elfde schaakolympiade
begint morgen in Amsterdam
Rusland wel zeker van de eerste plaats
Spelling
Een
bii
centraal antennesysteem
nieuwe woningblokken
Rapport aan Vereniging van Nederl. Gemeenten
11'
4él
n
(I#
u#
„Garantiewet een toonbeeld
van schrielheid'
r—
Lijst van deelnemers
3s de „T°os onvoldoende stabiel?
4
Emigratie naar N-Guinea bepleit
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1954
PAGINA 3
1
m
najdorf
Botwinnik in ons land
Wij kregen critiek op
22 &u£Ustu
86
OosterPV*
„n U» eO u ni" .*'n
tn&0tl, walitel d»^°\jjjt l te
Lr d0 K9gB*ZL.
ggen
ed
i&e
...fv
Het spijt ons, Dames en Heren.
Maar stap er overheen - in Uw eigen
rokersbelang: HORSE GUARDS
is immers zo Engels als zijn naam!
Radiostoringscommissie adviseert
üamp van kustvaarder, waarbij vier personen
omkwamenvoor Raad voor de Scheepvaart
h*>e
gestie Nieuw-Guinea
^tralië
zegt ons land
steun toe
V
CHARLOTTE KÖHLER
ANTWOORDT
PATER G. GROOT S.V.D.
TE CAMBRIDGE
GEPROMOVEERD
Moord Heerlerheide
Gehandeld in een vlaag
van waanzin?
Achterstallige betalingen
Begin uitkeringen nog
deze maand?
Wanneer
HIJ en
wanneer ZIJ
Hij of zij
Alleen zij
Altijd het
(Van onze speciale verslaggever)
Morgen begint in Amsterdam de elfde Schaakolympiade. Niet minder
dan vijf en twintig landen nemen er aan deel en om en de nabij 150
van 's werelds beste schakers zullen een maand lang in de hoofdstad
vertoeven. Oorspronkelijk zou het tournooi in Buenos-Aires worden gehou
den, maar op het laatste moment lieten de Argentijnen het afweten. Voort
varende Nederlanders hebben toen op het nippertje de organisatie overge
nomen. In zoverre is dit schaakfestijn van wereldomvattende betekenis
nauwelijks interessant, dat het wel vaststaat welk land uiteindelijk met de
eerste prijs gaat strijken, en dat is daaraan twijfelt niemand Rusland. De
Sovjets komen met hun wereldkampioen Botwinnik, met Smyslov en Bron-
stein, die practisch óók wereldkampioen genoemd kunnen worden, en met
Keres, die eveneens zo het een en ander in zijn mars heeft. Voeg daarbij nog
Gelier en Kotov als reserves en het zal iedere ingewijde duidelijk zijn, dat
geen (schaak)macht ter wereld de overwinning van de Russen zal kunnen
tegenhouden.
DONNER
EU WE
BOTWINNIK
Het gaat dus om de tweede plaats.
Welnu, en Jaar zou dan wel eens hard
om kunnen worden gevochten. Da r is
om te beginnen Argentinië, dat met de
eruptieve Najdorf aan het eerste bord
komt en dat beschikt over de wereld-
jeugdkamp;oen, de negentienjarige Os
kar Panno. Maar de Argentijnen zullen
beslist last krijgen met de Joegoslaven,
Pirc, Gligoric en Trifunovic; met de
Hongaren, die Szabo als troef hebben
«m met de Zweden, die door de onver
woestbare Stahlberg worden aange
voerd. Tsjechoslowakije (met Pachman)
en West Duitsland /Unzicker en Rell-
stab) volgen op geringe afstand.
En daar zijn de Nederlanders: Eu-
we, Donner, Prins en Cortlever; met
van Scheltinga en Kramer als reserve.
Zij vormen een beslist niet te ver
waarlozen schaak-grootheid. Wij zou
den durven zeggen: in ieder geval be
hoort Nederland b!i de eerste tien en
wanneer 'iet mééloopt bij de eerste
vijf. Bij dat meelopen is dan vooral
inbegrepen dat Donner het precies zo
op zijn heupen krijgt als het geval
was tijdens het laatstelijk gehouden
zone-tournooi toen hij op het kantje
af nét niet de eerste plaats bezette.
En daar behoort ook bij dat Euwe in
zijn alleror aakbaarste vorm steekt.
Het is 'uj deze schaak-olympiade
(door de F.I.D.E.) zó geregeld, dat ieder
land wordt vertegenwoordigd door vier
spelers. Maar de reserves mogen op elk
gewenst moment uitgezonderd tij
dens een partij uiteraard - invallen.
Beslissend voor de rangschikking is het
totaal aantal behaalde punten, niet net
aantal overwinningen. Een persoonlijs
„klassement" wordt officieel niet opg -
maakt, maar de schaker die de hoogste
persoonlijke score maakt blijft natuur
lijk niet onopgemerkt. Wie dat zal zijn
valt bij geen benadering te voorspellen.
Als een gemis op dit tournooi zal on
getwijfeld 'iet niet deelnemen van Ame
rikaanse schakers worden gevoeld. Niet
dat de U.S.A. kans zou hebben gemaakt
Rusland te overvleugelen de onlangs
gehouden match tussen beide landen
heeft dat overtuigend bewezen maar
figuren als Reshevsky. Steiner en Kash-
dan hadden niet mogen ontbreken.
Tenslotte de volledige lijst van deel
nemers:
De deelnemers zijn:
Argentinië: Najdorf, Bolbochan, Pan
no. Guimard, Pilnik en Rosetto.
België: O'Kelly de Galway, Dunkel-
blum, Gobert, Lemaire, Alfons, Thi-
baut.
Bulgarije: Neykirch. Milev, Bobotsov,
lesvetkov, Minev, Bobekov.
Canada: Anderson, Bohatirchuk, Di-
vinsky. Fox, Vaitonis en Yanofski.
Denemarken: Werner Nielsen. Per
Barsen, Axel Nielsen, Palle Nielsen.
Enevoldsen en Andersen.
Engeland: Golombeh, Alexander,
Penrose, Wade, Barden en Clarke.
Finland: Kaila, Ojanen, Westerinen,
Salo, Katajista, Rantanen.
Frankrijk: Bernstein, Raizman, Thiel-
lement, Bergraser-Berav, Burstein,
Noradounghian.
Hongarije: Szabo, Barcza, Szily, Klu-
ger, Sandor, Gereben, Bilek, Vogel.
Ierland: Reilly, Kelly, Maher, Walsh,
Nash, Rohan.
Israël: Porath, Czerniak, Oren, Alo-
ny, Kniazer.
Italië: Paoli, Porreca, Primavera,
Norcia, Scafarelli, Cala.
Zuid-Slavië: Pirc, Gligoric, Trifuno
vic, Rabar, Matanovic, Fuderer.
Luxemburg: Doerner, Neu, Stalter,
Schneider, Kremer, Jerolin.
Nederland: Euwe, Donner, Prins,
Cortlever, Van Scheltinga, Kramer.
Noorwegen: Morgcken, Vestol, Lind-
blom, Store, Vlater, Ramm.
Oostenrijk: Lokvenc, Beni, Robatsch,
Alexa, Kovacs, Prameshuber.
Saargebied: Benkner, Lorson, More-
na, Kastel, Weichselbaumer, Haas.
Sowjet Unie: Botwinnik, Smyslof,
Bronstein, Keres, Gelier, Kotov.
Tsjecho Slowakije: Pachman, Filip,
Sajtar, Zita, Fichtel, Ujtelky.
West Duitsland: Unzicker, Schmid.
Pfeiffer, Rellstab, Darga, Joppen.
IJsland: Olafsson, Gudmundsson, Pal-
masson, Augustsson, Johannsson, Arn-
laugsson.
Zweden: Stahlberg, Lundin, Stoltz,
Horberg, Nilsson, Goode.
Zwitserland: Bhend, Blau, Kupper,
Nievergelt, Walther, Zimmermann.
De deelnemers van Columbia zyn
nog niet bekend.
Vrij onopgemerkt is de wereldkam
pioen schaken Mikhail Botwinnik in de
nacht van Woensdag op Donderdag, in
plaats van Donderdagavond, zoals aan
gekondigd was, op Schiphol aangeko
men. Hij was in gezelschap o.a. van de
Russische schaakgrootmeester D. Bron
stein. Beiden maken deel uit van de
équipe, die de Sovjet-Unie zal vertegen
woordigen in de Schaakolympiade 1954
te Amsterdam van 4 tot 25 September.
Advertentie
~*Jl
In een kortgeleden aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten uit
gebracht rapport heeft de Radiostoringscommissie een aantal richtlijnen voor
de gemeentebesturen vastgelegd t.a.v. de aanleg van radio-antennes. Aan be
volen wordt hierin o.m. bij de bouw van nieuwe woningcomplexen meteen
een centraal ontvangantennesysteem aan te leggen, zoals men ook meteen
voorzieningen treft voor waterleiding, gas en electriciteit.
De Radiostoringscommissie houdt zich in opdracht van de Regering bezig
met het ontwerpen van wettelijke bepalingen voor de bestrijding van radio-
omvoepstoringen, die veroorzaakt worden door het gebruik van electrische
toestellen. Ingevolge een Koninklijk J~esluit mogen aan een toestel, dat storing
kan veroorzaken, bepaalde eisen gesteld worden. Van de andere kant. echter
heeft een „gestoorde" geen recht van spreken als zijn ontvanginrichting ook
niet aan bepaalde eisen voldoet.
lY
'eh r! ad voor de Scheepvaart heeft
"iwPonderdag bezig gehouden met het
u5re onderzoek naar de oorzaak
'f> ,bet kapseizen van het m.s. „Toos"
;<W Mei van het vorige jaar bij de
.kust, waarbij de kapitein van
h' Sok' L' et-dX Ulj Bit van
r%„ '-"ip en vier leden van de beman-
V Ohi het leven kwamen. Vier an
tl
■ret) mmmmm.. -
werden gered.
hurman van de „Toos", de heer
H. Groningen, zei, dat het
k-s hiet cellulose geladen op weg
t^hts Noorwegen naar Engeland. Des
<,0rtl kwart voor vier bij de vuur-
r'-fi m?n Grip lag het schip nog recht,
'ti tot iilten later de stuurman or-
s,,?hoeu koerswijziging en terwijl deze
A s. werd uitgevoerd ging het
tfj "^alu overhellen naar stuurboord
til Srari tenslotte een slagzij van ruim
®n- Twee leden van de beman-
Al (jphgen over boord. Van hen
p "ikt p. k door een Noors schip op-
^t'blijv ar>der verdronk. De zeven
<L kif^, enden klommen intussen op
IW® recjrt Z'i waren in het bezit van
inkten _nSsboeien en sprongen na 7
V&ttier ,°v'er boord. Ongeveer drie
h k>ori„i?ter werden drie mannen door
6 sch °t opgenomen,
vjjte j ,eePsbouwkundige ingenieur H.
tij nins'egde als expert van de scheep-
'bit hteni^,Ct'e de verklaring af, dat naar
teit i nS de „Toos" onvoldoende sta-
'-d!c ZSa£lisc^e. minister van Buiten-
als R?+Chard Casey, zal op-
r van de Australi-
Vr derjn °P de komende algemene
Verenigde Naties.
-'bi6 kfani,,0 erdag naar de conferen-
vlaigingsver0riVer het Z O' Aziatische
h^'-ekeH^ krag vertrok, heeft hij
IdhavinJ? Berhaald, dat Australië
ovor i?rer N.®derlandse souve-
ühen Westelijk Nieuw-Guinea
j -
zajhU2o' |en. deï, le'ders van
l.s^l6 'echter September voor de
r-i Dverschrtirf^nschede weeens
f Vat?a|tse eren .g van de Neder-
li^ïMj't jafr i terechtstaan. In Ju-
N tlIS h«. te Flensburg ver-
de rwl_'Be?ate overschrij-
r, UVC1ÖL.
eens-Duitse grens.
De inspecteur-generaal voor de scheep
vaart, de heer J. Metz, zei dat na het
ongeluk de inspecteur-generaal voor de
scheepvaart aan de betrokken kringen
de aanbeveling heeft doen uitgaan om
de bodemtanks evenveel te belasten als
de deklading bc Jraagt. Voorts zei de
heer Metz, dat in de moderne scheeps
bouw de neiging bestaat om het zwaar
tepunt hoger te maken. De Raad voor
de Scheepvaart zal zijn oordeel in deze
zaak nader schriftelijk bekend maken.
Dit laatste nu blijkt moeilijkheden op
te leveren omdat er nogal wat ge
meentelijke verordeningen zijn, die
aanleg van radio-antennes hindernissen
in de weg leggen. De Radiostorings
commissie heeft zich in dit verband
afgevraagd of verschillende gemeente
lijke bepalingen, die nuttig waren en
zijn tegen excessen, niet verder gaan-
dan om aesthetische redenen nodig is;
hierdoor kan aan het belang van een
storingvrije radio-ontvangst meer af
breuk worden gedaan dan terwille van
andere respectabele belangen onvermij
delijk is.
Een bespreking welke onlangs over
deze kwestie is gehouden met verte
genwoordigers van een aantal gemeen
tebesturen, heeft geleid tot het opstel
len van bovengenoemd rapport, waarin
voorop wordt gesteld, dat men met een
slechte antenne nu eenmaal veel meer
hinder van storingen heeft dan met
een goede. De vraag rijst dan echter
meteen wat een goede antenne is.
Het rapport zegt hiervan, dat een
goede antenne buitenshuis moet liggen,
bij voorkeur enkele meters boven het
dak met een korte invoer naar binnen.
Is het niet mogelijk de invoer kort te
houden dan is afscherming gewenst
Bovendien is een goede aardgeleiding
meestal van belang. Een kameranten
ne en een in de muur ingebouwde an
tenne moeten in beginsel afgekeurd wor
den.
Het is inmiddels '..el mogelijk, dat
men dichtbij een radiozender met een
kamerantenne voldoet aan de mini-
mum-waarde van het storingsongevoe-
liglieidsquotiënt; op grotere afstand ech
ter is dit doorgaans niet'mogelijk: de
antenne moet beter zijn naarmate men
verder van de zender af woont.
Voor een antwoord op de vraag wat
voor antennes men nodig heeft voor
de ontvangst van de Nederlandse om
roepprogramma's, die worden uitgezon
den in de frequentieband 525 - 1605 KHz.
moet ons land verdeeld worden in vier
gebieden, volgens het hierbij afgedruk
te kaartje, dat wij met de gegevens
van het rapport ontlenen aan het blad
„De Nederlandse Gemeente."
In gebied 1 zou in het algemeen een
kamer-antenne wel voldoende zijn. In
gebied 2 heeft men een buitenantenne
van bescheiden omvang nodig, waarbij
gedacht wordt aan een dakantenne met
het hoogste punt 1 meter boven het
dak en een minimum lengte van vier
meter boven de dakrand. In gebied
3 wordt dit een antenne met een hoog
ste punt van minstens vier meter en
MIDDEIBUIG
VlISSINGEH
GRONINGEN
LEEUWARDEN
ASSEN
AMSTERDAM
ENSCHEDE
HILVERSUM
,-GRAVENHAG
ROTTERDAM
NDMHiEN
i.HERTOGENBOSIH
TILBURG
BREDA
:eindhoven
VENLO
MAASTRICHT
een minimum lengte van zeven meter.
In gebied 4 is de nuttige veldsterkte
zo klein geworden, dat men moet stre
ven naar een buitenantenne, welke zo
hoog en zo vrij mogelijk wordt geplaatst
als de omstandigheden het toelaten.
Uit het bovenstaande blijkt, dat in
verreweg de meeste gevallen een goe
de radio-ontvangst slechts mogelijk is
bii een goede buitenhuisantenne. Dit
weet de radioluisteraa ook zonder dit
rapport wel uit de practijk. De moei
lijkheid is echter, dat diverse gemeen
telijke verordeningen de aanleg van
buitenhuisantennes bemoeilijken.
De Radiostoringscommissie is er zich
van bewust, dat in dicht bebouwde stre
ken, vooral in de steden, vele bui
tenantennes misstaan, daarom vestigt
zij de aandacht op de hierboven aange
duide mogelijkheid van één gemeen
schappelijke buitenantenne met een z.g.
antenneversterker voor woningblokken,
waar 50 tot 100 luisteraars op aange
sloten kunnen worden. Een dergelijk
centraal antennesysteem voldoet aan
de eisen omdat de toevoerleidingen
naar de luisteraars afgeschermd kun
nen worden en 't nuttig signaal versterkt
wordt. Wanneer men bij nieuwe wo
ningblokken meteen een centraal ont
vangantennesysteem aanbrengt zullen
veel narigheid en onkosten voor de
toekomst vermeden worden. De indus
trie levert dergelijke centrale systemen,
welke verhoudingsgewijze niet duur zijn.
Mettertijd zullen deze systemen ook be
schikbaar zijn voor televisie en frequen-
tiemodulatieomroep.
Advertentie
verrukkelijk van smaak en geur - rijk aan
voedende bestanddelenMaar let op dat
blauwe etiket: de garantie voor het béste
van het béste!
alliin echt met blauw etiket op iedere kam
Het „Demonstratie-Comité 1954", dat
zich ten doel stelt door een demonstra
tie op 25 September in Den Haag de
aandacht te vestigen op de positie van
de Indische Nederlanders, heeft Don
derdagavond in de Dierentuin te Den
Haag een bijeenkomst gehouden.
De heer T. Schilling betoogde, dat de
Indische Nederlanders thans moeten to-
nei. er genoeg van te hebben te worden
beschouwd als een „tweede rangs soort
Nederlanders". Tot de Nederlandse re
gering richtte hij de waarschuwing
„niet op de ingeslagen weg voort te
gaan, daar er anders bij de Indische Ne
derlanders ce:i haard van communisme
zal ontstaan".
De voorzitter van het comité, mr. H.
C Campen, noemde de Garantiewet een
„toonbeeld van schrielheid, waardoor de
Indische Nederlanders een fooi werd
toebedeeld inplaats van hetgeen, waar
op zij recht h ''ben".
De heer R. Westerling besprak het
gevaar van het communisme en wat hij
noemde „het gele gevaar". Hij betoogde
o.a., dat het communisme in Indonesië
reeds lang heeft bestaan, doch dat nu
dit land voor het communisme rijp is.
Spreker formuleerde vier eisen, die
neerkwamen op het herstel van de
menselijke en staatkundige rechten
van alle volkeren, die het slachtoffer
zijn geworden van de overdracht van
de souvereiniteit aan Indonesië, het be
houd van Nieuw-Guinea, erkenning van
de zelfstandigheid van de Zuid-Moluk-
ken en massale emigratie naar Nieuw-
Guinea ter versteviging van de positie
van het Westen in Zuid-Oost-Azië.
Zoals gisteren bericht hebben een
aantal Amsterdamse toneelcritici op de
dag van het zestig-jarig bestaan van de
Stadsschouwburg ChaTlotte Kohier een
bloemenhulde gezonden, nu zij niet in
staat waren tijdens de voorstelling zelf
van hun bewondering blijk te geven.
Charlotte Kohier heeft daarop in dicht
vorm geantwoord:
Aan de Doorluchtige Heren
Toneel-critici van Amsterdam
Gij, Critici van Amsterdam, voor het
Toneel
Wat hebt gij mij bewierookt, 't is te
veel.
Uw rijke bloemenhulde bracht mij in
vervoering
En Uwe warme woorden in de krant
een diepe ontroering.
Mijn ogen heb ik uitgeweend om deze
schone geste,
En mijne grote erkentelijkheid blijft
over nu ten leste.
Gij hebt mijn eer en mij geen kleenen
dienst gedaan,
Een vreugd die nimmer zal uit mijn
gedachten gaan.
'k Gedenk U in mijn hart mijn leven
lang ten goede.
CHARLOTTE KÖHLER
Laatst een gesprekje op
gevangen over de nieuwe
spelling.
A: „We gaan schrijven in
de spreektaal, weet je".
B: „Zal je een spraakge
brek hebben".
Pater Dr. Gerard Groot, die thans
49 jaar oud is, is aan de Universiteit
van Cambridge Magna cum laude tot
doctor in de archeologie gepromoveerd.
Pater Groot is geboortig uit Westwoud
in Noord Holland. Hij ontving zijn op
leiding bij de paters van het Godde
lijk Woord te Steyl-Uden, deed zijn in
trede in deze congregatie en werd
priester gewijd in 1931. Als eerste Ne
derlandse priester missionaris ontving
hij zijn benoeming voor de missie van
Japan en vertrok 15 Aug. 1931.
Onder zeer moeilijke omstandighe
den heeft hij daar meer dan 20 jaar
gearbeid. Na tijdens de oorlog het
kampleven te hebben meegemaakt,
ontving hij van zijn overste de op
dracht om te gaan studeren in de
Archeologische wetenschappen. In To
kio stichtte hij het Archeologisch In
stituut, dat in slechts weinige jaren
een grote vermaardheid verwierf.
Na een ononderbroken verblijf van
21 jaar keerde pater Groot in 1952
in Nederland terug. Hij genoot toen
hij op zijn reis naar Nederland korte
tijd in Rome verbleef het uitzonderlij
ke voorrecht door Z. H. de Paus in
bijzondere audiëntie te worden ontvan
gen. Bi) die gelegenheid mocht pater
Groot de H. Vader een van zijn pas
uitgekomen werken aanbieden. De Paus
toonde zich zeer geïnteresseerd en
prees zijn werk als zeer waardevol.
Ter voltooiing van zijn studiën, ging
pater Groot naar de universiteit te
Cambridge, waar hij dezer dagen met
grote lof de doctorstitiel verwierf, op
grond van zijn onderzoekingen over het
Zyömon tijdperk.
De titel van zijn dissertatie luidde:
„Proto Zyömon", The Bearing of Re
cent Discoveries on the Problem of
the Origin of the Zyömon Culture.
Donderdag heeft jhr. mr. F. L. J. van
Rijckevorsel, officier van Justitie te
Maastricht, een onderzoek ingesteld in
de woning aan de Herenweg te Heer
lerheide, waar, zoals gemeld, de 40-
jarige P. J. T. met een Kakmes werd
gedood door de 22-jarige A. van V.
De verdachte zal Zaterdag aan de of
ficier van Justit'e worden voorgeleid.
Mr. Van ijeke-. orsel deelde mede. dat
Van V. als een zeer nerveuse persoon
lijkheid moet worden beschouwd. Waar
schijnlijk ïeeft verdachte gehandeld in
een vlaag van waanzin.
De regering hoopt, dat reeds deze
maand met de uitkering van de achter
stallige betalingen aan Indische oorlogs
slachtoffers een begin kan worden ge
maakt. De administratieve verwerking
van de aanvragen, tot dusver ruim
48.000, heeft veel tijd gekost.
Dezer dagen heeft de minister zonder
portefeuille, mr. J. M. Luns de /Hom-
missie van bijstand voor de rehabilitatie
van Indische oorlogsslachtoffers" geïn
stalleerd.
De „Woordenlijst van de Neder
landse Taal" heeft de vorige week bij
haar (zijn) verschijnen enige beroering
teweeggebracht. Om de lezer iets uit
voeriger in te lichten dan bij de eerste
overzichten mogelijk was, voelt de re
dactie zich gedrongen enkele dagen lang
in te gaan op een aantal details, die
de commissie van deskundigen voor de
schrijfwijze van het Nederlands heeft
opgesteld. Taallesjes derhalve. Be
knopte overigens, en niet volledig.
Op de eerste plaats het gebruik van
naamwoorden. U weet wet, persoonlijke
voornaamwoorden zijn: Ik, jij, hij, enz.,
bezittelijke mijn, jouw, zijn, enz. De
moeilijkheden kunnen pas optreden bij
hij en zij.
Dc moeilijkheden gelden trouwens
hoofdzakelijk voor Noord-Nederland, bo
ven de Moerdijk. Daar zegt men van
een tafel: schuif 'm weg. In Zuid-
Nederland zou mcu zeggen: schuif z e
weg. Oorspronkelijk was een woord als
tafel namelijk vrouwelijk, maar in
Noord-Nederland verdwijnt het verschil
tussen mannelijke en vrouwelijke woor
den meer en meer. De commissie van
deskundigen heeft nu vastgesteld, dat
men in dergelijke gevallen de spreek
taal mag volgen. Men mag dus ook
schrijven van een tafel: schuif hem
weg.
Niet onvermeld mag blijven de moge
lijkheid om de-woorden te vervangen
door deze en vooral die, waarmede men
de soms moeilijke keuze tussen hij en
zij vermijdt: de soep is te heet, die kan
ik niet eten; de koe geeft geen melk
meer, die moet maar verkocht worden.
In haar woordenlijst heeft de com
missie deze woorden aangeduid met
v. (m). - de v. is het gebruikelijk teken
voor vrouwelijke woorden, de (m.) geeft
aan dat men het bij voornaamwoorde
lijke aanduiding mag behandelen als
een mannelijk woord.
Daar is, voor wie het precies weten
moet, een regel voor opgesteld. Vrouwe
lijke woorden, die als de mannelijke
met hij of hem mogen worden aange
duid, zijn vooral voorwerpsnamen in de
ruimste zin, zoals bank, 'les, huif,
kast, kerk, klok, kruik, naald, pijp,
school, schuit, speld, tafel; namen
van lichaamsdelen als dij, kin, wang;
namen van bomen, bloemen, planten,
vruchten: linde, roos, peer, bes; alge
mene aardrijkskundige namen als beek,
golf, rivier, stad, vaart, zee; en aard
rijkskundige namen als Maas, Noord
zee, Schelde, Waal: namen van hemel
lichamen als aarde, maan, planeet,
ster, zon.
Intussen gaat dat niet op voor alle
oorspronkelijk vrouwelijke woorden. Zij
of haar moet men blijven gebruiken bij:
1. namen van vrouwelijke personen
(moeder, tante, jongensgek, verpleeg
ster, bakvis) en namen voor uitslui
tend vrouwelijke dieren (merrie, zeug,
leeuwin) alhoewel samenstellingen
als wijfjes-olifant weer dezelfde aan
duiding krijgen als het tweede lid.
2. persoonsnamen, die zowel vrouwen
als mannen kunnen aanduiden, wan
neer zij kennelijk op een vrouw
slaan (gast, gids).
3. een aantal verzamelnamen en na
men voor abstracte begrippen; nl.
de Nederlandse woorden die eindigen
op -heid, -nis, -ing, st, -schap, -de
of -te. De woorden die eindigen op
achtervoegsels of uitgangen van
vreemde oorsprong: -ie, -iek, -ica,
-theek en -teit, -tuur, -suur; -ade,
-ide, -ode, -ude, -age, -ine; -se, -ee,
-ea, -oea; -sis. -xis, -tis. Om van enige
een voorbeeld te noemen: familie,
gymnastiek, logica, bibliotheek, ma
jesteit, natuur, censuur, tirade, me
thode. amplitude, discipline, analyse,
accuratesse, renommee, alinea, cri
sis, syntaxis, bronchitis.
Daarmee zijn de voornaamste moei
lijkheden wel opgesomd, al is er nog
iets met de „onzijdige" woorden. „Het"
woorden noemt de commissie die: het
kind, het meisje. Er bestaat namelijk
de neiging, om ook daar hij en zijn dan
wel zij en haar te gebruiken: Waar is
dat meisje gebleven? Ik heb haar niet
gezien.
Bij ,,het"-woorden, stelt de commis
sie evenwel vast, mag men slechts
het en zijn schrijvenWaar is het
kina nou? Ik heb het niet gezien,
maar daar ligt zijn speelgoed.
Het meervoud, meent de commissie,
zal geen moeilijkheden opleveren. Al
tijd kan men daar zij (ze) en hun ge
bruiken. Het onderscheid tussen hun
(bezittelijk vnwd) en haar is niet no
dig; De vrouwen moeten maar geloven
wat de heer gemaal zo goed is hun te
vertellen.
