DE EEUWVAN BAKENES
EN DE MARIA VERERING
Een Haarlemmer vermoord
in Southampton
Adrienne Com in Haarlem
Circus Strassburger weer
in Haarlem
Nieuwe straten in Haarlem
E
W"
DE WEEK IN STAD EN STREEK
H
O
Wandeling door Haarlem
Katholieke
traditie
Fraai, vlot en voortreffelijk programma
VOOR HET LAATST HEINTJE
DAVIDS IN HAARLEM
Maandag neemt zij afscheid m de
Stadsschouwburg
SLEUTEL WEG?
I
Inboedelveiling 2/3 Nov. 1954
ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
PAGINA 3
„DE SLEIITELSPEClALiST"
Bestemming van de
Vishal
B. en W. kunnen nog geen
mededelingen doen
Kantoor Waterbedrijf
Verlichting school
Linschotenstraat
Grondverkoop aan
N.V. Nautamix
Verkooplokaal NOTARISHUIS
VLUCHTELINGEN-
HULP
Gemeente doet met
personeel aan actie mee
Sportagenda
KERKBERIGHTEN
RADIO MOORS
Bollen uitgevoerd zonder
documenten
Directeur veroordeeld tot
f600 boete
Ze stapten naar buiten in de herfstwind. De deur sloeg achter hen dicht.
Een blad viel voor hun voeten en warm deed de zonnestraal hen goed,
die laag langs de blauwe hemel met de jagende witte wolkjes streek.
Oom Barend snoof behaaglijk: „Ik moet straks eens zien hoe of dat watertje
van het Spaarne golft op de wind," zei hij en omdat hij nu eenmaal beloofd
had de verhalen van de zee te laten rusten, voegde hij eraan toe: „Maar denk
niet, dat je nu alles van de zee en de zeeman weet. De grote roem van de
Hollanders ligt op de zee." „En hun rijkdom in de pakhuizen van de Gelderse
kade," voegde Agnietje er schalks aan toe. „Vergeet de grachten niet," lachte
oom Barend. Willem Jan, een goed zoon van vader Johan, deed nog een duit
In het zakje door op de Haarlemse brouwers te wijzen. En om zijn oom ter
wille te zijn, bekende hij nog lang niet genoeg over de zee te weten. „Lees
er de boeken op na," besloot oom Barend, „maar zoek dan de goede uit en
geloof de Haarlemse stroojonkers niet." Dan wandelden ze stadwaarts.
Mis, dat denkt men meestal, wist oom
Barend, maar het begin van de stad
ligt niet op de Grote Markt, maar op
Bakenes. Daar hebben de graven er
was een landtong in het Spaarne, die
een goede beveiliging mogelijk maak
te hun eerste versterking gebouwd.
Het middelpunt daarvan vormde de
grafelijke kapel, precies op de plaats,
waar nu de Bakenesserkerk staat, tus
sen haakjes, de enige kerk in heel Hol
land, die door dè katholieken aan de her
vormden gegeven is, hoe ze aan de
andere kerken zijn gekomen, weet je
wel De bisschop van Haarlem heeft
toen nog van de Paus op z'n kop ge-
krijgen, want hij had dit natuurlijk niet
mogen doen.
Het plekje, waar de Bakenesserkerk
staat, moet de katholieken van Haar
lem bijzonder dierbaar zijn. Want die
eerste kapel, onthoud 't goed, nu we
op weg zijn naar Maria van Haarlem,
was toegewijd aan O.L. Vrouw. De stad
bestond toen nog niet, maar reeds waak
te Maria over het tot stand komen en
de opbouw van Haarlem.
En toen die Kennemer boeren de hui
zen hadden verbrand, gebeurde er tóen
niets? wilden de jongens weten. Nou
èn of, ging oom Barend verder, 't Bleef
ruzie zoeken en bakkeleien. De soldaten
van de graaf zijn bijvoorbeeld in 1166
helemaal tot Schagen doorgedrongen
om Kennemers en Friezenflink klop
te geven. Twèe jaar later kregen ze er
zelf van langs.
Ik zie ze al in hun ijzeren harnassen
te paard, fantaseerde Willem Jan.
Dan het je het goed mis, jongetje. In
die tijd droegen de graven en hun sol
daten een heel eenvoudige linnen wa
penrok met schild en lans. Dat was hun
hele uitrusting.
Oom Barend, die in Amsterdam een
huis aan het water bewoonde nabij de
Montelbaanstoren, die gevaren had op
de Oostzee en naar de Levant, in Oost-
Indië was geweest en zeeslagen mee
maakte, was als geboren Haarlemmer
blij weer eens in zijn eigen intieme
stad te zijn, al voldeed zijn Amster
damse huis beter aan zijn heimwee
naar het wijde water. De liefde voor
zijn geboortestad was hem bijgeble
ven. Daartoe was een bijzondere aan
sporing het feit, dat hij katholiek was.
Terwijl zij verder wandelden sprak hij
daarover. „Op school, Willem Jan, zal
men je weinig over het verleden ver
tellen, omdat het heden zo groot is.
Men laat de geschiedenis beginnen in
de zestiende eeuw, toen de Zeven Pro
vinciën zich vrij vochten, mèt Spanje de
godsdienst overboord werd gegooid en
de hervorming haar intrede deed. „Jon
gen," zei hij met nadruk, „je moest eens
weten hoe rijk en gelukkig onze voorva
deren waren in het katholieke Haar
lem van de middeleeuwen. De herin
nering daaraan is nog niet helemaal
weggevaagd. Nu we op stap zijn naar
oude plekjes in de stad, zal ik je er
van vertellen, zoals mijn moeder het
mij heeft overgedragen."
Het deed Agnietje goed, dat de oude
Barend, de vechtjas en zeeman, zo tot
haar kinderen sprak. Ze luisterden dan
ook allen naar het verhaal, dat de ge
schiedenis van de stad was, zo goed
als het relaas van wat de katholieke
voorvaderen tot stand brachten.
Van Haarlem, vertelde oom Barend,
was al sprake in de twaalfde eeuw.
In 1132 hebben de Kennemer boeren en
de Friezen onder aanvoering van Floris
de Zwarte de huizen van de oude gra
ven in Haarlem verbrand.
Dat was op de Grote Markt, wilde
Willem Jan zijn kennis ten toon sprei
den.
Advertentie
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11193
De grafelijke gebouwen 's graven
steen genaamd werden herbouwd en
er vormde zich een nederzetting, die in
1245 stadsrechten kreeg van graaf Wil
lem II. Nu moet je niet denken, dat
Haarlem er toen uitzag als nu, een
beetje kleiner, maar verder een echte
stad. Het leek er niet op. Alles was
heel landelijk en de meeste Haarlem
mers hadden een eigen tuintje buiten
de stad, waarin ze hun groenten kweek
ten. Binnen de muren van de stad had
den ze appelboomgaarden, grasvelden
en alles, wat je nu nog in een aardig
dorp vindt. Kooplui voerden van verre
graan aan, de stad zelf leverde laken
en pelswerk, wijn en bier. Er vestigden
zich goudsmeden, touwslagers, hoeden
makers, looiers en groenververs. Am
bachtslieden van allerlei slag. Naar al
le kanten trokken Haarlemmers uit om
zaken te doen. In 1250 werden er twee
in Vlaanderen vastgehouden en in 1287
is er zelfs één in Southampton vermoord.
Schout en schepenen hebben toen nog
aan de koning van Engeland genoegdoe
ning gevraagd. Nu is het best te be
grijpen, dat men de Hollanders in ver
schillende landen niet graag zag ko
men. Waarom, nu dat vertel ik je vol
gende keer, want kijk, daar zijn we al
bij de Bakenesserkerk. Ongemerkt
praat je maar door. En oom Barend's
hart ging open, toen hij het woelige wa
ter van het Spaarne zag klotsen tegen
de oevers. Alleen dit wil ik je nog even
zeggen, besloot hij: in datzelfde jaar
1250, toen Haarlemmers overal rond
zwierven, kreeg de stad zelf nieuwe
bewoners: de paters Carmelieten, die
't eerste klooster hebben gesticht. Na
tuurlijk weer een Mariaklooster. Ont
houdt dat, jongens.
En het zou nog meer dan zestig ja
ren duren, voordat eindelijk de Grote
Markt, jullie Grote Markt, het middel
punt van dé stad werd. Daar krijg ïe
nog wel iets van te horen.
Een scheepje danste over de golven
van het Spaarne. De zon speelde daar-
rond. Een vogel scheerde over het
water. De herfst is mooi, vond oom
Barend, en de jongens waren het met
hem eens, terwijl ze daar stonden op
het oudste plekje van Haarlem.
JAN B.
In antwoord op vragen van mr. A.
Wensing met betrekking tot de Vishal
op de Grote Markt delen B. en W. van
Haarlem mede, dat inderdaad plannen
in voorbereiding zijn, waarbij het ge
bruik van de Vishal in het geding is.
Aangezien een en ander echter nog
geen vaste vorm heeft aangenomen,
kunnen zij daaromtrent op dit ogenblik
moeilijk mededeling doen. Mocht het
echter mogelijk blijken, aan de bestaan
de voornemens uitvoering te geven, dan
zal de raad daaromtrent tijdig een
voorstel bereiken. De bepaling van de
overeenkomst inzake de Vishal d.d. 20
Mei 1817 blijkt bij B. en W. bekend te
zijn. Voorzover nodig zal t.z.t. overleg
worden gepleegd met het college van
kerkvoogden der Ned. Herv. Gemeen
te.
Reeds geruime tijd wordt de behoefte
gevoeld aan verandering van het kan
toor van de technische dienst van het
Gemeentelijk Waterbedrijf aan de Kam
persingel
B. en W. achten thans de tijd geko
men de veranderingen te doen uitvoe
ren. De chef van de technische afde
ling krijgt nu eên aparte kamer, ter
wijl verder nog enkele andere voor
zieningen zullen worden getroffen. De
totale kosten worden geraamd op
f 14.320.
De Haarlemse gemeenteraad wordt
voorgesteld een bedrag van ten hoog
ste f 5100 ter beschikking te stellen ter
verbetering van de kunstverlichting in
het schoolgebouw aan de Linschoten
straat.
B. en W. van Haarlem stellen aan
de raad voor tegen de prijs van f 19.-
per m2, verhoogd met f 100 per strek-
kénde meter kadelengte (ongeveêr 30
m.) in koop af te staan de grond, ge
legen tussen de Nij verheidsweg en de
Industriehaven I, groot 2580 m2. De
voorwaarde is, dat de grond bestemd
zal worden voor de bouw van een ma
chinefabriek volgens vooraf door B.
en W. goed te keuren tekeningen.
Strassburger heeft zijn grote tent weer
opgeslagen in Haarlem en op en rond
het Phoenixterrein is het weer een
levendige bedoening. Slechts drie dagen
maar, waarvan de dag van gisteren al
weer voorbij is. Vandaag en morgen
kunnen de liefhebbers uit Haarlem en
omgeving nog in het circus terecht, waar
zij een fraai, vlot en voortreffelijk pro
gramma voorgeschoteld krijgen. Gister
avond is Strassburger in Haarlem ge
start; de nummers, die ook tijdens de
voorstellingen te Heemstede in Augus
tus van dit jaar gegeven, hebben ons
weer uitermate geboeid. Natuurlijk
Strassburger is Strassburger, maar te
ren alleen op een naam doet dit circus
gelukkig niet.
De paardennummers zijn bepaald
klassiek en het Hogeschoolrijden van
Regina Strassburger is van een vorste
lijke allure. Elly en Willy Strassburger
brengen bijzondere charme in de piste
met de vrijheidsdressuren en ditmaal
geeft ook Vera Strassburger acte de
?S™Ït' frank en elegant, in „Parforce
19U0 Henry Georg zorgt voor de Hon
gaarse Post, gereden op tien paarden.
tn wat de overige dierennummers
betreft, pleizierig is de exotische pot
pourri van Bob Schelfhout, die op
treedt met kamelen, lama's, zebra's
en een quassaco; Sylvia's chimpansé's
Advertentie
Dir. W. N. WOLTERINK
Bilderdijkstraat bij de Zijlweg
Haarlem - Tel. (K 2500) 11928
Inzendingen van huisraad worden dage
lijks aangenomen. Eigen afhaaldienst.
leven even in een kostelijk mensen
wereldje, Menne Althoff en miss Dora
„spelen" met vier indrukwekkende
Aziatische olifanten en de dompteur
Iwan Doksansky komt met een specta
culair leeuwennummer. Ook de overige
nummers zijn van het hoogste niveau
en wij denken met genoegen terug aan
de twee Wilco's, van wie de man weer
groot succes oogstte met zijn parodie
op een keeper. Iedereen kijkt verder
met open mond naar de wonderen van
balanceerkunst, waarmede Detlef Al-
cetty zijn publiek verrast, evenals naar
de sensatie in de lucht, waarvoor de
Flying Comets en later Gritta Frisk
(aan de trapeze) zorg dragen.
De Tanico Family, geboren antipodis-
ten, vormt een verrassing apart, de zes
Frielenis presenteren sterke staaltjes op
de fiets en tenslotte is er een stijlvol
en vermakelijk clownsnummer van de
drie Rubati's.
Een programma dus, dat iedereen zal
boeien en waarvoor de belangstelling
ongetwijfeld groot zal zijn.
B. en W. vragen de raad hen te
machtigen aan het Comité Vluchtelin
genhulp 1954 een bedrag over te ma
ken gelijk aan de som van de bijdrage,
door het gemeentepersoneel voor be
doelde hulp bijeen te brengen. Het
blijkt namelijk, dat de actie, beogende
de opbrengst van een uur arbeid ter
beschikking te stellen voor de leni
ging van de nood onder de ontheem
den ook weerklank heeft gevonden on
to? het gemeentepersoneel.
De Tachtigers zijn in de nieuwe
wijk „Sinnevelt" ruim bedeeld. Naar
een van hen, die men nog wel eens
de „enige katholieke Tachtiger"
pleegt te noemen, is de Frans Erens-
straat vernoemd. Deze week laten
wij voorts de schijnwerper vallen
op Herman Heyermans, die ook
als Samuel Falkland grote bekend
heid verwierf, en op Louis Coupe
rus. Heyermans wordt zelfs vereerd
met een straat, een plein en een
Falklandpad, Couperus vindt behal
ve in een' straat ook vereeuwiging
in de Eline Verestraat, genoemd
naar zijn bekende roman Eline
Vere.
Frans Erens
(Houtsnede Henri Jonas)
en stille, rustige, zeker geen op
vallende figuur was rond de
tachtiger jaren Frans Erens, die
op 31 Juli 1857 te Schaesberg in Lim
burg werd geboren. Hij studeerde rech
ten aan de universiteiten van Leiden,
Bonn, Parijs en Amsterdam en in de
laatste stad promoveerde hij. Tot 1900
was hij kantonrechter, daarna wijdde
hij zich uitsluitend aan de letterkunde.
Hij overleed op 5 December 1935 te
Houthem-St. Gerlach.
Frans Erens keerde zich ten laatste
steeds meer af van de sfeer der Tach
tigers en volgde feitelijk zijn eigen weg.
Hij beschikte over een fraaie en fijne
stijl, hetgeen hij wel bewees in zijn
bundel schetsen „Dansen en Rhyth-
men", welke in 1893 verscheen. Hij
leverde ook verschillende critieken en
sommige daarvan werden o.m. gebun
deld in „Literaire Wandelingen". Zijn
vertalingen brachten echter zijn wer
kelijke stijl en wij noemen hier vooral
de „Navolging van Christus" en de
„Belijdenissen" van Augustinus.
Een broer van Frans Erens was de
bekende anjerkweker Emile Erens, die
grote bekendheid verwierf als hag'e-
graaf. Deze stierf enkele jaren geleden
te Heemstede.
Van Frans Erens laten wi) hier vol
gen een „huiselijk" citaat uit „Vervlo
gen jaren."
Des morgens en des avonds bad
mijn grootmoeder in een groot oud
kerkboek met zwartleren band, dat
nog van haar moeder kwam.
Ik herinner mij, dat bij onweer uit
dit kerkboek gebeden werden voorge
lezen. Zoo gauw men het gebed be
gon werd de gewijde kaars ontsto
ken, die in ieder huis werd bewaard.
Zij verlichtte met haar vlam de nee; -
geknielde huisgenoten, terwijl iedere
bliksemflits allen telkens het kruiste
ken deed maken en de donderslag
iedereen deed schrikken. Ook werden
er bij onweer een paar bloemen van
Haarlem: EDOHeracles, Schoten
DEM, Ripperda—HBC, EHS—NAS,
THBWarmunda
Heemstede: RCH—Beverwijk.
Halfweg: HalfwegLyndén.
Hoofddorp: ETO— JHK.
Hillegom: HillegomTYBB.
Sassenheim: TeylingenLisse.
Noordwijk: SJC— Meerburg.
Bloemendaal: BloemendaalWater
loo.
Santpoort: Velsen—Wijk aan Zee.
Velsen: VSV—AGOVV.
Beverwijk: De KennemersHFC,
VVBTerrasvogels.
Heemskerk: ADOAlkm. Boys.
Castricum: VitesseZaandijk.
In gezelschap van enkele officials van
A«4L*ik Davilea'» Filmwidrtf CfJlflirniI PT)
de Arthur Ranke's Filmmaatschappij en
redactieleden van het damesweekblad
„Libelle" bracht gisteren de 22-jarige
Engelse filmster Adrienne Corri een be
zoek aan Haarlem. Adrienne Corri kreeg
reeds enige bekendheid door haar op
treden in de film „The River" en zij zal
nu de hoofdrol spelen in de film, welke
in Nederland wordt uitgebracht onder
de titel „Verboden vreugden." De ont
vangst in Haarlem was allerhartelijkst
en het bleek wel dat, Adrienne Corri
meer dan een oppervlakkige belang
stelling had voor hetgeen men haar
liet zien en vertelde. Omstreeks vier
uur bracht zij een bezoek aan de Vlees
hal, waar juist de modeshow van C.
A- werd gehouden. Met grote belang
stelling bekeek zij de modellen, die de
mannequins presenteerden en tenslotte
deed zij kennelijk het publiek (en de
fotograaf) een plezier toen zij zich met
de mannequins liet fotoqraferen. Men
ziet haar hier op de foto geheel rechts.
Toen zij bij de show had plaats geno
men werd zij namens C. A. toege
sproken door mej. A. van der Pol, die
haar ook een boeket bloemen overhan
digde.
H. Bavo, Kathedraal: Zondag H.H. Mis-
aer. 6.30, 7.30, 9 (Hoogmis), 11 en 12 uur.
H. Antonius v. Padua: Zondag H.H. Mis-
»en 6.30, 7.30, 8.30 (Hoogmis), 10, 11 en 12 u.
H. Jozef. Zondag H.H. Missen 6.45, 8, 9.15
(Hoogmis), 11 en 18 (Avondmis) uur.
O. L. Vr. Rozenkrans: Zondag H.H Mis-
aen 6, 7.30, 9, 10.30 (Hoogmis) en 12 uur.
H. Joannes de Doper: Zondag H.H. Mis-
«en 6.30, 7.30, 8.30, 9.30 (Hoogmis). 11 en
12 uur.
H. Hart: Zondag H.H. Missen 6.30. 7.45,
8. 10.30 (Hoogmis) en 12 uur.
H.H. Elisabeth en Barbara: Zondag H.H.
Missen 6.30, 7.45, 9 (Hoogmis) en 11 uur.
H. Ltduina: Zondag H.H. Missen 6.30. 7.30.
I.30, 9.45 (Hoogmis), 11.30 uur.
O. L. Vr. van Zeven Smarten: Zondag
H.H. Missen 6.30. 7.30, 8.45 (Hoogmis), 10.15
en 11.30 uur.
H.H. Petrus en Paulus: Zondag H.H.
Missen 6.30, 7.45, 9 (Hoogmis), 10.45 en -12 u.
Allerheiligste Drieëenheid: Zondag H.H.
Missen 7, 9 (Hoogmis) en 11 uur.
Hulpkerk Bloemendaal: Zondag H.H. Mis-
gen 7.30 en 11 uur.
O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen, O verveen:
Zondag H.H Missen 7, 8. 9 (Hoogmis) en
10.30 en 11.30 uur.
H. Agatha, Zandvoort: Zondag H.H Mis-
gen 7.30, 9 (Hoogmis) en 11 uur.
H. Bavo, Heemstede: Zondag UB Mig-
gen 7.15, 8.45, 10 (Hoogmis), 11.30.
O. L. Vr. Hemelvaart, Heemstede. Zon
dag H.H. Missen 7, 8.15 (Hoogmis), 9.45.
10.45 en 11.45 uur.
H. Antonius van Padua (Aerdenhout).
Zondag H.H. Missen 7.30, 9 (Hoogmis) en
IIuur.
aar ik nooit van heb durven
(en mogen?) dromen, is gis
termiddag dan geschied: op
slechts een meter afstand heb ik
mogen vertoeven bij een heuse
filmster, een meisje van 22 jaar,
betrekkelijk simpel van optreden
en toch niet zo grootdoenerig als
ik wel verwacht had. Nu heb ik
weliswaar nooit zo'n grote passie
voor filmsterren gehad en nimmer
is er een aan de muur boven m'n
bed geprikt geweest, maar de ro
mantiek van een nog niet zo heel
ver verleden ben ik toch nog niet
vergeten. Dat was tegen het eind
van de twintiger jaren, toen de fa
milies elkaar verrasten met prent
briefkaarten van filmsterren, u
kent ze nog wel: glimmende juf
frouwen met rose wangen, blond-
geel haar, een wijnrode robe, ge
tooid met een enorme corsage, en
dat alles op een mals-groene ach
tergrond. Met die prenten was ik
toen heel zuinig en ik bewaarde ze
trouw bij een serie heiligen-plaat-
jes, die óók in opzichtige kleuren
waren vervaardigd.
Die tijd is nu voorbij, de prenten
zijn mét de gewijde plaatjes ver
loren geraakt, maar onlangs leef
de dat verleden weer helemaal op,
toen ik op een tentoonstelling in
Royal" een jongeman ontmoette,
die maar liefst achttienduizend
filmsterren verzameld had. Dat be-
tekent dus, dat als hij ze alle
maal boven z'n bed geprikt had
er iedere ochtend bij het ontwaken
zesendertigduizend ogen op hem
gericht waren. Om van onder je
dekens te kruipen
Een prent blijft echter een prent
en daarom heb ik er een eerlijk
plezier in gevonden gisterenmiddag
in de Vleeshal Adrienne Corri, een
ster van Arthur Rank, te ontmoe
ten. Als een libelle fladderde zij het
Cultureel Centrum binnen, twee mi
nuten stilte van verbazing volgden,
en toen kwam er een ster-lijk cere
monieel, dat mij, gewone stér-ve-
ling, nooit ten deel zal vallen.
Ik vond Adrienne echt aardig,
een tikkeltje rank-achtig, en haar
rode haar, als een geciviliseerd
brandend braambos, maakte veel
indruk op mij- Even voelde ik mij
als Dante, die bij het zien van Bea
trice in 't rood gekleed —in
vuur en vlam geraakte en bijna zou
ik in de verleiding komen van Ad
rienne een comedie te schrijven,
zij het niet divineus.
Zij stond daar dan in het centrum
van ons centrum, vlak voor de
echte show begon en ik realiseerde
me wel degelijk, dat zij de hoofd
rol speelt in de film „Verboden
Vreugde". Nu lopen er in onze stad
en streek honderden Corries en
Adriennes rond, die kleine sterren
zijn in het leven van alledag en die
ik deswege adoreer, maar de ont
moeting met deze „verboden vreug
de" heeft mij toch wel de overtui
ging gegeven, dat de Vleeshal een
kostbaar centrum kan zijn, wan
neer mode en cultuur elkaar nog
meer gaan omhelzen. Het Haar
lemse publiek heeft er in ieder ge
val zijn vreugde aan beleefd, want
Adrienne bleek de lente in een
herfstachtige sfeer.
-et is dan zover, dat de katho
lieke studenten uit Haarlem
en omgeving, verzameld in
hun vereniging „Sanctus Bavo",
hun eigen sociëteit krijgen. Niet zo
maar een „soos", maar een ge
bouw, waarin een rijk verleden ge
borgen ligt: de ak-:de Waag aan
het Spaarne. U vindt het misschien
wat al te gewaagd om die Bavia
nen _zo noemen zij zichzelf met
voorliefde los te laten op dat an
tieke schoon, maar werkelijk het
zal wel meevallen. Burgemeester
en wethouders hebben niet geaar-
zelf om een gunstig advies in deze
van „Haarlems Bloei" met hun ja
woord te bekrachtigen en zo zal
het dan niet lang meer duren, of
het „Gaudeamus igitur" zal bin
nen dié historische muren klinken
naast studentikoze grollen.
„Wie niet waagt, die niet wint",
schijnt het gemeentebestuur te den-
ken, en terecht; het wordt overi
gens wel tijd, dat de gemeente in
haar eigen bezit eens stof gaat af
nemen. Dat is nu geschied met de
Vleeshal, de Waag krijgt nu weer
leven en het wachten is nog steeds
op de Hoofdwacht aan de Grote
Markt. Van dat huis blijft de deur
nog maar steeds gesloten, een klop
op de deur mag niet baten en de
trouwe wachters breken zich het
hoofd niet over het historische stof,
dat zich alsmaar opstapelt op de
Hoofdwacht.
Wanneer het Haantje van de oude
Sint Baaf iedere ochtend opspringt
onder de roep „Wachter, wat is er
van de dag", dan komt heel de
stad in rep en roer, dan gaat alles
leven, ramen springen open, deuren
wijken her en der, maar de Hoofd
wacht sluimert door, kalm en on
verstoorbaar, zo lief tevens, als
een monumentaal Doornroosje, dab
weinigen haar wakker durven te
schudden. Maar misschien komt
eens de prins het asfalt van de
Grote Markt oprijden en zal hij niet
rusten voor Doornroosje ontwaakt
is.
Wij wachten al zo lang.
de Hoofdwacht mag
niet langer wachten.
de kroetwusch op het haardvuur ge
worpen.
Die kroetwusch was een bundel
bloemen en kruiden, die op de 15e
Augustus, Maria-Hemelvaartsdag, ie
der jaar werd gewijd. Op dien dag
ging uit ieder huis iemand naar de
hoogmis met den bundel bloemen in
de hand. Vóór de mis werden deze
bloemen door gebeden en zegening ge
wijd. Dit gebruik bestaat nog in Lim
burg, misschien ook in Duitsland en
België.
Herman Heyermans
(Tekening Jordaan)
ngetwijfeld de bekwaamste to
neelschrijver van zijn tijd was
Herman Heyermans, die van
Joodse afkomst op 17 December 1864
te Rotterdam werd geboren. Hij woon
de enige tijd in Berlijn, verrichtte daar
journalistiek werk, was in Amsterdam
leider van een toneelgezelschap en on
getwijfeld heeft hij op velen met zijn
publicaties grote invloed gehad. Hij
stierf in Zandvoort op 22 November '24.
Slechts weinigen zullen nooit van Hey
ermans hebben gehoord, vooral zijn spel
„Op hoop van Zegen" is door ontel
baar velen gezien. Heyermans. een vu
rig socialist, richtte zich in zijn toneel
stukken vooral tegen de maatschappe
lijke ellende, hij deed dat soms hard
en rauw, maar altijd met een gevoelig
hart. Zonder aanziens des persoons
greep hij verschillende misstanden aan
en hoewel zijn toneelstukken niet alle
van even grote waarde zijn, trokken
zij een groot publiek. In het jaar van
zijn dood verscheen nog zijn roman
„Droomkoninkje". Vele schetsen, gevat
en geestig, getuigen van zijn journalis
tiek talent; hij publiceerde ze onder zijn
schuilnaam Samuel Falkland.
Uit „Een dag bij Sien" géven wij hier
een kort fragment.
Om drie uur kwam Sien ons halen,
Sien, de goeie ouwe Sien. Ze was
jaren lang onze schoonmaakster, pas
te op ons als moeder uitging.
Sien had een mager, spichtig ge
laat, een dunnen gebogen neus, veel
sproeten en haar, dat netjes onder
de zwartwollen muts geplakt lei.
Sien deed ons verhalen, Sien gaf
ons kaakjes die ze van den bakker
cadeau kreeg, Sien onthaalde ons op
balletjes, de goeie ouwe Sien, die dood
is, gestorven in een besjeshuis.
Wij, kinderen, m'n zuster en ik, wa
ren dol met Sien.
Zoo kun je begrijpen, dat toen moe
der, vader van boord zou gaan halen
en wij bij „Sien thuis" zouden eten,
't gewoon een feest was.
Bij Sien thuis! Nog nooit waren wij
bij haar geweest, nog nooit hadden
we buitenshuis „gedineerd".
„Zul je goed op ze passen?" zei
moe, bezorgd.
„Ga u maar gerust, mevrouw", zei
Sien, haar neus droogwrijvend, met
het vlak van haar hand: „de jonge
heer en de jongejuffrouw zullen 't
goed bij me hebben. Ik zal is lekker
spekpannekoeken voor ze bakke, hè,
kinderen?"
„Spekpannekoeken!", riep ik.
„Spekpannekoeken!", riep zus.
We dansten de kamer rond, had
den haast geen lust om moeder ge
dag te zoenen.
(Lithografie J. P. Veth)
Louis Couperus
Louis Marie Anne Couperus werd op
10 Juni 1863 in Den Haag gebo
ren, genoot zijn gymnasiale oplei
ding in Batavia, studeerde daarna nog
op de H.B.S. in zijn geboortestad en
koos vervolgens als studierichting Ne
derlandse taal en letterkunde. Hij be
haalde daarin de middelbare acte.
maakte enkele grote reizen en stierf
in Velp op 16 Juli 1923.
Zijn eerste roman „Eline Vere" be
zorgde hem meteen een grote naam
en met een bepaalde voorkeur liet hij
zijn figuren verkeren in een super-lu
xueus wereldje van een decadente weel
de. Hij beschreef de sfeer daarvan in
sierlijke, soms gekunstelde zinnen. Van
zjjn andere werken noemen wij „Majes
teit", ..Boeken der kleine zielen" en
„De Komedianten".
Fraaie journalistiek» bijdragen lever
de hij met zjjn reisindrukken en in het
bijzonder noemen wij img zijn boek
„Oostwaarts", waarin hij wondere in
drukken geeft van ons vroeger Insulin-
de. Dit boek leidt hij met de volgende
woorden in:
Voor de derde maal naar wat de
echte Hollander noemt: „den Oost".™
Den eersten keer was ik tien jaren.
De Indische traditie had steeds in
mijn familie geheerscht mijn over
grootvader was Abraham Couperus,
Gouverneur van Malakka geweest;
mijn grootvader de Gouverneur-Ge
neraal Reynst; mijn vader was ge-
pensionneerd rechterlijk ambtenaar,
en toen mijn twee oudste broeders in
Delft „klaar" waren gekomen voor
Indië, ging de geheele familie wij
waren talrijk, broeders en zusters
nog eens over naar de, van verre
lokkende, landen der tropische zon.
De zon lokte misschien m(jne ouders,
die den ouden dag zagen naderen en
het perspectief der gouden galonnen
lokte misschien de eerzucht mijner
jonge broers. Want B. B. (Binnen
lands Bestuur) was bij ons en bij de
aanverwante familie het ideaal. Wij
hadden destijds ons familieland, Tji-
koppo een oom was er admini
strateur maar de koffie en wat
er meê te verdien enwas, lokte, ge
loof ik, mijn vader en mijn broeders
niet; meer lokte, als ik reeds zeide,
de zon en het gouden galon. Twee
schitteringen op Java, twee verblin
dingen, en die, in die dagen misschien
meer dan nu, een gewezen ambte
naar, als mijn vader was, miste. Maar
ook mijn broeders scheen het ambte-
naarsbloed door de aderen te vloeien:
het scheen hun wel toe te lachen
eenmaal resident te worden, een rol
te spelen in B. B., wie weet mis
schien wel Gouverneur-Generaal, als
grootvader, van moeders zijde, ge
weest was! Ik zelf was een droome-
rig kind, en de galonnen der ambte
naren zeiden mij niets Ik doorleef
de op Java een schooljongenstijd van
vijf jaren
I >A D I 6]
Advertentie
Van ouds bekend. Tel. 14609
Officieel Philips-reparateur
Kruisstraat 38 - Haarlem
TT et feit, dat wij cabaret en aan-
f~~i verwante kunsten nog steeds in
de lelijke, althans niet-Neder
landse verzamelnaam van kleinkunst
onderbrengen, wilde en wil men wel
eens verklaren met een ander on
loochenbaar feit, dat die kleinkunst
namelijk maar een armtierig bestaan
in ons land zou leiden. Ten eerste zou
dat echter geen reden zijn om er dan
maar een Duitse naam aan te geven,
ten tweede i« het niet precies de
waarheid. W(j vragen ons af, of een
chanson van Maurice Chevalier, in zijn
beste tijd, of van Charles Trenet meer
waarde heeft, artistieker en zuiverder
cabaret is dan bijvoorbeeld het ogen
schijnlijk losse en vlotte praatje, waar
in enkele Nederlandse cabaretiers zich
hebben geperfectioneerd, ledereen die
op dit gebied enigszins bekend is, kan
artisten noemen die een respectabele
hoogte bereikt hebben, in het humo
ristische en satyrische genre, in het ca
baret en op aangrenzende terreinen.
Tot hen behoort er een, die zich een
eigen en aparte plaats veroverd heeft
en die thans wel een beetje nader ge
karakteriseerd mag worden, nu zij die
plaats gaat verlaten. Heintje Davids
neemt afscheid; Maandag 18 October
treedt zij voor het laatst op in Haar
lem, deze keer in de Stadsschouwburg.
Juist de aparte plaats, waarop de
populaire Heintje jaar en dag staat, is
oorzaak, dat de meningen over haar
en haar veelal luidruchtige kunst sterk
uiteenlopen. Een deel van het publiek
weigert uitdrukkelijk en nadrukkelijk
naar haar te luisteren, maar evenmin
kan ontkend worden, dat zij bij haar
supporters buitengewoon populair is
en die supporters zijn zeer talrijk. Na
tuurlijk, een puntige geestigheid, spitse
ironie en een fijn geslepen voordracht
moet men niet van haar verwachten;
zij laat ons niet glimlachen om ver
borgen ironie, Heintje houdt het meer
op de onbekommerde schaterlach om
een tot in het dolle opgevoerde situatie;
Met fijne speldenprikken houdt zij zich
niet op, zij gebruikt liever een degelijke
stormram, vrijuit en eerlijk, open en
bloot, zoals de boer in ,,Zü kregen wat
zij wilden." zou zeggen.
Heintje Davids weet precies wat zij
wil en wat zij doet; ,,lk krijg ze wel
mee", gelijk zij zelf beweert en zij be
schikt daartoe over de flair en de ogen
schijnlijk zeer eenvoudige techniek,
waarmede zij overigens haar publiek
bespeelt met waarlijk verbluffend ge
mak. Er kunnen daarover diepzinnige
theorieën geconstrueerd worden, wel
licht ligt de verklaring eenvoudig in het
verlangen van velen om bij tijd en wijle
los te komen. Dat is natuurlijk ook mo
gelijk op een toevallig erg vrolijk uitge
vallen vergadering van de smyrna-ta-
pijt-knoop-club of op een zeer geani
meerde verjaardag maar als je daar
luidkeels zingt, hoort je schoonzuster
het ook, en als je op de club erg gek
doet, wordt het de volgende dag mis
schien overgebriefd aan je collega's en
je chef, met alle gevolgen van dien ln
de vorm van ongezellige vragen en ste
kelige opmerkingen. In de schouwburg
zaal daarentegen is men een onbe
kend deeltje van de onbekende massa;
men haakt in met de vreemde links
en rechts en schalt het refrein van een
zeer alledaags liedje mee, en in de
pauze ziet men elkaar niet eens meer.
Iedereen weet, dat iedereen op zijn tijd
graag schreeuwt en schreeuwend zingt,
de gemakkelijk liggende melodie is
meer waard dan de onbenullige tekst.
Wie overigens meent, dat het erg ge
makkelijk is, de zaal mee te nemen,
herinnere zich maar de een of andere
zanger, die techniek en flair mist en
wiens invitatie om mee te zingen dik
wijls een pijnlijke mislukking wordt.
Louis Davids, die een groot artist
was. vond zijn kracht in kernachtige
schildering, tekenende tekst en een
zeer menselijke, eigenlijk warme ironie;
Heintje werkt meer direct en ronduit,
zoekt het meer in doodgewone jool en
lol en heel dikke sentimentele tranen.
Zij weet nu eenmaal, dat de massa
aan bokking de voorkeur geeft boven
caviaar, en zonder allerlei gewichtige
beschouwingen kan men simpelweg
constateren, dat zij deze bokking mees
terlijk serveert. HK. A.
De economische politierechter te Rot
terdam heeft gistermorgen de 63-jarige
directeur C. C. uit Sassenheim veroor
deeld tot een geldboete van f 600. Zijn
bedrijf te Voorhout was tenlastege-
legd zestien millioen bloembollen te
hebben uitgevoerd naar de Verenigde
Staten, zonder dat daarbij de vereiste
documenten waren overgelegd.
De directeur verklaarde, dat er wel
documenten bij de geëxporteerde bloem
bollen waren, doch niet de juiste en dit
was het, wat hem door de Officier
van Justitie het meeste kwalijk werd
genomen.
De eis tegen C. was een geldboete
van duizend gulden.
