Met benauwende gelatenheid
rekken de vluchtelingen hun
troosteloos bestaan
Gouden Residentieorkest wordt
in vele steden gevierd
Australië sal ons land inzake
W.-N.-Guinea sterk steunen
POLITIE MOET OBJECTIEF
HAAR TAAK VERVULLEN
Ook 6 pet. op de
pensioenen
1 Jaar in jaar uit j
hopentegen
beter weten in t
Geen terugkeer naar de pijnbank!
DE TIJD
ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
PAGINA 11
Jubileumtournee
Bij Philips te Eindhoven
Nieuwe T.V.-apparatuur
Eerste sending uit Duits
land aangekomen
Suikerbossie voor
de Prins
FRED THOMAS
Indonesische eis verre van overtuigend
Het vak van journalist heeft ons de jaren door niet menig aspect van 's levens misère in
aanraking gebracht. Nimmer evenwel zou ons een gevoel van schaamte en schuld zo lang
en zo hardnekkig achtervolgen als na ons jongste bezoek aan Griekenland, de ontmoeting
hier met het lot van vluchtelingen en ontheemden. Schaamte over duizend dingen, tot dusver
ijooit overdacht, heel de geborgenheid van ons bestaan, van dag tot dag, als burger van een wel
varend en uitermate geordend land, met ronduit zoveel weelde, terwijl elders mensen, met even
zeer recht op geluk, letterlijk alles moeten ontberen wat aan het leven maar enige glans verleent.
Er leeft bij ons, Nederlanders, mogelijk onbewust, een schier atavistische geneigdheid de eigen natie
als door God uitverkoren te beschouwen, elk leed, ons door de historie berokkend, het grofste
onrecht. Maar niet zo heel ver hier vandaan lijkt de ongunst van het lot haast even vanzelfspre
kend: tien- en honderdduizenden, millioenen, is nu al jaren alles ontzegd en zij rekken hun trooste
loos bestaan met een benauwende gelatenheid. Juist die gelatenheid heeft ons verschrikt, ons het
schaamrood naar de kaken gejaagd, en een gevoel van persoonlijke schuld wakker geroepen:
schuld van mens tot mens.
BOUWER K.R.O.-STUDIO
OVERLEDEN
Personeelraad bij
Oorlog en Marine
Zielzorg onder de
emigranten
H. Vader tot Interpol
7
Waar niets meer is dan GRAUWE ELLENDE
ln een pannetje heeft dit oude vrouwtje een stuk grauw brood en een portie
aubergines gehaald.
(Van onze Haagse redactie)
Het gouden jubileum van het Resi
dentieorkest, waarvan de viering op
Zaterdag 20 November a.s. begint, mag
zich in een steeds groter wordende be
langstelling verheugen. De bijdragen
voor het Jubileum-Instrumentenfonds
stromen thans bij honderden per dag
mnnen. inmiddels zijn ook in de ste-
Sen Amsterdam, Leiden, Hilversum,
«oucja en £)eift plaatselijke comité's
L°1°P aan het werk gegaan. De geza-
menjijke bijdragen uit deze steden
Zullen aan het bestuur van het orkest
worden aangeboden op de jubileum
concerten, die na 20 November in deze
steden zullen worden gegeven. Het
gouden jubileum-album, waarin alle
handtekeningen van hen, die bijdragen
zonden voor het Jubileum-Instrumen
tenfonds, worden opgenomen, zal eerst
aan het eind van het jubileumseizoen
geheel volledig zijn. De aanbieding
van het album zal weliswaar geschie
den op de receptie in de Witte So
ciëteit op 20 November g.s., maar het
zal nog worden aangevuld met de
handtekeningen van diegenen uit an
dere steden, die bijdragen zonden. Het
album zal overigens bijzondere histo
rische waarde krijgen, omdat het te
vens een overzicht van de gehele Ju
bileumviering zal bevatten, zowel de
voorbereiding daarvan als de uitvoe
ring. Gedacht wordt het album gereed
te hebben bij het slotconcert van het
jubileumseizoen, dat 14 Mei 1955 in
de Houtrusthallen in Den Haag zal
plaats vinden.
De viering van het jubileum zal
beginnen op 20 November. In de
middaguren zal de onthulling plaats
vinden van een straatnaambord, ge
wijd aan mr. Henri Viotta, met prof.
v. Eysinga, oprichter van het Resi
dentieorkest. Na een receptie in de
Witte Sociëteit wordt in het Ge
bouw voor K. en W. voor genodig
den een gala-concert gegeven. Hier
na begint de jubileumtournée door
ons land. Op 22 November wordt
het eerste concert in Delft gegeven,
op 25 November volgt Leiden. Hier
tussen door vinden nog enkele an
dere festiviteiten plaats, bestemd
voor de leden van het orkest.
Een speciaal jeugdconcert wordt op
26 November in Den Haag gegeven.
Tijdens deze avond zal aan het orkest
het geschenk worden aangeboden,
waarvoor de gelden bijeengebracht
zijn door de Commissie voor de
Jeugdconcerten. Een dag later, Zater
dag 27 November dus, recipiëren de
orkestleden, vertegenwoordigd door de
Orkestcommissie, in het Kurhaus te
Scheveningen. Op 2 December vindt
een zeer bijzonder concert plaats in
het Kurhaus, aangeboden door de ver
eniging „Vrienden van het Residentie
orkest" aan hun leden. Op dit concert
zal een uitvoering worden gegeven
van „l'Enfant et les Sortilèges" van
Maurice Ravel, m.m.v. het Nederlands
Kamerkoor o. 1. v. Felix de Nobel,
het Matrozenkoor o. 1. v. Theo van
Elferen en o.a. de solisten Laurens
Eogtman en Erna Spoorenberg.
Hierna wordt het jubileum-tournée
Weer voortgezet: 2 December Am
sterdam, 23 December Dordrecht,
5 Januari Gouda, 20 Januari Eindho
ven, 9 Mei Hilversum.
In het kader van de jubileumvie
ring zal het orkest in dit seizoen ook
nog concerten geven in Naarden, Mid
delburg, Vlaardingen, Arnhem en
's-Hertogenbosch. Onmiddellijk na het
beëindigen van het jubileumseizoen
vangt voor het orkest het nieuwe
Kurhaus-seizoen 1955 weer aan. Het
Residentieorkest zal dan voor het
veertigste jaar de Kurhausconcerten
in Scheveningen verzorgen.
Nu de verhoging der lonen met een
toeslag van 6 procent geen gevolg is van
de gestegen kosten van levensonder
houd, doch beoogt de werknemers te
doen delen in het gestegen nationaal in
komen, heeft de raad van bestuur van
de N.V. Philips gloeilampenfabrieken te
Eindhoven besloten ditmaal aan de lo
pende en toekomstige pensioenen ook
een extra-verhoging van 6 pet. toe te
kennen. Hierdoor zullen dus de pen
sioentrekkers hun reële inkomsten zien
stijgen.
Om deze toeslag te kunnen geven, be
taalt de N.V. f 160.000 per jaar, hetgeen
gelijk gesteld kan worden aan een be
drag-ineens van f 1,6 millioen.
Ter verhoging van de toekomstige
pensioenen heeft de N.V. beschikbaar
gesteld een bedrag van f 7 millioen, welk
bedrag door de N.V. dus extra in de
pensioenfondsen zal worden gestort.
Binnenkort zal de nieuwe televisie
studio te Bussum in gebruik worden ge
nomen. Het St. Vitusgebouw ondergaat
daartoe een grondige restauratie.
Tegelijkertijd wordt een nieuwe tele-
visie-apparatuur in gebruik gesteld. De
eerste zending van deze installatie is
Vrijdag uit Duitsland in Bussum aan
gekomen. De Fernseh G.M.B.H. te
Darmstadt had de opdracht tot levering
ontvangen. Deze apparatuur is ten dele
bestemd voor vervanging van de instal
latie in studio Irene en voor de studio
in het St. Vitusgebouw.
De Nederlandse schilder George
Zwaaf, die al meer dan zes jaar in
Durban woont, heeft voor Prins Bern-
hard een schilderij gemaakt van pro-
tea's (de nationale bloem van Zuid-Afri-
ka, daar suikerbossie genaamd), die
te Durban waren geëxposeerd. In te
genstelling tot andere geschenken die
Z.K.H. ontving en die per boot naar
Nederland worden verstuurd, nam de
prins het schilderij met zich mede in
het vliegtuig.
Wij hebben ons het hevigst ge
schaamd bij de ontmoeting met intel
lectuelen onder de vluchtelingen, men
sen uit de eigen „Schicht", zoaL. die
Griekse opticien uit Shanghai in de hit
te en stank van zijn afgedankte leger
tent. Wij hebben ons geschaamd tegen
over de bejaarden, die Wit-Russische
officiersweduwe in haai' kelder-spelonk,
spookachtig verkommerd. Wij hebben
ons geschaamd in het bijzijn van de
kinderen, die wij haast niet in.de ogen
durfden zien, en naast wie wij telkens
weer het eigen kroost verwijtend zagen
staan. En schuw hebben wij in hokken
en holen gekeken, die men ons einde
loos heeft getoond, waar mensen leef
den met minder ruimte dan dieren en
minder bescherming voor nog iets als
menselijke gêne. Die hier, leefden, niet
tijdelijk, met uitzicht op morgen ver
betering, immers vlammende protes
ten in heel de publiciteit, maar jaar
in jaar uit, en als zij nog mochten ho
pen, het laatste, dat een mens behoudt,
dan tegen beter weter in.
Twee blocnotes hebben wij gevuld
met notities over dit alles, maar nu
wij achter onze schrijfmachine zitten,
weten wij nauwelijks wat wij eigen
lijk moeten vertellen, lijkt elke ge
dachte, die wij oproepen, elk beeld
dat wij formuleren ontoereikend en
banaal.
Nu hadden wij een tekenaar, fot-
graaf, cineast willen zijn om U pre
cies te kunnen tonen wat wij hebben
gezien, zelfs dan nog niet volmaakt,
want ook de stank behoort tot het we
zen der ellende. De reuk van dit leed
moet men hebben ervaren, als het
ware in al zijn poriën opgenomen,
om tot oordelen bevoegd te zijn. En
de wereld van dit alles is zo anders:
de klassieke zon, barmhartig en bar
baars tegelijk, de verholenheid der
schaduwen, de totaal verschillende
mentaliteit van de samenleving,
waarin dit stuk misère een plaats
kreeg, de armoe van- deze groep in
het kader van de armoe van heel het
land.
Nederlandse begrippen houden hier
op: als mensen, en dat zijn dan nog
de enkele uitverkorenen, de zeer ge
lukkigen, van 4 of 5 Drachmen per
dag moeten leven, dat is twee kwart
jes of iets meer, dan kan men zich
zulk een bestaan nauwelijks voorstel
len.
Maar men heeft ons niet naar Grie
kenland gestuurd om na afloop te zeg
gen: U zoudt het zélf moeten zien. En
zo willen wij trachten U mee te nemen
naar de vluchteli: genkampen, waar
men ons hier heeft rondgeleid. Het
waren eigenlijk geen kampen, zoals
men zich dat bij ons zou voorstellen,
de behuizing van al die ontheemden
heel anders: in een fabriek, in een
voormalig casino, in afgedankte, ooit
weelderige villa's in een voormalig
krankzinnigengesticht. Dit, èn de Griek
se zon èn de blauwe Griekse hemel
maakten het alles vreemd en onwaar
schijnlijk: een dwangvoorstelling, een
benauwde droom. Het sterkst is ons dit
bijgebleven van het verblijf der vluchte-
miiimiiimmiiiiiiiii niimmmmmiimiiiimmmimmim
III
lingen in het vroegere casino „Akteon".
te Nieuw Phaleron, de Rivièra-achtige
woonwijk aan de baai tegenover Pi
raeus. Trappen en terrassen voeren om
hoog naar de monumentale hoofdin
gang; aan zee, over de rijweg, herin
nert een paviljoen met zitgelegenheid
aan de vroegere bestemming, zoals heel
het verwaarloosd interieur, met zuilen,
bogen en reliëfs en resten van klater
goud, de hoge, holle vensters met
bordpapier gedicht. De ruimte beneden,'
feestzaal en foyer, de galerijen boven,
alles wordt bewoond: ingedeeld in
chambretten als op een kostschool, de
afschuttingen van board of samenge
flanst uit lompen.
In permanent halfduister
In permanent halfduister speelt
zich hier het leven af van honderden
vluchtelingenenkele vierkante me
ters voor hele gezinnen, ouders en
kleine of opgroeiende kinderen, elders
weer echtparen met willekeurige
vreemden tezamen. Sommigen heb
ben zich zo goed mogelijk ingericht,
met een familieportret aan de
„wand" en alle bleken van onver-
zwakte religiositeit: crucifix en pren
ten van Moeder Gods en Heiligen,
soms nog een devotielicht, anderen
echter hokken temidden van louter
vodden. Bedden, of wat ervoor door
moet gaan, vullen het grootste deel
van zo'n ruimte, verder een tafel en
kookgerei. Een wel bijzondere hemel
se bescherming moet dit lompen- en
mensenpakhuis voor brand behoe
den: in al die holen naast elkaar
wordt van dag tot dag gekookt en
bezigt men het meest primitieve ver
lichtingsmateriaal. Wjj hebben er
schichtig rondgezworven, hier door
een kier en ginds door een opening
gegluurd in de „intimiteit" van weer
een andere vierkante meter ellende.
Wij keken in de moeë ogen der
ouderen, in de soms felle, hunkeren
de blik van jonge meisjes, in de ver
wonderde argeloosheid der kinderen,
bloedarme, lichtschuwe holendiertjes,
voor wie dit verloren milieu de we
reld is.
Het zijn hoofdzakelijk mensen hier
uit Roemenië, die aan hun Griekse
origine de uitwijzing door het nieuwe
De Australische minister van Buiten
landse Zaken, Casey, heeft Vrijdag te
genover verslaggevers te New York me
degedeeld, dat Australië „Nederland
sterk zal steunen" als de politieke com
missie van de V. N. de Indonesische
aanspraak op West-Nieuw-Guina be
spreekt.
Casey zei, dat het „noodzakelijk" is,
dat de bevolking van Westelijk Nieuw
Guinea ,,de gelegenheid zal krijgen op
de geschikte tijd over haar eigen lot
m beschikken en niet het slachtoffer zal
C°fden van een marchanderen tussen
wee landen of een groep landen.
Wij geloven, dat het Nederlandse be
stuur over West-Nieuw-Guinea de L :s-
te middelen verschaft om de bevolking
te brengen tot zelfbestuur en tot het te
zijner tijd beslissen over haar eigen be
stemming.
De Indonesische juridische eis is ge
baseerd op een interpretatie van een
deel van één van de reeks overeenkom
sten die volgens Indonesië los daarvan
gezien moet worden. Zij is niet over
tuigend, zelfs niet uit juridisch oogpunt.
Dit zal duidelijk blijken, wanneer de
Indonesische aanspraak binnenkort in
de politieke commissie der V,N. zal
"'orden besproken" aldus Casey.
Z. H. Paus Pius XII heeft in Castel
Candolfo ln bijzondere audiëntie ontvan
gen de 139 afgevaardigden naar het
23ste congres van de internationale
commissie van de Criminele Politie,
meer bekend als Interpol, dat op het
ogenblik in Rome wordt gehouden. In
een toespraak heeft de H. Vader ge
wezen op de noodzaak van een orga
nisatie als Interpol. De internationale
misdadigers zijn zo sluw, dat een doel
matige internationaal georganiseerde
samenwerking nodig is om hen te be
strijden. Behalve een louter technische,
heeft het werk van de politie ook een
morele en godsdienstige kant.
Aan de politie, zo zeide de Paus,
komt de hoogste morele waardering
toe voor de waarborgen, die zij schept
voor de veiligheid van het leven en
de eigendommen Van de evenmens.
Anderzijds heeft de politie bij haar
optreden tegen de misdadigers zekere
normen in acht te nemen en bij het
bespreken van die normen achtte de
H. Vader het noodzakelijk een waar
schuwend geluid te doen horen.
Allereerst is daar de algemene eis
van objectiviteit, waaraan het gehele
proces en allen, die daarbij betrokken
zvjn, van begin tot einde, moeten vol
doen. Vervolgens is er het persoonlijk
contact met de misdadiger.
Hoewel de misdadigers vaak weinig
respect of consideratie inboezemen,
moet dit contact geheel in overeen
stemming zijn met de juridische voor
schriften, die voor de arrestatie en het
verhoor van een aangeklaagde zijn ge
steld.
De H. Vader vroeg zich af, of de
rechtspleging van tegenwoordig niet
is teruggekeerd tot de practijken uit
een ver verleden, toen zij vaak een
ware foltering voor de aangeklaagde
waren.
In de ouderdom van 58 jaar is in
Bussum overleden de heer H. Fennis,
in leven aannemer en gedurende dertig
jaar voorzitter van de afdeling Bussum
van de Ned. R.K. Aannemers- en Pa
troonsbond. Als aannemer bouwde hij
destijds de K.R.O.-studio, terwijl zijn
laatste werk de huidige verbouwing aan
het R.K. Lyceum, eveneens in Hilver
sum, is geweest. De heer Fennis was
voorts o.m. lid van het kerkbestuur St.
Vitus te Bussum.
De Requiemmis wordt opgedragen
Maandagmorgen in de St. Vituskerk in
Bussum om half 10, waarna om 11 uur
de teraardebestelling plaats vindt op de
R.K. Begraafplaats, eveneens aldaar.
De H. Vader riep in herinnering, dat
Paus Nicolaas I omstreeks het jaar
1100 het gebruik van de pijnbank heeft
veroordeeld.
„Loopt onze tijd niet het gevaar eens
het verwijt te moeten horen zonder be
perking of gewetenswroeging, louter uit
nuttigheidsoverwegingen het onderzoek
van de beklaagden te hebben verlengd?"
Als laatste eis voor het gedrag van
de criminele ambtenaar noemde Z.H.,
dat bij hem de wil aanwezig moet zijn
de misdadigers tot inkeer te brengen,
en hem zijn plaats als lid van de
maatschappij terug te geven. Daartoe
moet hij de practische middelen ge
bruiken, zonder nochtans in utopieën
te vervallen of de misdadigers onher
roepelijk te veroordelen. (KNP-Reuter)
De minister van Oorlog en Marine
heeft met het oog op het feit, dat het
wenselijk is een blijvend contact tot
stand te brengen tussen de vlagofficier
personeel van het ministerie van Marine
en de directeur personeel van het minis
terie van Oorlog, besloten in te stellen
de personeelraad, die rechtstreeks res
sorteert onder de minister van Oorlog
en van Marine.
Het werkterrein van de personeelraad
omvat: het coördineren van de daarvoor
in aanmerking komende regelingen be
treffende het militaire personeel en het
uitbrengen van adviezen betreffende
alle vraagstukken op personeelgebied,
welke door de minister, de staatssecre
taris van Marine of de staatssecretaris
van Oorlog de raad ter behandeling
worden aangeboden.
De Katholieke Emigratie Stichting
deelt mede, dat pater Kerkling uit Am
sterdam naar Canada is vertrokken om
in Winnipeg en omgeving onder de emi
granten te gaar. werken. Vandaag is pa
ter dr. J. G. H. Beurskens naar Aus
tralië vertrokken om in Melbourne en
omgeving zich voor onze emigranten
verdienstelijk te maken. De onder ads-
pirant-emigranten in Zwolle bekende
mr. B. van Buuren vertrekt 21 Octo
ber voor een oriëntatie-reis naar Aus
tralië. De heer van Buuren is mede
werker van de Aartsdiocesane Emigra
tie Stichting, Pater Pieters, Nederlands
emigratiepriester in Australië, heeft in
Perth een hostel geopend voor vrijge
zellen.
regime te danken hadden. Zo spraken
wij met een gezin uit Braïla, dat. naar
het restant van zijn bezit te oordelen,
vroeger in redelijk goede doen moest
zijn geweest. Er waren drie kinderen:
Haralambos van 9, Efrosini van 7, en
Panagis, één jaar oud. De vader was
zeeman geweest, maar thans werkloos.
Inkomsten had men dus niet, want van
steun, in welke vorm ook, is geen
sprake. Men kreeg van de Griekse re
gering dit dak boven het hoofd en ver
der moest men zich zien te redden.
Hoe en waarvan zo'n gezin dan be
staat? Dit is een vraag, die na heel
onze rondreis en alle gesprekken en
informaties feitelijk onbeantwoord is
gebleven. Duizenden van deze vluchte
lingen-families leven van de ene dag
in de ander, op de grens van de ver
hongering. Ondervoed zijn zij allemaal.
Het oudste jongetje van deze mensen
uit Braïla blijven wij ons herinneren:
zijn mager snuitje onder het zonne-
bruin vernis en de grote, donkere ogen»
zwak en toch stralend uit een dapper
zieltje, helemaal weggelopen het joch,
ergens van een bladzij van Panaït
Istrati.
Nauwelijks beter is de toestand in
de voormalige tabaksfabriek van
Kalokynthou te Athene, eveneens
door de regering beschikbaar gesteld
als vluchtelingenverblüf. Het bleek er
wat lichter en frisser dan in het
Casino van Nieuw Phaleron, alles zo
veel mogelijk wit gekalkt. Hier zijn
232 ontheemden ondergebracht, alle
maal van'Griekse origine: o.a. 65 uit
Roemenië, 41 uit Rusland, 30 uit
Noord-Epirus (Albanië), 19 uit Is
tanbul, 15 uit China en 9 nu onlangs
weer uit Egypte. Er zijn lijders on
der aan t.b.c., mensen met zenuw
stoornis, een blinde. Een dertigtal is
ouder dan 60 jaar. De mensen hier
hebben het voordee', dat aan kinde
ren onder de 15, bejaarden en zieken
dagelijks voedsel wordt verstrekt,
door een Noorse instantie bekostigd.
Werklozen en dat waren er op het
ogenblik van ons bezoek in totaal
75, gezinshoofden en alleenstaande
mannen en vrouwen, krijgen echter
niets. We hebben 's middags zo'n uit
deling gezien: een klein stuk grauw
brood en een portie in olie gebakken
aubergines. In lange rij stonden de
„uitverkorénen" met hun pannetje te
wachten. Een éénarmige vluchteling
administreerde en een voor een kre
gen zij hun deel uit de dampende ke
tels: oude, somber verhulde vrouwen,
grijze en grauwe mannen, 'n zonder
linge verschijning met wippende lorg
net en hoge, bleke prof. Piccard-sche-
del,blootvoetse kinderen.
Men wees ons een oude heer in
Er hokt een stokoude vrouw op haar slonzig bed als een zieke vogel op z\jn
nest.
kamerjas: vluchteling uit Rusland
met Nansenpas, al van 1917 af
zwervende. Hij kleedde zich niet
meer aan en kwam nooit me— op
straat.
Overigens is het beeld ook hier een
der: op alle verdiepingen de afgeschut
te hokken naast elkaar, bij enkele nog
ordelijk met iets, dat herinnert aan
betere tijden, de meeste in staat van
geleidelijke verval, de ergste weinig
meer dan een stal. Etenslucht en de
reuk van gedragen kleren bepalen de
atmosfeer. Een ruziestem klinkt van
ergens achter de lompen, het gejengel
van een lastig kind. allerlei geroeze
moes van menselijk bedrijf. Er hokt
een stokoude vrouw op haar slonzig
bed als een zieke vogel op zijn nest.
Een triest vervuild prentje achter
glas van de Moeder Gods is de enige
glimp van een beter bestaan in
jammerlijk decor van ellende, dat haar
hier tot het einde toe omringt.
81 en nog helemaal uit China
om zo te sterven. Haar man
Ergens in Amerika heeft zij een zoon.
Even verderop, in een doorloop, zit een
nog altijd sierlijk manspersoon, met
glad gepommadeerd haar op een
houtskoolfornuisje visjes te roosteren.
Anastatios, zo luidt zijn voornaam, de
van ziet hij liever niet afgedrukt, is
17 jaar operazanger geweest en ver
dient thans iets in een café-chantant.
Een mager, asgrauw kind staat naar zijn
bedrijf te kijken, bijtend in een tomaat,
vuurrood tegen het bleke smoeltje.
Vrouwen lopen af en aan of staan in
groepjes bij elkaar, één moeder mét
haar zuigeling op de arm: in ontberin*
geboren.
Hef hol in hef onderhuis
De mensen hier vinden nog onderling
steun, maar wij hebben ook vluchtelin
gen bezocht die over de stad verspreid
in eenzaamheid hun bestaan rekken. Wij
zullen niet licht het geval vergeten, dat
ons werd getoond in een ouderwetse,
ogenschijnlijk gegoede buurt ln de bui
tenwijken van Athene. Wij daalden af
in een onderhuis aan de achterzijde, een
donker hol, dat erger was dan ooit de
ergste kelderwoning in Amsterdam. De
kalk viel uit de zwart bewalmde mu
ren, een venstergat met tralies zag
laag uit over een hoek tuin, tot een
vaalt vervallen, en op een blinde muur.
Een gat in de wand met een lap er
voor was de kast, en op een plank in
de hoek stond een vergasser, het kook
gerei. De enige verlichting bestond uit
een half kapotte petroleumlamp. In dit
hol hurkte op een ijzeren ledikant een
broodmagere, tot niets dan rimpels ver
dorde vrouw. Zij leefde hier al 28 jaar
sinds de dood van haar man, met wie
zij na het échec der Witte legers,
waarin hij als officier had gevochten,
in 1919 uit' Rusland was uitgeweken.
Als enig gezelschap en verzorger had
zij een debiele zoon. De andere zoon
had gelukkig werk en was kort tevoren
getrouwd. Misschien herinnerde het
verkreukelde lampionnetje, in een hoek
tegen de muur, aan dit „festijn": in
deze entourage werd het tot een kreet,
een schaterlach om de gruwelijke farce
van dit stuk mensenbestaan.
Met verwondering kijken de kinderen, bloedarme, lichtschuwe holendiertjes, de wereld in.
