"Wethouder Yan den Bergh„Verkeer
richte zich naar stad, niet omgekeerd"
horloges
Van niel
Nell Herbert
DE SPIRAALNEVEL IN ANDROMEDA
ix)ii
Oruismje
r-
Toekomst van Amsterdams binnenstad
Plan-Kaar'Tger
van de baan
«MEGA ÏISSOT BUREN
Vluchtelingenactie
alom op gang
Tiro 's aantijgingen
fantastisch
PRETTIG IS HET....
Tammer
Haringman bewerkt
collega met mes
ONZE STERRENHEMEL
Schim van een Melkwegstelsel op
een afstand van anderhalf
millioen lichtjaren
Hemingway: Ik
had geld nodig
(SCHEIPVAABTBERICHIEN
Wij luisteren naar-
Heemstede
'n VORST ONDER DE RADIOTOESTELLEN is de
PHILIPS type B X 543 A
f 398.-
IN PRIJS VERLAAGD
MAAT.
ANTHRACIET
J
VRIJDAG 29 OCTOBER 1954
PAGINA 13
DE TECHNIEK VAN
HET BRANDBLUSSEN
Nieuw bijkantoor
Nutsspaarbank geopend
Ledenvergadering Onderl.
Tuinliedenvereniging
Katholiek Thuisfront
gedenkt de doden
Kath. kruideniers
Zelfbedieningswinkels
onder de loupe
Ook nu subsidie voor
schilderwerk
toto-atelier
Geloof en Wetenschap
Om standplaats van viskar
Zware straf geëist
COGNAC
„AUTHENTIQUE 3-ster"
nu slechts f 6.95 per fles
MARKTBERICHTEN
(Van een verslaggever)
Mr. R. van den Bergh, wethouder van Volkshuisvesting van Amster
dam, heeft Donderdag tijdens een lunch van de Ned. Maatschappij
Voor Nijverheid en Handel duidelijke taal gesproken over de
ideeën, welke in de boezem van het gemeentebestuur leven over de
toekomst van de Amsterdamse binnenstad. Binnenkort zal aan de gemeente
raad een nota worden overhandigd, waarin dit standpunt duidelijk zal wor
den geformuleerd. Het zal geen radicaal plan worden, geen dempingen a la
Kaasjager en ook geen rigoureuze doorbraken, maar evenmin een „bevrie
zing" van de huidige situatie. Het gemeentebestuur streeft een compromis na.
Handhaving van de schoonheid van de binnenstad, niet door behoud tot elke
prijs van elke waardevolle gevel, maar allereerst door een totaalvisie op bet
stedebouwkundig aspect van de oude stad. Van geval tot geval zullen de voor-
en nadelen worden afgewogen. Steeds zal men er op bedacht zijn om het
algemene aspect van de stad te handhaven. Wethouder van den Bergh stelde
duidelijk, dat het gemeentebestuur slechts beperkte bevoegdheden heeft bij
de handhaving van het stadsschoon. In afwachting van de Nieuwe Monumen
tenwet, die reeds vier jaren in ontwerp gereed ligt, zal binnenkort aan de
raad een Gemeentelijke Verordening ter goedkeuring worden voorgelegd,
Waarin de gemeente grotere bevoegdheden zal krijgen bij het vaststellen
Van de bestemming van grachtenhuizen. Dit zal o.m. het vestigen van winkels
aan de grachten onmogelijk maken.
Donderdagavond hield de Heemsteed-
se Brandweervereniging „De Straalpijp"
een zeer goed bezochte bijeenkomst in
„Het Wapen van Heemstede", waar de
heer S. J. Buré, voormalig inspecteur
van politie te Heemstede en thans waar
nemend brandweercommandant te Haar
lemmermeer, een zeer interessante le
zing over de techniek van het blussen
van branden hield. Een zeer bekende
fabriek van brandweerslangen had eni
ge vernuftig geconstrueerde rekenkaar
ten ter beschikking gesteld, waarop men
in een ommezien kan uitrekenen, wat in
bepaalde omstandigheden het meest
doelmatig is. Deze kaarten zullen voor
de leden worden aangevraagd en zij
zullen bij deskundig gebruik er zeker
toe bijdragen, dat het te gebruiken ma
teriaal zo efficiënt mogelijk dienst doet.
De lezing werd opgeluisterd door eni
ge buitengewoon interessante films over
de bestrijding van branden en de zelf
bescherming. De bijeenkomst werd be
sloten met een propagandafilmpje voor
de B.B., terwijl ook nog de laatste oefe
ning van de B.B. te Heemstede op het
witte doek kwam.
Vandaag is ter gelegenheid van We-
reldspaardag het nieuwe moderne bij
kantoor van de Nutsspaarbank ge
opend aan de Binnenweg tegenover de
Julianalaan.
Door het steeds toenemende aantal
spaarders en de zich voortdurend uit
breidende werkzaamheden was door
de directie van de spaarbank reeds
geruime tijd uitgezien naar een ge
schikt pand in het centrum van Heem
stede ter vervanging van het tegen
woordige kantoor op de hoek van de
Zandvaartkade en met het nieuwe
pand is men hierin ongetwijfeld uit
stekend geslaagd.
Het nieuwe kantoor is fraai gelegen
en de bekleding met lichte Italiaanse
natuursteen verlevendigt in hoge
mate de gevel, waardoor deze op de
Binnenweg een dominerende plaats
inneemt.
Het interieur is zeer licht en fleurig
door de toepassing van frisse kleuren
en ook de wachtkamer voor het pu
bliek is eenvoudig, doch smaakvol
ingericht. Het personeel van de spaar
bank zal ongetwijfeld met veel genoe
gen in de nieuwe omgeving zijn ar
beid verrichten en ook voor het pu
bliek is het bijzonder aangenaam, om
in deze ruimte te vertoeven.
De verbouwing van het pand is
geschied onder leiding van C. Brakel,
architect B. N. A., en werd uitgevoerd
door de firma J. W. de Keijzer.
De Onderlinge Tuinliedenvereniging
„Aerdenhout en Omstreken" hield een
goed bezochte ledenvergadering in het
verenigingslokaal, welke geheel in het
teken van kostelijk fruit stond. Voordat
de inzending appels, afkomstig van de
heren P. Warmerdam en P. v. Tol wer
den gekeurd, werd eerst een korte agen
da afgewerkt. De agenda voor de bonds
vergadering van de Bond van Tuin-
iP^s„ ,d!Gcluba in Nederland gaf aan-
Van er?stife critiek op het beleid
van diverse hoofdbestuursleden, welke
ciivcrse'aiVidat de interesse van
ganisatie nn6 n?+nuClubs voor de2e or"
noemen bepaald groot is te
rrd' op- 20 November een
feestavond te organiseren in „Hof van
Heemstede waaraan door enige beken
de artisten medewerking zal worden
verleend.
Nadat aan een zeer fraaie inzending
ter opluistering, afkomstig van de heer
P. Klaase en bestaande uit enige takken
bessen, wat druiven en andere vruch
ten, het hoogst aantal punten, n.l. 10,
Was toegekend, hield de heer Warmer
dam een inleiding over „Fruitteelt".
Het compromis, dat het gemeentebe
stuur beoogt bij het behoud van het
stadsschoon, zal ook de leidraad zijn
bij de behandeling van het verkeers
probleem. „Radicale plannen zullen al
leen worden toegelaten buiten de bin
nenstad", zei wethouder Van den Bergh
zeer nadrukkelijk. Verkeersproblemen
kan men niet afdoen met doorbraken
en dempingen.
Over het parkeerprobleem sprak de
wethouder eveneens zeer duidelijke
woorden. „De weg is er om te rijden,
niet om er stil te staan". Met andere
woorden, het rijdend verkeer komt op
de eerste plaats. Ook hier preludieerde
de wethouder op plannen, die kennelijk
in voorbereiding zijn. „Het. is niet no
dig dat iedereen in de binnenstad zijn
auto de gehele dag voor de deur kan
laten staan. Laat de autobezitter
's morgens voorrijden en zijn auto ver
der door een bediende naar een par-
keerpunt buiten de oude stad laten
brengen".
De 19e eeuwse buurten van Am
sterdam (Pijp, Oosterpark, Dapper-
buurt, Staatsliedenkwartier e.d.) zullen
nog in deze eeuw ingrijpend worden
gesaneerd.
„Aan enkele doorbraken zal natuurlijk
niet te ontkomen zijn", constateerde de
Advertentie
Naast onze bekende topmerken
brengen wij een grote sortering
ZWITSERSE ANKERHORLOGES
vanaf 40.
GrOTe HOUTSTR. 86 - HAARLEM
Speciaalzaak sinds 1883
Thu?sf^latief van Nationaal Katholiek
in de tS H?al Zaterdag 13 November
Plechtie. Jbur?iskerk te Arnhem een
Een veeÜ Requiemmis worden opgedra-
militairen gesneuvelden en overleden
en^wordVis met militair eerbetoon
leden 0vanrdedooerlotgen0ten en famüie"
offers ziin door Nr?+: en actie-slacht-
Set bekenden M?NV?n de bressen
Thuisfrnn? T,U Natl°naal Katholiek
w°rcien k en, toegangskaarten
De« Haag g 2 aan Postbus
Het comité Vluchtelingenhulp 1954
heeft Donderdag 32.000 gulden ontvan
gen. In totaal is daarmee 555.000 gulden
binnengekomen.
Het hoofdbestuur van de Nederland
se Onderwijzersvereniging heeft, mede
uit naam van de andere onderwijzers
organisaties, een brief gericht aan alle
onderwijzeressen en onderwijzers in Ne.
derland. Het vraagt hun daarin drie.
kwart procent van hun salaris over Oc
tober af te staan voor de actie voor de
vluchtelingen. Aan het rijk zal worden
gevraagd het aldus bijeen te brengen be
drag te verdubbelen.
In de Limburgse gemeente Brunssum
nebben alle gezinshoofden een aan hen
persoonlijk geadresseerde, door de bur
gemeester ondertekende brief ontvan
gen, waarin steun wordt gevraagd voor
de vluchtelingen. De daarop gevolgde
inzameling heeft ruim 2100 opgebracht,
hetgeen neerkomt op 40 cent per gezin.
Een woordvoerder van de Indonesische
delegatie bij de V. N. heeft namens zijn
delegatie een verklaring uitgegeven,
waarin gezegd wordt, dat de z.g. Islami
tische republiek Indonesië „een spookre-
publiek" is en dat de aantijgingen, die
vervat zijn in een brief, welke de verte
genwoordiger van deze „republiek"
Tiro, aan de secretaris-generaal der V. N.
heeft gezonden, „ongegrond en fantas
tisch" zijn.
De Indonesische regering is, aldus deze
verklaring, in staat deze rebellie op
eigen grondgebied de baas te worden.
Zij Is vastbesloten de rechten, waaron
der evenzeer de mensenrechten als de
rechten van de nationaliteiten in Indo
nesië, te verdedigen en te handhaven in
het kadeT van het charter der verenigde
naties. Elke interventie, welke beoogt
steun te verlenen aan de Daroel Islam
wordt afgeweerd en „betekent in feite
een onvriendelijke daad jegens de rege
ring van de republiek Indonesië".
(Van onze Utrechtse correspondent)
Op de Dinsdag in het gebouw voor
K. W. te Utrecht gehouden Najaars-
besturendag van de Ned. Katholieke
Kruideniersbond, hield de heer P. v. d
Linde uit Rotterdam, directeur van* dé
Landelijke Centrale van de N.K.B., een
instructieve voordracht over winkelin
richting bij toepassing van zelfbediening
en semi-zelfbediening.
Spreker maakte kort geleden deel uit
van een studieteam naar de Ver. Staten
in het kader van de M.S.A., waar ruim
schoots gelegenheid was zich te oriënte
ren omtrent het onderhavige verkoop
systeem alsook de verkoop van de meest
verscheiden artikelen onder één dak,
welke beide in Noord-Amerika een hoge
vlucht hebben genomen.
Het grote voordeel van het zelfbedie
ningssysteem is hierin gelegen, aldus
spreker, dat de in het oude systeem voor
het publiek onzichtbaar blijvende arti
kelen, opgeborgen onder de toonbank,
in laden of andere schuilplaatsen, door
het zelfbedieningssysteem zichtbaar wor
den gemaakt. Dit betekent op zich reeds
een grote aanwinst, want zien doet ver
kopen. De praktijk heeft bewezen, dat
zelfbedieningswinkels de verkoop stimu
leren en de omzet verhogen.
De heer v. d. Linde maakte duidelijk
onderscheid tussen de zaken met volle
dig zelfbedieningssysteem en de z.g.
semi-zelfbedieningswinkels. De eerste
categorie is slechts voorbehouden aan
een beperkt aantal kapitaalkrachtige
winkeliers, die op grote omzetten kun
nen rekenen. Dit achtte spreker alleen
mogelijk in gemeenten met meer dan
2000 zielen, waarvan er 194 in ons land
bestaan en waar 2/3 van het totale in
wonertal is gevestigd. De mogelijkheden
voor winkels met semi-zelfbediening
daarentegen acht de inleider veel gro-
ter. Zij kunnen volgens hem feitelijk
overal bestaan en bieden mogelijkheden
voor duizenden.
wethouder. Voor de tunnel zullen be
paalde, reeds bekende, verruimingen
moeten geschieden.
Over verdere doorbraken sprak de
wethouder niet. Het leidend principe
zal moeten zijn: „Het verkeer zal zich
moeten aanpassen aan de stad, niet
omgekeerd". 'Over de terugkeer van
de bewoners naar de binnenstad, waar
over momenteel veel gesproken wordt,
was de wethouder niet zo optimistisch.
Dit zal slechts in individuele geval
len geschieden en dan nog
slechts naar enkele grachten. Voor de
stegen en donkere straten zal er be-
slist geen belangstelling zijn. De bin
nenstad is overigens lang niet zo ont
volkt als wel eens gesteld wordt. Van
200.000 inwoners in 1700 is het inwo
nertal gedaald tot 140.000.
Evenals voor de beide voorafgaande
winterseizoenen heeft de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid voor
het komende winterseizoen de „schil
dersregeling" van kracht verklaard.
Wederom kan een subsidie worden ge
geven van twintig procent der totale
kosten voor onderhoudsschilderwerk,
uitgevoerd in de wintermaanden, t.w.
in de periode van 15 November 1954 tot
en met 5 Maart 1955. De regeling is ge
lijkluidend aan die voor het seizoen
1953—1954 met dien verstande, dat er
dit jaar een bepaling is opgenomen,
waarin de subsidieverleningen afhanke
lijk worden gesteld van het aantal ter
plaatse beschikbare arbeidskrachten.
Deze bepaling is opgenomen om te
voorkomen dat de regeling regionaal
of landelijk zou kunnen leiden tot over
trekking van de arbeidsmarkt. Gezien
de gunstige stand der werkgelegenheid
is dit gevaar geenszins denkbeeldig.
Ook bij de tegenwoordige gunstige con
junctuur is het evenwel niet uitgeslo
ten, dat toch een belangrijke seizoen
werkloosheid onder de schilders gaat
optreden.
De toepassing van de schildersrege
ling schept dan de mogelijkheid om
deze eventuele werkloosheid op te
vangen, gezien ook de hiermede in vo
rige jaren opgedane gunstige ervarin
gen.
'/.vrtvAtrf.
Advertentie
om bij het maken van een
opname bij ons een keus
uit proeven te kriigen
Lange Veerstraat 13, tel. 11178
In het hospitaal te Caïro buigt premier Nasser zich over zijn secretaris Ahmed
Badr, die getroffen werd door de kogels, die op de premier werden afgevuurd.
Zijn verwondingen zijn echter niet van ernstige aard.
Vrijdag 26 November a.s. wordt in
de Haarlemse Stadsschouwburg, in het
kader van het programma van Geloof
en Wetenschap, door de Haagse Corae-
die „Een Midzomernachtdroom" van
Shakespeare opgevoerd, onder regie van
Cees Laseur. Op Vrijdag 3 December
houdt mr. drs. Th. Regout uit Den
Haag een filmvoordracht (kleurenfilm)
in de Stadsschouwburg over „De won
dere wereld van de Stille Zuidzee. Het
Nederlands Kamerkoor o.l.v. Felix de
Nobel geeft op Vrijdag 10 December
een concert in het Concertgebouw.
Advertentie
VOOR DE UITZONDERLIJK LAGE PRIJS VAN
Dit radio-apparaat biedt U alles; het is 'n openbaring!
Een demonstratie van dit toestel bij U thuis, en ook
U zegt: het is een ZELDZAAM JUWEEL!
(Ons spaarkoop-systeem maakt geleidelijke betaling mogelijk).
Denkt U er om: het adres met de beste service is (ook voor Televisie)
KLEVERLAAN 176—178 (over het Sportpark) - TELEFOON 14753
Maandenlang had de 44-jarige vishan
delaar D. v. d. P. uit Katwijk wrokgevoe
lens gekoesterd over het feit dat een
collega met diens viskarretje op zijn
goede standplaats mocht staan. Totdat
hij op een avond, na vele borrels te
hebben gedronken, door het dolle heen,
met zijn vismes in zijn vuist geklemd
zijn huis verliet, roepende: „Nou is het
uit". De 28-jarige collega loopt nu met
een door grote littekens geschonden ge
zicht rond. Zijn belager heeft zijn ge
zicht met het mes danig toegetakeld.
Poging tot zware mishandeling meen
de de officier van justitie bij de recht
bank te 's Gravenhage in zijn requisi
toir en eiste een gevangenisstraf van
twee jaar en zes maanden met aftrek
van voorarrest.
„Ik kan het van mijzelf niet geloven",
zeide de verdachte vanmorgen. „Ik heb
nog nooit een kind kwaad gedaan."
Een rijwielbewaarder, die met het
slachtoffer stond te praten toen de ver
dachte zijn woeste aanval ondernam,
zeide, dat hjj nog nooit in zijn leven
iemand zo kwaad had gezien. De rij
wielbewaarder had hem van het slacht
offer afgetrokken. De laatste had de
standplaats gekregen omdat hij hoger
had ingeschreven toen de plaats ver
pacht werd. Uitspraak 11 November.
T~T inde October omstreeks 21 uur staat hoog dan de zuidelijke hemel
bi een reusachtig sterrenvierkant met de bovenste zijde vrijwel „hori-
J zontaal" gericht. Deze indrukwekkende figuur, waarbinnen men
slechts enkele zwakke sterren kan ontdekken, wordt gewoonlijk het „vierkant
van Pegasus" genoemd, naar het gevleugelde dichterpaard van die naam.
Het vierkant behoeft men heus niet te zoeken; het springt onmiddellijk in
het oog.
Andromeda
Aan dit vierkant rijt zich, te begin
nen met de heldere ster in het lin-
kerbovenhoekpunt Sirrah, een prachtig
snoer van fonkelende sterren, dat uit
loopt op de glinsterende sterrenboog
van Perseus met de hoofdster Algenib.
Rekenen we hier nog bjj de heldere
ster Scheat in het rechterbovenhoekpunt
van het Pegasus-vierkant, dan tellen
wij in het geheel zes schone sterren,
alle geregen aan een lange onzichtba
re zilverdraad, van Oost naar West.
Van deze zes sterren behoren de mid
delste vier tot Andromeda. Van West
naar Oost hebben zij resp. de Griekse
letters alpha, delta, bèta en gamma
gekregen. Bovendien hebben drie er van
nog een eigennaam ontvangen. Alpha
is, zoals reeds gezegd, Sirrah gedoopt;
bèta draagt de naam Mirach, terwijl
aan gamma de naam Alamak is toege
wezen. Recht boven Mirach staan nog
de zwakkere sterren mu en nu.
Hiermede zijn de voornaamste ster
ren van Andromeda genoemd. In neven
staande figuur zijn ze alle te vinden.
Uit de tekening blijkt voorts duidelijk
hoe het sterrenbeeld Andromeda aan
het vierkant van Pegasus is „beves
tigd". Het geheel lijkt op een reusach
tig hakmes; het vierkant is dan het
„mes" en de Andromeda-lijn de „steel".
Spiraalnevel
Reeds werd opgemerkt, dat zich recht
boven Mirach (bèta) twee zwakkere
sterren bevinden, nl. mu en nu. Deze
beide sterren wijzen ons de weg naar
een zeer beroemd hemelobject, waar
aan Andromeda een niet geringe ver
maardheid heeft te danken: de spiraal
nevel M31 (M Is Messier).
Deze nevelvlek, die met het blote oog
kan worden waargenomen, vindt men
het gemakkelijkst door eerst de ster
nu, de bovenste van het genoemde
tweetal, te zoeken. Recht boven deze
ster, in haar onmiddellijke nabijheid,
ontwaart men op een heldere, mane-
schijnloze herfstavond al spoedig een
langgerekte wazige lichtvlek, die men
op het eerste gezicht voor een eenzaam
zwervend wolkje zou houden, door een
kosmische wind losgewaaid van de
melkwegzoom. Maar, de melkweg be
vindt zich een 30 graden verder naar
het oosten en deze nevelvlek zal dus
waarschijnlijk wel een wereld op zich
zelf zijn, geïsoleerd als zij ligt in de
wijde ruimte van het onmetelijk heelal
als een eilandje in de Oceaan.
De nevelvlek in Andromeda is de eer
ste die men aan de hemel heeft ont
dekt. Opmerkelijk is het dat zij in de
oudste sterrencatalogi geheel ontbreekt.
Toch kan veilig worden aangenomen,
dat de ouden haar wel hebben opge
merkt; zullen echter a^in dit zwak
ke schijnsel verder geen aandacht heb
ben geschonken. De eerste die melding
maakt van deze is de Per
zische sterrenkundige Sufi uit de 10e
eeuw, die haar een „kleine wolk"
noemt, door de Arabieren reeds lang
waargenomen. In Europa is zij het eerst
gezien door Simon Marius, in 1612, en
wel door een kijker.
De Andromeda-nevel is sinds zijn
ontdekking begrijpelijkerwijs het voor
werp geweest van talloze waarnemin
gen en speculaties. Men heeft hem
herhaaldelijk gehouden voor een ko
meet, maar aan deze waan is voor
goed een einde gemaakt door de mo
derne astronomische kijkers. Thans
staat wel vast dat deze geheimzinni
ge lichtvlek een zelfstandige sterren
kolonie is, met millioenen en millioe-
nen sterren, die wij alle tezamen door
hun enorme afstand zien als een wa
zig schijnsel, dat nauwelijks opvalt.
Slechts een moderne fotografische
kijker met een groot scheidend vermo
gen is in staat ons de wonderschone
bouw en de overweldigende rijkdom aan
details van deze sterrenwereld te tonen.
De hemelfotografie lost namelijk de zil
verige lichtvlek op in een compacte,
sterk lichtende kern met spiraalvormig
er om heen gewonden armen. In de
lengterichting lopen enkele donkere ban
den, terwijl aan weerszijden talloze
lichtstipjes benevens twee miniatuur
neveltjes oen decoratieve entourage
vormen. De_ kern-met-armen, een fan-
tastisch-mooi geheel, heeft de vorm van
een langgerekte ellips. In werkelijkheid
heeft dit sterrenstelsel echter de ge
daante van een platte cirkelschjjf. Door
zijn scheve stand ten opzichte van de
aarde zien wij deze evenwel als een
ovaal.
Misschien schudt deze of gene twij
felaar na dit alles nog het hoofd, met
de vraag: maar wie bewijst mij dat
deze zwakke lichtvlek inderdaad uit mil
lioenen sterren bestaat? Op deze vraag
kan een overtuigend, afdoend en eer
lijk antwoord worden gegeven, zonder
enige speculatieve bijgedachte. Reeds
meer dan dertig jaren hebben verschil
lende sterrenkundigen van naam, o.a.
Hubble en Baade, de Andromeda-nevel
met bijna pijnlijke nauwkeurigheid be
studeerd, daarbij gebruik makend van
de meest perfecte instrumenten. Het ge
lukte hun steeds dieper in de ge. eimen
van deze nevelwereld door te dringen
en ten slotte zowel in de kern als in
de armen tal van afzonderlijke sterren
als zodanig te onderscheiden. Dr. Baa
de heeft vooral de spiraalarmen onder
zocht, met gunstige resultaten: hij vond
er een grote menigte zeer hete reuzen-
sterren met een buitengewone licht-
kracht.
Melkwegstelsel in de „verfe"
Het lijdt geen twijfel: de spiraalnevel
in Andromeda is de „schim" van een
zelfstandige sterrenwereld, die ontzag
lijk ver van ons 'verwijderd is. Milliar-
den sterren gaan schuil achter dat wa
zige schijnsel en deze alle cirkelen rond
om een gemeenschappelijk centrum
als de planeten om de zon. Een reus
achtig draaiend sterrenwiel dus even
als ons eigen melkwegstelsel, waartoe
ook de zon behoort.
Men heeft berekend dat de afstand
van dit sterrenstelsel ongeveer ander
half millioen lichtjaren bedraagt, d.w.z.
het licht van deze sterren, voortijlend
met een snelheid van 300.000 km. per
seconde, heeft 1.500.000 jaren nodig om
de aarde te bereiken. We kunnen het
ook zo zeggen: het zwakke licht dat
ons oog thans van deze wazige nevel
vlek opvangt, werd reeds 1.500.000 jaren
geleden uitgezonden. Sinds die tijd heeft
het een afstand afgelegd van 1.500.000
x 9.46 x 1.000.000.000.000 KM. is 1.500.000
x 9.46 billioen km. Zulke afstanden gaan
natuurlijk ons voorstellingsvermogen
ver en ver te boven en het is dan ook
volmaakt vruchteloos er bespiegelingen
over te houden. Misschien spreekt deze
ontzagwekkende afstand meer tot de
lezer wanneer hij verneemt dat het tra
ject van de Andromeda-nevel tot de aar
de ongeveer 15 maal zo lang is als de
middellijn van ons eigen melkwegstel
sel. De diameter van deze platte ster
renschijf bedraagt nagenoeg 150.000
lichtjaren.
En zo zien wij hier dan, als door een
venster in de hemel, in de oneindige
verte een melkwegstelsel vrijwel gelijk
aan het onze, met milliarden sterren,
A/amai
Nevelvlek Nït
DK'CHoat
Ifirac
Nis
«c;
Pt^ASUS
Het sterrenbeeld Andromeda met de beroemde nevelvlek
M 31, de schim van een melkwegstelsel op een afstand
van anderhalf millioen lichtjaren.
Ernest Hemingway verklaarde tegen
over United Press toen hij vernam dat
hij de Nobel-prijs voor de literatuur ge
wonnen had met ziin roman „The old
man and the sea", dat hij het boek ge
schreven had omdat hij platzak was. Hij
had het geld nodig voor zijn Afrikaanse
reis. Op de vraag waarom hij het dan
niet ergens had geleend, antwoordde hij,
dat hü te veel nodig had. Men heeft heel
wat geluk nodig om goede proza te
schrijven, en dat geluk schijn ik bij de
„Old man and the sea" gehad te hebben,
aldus Hemingway.
Hij was, zei hij, trots en verheugd, dat
hij de Nobelprijs gekregen had. De reis
naar Stockholm om de prijs persoonlijk
uit handen van de Zweedse koning in
ontvangst te nemen, kan hij niet onder,
nemen, daar hij een medische behande
ling ondergaat, welke het gevolg is van
zijn vliegongeluk in de Afrikaanse jung
le in Januari van dit jaar. Wel hoopte
hij later naar Zweden te kunnen gaan.
De schrijver vernam het nieuws, dat
hij de prijs had gewonnen, tijdens een
persconferentie, toen een bulletin van
United Press werd omgeroepen.
„The old man and the sea" is een deel
uit een reeks van vier, vertelde de
schrijver; de andere drie delen bevinden
zich nog in een safe van een bank te
Havana, want hij wil deze boeken nog
eens herschrijven en doornemen.
Op het ogenblik is hij bezig een serie
korte verhalen te schrijven, welke bij
Scribner's zullen worden gepubliceerd.
Reeds ze en verhalen zijn klaar geko
men, doch nog niet uitgegeven: Heming
way heeft nog drie korte verhalen in
voorbereiding.
De schrijver deelde mede het geld van
de Nobelprijs te zullen gebruiken om
zijn schulden te betalen. De vraag hoe
groot zijn schulden dan wel waren, be
antwoordde hij ruw geschat een 8000
dollar. De rest wenste hij zo intelligent
mogelijk te gebruiken.
Hemingway vertelde ook nog, dat hij
zijn manuscripten altijd eerst aan zijn
echtgenote laat lezen; aan haar reactie
kan hij zien of het goed of slecht was
wat hij geschreven heeft Als het goed
is krijgt zij kippenvel en dat zegt alles.
Advertentie
tot 14 November
normaal f 7.45
Franse import van
Wijnhandel
Gezellig, gezond
en nu ook voordeliger
gehoorzamend aan eigen wentelingswet-
ten en elk voortsnellend langs haar
eigen baan om de centrale kern. En
niets berherken wij daarvan; de
„schim" schijnt roerloos en onbeweeg
lijk. Maar de spectroscoop, een wonder
baarlijk toverinstrument, heeft duide
lijk aangetoond dat het gehele stelsel
draait, als een reuzenwiel om zijn as,
immerdoor en rusteloos, en het zal blij
ven draaien tot aan het einde der eeu-
Spiraalnevel M33
NAGEKOMEN SCHEEPSTIJDINGEN
AAGTEDIJK p. 28 Recife n. Rio de Jan.
AALSUM p. 28 Kreta n. Prt. Said.
ALCYONE 28 te Recife.
ARTEMIS p. 28 Azoren n. La Guaira.
ARGOS p. 28 Finisterre n. Hamburg.
ALETTA 28 te Poelau Samboe.
AMSTELVEEN 28 te Pondicherry.
BENNEKOM 28 te Bremen.
BAWEAN 28 dwars Caram n. S. Franc.
BETIRI 28 te Colombo.
B1LLITON 28 te Port Swettenham.
BANTAM 28 te Khorral el Mufatta.
BOREAS 28 te Rotterdam.
BAARN 28 te Trinidad.
CALTEX DELFT p. 28 Kreta n. R'dam.
CALTEX NEDERLAND 28 te Kopenh.
CLEODORA p. 28 Fraser-eil. n. Cairns.
DELFLAND p. 28 Abrolhos n. Rio Jan.
DAPHNIS 28 te Port de Paix.
EENDRACHT 28 te Ceuta.
FLEVO 28 te Aarhuus.
FALCO 28 te Montreal.
GAASTERKERK p. 28 Kangaroe eil. naar
Aden.
GANYMEDES 28 van Hamb. n. Antw.
GORDIAS 28 te Lattakia.
HEEMSKERK 28 te Suez.
HECUBA 28 te Guanta.
HERA 28 te Aruba.
INDRAPOERA p. 28 Burlings n. Mars.
IVOORKUST 28 in Golf v. Bisc.
JUPITER 28 te Nickerie.
KOTA INTEN p. 28 Finist. n. R'dam.
KATELYSIA p. 28 Ceylon n. R'dam.
KOTA BAROE 28 van Aden n. Djeddah.
LOPPERSUM p. 28 Finist. n. R'dam.
LE MAIRE 28 te Nagoya.
LIMBURG p. 28 Mangalore n. Madras.
LEKHAVEN p. 28 St. Pauls Rock n. Rec.
LUNA 28 te Amsterdam.
MIDAS 28 te Palermo.
MENTOR p 28 Gibr. n. Antw.
MIRZA p. 28 Singapore n. Pladjoe.
MAAS 28 van Iskenderun n. Piraeus.
MEERKERK 28 van Hamb. n. Antw.
NOTOS p. 28 Gibr. n. Savona.
OBERON 28 te Aruba.
OOTMARSUM 28 te Hamilton.
ORESTES 28 te Antw.
PHIDIAS 28 te Amsterdam.
PHILETAS 28 te Kopenhagen.
PRINS JOHAN WM. RRISO 28 te Hamb.
REMPANG 28 te Kaapstad.
RITA 28 te Soerabaja.
RUYS 28 te Rio Jan.
STRAAT MOZAMBIQUE 28 te Pto. Gr.
SOESTDIJK 28 te New Orleans.
SLOTERDIJK 28 te New Orleans.
STRAAT SOENDA p. 28 Okinawa n. Hongk.
SINGKEP 28 van A'dam n. Antw.
STAD AMSTERDAM p. 28 Kp. Race naar
Quebec.
SALAWATI 28 van Port Said n. R'dam.
STAD VLAARDINGEN p. 28 Lizard naar
Rotterdam.
TANKHAVEN H 28 te Tj. Oeban.
TJIPONDEK 28 te Djakarta.
TJITJALENKA 28 te Kaapstad.
TIB A 28 van Kp. St. Vine. n. Antw.
TJIBANTJET 28 te Singap.
TRITON 28 te Curacao.
TEGELBERG 28 te Belawan.
TANKHAVEN m 28 te Soenjer Gerong.
TARIA 28 te Poelau Samboe.
TEUCER 28 te Singapore.
VAN SPILBERGEN 28 te Novo Redondo.
WILLEM RUYS p. 28 Kp. Guardafui naar
Colombo.
WILLEMSTAD 28 van A'dam n. Trinidad.
ZEELAND 28 te Belawan.
ALDERAMIN p. 29 Barcelona n. Duink.
OMSTELDIEP p. 29 Kossein n. Suez.
ANTONIA 29 te Tjilatjap.
ARMILLA 29 te Placbu.
BLOEMFONTEIN 29 te Amsterdam.
CALTEX LEIDEN p. 29 Malta n. R'dam.
CALTEX UTRECHT p. 29 Kp. Finist. naar
Sidon.
ENA 29 te Hamburg.
ERINNA 29 te Saigon.
ESSO ROTTERDAM p. 29 Dungen. n. Aruba.
GRAVE LAND p. 29 Porto Segura n. Bahia.
JAGERSFONTEIN p. 29 Dakar n. Kaapst.
LAERTES 29 te Belawan.
LANGKOEAS 29 te Surabaja.
LEUVEKERK 29 te Aden.
MANOERAN p. 29 Sicilië n. Napels.
MAPIA p. 29 Massawa n. Djibouti.
MOLENKERK p. 29 Kp. St Vine. n. Gen.
PENDRECHT 29 te Boston.
PEPERKUST 29 te Bordeaux
PRINS FRED. WILLEM p. 29 Montreal.
TABINTA 29 te Penang.
TROMPENBERG 29 te Bremen.
WAAL p. 29 Sardinië n. Livorno.
ZIJPENBERG p. 29 Ouess. n. IJmuiden.
KAASMARKT GOUDA 28 Oct. Aangev.
werden 188 partijen. Eerste kwal. van f2.80
tot f2.34, 2e kw. van £220 tot f 2.29, extra
kwal. van f 2.35 tot f 237.
VEEMARKT DELFT 28 Oct. AanvoeT 781
stuks vee. De prijzen: varekoeien van f500
—850, nuchtere kalv. van f 40—47 biggen
van f 3550, lopers van f 70110, dracht,
zeugen van f 275375, magere varkens per
kg. lev. gew. f 1.801.90.
EIERMARKT BARNEVELD 28 Oct. Aan
voer 2.250.000 stuks. Handel vlug Prijzen:
kippeneieren f 18.0019.algemene prijs
18.50, kiloprijs f 2.96 (basis 62,5 gr.), hen-
neneieren f 13.5017.00, kiloprijs f 2.96 (ba
sis 53.5 gr.).
EIERVEILING BARXEVELD-EDE 28 Oct.
Aanvoer 1.100.000. Handel vlug. Prijzen: 46
-50 gram f 13.51—1432, 50-60 gram f 14.83
—17.79, 60-68 gram f 18.03—20.02.
PLUIMVEEMARKT BARNEVELD 28 Oct.
Aanvoer plm. 64.000 stuks. Handel in slacht-
kippen redelijk. De afloop was kalm. De
aanvoer in jonge hanen en piepkuikens
was ruim met trage handel. Prijzen: slacht-
kippen f 1.70—1.80 per kg, witte kippen
f 1.801.90 per kg, witte jonge hanen
1.501.65 per kg, piepkuikens f 1.401.60,
zware kuikens f 1.651.75 per kg, ganzen
f 9.5012.per stuk.
VARKENSMARKT BARNEVELD 28 Oct. -
Aanvoer 183 stuks. Kalme handel. Prijzen
biggen f 4860 per stuk, drachtige zeugen
f 300400 per stuk.
Aan de andere kant van de Andro
meda-lijn, rechts van de Driehoek, be
vindt zich nog een spiraalnevel, die
eveneens met het blote oog zichtbaar
is. Hij draagt het registemummer M33.
Deze nevel is ongeveer even ver van
ons verwijderd als die in Andromeda,
dus anderhalf millioen lichtjaren. In de
kijker vertoont hij zich als een sterk
lichtende kern met wjjd uitzwaaiende
armen, en hierin zijn nog veel meer
reuzensterren gevonden dan in de ar
men van de Andromeda-nevel. Ook
hier hebben we dus te doen met een
zelfstandige sterrenwereld, een melk
wegstelsel, dat veel overeenkomst ver
toont met het onze.
In nevenstaande figuur zijn beide ne
vels getekend twee interessante
waarnemings-objecten voor ieder die
wel eens iets anders wil zien dan los
se sterren.
Advertentie
V N. VAN BREEMEN Co.
AV.. TEL. 10070
pioenschap dammen 1954, 22.45 hoorspel.
23.15 nieuws, 23.30 gram.
ENGELAND, BBC. home service, 330
m.: 12.00 lichte muz., 13.00 instr. kwint.,
13.25 gevar. muz, 14.10 lichte muz.. 15.10
fabrieksfanfare, 16.40 ork.conc.. 1930
gevar. muz.
BBC, light progr., 1500 en 247 m.:
12.30 lichte muz., 13.00 amusjnuz.. 13.30
dansmuz., 15.00 lichte muz., 15.45 mil.
ork., 17.30 pianospel, 18.00 Jazzmuz., 19.00
ork.conc., 23.15 dansmuz.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK.
309 m.: 12.00 amusmuz., 13.10 gevar.
muz., 14.00 amus.muz., 15.00 volksmuz.,
16.00 gevar. muz., 18.00 vrolijke muz
19.35 volksliederen, 22.10 symph.ork., 22.40
amus.muz., 0.15 dansmuz„ 1.00 jazzmuz..
2.15 gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. programma. 347 m.:
12.30 ork.conc., 14.17 symph.conc.. 16.55
kamermuz.. 19.20 moderne muz., 20.00
lichte muz., 22.30 recital.
BRUSSEL, 324 m.: 15.45 accordeon-
muz., 16.15 accordeonmuz., 16.45 Engelse
les, 17.30 omr.koor en snarenensemble.
22.15 dansmuz.
484 m.: 16.30 lichte muz., 17.15 lichte
muz., 17.30 jazzmuz., 18.30 aceordeon-
v7 OctoberT" 13745 jeugd, 14.20 sport7 14.35 duo, 20.00 gevar muz., 22.15 lichte muz.,
amusjnuz., 15.00 Brabants progr.. 15.25 23.00 dansmuz.
ZATERDAG
HILVERSUM I, 402 m. KRO: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.15 muz., 7.45 Mor
gengebed, 8.00 nieuws, 8.20 gram., 9.00
vrouw, 9.40 gram., 10.00 kleuters, 10.15
gram., 11.00 zieken, 11.45 gram., 12.00
Angelus, 12.03 gram.. 1233 gram.. 12.55
zonnewijzer, 13.00 nieuws, 13.20 gram..
14.00 boek. 14.10 gram., 14.20 Engelse les
14.40 amateursuitz., 15.15 kron. letteren
en kunsten, 15.55 gram., 16.00 schoon
heid van Gregoriaans. 16.30 jeugd, 17.00
sport. 17.10 gram., 1730 jeugd, 18.00
gram., 18.15 journalistiek weekoverz..
18.25 gram., 18.30 parL overz., 18.40
gram., 18.45 regeringsuitz., 19.00 nieuws,
19.10 Lichtbaken, 19.30 Avondgebed, ,19.45
gram., 20.15 gevar. progr., 21.00 act.. 21.15
de gewone man, 21.20 Residentie-ork.
22.00 muzikale luisterwedstrijd. 22.30
Franse chansons. 22.45 klankbeeld. 23.00
nieuws, 23.15 Esperanto, 23.25 gram.
HILVERSUM II, 298 m. VARA: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.15 gym., 7.30 gram.,
7.45 Even opkrikken, 7.50 gram., 8.00
nieuws, 8.18 gram.. 8.35 orgel, 8.55 vrouw.
9.00 gym. vrouw, 9.10 gram. VPRO: 10.00
caus., 10.05 prot. pr. VARA: 10.20 conti
nubedrijven, 11.35 piano, 12.00 gram..
12.33 gram., 13.00 nieuws, 13.20 Topsongs
caus., 15.40 orgel. 16.00 boek, 16.15 ka-
merork. en sol., 17.00 radio» weekjoum..
17.35 zang en saxophoon, 18.00 nieuws.
18.20 gram., 19.00 artistieke staalkaart
VPRO: 19.30 caus. VARA: 20.00 nieuws.
20.05 gevar. progr„ 22.00 aoc. comm.,
22.15 rhythm. muz., 22.40 wereldkam-
ENGELAND. BBC. European Service.
Uitz. voor Nederl. 17.00-17.15 Engelse les
voor beginnelingen. (Op 224 en 49 ra.).
22.00-22.30 Nieuws, zoeven verschenen
en Spiegel v. d. week. Sportjoum. (Op
224 m.).
