Britse troepen zullen onder
NATO-gezag blijven
Eerste troef uit handen van
Mendès-France geslagen
Loonsverhoging van 15 pet. binnen
een jaar gevaar voor lonende export
Kortere academische opleiding voor
industrie-leiders bepleit
Delftse studenten belegeren
Tilburgse sociëteit
Fiscale compensaties gelijk met
huurverhoging (uiterlijk 1 Julias.)
Directeur Buma
officier O.-N.
Op en top Amerikaans!
Afgeronde studie met eigen graad
VERRASSENDE VERKLARING VAN EDEN
yg
mm
VERGADERING CENTR. SOCIAAL WERKGEVERSVERBOND
DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1954
PAGTNA 3
- -
Ouwerkerk kiest nieuwe
gemeenteraad
Nieuw gebouw bij
40-jarig bestaan
Dr. Drees naar congres
van Labour te
Scarborough
Origineel Amerikaans
recept van Wallbrook
Tobacco Co. Inc.
Goldsboro,
North Carolina U.S.A
Originele Amerikaanse
vulling en melange
van de fijnste en
rijpste tabakken.
Originele
Amerikaanse
King Size lengte
84 mm.
U geniet
langer en
intenser voor
Nota van toekomstige
loonpolitiek op komst
Zuiveringsactie in het
Pekalonganse
Rede van mr. Meynen
voor Werkgeversbond
in onze speciale verslaggever) land zulke toezeggingen doel* J?*®"
(Van onze speciale verslaggever)
LONDEN, hedenochtend.
John Foster Dulles en Anthony Eden hebben gister
middag op de conferentie der negen mogendheden in
Londen officiële verklaringen afgelegd. Dulles om te
zeggen, dat hij wanneer de conferentie tot bevredi
gende overeenstemming komt aan de president der
Verenigde Staten zal voorstellen alle toezeggingen van
steun en bijstand, door de Verenigde Staten aan E.D.G.
gedaan, aan deze nieuwe eenheid te vernieuwen.^ Eden
om te verzekeren, dat het Verenigd Koninkrijk in het
geval van overeenstemming de zelfde troepenmacht op
het vasteland zal houden, welke het daar nu heeft en
dat het deze noch zal verminderen noch terugtrekken
dan in overeenstemming met de meerderheid van de
Brusselse verdragsorganisatie. Alle Britse politici mits
gaders de Britse pers happen naar adem: Engeland heeft
zich op het vasteland van Europa gebonden en onder
worpen aan het oordeel van een Europese organisatie.
Men spreekt van een geweldige ommekeer in de Britse
politiek, van een revolutie, die de wereld doet schud
den.
Het is natuurlijk bijzonder waardeerbaar, dat Enge
land zulke toezeggingen doet. Men mag er inderdaad
een flauw teken in zien, dat Groot-Brittannië aan de
eisen van de tijd begint tegemoet te komen. Men moet
er tenslotte Mendès-France nog dank voor weten ook.
Zonder zijn dwarsdrijven zou Engeland zelfs dit kleine
stapje over de Europese brug niet gezet hebben. Er
kan op de duur natuurlijk van alles uit voortkomen in
de goede richting, maar voor het ogenblik betekent het
in werkelijkheid toch niets meer dan dat Engeland zijn
kleine strijdmacht, die op het Europese continent onder
Saceur de Europese opperbevelhebber in de NATO-
organisatie gesteld is, verbindt daar te houden en
niet terug te trekken zonder de instemming van de
meerderheid der betrokken Europese mogendheden.
Engeland maakt daarbij slechts twee voorbehouden: het
acht zich aan deze toezegging niet gebonden, wanneer
zich een acuut noodgeval overzee zou voordoen. En in
de tweede plaats: als de handhaving van deze strijd
krachten op het vasteland ooit een te zware financiële
druk op het Verenigd Koninkrijk zou veroorzaken, dan
zal Engeland de kwestie voorleggen aan de Noord-
Atlantische Raad, teneinde van deze een herziening van
de financiële voorwaarden te vragen.
Tegelijkertijd verzekert Dulles, dat
de Verenigde Staten dezelfde hulp zul
len blijven verlenen aan een nieuwe
overeenkomst die tot eenheid van Eu
ropa leidt, dezelfde hulp als zij aan
EDG gegeven zouden hebben. De Ver
enigde Staten en Engeland zijn dus
weer met elkaar in één lijn getreden.
De lijn is: de Noord-Atlantische ver
dragsorganisatie blijft nummer één.
Voor Engeland staat het vast, dat
daarnaast of daaronder het Brussels
verdrag uitgebreid moet worden met
Duitsland en Italië, opdat deze zuiver
Europese organisatie de waarborgen
van Engeland zal kunnen ontvangen
en zijn representatieve mening aan
Engeland, dat er zelf deel van uit-
maaakt, zal kunnen kenbaar ma
ken. Over dit laatste heeft Dulles zich
weliswaar niet uitgelaten, doch men
mag aannemen, dat hij zich niet tegen
een Brusselse verdragsorganisatie zal
verzetten, indien de Europese mogend
heden het daarover eens zullen worden.
Het blijkt uit de bewoordingen die
Eden in zijn communiqué gebruikt dui
delijk, dat hij Saceur ziet als de mili
taire leidende instantie in dit gehele
kader. Hij spreekt niet alleen van de
troepen, die zijn toegewezen aan Sa
ceur hij noemde vier divisies en de
tactische luchtstrijdkrachten maar
hij voegt er aan toe: ,,or whatever
Saceur regards as equivalent fighting
capacity". De militaire opperbevelheb
ber van NATO blijft dus de technische
toonaangevende instantie volgens de
Engelse opvatting.
De reacties van de andere ministers
waren suikerzoet. Mendès-France sprak
van een „machtige bijdrage" („puissan-
te contribution"), Adenauer dankte
Eden in naam van het gehele Duitse
Volk (ook het Oost-Duitse derhalve) en
de andere ministers gebruikten woor
den van gelijke lovende strekking. Pear
son verklaarde namens Canada, dat
ook wat zijn land betreft er niets zal
veranderen in de verplichting en bij
dragen, die het op zich genomen heeft.
En nu, zo begon men zich gister
avond laat in Londen af te vragen,
nadat men enigszins bekomen was
van de eerste ontroering, die de En
gelsen zelf over hun daad zo demon
streerden, hoe staan we nu eigenlijk?
Wat de Engelse stap op zichzelf en
ovor de toekomst ook mag betekenen,
in 't gevecht van dit ogenblik beteken;
zij boven alles, dat Mendès-France nu
een troef uit de handen is geslagen.
Engeland heeft zich gebonden en de
Franse premier heeft onmiddellijk be
grepen, dat hij op dit moment zelfs
niet meer kon vluchten in de klacht
over een te geringe bijdrage van En
geland. Deze Franse eis is vervuld.
Men kan ook zeggen, dat de klem,
waarin alle andere partijen Mendès-
France hopen vast te zetten, op één
punt is aangedraaid.
Nog meer eisen
Maar de Franse premier heeft nog
altijd andere eisen, die niet mals zijn.
Daar is onveranderlijk de Saar ook
al zijn Adenauer en Mendès-France
overeengekomen deze kwestie pas na
de Londense conferentie opnieuw onder
de loupe te nemen en daar is
bovendien zijn voorstel van de Euro
pese verdragsorganisatie, die een be
schikkingsmacht zou moeten uitoefenen
over de bewapening, de toewijzing van
wapenen en de opdrachten voor wapen
leveranties waaraan vastgekoppeld is
het denkbeeld van de Franse premier
om niet alleen geheel West-Düitsland
maar ook de Benelux-landen en Noord-
Oost Frankrijk als gevarenzone aan te
wijzen, waarin de vervaardiging van
De ministers van Buitenlandse Za
ken der negen landen met hun
adviseurs aan de conferentietafel.
Tweede van links: Foster Dulles,
in het midden Anthony Eden en
rechts Paul Henri Spaak.
zware wapens en atoomwapens verbo
den is. Men moet natuurlijk afwachten
wat de Duitsers hier onder de nieuwe
verhoudingen op zullen zeggen, of
schoon zij er vermoedelijk niet veel te
gen in zullen kunnen brengen en nood
gedwongen deze pil zullen moeten slik
ken maar voor de Benelux-landen
zijn deze gedachten practisch onaan
vaardbaar. Wanneer de bepalingen zo
ruim zouden worden geredigeerd als
Mendès-France het wenst, zouden zij
vRor 'n belangrijk deel van hun indus
triële productie afhankelijk worden
van de instemming der Brusselse ver
dragsorganisatie, waarin zij uiteraard
een minderheid vormen; hun handel
zou volkomen scheefgetrokken raken
en zij zouden bovendien alle gelegenheid
missen om de atoomenergie voor ci
viele doeleinden te ontwikkelen, tenge
volge waarvan ze economisch zwaar
achterop zouden geraken.
Op het eerste gezicht strookt het
Franse plan al niet met de Ameri
kaanse denkbeelden, inzonderheid ook
niet het Amerikaanse voornemen een
wereldatoomorganisatie op te richten.
Ook de Engelse voorstellen, waarin nu
onbewimpeld het zwaartepunt gelegd
wordt op NATO, lijken moeilijk met de
Franse verlangens te verenigen. Dit
kan voor Frankrijk evenwel een reden
opleveren om des te hardnekkiger vast
te houden en men moet natuurlijk af
wachten welk spel Engeland daar dan
in zal gaai» spelen.
Wantrouwen
Zo bezien heeft de Engelse toezeg
ging van gisteren maar een heel klein
deel van de onenigheden weggeno
men. Die onenigheden zijn in werke
lijkheid nog heel groot, al blijven zq
tot op dit moment voornamelijk be
perkt tot de kring van de experts,
die teksten moeten uitbroeden. Noch
tans heeft Mendès-France zich ge
noodzaakt gezien een nota over de
kwestie, waarin hij zijn opvattingen
zal preciseren en argumenteren, toe
te zeggen. Ook Spaak, die naar een
middelaarsrol zoekt en eigenlijk van
nature wel voelt voor een materieel
meer betekenende Europese verdrags
organisatie als hij Mendès-France
maar durfde vertrouwen heeft een
nota toegezegd, waarin hij zijn mening
over zulk een organisatie en de be
voegdheden die zij wel en niet be
hoort te hebben uiteen zal zetten.
Ook daarin mag men dan weer een
poging zien om de Franse premier in
de hoek te drijven, waar hij ten laatste
kleur zal moeten bekennen en onom
wonden zal moeten laten blijken of hq
nu een redelijke oplossing wenst of niet.
Want altijd blijft zijn neiging om met
Rusland alleen een spelletje te spelen
op de achtergrond bij al deze beraad
slagingen. En tenslotte huist ergens in
het achterhoofd van Eden dit verlan
gen om met Moskou in een nieuw ge
sprek te komen ook nog altijd.
Dit alles maakt de sfeer van deze
conferentie ietwat griezelig. Men weet
nooit zeker of de woorden, die hier ge
sproken worden niet een tweede bedoe
ling hebben. En vooral de kleine landen
moeten voortdurend bevreesd zijn voor
een onverwachte zet, waarbij hun le
vensbelangen onder de tafel zullen wor
den geveegd. En per saldo gaat het
hele streven toch uit naar een veilig
stelling van belangen volgens de me
thode van redelijke wilsovereenstem
ming. Er loopt door deze hele confe
rentie een rimpel van wantrouwen.
Eden's verklaring heeft, hoe rs
nuttig ook, die niet kunnen «NjR
gladstrijken. L3lJ
Wynand Fockink
Tegen middernacht arriveerde Dins
dagavond een aantal Delftse studenten
per autobus te Tilburg om er een
„vriendschappelijk" bezoek af te leg
gen bij hun collegae van de Katholie
ke Economische Hogeschool in het so
ciëteitsgebouw op den Heuvel. De
vriendschappelijkheid scheen, er aan
vankelijk een van een hardhandig
soort.
Nademaal de komst te voren bleek
aangekondigd te zijn en men vermoed
de, dat een en ander een ietwat verniel
zuchtig karakter zou dragen, hadden
de gastheren hun eigendom zo stevig
mogelijk gebarricadeerd en hielden zij
zich binnen ter verdediging van lijf en
goederen gereed.
Toen de Delftenaren zich voor de be
storming in slagorde schaarden, regen
de het allerlei projectielen vanuit de
belegerde veste. De bezoekers lieten
zich echter niet afschrikken en met een
meegevoerde „stormram" moesten de
toegangspoorten en de ramen het ont
gelden. Het geheel werd weinig min
der dan een grote ruïne. Geen ruit bleef
er heel in het pas vorig jaar zo keurig
gerestaureerde gebouw. Maar de „inge-
slotenen" hielden niettemin stand.
Pas na vredesonderhandelingen kon
de langdurige strijd beslecht worden.
De Delftenaren werden tot het inwen
dige van de belegerde veste toegelaten,
om er het verbroederingsfeest met een
hartige dronk te vieren.
Politie en een grote mensenmenigte,
die de veldslag waren komen bijwonen,
vermaakten zich uitermate in het ge
val.
Toen de Tilburgse groenen de volgen
de morgen het opruimingswerk ver
richtten, bleek de stormschade niet on
belangrijk. Over de betaling er van zul
len de senatoren van de beide corpsen
zich allicht nader beraden.
„Persoonlijke ongelukken" kwamen
niet voor.
Omtrent de vraag, of er op tegenbe
zoek gezind wordt, staat nog niets
vast.
In Ouwerkerk is Woensdag een nieu
we gemeenteraad gekozen. De zetelver
deling is geworden: P. v. d. A. 4; V.V.D.
2; gecombineerde lijst A.R. en Staatk.
Geref. 1. Bij de verkiezingen in 1949 was
de zetelverdeling: P, v. d. A. 4; Staatk.
Geref. 1; V.V.D. 2.
Het hoogtepunt van de receptie, die
de Buma (bureau voor muziek-auteurs-
recht) Woensdagmiddag in zijn nieuwe
gebouw aan de Herengracht 458 te Am
sterdam heeft gehouden ter gelegenheid
van het 40-jarig jubileum en de offi
ciële ingebruikneming van het ge
bouw, was ongetwijfeld de mededeling
van mr. J. C. Tenkink, secretaris-gene
raal van het departement van justi
tie, dat het H. M. de Koningin be
haagd heeft de directeur van het bu
reau, mr. C. A. Wiessing, te benoemen
tot officier in de orde van Oranje Nas
sau.
Het woord werd voorts gevoerd door
de schrijfster Emmy van Lokhorst,
die namens de vier aangesloten ver
enigingen (de vereniging van letter
kundigen, de vereniging van muziek
handelaren en -uitgevers, het genoot
schap van Nederlandse componisten
en de woord- en toondichters der lich
te muziek) een door de beeldhouwer
Zondaar vervaardigd beeldje aan
bood, voorstellende een staande man
nenfiguur, die zichzelf bij het zingen
begeleidt op de harp.
Onder de aanwezigen op de druk be
zochte receptie bevonden zich o.m. de
wethouder voor onderwijs en kunst
zaken van de gemeente Amsterdam, de
vice-president van de CISAC de inter
nationale organisatie, waarvan de Bu
ma deel uitmaakt, de Fransman Al-
bert Willemetz, de directeur van het
Zwitserse Bureau, Adolf Streuli en taï
van vooraanstaande figuren uit de
scheppende en uitvoerende muziekwe
reld
De voorzitter van de Buma, mr.
Guillaume Landré, dankte de sprekers.
Het nieuwe gebouw, in de „bocht"
van de Herengracht, is een van de
statige koopmanshuizen, waarin o.m.
oud-burgemeester Dedel heeft gewoond.
De architecten A. J. C. Kleqkamp en
A Staal, die de leiding hadden bij de
restauratie en de verbouwing, kregen
de opdracht de monumentale voorge
vel en alles wat binnen van waarde
was zorgvuldig te restaureren. Aan de
achterzijde zijn geheel nieuwe kantoor
ruimten verrezen.
Dr. W. Drees is vandaag naar Enge
land vertrokken voor een particulier
bezoek van enkele dagen. Hij zal het
congres der Labourpartij in Scarbo
rough bijwonen. Vermoedelijk zal hij
Zaterdag naar Nederland terugkeren.
Advertentie
hH ppn vnlcpnrip pelecenheid de con-
In zijn rede op de algemene ledenvergadering van het Centraal Sociaal
Werkgevers-Verbond te Scheveningen heeft de voorzitter mr. F. H. A. de
Graaff erop gewezen, dat het Nederlandse loonpeil gemiddeld waarschijn
lijk 15 pCt. omhoog zal gaan binen een jaar. De Januari-verhoging is im
mers neergekomen op een verhoging van 9 pCt., terwijl het zich laat aan
zien, dat de jongste verhoging van 6 pCt. op ruime schaal zal worden
gerealiseerd. Het is duidelijk, aldus spreker, dat een lastenverzwaring in
deze orde van grootte voor tal van bedrijven, met name die welke veel
exporteren, moeilijkheden zal kunnen opleveren. Verlaagde prijzen en
stijgende kosten kunnen, wanneer dan niet verhoogde productiviteit de
moeilijkheden opvangt, licht de situatie doen ontstaan, dat niet meer lonend
kan worden geëxporteerd.
slissing ter beslechting van een geschil
dat partijen verdeeld bleef houden.
Spreker noemde het voorts terecht,
dat men de waarde van onze valuta
niet in aanmerking laat komen als een
instrument van economische politiek.
Elke maatregel van deze aard zou het
karakter van willekeur hebben en een
beslissing hierover zou veel tijd vra
gen, waarover het bedrijfsleven in de
regel niet beschikt.
In verband met de grote waarde, die
spreker voor de toekomstige loonpo
litiek toekent aan desbetreffende no
ta's van de S.E.R. meent hq, dat
Derhalve zal zowel het karakter van
de jongste loonmaatregel, de werkne
mers te doen delen in de toegenomen
welvaart, als de noodzaak het kosten-
peil niet nodeloos te doen stijgen, aan
leiding dienen te geven tot het be
trachten van een zo groot mogelijke
reserve ten aanzien van prijsverho
gingen als gevolg van de nieuwe loons
verhoging.
Spreker noemde het begrijpelijk, dat
de drang naar reële loonsverhoging
zich dit jaar heeft gemanifesteerd. Hij
merkt hierbij echter op, dat verschil
lende andere categorieën inkomenstrek
kers nog niet in dezelfde relatief gun
stige positie verkeren als thans de
handarbeiders. Teneinde nieuwe nivel
lering te voorkomen, beveelt spreker aan
een overeenkomstige verhoging als toe
gekend aan de weekloners toe te staan
aan het personeel op maandsalaris,
Mr. de Graaff verheugde er zich
over dat een basis was gevonden, waar
op partijen zich t.a.v. de loonsverhoging
hebben kunnen verenigen, hierdoor be
staat over en weer verantwoordelijk
heid, die van een andere orde is dan
de verantwoordelijkheid die men draagt
voor de naleving van een overheidsbe-
bij een volgende gelegenheid de con
clusies meer moeten worden toege-
scherpt dan thans is geschied.
Over de belastingverlagingen die de
Regering heeft aangekondigd in de Rijks
begroting 1955, merkt mr. De Graaff
op dat naar zijn mening de nieuwe
huurverhoging niet later dan uiter
lijk 1 Juli 1955 dient in te gaan en
gelijktijdig moeten dan fiscale compen
saties, zoals door de S.E.R. worden
voorgestaan, mogelijk gemaakt zijn.
Voorts wordt de aandacht gevraagd
voor de onbillijkheid, dat na een loons
verhoging zonder een spoedige herzie
ning van de tarieven der loon- en in
komstenbelasting de Overheid extra in
komsten geniet, die niet gemotiveerd
kunnen worden geacht. Een spoedige
aanpassing van het tarief dezer belas
tingen, eerder dus dan per 1 Januari
1956 acht spreker geboden.
Een verdere huurverhoging acht mr.
De Graaff om drie redenen urgent.
In de eerste plaats om recht te doen
aan de huiseigenaren, die ondanks een
zekere verlichting nog altijd de dupe
zqn gebleven van de nationale loon-
en prijspolitiek.
Spreker betreurt het in hoge mate,
dat de Regering zoals het behoed
zaam geformuleerd staat in de Troon-
De zuiveringsacties, die in de afgelo
pen vier maanden in het gebied van
Pekalongan (Midden-Java) zijn gehou
den, hebben tot resultaat gehad, dat er
286 bendeleden rijn gedood. Zeventig
zijn gearresteerd, van de zijde van tv
leger sneuvelden vijf personen en wer
den er vier gewond Aan de zijde van
de politie sneuvelden drie personen.
gelijke heffing zou een zeer onrecht
vaardige belasting zijn van de in de
afgelopen jaren reeds zozeer getrof
fen huizenbezitters.
In de tweede plaats, omdat de on
vermijdelijke sanering van de huur
prijzen niet zonder zekere compensa
ties op het gebied van de lonen zal
kunnen geschieden. De consequenties
hiervan voor de loonvorming dienen
zo spoedig mogelijk onder het oog te
worden gezien. Daarbij onderschrijft
mr. De Graaff ten volle de wenselijk
heid om dergelijke compensaties zo
veel als mogelijk is door belastingver
laging op te vangen.
In de derde plaats is het in belang
van de volkshuisvesting, dat het mo
ment binnen niet al te lange tijd be
naderd wordt, waarop het huurpeil kan
worden afgestemd op de kosten van
rendabele nieuwbouw.
Tenslotte sprak de voorzitter de hoop
uit, dat het bestuur van de Stichting
van den Arbeid zeer binnenkort, wel
licht in de vergadering van 1 Octo
ber a.s. al, de laatste hand kan leggen
aan een nota over de toekomstige loon
politiek. Reeds werd over de inhoud
zaam geformuleerd sxaai in ae uuuu- van deze nota een zeer
rede „aan de mogelijkheid van een van overeenstemming bereikt. Een op
een deel van de huurverhoging, wel- lossing moet worden gezocht m de
licht via een egalisatiefonds, ten bate richting van een systeem met een
te doen komen van de financiering zekere coördinatie en met een beperkte
van nieuwe woningen". Juist een der- vrijheid.
Over de wensen, die bij de industrie
heersen ten aanzien van het Hoger
Onderwijs, heeft mr. J. Meynen Don
derdag te Scheveningen tijdens de jaar
vergadering van het Centraal Sociaal
Werkgeversverbond gesproken. Mr.
Meynen is, behalve directeur van de
Algemene Kunstzijde-Unie, voorzitter
van de contactcommissie Industrie-
Hoger Onderwijs. In zqn rede gaf hq
de opvattingen dier commissie weer,
waardoor hq, zoals hq zelf opmerkte,
met des te meer gezag sprak.
Mr. Meynen haalde o.m. een onder
zoek aan, dat Shell-Nederland bij een
aantal middelgrote en zeer grote be
drijven in Nederland heeft ingesteld;
de conclusie daarvan luidde, dat men
kan spreken van een ernstig tekort
aan goede leiders voor de hogere ni-
veaux in het bedrijfsleven.
In grote lijnen heeft de industrie be
hoefte aan drie categorieën medewer
kers, ten eerste de algemeen weten
schappelijk ontwikkelde figuur, die vol
doende praktische zin en kennis neeft
om een leidinggevende functie te be
kleden, ten tweede de praktische specia
list, die het doelmatig vervaardigen
van producten bestudeert en leidt of
de praktische marktonderzoeker, en ten
derde het strikt wetenschappelijke type,
dat research-arbeid verricht.
Aan de eerste categorie bestaat
uit industrieel oogpunt verreweg de
meeste behoefte. De academische stu
die zou daarom voor het merendeel
van de studenten daarop gericht moe
ten zijn. Wat dat betreft gaf mr. Mey
nen aan het eind van zijn betoog een
aantal nader uitgewerkte gedachten
weer, die in het contactorgaan zqn ge
formuleerd.
Op de eerste plaats zou de com
missie, om het rendement van het
Hoger Onderwijs te vergroten, voor
de functies, welke sterk op de prac-
tljk gericht zijn, een academische
graad na kortere studietijd beschik
baar willen zien. Die kortere studie
zou een afgerond geheel dienen te
zijn en door het merendeel van de
studenten in vier jaar volbracht moe
ten kunnen worden. Na of naast deze
kortere opleiding moet de mogelijk
heid voor verder wetenschappelijke
opleiding uiteraard blijven be
staan. De voortgezette studie dient
echter te zqn weggelegd voor de we
tenschappelijk begaafde studenten. De
kortere studie dient dus de normale
te worden en de langere de uitzon
dering.
Bovendien zou de commissie, om een
zo doelmatig mogelijk gebruik van de
kortere studietqd te bevorderen, een
sterkere studiediscipline van universi
taire zijde tijdens de eerste studiejaren
opgelegd willen zien. Een systeem van
afnemende onvrijheid en toenemende
vrqheid zou dan met een propaedeu-
tische basisstudie kunnen samenvallen.
De kortere, maar afgeronde studie,
zou bekroond moeten worden door een
examen, waardoor de student universi
teit of hogeschool kan verlaten met
eigen diploma en titulatuur, welke bei
de zowel wettelijk als practisch door
het bedrijfsleven moeten worden aan
vaard.
De commissie wilde niet ingaan op
de vraag, hoe de studieprogramma's
daartoe gewijzigd moeten worden: het
leek haar nuttig, dat de mening van
deskundige en in de opleidingen ge
ïnteresseerde buitenstaanders zou wor
den gehoord, maar verder mag zij,
naar haar mening, niet gaan.
Wel merkt zq op, dat door de kor
tere studietqd, de hoognodige krachten
op jongere leeftjjd ter beschikking van
het bedrijfsleven komen, zodat ie op
leiding in het bedrijf, de ontwikkeling
van karakter en persoonlijkheid ter
voorbereiding op de leidinggevende ta
ken op jeugdiger en dus meer volg
zame leeftijd kan plaats vinden.
Tenslotte wordt er op gewezen, dat
contact met de practjjk reeds tijdens
de studietqd van groot belang is .en
ook wordt gepleit voor een bestudering
van het vraagstuk van de selectie, voor
zover het betreft de vraag, belangrqk
zowel voor de onderwijsinstelling ais
voor de student zelf, of hij in staat
is de gekozen studie te volbrengen, en
geschikt om de functies, waartoe zij
leidt, te vervullen.
Lager kader
Op dezelfde vergadering vroeg de
heer J. W. Willemsen, voorzitter van de
commissie vakopleiding van de Stich
ting van den Arbeid, aandacht voor de
opleiding van vaklieden en lager tech
nisch kader. De tweejarige cursus als
opleiding voor een vakman wordt, al
dus de heer Willemsen, meer en meer
onvoldoende beschouwd. De vakoplei
ding wordt bovendien niet meer gezien
als louter een overheidstaak maar ook
als een taak voor het bedrijfsleven, zo
wel van belang voor werkgevers als
werknemers. De Mij. voor Handel en
Nijverheid is reeds begonnen het onder
wijs dichter bij het bedrijfsleven te
brengen door bezoeken te stimuleren
van onderwijzers met of zonder leer
lingen aan verschillende fabrieken.
Voorts wordt in Amsterdam het oude
Museum van de Arbeid op een nieuwe
basis gebracht.
Vervolgens sprak de heer Willemsen
over de verschillende takken van tech
nisch onderwijs als lagere technische
school, het V.G.L.O., het V.M.T.O., de
Middelbaar Technische School en de
Uitgebreid Technische School. Het aan
zien van deze technische scholen wordt
thans veranderd om de jongens, die de
lagere school verlaten, meer te trek
ken. Het is nog zo dat velen het pre
fereren „kantoorheer" te worden. Ge
lukkig stijgt het aantal leerlingen voort
durend n.L van 3400 in 1939 tot 30.000
in 1953.
Naast het tekort aan geschoolde vak
lieden heerst ook nog een tekort aan
geschoold onderwijspersoneel. Hierin
dient wei ten spoedigste te worden voor
zien.
Tenslotte beval de heer Wijlemsen het
probleem van de vakopleiding als één
van de belangrijkste en urgentste proble
men voor de toekomst in de belang
stelling vooral van het bedrijfsleven aan.
