HET
Tsjang
EILAND DER PARADOXEN
Kai Sjek heeft zijn autocratie
efficiënt gemaakt
R
Nederland staat op winst
tegen Griekenland
DE ZOMER WAARAAN WIJ LIJDEN
Abnormaal of met?-Nog 50 jaar- Ziekmakend weer
Kardinaal De Jong 69 jaar
Kleine miserere over het weer
Coxinga en de
»grote terugkeer
VICTORIA
WATER
Merkel traint
Nederl. elftal
Kortgeding tegen
Hermes D. V.S.
J
-
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1954
PAGINA 7
mmm
met de blauwe ruitjes
da Zijne Eminentie Johannes Kardinaa
s" te Amersfoort viert mor-
üqn ^ljne Eminentie Jotiannes Kardinaal de Jong zijn 69ste ver jaar-
Pu en a.s. Zondag de 19e verjaardag van zijn bisschopsconsecratie.
ku,,J!oie dankbaarheid zal katholiek Nederland op die dagen de
t>er lnaal gedenken, die door zijn groot leiderschap en zijn vast-
h'N moed vooral tijdens de bezetting de bewondering van heel
hePie^and heeft verdiend en zijn onderdanen steeds de goede weg
gewezen.
°ngen bij spel onder
auto gedood
30ngen WÉ *-
Rusland wint met
70 van Zweden
SCHAAK-OLYMPIADE
"N
(Van een onzer redacteuren)
eeds in de zeventiende eeuw diende Formosa tot „plaetse van retraite"
aan de van het vasteland verdreven Coxinga en zijn legers. Deze grote
bl f ze.er°verszoon wierp zichzelf op als koning van het eiland, maar hij
eef zich suzerein voelen aan de Ming-dynastie. Enkele jaren na zijn over-
«ining op de Nederlandse gouverneur Frederik Coyett stierf Coxinga en
i 3 werd als koning opgevolgd door zijn zoon Tsjing King. Nog geen dertig
«ar heeft het Formosaanse koninkrijk het uitgehouden, want reeds in 1683
agen de Mandsjoe's kans ook dit laatste bolwerk van de Mings te veroveren
Wanlipclmir ron nnim furoo oAiurPTi vnl^p hii hfit vrpdjAsvprflraP1 van
Sim.
wanbestuur van ruim twee eeuwen volgde en bij het vredesverdrag van
onoseki van 8 Mei 1895 verwierf een andere keizer, ditmaal de Japanse,
et eiland Formosa als deel van de buit uit de Chinees-Japanse oorlog. De
eta van de mikado duurde precies een halve eeuw; in die tijd werd veel
gedaan voor de economie en de verbindingen van het eiland, maar ook voor
"e defensie. De Japanse aanval op de Philippijnen in de tweede wereldoorlog
geschiedde vanaf Formosa en de haven van Keloeng vormde een waardevolle
asis voor de Keizerlijke Marine. Als gevolg van de beslissingen, die op de
onferentie van Cairo waren genomen, werd Formosa na afloop van de oorlog,
7 September 1945, teruggegeven aan de Chinese Republiek. Formosa's
"Ieuwe heer was generalissimo Xsjang Kai Sjek. Terwijl het „bevrijdings
uurwerk" schitterde boven Taipei, rukten de communistische legers van
*ao Tse Toeng steeds verder op. De nationalisten moesten zich terugtrekken
an ae Xsjoesan-archipel en eindelijk, slechts weinige dagen voor het uit
raken van P» Knroaan«p nnrlov. van Hainan. Formosa was voor de tweede
kei
- communistische successen hebben
niet toe bijgedragen het prestige van
v,, Nationalistische partij-organisatie, de
uornintang, te verhogen. Zo Jang de
öprl°g tegen de As-mogendheden duur-
u Waren velen nog wel bereid tal van
J^unes in de efficiëntie en in het fi-
anciële beheer van de Kuomintang te
Ar°ntschuldigen met een verwijzing
Ho mnpilnlrp strnd. di(
hes.
aili,
de moeilijke strijd, die ook de Chi-
le nationalisten voerden om een ge
ëerde overwinning uit het vuur te
er in zijn geschiedenis een „plaetse van retraite" geworden, het werd in
wereld Probleem Eiland nummer 1.
adviseerd werd het belang van Formo
sa voor de Verenigde Staten zo gering
mogelijk voor te stellen.
Hèt grote keerpunt was evenwel het
uitbreken van de Koreaanse oorlog in
Juni 1950. Mao Tse Toeng was met lan
ger de aarzelende man van goede wil.
Hij was het, die menselijke stortzeeën
opjoeg tegen de verschansingen van de
Verenigde Naties. Het strategische be
lang van Formosa werd weer op zijn
juiste waarde geschat.
President Truman gaf de Ameri
kaanse Zevende Vloot op 27 Juni 1950
bevel in de Straat van Formosa te pa
trouilleren en het eiland te „neutrali
seren". Aan het eind van de daarop
volgende maand bracht generaal Dou
glas MacArthur zijn opzienbarende
bezoek aan Taipei en toen lanceerde
hij Formosa's historische bijnaam „the
unsinkable aircraft carrier".
Op 14 Augustus kwam Karl. L. Ran
kin als eerste Amerikaanse gezant naar
Taipei. Prominente Amerikanen kwa
men zich ter plaatse op de hoogte stel
len van de toestand: kardinaal Spell-
man, de senatoren Knowland Brewster,
Sparkman en H. Alexander Smith, de
gouverneur van New York, Thomas
Dewey, de leden van het Congres Jo
seph Martin, Leonard Hall en William
Bullitt. Er kwam een zeer sterke Ame
rikaanse militaire missie op Formosa
en vele millioenen dollars werden, on
danks de neutralisatie, ten koste gelegd
aan de nationalistische zee- en lucht
macht.
Was het de moeite waard om te wed
den op Tsjang Kai Sjek? De generalis
simo heeft een bonte carrière achter
zich, maar één ding is zeker. Op For
mosa heeft hij een energieke poging
gedaan om de corruptie en de ineffi
ciëntie uit het verleden ongedaan te
maken. Niemand zou trouwens durven
beweren, dat de malversaties van vroe
ger Tsjang Kai Sjek persoonlijk ten
goede kwamen. Hij was alleen weinig
kieskeurig bij het kiezen van zijn mede
werkers en bij het aanvaarden van hulp.
Dat is nu radicaal veranderd. Tal van
operette-generaals hebben de dienst moe
ten verlaten en een jonger kader voert
nu de boventoon. Aan de tragische zwen
del rond de inkopen voor het leger is
resoluut een einde gemaakt. Militairen,
die zich schuldig maken aan plundering,
worden zonder pardon terechtgesteld
op de verlaten renbaan bij Taipei.
h,,Pen- Lange tijd koesterde men in het
be, land ook een soort schuldig res-
hsa Voor Tsjang Kai Sjek. Pet saldo
tp hij de oudste rechten in de oorlog
althans een der As-mogendheden.
vJ i r toen het §eT-Ü m China zelf ging
AjRopen, waren alle excuses vergeten.
bestaande en vele verzonnen fei
te, van de Kuomintang werden breed
toemeten en de wereld leerde het na-
realistische orgaan zien als een toon-
®ld van corruptie en krachteloosheid.
.Tsjang, gisteren nog de held van het
Westen, werd nu voorgesteld als een
door de wol geverfde, kaalhoofdige
eiandarijn, zonder het minste besef
ïah politiek of strategie. Madame
is)ang, eens de gevierde gast op alle
democratische teas, verscheen nu, om
dat zij het de Engelsen in een felle
radiorede kwalijk had genomen dat
communistisch China hadden er-
als een spilzieke, ondankbare
frouw, met een voorkeur voor rare
kousen en schoenen met hoge hak-
h®n, de hebzuchtigste dochter uit de
roofzieke familie van de bijbei-hande-
laar Soeng, met een ongezonde flair
Voor „haute finance"
^lao Tse Tung daarentegen was de
van eenvoudige afkomst, misschien
(|,e' wat eerzuchtig, maar toch iemand,
t* zün voornemens ten uitvoer kon
h^gen, van gematigd sentiment en hij
beweging alleen de naam van
^llti. hisme gegeven, omdat hij zo
?ii,h Wet iets anders had kunnen ver-
Jj|."®n, Formosa was de laatste broed-
d,. 's van een stel reactionnaire frau-
rtIUrs. Niet alleen de linkervleugel van
h britse Labourpartij dacht er zo over.
tan Acheson. de Amerikaanse minister
ï'n Buitenlandse Zaken, richtte op 23
®tcember 1949 een vertrouwelijke in
ductie tot alle Amerikaanse ambtena-
eh in het buitenland, waarin hun ge-
g, £'3arige r, Kooistra te Gouda
v0r ter. het achterwiel van een opjeg-
naa 1 gekomen en tijdens het ver
st^6 irw, ^et ziekenhuis overleden,
th-, at 8en had een touw over de
V^t^Pa'
V«ltt Q)lpannen' het ene einde vastge-
eihrtl een lantaarnpaal en het an-
°.m zijn middel geslagen. Dit
PasserP gespannen toestand door
j e vrachtauto gegrepen met
*Üh Sevolg. Het slachtoffertje
Te Moskou is een voetbalwedstrijd
gespeeld tussen Rusland en Zweden. De
Russen wonnen mét 70. De Britse
scheidsrechter Ling verklaarde na af
loop, dat het spel van de Russen verge
leken kon worden met dat van de
Hongaren en dat de Russische ploeg
evenwaardig was aan de beste nationale
elftallen van de wereld. De vijf voor-
waartsen konden allen schieten; de aan
voerder van de ploeg, de linkshalf Netto,
blonk nog boven alle anderen uit.
Het bestuur over het eiland is, voor
al dank zij gouverneur K. L. Woe,
krachtig en doeltreffend geworden. Na
de geruchtmakende desertie van de
kruiser Tsjoengking (eertijds de Britse
„Aurora") in 1947 is het moreel bij alle
drie onderdelen van de strijdkrachten
tot een ongekende hoogte gestegen. In
niet geringe mate droeg daartoe het suc
ces bij dat men boekte bij de verdediging
van het kale koraaleiland Quemoy. De
snelle verkenningsrald, die de commu
nisten twee weken geleden tegen dit
eiland ondernamen, bewijst wel, waar
hun eerste aandacht naar uit gaat
Geen van de beide China's is bijzonder
content met de neutralisatie van For
mosa. Voor Mao en zijn aanhangers is
het bestaan van een alternatief régime
op nog geen tweehonderd kilometer
voor de kust een prikkel in het vlees.
Zij zelf hebben op het vasteland, onder
de hoede van de Sovjet-Unie eens een
soortgelijke positie ingenomen als Tsjang
thans inneemt, en toch hebben zij zich
meester gemaakt van het hele vaste
land. Het zou de communisten onuit
,=prekelijk veel aangenamer zijn. als
Tsjang en de andere nationalisten als
een emigrantenregering ergens in het
buitenland ronddoolden.
Tsjang daarentegen maakt geen ge
heim van zijn voornemen eens terug
te keren naar het vasteland. „Ik heb
het beloofd en ik doe het", herhaalt hij
steeds. Een langdurig verblijf op dit
eiland zou leiden tot atrophiëring van
de Kuomintang, tot een politieke dood.
En elke soldaat, die met hem naar For
mosa is overgestoken, is vandaag weer
idem zoveel jaren ouder dan destijds
Het invoeren van de dienstplicht voor
dë Formosaanse bevolking, die ten dele
zeer onontwikkeld is en overigens on
verbloemd separatistische neigingen
vertoont (in een grijs verleden moet
hier het zelfstandige koninkrijk Lioe
Kioe zijn geweest en vóór de Japanners,
in 1895 het eiland konden overnemen,
moesten zij eerst de „Formosaanse Re
publiek" neerslaan), is politiek en mi
litair niet verantwoord.
Mechanisch kannibalisme
Zo zit men met verouderde krijgslie
den en ook met verouderd materieel.
De luchtmacht kan slechts voortbestaan
door een soort mechanisch kannibalis
me: men sloopt bepaalde' toestellen om
met de onderdelen daarvan andere vlieg
tuigen te repareren. Het is geen won
der, dat de nationalisten vurig hopen
op grote massa's Amerikaans materieel.
De „grote terugkeer", waarvoor zij zich
dagelijks met grote geestdrift en ver
betenheid oefenen, is het enige alter
natief voor een langzaam wegschrom-
pelen. Ter zee hebben de nationalisten
nog steeds een zeker overwicht op de
communisten, maar in de lucht zijn hun
propeller-toestellen al lang in het de
fensief gedrongen door de communis
tische Mig-straaljagers. Geen enkele
strateeg stuurt zijn mannen gaarne een
wisse dood tegemoet, maar als Tsjang
zijn kans niet spoedig krijgt, zal hij
die kans uit puur zelfbehoud moeten
grijpen.
Niets zou hem daarom liever zijn dan
een communistische aanval op zijn
eigen regeringszetel. Want dat zou hem
zijn excuus en zijn materieel bezorgen.
Zijn legers hebben zich een eigen be
schermheilige geschapen. Het is de oude
held Coxinga. De overeenkomst tussen
hem en Tsjang Kai Sjek is werkelijk
frappant. Alleen hopen de nationalisten
te slagen, waar Coxinga faalde: in de
grote terugkeer. De officieren maken
in hun vrije tijd studie van Coxinga's
strategie en enkele keren per jaar heb
ben er bij zijn graf militaire plechtig
heden plaats.
Politiestaat
Een moeilijke vraag is altijd, of na
tionalistisch Formosa een democratie
is. Het antwoord op die vraag kan kort
en goed ontkennend luiden. Formosa
is een autocratisch bestuurde politie
staat. Hèt heeft weinig nut om dat te
ontkennen. Maar het is in de eerste
plaats een efficiënte autocratie en in
de tweede plaats mag men de vraag
stellen, of onze opvattingen van de de
mocratie in de Oosterse maatschappij
wel houdbaar zijn.
Formosa is een eiland vol para
doxen. In de straten van Taipei heer
sen de meest chaotische verkeerstoe-
standen ter wereld: Amerikaanse li
mousines, legerjeeps en buffelkarren
maken elkaar onder luid misbaar het
leven zuur. Koeriers brengen het
nieuws van het ene bergdorp naar
het andere, terwijl in Taipei een mo
dern telegraafstation is gevestigd, dat
in nauwelijks twee uur boodschappen
verzendt naar Londen en Washington
Alle treinen rijden er stipt op tijd.
maar als zij de stations verlaten,
maken alle witkielen en werklieden
ter plaatse op voorbeeld van de
stationschefs een diepe buiging. In
Taipei en Keloeng zijn Amerikaanse
ice-bars, maar iets verderop kan men
gestoofde apenhersens of gebraden
python eten. In de bergen verbindt
men zijn wonden met palmbladen,
terwijl een groot deel van de stadsbe
volking dank zij een team van de
Wereld Gezondheids Organisatie is
behandeld met B.C.G. tegen tubercu
lose. Aan de kleine marktkraampjes
kan men busjes met gestampte rhino-
ce-ros-hoorn, dat bekend staat als een
machtig aphrodisiacum, en flesjes
slangengif kopen, maar ook penicilli
ne, benzedrine en zelfs streptomy-
cine. En terwijl men in de regerings-
bureaux twist over de toepasbaarheid
van de democratie, gaan de „groene
wilden" in de bergen op jacht naar
mensenhoofden,
Formosa is een politiestaat. Tsjang
Kai Sjek's oudste zoon luit.-generaal
Tsjang Tsjen Koeo, staat aan het hoofd
van een van de meest doortastende ge
heime diensten aan deze zijde van het
IJzeren en Bamboe Gordijn. Buitenland
se bezoekers krijgen van hun gasthe
ren de raad hun koffers niet af te slui
ten, teneinde de geheime dienst niet te
noodzaken tot braakToeristen krij
gen gidsen en chauffeurs toegewezen,
die beschikken over een eigen telefoon
lijn naar de generale staf. Het klinkt
verontrustend en het is een veelzeg
gend feit, dat gouverneur Woe zijn
ontslag heeft genomen en thans door
de Verenigde Staten reist om Formosa
af te schilderen als een politiestaat
Maar Tsjang Tsjen Koeo, die met een
Russische is getrouwd, heeft zijn op
leiding in Moskou genoten en als het
waar is, dat men dieven met dieven
vangt, dan is hij de juiste man op de
juiste plaats. Niet minder dan vijf
procent van het 500.000 man tellende
leger wordt gevormd door politieke
commissarissen. Het is de vraag, of het
het ontbreken van deze commissarissen
is geweest, dat Coxinga destijds ten
verderve heeft gevoerd.
Mevrouw Tsjang Kai Sjek, de echtgenote van de generalissimo, tussen twee vrouwelijke vrijwilligers van
nationalistische Chinese leger bij een bezoek aan een verdedigingsstelling op het Kimmen-eiland.
het
Advertentie
Drinkt gnrngnid
Hot meeit
gevraagde
NATUURLIJKE
BRONWATER
Woensdagavond is op de Zuiderzee-
en was vrijwel op slag dood. K. had een
straatweg bij Wezep de wielrijder G.
Kwakkel te Hattumerbroek, toen hij
naar links de weg overstak, door een
hem acnterop rijdende auto aangereden.
Hij werd tegen de straatweg geslingerd
tas met appels en peren bij zich en lette
daardoor bij het oversteken niet vol
doende op het achter hem rijdende ver
keer. De auto kon hem niet meer ont
wijken.
Doordat Nederland het tegen Grieken
land niet verder dan 2\41% kan bren
gen (als Prins succes heeft in zijn par
tij tegen Panagopapoulos die Woensdag
na negen uur spelens opnieuw is afge
broken) moet onze nationale schaak
équipe vandaag tegen de Sovjet-Unie
aandacht besteden aan ieder hal' puntje,
om niet het risico te lopen tenslotte
door IJsland en Oostenrijk te worden
gepasseerd.
De opstellingen der teams zijn geheim
tot kort voor de zitting, maar heimelijk
speculerend op een party Botwinnik
(wit)Euwe, heeft de wedstrijdleiding
twee extra demonstratiewandborden la
ter, aanruken om de bezoekers hun aan
deel in de gang van zaken te waarbor
gen.
Woensdagavond heeft Joegoslavië zijn
tweede tegenslag geïncasseerd door
slechts 2% punt te behalen tegen Noor
wegen. Het begint nu dubieus te wor
den of Gligoric en zijn mannen nog
wel tot de overwinnaarsgroep zullen
doordringen. Engeland maakte goede
vorderingen tegen Luxemburg. Vooral
dank zij Wade en Ciask, die tezamen
voor hun overwinningen slechts 36 zet
ten nodig hadden, dat is half zoveel als
bijvoorbeeld Prins alleen er nu al te
gen Panagopapoulos heeft gedaan.
Als bijna de voltallige schaakmeeste-,
rij drie weken in een grote zaal bijeen
is om het koninklijke spel te beoefenen
vindt zij direct of indirect de gehele
schaakwereld om zich heen geschaard.
De Russen benutten hun vrije avond
voor een radio-uitzending uit de Apol-
lohal te Amsterdam regelrecht naar
Moskou, in de wetenschap, dat zij een
kwartier lang door millioenen van hun
landgenoten dankbaar zullen worden ge
hoord. Van alle kanten solliciteren
schaakenthousiasten naar logies ln een
Amsterdam dat nog steeds doorbuigt
onder de toeristen, al dan niet van ma-
thematischen huize. Uit de speciale
brievenbus in de zaal, met'brieven be
stemd om ten postkantore het „scnaak-
olympiadestempel" te ontvangen, wordt
nieuws over de landenwedstrijd, over
Amsterdam en over Nederland naar
alle continenten verspreid.
Ergens in de zaal geven drie meesters
hun oordeel over „Catalaans", een mo
derne schaakpartij-opening. Het i'
namelijk vijf en twintig jaar geleden
dat te Barcelona (in 1929 dus) Tartaco-
ver c.s. G2G3 in het „damegambiet"
met succes ten tonele voerde; nu
spreekt het vanzelf dat de reportage
die „El Mundo Deportivo" daaraan wil
wijden, uit de Apollohal moet komen.
En wat kan scholieren-schakers deze
weken nader aan het hart liggen dan
de handtekeningen van 156 schaakmees
ters uit 26 landen? De deelnemers kun
nen hun borden niet bereiken, zonder
verscheidene malen voor het plaatsen
van hun naam te hebben stilgestaan.
Zelfs Botwinnik kan zich er niet aan
onttrekken.
Uitslagen en standen
De zomer, die wij dit jaar meema
ken waaraan wij dit jaar
lijden, hadden wij bijna gezegd
is bepaald het tegendeel van wat
wij onder een glorieuze zomer plegen
te verstaan.
Dat brengt velen pijn en hartzeer.
Het weer is in de war en als dat in
de war is dan blijft het veelal daar
niet bij. Dan raakt bij velen de vreug
de in de war en bij anderen de por-
temonnaie ook nog bovendien. Dat
zijn dan speciaal de lieden, die van
zon en zomer moeten leven en
's winters moeten bestaan van wat
ze in de voorbije zomer verdiend
hebben.
Het weer is in de war en het is
niet verwonderlijk, dat er een zon-
denbok voor gezocht wordt. Nu is het
echter heel wat gemakkelijker zo'n
zendenbok te zoeken dan diens schuld
nu ook waterdicht aan te tonen. In
het gesprek van de dag, in alle ver
regende zomerpensions als tijdver
drijf naarstig gevoerd, maakt men
zich daar meestal ook niet druk over.
Toegegeven, dat het weer abnor
maal is, zou men zich bij de conver
satie ook wel eens kunnen afvragen,
of dat eigenlijk wel iets abnormaals
is. Dat zou een nieuwe en een aar
dige vorm van tijdverdrijf zijn.
Het abnormale weer is eigenlijk
heel normaal. We bedoelen er mee, dat
het heus niet een noviteit van het
gezegende jaar 1954 is. Laten wij ons
dat vooral niet verbeelden! Er zijn
altijd abnormale jaren geweest ab
normaal goede en abnormaal slechte
die de normale jaren hebben afge
wisseld. De geschiedenis noemt er
hele rijen van op. Evengoed als er stren
ge winters zijn geweest, kwakkelwin-
ters en abnormaal hete, droge zomers,
zijn er ook vroeger natte, gure zomers,
geweest. De oude kroniekschrijvers
hebben zich steeds uitgesloofd ons
daaromtrent in te lichten.
Een abnormale zomer? Zeker
maar laten wij dan eens herinneren
aan die abnormale winter van het iaat
1187, die bepaald warm was, toen de
bomen in de Elzas in December al in
bloei stonden en in Februari de pe
renal zo groot waren als een noot. In
Mei van dat jaar kon men de graan
oogst al binnenhalen. Oj aan de win
ter van 1289 toen in de Elzas de wijn
gaarden al vóór 13 Januari in bloei
stonden en met Kerstmis de jongens
gingen zwemmen in het Meer van
Constanz. Het jaar 1342 is een bui
tengewoon nat jaar geweest. Onze
natte zomer met zijn overstromingen
is dus zeker niets nieuws. Van die
overstromingen heeft men in dat jaar
ook zijn portie gehad. Het water in
Zuid-Duitsland stond toen zo hoog,
dat men volgens de kroniekschrijver
m Keulen met gemak over de stads
muren heen varen kon. Het klinkt
als een sterk verhaal! Er waren ook
abnormaal strenge en langdurige win
ters. De winter van het jaar 1443 bij
voorbeeld wist maar van geen ophou
den. Op de le en de 3e Mei sneeuwde
net in Zeeland en in Vlaanderen zowat
ae ganse dag. En de winter van 1460
was zo streng, dat men zelfs dagen na
er een periode van gelijkmatig
koele zomers zal komen, die zo'n
jaar of veertig, vijftig zal aanhou
den.
Dat is een dapper stuk weervoor
spelling op lange termijn en wij
moeten zeggen, het klinkt bepaald
niet vrolijk. Willett geeft de zon de
schuld. H^t zit hem volgens hem
niet in een tekort aan warmte-
afgifte van de zon, maar in een
slechts „sporadisch ontstaan van
uitbarstingen van ultraviolette ener
gie en corpusculaire energie, voor
namelijk met sterke energie geladen
protonen en electroneii. Zulke uit-
Fasen, 13 April, nog niets op de ak
ker beginnen kon. Het jaar daarop, in
1461, was de winter ongewoon zacht.
Het weer was aan herfstweer gelijk.
Dat was in de middeleeuwen. Maar
later is het niet veel anders ge
weest. Zo werd de legendarisch
strenge winter van 1740 voorafgegaan
door een jaar, dat zeer nat was en
waarin men biddagen had afgekondigd
om de schrikkelijke regen te doen op
houden. Sinds Augustus 1738 had het,
acht maanden lang, voortdurend ge
regend.
Er is dus maar weinig nieuws onder
de zon. Ook in de ouwe tijd wist men
over abnormaal weer mee te praten.
Regen, regen, ruis". Dat is mis
schien wel de beste zinspreuk,
aie uit te denken is, om dit won
derlijke zomertje, dat wij nu beleven,
te kenschetsen. Het schijnt zelfs
vaklieden als meteorologen pessimis
tisch te kunnen maken. Er is er ten
minste een in Amerika, die ons op
zijn manier komt vertellen, dat deze
aonormale zomers normaal gaan wor
den.
„Het is uit met de warme zomers"
zegt hij. Op grond Van jarenlange
waarnemingen is deze meteoroloog
hij heet Hurd C. Willett tot
de overtuiging gekomen, dat wij er
rekening mee zullen hebben te hou
den, dat de zomers in de komende
jaren al maar kouder zullen worden
en dat het dieptepunt intreden zal
in de jaren I960 tot 1965, waarna
barstingen begeleiden zonnevlekken
en soortgelijke storingen op de zon".
En het is niet druk met zonnevlek
ken op de zon op het ogenblik.
Willett stelde vast, dat een plotselin
ge wisseling in de ultravioletstraling
de temperatuur in de bovenste lucht
lagen der aarde zo aanzienlijk verho
gen kan, dat er zich in de onderste
lagen van de atmosfeer sterke baro
meterschommelingen voordoen. Hij
wijst daarbij op een experiment, in
Februari 1952 boven' Berlijn verricht.
Met behulp van meteorologische bal
lons werd toen waargenomen, dat de
temperatuur op 30 tot 35 km hoogte
binnen 24 uur van min 50 tot min 18
graden Celsius opliep. Deze 18 graden
was de hoogste temperatuur, die ooit
op zulk een hoogte gemeten werd.
Willett kon aantonen, dat dit ver
schijnsel niet alleen met een der sterk
ste veranderingen op het zonsopper-
vlak samenhing, maar dat bovendien
het weer op het ganse noordelijke
halfrond sjterk beïnvloed werd. Hij
noemt daarvan voorbeelden. „Winden,
die voor de storingen op het zons-
oppervlak in het Noordpoolgebied
heel normaal van West naar Oost
waaiden, keerden plotseling om en
werden de sterkste Oostenwinden van
het ganse seizoen. Boven de Atlanti
sche Oceaan volgden er prompt twee
zware stormen op", zo zegt hij, „en
aan de kust van Noord-Amerika viel
er een record-hoeveelheid sneeuw van
50 centimeter".
Nog vijftig tot zestig jaar zal, vol
gens hem, deze ontwikkeling voortdu
ren.
Moeten wij hem geloven? Ja, het
is een kwestie van geloof voorlopig.
Als de wereld eens een kunstmatige
satelliet het befaamde kunstmaan
tje bijvoorbeeld rijk zal zijn, en dat
met een automatisch weer- en zonne-
waarnemingsstation uitgerust zal zijn.
kunnen wij er aan beginnen hem eens
nader te controleren.
Werk, nuttig werk voor dat kunst
maantje is er dus al.
Dat weer, dat ellendige weer
maakt mij ziek". Wij hebben
dat de laatste tijd niet éénmaal,
maar meerdere malen horen zeggen.
En niet door lieden, die volkomen ont
goocheld van een verregende vacantie
terug kwamen. Mens en weer. Ja, dat
zijn eigenlijk twee grootheden, waar
van men zo op het eerste gezicht zou
zeggen, dat ze al heel weinig met
elkaar te maken heoben. Maar er
schijnt toch wel enig verband te be
staan in deze zin, dat sommige ziekte
verschijnselen met bepaalde weerty
pen samenhangen. Dat wist trouwens
Hippokrates, de vader der geneeskun
de, al. Hoe dat verband is, is een
moeilijke vraag. Er is onlangs over het
verband tussen mens en weer iets ge
publiceerd en daarin worden verschil
lende voorbeelden genoemd. Het in
treden van de dood blijkt in grote
mate afhankelijk te zijn van het weer.
Bij storingsvrij weer, constant, rustig
weer, geen of weinig wind, normale
temperatuurschommelingen bij aan
wezigheid van dezelfde luchtmassa's
boven het beschouwde gebied, heeft
een geringer aantal sterfteaevallen
plaats dan bij gestoord weer, dwz.
sterke bewegingen* in de luchtmassa's,
sterke veranderingen in de weerele-
menten als bv. bewolking, licht enz.
Slapeloosheid treedt op bij afglijdende
warme lucht, storingsvrij weer brengt
goede slaap. Bij electromagnetische
storingen knetteren van de radio
hebben geamputeerden en hersenpa-
tiënten de meeste klachten. Daarenbo
ven wordt de reactietijd bij de mens
verlengd, zodat het geregistreerde gro
tere aantal verkeersongevallen wei
hiermede in verband gebracht mag
worden.
Mens en weer, het is een ingewik
kelde aangelegenheid. Maar: Het zijn
dus toch niet altijd naargeestige zeur
pieten, die er over klagen, dat het
weer hen ziek maakt.
Mr. H. C. M. EDELMAN.
Uitslagen van de derde ronde, na uit
spelen afgebroken partijen:
Groep A: Rusland—Oostenrijk 31,
NederlandGriekenland 1%1% (Eu
weParliaro- '4'A, DonnerAnag-
nostou Vr, PrinsPanagopoulos af-
gebr., v. ScheltingaPapapavlot Vi
IJslandFinland 3%114.
Groep B: TsjechoslawakijeCanada
2141 'A, ItaliëIerland 30, Bulgarije
Argentinië 22.
Groep C: FrankrijkDenemarken
31a, NoorwegenFrankrijk 22, Italië
Ierland 30, Israël—Noorwegen 31,
Zuid-SlaviëSaar 1%214.
Groep D: BelgiëWest-Duitsland V4
3V4, ZwitserlandLuxemburg 40, En
gelandHongarije 2 1V-
De uitslagen van de vijfde ronde:
Groep C: Noorwegen-Zuid-Slavië 114
214, DenemarkenIsraël 0—2, voorl.;
ZwedenFrankrijk 10, voorl.
Groep D: LuxemburgGr.-Brittannië
03 voorl.; West-Duitsland—Zwitser
land 21 voorl.; ColumbiaBelgië 11
voorl.
De stand is thans:
Groep A (na 3e ronde): Rusland 11
p., IJsland 8, Nederland 7 (en 1 afge-
br.), Oostenrijk 5'A, Griekenland 2 (en
1 afgebr.), Finland 1)4.
Groep B (na 3e ronde): Tsjecnosla-
wakije 8 'A, Bulgarije 8, Argentinië 7,
Canada 6)4, Italië 414 (en 1 afgebr),
Ierland J4 (en 1 afgebr.).
Groep C (na 5e ronde): Israël 9)4 uit
16 partijen (en 2 afgebr.), Zweden 9 uit
16 partijen (en 3 afgebr.), Zuid-Slavië
9 uit 16, Noprwegen 8)4 uit 20, Frank
rijk 7 uit 20 (en 3 afgebr.), Denemar
ken 7 uit 16 (en 2 afgebr.), Saar 4'A
uit 16 (en 1 afgebr.).
Groep D: (na 5e ronde): West-Duits
land 1114 uit 16 (en 1 afgebr.), Honga
rije 11 'A uit 16, Groot-Brittannië 9 'A uit
16 (en 1 afgebr.), België 8 uit 20 (en
1 afgebr.), Zwitserland 714 uit 16 (en
1 afgebr.), Columbia 7 uit 16 (en 1 af
gebr.), Luxemburg 1 uit 16.
Naar. vernomen wordt, heeft de KN
VB de Oostenrijkse trainer Max Merkel,
die op het ogenblik in dienst is van
HBS, bereid gevonden om de voorberei
ding op zich te nemen van het Neder
lands elftal, dat 24 October a.s. te Ant
werpen de eerste landenwedstrijd van
dit seizoen tegen België speelt.
Naar bekend is nog geen opvolger
aangewezen voor de vacature, welke
ontstaan is. toen bondstrainer Jaap van
der Leek het dienstverband met de bond
verbrak. In overlec met en met volle
medewerking van het bestuur van HBS
is thans Merkel belast met de centrale
training van de spelers, die voor het
Nederlands elftal tegen België in aan
merking komen. Overeengekomen is dat
deze oplossing van voorlopige aard is;
men hoopt na 24 October een definitie
ve oplossing te hebben gevonden.
Naar wij verder vernemen zal 30 Sep
tember een wedstrijd worden gespeeld,
waarschijnlijk tegen een Oostenrijkse
tegenstander, teneinde een overzicht
van het beschikbare spelersmateriaal te
krijgen, waarna op 6 October de ge
bruikelijke oefenwedstrijd zal plaats
vinden. waarvoor als tegenstander
waarschijnlijk een Duitse vereniging in
aanmerking komt.
De prof-voetbalclub „Rotterdam" heeft
door haar juridiscne raadsman mr. L. E.
Pieters bij de president van de Rotter
damse rechtbank een vordering in kort
geding doen instellen tegen de Schie-
damse voetbalclub Hermes-DVS. De Rot
terdamse profclub had n.l. enige weken
geleden als prof gecontracteerd de ex-
Hermes-speler Osternolt, die vervolgens
echter zijn contract met Rotterdam een
zijdig heeft verbroken om weer voor
Hermes-DVS te gaan spelen. Rotterdam
meent nu dat Hermes-DVS onrechtmatig
heeft gehandeld door gebruik te maken
van de contractbreuk van Osterholt en
door deze speler Zondag j.l. op te stel
len in de wedstrijd tegen Excelsior.
De profclub Rotterdam heeft aan de
president van de Rotterdamse rechtbank
verzocht aan Hermes-DVS te verbieden
Osterholt nog verder in zijn elftal op
te nemen met bepaling van een dwang
som van f 5000 voor elke overtreding
van dit verbod.
