Spoorlijn A msterdam-Haarlem
krijgt halte bij Sloterdijk
Begin der liquidatie van het
oude dijkdorp
Bijzondere bijeenkomst in Rome
van de ridders van Malta
D
m
Ernstige critiek op „Te
Elfder Ure"
Wat bezielt het
N.V.V.?
D
De Nederlandse Opera misschien
naar het Frederiksplein
U
HAMEA
Haarlemmerweg 500 meter naar het Noorden
Symboliek van het Rozenkransfeest
Nieuwe lonen in de
bouwbedrijven
De K.A.B. is iets meer dan een
machtsinstrument
Beschouwendproza
In zijn jonge jaren ging Piet Tiggers daar ook al heen
StOTERMEER
Nederlandse neomisten
in Canadees Londen
ZATERDAG 9 OCTOBER 1954
PAGINA 7
Storing bij regerings-
Dakota
Geen reden vliegtuig
te vervangen
Nederlandse mijnwerker
in België verongelukt
Hooftprijs 1954
FILMZONDAG 1954
(Van een verslaggever)
Binnenkort verschijnt een voordracht van het college van B. en W. aan
de gemeenteraad van Amsterdam voor onteigening van ongeveer veertig
oude huisjes op de z.g. Molenwerf in Sloterdijk. De huisjes moeten
plaats maken voor een nieuwe halte aan de spoorlijn AmsterdamHaarlem.
De plannen voor het stationsgebouw worden gemaakt door de N.S.-architect
Ir. K. van der Gaast, die o.m. het station van Eindhoven heeft gebouwd. Voor
het station komt een plein met een tramhalte en standplaats voor bussen en
taxi's. De fabrieksgebouwen aan de Sloterdijkzijde van de Haarlemmertrek
vaart blijven gespaard. Tussen de drukkerij van Laporte en Dosse en de
Linnenverhuurderij Linmij, tegenover het plantsoen aan het eind van de
Admiraal de Ruyterweg komt de toegang tot het stationspleintje via een
brede brug. De brug zal meer dan twee maal zo breed zijn als de huidige
Sloterdijkbrug bij de Coca-Colafabriek.
Bij de enorme uitbreidingen, die Amsterdam momenteel in het Westelijk
stadsgebied onderneemt, scheen het oude dijkdorp je Sloterdijk verge
ten. De Dorpsstraat is nog even smal als in de dagen, dat het dorpje
op de oude Spaarnwouderdijk vrij uitzag over het brede IJ. Het IJ is
reeds in de vorige eeuw ingepolderd. De Spaarnwouderdijk heeft geen
betekenis meer in het verkeer naar Haarlem en Sloterdijk, inmiddels
binnen de stadsbebouwing van Amsterdam gekomen, ondergaat het lot
van alle oude, nauwe dorpskommen. Het laatste teken van zelfstandig
heid, de roemruchte tram van Sloterdijk naar Amsterdam, beter bekend
als de „Kikker", is deze week opgeheven. Nog dit jaar zal de gehele
Molenwerf worden gesloopt, om plaats te maken voor de treinhalte
Sloterdijk en spoedig zal dan de verbreding van de Dorpsstraat en de
spoorwegovergang volgen. De resten van het dorp verdwijnen binnen
afzienbare tijd geheel en al onder het enorme trein- en verkeerskruis
punt, dat op de plaats van het dorp is geprojecteerd.
Dit is het eerste stadium in de ver
wezenlijking van de vele vérstrekkende
plannen, die de gemeente Amsterdam
met het oude dijkdorpje Sloterdijk heeft.
In de grote verkeersontwikkeling, die op
dit punt te verwachten is, vormt momen
teel het dorp Sloterdijk de bottleneck.
Uit het noorden komt in de toekomst de
grote toegangs- en afvoerweg van de
tunnel bij 'de Hembrug, waarvan de
verwezenlijking nu eindelijk in zicht
komt. Bovendien wordt de grote polder
tussen de Haarlemmerweg en het Noord
zeekanaal bijna geheel opgeslokt door de
havenuitbreidingen, die een enorme op
pervlakte zullen beslaan. Moderne
havenuitbreidingen en industrievestigin
gen vragen uitgebreide voorzieningen
aan wegen en spoorlijnen. Ten zuiden
van de spoorlijn Amsterdam-Haarlem,
die het dorpje Sloterdijk juist doorsnijdt,
verrijzen bovendien de nieuwe tuinste
den met hun bevolking, die nu reeds in
de tienduizenden loopt.
Al 't verkeer, dat deze woonwijken en
de nieuwe havengebieden alsmede de
Hemtunnel en de Haarlemmerweg zul
len opleveren, komt bijeen op het grote
knooppunt, dat in de toekomst komt te
liggen op een punt in het verlengde van
de Multatuliweg. Sloterdijk moet voor
een groot deel wijken voor deze be
langrijke verkeersschakel.
De aanleg van dit knooppunt zal
waarschijnlijk minder lang op zich laten
wachten dan men geneigd is te veron
derstellen. Na het verdwijnen van de
tramlijn Amsterdam-Zandvoort m 1956
hoopt men reeds met de eerste voorzie
ningen een aanvang te maken.
Voor het moment bepaalt men zich tot
opheffing van de ergste verkeersgebre-
ken van Sloterdijk. Na de aanleg van d
halteplaats, die volgens de meaeae-
ling van de wethouder van PubiieKe
Werken in 1955 gereed moet zijn, komen
de spoorwegovergang en de dorpsweg
aan de beurt. Beide worden aanzienlijk
»fir£reed' r/?ardoor' uitgaande van het
zelfde aantal sluitingen van de spoor
bomen het verkeer sneller kan worden
afgewikkeld.
Het volgende stadium is de aanleg
van een belangrijk onderdeel van
het toekomstige verkeers- en spoor
wegknooppunt, waarvoor een groot
deel van de bebouwing en o.m.
de Coca-Cola zullen moeten wij
ken. In het verlengde van de
Multatuliweg, de grote verkeersader
Noord-Zuid, die zonder kruisingen het
snelverkeer via viaducten en tunnels
door de tuinsteden naar het zuiden en
via een grote verkeersweg langs de
zuidrand van de stad naar het oosten
zal geleiden, komt een groot viaduct
over de Haarlemmerweg, de Haar
lemmertrekvaart, de spoorlijn, alsmede
over de nieuwe Haarlemmerweg en de
nieuwe spoorlijn naar Haarlem, die in
de toekomst 500 meter ten noorden van
de huidige banen komt te liggen. Het
ten westen van het kruispunt worden
gesticht. De halteplaats, die thans ver
rijst aan de oude spoorbaan Amster
dam-Haarlem is dus slechts van pro
visorische aard. Omdat er echter nog
geen zekerheid is over het bouwtempo
van het kruispunt en de nieuwe we
gen, zal het voorlopige stationsgebouw
niettemin goed worden verzorgd.
Wat de nieuwe Haarlemmerweg en de
nieuwe spoorbaan betreft, deze zijn
reeds in het bekende ontwikkelingsplan
van de gemeente Amsterdam van 1935
voorzien. Toen leek dit echter toekomst
muziek. Thans nadert het moment, dat
ernstig aan verwezenlijking van deze
plannen wordt gedacht. De huidige
spoorbaan Amsterdam-Haarlem maakt
ter hoogte van Halfweg en bij de Wester
gasfabriek twee hinderlijke bochten.
Onder meer hierom zal de nieuwe spoor
baan ongeveer 500 meter noordelijker
komen te liggen. In rechte lijn gaat de
baan nu van A'dam naar Haarlem. Ook de
huidige Haarlemmerweg, voorheen een
veelgeprezen snelweg, nadert door de
verkeerstoeneming reeds het verzadi
gingspunt. De nieuwe weg zal evenwij
dig met de nieuwe spoorbaan aan de
overzijde van de Haarlemmertrekvaart
komen te liggen. Het wordt een vier-
baansweg, met een scheiding in het mid
den. Bij de aanleg van het nieuwe
wegen- en spoorwegencomplex zal ook
het tijdelijke volkstuinen complex bij de
Westergasfabriek verdwijnen. De volks
tuinders krijgen nieuwe terreinen op de
strook grond tussen de nieuwe Haar
lemmerweg en de Haarlemmertrek
vaart.
Een vraag, die na het voorgaande op
komt, is wanneer de Ringbaan om Am
sterdam in gebruik zal worden gesteld.
Deze dijk was reeds voor de eerste we
reldoorlog geprojecteeerd, toen er nog
verschillende spoorwegmaatschappijen
waren.
Ten einde de concurrerende spoorbaan
te vermijden wilde een spoorwegmaat
schappij een dijk aanleggen, die de mo
gelijkheid zou bieden om treinen rond
Amsterdam te geleiden zonder het Cen
traal Station aan te doen. Na de fusie
van de spoorwegmaatschappijen bleef de
N.S. prijs stellen op aanleg van de Ring
baan, hetgeen in de crisisjaren geschied
de. Van gebruik kwam toen niets. Thans
ligt de dijk nog steeds ongebruikt, doch
in de plannen wordt met een bestem
ming als spoorbaan rekening gehouden.
Het C.S. kan het treinverkeer nog ver
werken en het nieuwe blokbeveiligings-
systeem verschaft de mogelijkheid van
een veel hogere treinfrequentie dan men
tot nog toe voor mogelijk had gehouden.
De Ringbaan zal voor het goederenver
voer naar het nieuwe Westelijke haven
gebied en verder bruikbare diensten
kunnen bewijzen. In de ringbaan zijn
bruggen over de Schinkel en over de
Amstel geprojecteerd. Dit zouden gecom
bineerde verkeers- en spooroverbrug-
definitieve station Sloterdijk aan de i gingen worden als schakels in de reeds
nieuwe spoorbaan naar Haarlem zal I bovengenoemde aansluiting van de grote
VAART
haarlemmer-
Het eerste stadium van de liquidatie van Sloterdijk is de aanleg van het
stations gebouw Sloterdijk aan de spoorlijn AmsterdamHaarlem. Zoals het
kaartje toont, komt de toegang tot het Stationsplein waarvoor 40 woningen
van de zgn. Molenwerf moeten plaats maken tegenover het plantsoen
aan het eind van de Adm. de Ruyterweg. De nieuwe brug wordt meer dan
tweemaal zo breed als de oude Sloterdijkerbrug links.
Nl£UWfc SPOORBAAN
Mltuwe. WAARU WB-G
HAA^LCHHC RvAAftr
NIEUW
STATION
fbCHrtNC AM4TERPAMC.5.
De aanleg van bovengenoemd verkeersknooppunt betekent het einde van het
dorp Sloterdijk. De spoorlijn en de weg AmsterdamHaarlem zijn 500 meter
naar het Noorden gebracht, ten Noorden van de Haarlemmertrekvaart. Uit
het Zuiden komt de snelverkeersweg Multatulliweg, die via een enorm via
duct de spoorlijnen en de wegen passeert en direct aansluiting geeft op de
toegangsweg van de tunnel bij de Hembrug. Zoals men op het kaartje ziet
houdt de gemeente rekening met de inschakeling van de ringbaan bij het
spoorwegverkeer, in het bijzonder voor het goederenvervoer uit het Weste
lijk havengebied, dat tot aan de rand van de oude dorpskom zal reiken.
verkeersweg, die via Bos en Lommer en
andere nieuwe wijken in West binnen
de ringbaan en langs de zuidrand van
de stad over de Amstel een verbinding
zou geven met de wegen naar Den Haag,
Utrecht en het Gooi en de nieuwe weg
naar Rotterdam.
Voor Sloterdijk betekent dus het ge
meentelijk voorstel tot onteigening van
de Molenwerf het begin van een grondig
transformatieproces, dat men overigens
niet al te tragisch behoeft te nemen.
In de omgeving van dit oude dorp komt
voor een deel woningbouw, zodat de
naam Sloterdijk niet verloren zal gaan.
Op vragen van het ee' e Kamerlid
de heer Wendelaar over het regerings
vliegtuig, dat wegens storing de reis
van Prins Bernhard naar Zuid-Afrika
niet op tijd kon beginnen, heeft de
minister van Verkeer en Waterstaat
geantwoord dat storingen, als bij het
regeringsvliegtuig zijn voorgekomen,
zich kunnen vertonen, ondanks zorg
vuldig toezicht en onderhoud.
In het onderhavige geval werd tij
dens de vlucht van Soesterberg naar
Valkenburg bemerkt, dat een magneet
van een der motoren minder goed
werkte, weshalve het vliegtuig naar
Schiphol werd gevlogen, waar de sto
ring werd verholpen, hetgeen enige
tijd heeft gekost.
Overal ter wereld wordt, gezien de
ruime ervaring, die met dit type vlieg
tuig is opgedaan, de Dakota terecht als
een der veiligste en meeste bedrijfsze-
kere vliegtuigen beschouwd.
Op grond van veiligheid en bedrijfs
zekerheid is er, ook in verband met
bovenbedoelde storing, geen dringende
reden het vliegtuig door een ander te
vervangen.
Reeds eerder zijn de organisaties van
werkgevers en werknemers in de bouw
bedrijven volledig tot overeenstemming
gekomen over de loonsverhoging van
zes procent. Thans kan worden mede
gedeeld dat de organisaties van werk
gevers en werknemers in de nevenbe-
drijven eveneens tot volledig accoord
zijn gekomen. Evenals in het bouwbe
drijf werd in het schildersbedrijf, het
stucadoorsbedrijf en het steengaasstel-
lersbedrijf, het steenhouwersbedrijf, het
steen-, kunststeen- en houtgranietbe-
drijf, de timmerfabrieken en het koel-
kastenbedrijf overeenstemming bereikt
over loonsverhogingen, welke, behou
dens enkele kleine afwijkingen, over
eenkomen met de loonvoorstellen, wel
ke door de werknemersorganisatie aan
de werkgevers waren voorgelegd
Het College van Rijksbemiddelaars
heeft nu ook de tussen de organisaties
van werkgevers en werknemers over
eengekomen lonen voor het schildersbe
drijf, het steenhouwersbedrijf, het stu-
cadoors-, betonemailleurs- en steengaas-
stellersbedrijf, het grondborings- en
buizenleggersbêdrijf, het steen-, hout-
graniet- en kunststeenbedrijf, goedge
keurd.
De lonen voor de timmerfabrieken en
het koelkastenbedrijf werden nog niet
goedgekeurd vanwege de moeilijkheden
ten aanzien van de gemeenteklassenin
deling.
In de kolenmijn „André Dumont'' te
Waterschai (Genk) in België is de Ne
derlandse mijnwerker W. Raafs op 920
meter diepte door losgeraakt gesteente
getroffen en ernstig gewond. Hij is la
ter in het ziekenhuis aan zijn verwon
dingen bezweken. Het slachtoffer was
vader van vijf kinderen en woonach
tig te Weert.
Vandaag is te Arnhem de Centrale tot uitbreiding van de katholieke zie-
Raadsvergadering van de Katholieke
Arbeidersbeweging in het Aartsbisdom
gehouden. Tijdens deze vergadering
heeft de heer Johan Zwaniken, voor
zitter van de Aartsdiocesane Bond en
lid van het Hoofdbestuur der K.A.B.
een rede gehouden, waarin h(j ernstige
critiek heeft uitgeoefend op het num
mer van „Te Elfder Ure", dat aan
het bisschoppelijk Mandement gewijd
was. Hij vroeg ich af of uit deze pu
blicaties niet duide'ijk blijkt, dat de
voorhoede d»r infellectuele katho
lieken zeer ver af staat van de
voorhoede 'n de arbeiderswereld. Deze
klove dient ten spoedigste te worden
overbrugd doo een soliede, een stalen
brug.
Wij zullen zo vervolgde de heer
Zwaniken er goed aan doen, ons in
alle oprechtheid de vraag te stellen in
hoeverre wij schuld'- zijn aan de cri
tiek, welke ii' „Te Elfder Ure" werd
geuit. Het is betreurenswaardig te
moeten constateren, dat sommige ge
loofsgenoten blrkbaar niet de over
tuiging kunnen opbrengen, dat de
K.A.B. iets meer is dan een machts
instituut, dat alleen maar praten kan
over loonronden en versterking van
arbeidersinvloed. Aan ons de taak deze
droom de wereld uit te helpen en te
proberen de K.A.B. aan Ne
derland te presenteren als een apos-
tolaatsbewegin en mensen bezield
met een aposto' tsmentaliteit. In deze
geest moet .nen onze actie: „Op naar
de 400.000" dan ook zien. Momenteel
telt de nationale K.A.B. 356.000 leden,
waarvan 70.J0 in het Aartsbisdom.
Sprekend over de verantwoordelijk
heid der bestuurders, wees de heer
Zwaniken de estuurders op hun grote
verantwoordelijkheid bij de toenemen
de industrialisatie, alsook op de nood
zaak van de vorminf van een goed ge
schoold bed ijfskader. Het moge niet
aan onze aandacht ontsnappen, dat van
de 67 scholen voor lager technisch
onderwijs ij het Aartsbisdom slechts
negen katholiek zijn. In dit verband
is het werk van de K.A.J. voor de
jongste arbeiders, die zo van school
komen, dan ooi zeer toe te juichen,
evenals de arbeid van de Katholieke
Arbeidc .-s Vrouwenorganisatie om het
„jonge" arbeidersmeisje in haar ge-
'ederen op te nemen.
Zijn laatste woord was een her
haling van de klacht, dat het verbod
kenfondsen, (dat uit nationaal-socialis-
tische overweging vas ontstaan) nog
altijd wordt gehandhaafd.
Voorzitter oMiddelhuis zal Zondag
het woord voeren over de „K.A.B. in
de branding."
De minister van Ondérwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft bepaald, dat de
staatsprijs voor letterkunde (P. C.
Hooftprijs) voor 1954 zal worden toe
gekend aan de auteur van het beste
beschouwende prozawerk .(essays, bio
grafieën, critisch proza, literair-histori-
sche studiën), verschenen tussen 1 Juli
1951 en 1 Juli 1954.
Voorts heeft de minister ingesteld
een jury die hem bij de toekenning van
de P. C. Hooftprijs voor 1954 van ad
vies zai dienen. De jury is als volgt sa
mengesteld: lid en voorzitter: prof. dr.
W. J. M. A. Asselbergs te Nijmegen; le
den: ds. W. Barnard te Amsterdam, prof.
d E J. Dijksterhuis te Bilthoven, P.
H. Dubois te 's-Gravenhage, dr. F. K.
H. Kossmann te Rotterdam, dr. F.
Sierksma te Groningen, A. van der Veen
te 's-Gravenhage; secretaris: H. J. Mi
chael te 's-Gravenhage.
In de kerk van O. L. Vrouw van
Czestochowa, de parochiekerk van de
Poolse katholieken in Londen, Ontario,
heeft een jonge Nederlandse priester
zijn eerste H. Mis opgedragen. Het is
Herman Falke S.C.J. uit Lichtenvoorde,
die in 1952 met nog twee fraters door
de Nederlandse provincie werd afgestaan
aan de Canadese provincie der Priesters
van het H. Hart. De beide anderen zijn
de inmiddels ook tot priester gewijde
Joseph A. Eliens uit Haarlem en frater
Piet Mous uit Dordrecht, die in de loop
van dit studie-jaar de priesterwijding
zal ontvangen.
Advertentie
Een Geschenk voor de handen
(Van onze Romeinse correspondent)
Ter gelegenheid van het Mariajaar
heeft de Souvereine Militaire Orde van
Jeruzalem van Malta een pelgrimage
en een bijzondere bijeenkomst van zijn
leden uitgeschreven te Rome.
De waarnemend Grootmeester en de
Souvereine Raad van de Orde hadden
hiervoor de dagen rond het Rozenkrans-
feest aangewezen. De keuze van deze
dagen had een diepe zin voor de Rid
ders van Malta door hun historische
verbondenheid met het Rozenkrans-
feest en daarnaast mede voor alle
christenen.
Dit feest immers is gegroeid uit de
plechtige gedachtenisviering van de
overwinning van de Christenheid op de
Turken in de zeeslag bij Lepanto op
7 October 1571. De heilige Dominicaner
Paus Pius V had een kruistocht van
het rozenkransgebed uitgeschreven in
het tragisch uur, dat de Christelijke
wereld, verscheurd in de felle botsing
van de ideeën, naar het leven bedreigd
werd door de steeds opdringende macht
van de Turken. Het Oost-Romeinse Rijk
was met zijn laatste keizer, Constan-
tijn XI, ten onder gegaan, toen Con-
stantinopel in 1453 viel. De Balkan
stond onder heerschappij van de Halve
Maan en kort tevoren had Hongarije
de Turken nauwelijks kunnen keren
onder de muren van Wenen.
Het is de Militaire Orde van Jeru
zalem geweest, die de Christelijke cul
tuur en dus de Westerse wereld, in
de strijd tegen het Oosten aan zich
verplicht heeft. Ook in de zeeslag van
Lepanto speelden de ridders een be
slissende rol. De dreiging van de Tur
ken in die dagen, een aanslag op het
geloof, de beschaving en het leven van
\Vesten werd gekeerd door de voor
spraak van de H. Maagd, zo geloofde
de H. Pius V, en hij gelastte de in-
I stelling van een herdenkings- en een
dankdag. Zijn opvolger Gregorius XIII
bracht kort daarop het besluit van Pius
V tot uitvoering.
Heden staat een het Christendom
vijandige macht uit het Oosten verder
dan de poorten van Wenen en in zekere
zin herhaalt zich de geschiedenis. Op
7 October is het Rozenkransfeest in
een solemnele H. Mis in de Romeinse
Mariakerk bij uitstek, de Santa Maria
Maggiore, door de Orde van Malta
plechtig gevierd. De dag daarvoor heeft
de Orde in de catacomben van de H.
Domitilla de geestelijke strijd van de
Kerk der Stilte herdacht. Andere
plechtigheden werden evenals deze
door honderden ridders uit alle delen
van de wereld, waar de Orde leden
telt. bijgewoond. Morgen zullen de
deelnemers aan de bedevaart door Z.
H. de Paus op Castelgandolfo in audiën
tie ontvangen worden.
Als afvaardiging van de Nederlandse
balije namen aan de bijzondere bijeen
komst deel der Nederlandse baljuw van
de Orde mr. E. Baron van Voorst tot
Voorst, jhr. Rudolf van Grotenhuis,
eerste kapittelridder, de ridders jhr.
T. van Grotenhuis van Onstein en mr.
J. C. Baron Speyart van Woerden en
de ere-kapelaan van de Orde, mgr.
J. Damen.
Op verzoek van het Hoofdbestuur
van de Katholieke Film Actie heeft
het Episcopaat van Nederland Zondag
10 October a.s. aangewezen als „Film-
Zondag". neinde de K.F.A. in staat
te stellen haar zegenrijk werk voort
te zetten," ral op Zondag 10 October
a.s. in alle parochiekerken en rectorale
Hulpkerken ren collecte ten bate van
de Katholieke Film Actie worden ge
houden.
(Vervolg van pag. 1)
e meest waardevolle pagina's
van dit geschriftje zijn zonder
twijfel pagina 6 en pagina 9. Op
pagina 6 geeft de heer Roemers een
stukje historie van de (katholieke) vak
beweging. Hij vertelt daarin dat reeds
in 1906 de Bisschoppen zich uitspraken
voor katholieke organisaties voor ka
tholieke arbeiders. In 1912 werd zelfs
voor katholieken verboden lid te wor
den van de interconfessionele textiel-
arbeidersbond „Unitas'-'. De heer Roe
mers zegt dan letterlijk: ..Ruppert, aan
wiens boek „De Nederlandse Vakbewe
ging" wij een en ander hebben ont
leend, schrijft, dat hiermede het pleit
was beslecht. Het C.N.V. gaf zijn po
gingen interconfessionele vakbeweging
te worden op en richtte zich voortaan
uitsluitend tot de Protestantse Christe
nen. Er was derhalve ook
geenaanleiding, hetver-
bod van 1912 te herhale n."
Dit betekent derhalve dat:
a) de bisschoppen van oordeel zijn dat er
grondige redenen van pastorale aard
zijn om het lidmaatschap van de Chris
telijke Nationale Vakbeweging voor ka
tholieken ongeoorloofd te verklaren en
b) dat dit verbod nog steeds geldt.
Het C.N.V. heeft hiervoor begrip ge
toond en er zich bij neergelegd. Het had.
evenals het N.V.V. dit sinds jaren doet,
de gegriefde kunnen gaan spelen. Dat
het dit niet en nooit heeft gedaan be
wijst, dat aan die zijde een duidelijker
inzicht in religieuze waarden bestaat
dan aan de kant van het N.V.V.
Hoedanig deze waardering bij het N.
V.V. ontbreekt, blijkt uit de openhar
tige bekentenis van de heer Roemers
op pagina 9. Hij schrijft daar: „Wij
hebben nooit verzwegen, dat wij verder
wilden gaan dan de gereglementeerde
samenwerking waartoe uiteindelijk is
besloten." Verder zegt hij onomwonden
dat men eigenlijk verlangde naar één
vakbeweging, maar „voor de z.g.
culturele aangelegenheden, afzonderlijke
organisaties m o g e 1 ij k" zou willen
laten. Men moet dit nog eens her
lezen om de strekking van het geval te
begrijpen. Dit verklaart op de eerste
plaats, dat de socialisten zich nooit heb
ben kunnen of willen neerleggen bij de
door hen gewraakte Bisschoppelijke be
slissing. gelijk het C.N.V. deed. En op
de tweede plaats voelen we hierin de
uiting van een soort opgekropte mach
teloosheid om de uiteindelijke doel
stelling, een eenheidsvakbeweging te
bereiken.
Het is duidelijk. Men heeft de Raad
van Vakcentralen willen gebruiken of
moet men zeggen misbruiken als een
tussenstation op de weg naar de een
heidsvakbeweging. Middelhuis heeft in
zijn radiorede van 20 Juli gesteld, dat
de K.A.B. het feit aanvaardde dat het
N.V.V. zich ook richt tot de katholieke
arbeiders. Maar nimmer heeft de K.A.
B. het feit aanvaard, dat de Raad van
Vakcentralen een tussenstation zou zijn
naar een neutrale eenheids vakbeweging
eenvoudig omdat zij dat met haar le
vensbeschouwing onverenigbaar acht.
Hoe goed de brochure van de heer
Roemers ongetwijfeld ook zal zijn be
doeld. hoezeer zij ook het begrip in het
katholieke kamp voor het onprettige ge
voel in het N.V.V. zal versterken, het
komt ons voor niet méér te zijn dan
een bijdrage tot wederzijds verstaan.
Paleis voor Volksvlijt op het Frederiksplein te Amsterdam, eertijds zetel van
de vroegere Nederlandse Opera.
Het herleven van de Amsterdamse plannen tot de bouw
van een eigen operagebouw moet in kringen van opera
mensen orkest, koor, ballet, solisten wel even een
blij stimulansje geweest zijn. Men moet wel even gedachi
hebben: gunst, misschien zullen we het nog beleven óók.
Doch het is niet zo, dat men e' helemaal van onderste
boven is; de heer Piet Tiggers, waarnemend directeur
van de Nederlandse Opera, kan er heel kalm over pra
ten. Eerst over de plaats en dan glimlachhij, omdat
hij in zijn jonge jaren óók naar het Frederiksplein ging
voor de voorstellingen van de Nederlandse Opera, de
oude Nederlandse Opera dan. „Het Paleis voor Volksvlijt"
zegt hij, „heeft zich altijd mogen verheugen in de „trek"
van de Amsterdammers. Sinds de brand evenwel heeft
zich die trek wel verplaatst naar het Leidseplein en het
Rembrandtsplein en sinds de oorlog moeten we er ook
rekening mee houden, dat de trouwste klanten van de
opera de Joodse bevolking, die rondom het Frede
riksplein woonde er niet meer zijn. Niettemin geloof
ik, dat het Frederiksplein oest opnieuw een cultuur-cen
trum zou kunnen worden. Ik heb wel eens de schetsplan-
nen van de nieuwe nog te bouwen opera gezien: vrij te
bereiken voor het verkeer, met ruimte genoeg voor par
keerplaatsen. Wat de bouw zelf betreft moet het terrein
mooie gelegenheden bieden. Er zouden repetitielokalen
en rustkamers kunnen komen in de galerij. En dan aet
toneel: de helft tenminste onder de grond, want zo hoort
het al is het dan niet zo in de Stadsschouwburg.
Voordeel boven de Stadsschouwburg zou het ook zijn,
dat het operagebouw geluidsdicht zou kunnen worden,
zodat niet het verkeer een partijtje meeblaast in het
orkest. Dan de acoustiek: er zijn in de Stadsschouwburg
„dode punten"; het publiek, dat daar zit, heeft niet
he* volle genot van de muziek. De orkestbak zal ook veel
groter worden, vooral van belang voor de Wagner-uit-
voeringen.
Een grote verlichting zal het voor de Heerlen, Maastricht, eenmaal naar Om de populariteit te behouden moe
leden van orkest, koor en ballet zijn Groningen en wellicht zelfs voor het ten we natuurlijk wel voor een groot
te kunnen repeteren in zalen waar ze eerst naar Enschede. Doch als wij de deel steunen op ons „ijzeren" reper-
eerstgeboorte-recht hebben, dat heb- Amsterdamse Opera een avond niet be- toire: Verdi, Puccini, Faust ook een
ben we in de schouwburg niet. Dat is spelen, zou bijvoorbeeld het ballet het trekker en een enkele keer Wagner,
ook technisch veel beter, voor de be- kunnen doen. Cns eigen ballet ook, en Moderner werk, zoals „Aus einem To-
lichting bijvoorbeeld die wat meer al op eigen houtje, omdat een ballet het tenhaus" van Janagek, brengt niet het
tijdens de repetities mee kan doen, en nodig heeft een eigen onafhankelijk be- nodige geld in de kassa en dat is toch
voor de jonge solisten, die tot nu toe staan te leiden om „Bühnefahig" te heus ook iets waar we rekening mee
blijven. moeten houden.
Als het Operagebouw er eenmaal
We geloven zeker, dat het spelen staat, dan gaan we dat natunrlijk fees-
m een eigen gebouw een stimulans telijk vieren; het is best mogelijk dat
zal zijn voor het publiek ook. Ons we dan met begrijpelijke trots we-
eigen publiek, waaraan dan wellicht de reldberoemde mensen zullen uitnodigen
koppige vereerders van alleen-maar- voor ons eigen „festival". Doch dat is
de-Italianen, ontbreken, doch dat elk nog verre toekomst; voorlopig zitten
jaar versterkt wordt met een nieuwe we met de organisatie van het Mozart-
jaargang. Het .s geen geheim dat we jaar, 1956, dat we in Amsterdam en
in het vorig seizoen een ton meer aan Den Haag zullen vieren. In de eerste
recettes hebben gehaald en nog ver- plaats met Josef Krips, met Kranhal»
blijdender is. dat we voor dit seizoen ook en met celebriteiten die ik nog niet
ai vier aanvragen hebben voor voor- nrsmen wil, omdat ze dan meteen zo-
stellingen voor de jeugd. veel duurder worden."
repeteren in een klein zaaltje en bij de
generale, vlak voor de première, pas
voor het eerst op het grote toneel ko
men.
Technische snufjes zoals een draai
toneel verwachten we niet zo'n ding
maakt trouwens maar lawaai en ver
kleint het toneel we zullen al zo blij
zijn met gewoon maar: een eigen huis.
Dat ve overigens natuurlijk niet avond
aan avond kunnen bespelen,we heb
ben ook subsidie-verplichtingen aan de
provincies Noord-Holland en Utrecht,
aan Den Haag en Rotterdam; we gaan
ook dit jaar weer naar Eindhoven,
