De bom van
TIEN JAAR GELEDEN MISLUKTE
DE AANSLAG OP ADOLF HITLER
De wraak der Nazi's overtrof die van
„de nacht der lange messen
„Ik ook!
Beek en Gördeler trachtten
tevergeefs de Duitse catastrofe
te verhinderen
Hongarije nu slachtoffer
van de overstromingen
Oranje" partij valt „blauwe
schepen in het Kanaal aan
de GEHEIMZINNIGE
RESA-HILVERSUM
De wereld helpt Oostenrijk
Vermindert België
divisie-aantal?
Ramp brengt verbroedering
NATO-vlootoefening begonnen
ZATERDAG 17 JULI 1954
PAGINA 9
(Van onze redacteur)
Donderdagmiddag 20 Uuli 1944 om half één
begon in Hitler's hoofdkwartier in Oost-
Pruisen een z.g. Lagebesprechung. Het was
een hete zomerdag. Men verwachtte in de loop
van de middag een bezoek van Mussolini. Ge
woonlijk werd de Lagebesprechung in een be
tonnen bunker gehouden, maar omdat daar nu
reparatiewerkzaamheden werden uitgevoerd,
kwamen Hitier en enkele medewerkers van zijn
staf ditmaal bijeen in de „Gastebaracke", een
houten gebouw. Ongeveer vijf minuten na het
begin van de conferentie kwam de chef van de
generale staf van de opperbevelhebber der
territoriale troepen binnen, kolonel Claus Schenk
Graf von Stauffenberg. Zijn plaats was aan een
lange tafel onmiddellijk rechts van Hitier. Stauf
fenberg werd geraadpleegd als deskundige in
kwesties betreffende de aanvulling van troe
penonderdelen, die beneden de sterkte waren
geraakt. In een actentas bewaarde hij zijn ge
gevens, maar ook een tijdbom. Slechts tien mi
nuten duurde de bespreking over de aanvul
lingen. Stauffenberg ruimde zijn papieren op en
stelde tevens het ontstekingsmechanisme van
de bom in werking. Vervolgens plaatste hij zijn
tas tegen de tafelpoot tussen zijn stoel en die
van Hitier en verliet de conferentiezaal. Nauwe
lijks had hij de deur achter zich gesloten, of
Hitier stond op en liep naar de andere muur,
waar een grote landkaart hing. Uit de zak van
zijn uniformjas haalde de Führer de bril te voor
schijn, waarmee hij nooit gefotografeerd mocht
worden, en poogde met zijn bijziende ogen de
geheimen van het oleaatpapier te ontsluieren.
Op dat ogenblik explodeerde met een dave
rende knal de tijdbom van Stauffenberg. Dat
was de aanslag, die de Duitse dictator nauwe
lijks letsel toebracht, maar die later aan 4890j
mensen het leven zou kosten, die behandeld is
in tientallen publicaties, maar die in de zes dik
ke delen van Churchill's mémoires niet meer
dan welgeteld, dertien regels beslaat.
ONDERWIJZERSEXAMEN
Bloedbad
Bezuiniging van
85 millioen gulden
Een Nederl. speurdersroman
i
N
Kort voor de oorlog ging een van de
samenzweerders, Fabian von Schla-
brendorff, naar Engeland om daar te
vertellen, dat een oorlog tegen Polen
voor de deur stond. Zijn mededelin
gen werden doorgegeven aan de
Britse minister van Buitenlandse Za
ken, Lord Halifax, en hij had zelf
een onderhoud met Winston Churchill
op diens buitenverblijf. „Ik ben geen
nazi", zo leidde Von Schlabrendorff
zichzelf in, „maar een goed patriot."
Er trok een grijns over het brede ge-
zich van Churchil, toen hij zei:
„Ik ook."
i
Ludwig Beek, de voormalige stafchef
fan het Duitse leger, die als „Reichs
verweser" na de putsch een militaire dic
tatuur zou leiden.
Het verzet tegen Hitier en tegen het
hationaal-socialisme is niet ontstaan
Van de ene dag op de andere. Al jaren
lang werd er geconspireerd door een
betrekkelijk klein aantal losstaande fi
guren. Generaal Ludwig Beek, voorma
lig stafschef van het Duise leger, en dr.
Karl Gördeler, voormalig „Oberbürger-
meister" van Leipzig} gaven er de toon
aan. uirich von Hassel, voormalig am-
bassadeur in Home, de Pruisische mi-
en veldmaarschalk' Johannes P°PitZ'
hoorden ve/der Von Witzleben be-
Admiraal ni de samenzweerders.
heime dienst van'hU^ Vai\f ge;
zijn autoriteit de h ,leger' dekle T®!
complot van rrü„ deelname aan het
ter; Hans von ?ls generaal Os-
brück; twee EeS5"' JuS!US r
seph Wirmer en Claus® T? u n
Broer van Cia,l ^laus Bonnhoeffer. n
Rnnnhneffer hL Predikant Dietrich
Bonnnoetier, had enige tijd gewerkt
in de Duitse gemeente in Londen en
hij was in 1942 in staat, met medewer
king van Canaris, naar Zweden te rei
zen om daar de bisschop van Chiches-
ter op de hoogte te stellen van de voor
nemens van Beek en Gördeler.
De chefstaf van de Duitse territoriale
troepen, generaal Olbricht, en generaal
Henning von Tresckow, verbonden aan
Pe staf van de Centrale Legergroep
®3n het Oostfront, namen eveneens ac-
ef deel aan de complotten.
Buitendien waren er nog twee groe
pen, met wie een nauwe samenwerking
bestond. De eerste was de „Kreisauer
loreis", die zijn naam ontleende aan
®en landgoed in Opper-Silezië, waar de
leden veelvuldig bijeen kwamen. Graf
Helmuth von Moltke en Graf Peter
zorek von Wartenburg waren er de
voornaamste leiders, ofschoon ook de
hamen van pater Delp, een Jezuïet uit
^lunchen, en Eugen Gerstenmaier, de
Lutherse predikant, die later zitting
kreeg in de CDU-fractie van de West-
Lu itse Bondsdag, genoemd mogen wor
sen. De „Kreisauer Kreis" stond sterk
onder invloed van Christelijk-socialis-
Psch theorieën.
De tweede groep recruteerde zijn le
ven voornamelijk uit vakbondskringen.
Julius Leber, voormalig socialistisch af-
pvaardigde in de Rijksdag, Wilhelm
ireuschner, voormalig leider van de Vrije
Lüitse Vakbond, en Jakob Kaiser, oud-
°orzitter van het Katholiek Vakverbond
en thans lid van Adenauer's kabinet,
hadden hier de leiding.
Reichsverweser
Ten tijde van de aanslag was men
het er vrijwel over eens geworden, dat
Beek onmiddellijk na de staatsgreep
eniee tijd als „Reichsverweser" een mi
litaire dictatuur zou uitoefenen. Von
Witzleben zou opperbevelhebber van de
land- zee- en luchtmacht worden. Zo
dra de junta zijn taak had vervuld, zou
not hurcerlijk bestuur in volle omvang
worden hersteld, wellicht reeds na drie
maanden. Dr. Gördeler was voorbestemd
tot rijkskanselier, Wilhelm Leuschner
zou zijn plaatsvervanger worden.
Ais men nu nog de regeringsverkla
ring leest, die dr. Gördeler begin 1944
heeft opgesteld, wordt men getroffen
door de academische toon, waarin ge
sproken wordt over het herstel van
„recht en waarheid" en over de zware
financiële lasten, die het nationaal-so-
cialistische avontuur aan Duitsland
heeft opgelegd. Nergens blijkt in dat
stuk enig besef van collectieve schuld
jegens de andere landen van Europa.
Nergens ook wordt er gesproken over
de onvoorwaardelijke capitulatie, die
door de geallieerden als voorwaarde
tot beëindiging van de oorlog was ge
steld.
Gördeler en Beek beschouwden het
nationaal-socialisme stellig als een
ramp, maar dan als een nationale
ramp! Hun samenzwering wa? be
doeld als een poging om Duitsland te
behoeden voor een totale vernede
ring. Men hoopte zijn oogmerken te
bereiken, nog voordat het Rode leger
de Duitse grenzeft onaangenaam dicht
zou zijn genaderd en voordat de Wes
telijke geallieerden hun invasie had
den uitgevoerd. Men bracht zichzelf
in de waan, dat bet nog mogelijk was
met Engeland, Amerika en Rusland
te onderhandelen op basis van gelijk
heid, en de vraag mag gesteld wor
den, of dit Duitse complot, zelfs al
ware het tactisch geslaagd, niet in
strategisch opzicht tot mislukking was
gedoemd.
Maar zelfs dat tactische succes bleef
de samenzweerders onthouden. Wel
vonden enkele medewerkers van Hitier
de dood, maar de Führer zelf bleef in
leven. Men zegt dat zijn trommelvliezen
werden beschadigd en dat ook zijn
rechterarm was verlamd; verder bleef
de schade beperkt tot een gescheurde
broekspijp en enkele onbetekenende
brand- en schaafwonden. „Ik beschouw
dit als een bevestiging van de taak, die
mij dopr de Voorzienigheid is opge
legd", zo klonk nog diezelfde avond de
hese stem van Hitier voor de Duitse
radio.
Maskers af
Maar Stauffenberg was alleen afge
gaan op de knal en op het eerste
bloed, dat er vloeide. In de stellige
mening, dat Hitier dood was, spoedde
««WA "OW,
da, ®e'e9enbeid van de tiende verjaar-
post Tn de 20 JuH~Putsch hebben de
erÜen van West-Berlijn bovenstaande
postzegel uitgegeven.
Een jeugdfoto van Von Stauffenberg
hy zich naar Berlijn, waar de samen
zweerders het masker afwierpen. De
opperbevelhebber van de territoriale
troepen, generaal Fromm, werd op het
bureau van de generale staf in de
Bendlerstrasse gevangen genomen en
de door Hitier ontslagen generaal
Höppner nam zijn plaats in. Beek en
Von Witzleben namen de leiding van de
staatsgreep, maar het ongeluk achter
volgde hen.
De commandant van de verbindings
dienst, generaal Fellgiebel, had beloofd
de centrale van Hitler's hoofdkwartier
te vernietigen, maar om onbekende
oorzaak kwam hij die belofte niet na.
De bezetting van Berlijn door de
samenzweerders was in volle gang, toen
twee jonge nazi-officieren, luitenant
Hagen en majoor Remer, het initiatief
namen veldmaarschalk Keitel op te bel
len. Deze verzekerde hun, dat, de
Führer nog in leven was en om dat te
bewijzen kwam Hitier zelf aan de tele
foon. Hij benoemde Hagen onmiddellijk
tot kolonel en droeg hem op de revolte
neer te slaan in afwachting van de
komst van Himmler.
Onmiddellijk veranderde het toneel.
Generaal Fromm werd bevrijd en op
zijn beurt arresteerde hij nu Beek,
Stauffenberg, Olbricht, Mertz von
Quirnheim. Haeften, Höppner en enkele
anderen. Behalve Höppner, die er de
voorkeur aan gaf voor een rechtbank
te verschijnen, en Beck, die zichzelf
een kogel door de slapen joeg, werd
het hele gezelschap nog diezelfde avond
gefusilleerd.
Alleen in West-Europa hadden de
samenzweerders succes. De comman
dant van Parijs, generaal Von Stülp-
nagel, de stafchef van Rommel's Leger
groep B, generaal Speidel en eigenlijk
ook Rommel zelf waren het geheel
eens met de idee van een staatsgreep.
Advertentie
De kortste er voordeligste opleiding:
(Bekende Schriftelijke Cursus)
Rommel was door dr. Strölin, „Ober-
bürgermeister" van Stuttgart, in con
tact gekomen met de groep Beek
Gördeler. Nog op 15 Juli 1944 stuurde
hij Hitier een soort telegrafisch ultima
tum. waarin hij te kennen gaf, dat de
geallieerde invasielegers binnen twee of
drie weken door de Duitse linies zouden
breken. Hij eindigde zijn boodschap al
dus'
„Die Truppe kampft allerorts hel-
denmütig, jedoch der ungleiche
Kampf neigt dem Ende entgegen. Ich
musz Sie bitten, die Folgerungen aus
dieser Lage unverzüglich zu ziehen.
Ich fühle mich verpflichtet, als Ober-
befehlshaber der Heeresgruppe, dies
klar auszusprechen. w.g. Rommel,
Feldmarschall".
Tegen zijn stafchef, generaal Speidel,
zei hij; „Nu heb ik Hitier zijn laatste
kans gegeven. Als hij geen consequen
ties trekt, zullen wij handelen". De
„woestijnvos" werd echter tijdens een
autorit door geallieerde jachtvliegtuigen
beschoten en op de twintigste Juli lag
hij bewusteloos in een ziekenhuis. Von
Stülpnagel en Speidel werkten volledig
met de samenzweerders mee en nog
diezelfde avond was het leger in Parijs
de baas over SS en partij.
Maar veldmaarschalk Von Kluge, de
bevelhebber van het Westfront, die al
sinds 1942 op de hoogte was van de
samenzwering, durfde op hef beslissen
de ogenblik de verantwoordelijkheid
niet aan en op de morgen van de 21ste
Juli zakte in Parijs deze onbenutte
putsch ineen, evenals dat In Berlijn het
geval was geweest. Von Stülnnagel
werd d"or Hitier naar zijn hoofdkwar
tier ontboden
Direct na de aanslag hmlj^ Hitier zich
merkwaardig rustig. Hij ging naar het
station en haalde Mussolini af. Pas toen
beide dictators de Wolfsschanze weer
bereikten, barstte de Führer los in een
hysterische monoloog, die zeker een
half uur in beslag nam. Eerst had hij
gedacht, dat hij het slachtoffer was ge
worden van een luchtaanval, maar al
spoedig werd het zijn medewerkers en
hem. duidelijk, dat hier sprake was van
een aanslag door de oorlogsinvalide
Stauffenberg (in Noord-Afrika had
deze zijn rechterhand, twee vingers
van zijn linkerhand en het gezichtsver
mogen van zijn rechteroog verloren).
Hitier raasde en tierde tegen de gene
rale staf, tegen de adel en tegen de
advocaten. Hij beloofde wraak te zullen
nemen op een manier, waarbij vergele
ken de zuivering na de affaire-Roehm
in 1934, de beruchte „Nacht der Lange
Messen", kinderspel zou zijn.
Het dreigement werd letterlijk uit
gevoerd. Behalve de werkelijke deel
nemers aan het complot stierven nog
duizenden anderen, die er alleen
maar van verdacht werden de geest
drift voor het nationaal-socialisme te
ontberen. Het werd met recht een
„revolutie van het nihilisme" of
liever van het „annihilisme". Men
heeft een lijst opgesteld van 4.890
personen, die na de twintigste Juli
werden terechtgesteld of die, zoals
Rommel opdracht kregen zichzelf
van het leven te beroven. Maar er is
geen enkele waarborg, dat deze lijst
compleet is. De aanslag van de twin
tigste Juli was met de enige poging
om Hitler van het leven te beroven.
Na de val van Stalingrad heeft men
niet minder dan zeven keer iets der
gelijks geprobeerd.
r„„oraal Von Tresckow en zijn adju
dant Fabian von Schlabrendorff,
nlaatsten b.v. een tijdbom, in de vorm
van twee flessen cognac, in het vlieg-
waarmee Hitier terugkeerde van
eenbezoek aan het Duitse hoofdkwar
tier in Smolensk.. Door een uniek toe
val bleef de explosie echter achterwege en
Von Schlabrendorff vloog direct met
bewonderenswaardige kalmte naar Hit-
Iers hoofdkwartier en haalde de bom
uit het vliegtuig, n°S voordat de toeleg
was ontdekt.
Aan het verzet fegen Hitler is door
de na-oorlogse publicaties waarschijn
lijk meer samenhang en vaste vorm ver
leend dan in werkelijkheid het geval
was. Men kon nauwelijks groter tegen
stelling bedenken dan b.v. tussen de
willen treffen, maar zi) waren met aanwezig by de Lagebesprechung.
Het kolkende water van de Donau teistert thans Hongarije. De Szigetkoez.
een streek van 500 km2 tussen twee Donau-armen in Noord-Oost-Hongarije
staat onder water. De belangrijkste industriestad Gyoer, in Oost cenrum van
dez» streek, is voor het grootste deel overstroomd. Hongaarse en Russische
militairen werken samen met duizenden arbeiders by de reddings- en
herstelwerkzaamheden. Meer dan 40.000 personen zjjn reeds dakloos. De
hoofdstad Boedapest, waar de Donau vandaag of morgen haar hoogste stand
zal bereiken, loopt weinig gevaar, al zullen bepaalde wijken onder lopen.
In Oostenrijk blijkt de schade van de overstromingen een '«taai
van circa 150 millioen gulden te belopen. Van alle kanten stromen giften
binnen om de ergste nood te lenigen.
In Hongarije is een centrale commis
sie in het leven geroepen, die de hulp
verlening coördineert. Militaire vlieg
tuigen voeren verkenningsvluchten uit
en rapporteren over de bedreigde ge
bieden. De commissie heeft duizenden
militairen en burgers naar de bedreig
de gebieden gestuurd. Ten Zuiden van
de Szigetkoez worden in allerijl steden
en dorpen geëvacueerd. Op verscheide
ne plaatsen zijn de dijken doorgebro
ken. Bij Boedapast stijgt het water
ongeveer 40 cm per dag. Premier Nagy
en de min. van Binnenlandse Zaken,
Piros, zijn naar het rampgebied ver
trokken om persoonlijk het reddings
werk te leiden.
Bij Bratislava in Tsjechoslovakjje be
gint het water te zakken, maar het
gevaar is nog lang niet bezworen. Ge
brek aan drinkwater in de rampgebie
den is een van de ergste problemen
waarmee men te kampen heeft, aldus
radio-Praag. Militairen en burgers wer
ken nog altijd aan het herstel van de
dijken. In Oostenrijk is de dezer da
gen gevormde nationale rampcommis
sie gisteren voor het eerst bijeen ge
weest. Bondskanselier Raab noemde de
overstromingen de „grootste natuur
ramp sinds mensenheugenis".
In Oostenrijk zal morgen op last
van kardinaal Innitzer, de aartsbis
schop van Wenen, een nationale boe
te- en gebedsdag worden gehouden
voor de slachtoffers van de ramp. In
alle kerken zal het Allerheiligste ter
aanbidding worden uitgesteld. De
Oostenrijkse Caritas heeft de gezin
nen opgeroepen kinderen van daklo
zen op te nemen, omdat de terug
keer vooralsnog niet mogelijk is. De
Amerikaanse regering heeft 300 ton
voedsel en 500 dekens ter beschikking
gesteld voor de overstromingsslacht
offers in Oostenrijk. Amerikaanse
burgers, militairen en diplomaten
hebben daar nog 200 ton voedsel bij
gedaan, zodat voor een totale waar
de van 65.000 dollar is geschonken.
De leiding van deze inzameling be
rust by de waarnemend Hoge Com
missaris in Oostenrijk, Yost, en de
bevelhebber van de Amerikaanse
troepen- in Oostenrijk, generaal Wil
liam H. Arnold.
De Liga van Rode Kruisverenigingen
heeft bekendgemaakt, dat 14 landen,
waarender Nederland, voor meer dan
150.000 dollar kleding, beddegoed, ge
neesmiddelen en levensmiddelen naar
Oostenrijk hebben gestuurd. Het Zwit
serse Rode Kruis en de Internationale
Rode Kruis-comm. hebben voor 5000
dollar aan goederen naar het zwaarge-
troffen Linz gestuurd. Het Duitse Rode
Kruis heeft gemeld, dat in de West-
Duitse overstromingsgebieden geen in
ternationale hulp meer nodig is.
(Reuter-UP)
In kringen die in nauw contact staan
met de Belgische regering, doet het
gerucht de ronde, dat in October a.s.
door de Belgische minister van Defen
sie, Spinoy, aan de Atlantische minis
terraad zal worden voorgesteld, dat
België slechts twee in plaats van drie
divisies onder de wapenen zal houden.
Deze divisies zouden dan een voldoende
aantal manschappen omvatten, en een
even grote krachtsinspanning betekeygn
als wordt geleverd door gelijk welk an
der land van dezelfde grootte, bevolking
en economische mogelijkheden als Bel
gië.
Die inkrimping wordt tegen 1956 ver
wacht, in welk jaar de vermindering
van het legercontingent, ingevolge de
achttien maanden dienst, zich zal doen
gevoelen. Samen met de inkrimping van
de landstrijdkrachten zal tevens een
aanzienlijke inkrimping van de lucht
strijdkrachten kunnen worden doorge
voerd. De hoogste krachtsinspanning die
van België tot nu toe werd gevraagd,
bedroeg zes divisies, namelijk drie ac
tieve en drie reservedivisies. De voor
gestelde maatregel zal een bezuiniging
van 85 millioen gulden betekenen. Op
het ministerie van Defensie kon van
deze berichten noch bevestiging noch
ontkenning worden verkregen.
De chansonnière Lys Gauty, die in
4 jaar niet in Nederland is opgetreden,
zal op Dinsdag 20 Juli in de Kurzaal
te Scheveningen een programma van
Franse chansons ten gehore brengen.
Mr£iTienge. rev°lutionnair Helmuth von
ivioitke, die er niets voor voelde bloed
eL V?rg,ieten' en de energieke Von
btauffenberg. Ook was er onenigheid
er de vraag, of er vrede moest wor
sen gesloten met Oost, met West of met
allebei. Stauffenberg was sterk gepor
teerd voor een overeenkomst met de
Russen. En hoezeer ook de heldenmoed
sommige samenzweerders moet
worden geprezen, anderen lieten zich
leiden door gewoon ressentiment
wegens verloren posities of bénomen
kansen.
Het voornaamste gebrek van het hele
complot was echter, dat men een tech
nische staatsgreep beoogde, uit te voe
ren door een kiein aantal technische
deskundigen, en zonder medewerking
van het Duitse volk. Het is waarschijn
lijk niet toevallig, dat de na-oorlogse
democratie in Duitsland de datum van
20 Juli niet ziet als een crltisch tijdstip
in haar eigen wordingsgeschiedenis, ter
wijl zy daarentegen een nationale
feestdag heeft gemaakt van de 17de
Juni, toen de bevolking van Oost-Duits-
land in opstand kwam tegen het com
munistische schrikbewind.
19)
„Job," had hij gezegd, „dat is de
tweede keer, dat ik je kom halen. Laat
het de laatste keer zijn". Job had reeds
een bokshouding aangenomen maar
de twee vonkjes, die uit Bijlman s ogen
schenen te springen, deden hem z n ar
men langzaam laten zakken en gewillig
als een kind was Job hem naar het
bureau gevolgd. De aai kostte hem ne
gen maanden en na die tijd had de po
litie geen last meer met hem gehad,
zodat ook Bijlman hem bijna verge
ten was.
Tot dat telefoon nummer 29006 Job
Bulder weer op het eerste plan bracht..
Bijlman kon zich het smalle, doch
tamelijk lange cafétje nog wel. herinne
ren; geheel rechts een viertal tafeltjes
met stoelen en links de tapkast, waar
voor een aantal hoge krukken stond.
Geheel achterin voerde een trapje naar
de achter het café gelegen woning en
als Job Bulder de zaak even alleen
moest laten, kon hy de bezoekers van
de hoger gelegen kamer uit, tóch door
ifi-°^d^nt^es ln het oog houden.
„Wel wel, inspecteur, wat een ver
rassing, herhaalde Job en terwijl hij
?'LnSuhaU1 nog steeds omklemd hield,
ïl™ em Yerder het lokaal in, om
daarna vierkant op één der stoe-
"Gaat u toch zitten",
vervolgde hy buitengewoon vriendelijk
met z'n hoge stem, „en doet U alsof
U thuis bent! Koppie koffieprima
hoormèt room." Hij grinnikte bij
deze laatste woorden, maar dit kwam
alleen tot uitdrukking in het schudden
van z'n buik; het pafferig-bleke gelaat
behield dezelfde emotieloze uitdrukking.
„Nou Job, een kop koffie sla ik niet
af," antwoordde Bijlman en aangezien
Bulder thans zijn hand had losgelaten,
gespte hy de leren oorkleppen van z'n
motorkap los en stak een sigaret op.
Opmerkelijk vlug slofte de man het
lokaal door, het trapje op, om een mi
nuut later met een kop écht geurige
koffie terug te keren.
„U boft inspecteurde koffie was
nèt bruin. Nou, smaakt ze?Ha ha
ha, dacht ik wel. Ja ja, bij Job kry'g
je altijd kwaliteit voor je centen!"
„Ik denk, dat je hier heel weinig
koffie zult schenken, Job."
„Tuurlijk niet, inspecteur. Bier, is de
hoofdzaak," antwoordde Job en hij zette
de dikke lippen in de schuimmanchet
van het glas bier, dat hy zich zojuist
getapt had. ,,'s Morgens heb ik hier
geen klap te doen en ik houd de tent
meestal tot een uur of elf gesloten. Dan
U'men m'n eerste klantjes opdagen,
s Middags gaat 't ook nog wel, maar
zoatussen en zeven, zie je...dan wor
den d'r heel wat glasles naar binnen
geslagen. Zo 's aves mag ik ook niet
mopperen; dan komme d'r verschillen
de dames en heren d'r natje halen en
dan mag ik niet mopperen, begrijp U?
Maar afijn, dat zal U alles weinig kan-
ne schelen...Ik vin' 't reuze van U, dat
U me nog es komt opzoeken. Ja ja,
inspecteur, Job Bulder is op de rechte
weg gebleven hoor! Aan myn lyf geen
polleneize!"
Bijlman inhaleerde de rook van z'n
sigaret en bleef Job Bulder geheel on
opvallend aankijken. Zonder op diens
zakelijk verslag in te gaan, vroeg hij
hem: „Heb je hier alleen maar vaste
klanten, Job?"
Ja ..hoe bedoelt U dat? deed de
ander" niet-begrijpend.
„Kom kom...Als je t zó misschien
beter snapt: kopt er hier wel eens een
vreemde eend in de byt
„Ohbedoel je dat! Tuurlyk, die
krijg je in iedere zaak.
„Gisteravond °°K., misschien een
vreemd eendje gehad.
Job kneep de ogen toe, ten teken dat
hy nadacht. „Neeeee antwoordde hij
eindelijk lang gerekt, „voor zover ik
me kan herinneren, neeeeee."
„Weet je dat héél zeker, Job?" Bijl-
man's toon werd iets dringender en het
onverschillige in z n ogen was verdwe
nen, om plaats te maken voor iets ste-
kends, dat Job onwillekeurig even de
ogen deed neerslaan. Job Bulder krab
de zich eens achter het oor. „Tjonge
inspecteur, ik weet warempel niet waar
je naar toe wil. M n kop is geen ijzeren
pot en zoals ik al zei.... vreemde een
den zie je zo vaak, nietwaar ...en...
„Ik bedoel hier de vreemde eend,
die gister-avond hier, onder jouw te
lefoon-nummer 29006 werd opgebeld!"
zei Bijlman snel.
Bijna onmerkbaar trokken Jobs ogen
zich iets samen en Bijlman wist eigen
lijk zelf niet, of hij goed gezien had,
of dat hij het zich slechts verbeeldde.
Bulder dronk zijn glas in één teug
leeg, nam zich de tijd met de rug
van z'n hand het schuim van de lippen
te vegen en antwoordde toen kalm: „ah
...bedoelt U die!... Maar wie zegt U,
dat hij een vreemde was," liet hij er
snel op volgen.
„Des te heter, Job. Als 't geen vreem
de was, is het dus een bekende en
daarom moet je mij eens heel gauw
vertellen, wie de man was!"
Bijlmans woorden ratelden hard en
helder als een mitrailleur.
„Wie de man was?" .„Wie zegt U dat
't een man was?" ontweek Job het
directe antwoord.
„Je zegt zelf: „Wie zegt U, dat hij
een vreemde was," maar daarvan af
gezien... ik wéét dat 't een man was,
die hier in jouw café op een telefoontje
zat te wachten. Nogmaals Job en
thans geen gezeur en gedraai meer
wie was die man!" Bijlman had de
ellebogen op het tafeltje geplant en z'n
vierkante kin rustte op z'n vuisten, ter
wijl hy Job Bulder met half toegeknepen
ogen doordringend aankeek.
Job ging lui in z'n stoel hangen en
de stem klonk enigszins brutaal, toen
hij antwoordde: „Als je 't dan per se
wil weten:ik ken de kerel niet, al
breek ik me nek over 'm."
„Eerst laat je doorschemeren, dat
hij een bekende is, nu zeg je, dat je
de man niet kent. Jobik verlang de
waarheid en niets dan de waarheid te
horen. Begrijpen we elkaar?"
„Ik kèn 'm niet." hield Job koppig
vol. Bijlman zag, hoe hij de grote vuis
ten balde in een plotselinge spiertrek-
king, zodat de knokkels wit uit het vlees
puilden.
Bijlman legde de handen plat op het
tafeltje en kwam langzaam overeind.
En terwijl hij het gelaat steeds dichter
bij dat van Bulder bracht, zei hij lang
zaam, doch zó, dat ieder woord sneed
als een mes: „Wees voorzichtig met je
verklaring, Jobhet gaat hier om
een... moord!"
Als door een adder gestoken, veerde
de man van zijn stoel op en de klap,
toen deze tegen de vloer sloeg, klonk
sinister in de plotselinge stilte, die op
Bijlmans woorden volgde.
Bulder leunde tegen de tapkast en
wiste zich met een rode zakdoek het
voorhoofd af. „Moord!" herhaalde hij
eindelijk en het klonk als een zucht.
(Wordt vervolgd)
Op de Muckendorfer Dam in het Tullner Veld bij Wenen, die onder het geweld
van de door de Donau aangevoerde watermassa's dreigt te bezwijken, werken
Amerikanen en Russen eensgezinder dan ooit tevoren tezamen, om de Dam en
daarmee het Fullnèr vliegveld te redden.
Gistermiddag om twaalf uur is in het
gebied van Het Kanaal en de Noordzee
de NATO-vlootoelening „Haul" begon
nen. Meer dan honderd oorlogsschepen
en talrijke vliegtuigen van Engeland,
Frankrijk, België, Nederland, Noorwe
gen en Amerika nemen aan de oefening
deel. In deze oefening zal de nadruk
worden gelegd op de beveiliging van
de scheepvaart tegen onderzeeërs, mij
nen en vliegtuigen. Het leggen van
oefenmijnen is reeds geschied en gis
termiddag begonnen convooien van de
„blauwe" partij door het Kanaal te
stomen. Zij werden daarbij door de
lucht en te water aangevallen door de
oranje" partij.
Behalve op zee, heerst er uiteraard
ook een koortsachtige activiteit op het
land, aan beide zijden van het Kanaal.
De oorlogshoofdkwartieren in Groot-
Brittannië, Frankrijk, België en Neder
land zijn op oorlogssterkte bezet en tal
van officieren en manschappen zijn dan
ook voor deze operatie in actieve dienst
geroepen. De beide Beneluxlanden Bel
gië en Nederland staan onder een eigen
hoofdkwartier, dat „ergens op Walche
ren" is gevestigd. Hier zwaait admiraal
Benelux de scepter, voor welke post de
commandant Zeemacht Nederland is
uitgezocht.
Admiraal Benelux heeft te zorgen
voor de veilige doortocht van transpor
ten koopvaardijschepen langs de Ne
derlandse en Belgische kust. Het hoofd
kwartier is zo gevestigd, dat de talrijke
toeristen op Walcheren er niets van te
zien krijgen, maar binnen is het des te
drukker. De convooien worden nauw
keurig op de kaart gevolgd en alle
meldingen van „gevaarlijke vijandelijke
activiteit" worden met zorg geregi
streerd. Aan de hand daarvan worden
de convooien gelast van koers te ver
anderen of wordt hen een vluchthaven
aangewezen.
De „blauwen" beschikken over sche
pen van Britse, Franse, Nederlandse
en Belgische nationaliteit en worden ge
steund door vliegtuigen, die opereren
vanaf de Britse eilanden. De „oranjes"
gebruiken snelle Amerikaanse, Britse
en Noorse motorboten, Britse en Neder
landse onderzeeërs en vliegtuigen uit
de centrale sector van Europa. De
nieuwste typen schepen, zoals de on
langs uit Amerika ontvangen kust-
mynenveger van het type „Beemster"
nemen aan de oefening deel. De Britse
luchtverdedigingsoefening „Dividend"
is tegelijkertijd met de vlootoefening
„Haul" begonnen. De transportoefe
ning Winch", die gericht is op de
stranden nabij Zeebrugge, zal later
plaatsvinden. (ANP)
