'V -i
POSKREBYSJEV Stalin's moordenaar
Chef van het kabinet van de dictator
Beria zou enkele dagen alleenheerser zijn
geweest in het Kremlin
Pfi m 5
WAYNE MORSE OP DE WIP
Spoorwegmuseum te Utrecht
thans volledig opengesteld
Blik op heden en toekomst
Generaal pardon gevraagd voor
clandestiene vluchtelingen
*- ,x 3 4
r
-:/ mJk
t
A Z
i -
m éf -
*4 "5 v X %i 3r
'-*■ - - r
STAATSREGELING
WERKT TE GOED
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1954
PAGTNA 7
Af
Poging tot moord op
zijn vrouw
Hagenaar veroordeeld
Onrustig, gejaagd I
7% 'j a een vijfjarig verblijf in de Sovjet-Unie is de voormalige correspondent in Moskou van de
l\/ New York Times, George Salisbury, naar Amerika teruggekeerd. Hij heeft zijn werk-
zaamheden in Rusland besloten met de publicatie van een reeks artikelen over alle
Wezenlijke aspecten van de communistische politiek. Uit de veelheid van onderwerpen, die een
belangrijke bijdrage vormen tot onze kennis van het Rusland van na de dood van Stalin, zullen
Wij slechts die passages behandelen die verband houden met de dood van Stalin. Salisbury, die on
getwijfeld tot op zekere hoogte de opvattingen vertolkt die de Amerikaanse Rusland-deskundigen
zich ter plaatse gevormd hebben, stelt vast, dat er alle reden is om aan te nemen, dat Stalin's
Paladijnen „een handje geholpen hébben" bij de dood van hun geliefde leider. Deze opvatting
hebben wij steeds voorgestaan; wij hebben zelfs nog vóór de dood van Stalin voorzegd, dat het
gebeuren zoui Maar met het simpele vaststellen dat Stalin vrijwel zeker vermoord is, komt men
er niet. Sinds Januari 1953, toen wij het vermoorden van Stalin voorspélden, is er veel bekend ge-
Worden, dat een scherper licht werpt op de gebeurtenissen van toen. De artikelen van Salisbury
bieden een welkome gelegenheid nog eens het totaal van gebeurtenissen te belichten, dat geleid
heeft tot de ondergang van de despoot, en de nog onopgeloste vragen die met deze gebeurtenissen
in verband staan, opnieuw te formuleren.
Prof. dr. FRANZ BORKENAU
«i* -II IWILk-'X <-■
-,!».» ffc, - M I ~i». V5'.".
'iW t' 4 t
I I 1: Jf' Vl/ J
I - h#- |iV :,,:S W:
!:?Tr
i W
wA .*W .-lip I- Hrl jfc i
Waarom geeft een man de voor
keur aan Dulcia-Ondergoed
Museum geen speelkamer
Indische Nederlanders zonder paspoort
Generaal C. A. Prins
overleden
4 SR m.
Ze* r -rr
r ér. j
„Tartuffe" voor de
K.R.O.
Audrey Hepburn naar
Rome teruggekeerd
Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
de 29-jarige instructeur van een auto
rijschool J. v. d. P. uit Den Haag ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van
twee jaar en zes maanden wegens poging
tot moord op zijn echtgenote.
De procureur-generaal had een ge
vangenisstraf van drie jaar gerequi-
reerd.
In eerste aanleg was Van der P.
vrijgesproken.
Advertentie
Mijnhardt Ze n u w ca b I e ttea
Sterken en kalmeren Uw zenuwen.
De hoge leiders van de Soujet-
Unie, gekleed in bontjassen en be
dekt met pelsmutsen, droegen Sta
lin naar zijn laatste rustplaats.
Voorop lopen links en rechts van
de baar Malenkov (Stalin's opvol
ger) en Beria (eind December 1953
geëxecuteerd). Achte' Malenkor,
van rechts naar links, achtereenvol
gens Vasili Stalin (zoon van Stalin
Molotov (minister van Buitenland
se Zaken), Maarschalk Eulganin
(in lichte jas, minister van Oor
log), Kaganovich (lid van het pre
sidium) en Shvernik (oud-presi
dent).
""iiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiimiiii -1.X. KJ 1 V-F V-F M- VIVX WW-1-
jflK
Stalin was in die tijd lichamelijk en JeSSIv' t
Seestelijk ongetwijfeld reeds aan het IF j
aftakelen. Hoogstens één of twee jaar 1 J i
tater zou hij ook zonder „hulp" wel ge- dk V M I
Storven zijn. Toen ik kort na het ont- ,j&. tPM!!! i
dekken van het „artsencomplot" de MNgMp-.
moordenaarsbende beschreef, die Stalin :@gm I
destijds omgaf, beschouwde ik de hoog- I JH V ,JËÊË&/ j
•te leider der Sovjets reeds als een man, j ^tNM|fl^H|f
die niet meer in staat was zijn lot daad- JmM
werkelijk te beïnvloeden. Dat was vol- jÈL
komen juist. Als gevolg van dit inzicht
kwam ik tot de slotsom, dat zijn leven M
en wat misschien nog belangrijker
Was: het verdere lot van dc Sovjet-Unie wSt
afhankelijk was van de strijd tussen |p|^HB|H
de kroonpretendenten Beria, Malenkov
en zoals in de daaropvolgende
hjaanden al gauw duidelijk werd
•Kroestsjev. In deze analyse had ik
«chter één belangrijke persoon vergeten:
poskrebysjev, de chef van Stalin's par-
ticuliere kabinet. Doordat Stalin physiek
achteruit ging, ging zijn persoonlijke
Jbacht over op zijn kabinet. Alles wat in
'e laatste maanden vóór Stalin's dood, in
jjaam van Stalin geschiedde, was in feite
?6t werk van Poskrebysjev. Poskrebys-
j6v, die steeds meer alle touwtjes van
Se door Stalin verzamelde macht in han-
kreeg, maakte zich gereed Stalin's
Pvolger te worden. In het Kremlin
Peelde zich dus niet alleen een verbit-
,erde strijd af tussen de leden van de
ovengenoemde Troika, maar tevens een
vertwijfelder strijd tussen de Troika
p Poskrebysjev. Voor zover is na te
«aan was de eerste daad van de Troika
Zil vf dood van Stalin de enige waarover
lp et gedrieën eens waren: het fusü-
ren van Poskrebysjev.
Sedert de dood van Stalin is bij her
haling door vooraanstaande Sovjeto-
i^gen als Boris Nikolajevsky en Boris
^teissner gewezen op de rol van Pos
krebysjev. Salisbury beweert op dit
Punt niets, dat niet reeds bekend was.
e strijd binnen de Troika echter, die
6eds stamt uit de eindphase van de
°°rl°g, wordt in alle tot nu toe ver
schenen speculaties ernstig onderschat.
a aarmate Stalin's physieke toestand
a?hteruit ging, naderde deze strijd
iteraard zijn hoogtepunt. „Stalin",
z' Poskrebysjev, bouwde zijn plan
oor de regeling van de opvolgings-
te„est'e nagenoeg geheel op deze
senstelhngen. Een nieuwe, enorme
tipSfamoord in de stijl van de „zuive
re van 1937 en 1938 moest alle
tvJk^anden tegen Poskrebysjev uit de
do eld helnen. Het ..artsencomplot" en
de *^ia helpen. Het „artsencomplot" en
Sineapaganda die daarmee vergezeld
Hi6« en waarin uitdrukkelijk een
Van Yïe zuivering naar het voorbeeld
gin werd geëist, vormden het be-
Maa.^an uitvoering van dit plan.
mocht al^e toekomstige slachtoffers
Niet n natuurlijk niet tegelijk vallen,
tiann a'igula, maar Nero en Diocle-
haa rvaren de voorbeelden, waar
ten r 'Pan zich richtte: De concurren-
Uit ri an Poskrebysjev zouden elkaar
Qe weg moeten ruimen.
Tegen Zukov
Ze^l^nk^angrijkste was daarbij niet zo-
sector6 urSerlijke als wel de militaire
PhvsiPi»aangezien die over de sterkste
San ïv beschikte. Op dit punt
sPreelct ecoter Salisbury niet volgen. Hij
2ind achtVer leger alsof dat eensge-
Zoals ul,ar maarschalk Zukov stond, die
°«hodov«end ?yer het algemeen geen
Perste ?ut PaUij-extremist is. De afge-
Kremlin Pra n van de artsen van het
^eeld ecbter een heel ander
«°ed inn ,e begrijpen, dient men
Van vt t zien' dat wie tijdens het leven
*an pP„ genoemd werd als slachtoffer
flot h« k?* j staatsvijandelijk com-
*an'de LmiZOwere vertrouwen genoot
ne leider. Welnu, Zukov stond zelfs
Beria, die enige tijd alleenheerser
in het Kremlin is geweest, maar die
eind 1953 geëxecuteerd is.
niet op de lijst van officieren, die slacht
offers hadden moeten worden van de
artsen van het Kremlin. Wel echter
Konjev, zijn persoonlijke rivaal; Vassi-
lievsky, een man van Molotov en per
soonlijk en politiek tegenstander van
Zukov; Govorov, de leider van de pan-
slavistische groep in het leger, en ten
slotte de naar verhouding jonge, om niet
bekende redenen (blijkbaar als bescher
meling van Poskrebysjev) snel langs de
militaire ladder tot chef van de generale
staf gestegen Sjimenko, die na de dood
van Stalin naar Duitsland werd overge
plaatst en sedertdien verdwenen is. De
formulering van de aanklacht tegen de
artsen vertoonde eveneens een poging
om de legerleiding te splitsen, klaarblij
kelijk met het doel Zukov uit de weg te
ruimen. De resterende legerleiders zou
den dan niet meer in staat zijn geweest
het leger te gebruiken tegen de partij-
troepen. Het was een poging om de
legerleiding te liquideren, zoals dat in
1937 was geschied door het fusilleren
van Tutsjatsjevsky en zijn staf. Deze
keer zou de operatie echter in twee
etappes ten uitvoer worden gelegd:
Eerst zou de groep-Zukov worden ver
nietigd en daarna moest de groep-Vassi-
lievsky haar macht worden ontnomen of
misschien zelfs geheel worden opge
ruimd.
Maarschalk Zukov. Ook tegen hem
was indirect het artsen-complot ge
richt.
Het plan mislukte. In Februari 1953
vertrok Govorov naar het hoofdkwar
tier van Koniev in Karlsbad. Wat daar
besproken werd is natuurlijk niet be
kend. Maar het leger koos positie tegen
Poskrebysjev aan de zijde van de
Troika.
De gebeurtenissen in de burgerlijke
sector verliepen op dezelfde wijze. Beria
werd er openlijk van beschuldigd het
„artsencomplot" geduld te hebben.
Klaarblijkelijk moest hij het eerste
slachtoffer zijn. Dat is begrijpelijk, want
behalve het leger was de geheime politie
de tweede macht, die Poskrebysjev's
plannen op niets kon doen uitlopen.
Malenkov werd vooralsnog ontzien,
maar een nog vage propaganda tegen de
industriële intelligentsia, wier leider hij
was, maakte duidelijk, dat ook hij aan
de beurt zou komen. Maar weer mislukte
het plan. Hoewel zij jarenlang elkaar fe)
hadden bestreden, sloegen Malenkov en
Beria op het laatste ogenblik de handen
in elkaar.
De tijd drong
De tijd drong evenwel. Het was een
kwestie van leven en dood. Niemand
kon wachten. Slechts een moord op Sta
lin, een liquideren van Poskrebysjev-
zou de ondergang van hen allen kunnen
verhinderen. Het lijkt erg eenvoudig.
Doch de politiek aan-Oosterse hoven is
nooit eenvoudig. Men moet immers de
vraag stellen of ook Poskrebysjev Stalin
naar het leven heeft gestaan.
De oplossing kan men opnieuw vinden
in de bijzonderheden van het artsencom
plot. Onder het mom van anti-semitisme
dat slechts als masker dienen moest
in tegenstelling tot de nazi's gebruiken
de Sovjets het anti-semitisme slechts als
opportunistisch politiek instrument
werd hier de arrestatie van alle lijfartsen
van Stalin verborgen, de onvermijdelijke
voorbereiding van een gifmoord. Hoe
Stalin voor een dergelijke maatregel kon
worden gevonden, blijft ook nu nog een
raadsel, hoewel het uit de omstandig
heden wel te vermoeden is. Stalin was
een fervent aanhanger van het Methu-
salemisme, hij hoopte veel meer dan
honderd jaar oud te worden. Ook leed
hij aan vervolgingswaanzin. Telkens
wanneer hij physiek meer achteruit ging.
beschuldigde hij zijn artsen. De stap
naar een beschuldiging van het samen
zweren der artsen is niet groot. Maar
Poskrebysjev was geen Methusalemist.
geen paranoïker. Hij leed niet aan een
beginnende seniele aftakeling en zonder
hem zou de arrestatie der artsen waar
schijnlijk onmogelijk zijn geweest. Ze
kerheid daarover heeft men niet, maar
misschien kan men het vraagstuk van
het artsencomplot volledig oplossen,
wanneer men aanneemt, dat Poskrebys
jev zich van de aftakelende, maar door
zijn kwaadaardigheid en seniliteit zeer
remmende en indirect nog altijd ge
vaarlijke dictator heeft willen ontdoen
om zo zijn tegenstanders, die konden
rekenen op de macht van het volk. zo
snel mogelijk te kunnen verslaan. Dat
zou dan een tegenactie van het leger en
van de Troika hebben opgeroepen.
En nu bevinden wjj ons weer op vaste
grond. Dat er een gewelddadige slag
gevolgd is, staat buiten twijfel. Dat Sta
lin niet stierf op de dag waarop zjjn
dood gemeld werd, blijkt eenvoudig
reeds uit de gedeeltelijk volkomen ab
surde meldingen over het verloop van
de ziekte. Toch ben Ik geneigd zijn dood
nog ongeveer tien dagen vroeger te stel
len dan de meeste deskundigen doen.
Op 17 Februari verscheen in de
Pravda het doodsbericht van een ge
neraal van de Kremlin-wacht. Er werd
eenvoudigweg medegedeeld: „Voortij
dige dood". Deze formule, die op
zichzelf niets ongewoons vertoont, is
echter daarom van belang, omdat de
Sovjets-doodsberichten de laatste jaren
voor zover het gaat over hoge func
tionarissen steeds een nauwkeurige
omschrijving gaven van de doodsoor
zaak. Dat was dus hier niet niet het
geval. Blijkbaar was de generaal een
gewelddadige dood gestorven. Ver
moedelijk had zich in het Kremlin
zelf een korte strijd afgespeeld en
hoewel men dit „incident" piet gelijk
kan stellen met de dood van Stalin
geeft het toch een aanknopingspunt
voor het vaststellen van het tijdstip
van de moord. Salisbury vermeldt uit
plaatselijke bronnen, die hij natuurlijk
niet noemen kan, de belangrijke aan
wijzing vernomen te hebben, dat na de
dood van Stalin, Beria enige dagen
lang alleenheerser geweest is in het
Kremlin.
Ir, si »#r - t i
De 54-jarige Wayne Morse heeft logica gedoceerd aan
de universiteiten van Wisconsin en Minnesota. Hij is
in 1944 door de Staat Oregon gekozen als Republi
keins senator, maar hij werd zijn partij ontrouw en be
hield zijn zetel als Onafhankelijke. De toezegging van Morse;
dat hij bij alle belangrijke kwesties de zijde der Demo
craten zal kiezen, is de eigenlijke factor, die de Democraten
de controle verleent over de Amerikaanse Senaat. Ondanks
het feit, dat Morse in de practijk een bijzonder prettig mens
is, zijn er op het ogenblik heel wat Republikeinse Ameri
kanen, die zijn bloed, bij wijze van spreken natuurlijk, wel
kunnen drinken. Want ais Morse zijn steun had gegeven
aan de Republikeinen, dan was de verhouding in de Senaat
precies 4848 en dan kon vice-president Nixon de doorslag
geven, telkens wanneer de stemmen staakten. Morse heeft
anders beschikt en bij de Republikeinen heerst deswege
geknars der tanden. Dat betekent overigens niet, dat de
Democraten volledig zeker kunnen zijn van de medewer
king van Wayne Morse, de ex-professor in de logica. In
het diepste wezen is Morse een individualist. Wat hij het
liefste doet in de Senaat, dat is in oppositie zijn, wets
ontwerpen schipbreuk laten lijden en de tegenpartij in de
luren leggen. Eind Juli nam hij met zichtbaar enthousiasme
deel aan een debat over een electriciteitskwestie, dat zes
volle dagen en nachten heeft geduurd. Bij het begin van
de senatoriale worsteling verscheen hij op het spreekge
stoelte met een rode roos in zijn knoopsgat. Hij kondigde
aan, dat hij net zo lang zou blijven spreken tot de roos
verwelkt was. Hij deed wat hij zei en toen hij uitgesproken
was, maakten tal van mede-senatoren eveneens een ver
welkte indruk. De krachtsverhoudingen in de Senaat zul
len dus in belangrijke mate afhangen van de vraag, of de
Demoeraten in staat zullen blijken senator Wayne Morse
uit Oregon te blijven boeien.
Men kan zich nu afvragen, hoe het mogelijk is, dat een
regering in Amerika moet werken met een in meerderheid
vijandige Senaat. De oorzaak daarvan ligt in de opzet
van het Amerikaanse staatsbestel. De „founding fathers"
de mannen die de Amerikaanse federatie vorm gaven,
leefden in een tijd, waarin men elke staatsactiviteit als
een gevaarlijke factor bestempelde. Hoe minder een rege
ring deed, hoe beter. Bovendien was er het dogma van de
„trias politica", de scheiding van wetgevende, uitvoerende
en rechterlijke macht. In Europa werd dit dogma ver
kondigd door de Fransman Montesquieu, die zich daarbij
baseerde op een verkeerde waarneming van de consti
tutionele toestanden in Groot-Brittannië. Naar de Nieuwe
Wereld week dit dogma uit als de „checks and balances",
een stelsel van onderlinge remmen en evenwichten. De
mode van de „trias politica", de algemene vrees voor
staatsalmacht èn het verlangen van de deelstaten om een
zo groot mogelijke zelfstandigheid te houden, verleenden
aan deze „checks and balances" een bijna sacrosanct ka
rakter.
Het systeem heeft gewerkt, te goed gewerkt zelfs. Men
heeft reeds diverse malen kunnen lezen, dat de buiten
landse politiek van president Eisenhower door de uitslag
der Amerikaanse verkiezingen eerder gesteund dan onder
mijnd wordt. Maar dat neemt niet weg, dat zijn binnenlands
beleid in de komende jaren een tamelijk machteloze indruk
zal maken. Eisenhower zelf is beslist geen reactionnair,
zoals bovengenoemde Wayne Morse telkenmale beweert,
maar hij is omringd door een groep medewerkers, zoals de
ministers van Oorlog en Financiën, Wilson en Humphrey,
die op grond van hun sociaal milieu een tamelijk een
zijdige sympathie koesteren voor de belangen van de grote
ondernemingen. Hoezeer zich dat aan de stembus kan
wreken, blijkt b.v. uit de verkiezing van de tamelijk on
bekende Democratische senator Patrick Macnamara in de
staat Michigan. De vooraanstaande Republikein Homer
Ferguson werd daar verslagen en dat misschien alleen,
omdat minister Wilson zich enkele weken geleden in de
automobiel-metropool Detroit (waar hij zelf president vsn
de General Motors is geweest) een bepaald ongelukkige
uitlating over de werkloosheid heeft veroorloofd. Het pro
bleem, waarvoor president Eisenhower zich gesteld ziet, is,
of hij erin kan slagen zich, terwille van een goede samen
werking met de meerderheid in het Congres, dat onttrek
ken aan de invloed van de Republikeinse rechtervleugel.
Advertentie
Omdat het de volgende voordelen bezit:
PASVORM - Alle modellen zijn door
buitengewone pasvorm en afwerking
voor een ieder de ideale dracht
KWALITEIT-Alleen van de beste lOOO/o
Peru Katoen worden de DULCIA arti
kelen gefabriceerd
DULCIA-BAND
Dezeelastiek band
is door haar speci
ale samenstelling,
bij normaal ge.
bruik, onverslijt
baar.
Uitsluitend verkrijgkaai bij Herenmode-iahen
„Dit museum is geen speelkamer",
waarschuwde ir. F. Q. den Hollander,
president-directeur van de Ned. Spor-
wegen, toen hij gistermorgen het woord
voerde bij de officiële opening van het
Ned. Spoorwegmuseum in het het
voormalig Maliebaanstation te Utrecht.
Geen speelkamer voor kinderen en
Srote mensen, hoewel zij moeite zullen
ebben overal af te blijven. Zó verlei
delijk zijn de treinstellen, goederenwa
gons, diesels, automatische wissels, sta
tion, overwegen, seinen en locomotie
ven, alle verkleinde modellen en ge
trouwe copieën van het moderne mate
riaal, dat de Ned. Spoorwegen thans
in gebruik hebben. In de onlangs ge
reedgekomen linkervleugel van het ge
bouw de rechtervleugel met de
historische afdeling werd verleden jaar
reeds opengesteld die gewijd is aan
het heden en de toekomst van de
spoorwegen, waant men zich in een
reusachtig speelgoedmagazijn, maar
dan veel mooier, omdat het allemaal
co echt Is. De vingers jeuken, maar
geen knopje zelfs mag de bezoeker
aanraken. Hij mag slechts kijken, het-
Het wetsontwerp tot goedkeuring
van het te Genève ondertekende ver
drag betreffende de status van vluch
telingen is voor veie Tweede-Kamer
leden aanleiding te vragen of het
waar is, dat ons land een aantal clan
destien hier verblijvende vluchtelin
gen herbergt. Indien dit zo zou zijn,
zouden zij willen pleiten voor een „ge
neraal pardon", waarbij de gelegen
heid zou worden geopend, dat, wan
neer van bona fide vluchtelingen
sprake zou zijn, hun verblijf alsnog
gelegaliseerd wordt.
Deze leden wijzen er verder op, dat
lang niet altijd de nationaliteit van de
hier te lande verblijvende Indische „Ne
derlanders", Ambonezen enz. vaststaat.
Verscheidene tot deze categorieën be
horende personen, die zich Nederlander
waanden en in het bezit waren van een
Nederlands paspoort, hebben bij een
aanvraag tot verlenging van hun pas
poort moeten ervaren, dat zij de Ne
derlandse nationaliteit niet bezitten. De
intrekking of niet-verlenging van het
paspoort wordt een ware ramp voor de
betrokkenen genoemd. Men acht hetgeen
hierdoor jegens Nederland zeer ver
dienstelijke Indiscne Nederlanders en
Leiders van de Sovjet-Unie ge
schaard rondom het stoffelijk
overschot van Stalin, opgebaard
in het Huis der Vakbeweging te
Moskou. V. I. n. r.: op de eerste
rij Molotov, Kaganovich, Bulga-
nin, Voroshilov, Beria (eind 1953
geëxecuteerd) en Malenkov.
Ambonezen wordt aangedaan ten hemel
schreiend. Gevraagd wordt of de rege
ring de in Nederland verblijvende In
dische Nederlanders, die door politieke
oorzaken en om politieke motieven niet
naar Indonesië terug kunnen of willen,
als politieke vluchtelingen beschouwt en
voorts of het dan geen aanbeveling ver
dient overeenkomstig de strekking van
het verdrag, deze vluchtelingen het Ne
derlanderschap te verlenen.
Vele leden vragen hoe de regering
denkt over een poging om jonge vluch
telingen, die thans in West-Berlijn ver
blijven, naar Nederland te laten komen
dezen voor één jaar hier te laten ver
blijven en óf hun gedurende dat jaar de
nodige vakkennis te laten bijbrengen
óf hen te laten arbeiden in hun vak.
Men denkt hierbij aan het tekort aan
bouwvakarbeiders en men vraagt zich
af, waarom niet een aantal timmerlieden,
metselaars, stukadoors, ook wanneer zij
als leerlingen moeten worden aangeduid,
zou kunnen worden toegelaten.
In de ouderdom van 82 jaar is te
's-Gravenhage overleden de heer Coen-
raad Alexander Prins, luitenant-gene
raal der artillerie b.d. De heer Prins
was ridder in de orde van de Neder
landse Leeuw en officier in de orde
van Oranje-Nassau. De teraardebestel
ling vond Vrijdag plats op de begraaf
plaats „De Bieberg" te Ulvenhout bij
Breda.
geen in deze omgeving op zichzelf ech
ter reeds een waar genoegen is.
Geen speelkamer, maar ook geen
museum, dat volgepropt is met louter
curiositeiten, vervolgde ir. Den Hol
lander. We hebben getracht er een
museum van te maken, dat enerzijds
laat zien wat de spoorwegen in het
verleden waren en anderzijds wat het
heden is en wat de toekomst brengen
zal. Een trefpunt voor allen, die be
langstelling hebben voor de spoorwe
gen, deskundigen zowel als leken, jon
gelui en industriëlen. Bovendien een
representatief centrum, dat de Ned.
Spoorwegen in staat stelt binnen- en
buitenlandse bezoekers waardig te ont
vangen.
Ir. H. G. J. Schelling, die o.a. de
nieuwe stations van Enschede en Lei
den van de laatste is een verkleinde
copie aanwezig heeft gebouwd, zag
de taak van het museum in een wei
zeer ver verschiet: tot in lengte van
jaren een herinnering aan de spoorwe
gen, wanneer die er niet meer moch
ten zijn. Hij gewaagde van een grote
dag voor het museum, nu 27 jaar
na de oprichting eindelijk een defi
nitief onderdak gevonden is in wat ir.
Den Hollander op zichzelf reeds een
museum vond. Een groot aandeel in de
totstandkoming heeft de heer Henri
Asselberghs, oud-directeur en thans ad
viseur van het museum, gehad. Uit
erkentelijkheid voor zijn werk heeft
H. M. de Koningin hem de in 1052 in
gestelde zilveren draagpenning toege
kend voor personen, die zich verdien
stelijk gemaakt hebben op het gebied
van publieke wetenschappelijke en
kunst-verzamelingen. Het verheugde
burgemeester jhr. mr. C. J. A. de
Ranitz deze onderscheiding te mogen
uitreiken. Hij maakte van de gelegen
heid gebruik de directie van de Ned.
Spoorwegen te wijzen op de langzamer
hand onhoudbaar geworden toestand in
Utrecht, in verband met de vele gelijk
vloerse kruisingen, en vroeg met ernst
naar een oplossing van dit nijpende
verkeersprobleem te streven.
Nadat mevr. A. M. de Ranitz-De
Brauw, die als herinnering een fraaie
afbeelding van het oude Centraal Sta
tion ontving, het traditionele lint had
doorgeknipt, konden de talrijke geno
digden de nieuwe vleugel en wat
daarin een plaats gekregen heeft, be
zichtigen.
Aller bewondering ging uit naar
een 18 meter lange maquette, die het
moderne seinwezen minutieus in beeld
brengt. Men ziet een heus bedienings-
tableau met drukknoppen, waarmee
de automatische beveiliging wordt
toegepast, een origineel lichtsein en
een knipperlichtinstallatie. De con
structie van een spoorbaan met bo
venleiding en de stroomvoorziening
voor electrische tractie zijn precies te
volgen. Van het huidige locomotief-,
rijtuig- en wagenpark zijn talrijke
modellen aanwezig, zoals een diesel-
electrische rangeerlocomotief, een z.g.
„Blauwe Engel", een electrische twee-
rijtuigtrein met bijbehorend postrij-
tuig, diverse soorten goederenwagens,
enz. Bijzonder interessant zijn de mo
dellen van de internationaal gestan-
dariseerde goederenwagons, ontwor
pen door het Office de Recherches
d'Essais te Utrecht, dat als onderdeel
van de Union Internationale des
Chemins de Fer zich bezighoudt met
de standaardisatie van goederenmate-
rieel.
De verzameling is nog niet com
pleet, zal ook niet compleet worden
zolang er spoorwegen zijn. Maar het
geen in de nieuwe afdeling bijeenge
bracht is, rechtvaardigt reeds een be
zoek aan dit merkwaardige museum,
dat dagelijks behalve Maandag
van 10 tot 4 en op Zondag van i tot
4 uur geopend is. Directeur R. W.
Blankert staat klaar om duizenden be
zoekers te ontvangen.
Molière's „Tartuffe" is door Bertus
Aafjes in Nederlandse rijmen omgezet;
in deze vorm zal het spel in het K.R.O.-
programma van Dinsdagavond 9 No
vember (21.2023.00) te horen zijn.
Jurriaan Andriessen heeft de begelei
dende muziek geschreven.
Met de „Prinses Irene" zön Audrey
Hepburn en haar man Vrijdag van
Schiphol naar Rome teruggekeerd. Zo
luidruchtig als het bij haar aankomst
toeging, zo rustig was het nu, ook al
omdat de herfstvacantie is afgelopen.
Tien minuten zou Audrey nog voor de
pers beschikbaar hebben alvorens te
vertrekken, maar Mel Ferrer sp*ak
zijn veto uit. Voor zij de vliegtuigtrap
opging bood een 4-jarig meisje in Vo-
lendams costuum haar een in rood
cellophaan verpakt Edammer kaasje
aan, een afscheidspresent van de kaas
waag Edam en de plaatselijke V.V.V.
