel dat
leeft in het hart van elke Amerikaan:
Amerika voor de Amerikanen. Maar
eigenlijk is de Monroeleer pas een wer
kelijkheid geworden na 1920. Toen werd
de wilde immigratie stopgezet en sinds
dien heeft een emigrant aan heel wat
bijzondere eisen te voldoen. Het
ging toen allereerst om een zelfstandig-
econ8misch bestaan. De kans daartoe
was volop aanwezig in de ongekende
bodemrijkdom. Probeer maar eens iets
op te noemen wat in Amerika niet te
vinden .zou zijn. Alle delfstoffen,
vruchtbaar land, waterkracht voor elec-
trische energie, combineer dit alles met
goed vakmanschap en het resultaat is
een economisch, practisch onafhankelijk
land. Ge vindt in Amerika een voor
Europese begrippen ongelofelijk wel
vaartsniveau. Inderdaad dit welvaarts
niveau is te snel gegroeid, 't heeft na
delen en ik denk hier speciaal aan de
depressie tussen 1929 en 1938. De auto's
en de technische installaties van de keu
kens werden weer 't eigendom van de
afbetalingsmagazijnen. Millioenen men
sen leefden toen in de diepste armoede.
Maar we zitten hier nog steeds in een
cultureel groeistadium.
(Vervolg op pag. S 2e kolom)