7e en 8e leerjaar moeten
mogelijk geliquideerd
snel
bicaavkn
8
BSmEBF;
Tour II
Braziliaanse folklore
Paters van de H. Geest 50 jaar
in Nederland
Ziekten van de ouderdom
V.G.L.O. op proefscholen een succes
ZO
tttttttllllU"""11
rEeii nieuwe maag
Helicopter voor
luchtreclame
Requiem voor pater
Emanuel Suarez
Electronica in het
dagelijkse leven
ARCHITECT DUDOK WORDT
HEDEN ZEVENTIG JAAR
Volgende maand
huldiging
Mevr. Annie Meijer
overleden
Ü?*JI
rS
Provinciaal J. H. Strick officier O.N.
Aderverkalking veroorzaakt door
complex van factoren
RAPPORT VAN DE K.N.B.T.B.
Haagse firma schaft
nieuw type aan
Bouwheer van Hilversum
Eerste vrouwelijke
kath. Kamerlid
B
INAUGURATIE VAN PROF. WIJERS
DINSDAG 6 JULI 1954
PAGINA 3
In Albertinnm:
Ultrasonische golven bij
de leerlooierij
Jacques Cals
Pater Bouwmans S.V.D.
25 jaar priester
Provinciaal der Nederl.
provincie
DISTRICTSKANTOOR
ST. ELOY
Definitief naar Beverwijk
Ned. immigranten in
Canada verongelukt
-
enS v? tussen Noorse
op de ftij,ederiandse bus
lzriycan- iesnEde zün twee bus~
Onderwijzer veroordeeld
wegens mishandeling
„Zeer afkeurenswaardige
methode"
j^?n}rnissie ad hoc van de Katho-
hVvnrf ederlandse Boeren- en Tuinders-
7-, °nder voorzitterschap van Deken
heeft' ASmulders te Beek-Ubbergen
j J'rapport uitgebracht over het on-
inn Wl~*S het zevende en achtste leer-
war, voor wat betreft zijn aspecten
oor het platteland en zijn invloed op
ontwikkeling van de land- en tuin-
bouw. De commissie heeft het vraag
stuk echter niet beperkt tot de boeren-
jeugd, of tot de vaktechniek, doch zij
heeft het probleem gezien, geprojec
teerd op de gehele plattelandsjeugd.
De commissie, welker bevindingen
door de K.N.B.T.B. zijn overgenomen,
constateert, dat meer dan de helft der
leerlingen na het zesde leerjaar naar
andere onderwijsinrichtingen vertrekt of
de school verlaat na een of meerdere
malen gedoubleerd te hebben. Een an
der aanzienlijk deel blijft bij gebrek
aan beter op de lagere school en maakt
daar het 7e en 8e leerjaar. Een derde
moot kan in een aan de lagere school
gekoppelde V.G.L.O.-afdeling het onder
wijs in het 7e en 8e leerjaar doorma
ken, terwijl enige tienduizenden leer
lingen de afzonderlijke V.G.L.O.-school
doorlopen. De commissie constateert hier
met nadruk, dat de in de lagere school
blijvende 7e en 8e klassers geen ideale
vorming meemaken. Deel uitmakend
Van de lagere school, vormt de 7e en 8e
Advertentie
hebt Unlet nodig dsU morden
begint met BIC AKr AiN. u
maag werkt dan SP0®^9
weer normaal en zonder pyn.
-CACHETS 'AKKER'
smaakloos,
snel. zeker
iimiin
klas veelal een herhaling van de eerste
zes leerjaren; de leerlingen zelf besef
fen niet waarom zij daar twee jaar
moeten blijven; de belangstelling bij
jong en oud voor dit onderwijs is mi-'
niem. Een van onze eerste dringende
conclusies is, aldus het rapport, dat
deze uit de oorlogsgevolgen voortkomen
de wantoestand ten spoedigste geli
quideerd wordt.
Een gezonde ontplooiing van het on
derwijs boven het 6-jarig basisonderwijs
moet snel mogelijk worden. Ook de af
zonderlijke V.G.L.O.-afdeling aan de La
gere School kan de instemming van de
K.N.B.T.B. niet wegdragen.
Minder weliswaar, dan bij de klassen,
zal toch ook hier de band met de La
gere School parten spelen.
De zelfstandige V.G.L.O.-school biedt
naar de mening van de K.N.B.T.B. niet
die oplossing, welke het meest ideaal
geacht moet worden voor de leerling,
die de lagere land- of tuinbouwschool wil
bezoeken.
De K.N.B.T.B. meent, dat het samen
voegen van groepen leerlingen, die het
V.G.L.O. hetzij als een phase, hetzij
als afsluiting van de schoolopleiding
zien, op deze leeftijd zeer bezwaarlijk
is. De eerste groep wordt ongetwijfeld
afgeremd, door de tweede; het komt de
commissie niet verantwoord voor om
terwille van de eindscholing van de
tweede groep, de onder de eerste groep
vallende leerlingen te dwingen dit on
derwijs toch te volgen, terwijl een
juistere onderwijsvorm voor deze groep
zonder meer aan te wijzen valt. Een
bezwaar, dat ongetwijfeld aan een even
tueel verplichte V.G.L.O.-school voor
de boerenjeugd verbonden is, is het be
zwaar van driemaal verandering van
school in twee jaar. Het huidige V.G.
L.O.-onderwijs is voor tal van ouders en
leerlingen dan ook meer een hinderpaal,
die genomen moet worden alvorens een
meer uitgesproken richting gekozen
kan worden, dan een hulpmiddel om
die keuze tot rijping te doen komen. De
V.G.L.O.-school valt daarom dan ook
slechts te zien als een eindschool voor
'ager onderwijs.
Van het voortgezet lager onderwijs
op de proefscholen blijkt de K.N.B.T.B.
een warme voorstander te zijn. Deze
vemiieuwing, aldus het rapport, heeft
grote invloed op de werkzaamheid van
de leerling. Inplaats van een belemme
ring te zijn voor zijn beroepskeuze is
de proefschool gebleken een active-
ringsschool te zijn, die het kind weet te
pakken. Practisch is reeds gebleken,
dat de leerling meer beslist zal kunnen
en durven kiezen: ambacht of land
bouw. De commissie bepleit dan ook
voortzetting en ontplooiing van dit on
derwijs aan de L.L.T.S.
De K.N.B.T.B. concludeert, dat de
8-jarige leerplicht zeer nuttig kan wer
ken, doch deze acht jaren dienen geheel
aan algemeen vormend onderwijs gewijd
te worden. De sociologische omstandig
heden in de land- en tuinbouw eisen
echter na het 6e leerjaar splitsing in ver
schillende schooltypen. De bestaande 7e
en 8e klassen zijn strijdig met de bedoe
ling van de 8-jarige leerplicht. Eerste
voorwaarde van het onderwijs acht de
K N.B.T.B. evenwel, dat het confessio
neel is. Het rapport stelt het levensbe
schouwelijk gefundeerde onderwijs bo
ven een algemeen vormende opleiding
aan een neutrale of andere niet-katho-
lieke landbouwschool, ook al zal dit
vanzelfsprekend problemen oproepen in
gebieden, waar geen katholieke lagere
landbouwscholen kunnen worden ge
sticht. De K.N.B.T.B. geeft in dat geval
uitdrukkelijk de voorkeur aan de katno-
lieke V.G.L.O.-school of zelfs de katho
lieke V.G.L.O.-afdeling boven een anders
georiënteerde niet-katholieke °Ple*"
ding aan een lagere technische school.
(Van een onzer verslaggevers)
Het Haagse luchtreclamebedriif Apm
Ypenburg" heeft bij de Amerikaan^
Hiller-helicopterfabrieken in S ■-
een hefschroefvliegtuig gekocht H f -6
ons land op de eerste 1? ?at ln
zal worden vonr l! plaat,s gebruikt
luchtfotografie en ren 'amedoeleinden,
de helicopter nog voor het h g.ehoopt
de Tour de Prance in haar b-!gln van
WenH°Km met behulp van te heb'
uit t ,e vervoersmiddel 1 uiterst
rioor ^T 8 te doen van dlan de lucht
- or een vpr+i-n rri^ -j. e race, maar
het toêstelVeerstSéén
gegaan. De U.B. 12 „Whirtvie-n„scheep
copter is een vrij nieuw type "?'"heli-
Hiller-fabriek. dat plaats biedt aan de
Personen.
aan
drie
be?nStermor£en 's 'n de kapel van 't Al
door11111 te Nijmegen, voorafgegaan
(Jen de gezongen Lauden van het Do-
Ong j ie, een plechtige H. Requiemmis
'-'gedragen voor de zielerust van de
Meerwaardigste pater Emanuel Suarez,
agister-generaal van de Orde der Domi-
'Canen. In tegenwoordigheid van de
pauselijke Internuntius in Nederland
•Mgr. Paolo Giobbe celebreerde de hoog-
eerw. pater Bonaventura Jansen, provin-
ciaal van de Nederlandse provincie der
Dominicanen, de Requiemmis, geassis
teerd door de paters H. Ruberg en J.
Kools. De plechtigheden werden o.a. bij
gewoond door de rector-magnificus van
de R. k. Universiteit van Nijmegen,
Prof. dr. J. Robbers S.J., verscheidene
geestelijken uit Nijmegen en een groot
aantal ordebroeders.
Aanstaande Donderdag komen in Oxford
r° Ke'eerden bijeen, die zich gespecialiseerd
nebben in de studie van de electronica. Z>3
zullen daar bijzonderheden vernemen over
een aantal nieuwe vindingen, zoals het ge-
uik yan ultrasonische golven (geluidsgol
ven, die voor het menselijk oor niet hoor-
.ykar 2iin) om leder sneller te looien en te
fen"61*' ^r^Parmen met electronische ,ispie"
*uto' macllines v°or het wegen van vee, die
van I?a"sch het juiste gewicht op de romp
Ve^ mer Stempelen-
?lechts UbifEh ,lnstrurnenten, die tot dusver
uruikt atoomonderzoek werden ge-
a^brbóro ii,n nu m tabaksfabrieken de
b6ViVorm en fe.n dat alle sigaretten dezelf-
veïuery in t-ïzelfde gewicht krijgen. Een
*ijn bc-n vai"! die beboet is wegens het
aani-bceft ,",0roden, die niet zwaar genoeg
Scha£t, een electronisch weegtoestel
Het is natuurlijk moeilijk
wat over de op stapel
staande verrichtingen, van
onze jongens te zeggen,
maar ze hébben een kans
Als de Fransen, Belgen, Lu
xemburgers, Duitsers en
Spanjaarden niet harder
rijen hebben ze kans. Maar
dan moet er goed geklom
men worden natuurlijk. Klimmen is,
mag ik wel zeggen, nog belangrijker
dan fietsen. Een goed geklommen Tour
is een gewonnen Tour.
En dan dienen onze jongens natuur
lijk te letten op hun pedaalslag. Die
behoort afwisselend fors, klapwiekend
en strelend te zijn. Enfin, dat weten ze
nog wel van het vorig jaar. Wie niet
behoorlijk kan klapwieken moet een
voudig thuis blijven. Vraag het de Pel
ónze Pel. Dié zal het bevestigen. Laatst
hoorde ik hem nog met tranen in zijn
ogen tegen mijn Woutje zeggen: „Wout
één ding geef ik je nog mee voor ik
je de Pyreneeën indonder: let op je
klapwieken."
Welnu, klimmen en klapwieken. Als
onze jongens dat in het oog houden
zullen ze winnen. Kunnen ze winnen.
En Jan Nolten, hoorde ik gisteren nog
fluisteren, is in ieder geval goed voor
een kwart etappe. Alles bij elkaar ziet
het er dus best uit.
Vandaag wordt de Hilversumse ge-
V>ee,nte-architect W. M. Dudok 70 jaar
ha» waarop voor velen de loop-
.,,I reeds beëindigd is. Voor archi-
nanr J,dok deze tijd, te oordelen
imrL frote activiteit welke hij nog
niet ffoi?Veral ten toon spreidt, nog lang
nm ornen, doch er is wel een reden
carriëra *?.ruSt>lik te werpen op een
.„mi!!®', die steeds zo nauw met de
Gold Medal van de Royal Society of
British Architects Een onderscheiding
welke slechts aan twee andere Neder
landers ten deel viel, namelijk Cuypers
en Berlage.
Op bijna 79-jarige leeftijd is in Rot
terdam overleden mevrouw Annie M. J.
A. Meijer, die in het katholieke leven in
velerlei functies een belangrijke rol heeft
vervuld. Zij was het eerste vrouwelijke
katholieke Tweede-Kamerlid. In de katho
lieke vrouwenbeweging heeft zij jarenlang
een vooraanstaande positie ingenomen,
voorts heeft zij o.m. zitting gehad in de
Rotterdamse gemeenteraad en in de Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland.
Voor haar verdiensten ontving Annie
Meijer van H.M. dfe Koningin haar benoe
ming tot ridder in de Orde van de Ned.
Leeuw. Voor haar hulp aan Belgische kin
deren verwierf zij gedurende de eerste we
reldoorlog de Medaille Reine Elisabeth.
Vanwege haar vele verdiensten voor de
vrouwenbeweging werd zij benoemd tot
erevoorzitster van de R.K. Vrouwenbond.
Te Roermond is op 81-jarige leeftijd
overleden de vader van de minister van
O.. K. en W., de heer Jacques Cals. De
heer Cals was oud-inspecteur van het L.O..
ridder in de orde van de H. Gregorius
de Grote en officier in de orde van Oranje-
Nassau.
Woensdag zal de hoogeerw. pater M.
Bouwmans, provinciaal overste van de
Nederlandse provincie der Missionaris
sen van Steyl (SVD) in het missiehuis
te Teteringen zijn 25 jarig priesterfeest
vieren.
Pater Bouwmans werd geboren te
Oeffeit in 1901. Na als frater enige ja
ren leraar te zijn geweest te Uden ont
ving hjj in 1929 te Teteringen de H.
Priesterwijding. Hem werd de perfec-
tuur over de studenten opgedragen,
eerst te Soesterberg (tot 1936), vervol
gens te Uden en na de gedwongen eva
cuatie van het missiehuis St. Willibrord
(1941), te Veghel waar zijn bewoners
een heenkomen hadden gezocht. In
Veghel werd hp in April 1944 wegens
illegale activiteit door de Duitsers ge
vangen genomen. Een vijftal maanden
bracht hij door in de gevangenissen te
Den Bosch, Utrecht en in het concen
tratiekamp te Amersfoort.
15 September 1944 werd hij vrij
gelaten. Datzelfde jaar ontving hij zijn
benoeming tot rector van het missiecol
lege te Overijse nabij Brussel, ressorte
rend onder de Nederlandse provincie
SVD. Na afloop van zijn ambtsperiode
werd hjj in 1951 tot provinciaal overste
benoemd.
Een van zijn voornaamste zorgen in
de eerste drie jaar van zijn bestuur
gold de heropbouw van het .missiehuis
St. Willibrord in Deurne, dat de plaats
zal innemen van het in 1944 door de
bezetters verwoeste gelijknamige mis
siehuis te Uden. Zijn communiteit die
sinds de oorlog in het moederhuis te
Steyl en later in het scholasticaat te
Teteringen verblijf hield, hoopt zich het
komend najaar te Deurne te gaan ves
tigen. Onder het bestuur van pater
Bouwmans onderging ook het missie
huis St. Jan te Soesterberg een aan
zienlijke uitbreiding en werd te Nijme
gen een nieuw studiehuis geopend: de
villa Sterreschans aan de Sterreschans-
weg, ten behoeve van de universiteits
studenten SVD, toekomstige professoren
en leraren.
Op de 25ste verjaardag van zijn H.
Priesterwijding zal pater provinciaal
Bouwmans in'het missiehuis te Teterin
gen te 9.30 uur een plechtige Hoogmis
opdragen uit dankbaarheid. Receptie zal
worden gehouden van 11.30 tot 12.30,
waarna in besloten kring een huldiging
zal volgen.
Naar wij vernemen, is thans definitief
besloten, dat het districtskantoor van
St. Eloy te Beverwijk wordt gevestigd.
Districtsbestuurder N. Sijm zal te Be
verwijk gaan wonen.
De voorkeur voor Beverwijk boven
Haarlem is een gevolg van het feit, dat
de metaalindustrie te Beverwijk en om
geving een zodanige omvang heeft ge
kregen, dat het belangrijk is, dat de
districtsbestuurder zich in het centrum
van dit industriegebied vestigt.
Tot oprichting van het nieuwe dis
trictskantoor is onlangs besloten door
het hoofdbestuur van de R.K. Metaal-
bewerkersbond St. Eloy.
Drie Nederlandse immigranten zijn
3 Juli bij een botsing tussen twee
auto's op de hoofdweg van Edmonton
naar Calgary, in de buurt van Niski,
25 km. ten Zuiden van Edmonton, om
het leven gekomen. Het zijn: mevr.
Grijzen, haar zes-jarige zoontje Hen
drik en drie-jarige dochtertje Mathilde.
De heer J. W. A. Grijzen liep ernstige
verwondingen aan de heup op en lijdt
aan een shock. Zijn toestand wordt
echter góed genoemd.
De bestuurder van de andere auto,
een Canadees, vond eveneens de dood.
Geen der beide auto's reed met een
buitensporig grote snelheid. De oor
zaak van het ongeluk is nog niet vast
gesteld.
(Van onze verslaggever)
Het is eigenlijk begonnen in Miecio
Askanasy's boekwinkel annex kunsthan
del in Rio de Janeiro. Daar repeteerde
in 1949 onder leiding van Haroldo Costa
een groep dansers, die later de kern
zou vormen van het „Teatro FolcloTico
Brasileiro", dat thans de wereld door
trekt om in zang, muziek en dans de
volkskunst van Brazilië op het toneel
te brengen. En met groot succes. Miecio
Askanasy, die zijn boekwinkel heeft
verkochi. en thans de groep leidt, heeft
er een en ander van verteld. Eigenlijk
behoefde hij niet veel te vertellen, de
st»pels krantenknipsels die hij mee
bracht spraken voor zich zelf. En hoe-
j
wel de Hollandse nuchterheid altijd nog
laat zeggen „we zullen wel zien", doet
het toch wel iets te lezen dat in Lon
den, ja in Londen, om neg niet te spre
ken van het publiek in Portugal en
Frankrijk, de toeschouwers van galerij
tot loge in een soort extase geraakten
door hetgeen het „Teatro" op de plan
ken zette.
De Braziliaanse folklore is geba
seerd op het rhythme, het Afrikaanse
rhythme, dat zowel in de religieuze als
in de profane manifestaties de toon
aangeeft. Religie en carnaval zijn de
twee belangrijke inspiratiebronnen
voor de Braziliaanse volkskunst. Men
kent in Brazilië een typische mixture
van bijgeloof en
Christendom, men
danst en zingt b.v.
op het kerkplein
voor een of andere
Afrikaanse godheid
om daarmee een
van onze Heiligen
te eren. Anderzijds
is er het carnaval,
vooral dat van Rio
de Janeiro, dat een
evenement vormt
waar zich geduren
de het gehele jaar
alle aandacht op
concentreert. Het
carnaval dat telkens
een stroom van
nieuwe sambamelo
dieën voortbrengt.
Zowel van het reli
gieuze als van het
carnavaleske aspect
van het Braziliaan-
Se volksleven zal
het „Teatro" in zijn
show „Brasiliana",
die van Woensdag
af in het Amster
damse Carré ge
huisvest zal zijn. zo
het een en ander
laten zien. Onder
leiding van de diri
gent José Siqueira,
die in 't Braziliaan
se muziekleven een
belangrijke plaats
inneemt en hier o.a.
de première van zijn
compositie „Xangö"
zal geven en met
medewerking van
de vele danseressen,
dansers, musici en
zangers, die de
groep telt.
In Weert is Maandag het feit her
dacht, dat de paters van de H. Geest
zich vijftig jaar geleden in ons land
vestigden. Weert was de plaats waar
zij hun arbeid begonnen. Evenredig
met de uitbouw van het missie-semi
narie begonnen in 1904 in een
bouwvallig hotelletje aan de Beek
straat en thans ondergebracht in een
ruim gebouwencomplex aan het Mo-
lenveld breidde de Nederlandse
provincie zich uit. Dit zei de hoog
eerw. pater J. H. Strick, provinciaal
van de paters van de H. Geest, in zijn
herdenkingsrede.
De Franse pater Sebire stichtte met
twaalf studenten het eerste klooser in
Nederland, dat onder leiding van overste
Brunet een hechte basis werd voor de
Nederlandse provincie. Op haar beurt
is deze provincie een steunpilaar ge
worden van de congregatie van de pa
ters van de H. Geest, aan wie zij in een
halve eeuw 357 paters en 157 broeders
schonk, van wie 281 paters en 65 broe
ders verspreid over 22 missiegebieden
werkzaam zijn. Bijzonder verheugend
noemde de provinciaal het feit, dat drie
missiegebieden speciaal voor de Neder
landse paters bestemd zijn, n.l. Bago-
moyo onder leiding van mgr. B. Hil-
radiostad
verweven is geweest. Zijn
pen en jy p- afkomstig uit Noor-
otsirig gekomen ePand, met elkaar in
jen fiie veriiet 'Joen de Noorse wagen
sedeelte ginc. y.™ naar het linker weg-
Jan beide bu\?en rf?hMende inzittenden
uingen 0p mI, bePen lichte verwon-
meuwendiik l r?Ul" Van der W. uit
Voertuigen w Ia'c een arm. De beide
De '"arden zwaar beschadigd.
TPvpntio.i •c.vveven —j-
zeventigste verjaardag zal niet vandaag
doen eerst op 5 Augustus officieel wor
den gevierd in het gemeentehuis, waar
„r„ü ect> zoals men weet, dan het
eerste exemplaar aangeboden zal krij
gen van een boekwerk, dat geheel zal
?,ewijd aan zijn scheppingen zowel
te Hilversum als verder in binnen- en
buitenland.
W. M. Dudok werd 6 Juli 1884 te
Amsterdam geboren. Hij was een zoon
van de toonkunstenaar J. C. Dudok en
werd aanvankelijk bestemd voor een
militaire loopbaan. HU doorliep de vijf
jarige H.B.S. in de hoofdstad en be
zocht vervolgens de Kadettenschool te
Alkmaar en de KoninklUke Militaire
Academie te Breda. Als tweede luite
nant deed hq zUn intrede in het onder
deel Genie. In de rang van kapitein
verliet hü in 1913 de militaire dienst.
rf.'J de gemeentewerken in Leiden trad
mj als ingenieur in functie; twee jaar
later nam hü de leiding van de ge
meentewerken in Hilversum over. Een
jonge gemeente, in de jaren na de eer
ste wereldoorlog bruisend van energie,
met een snel stügend bevolkingsgetal
en een grote vraag naar woningen en
representatieve gebouwen. Op Hilver
sum heeft architect Dudok voor immer
zijn stempel gezet. In plaats van een
karakterloze ,,boom-town", zoals er ook
in ons vaderland vele zUn aan te wü-
n heeft hij de gemeente verrükt met
onntal openbare gebouwen, welke
_1 Alr, /I rv 1.' nnnnr* nnTVii/4/lol
J Ïoek"zowel als de kenner onmiddel-
d® T„„ffen door originaliteit, harmonie
U Jinnumentaliteit. Het raadhuis spant
en vtlnpn' en buitenland de kroon in
voor b.mn digheden van Hilversum,
a® h6Haarnaast staan nog vele scholen
doch daarn uwen en met te verge_
en andere g-d sWoningen, die de bp-
ten de arbei verdienen. In 1927
zondere aand ,Qk benoemd tot ge
werd de heer wejke functie hü nog
meente-arcnitec activiteit bleef
steeds hekleedt. radiogemeente
echter met tot d J kwamen er ont-
beperkt. ReSe!F)ah°nd voor bouwwer-
werpen van jm" Nederland,
ken in en ook buite ooriog bouwde
In de jaren voor de 00^ K yan de
hü onder meer het g te Rot.
„Bijenkorf" aan de goo m Wester.
terdam, het „Columba Nederlandse
veld, het tehuis voor d®h^sitaire te
studenten m d.e C'^ t Schiedam,
Parijs, de H.A.V.-Bank Batavia,
het Van Heutzmonument te Hü_
In 1936 maakte de ^ouwhee^^
bioscooptheater a-
daar. Vlak voor de oorlog kwa™ te
ontwerp voor de nieuwe schouwburg ie
Utrecht gereed. Tijdens de oorlog n
de heer Dudok zich vooral beziggehou
den met het ontwerp van de reorgani
satie van het oude centrum van Hilver
sum, dat onder de naam Kernplan werd
gepubliceerd.
In 1935 werd hü vereerd met de Royal I te voeren.
9
Vervoerde T afkomstig uit Oslo,
°P Weg n gezelschap jongelui, dat
bus was int ??*ar Parijs- De Nederlandse
Eezelsohaj. Utrecht vertrokken om een
enimno p Van de Nederlandse Reisver-
dat njpp3®1- Oostenrijk te brengen. Na
zetten h»hT bussen gecharterd waren,
Alleen g<LzelschaPPen de reis voort.
WoonnlaTtcVt' der w- is naar haar
woonplaats teruggebracht.
(Van onze universitaire correspondent)
De onlangs genoemde hoogleraar in de
Pathologische Anatomie aan de R.K.
Universiteit te Nümegen, dr. H. J. G.
Wijers. zelf reeds niet meer zo jong
zijnde, hield Maandagmiddag zijn maiden
speecl» over „Enkele problemen der
Gerontologie".
Dit is een nieuw specialisme, voort
gekomen uit het feit, dat door de ont
dekkingen der twintigste eeuw, door de
preventie en de behandelingsmethoden
van allerlei ziekten, de gemiddelde le
vensduur der mensen, zoals de statis
tieken uitwijzen, nog steeds stijgt. Het
aantal oudere mensen neemt relatief be-
langrük toe en zo is, niet alleen medisch
maar ook sociaal gezien, een belangrijk
probleem ontstaan, n.l. hoe deze groep
oudere mensen in de beste conditie te
houden. De gerontologie nu, houdt zich
bezig met de bestudering van de ver
anderingen en ziekten, die met de ouder
dom samenhangen of in hoofdzaak by
ouderen gevonden worden.
Nu zijn er drie factoren, die de
levensduur en de levensvreugde van
oudere mensen in grote mate kunnen
beïnvloeden, n.l. het essentiële ver
ouderen, de gezwelvorming en de
arteriosclerose of aderverkalking.
De beide eerste factoren wilde de
nieuw benoemde patholoog-anatoom
slechts oppervlakkig behandelen, om
daarna uitvoeriger in te gaan op de
arteriosclerose.
Ten aanzien van de kankergezwclvor-
ming merkte prof. Wijers op, dat een
behandelingsschema beter vastgesteld en
uitgevoerd kan worden, naarmate het
gezwel vroeger gediagnosticeerd wordt
Door vele onderzoekers wordt overwo
gen, of niet by iedereen boven een ze
kere leeftijd op bepaalde tüden een on
derzoek- gewenst is naar het bestaan
van een tumor. Naast andere onderzoe
kingsmethoden zou daarvoor de cytolo-
gische diagnostiek, volgens prof. Wyers,
de meest eenvoudige zijn. Dit is een
methode om de kankerdiagnose te stel
len door onderzoek van cellen, die van
dat gezwel afkomstig zijn.
Voor een groot deel wordt echter de
pathologie van de ouderdom beheerst
door de toestand van het vaatstelsel en
de ziekten daarvan, van welke de ar
teriosclerose in de Nederlandse be
naming aderverkalking, al is er vaak
geen kalkafzetting in de zieke vaten
aanwezig wel de belangrijkste is.
Immers tweederde van de doodsoorza
ken by oudere mensen is hiertoe terug
De afwijking is vroeger als een on
vermijdelijk ouderdomsverschijnsel op
gevat; maar het feit, dat ze regelmatig
bij oudere personen wordt aangetroffen
behoeft er niet op te wijzen, dat er op'
oudere leeftijd een bepaalde dispositie
voor bestaat. Wat wij samenvatten on
der de naam arteriosclerose zal waar
schijnlijk blijken samengesteld te ziin
uit verschillende pathologische proces
sen, zodat over het ontstaan allerlei
theorieën kunnen worden overwogen.
Het hart staat daarbij in het middelpunt
der belangstelling. In het hart zijn weer
speciale gedeelten der slagaderen ge-
praedisponeerd voor arteriosclerose
zoals b.v. de eerste afdelende tak van
de linkerslagader. Deze arteriosclerose
komt vooral voor by mannen met ver
antwoordelijk en ingespannen werk en
wordt in Amerika wel eens aangeduid
als „manager disease" en in samenhang
gebracht met de „stress", waaronder
deze mannen hun leven leiden. Het is
mogelyk, dat deze voorkeur voor mana
gers helemaal niets met hun verant-
woordelyk en eventueel emotioneel leven
te maken heeft, maar met de speciale
levensgewoonten van deze mensen. Zy
leiden veelal een zittend leven en daar
bij kan een incidentele lichaamsinspan
ning eerder tot bloeddrukverhoging lei
den dan by mensen, die door continue
lichaamsinspanning een betere aanpas
sing hebben en niet zo heftig met een
belangrijke bloeddrukverhoging reage
ren.
Wat de vergiften betreft, wordt de
nicotine wel als bevorderend genoemd,
maar prof. Wijers kent geen experimen
ten, die dat bevestigen. De invloed van
veel sigaretten roken is bij clinici be
kend in verband met hartbezwaren,
vooral van angineuze aard. Of nicotine
ook invloed heeft op het ontstaan van
arteriosclerose, is niet bekend. Ook
alcohol werd vroeger een bevorderende
werking toegeschreven, maar dat is on
juist gebleken. Er zijn zelfs onderzoe
kers, die er een preventieve of gene
zende werking aan toeschrijven.
De invloed- van een diëet is bij deze
ziekte, waar zeer veel ander factoren
mede een rol spelen, uiterst moeilyk
vast te stellen. Zwaarlijvigheid en deze
ziekte komen vaak gecombineerd voor,
maar een zeker bewijs, dat algemene
overvoeding tot arteriosclerose leidt,
bestaat niet. Ieder patholoog-anatoom
wordt immers niet zelden getroffen
door een gaaf vaatstelsel bij dergelijke
mensen. Van de andere kant komt bij
volkeren in het Oosten, die aan de rand
Pror. Dr. M. H. J. G. Wijers, door de St. Radboudstichting benoemd tot
hoogleraar in de pathologische anatomie aan de R.K. Universiteit te Nij
megen, heeft op Maandag 5 Juli met een inaugurele rede in de aula van de
Universiteit zijn ambt aanvaard. Prof. Wijers (links) werd allereerst ge
feliciteerd door de Rector-Magnificus van de R.K. Universiteit, prof dr.
J. H, Robbers.
van de hongersnood leven, arterioscle
rose veel geringer voor; ze neemt daar
entegen toe, wanneer de voeding van
deze volkeren rijkelyk wordt. In de
oorlog met zijn sterke voedselbeper-
king werd in Rotterdam een aanmerke
lijke daling waargenomen van hart-
infracten, vooral tüdens de honger
winter.
Een zekere aanduiding, dat overvoe
ding of rijkelyke voeding de arterioscle
rose kan bevorderen, ligt in deze erva
ringen toch opgesloten. Maar de gege
vens over de invloed van de voeding
op de arteriosclerose bieden nog te
weinig gefundeerde zekerheid om een
diëet te geven, dat preventief of ge
nezend zou kunnen werken. Voor de
oudere leeftijd lijkt een zekere beper
king wel wenselijk, maar hoever men
daarbij zou moeten gaan en tot welke
voedingsstoffen die beperking zich zou
moeten uitstrekken, is by onze geringe
kennis niet met zekerheid vast te
stellen.
Aan het slot van zijn rede constateer
de prof. Wijers, dat men in Nederland
een tijdlang op research-gebied achter
gebleven is, grotendeels, omdat de uit
breiding van het wetenschappelijk per
soneel aan de universiteiten geen gelij
ke tred hield met de toename van het
aantal studenten en het routinewerk
Prof. Wijers oordeelde het nóch voor het
onderwijs, nóch voor de standing der
universiteiten gewenst dat er een si
tuatie ontstaat, waarin gemakkelijker
in de industrie-laboratoria dan aan de
universiteiten belangrijk research-werk
kan worden verricht.
Hoewel de overheid een open oog
voor deze situatie blijkt te hebben, kan
er niet genoeg op gewezen worden, dat
zowel de omvang der wetenschappelijke
staven vergroot, als de honorering van
het wetenschappelijk personeel verbe
terd behoort te worden.
Na deze rede kwamen velen de pas
benoemde hoogleraar in de senaatska
mer der Universiteit hunne gelukwen
sen aanbieden.
horst; Doumé o.l.v. mgr. J. Teernstra
en Tèfé o.l.v. mgr. J. de Lange. Spoedig
zal dit aantal van drie Nederlandse bis
schoppen van de paters van de H. Geest
met twee toenemen, wanneer mgr. B.
Hilhorst een Nederlandse opvolger zal
hebben gekregen en de Nederlandse
provincie een vierde missiegebied zal
krijgen toegewezen, dat door een Neder
landse bisschop zal worden bestuurd.
Hoezeer heel Nederland het door pa
ter Strick geschetste werk van de paters
van de H. Geest weet te waarderen,
bleek tijdens de feestvergadering Maan
dagmorgen, toen mgr. dr. G. Lemmens,
bisschop van Roermond, burgemeester
H. A. C. M. v. Grunsven van Weert. mr.
Bosch ridder van Rosenthal, burgemees
ter van Rhenen en mr. Stan Smeets,
voorzitter van het feestcomité, de pa
ters van de H. Geest voor hun werk
dankten en huldigden. De meeste spre
kers lieten het niet bij woorden alleen,
maar boden de jubilerende paters waar
devolle geschenken aan.
Het meest waardeerden de feest
vierende paters wel de mededeling
van de burgemeester van Rhenen, dat
het Koningin Juliana behaagd heeft
pater provinciaal, de hoogeerw. heer
J. H. Strick, te benoemen tot officier
in de Orde van Oranje Nassau.
Evenzeer waardeerden de paters de
sympathieke woorden van de burge
meester van Rhenen, die, hoewel pro
testant. verklaarde grote waardering te
hebben voor de paters van de H. Geest,
die in zijn gemeente met zijn persoon
lijke medewerking hun provincialaat
konden vestigen. De burgemeester van
Weert vertolkte .de waardering van het
stadsbestuur van Weert voor het werk
van de paters door hen een standbeeld
van pater Libermann aan te bieden. Mr.
Stan Smeets bood als tolk van de bur
gerij f 3.000 aan voor een nieuw hoog
altaar, te plaatsen in de kapel.
Student Paul Cuypers zei het namens
de 190 klein-seminaristen met nieuwe
overgordijnen voor de eetzaal, oud
student mr. J. Wijn namens de oud
studenten met een gebrandschilderd
raam, te vervaardigen door pastoor J.
Adams en directeur Moors van het bis
schoppelijk college van Weert met een
loper voor de kapel.
De dank voor al deze goede gaven
zong het missieseminarie uit in een
magnifiek „Looft de Heer" van pater
H. Berkers C.S.Sp., die met zijn koor
de stijlvolle feestvergadering prachtig
muzikaal omlijstte.
Op nog grootser wijze dan tijdens de
feestvergadering bleek de waardering
voor de paters van de H. Geest bij de
recepties, waarop afgevaardigden van
heel de Weertse bevolking verschenen.
's Morgens was er een pontificale
Hoogmis opgedragen door mgr. dr. G.
Lemmens. Deze Mis werd tevens bijge
woond door mr. dr. F. Houben, commis
saris van de Koningin in Limburg, mgr.
de Lange, bisschop van Tèfé en dr.
L. Vogel, als vertegenwoordiger van de
generaal.
Voor de Utrechtse politierechter
heeft zich Maandagmiddag de hoofdon-
derwüzer J. H. B. V. uit Montfoort
moeten verantwoorden wegens mishan
deling van een leerling. Een van zün
leerlingen deelde mede, dat de 13-jarige
Zieltjens op de knieën voor de klas
moest plaats nemen, omdat hü zün le§
niet kende. Hij moest de handen om-
hqog gestrekt houden en telkens als hy
ze liet zakken kreeg hy van de onder
wijzer met een stok een klap.
De officier van Justitie zei in zyn
requisitoir te kunnen begrypen dat de
vader van Zieltjens aangifte had ge
daan toen de jongen was flauw gevallen.
Hij noemde het een buitengewoon af
keurenswaardige methode om kinderen
tucht te leren. Hy eiste een voorwaar-
delyke gevangenisstraf van twee weken
met een proeftyd van 3 jaar, alsmede
een geldboete van 40 of 20 dagen hech
tenis.
Het vonnis van de politierechter
luidde conform.
