Pastoor G. P. A. Alkemade
25 jaar priester
BOSCH
De grondverdeling in Oost-Sumatra
een lange lijdensweg
Dr. Wiermga opent expositie
„Kunst Zij Ons Doel"
Leger in Indonesië had niet
moeten gehoorzamen
Oud-Gezellen huldigen pater
Honoratus Caminada
Premie op onwettige occupaties
JAN P. STRIJBOS
Kleurenpracht in Zuid-Afrika
van Kaapstad naar Kruger Wildpark
van Kruger Wildpark naar Zo~':e-land
Feestelijke viering op
Hemelvaartsdag
Levenslang geëist
Lag die dzoa
ook bij U in de bus?
directie-wisseling
„HAARLEMS BLOEI"
Berkelse arts
MEISJESLYCEUM „SANCTA
MARIA"
Comité geïnstalleerd als
voorlopig bestuur
Steeds weer nieuwe
complicaties
Generaal b.d. Dürst Britt
Veteranen-Legioen in Amsterdam bijeen
ABC BesteldieJ1^
MAANDAG 24 MEI 1954
PAGINA 2
KINCrS
De sigaret met het grootste aantal vaste rokers
QUALITY
Nieuwe liedjes op beiaard
en stadhuisklok
LAATSTE NIEUWS
De „Donderdag" markt
Steunfonds „St. Bavo"
Ver. Katholieke Dammers
TWEE NEOMISTEN IN
BLOEMEND AAL
Afscheid Bloemendaals
burgemeester
WASSERIJ DUYN
MOOI BEHANG
BAKKERs BEHANG
Volksdansfeest in de
Vleeshal
D. VAN DER WEIDE
OVERLEDEN
Vechtpartij voor café
Voorjaarsbeurs verlengd
ZANDVOORI
Spreekuur burgemeester
„The Zandvoort Boys"
Zomeravondvoetbal
Dinsdagavond 8 uur 1e gedeelte:
Zondagmorgen 30 Mei 11 uur 2e gedeelte:
2 - Tel. i®42*
Barrevoeteslr.
Advertentie
Of de post af bij U is geweest of nog
komen moetéén ding is zeker: Als U doet wat er in
die grote King's Cross staat, geniet ook U binnenkort van
Maandag 31 Mei. 's middags 5 uur'
wordt er vanwege Haarlems Bloei een
bijzondere bijeenkomst belegd bij Brin
mann. Dan zal er afscheid genomen
worden van de heer Th. van Gink en
zal de heer W. van Willige geïnstallee
worden als directeur. Daar laatstge
noemde ook tot directeur van de Gewes
telijke Bond voor Vreemdelingenverkeer
voor Zuid-Kennemerland is benoem
zullen de besturen van de gewestelijke
V.V.V.'s eveneens aanwezig zijn.
Morgen is het 25 jaar geleden, dat
pastoor G. P. A. Alkemade van de St.
Antoniusparochie te Aerdenhout nit
handen van mgr. J. D. A. Aengenent
de H. Priesterwijding ontving. Het
feest in de parochie zal echter op He-
melvaartsadg plechtig gevierd wor
den.
De voorbereidingen zijn gisteravond
reeds ingezet met de eerste dag van
een triduum, dat geleid wordt door de
rector H. Brans. Ook morgenavond,
welke in bijzonder bedoeld is voor de
jongeren, maar waarop de ouderen
evenzeer verwacht worden, zal rector
Brans een toespraak houden. De laatste
avond van dit triduum is op de vigilie
van het feest. Woensdag 26 Mei. Dan
wordt de jubilerende pastoor voor het
lof, om kwart voor acht, plechtig in
gehaald.
Op het feest van 's Heren Hemel
vaart draagt pastoor Alkemade 's mor
gens om negen uur de plechtige hoog
mis op. Van twee uur 's middags tot
half vier zijn de parochianen en an
dere vrienden en belangstellenden in
de gelegenheid de pastoor te compli
menteren en het feest wordt 's middags
om vier uur besloten met een plech
tig lof.
Bijna anderhalf jaar is pastoor Al
kemade nu in Aerdenhout werkzaam,
een parochie, die door haar uitgebreid
heid niet gemakkelijk te besturen valt.
Maar dat heeft de activiteit van deze
pastoor slechts kunnen vergroten. Zo
kon onlangs de kleuterschool aan de
Teding van Berkhoutlaan officieel in
gebruik genomen worden.
De meeste jaren van zijn priester
leven heeft pastoor Alkemade tot nu
toe doorgebracht in Amsterdam, waar
hij bijna 15 ais godsdiensleraar werk
zaam was aan het R.K- Meisjeslyceum
Advertentie
Reeds meer dan 50 jaar
(70 Bougie voor
iedere motor
Imp. N. V. Willem van Rijn
HAARLEMMERWEG 475 - AMSIERDAM-W - TEL 86211 (4 LIJNEN)
BIOSCOPEN:
REMBRANDT: Roman Holiday" (geprol.)
a. 1. Tijden 2, 4.15, 7 en 9.15.
PALACE „Vergeef mij", 18 j. Tijden 2,
4.15, 7 en 9.15.
LUXOR: „Berlijn.... Oostzone", 18 j. Tij
den 2, 7 en 9.15. Do. 2, 4.15, 7 en 0.15.
den 2, 7 en 9.15. Zo. en Do. 2, 4.15, 7 en 9.15.
LIDO: „Warenhuis op stelten", a. 1. Tij
den 2, 4.15, 7 en 9.15.
FRANS HALS: „Verzwegen verleden" 14 j.
Tijden 2.30, 7 en 9.15.
CITYGekke touristen a. 1. Tijden 2.15, 4
en 9.15.
ROXYMa. tot en met Do.: „Amsterdam bij
nacht 14 j.. 2.30 en 8 uur. Do. 7 en 9.15
uur. Wo. 2.30 en Do. 2 en 4.15 uur: „Joe
Brown als de pechvogel", a1.
Maandag 24 Mei
Minervatheater: Toneelgezelschap Johan
Kaart met „In pyama", 8.15 uur.
Dinsdag 25 Mei
Stadsschouwburg: „De Haagsche Come-
die" met „Maria Stuart, 7.30 uur.
Concertgebouw: N. Ph. O. 3e Concert
Eeetho ven cyclus. Solist Theo Bruins, piano,
8 uur.
Grote Kerk: Gratis Orgelconcert door
George Robert, 2021 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Teylers Museum, Spaarne 16. Tekeningen
van Dirk Langendijk. Geopend iedere werk
dag (behalve Maandag) van 11 tot 17 u.
Het Huis met de Kogel, Spekstraat 12.
Boetseerwerk van Maia Metrakos. Geopend
van 1018 uur.
Frans Halsmuseum, Groot Heiligland 62.
Groepsportretten van Frans Hals. Dage
lijks geopend van 1017 uur. Zo. van
13—17 uur.
Museum Het Huis van Looy. Werken
van leden van het genootschap Kunst zij
ons doel. Dagelijks geopend van 10—5 u.
Zo. van 1—5 uur (tot en met 20 Juni)
Kunsthandel Leffelaar, tuinzaal, Wagen
weg 102. Schilderijen en tekeningen van
Dirk Oudes en W. Roosmalen (tot 12 Juni).
Stadsbeiaardier Arie Peters hoopt zeer
binnenkort (wellicht vandaag reeds te
horen) op de trommel van het speel
werk in de toren van de Grote Kerk de
liedjes ..Gelukkig hij, die leert sterven
(uit Valerius' Gedenckclanck) en „De
vier weverkens" te voltooien. Het eer
ste liedje zal tijdens de beiaardbespelin
gen op het hele uur ten gehore worden
gebracht en hel tweede op het halve
uur. Op de stadhuisklok komt binnen- j
kort gereed: „Driekusman" (heel uur)
en „Gelukkig is het land" (half uur). i
„Fons Vitae" aan de Reinier Vinkeles-
kade. Voordien was hij kapelaan te
Naaldwijk en aan de kathedraal te
Haarlem.
Het vorig jaar werd hij tot opvolger
benoemd van pastoor W. Bosch te Aer
denhout.
De officier van Justitie by de Haagse
rechtbank heeft levenslange gevangenis
straf tegen de Berkelse arts O. geëist.
In verband met Hemelvaartsdag zal
de „Donderdag"markt in de Flores-
straat thans Woensdag 26 Mei worden
gehouden.
Vrijdagavond hield het steunfonds
„St. Bavo" in het parochiehuis St. Jan
zijn jaarvergadering, welke zeer ma
tig was bezet. De voorzitter, de heer
V.\ van Dinther, schetste na zijn ope
ning de belangrijkheid van het fonds
en sprak de wens uit, dat nog vele
bewoners van de Woningbouwvereni
ging St. Bavo, die nog geen lid van het
fonds zijn, alsnog zullen toetreden.
Hierna gaf de penningmeester, de
heer J. Overtoom, een overzicht van
de huidige toestand van het steun
fonds, welke zeer bevredigend ge
noemd mag worden. De voorzitter en
penningmeester werden beiden herko
zen. Aan het slot der vergadering was
het de voorzitter van de Woningbouw
vereniging „St. Bavo", de heer
A. Rood, die het bestuur van het
steunfonds dank bracht voor zijn
mooie sociale werk en elk der heren
een doos sigaren aanbood, dit bij ge
legenheid van het 25-jarig bestaan van
het fonds, welke gebeurtenis verder
ongemerkt voorbij gaat.
Zondag hebben de oud-leden van de
St. Joseph-Gezellen-Ver. Haarlem. I een
reunie-aag gehouden bij gelegenheid
van het gouden priesterfeest van hun
oud-Praeses pater. Hon. Caminada O.F.M.
's Morgens droeg de jubilaris een plech
tige H. Mis op, met assistentie van rec
tor H. Roozen en pater Bertels, waarbij
de gezangen op lofwaardige wijze door
een koor van de oud-leden werden uit
gevoerd. De kapel van het St. Franc.
Liefdewerk was geheel gevuld en. van
ver buiten Haarlem waren oud-leden
zelfs tegenwoordig. Hierna verzamelden
allen zich aan een gemeenschappelijk
ontbijt. De voorzitter van het comité, de
heed F. v. Duivenboden, opende met de
oude vertrouwde Gezellengroet, en uit
de kelen van de circa 120 deelnemers
klonk op ferme wijze het „Kolpings-
lied".
In zijn huldigingswoord sprak de voor
zitter allereerst zijn voldoening uit over
de spontane medewerking om dit feest
mogelijk te maken, en al zou deze mor
gen alleen het feest hebben bepaald,
dan zou dit reeds het jubileum waardig
zijn geweest. Als zoiets mogelijk is moet
de band van de Gezellen-Vereniging wel
stevig zijn geweest. Spreker ging dieper
in op de werkzaamheid en de onderne
mingsgeest van deze echte Gezellenva-
der. Hij was de stuwkracht ook van de
vele onderafdelingen, waarin de leden
cultureel weTden gevormd en de gods
dienstzin werd aangekweekt. Spreker
wenste de jubilaris nog vele jaren in
Haarlem toe in 't vertrouwen dat dit
niet de laatste reünie met de Praeses zou
betekenen. De aanbieding van een ca
deau namens de Oud-Gezellen besloot
deze pittige rede.
's Avonds waftn de oud-leden thans
met hun dames verzameld in de grote
zaal van De Leeuwerik, waar de jubila
ris werd ingehaald met 'n spontaan ge
zongen welkomstlied. Op deze avond
hield rector H. Roozen een feestrede.
Spreker wilde slechts zeggen wat hem op
't hart lag, want de jubilaris had hem
in vertrouwen gevraagd: een feestrede
is toch geen lofrede? Hij wilde verkla
ren dat het alle aanwezigen zwaar was
gevallen, toen in 1922 de overplaatsing
van pater Caminada bekend werd ge
maakt en men afscheid van hem moest
gaan nemen.
Maar daarna is het duidelijk gewor
den, hoeveel goed werk pater Caminada
in de harten van Uw Gezellen had ach
tergelaten. Het jonge leven had toen
reeds houvast, en ze kenden het respect,
de aarbied en de aanhankelijkheid voor
de priester.
De avond werd gevuld door de Rede
rijkerskamer Alberdingk Thijm met de
opvoering van het toneelspel „Hoe Peer-
ke Kustermans toch nog in de hemel
kwam", welk stuk een uitbundig succes
oogstte.
In zijn dankwoord zei de jubilaris dat
hem reeds verschillende huldigingen
waren bereid, doch zijn feest zou niet
volmaakt zijn geweest, indien Zijn Ge
zellen hierbij niet waren betrokken. Bij
zijn koperen priesterfeest heeft hij van
zijn Gezellen een kelk ontvangen als
geschenk, welke hij nog dagelijks ge
bruikt. „Laat de Kolpingsgeest in U blij
ven voortleven en breng dat in Uw ge
zinnen, opdat U kinderen ook hiervan
nog de rijke vruchten mogen plukken
Houd U overtuigd van mijn dana en
mijn medeleven. Mijn Gezellen gedenk
ik in mijn gebed."
Een kort dankwoord van de voor
zitter aan alle medewerkers besloot dit
in alle opzichten geslaagde feest.
(Ongecorrigeerd.)
Uitslagen Onafhankelijken:
J. KramerJ. Luiten 11
W. v. Putten—F. W. Visser afgebr.
N. v. BakelTh. Bandsma 0—2
Uitslagen leden V. K. D.:
H. LindemanM. Kok 20
J. SmitR. Kok 20
D. RumpP. Mul afgebr.
H. Rump—J. Lucas afgebr.
A. MastelingP. Vogelaar 20
P. VogelaarTh. v. Wort 02
P. VogelaarH. Lindeman afgebr.
P. BeelenA. Masteling 11
Het curatorium van het Meisjeslyceum
„Sancta Maria" heeft een comité geïnstal
leerd. dat zal fungeren als voorlopig bestuur
van de op te richten oudervereniging. Voor
zitter van dit voorlopig comité is de heer
P. A. M. Haanappel en leden zijn: mevr.
Cremersde Bruin. mevr. HesselingPoll-
mann en mevr. Van RooyUitterhoeve. Op
15 Juni zal de oudervereniging officieel
worden opgericht.
Inmiddels is voor het lyceum de juridische
vorm van een „stichting" gekozen onder de
naam van „Stichting Sancta Maria voor
R.K. Onderwijs", over welke stichting het
Curatorium het bestuur uitoefent.
Tot conrector van het lyceum is benoemd
de classicus dr. Th. Nicolaas. De benoeming
van een moderator is spoedig te verwach
ten. Er is reden om aan te nemen, dat de
huidige godsdienstleraar, pater A. Wilshaus
O.F.M., in die functie zal worden benoemd.
De weleerwaarde heren W. Kutt-
schrütter en A. Wehmeijer uit Bloe-
mendaal zullen resp. 12 Juni en 17
Juli priester worden gewijd. De dag
na hun wijding zullen de neomisten
hun eerste plechtige H. Mis opdragen
in de parochiekerk van de Allerhei
ligste Drieëenheid te Bloemendaal.
Eind Juni gaat Bloemendaals bur
gemeester jhr. mr. C. J. A. den Tex,
met pensioen. Uit de burgerij heeft
zich thans een comité gevormd om de
burgemeester een passend geschenk aan
te bieden bij het afscheid. De inwo
ners van Bloemendaal zijn via een
circulaire daarvan op de hoogte ge
steld. Voorzitter van het comité is
de heer P. J. Kapteyn, vice-voorzitter
de heer W. A. Fischer, secretaresse
mevr. M. C. Fahrenfort-Meuffeld,
penningmeester de heer C. M. Rein-
ders-Foimer. Naast het werkcomité,
dat bovendien nog acht leden telt, is
een uitgebreid comité van aanbeveling
gevormd.
(Per luchtpost van onze correspondent)
MEDAN, Mei.
Hetzelfde probleem dat voor de vorige Indonesische regering van mr. Wilopo
het struikelblok vormde, waarover zij tenslotte viel, geeft ook de huidige
van mr. Ali Sastroamidjojo heel wat zorgen: De grondverdeling in Oost-
Sumatra is nog steeds niet afgewikkeld, en zelfs zijn sinds het aan de macht
komen van de huidige regering nieuwe complicaties opgetreden, die de zaak
nog ingewikkelder maken. Daarbij komt, dat de tegenwoordige regering uit
politieke overwegingen weinig geneigd is tot krachtig optreden, zodat de
hele kwestie alleen maar steeds ingewikkelder dreigt te worden. Ja, zelfs is
de huidige regering zover gegaan, dat zij een soort premie op de onwettige
occupaties heeft gesteld, wat mogelijk desastreuze gevolgen zal kunnen
hebben.
Het merkwaardige bij dit alles is, dat voor de hele kwestie van de grond
verdeling in Oost-Sumatra in 1951 reeds een oplossing gevonden was. Bij
een besluit van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, mr. Iskak
Tjokrohadisurjo dezelfde, die nu minister van Economische Zaken is
werd deze aangelegenheid geregeld. Tussen het nemen van een besluit en
de tenuitvoerlegging daarvan wil in Indonesië echter nog wel eens het een
en ander gebeuren.
Het hele probleem dateert eigenlijk
uit de Japanse bezetting. De Japanners
drongen er tijdens de oorlog op aan,
dat de Indonesische landbouwers de
gronden, die voor de oorlog voor de
tabakscultuur gebruikt werden, zou
den occuperen. Deze politiek werd ook
tijdens de revolutietijd nog voortgezet.
En zo kwamen er tal van occupanten
te wonen op de gronden, die juist voor
het verbouwen van tabak zo uitermate
geschikt zijn. Dit was een van de
Advertentie
amsterd,\msf.va.vkt20 te:i„ 11053
Mangelwas 55 ets per kg.
Onder verwijzing naar een liedje van
Speenhof, waarin deze een eervolle uitver
kiezing als volgt motiveert: „Omdat het
herenboertje kranten las, op Cats tracteerd»
en omdat er niemand anders was", achtte
dr. W. G. L. Wieringa het heel goed mo
gelijk dat het laatste motief hem als ver
ontschuldiging kon dienen nu hij, in het
dagelijks leven leraar, uitgenodigd was om
een kunsttentoonstelling te openen.
Als thema voor zijn toespraak had spr.
gekozen de relatie tussen de burger, zoals
hij, en de vaak raadselachtige kunst van nu.
De kunstenaar is de bouwer aan de cultuur,
ook in deze tijd. Er is een aaneenschakeling
van exposities en weinig belangstelling. De
band tussen ons. burgers, en de kunst
wordt losser omdat het publiek en de
kunstenaar elkaar nauwelijks meer ver
staan. De luidruchtigheid van de kleine
minderheid van nieuwlichters schept ook
t.o.v. de overige kunst een reserve bij het
publiek, zoals iedere student moet lijden
Advertentie
reeds vanaf 55 ct. per 10I
Opvouwb. plaktafel en borstels in bruikleen.
OEfJ.CWONjÉSTAAAT 155 —TELEFOON 1166?
Gen. Cronjéstraat 135 - Haarlem - Tel. 11657
De Haarlemse Raad heeft Zaterdagmid
dag gevoetbald tegen Haarlemse jour
nalisten. Een verwarde situatie, die
scheidsrechter Lou Bandy noopte tot
fel gefluit. De journalisten wonnen
met 3—-2.
In de Haarlemse Vleeshal was het gis
teren een gezellige en feestelijke be
doening. Ruim honderd volksdans-lus-
tigen waren daar bijeen om met dans
en zang enkele uren feest te vieren. De
organisatie berustte bjj de Haarlemse
R.K. volksdansgroep „Marijke" en ver
schillende groepen van elders, o.a. uit
Utrecht, Alkmaar, Castrleum en Am
sterdam waren naar de Bloemenstad ge
trokken, om aan dit feest deel te nemen.
Ofschoon de Vleeshal voor de volks
dans geen indrukwekkende capaciteit
bezit, was het aantal deelnemers giste
ren precies genoeg om geen gedrang
rond de pilaren te veroorzaken. Daar
door kon het uitgebreide programma
dansen onder leiding van mej. Turken
burg zonder veel stoornis worden afge
werkt. De dansen voor het merendeel
van Engelse origine, werden ingeleid
met „De Vlinder" en de „Tovercirkel"
en daarna vqlgden nog een dertigtal
dansen, die zwierig werden uitgevoerd.
Ter afwisseling werd er gezongen on
der leiding van Stephan Haug en Blan
che Holzhaus boeide de dansers met
haar voordracht.
Een geslaagd feest, waarmede „Ma
rijke" eer heeft ingelegd.
In de leeftijd van 60 jaar is Zondag te
Haarlem plotseling overleden de heer D. v.
de Weide, die ruim dertig jaar in dienst is
geweest van de N.V. Ripperda te Haarlem,
laatstelijk als bedrijfs-directeur van de N.V.
Vooral in de bouwwereld was hij een zeer
bekende figuur, wiens deskundigheid hoog
werd gewaardeerd.
De bgerafenis is a.s. Woensdagmorgen 10
uur op de Noorderbegraafplaats aan de
Vergierdeweg.
Uit een café in het centrum van de
stad werd in de nacht van Zaterdag op
Zondag een man, op wiens aanwezigheid
niet langer prijs werd gesteld, op
straat gezet. Daar het al tegen twee
uur liep de officiële sluitingstijd
begaven twee politieambtenaren, die
een oogje in het zeil hadden gehouden,
zich ook naar buiten. Vóór het café
hield de man, die tegen zijn zin was
verwijderd, de ambtenaren staande
met de vraag, waarom hij zo ongast
vrij werd behandeld. Uit de duisternis
doemde daarop plotseling een vierde
figuur op, die een agressieve houding
aannam en een der politiemannen „op
de vuist" wilde nemen. De beide be
ambten maakten toen hun overheids
functie bekend, maar wakkerden daar
mee slechts de strijdlust van hun bei
de belagers maar aan. De gummistok
kwam er aan te pas en met assistentie
van enkele burgers gelukte het de
vechtersbazen te overmeesteren en
naar het bureau over te brengen, waar
zij werden ingesloten. Zij legitimeer
den zich als de 29-jarige E. v. d. B„
chauffeur te Haarlem, en de 26-jarige
Haarlemse varensgezel C. G. Er zal
proces-verbaal worden opgemaakt.
Omdat het beoogde resultaat nog niet
is bereikt, zal de voorjaarsbeurs in de
Vishal, die Zaterdagavond 1.1. zou wor
den gesloten, worden verlengd tot en
met hedenavond. Bezoekers kunnen ver
zekerd zijn van een prettige verpozing
in de Vishal.
De burgemeester van Zandvoort zal zijn
eerstvolgend spreekuur houden op Vrijdag
28 Mei van 1012 uur.
De R.K. Sportvereniging „The Zandvoort
boys" houdt op Dinsdag 25 Mei a.s. haar
jaarlijkse algemene vergadering. Onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden. zal
deze plaats vinden in de cantine van het
nieuwe clubhuis in het Kennemer Sport
park.
De uitslagen in de afgelopen week waren:
Vermaat 1—Verlnaat 2 8—2. HSM't Wes
ten 2—4. SVOW—Nederland 0—1, MHSV—
Heermans en Van L 70.
onder de naam student te zijn, omdat en
kelen de grens van de conventie openbaar
hebben overschreden.
Er worden rare dingen geprezen door
kunstkenners en sommige burgers in bun
valse schaamte prijzen mee. De „zwarte
kunstenaar" wordt daardoor gestijfd in zijn
volharding op het verkeerde pad. Volgens
Tolstoj is kunst datgene dat emotie oproept
en gemaakt is om die bepaalde emotie op
te roepen. De serieuze moderne kunstenaar
versobert ih bijkomstigheden om de emotie
zo sterk mogelijk te benadrukken. Wij
snakken ernaar, de weg te leren kennen tot
het begrip van deze kunst. Hoewel de kunst
van nu geen nonsens hoeft te zijn, blijft
humbug mogelijk. Emotie, verwekt door
toevallige vormgeving, kan geen kunst zijn.
Spr. heeft 30 jaar geleden het goed recht
van Kandinsky, Van Doesburgh en v. d
Leek verdedigd.
Of de luidruchtige kunst blijvende waarde
heeft, moet de toekomst leren. Onder de
luidruchtige studenten plegen echter de
meest geniale te schuilen.
Na een overzicht van het geëxposeerde
te hebben gegeven, besloot dr. Wieringa zijn
toespraak door te stellen dat tegenover het
duivels mensenwerk ook mensenwerk van
schoonheid, harmonie en vrede staat.
Voorzitter L. Spierenburg van K.Z.O.D.,
had spr. ingeleid en dankte hem door mevr.
Wieringa een bouquet aan te bieden.
grote problemen, waarmede de Indo
nesische regering na de souvereini-
teitsoverdracht geconfronteerd werd.
Immers, tabak betekent een belangrij
ke deviezenbron en de regering had
er dus wel belang bij, dat de tabaks
cultuur gerehabiliteerd werd. Aan de
andere kant echter ging het niet aan
degenen, die tijdens de bezetting met
toestemming van het toenmalige ge ag
gronden geoccupeerd hadden, daarvan
zonder meer weg te jagen.
Oplossing
Voor dit probleem werd na veel
overleg een oplossing gevonden. Deze
werd bij besluit van de toenmalige
minister van Binnenlandse Zaken, mr.
Iskak Tjokrohadisurjo, op 28 Juni 1951
afgekondigd. Volgens dit besluit kre
gen de tabaksondernemingen in Oost-
Sumatra voor een periode van dertig
jaar 125.000 hectare grond toegewe
zen: de helft van wat zij voor de ior-
log hadden. De andere helft zou ter
beschikking van de landbouwers blij
ven. Daarbij zou de verdeling van
deze gronden nader geregeld worden.
Deze regeling geschiedde Dij besluit
van de toenmalige gouverneur
van Noord-Sumatra, Abdul Hakim,
van 28 September 1951. Dit besluit
werd genomen in overleg met de
inmiddels opgeheven Del;-pianters-
vereniging. Voor de tenuitvoerleg
ging van deze regeling kwam echter
r heel wat kijken. In Augustus 1953
kon gouverneur Abdul Hakim echter
in een interview verklaren, dat van
de 28.000 gezinnen, die als gevolg van
deze regeling zouden moeten verhui
zen waarbij elders grond voor hen
in gereedheid werd gebracht er
reeds 26.000 verplaatst waren. De
zaak was toen dus reeds '.u goed als
bekeken.
Inmiddels was de regering van In
donesië reeds enige malen gewisseld.
Toen mr. Iskak Tjokrohadisurjo zijn
besluit nam, was dr. Sukiman pre
mier. Deze werd in Maart^ 1952 op
gevolgd door mr. Wilopo, die in Juni
1953 zijn ontslag aanbood. Al deze tijd
was Abdul Hakim (een lid van de
Masjumi) echter voortgegaan met de
tenuitvoerlegging van het besluit van
1951.
Oppositie
Onder de legering van Wilopo was
in het parlement echter oppositie
gerezen tegen dit besluit. Daarbij
was het merkwaardige dat deze
oppositie onder meer afkomstig was
Advertentie
De commandant van de voormalige 7 De
cember Divisie, de generaai-majoor b d.
H. J. J. D. Dürst Britt, heeft Vrijdag
avond op een propaganda-bijeenkomst van
de afd. Amsterdam van het Veteranen Le
gioen Nederland een daverende ovatie ge
oogst, toen hij in een redevoering uitriep:
„De eerste politionele actie in Indië werd
helaas stopgezet. Toen hadden we alles nog
kunnen bereiken. Als er ooit een moment
geweest is, dat het leger niet had moeten
gehoorzamen was het op de dag, dat deze
eerste actie moest worden gestaakt".
Nadat het gejuich en het applaus in een
goed bezette zaal waren verstorven, vervolgde
de generaal, die als lid van de raad van
advies van het legioen voor eigen verant
woording zeide te spreken, met de woor
den:
„Het klinkt misschien oproerig en in
strijd met de krijgstucht, maar er staat nog
altijd in de voorschriften, dat militairen
eigen initiatief moeten nemen, wanneer zij
menen, dat men in de hoogste kringen niet
goed is ingelicht. In die tijd zat ik in West-
java, doch als ik bij Djokja had kunnen
komen, dan zou ik er naar toe gegaan zijn.
Ik zeg dit niet, omdat ik de Indonesiërs
hun onafhankelijkheid misgun, maar ik
ben van mening, dat het overdragen van
de souvereiniteit een te snel verloop heeft
gehad met alle nadelige gevolgen van
dien".
Generaal Dürst Britt riep alle voormali
ge Nederlandse militairen, zowel uit de
eerste en tweede wereldoorlog als de na
oorlogse, die in voormalig Nederlands-In-
öië en Korea hun plicht voor Koningin en
vaderland hebben gedaan, zich te vereni
gen in het Veteranen Legioen Nederland,
waarvan thans de vroegere generaal-ma-
Jcor van het K.N.I.L. S. de Waal voorzit
ter is. De voorzittershamer van de raad
van advies wordt gehanteerd door de lui
tenant-admiraal b. d- C. E. L. Helfrich.
„Ons legioen wil duidelijk maken", aldus
generaal Dürst Britt, „dat met Nederlands-
Indië niet alles is verloren, doch dat er
nog overzeese rijksdelen zijn, die pas aan
het begin van hun ontwikkeling staan en
waar ook iets groots verricht kan wor
den".
Na de pauze werden twee films ver
toond: „Soldaten over zee" en de „Karei
Doorman"-film.
van de P. N. I., terwijl -et desbe"
treffende besluit afkomstig was va
het P.N.I.-lid (mr. Iskak) en terwijl op
dat ogenblik ook een lid van
P. N. I. (mr. Wilopo) premier W3S'
Daarbij trad wel duidelijk aan ne
licht, dat in de P. N I. twee stro
mingen bestonden.
De oppositie vond daarbij houvast
een gebeurtenis, die met de onderhavig
kwestie eigenlijk niets te maken ha®
Het incident in Tandjung Morawa.
Tandjung Morawa had een aantal Ctn*
nezen, die clandestien Indonesië waren
binnengekomen, een stuk grond
al clandestien geoccupeerd. Zij w5ev
begonnen dit te bebouwen. Op dit stuk
grond nu wilde de Indonesische over
heid een proeftuin oprichten. De Chine
zen kregen het verzoek of zij maar na a
elders waar grond voor hen in BV
reedheid was gebracht wilden ver
huizen. Dit weigerden zij. Toen overr®f
niet baatte ging het Indonesische be"
stuur over tot krachtiger* maatregelen-
De grond, waarop die Chinezen zaten,
zou met tractoren omgeploegd worden-
Toen hiertoe in April 1953 weri*
overgegaan, boden de Chinezen weer
stand. De politie werd aangevallen*
Daarbij vielen vijf doden. Hierin vonden
de communisten en hun aanverwante
groepen gerede aanleiding om de
nesische regering te verwijten, dat rfl
onmenselijk optrad. Daarbij werd
zaak zo gedraaid, dat het scheen also*
het hier een gevolg betrof van de grond"
verdelingsovereenkomst, waarvan "e
zaak echter geheel los stond. In elk BV
val: de oppositie wist de zaak dusdanig
op te blazen en te verdraaien, dat de
regering-Wilopo in Juni 1952 haar ont
slag aanbood.
Status quo
Op 30 Juli 1953 kwam, nadat verschil
lende pogingen om een kabinet te vor
men gefaald hadden, de regering va»
mr. Ali Sastroamidjojo tot stand. Deze
kondigde op 27 Augustus 1953 de zoge
naamde „standfast" af. Daarbij werd de
verdere tenuitvoerlegging van het pi3®
van mr. Iskak Tjokrohadisurjo van 195*
(hij is zelf overigens in dit kabinet weer
minister) stopgezet. Bepaald werd, dat
noch ondernemers noch landbouwers
nog gronden zouden mogen occuperen-
Een daarvoor in te stellen commissie
zou een nieuw ontwerp voor de grond
verdeling opstellen. Op dat moment had
den de tabaksondernemingen de be
schikking over 90,000 hectare van de
hun beloofde 125.000 hectare.
Na 27 Augustus vonden echter, on
danks de afkondiging van deze status
quo, toch weer occupaties plaats, die
vooral in het begin van dit jaar grote
afmetingen aannamen. Uit Tapanuli-
aan de Westkust van Sumatra, kwamen
drommen lieden, die zich nestelden op
de gronden, die voor de tabakscultuur
ter beschikking waren gesteld, de aan
plant daar in hoofdzaak het tus-
sengewas Djati platbrandden en
begonnen met het verbouwen van rijst
e.d. De overheid verzuimde onmid
dellijk maatregelen tegen deze occu
panten te nemen.
19 Maart j.l. kondigde de gouverneur
van Noord-Sumatra, mr. Amin, die i»
November van het vorige jaar Abdul
Hakim is opgevolgd, een bekendmaking
af, waarin aan deze clandestiene occu
panten werd medegedeeld, dat zij een
week de tijd kregen om te verhuizen.
Daarbij zouden hun verhuiskosten
door de regering gedragen worden en
zouden zij elders voor hen in gereed
heid gebrachte gronden toegewezen
krijgen. Na afloop van deze week zou
het bestuur tegen de betrokkenen, ais
zij dit bevel niet opvolgden, maatrege
len nemen.
26 Maart waren de clandestiene oc
cupanten echter nog niet verhuisd. We»
dienden zij op 5 April een verzoek
om uitstel in: Zij vroegen nog 15 dagen
de tijd. Deze kregen zij. met de mede
deling, dat als zij dan nog niet verhuist»
waren maatregelen genomen zouden
worden.
De premie
Toen ook deze vijftien dagen ver
streken waren, waren de betrokken
landbouwers nog niet verhuisd. Zu
verklaarden zich echter bereid te
verhuizen. Daarbij stelden zij echter
voorwaarden. Het eind van het liedje
was, dat een gemengde commissie ge
vormd werd, om deze verhuizing te
regelen. En de occupanten zitten nog
steeds op de ondernemingsgrond. D®
regering heeft zich nu bereid ver
klaard, als zij verhuizen, hun ver
huiskosten te betalen, hun grond toe
te wijzen en deze met tractoren voor
hen om te ploegen en een bedrag va»
Rp. 150.000.— onder hen te verdelen-
De commissie zal dan de verdere de
tails regelen. In deze commissie heb
ben overigens vier vertegenwoordigen®
van de clandestiene occupanten en dr»
ambtenaren zitting, en haar besluite
zullen bindend zijn....
Al met al mag hier dus wel van ee»
beloning van de clandestiene occupa»
ten gesproken worden. Van een schad
vergoeding voor de ondernemingen, Ww
gronden geoccupeerd en wier aanpla»
verwoest werd. is echter geen sprake.
In dit verband is ook interessant de
verklaring van de ex-minister van Bi»
nenlandse Zaken, mr. Moh. Roem, waar
in hij als zijn overtuiging uitsprak, da
deze occupaties niet door landhonger vei
oorzaakt zijn. maar dat deze georgan
seerd zijn door de communisten, die zic«
ten doel stellen de buitenlandse onder
nemingen in Indonesië het verder wer
ken onmogelijk te maken.
Inmiddels is ook de andere commissie-
de door de regering in Augustus va
bet vorige jaar aangekondigde, gevorm
Dat gebeurde op 10 Maart j.l. Voorz^
ter van deze commissie is resident
bekti Puspanoto. Deze commissie ne
dus tot taak om de grondenkwesties v
vóór 27 Augustus 1953 te regelen Hf
dent Subekti heeft inmiddels reeds v^
klaard, dat de drie maanden, die t
commissie voor haar werk de tija
gekregen, niet voldoende zullen
Verder is over het werk van deze c
missie nog niets gepubliceerd.
Advertentie
voor al uw transporten, klein en 8
Ook naar en van alle plaatsen
