RADIO-ISOTOPEN het kostbare geschenk van de jonge kernphysica Geoormerkteatomen treden op als verklikkers Een Franse zusterscongregatie voor zieken en gebrekkigen In 1930 gesticht door een jonge vrouw van zwakke gezondheid Morgen Geen vloek, maar een zegen en een 4 kloosters in Frankrijk Amerikaans klooster in oprichting r De zusters van Jésus Crucifié LEVEN MET HET ATOOM PLEISTERZONDAG ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1954 PAGINA 7 e gezondheid is voor ieder mens essentieel, want zij houdt het leven vast en bepaalt de mogelijkheden voor het lichamelijk be staan. Onze tijd, die van het lichamelijk welzijn een ware cultus maakt, was er waarschijnlijk rijp voor, om een instituut te doen ontstaan, dat in de Kerk geheel nieuw is, namelijk een congregatie waar zieke, gebrekkige of zwakke jonge vrouwen kunnen intreden. Deze congregatie, die thans in Frankrijk vier kloosters heeft, is niet een toe vluchtsoord in negatieve zin voor pieuze vrouwen, die, onmachtig om in de wereld te slagen, zich hier veilig en geborgen voelen. Het is een mo derne, contemplatieve congregatie, wier geest er positief op gericht is van de ziekte of de invali diteit het grote en voortdurende offer te maken, waarlangs men naar de heiliging klimt, die met Benedictijnse blijheid wordt nagestreefd. Het is wel een heel schrille tegenstelling, om, als verslaggeefster uit de sfeer der Parijse mode wereld, waar alles om de krampachtige verheer lijking van het lichaam draait, zich plotseling in het andere uiterste te bevinden en te herade men in het klooster te Brou, 2S km van Parijs, temidden van de religieuzen van Jésus Crucifié, die boven hun lichamelijke pijn en uitputting en onvermogen trachten uit te stijgen door een leven van heldhaftige zelfdiscipline, dat aan God is ge wijd, wiens beschikking over hun onvolledige levensmogelijkheid ze volstrekt aanvaarden. (Ga vroeg naar de kerk Een attractieve actie met 'n spannend geheim. f 25.000.- aan prijzen Wegens poging tot moord Ondersoek heropend tegen instructeur Liturgische weekkalender Wanneer de naam radium genoemd wordt, wekt dat de gedachte op aan een zegen voor de mensheid. En terecht. Sinds op het einde van de vorige eeuw Pierre en Marie Curie deze merkwaardige stof wisten te isoleren en zij haar zegetocht over de wereld begon, is zij een machtig bondgenoot geweest in de strijd tegen de kanker en hebben duizenden de Schep per geprezen voor dit kostbare geschenk. Radium dankte zijn zegenbrengende werking aan zijn radio-activiteit. Hieronder verstaat men het feit, dat radium een „stralende" stof is. Het bezit het vermogen om spontaan, d.w.z. zonder enige oorzaak van buiten een zeer doordringende straling uit te zenden. Deze straling bleek uit drie verschillende soorten te bestaan, die alpha-, bèta- en gammastralen werden genoemd. Onderzoek wees uit, dat de alphastralen eigenlijk uit materie-deeltjes bestonden. Het waren heliumkernen, de bouwstoffen van de radium-atoomkern. De geheim zinnige stof radium was dus, spontaan, bezig zich, al stralend, „af te breken". Ze schoot stukjes van haar atoomkern weg, tengevolge waarvan het atoom-over schot in een andere stof veranderde. De bèta-stralen bleken met grote snelheid weggeschoten electronen te zijn, en dus ook corpusculair van karakter. De gamma- stralen bleken onzichtbare „lichf'stralen, ze waren fami- Sie van de Röntgenstralen. Het was de levend weefsel vernietigende werking van deze radiumstraling, die de medische wetenschap een kans bood voor het tot ontwikkeling brengen van thera peutische methoden in een aantal gevallen, waarbij er sprake was van een abnormale en te grote activiteit van een bepaald weefsel. Zo bijvoorbeeld bij kanker. Daar door werd radium een zegen voor de mensheid. De zuster, die zich voortbeweegt op krukken en kunst-ledematen, heeft door een ongeluk haar oeide oenen verloren. Radium had echter een gebrek. Een groot gebrek. Het is heel zeld zaam. En dientengevolge zeer duur. Radium wordt geïsoleerd uit een uraniumhoudend erts, dat de naam pekblende draagt. Hier in Europa vindt men het bijvoorbeeld te Joa- chimsthal, in Bohemen. Eén ton Jo- achimsthaler pekblende levert niet meer dan 0,17 g radium. Geen won der, dat het wereldbezit aan radium in grammen wordt gemeten. In 1949 bezaten de Ver. Staten b.v. nog nau welijks 800 gram radium. Wat een zegen dus, als radium eens rijkelijk op de aarde voorhanden was en daardoor zo goedkoop, dat het al lerwegen ter beschikking van de me dische wetenschap kon staan. Deze zegen nu heeft de atoomwetenschap geschonken. Niet, dat zij in staat is de op aarde Het maakt diepe indruk wanneer men, als buitenstaander, het koorgebed van deze zusters mag meemaken, en haar in de onopgesmukte kapel, met de psal men van het officie Gods lof hoort zin gen, zoals dat in honderden contempla tieve vrouwenkloosters gebeurt. Maar iets van de inspanning, die daarachter verborgen ligt, speurt men, wanneer men haar, op ceremoniële wijze, de kapel ziet verlaten. De een loopt, zij het zo onopvallend mogelijk, met een stok; sommige gezichten hebben die scherpe trek der vermoeiden of zijn opvallend bleek, een ander verbergt krukken on der haar koormantel. Een blinde tast even met haar hand langs de wand en wordt met een vriendelijk gebaar terecht geholpen. De kapel is ruim, er is altijd plaats voor een brancard of een lig stoel, wanneer een bedlegere zuster al leen op die wijze het Misoffer kan bij- Wonen. Na het officie gaan de zusters die daartoe in staat zijn, weer aan haar bezigheden, want het feit dat deze zeer gedurfde onderneming: een communau- teit van louter gehandicapten kon sla gen, is juist dat men alle parate kracht die aanwezig is, productief maakt. Vier en twintig jaar geleden is dit Instituut dat een eigen religieus leven mogelijk maakt voor meisjes met roe ping, maar een te gehavende gezond heid om in een bestaand klooster in te treden, werkelijkheid geworden. Nooit eerder had iets dergelijks bestaan. Mag men er geen bijzondere aanwijzing tn zien, dat in deze tijd, zo arm aan toepingen, het óók aan de zwakken, de siekelijken, de invaliden, gegund is, om die ,,tuin" binnen te gaan, waar de geroepenen God glorifiëren door zich zelf geheel voor Hem te verliezen? Dat het instituut zo snel is uitgegroeid en reeds spoedig canoniek werd goed gekeurd, sinds op 11 April 1938 vijf Zieke meisjes die met elkaar de opzet bepaald hadden haar geloften aflegden voor Abbé Gaucheron, in de crypte ?an de Sacré Coeur in Mont Martre te parijs, bewijst dat er behoefte aan was. Wie meer toil weten van deze congregatie, de enige ter wereld, die zich openstelt voor zieken en lichamelijk gehandicaptenkan zich wenden tot de Mère Prieure générale in het moederhuis te °jou-sur-Chantereine, (Seine et •lame) Frankrijk. Initiatiefneemster was de half Pool se, half Franse jonge vrouw, Suzanne Wrotnovska, die, zelf wegens naar ge zondheid afgewezen voor het leven van Benedictines, met haar geestelijke kracht en superbe vertrouwen de grote inspi- ratrice is geweest. De congregatie telt thans reeds ruim 130 zusters en heeft in Frankrijk vier huizen. Behalve het moederhuis in Brou dicht dij Parys, in Chelles niet ver daar vandaan en in Villers-en-Vexin in Nor mandie, hebben de zusters kortgeleden een vierde klooster betrokken, een oud Cisterciënserklooster uit de 12de eeuw, in het kleine plaatsje Andecy bij Eper- nay in de champagne-streek. Plannen om een Nederlands klooster te stichten (er zijn 6 Nederlandse zusters in Frank rijk) zijn niet doorgegaan. Maar over enkele weken reist de stichteres en al gemene overste Mere Marie des Dou- leurs naar Amerika, om daar op ver zoek een communauteit te beginnen. Wi) hebben er van Parijs uit graag een avondreis van een paar uu: voor over gehad om deze geïnspireerde vrouw te ontmoeten, die verbleef in het pas betrokken historische klooster uit de middeleeuwen, de Priorij Notre- Dame in Andecy. Door de telefoon gaf zü enkele snelle aanwijzingen. Zeker, ik kon die avond komen en overnach ten. Uitstappen in Epernay, daar wordt u afgehaald. Laat, 's avonds in het donker, kwamen wij benieuwd het station in Epernay uit en daar was ter begroeting een religieuze in wit habijt, die ons naar de gereedstaande auto bracht, zelf achter het stuur plaats nam en ons, op de late avond, 30 kilometer door het eenzame land van de champagnewijngaarden reed, alsol het de gewoonste zaak van de wereld was. De volgende ochtend na de Lauden en de H. Mis, door de meeste zusters bijgewoond de vroege Metten die te veel zouden vergen worden niet gebe den hebben wij op een bank in de historische uitgestrekte tuin het voor recht gehad, uitvoerig met de stichteres te spreken. Zij is zo vol verkwikkende realiteitszin, deze vitale en beminnelijke vrouw, dat men begrijpt hoe zij, met haar exuberante aard en haar groot warm hart, de aangewezene jvas om, samen met Abbé Gaucheron die in 1951 is gestorven dit menselijk bijna onmogelijke experiment te doen uit groeien tot een aanvaardbaar instituut. Zij is zelf ook ziek, deze Mère Prieure Générale, haar blik verraadt felle hoofd pijn, maar daar wordt nooit over ge sproken. Dat is de regel. De zusters weten van elkaar niet welke kwaal haar teistert en ze spreken met elkaar nim mer over haar ziekte. Degene die in treedt legt haar gezondheid in de han den van haar overste, dat is de priorin van het klooster. Zij vraagt niet naar het waarom van de wijze waarop ze behan deld wordt, noch naar de geneesmidde len die ze al of niet krijgt. Er is regel matige medische controle en in ieder klooster is een religieus-verpleegster. Slechts in het noodzakelijkste geval wendt een zuster zich tot haar. „De naastenliefde is hier zeer groot", zegt Mère Marie des Douleurs, „want in geen klooster is men zo voor kleine hulpdiensten op elkaar aangewezen. De voortdurende gerichtheid op de naaste is hier een essentieel deel van de daag se heiliging, want dat kan hier zéér moeilijk zijn. Vergeet U niet dat hier vrouwen bij elkaar zijn die of altijd pijn hebben of zich uitgeput voelen of een groot ongemak moeten dragen. En daar over niet kribbig willen zijn, maar dat met blijdschap moeten proberen te dragen. Want ons devies is: „Amen, Alleluja". Wij aanvaarden maar in vreugde." Wij denken aan de zusters die wij gezien hebben, moeizaam op haar krukken, wier beide benen bij een on geluk werden afgereden, wij weten dat hier geparalyseerden zijn en blinden, zusters die een zware operatie voor kanker of t.b.c. ondergaan hebben, zusters met gewrichtsrheumatiek, hart kwalen of diabetes. Hier moet in het lichaam fel geleden worden. Maar zonder klachten. „Voor elkaar moeten de zusters zo min mogelijk een lijdende of gebrek kige indruk maken, ieder moet trach ten door haar eigen „zijn" en uiter lijk het moreel der anderen hoog te houden." Een uitstekende therapie daarbij is, dat ieder moet werken Sommige zus ters, die vrijwel de gehele dag liggen, slechts opstaan voor de H. Mis, doen toch het beetje werk dat ze aan kun nen liggend of zittend in een rolstoel. Er zijn er die niet langer dan een half uur per dag haar krachten aan de instandhouding van het gezamen lijk bestaan kunnen geven. Maar dat half uur wordt gevraagd. Het is de Benedictijnse wijsheid, dat men niemand meer, maar ook niet min der mag vragen dan hij geven kan, die hier peilt en ordent. De dag. die om 6 u. 15 begint, wijkt, met koorgebed, recreatie en werk, niet zozeer af van de dagorde van andere beschouwende kloosters. Het grote ver schil is echter dat ieder hier naar ver mogen haar persoonlijk aandeel geeft. „Onze organisatie is feilloos", zegt de „moeder" van deze bewonderenswaar dige stichting. „En daarom slagen we er in, ziek, zwak en gebrekkig, en ter wijl de ene de andere verpleegt,, toch alle huiswerk zelf te doen. Bovendien hebben de zusters als bron van inkom sten een boekbinderij en drukkerij, een kippenfokkerij en doen ze aan braille- werk, breien en borduren." In Brou, voorstad van Parijs, met in- dustr'e-bevolking, hebben ze een druk bezochte, modern ingerichte polikliniek. De band die alle zusters bindt, onge acht of ze universitaire studies hebben gemaakt of boerendochter zijn, is dat zij, nauw verenigt. met de Gekruisigde Jezus, en in verbondenheid met wat Ujj lijdt in Zijn Mystiek Lichaam, de Kerk, hun lichamelijk lijden tot hun heiliging maken. Waarbij ZÜ tot grote hoogten kunnen stijgen, zonder enige dramatiek en in de zuiverste eenvoud, zoals in deze vier en twintig jaar is gebleken. Men kan het lezen in de korte levens- Deschrjjvingen der tien zusters die ge storven zijn. De dood lijkt hier minder verschrikking te hebben dan ergens an ders. Alle nationaliteiten treft men in de congregatie aan, er zijn Franse, Ierse, Spaanse en Belgische zusters. Er is een zuster uit Burma en een Japanse, en kortgeleden zijn een blind Duits meisje ingetreden en een Amerikaanse, die ge heel verlamd is. De leeftijdsgrens voor intrede is dertig jaar. Restrictie wordt alleen gemaakt voor geesteszieken en besmettelijk zieken. De „Amis des Malades" is een vriendenkring over de hele wereld, die de zusters materieel helpt. Want al leen een heldhaftig vertrouwen kan de kwellende zorgen overwinnen van degene die verantwoordelijk is voor deze contemplatieve gemeenschap die zich weet staande te houden zonder valide krachten. En die ieders respect en steun en belangstelling verdient. A. Bgl. voorhanden hoeveelheid radium te ver groten. Z|j is echter wel bij machte een groot aantal vervangmiddelen ter beschikking van het mensdom te stel len, zo, dat zij zonder hoge kosten aan ziekenhuizen en researchcentra ver schaft kunnen worden. Want de ontsluiting van de atoom kern en de technische beheersing van het atoomsplitsingsproces leveren de mensheid niet alleen de beschikking over een buitengewoon rijke energie bron, ze stellen haar ook in staat tot een nuttig gebruik van de daar bij ontstane straling. En terwijl wij voor wat het eerste betreft nog in een experimenteel stadium verkeren en nog op zoek zijn naar commer- cieel-rendabele exploitatiemogelijk heden, worden voor wat het tweede aangaat reeds allerwegen op de meest uiteenlopende terreinen de rijke vruchten van de atoomkernphysica geplukt. Straling Bij het atoomsplijtingsprocesin de kernreactoren treedt n.l. een intense radioactieve straling aan de dag. Deze radioactiviteit is op de eerste plaats een rem op de ontwikkeling van de atoomenergie, want de onmid dellijke omgeving van de atoomoven is als het ware vergiftigd door deze dodelijke straling. Alle onderdelen van dat apparaat zijn radioactief geworden. Ingewikkelde beschermingsmaatregelen in die gedeelten van de „atoom- fabriek" zijn daardoor nodig en de techniek is druk in de weer geweest om een heel stel mechanische appa raten te ontwikkelen zoals b.v. me chanische „handen" om de technici in staat te stellen op veilige afstand iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiniiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiniii allerlei verrichtingen en handgrepen uit te voeren. Deze straling vormt ook een van de belemmeringen voor een wiid verbreid gebruik van atoomreac- toren van kleine afmeting. Aan de an dere kant heeft zij de gelukkige mo gelijkheid geopend om tal van andere „gewone" stoffen op kunstmatige wijze radioactief te maken. Ze te maken tot „stralers". Deze kunstmatig radio actief gemaakte stoffen zijn de z.g. radio-isotopen. Zo'n radio-isotoop wordt gemaakt door een stof bloot te stellen aan een stroom van snelle en lichte deel tjes. Als zulke deeltjes komen in aanmerking bijvoorbeeld de z.g. deu teronen. Dat zijn kernen van zware waterstof. Ook alphadeeltjes zoals gezegd kernen van heliumatomen of ook neutronen. Deze snelle neu tronen worden in massa geproduceerd door de kernreactoren. Maar daardoor niet alleen. Ze wor den ook geproduceerd door het z.g. cyclotron, een vernuftig apparaat om de atoomkerndeeltjes een zeer grote snelheid te geven. De snelle deutero nen en alphadeeltjes kunnen geleverd worden door zo'n cyclotron en ook door andere deeltjesversnellers. Al deze deeltjes dienen dan als „projectiel", waarmee de blootgestelde stof gebom bardeerd wordt. mische elementen een plaats te geven. Koolstof had zo zijn eigen plaats in het rek, ook natrium, uranium enz. Het was een heel ordelijk en ingenieus systeem en het aardige is, dat ter zelfder tijd, en volkomen onafhankelijk van hem, ook de Duitser Lothar Mayer er met- voor de dag kwam. Iets wat men ove rigens in meerdere gevallen in de ge schiedenis der wetenschappen aantreft Later kwam men tot de ontdekking, dat men in de vakjes van het rek meer dere soorten misschien is het beter van vormen te spreken van een bepaalde stof moest opbergen. Ze had den alle precies dezelfde scheikundige vliegen is niet in staat uit te maken, waarheen zij de wijk nemen. Dat vo gelkenners ons desondanks heel wat weten te vertellen van de banen, waar langs de vogeltrek plaats heeft en van de plek waar zij overwinteren, is te danken aan een bijzondere, vernuftige methode, welke zij toepassen. De vo gels worden „geringd." Gevangen, van een metalen ringetje met een nummer en een adres voorzien en daarna weer vrijgelaten. Vogels kan men „ringen" Biggen kan men „oormerken" Ook atomen kan men „ringen", „oor merken." Door ze radioactief te ma ken. Zulke „geoormerkte" atomen kan men in de gaten houden. Houtworm, zegt men, kan men horen tikken in het hout, waarin ze knagen. Ook die „ge oormerkte" radioactieve atomen kan men horen tikken. In een instrument dat Geiger-teller heet. Ze verraden hun aanwezigheid. En dat is voor de weten schap van het grootste nut. Want de mysteries op velerlei terrein zijn legio. En door deze practische eigenschap kunnen de radio-isotopen dienst doen als detectives, of liever als spionnen, verklikkers. Een nieuw terrein, met uitgebreide mogelijkheden, heeft zich hier geopend. Een volgende maal stellen wjj ons voor een kleine verkenningstocht op dit zo interessante en voor de mens zo belangrijke terrein te ondernemen. Mr. H. C. M. EDELMAN Dit zijn de tnagische of mechanische handen, waarover onze medewerker in nevenstaande bijdrage schrijft. Zij worden, juist op dit ogenblik, voor het eerst geëxposeerd in het „Marshall-House" in West-Berlijn. In werkelijkheid zit de man, die deze handen bedient, niet achter een glazen wand. De straling zou hem doden. Hij zit achter een grote en zeer dikke, speciaal geconstrueerde ondoorzichtige muur. Toch kan hij, dank zij allerlei hulpapparaten, „zijn han den" zo bedienen, dat naar deskundigen verklaren het er de schijn van heeft, dat men zelfs zijn gevoel in de mechanische handen kan overbrengen. Onder deze projectielen nemen de neutronen een zeer aparte plaats in. In tegenstelling tot de andere pro jectielen bezitten zü zoals hun naam trouwens aanduidt geen elec- trische lading, ze zijn neutraal. Dit heeft tot gevolg, dat ze gemakkelij ker dan de wél electrisch geladen projectielen tot in de „burcht", de kern van de blootgestelde atomen, kunnen doordringen. Zelfs langzame neutronen zijn daartoe in staat. Zo'n neutron blijft niet als een ouder wetse kanonskogel in de vestingmuur steken, maar wordt in die kern opge nomen en er ontstaat een z.g. isotoop. Deze naam is afgeleid van isos topos zelfde plaats. De Russische chemicus Mendelejeff heeft in het jaar 1869 het zg. periodiek systeem der elementen ontworpen. Hij heeft als het ware een rek gen# akt om daarin alle op aarde bekende che- Zoveel mogelijk profiteren de zusters van de buitenlucht. Midden tussen haar een oblate, in afwijkende klederdracht. eigenschappen, maar verschilden alleen wat in massa (gewicht). Ze hoorden dus zonder twijfel alle op dezelfde plaat maar waren toch onderscheiden. Men noemde ze daarom isotopen van die stof. Zo had men bv. uranium met een atoomgewicht 238, maar ook een iso toop met het gewicht 235. Deze laatste is de splijtbare vorm van uranium, de splijtbare isotoop, waaraan wij de atoomsplijting danken. Isotopie bleek een algemeen verschijnsel te zijn. Som mige isotopen van sommige stoffen zijn wat men noemt radioactief. Ze zijn niet stabiel, maar vallen uiteen. Soms in zeer korte tijd, soms na een zeer, zeer lange tijdsduur. Wat is dat verschijnsel der isotopie? Ook dat heeft men ontdekt. Een atoom kern bestaat uit protonen en neutronen. Samen bepalen die zijn massa. Maar alleen de protonen zijn beslissend voor het scheikundige karakter van de stof. Zo bv. bij uranium. In de uranium kern zitten altijd 92 protonen. An ders is het geen uranium, maar een andere stof. Maar soms genieten die 92 protonen het gezelschap van 143 neu tronen. Dan heeft men te doen met een kern van uranium 235 (92 en 143) Soms echter zijn er 146 neutronen. Dan heeft men te maken met een kern van uranium 238 (92 en 146), de niet- splijtbare isotoop. Een vorige maal hebben wij er al op gewezen, dat in natuurlijk uranium helaas veel meer atomen van de niet-splijtbare isotoop voorkomen dan van de splijtbare. Er- deze isotopen zijn met de gewone, che mische middelen niet van elkaar te scheiden. Het heeft bij de atoomsplij ting een hoop moeite en kosten gegeven. Maar men is er toch in geslaagd langs een geheel nieuwe weg een methode van isotopenscheiding te creëren. Van verschillende „gewone" stoffen kon men nu radioactieve isotopen ver vaardigen. Van fosfor b.v.. Maar. merkwaardig genoeg, niet uit gewone, niet-radioactieve fosfor, maar uit zwa vel, door dit met neutronen te bestra len. Men kreeg een radioactieve fosfor isotoop, die, al electronen uitstralend, in veertien dagen tijd voor de helft weer in stabiele zwavel is over gegaan. Ook radioactieve koolstof kan men vervaardigen, radioactieve cobalt, natrium enz. Deze radio-isotopen zijn een kost baar, eerste geschenk van de jonge atoomfysica. Want zij zijn voortreffe lijke, zeer waardevolle hulpmiddelen geworden bij het wetenschappelijk, tech nologisch en medisch onderzoek. En het is niet overdreven ze een zegen voor de mensheid te noemen. Advertentie (Direct te ontvangen Verklikkers Wie een vlucht trekvogels ziet over- Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft heropening gelast van het onderzoek in de zaak tegen de 29-jarige instructeur van een autorijschool J. J. P. van der P. uit Den Haag, die er van beschuldigd wordt gepoogd te hebben zijn vrouw te vermoorden. Het Hof meent dat het on derzoek niet volledig is geweest. Het zal prof. Baan uit Utrecht en dr. Zeegers uit Loosduinen horen en wel op 22 Oc tober a.s. Van der P. was in eerste aanleg vrij gesproken; van dit vonnis was de Offi cier van Justitie in beroep gekomen. De procureur-generaal had tegenn de 1 - structeur een gevangenisstraf van drie jaar gerequireerd. ZONDAG 26 September: 16e Zondag na Pinksteren; eigen mis: 2 geb. HH. Cy- prianus en Justina; 3 geb. A cunctis; Credo; prefatie van de H. Drieëenheid; groen. MAANDAG: H.H. Cosmas en Damianus, martelaren; eigen mis; 2 geb. A cunctis: 3 geb. naar keuze; rood. DINSDAG: H. Wenceslaus, martelaar; mis In virtute; 2 geb. A cunctis; 3 geb. naar keuze; rood. WOENSDAG: Kerkwijdingsfeest van S. Michaël, aartsengel; eigen mis; Credo; wit. DONDERDAG: H. Hieronymus. belijder- kerkleraar: mis In medio; Credo; wit. VRIJDAG: H. Remigius, bisschop-belijder; mis Statuit; 2 geb. A cunctis; 3 geb. naar keuze; wit. Ofwel; ter ere van het H. Hart: votiefmis; Credo; prefatie van H. Hart; wit. Haarlem: H. Bavo, belijder; eigen mis; Credo; wit. Ter ere van H. Hart in Haarlem: mis van H. Bavo: 2 geb. van H. Hart; Credo: prefatie van H. Hart; laatste evang. van H. Hart; wit. ZATERDAG: H.H. Engelbewaarders; eigen mis: (Haarlem: 2 geb. H. Bavo): Credo; wit. ZONDAG 3 October: 17e Zondag na Pink steren; eigen mis: 2 geb. H. Theresia van Lisieux: Haarlem: 3 geb. H Bavo: Cre do; prefatie van H. Drieëenheid; groen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1954 | | pagina 7