Naar snellere woningbouw door een
betere wijze van werken
Keiser van Ethiopië bezoekt
Philips- en D.A.F.-fabrieken
Bliksemloterij van de K.R.O.
Terug naar meer
vrijheid
De man
zonder hart
Cementen vloeren of
houten balklagen
Grote interesse voor technische
prestaties
Voor zes R.K. instellingen
De nieuwe Duitse
Lufth
ansa
Keizer verleent
onderscheidingen
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1954
PAGINA 9
Maximale zekerheid
Minimale premie
Nederlanders verongelukt
in Duitsland
door
O JEAN BROCARD
(.van onze redacteur)
JTT et tekort aan woningen in ons land wordt ge-
r~t schat op 225.000. De productie van 65.000 wonin-
gen per jaar is aanzienlijk, maar aangezien de
natuurlijke bevolkingsaanwas 35.000 woningen per jaar
vordert, wordt het tekort jaarlijks slechts ingelopen met
een 30.000-tal woningen. Dit aantal kan men veilig
verminderen met 5000, nodig voor de opruiming van de
ergste krotten. Het totaal aantal woningen, dat per jaar
gereed komt om het tekort in te lopen, kan dus op niet
meer dan 25.000 geschat worden. Het zou dus nog een
negental jaren duren voor de woningnood geheel ver
dwenen was. Nu doen zich regionaal grote verschillen
voor. Het tekort in de grote steden is in verhouding
veel groter dan in de kleine gemeenten en op het
platteland. In grote delen van ons land zouden reeds
in 1958 voldoende woningen zijn, terwijl de dichte bevol
kingscentra en daaronder vooral Amsterdam langer
dan 1963 onder de woningnood gebukt zouden gaan.
Echter, in bevoegde kringen kan men de mening op
vangen, dat men in dit opzicht niet al te pessimistisch
mag zijn. Niet iedereen, die samenwoont, zo zegt men,
wenst een nieuwe woning, kan het betrekken er van
Voor de binnenmuren worden bij de huidige woning
bouw veel betonblokken gebruikt, wat een aanzien
lijke besparing aan arbeidskrachten oplevert. De
onderbreking in het midden van de muur met klei
nere stenen wordt veroorzaakt door een schoorsteen,
waarvoor normale stenen gebruikt moeten worden.
betalen. Het zal, zo verwacht men, betrekkelijk veel
voorkomen, dat gezinnen, die klein behuisd zijn en inwo
nen en die daarvoor niet al te veel behoeven te beta
len niet een nieuwe, ruime woning willen betrekken.
Om de eenvoudige reden, dat de „nieuwe" huur te hoog
ligt en voorts met het oog op de grote uitgaven, die
het betrekken van een ruimere woning meebrengt
het geheel nieuw inrichten van enkele kamers. Zo zou
men kunnen zeggen, dat de directe woningnood ook
in de grote steden vóór 1960 niet meer zo nijpend
zal zijn.
Deze speculatie latend voor ivat zij is tenslotte moet
er ook een ontstellend aantal krotten dringend opge
ruimd worden het is duidelijk, dat de noodzaak, om
snel te bouwen, nog steeds zeer dwingend is.
De schaarste aan bepaalde vak
lieden, metselaars, staca-
doors, betontimmerlieden en
yzervlechters houdt een snellere
voortgang van de zo dringend nodi
ge woningbouw tegen. Hoe
te vinden opdat er toch zo vlug m -
gelijk gebouwd wordt? Een groot op
gezet plan als de ver doorgevoerde
systeembouw wordt, zoals wij hier
naast aantonen, om practische rede
nen niet uitvoerbaar geacht. Er zijn
echter andere methoden aan te ge
ven, waardoor de bouw van wonin
gen sneller in zijn werk zou gaan.
Door ver doorgevoerde normalisatie,
een betere werkmethode op de bouw
blokken, het sneller verwerken van
het materiaal kunnen de beschikbare
werkkrachten efficiënter gebruikt
worden. Een zelfde aantal mensen
kan in dezelfde tyd meer werk ver-
II! I en een deel van het werk dat
vaklieden thans verzetten kan door
ongeschoolden of snel omgeschoolden
gedaan worden. Er kan meer ge
haald worden uit het beschikbare
arbeidspotentieel.
Met het behandelen van dit onder
deel van de woningbouw werken wij
enkele der tien middelen om de span
ning op de bouwmarkt te vermin
deren, die wjj onlangs in onze repor
tage over de zwarte lonen in de bouw
vakken hebben aangegeven, nader
uit. Een volgend maal willen wjj ons
verdiepen in de vakopleiding, om
scholing, het aan.zekkeiyk maken
van het werk in de bouwvakken en
de pro's en contra's die aan de orde
komen bjj het overwerk.
In dit licht dient aandacht geschon
ken te worden aan de artikelen die
prof. ir. Van Beusekom onlangs in en
kele bladen heeft geschreven. Prof. Van
Beusekom bepleit een groot opgezette
systeembouw, een ver doorgevoerde
rationalisatie, waarvoor een uitgebrei
de research nodig is. Er zouden fabrie
ken moeten verrijzen die aan de lopen
de band bouwelementen maken. Als ar
chitecten en aannemers de handen ineen
zouden slaan, de regering voorging, zou
er een systeem bedacht kunnen worden
waardoor een zodanige productie ver
kregen zou worden dat bijvoorbeeld de
helft van de nieuwe woningen in de
grote steden volgens deze systeembouw
gereed zou komen. Men zou de eerst
komende jaren natuurlijk verzekerd
moeten zijn van een regelmatige, zeer
grote afname. Wat denken bouwonder
nemers en architecten hiervan?
Het onderzoek naar een goede metho
de voor deze systeem- of montage-
bouw zou veelomvattend moeten zijn,
zo zegt men allereerst. Zeer veel syste
men zijn al toegepast, vele ervan met
gering succes. De deugdelijkheid is ver
te zoeken, de woningen zijn niet voldoen
de waterdicht gebleken. Bij een zo gro
te opzet als prof. Van Beusekom zich
voorstelt moet het systeem geheel en
al verantwoord zijn. De voorbereidende
studie zal enkele jaren vergen. Er zul
len vervolgens proefcomplexen moeten
worden gebouwd. Vóór de kinderziek
ten overwonnen zijn en deze complexen
hun bruikbaarheid bewezen hebben is
men weer enkele jaren verder. Eerst
dan, als men zeker is van de bouw van
goede woningen, die jaren mee kunnen,
kan de grote productie beginnen. Men
schrijft dan 1958 of 1959. En dan is de
woningnood al voor een groot deel ge
lenigd. Is het dan wel verantwoord met
de bouw van deze montagewoningen te
beginnen?
Verder: Wil men in Nederland aan
de systeembouw? De traditionele bak-
steenbouw is karakteristiek Hollands
en zeer geliefd. Hier zal men niet
gauw van afstappen. De mogelijk
heid bestaat dat de montagewonin
gen na een gering aantal jaren
leeg komen te staan. Momen
teel is men al blp als men een wo
ning, wat voor een en waar dan ook,
heeft. Ten tijde dat deze ver doorge
voerde systeembouw zal beginnen is
men reeds kieskeuriger geworden.
Ten slotte: Er zal door deze metho
de een zeer eentonig en eenvormig
stadsbeeld ontstaan. Reeds nu wordt
er gewezen op het gevaar van massa-
ficering in de min of meer eendere
bouwblokken. Het gevaar van de vor
ming van massamensen zal bij deze in
tensieve systeembouw eerst recht ver
ontrustend worden.
Markf blijft overspannen
Wjjst men dus om practische redenen
het groots opgezette plan af, men ziet
wel in, dat er maatregelen moeten
worden getroffen om het tempo van de
woningbouw op te voeren. Al mag mi
nister Witte door de beperking van scho
lenbouw, de bouw in de sector gezond
heidszorg en hygiëne, die van stad
huizen en kerken, arbeidskrachten vrij
maken, de bouw in de sector nijver
heid is aan geen beperkende bepalingen
gebonden en vindt onverminderd voort
gang. Dit is in de huidige periode van
hoogconjunctuur slechts normaal. De
door de beperking vrijgekomen vaklie
den komen dus slechts in een gering aan
tal aan de woningbouw ten goede. De
markt blijft overspannen. Vereenvou
diging van werkmethode, rationalisa
tie en normalisatie zijn dringend nodig.
Reeds wordt een aantal bouwonder
delen machinaal in de fabrieken ver
vaardigd. Dit geschiedde ook al voor
de oorlog. Kozijnen, deuren, trappen,
kasten en keukens komen in grote
aantallen van de fabrieken. De eenvor
migheid is echter beperkt en bepaalt
zich tot de behoefte voor een of enkele
bouwblokken onder één architect. Hier
zou meer normalisatie mogelijk zjjn.
Het aantal typen van deuren of kas
ten zou beperkt kunnen worden en de
architecten zouden uit een betrekkelijk
gering aantal mogelijkheden een keus
moeten kunnen doen. Op deze manier
verkrijgt men toch enige variatie, ter
wijl er een grote besparing in het fa
bricageproces verkregen zou worden.
Vergroting der productie
Naar de vereenvoudiging van de
werkmethode op de bouwblokken doet
men reeds een goede gooi. Een effi
ciënter transport, eendoelmatiger
bouworganisatie, oordeelkundig optasten
kan de productie vergroten. Het ..Pro-
ductiviteitscentrum van de Bouwnijver
heid bestudeert verscheidene mogelijk
heden om een sneller werktempo te
verkrijgen. Nog te veel geschiedt op de
gebruikelijke, trage manier, maar
meer en meer worden torenkranen en
loopkranen op het werk gebracht.
In Rotterdam werkt een betonfabriek
die het beton met tankwagens naar het
werk brengt, aldus veel tijd bespa
rend. Men vraagt zich af, of in Am
sterdam niet een dergelijke methode
zou kunnen worden gevolgd. Men is
echter sterk van weersinvloeden af
hankelijk.
Ook de kalkmortelfabriek die in
Maart in Amsterdam in werking is ge
steld, £eeft een belangrijke arbeidsbe
sparing.
Een snellere werkmethode verkrijgt
men ook door het verwerken van sin-
telbeton voor de binnenmuren. Wat
anders vijf man zouden moeten doen
kan nu door drie man geschieden.
Vijftig tot zestig procent van de bin
nenmuren van de huizen in de Sloter-
meer zijn op deze manier gebouwd.
Wel sneller dus, maar beter? Er
komen soms scheuren voor.
Sintelbeton wordt ook veel gebruikt
voor het leggen van cementvloeren. De
bouwondernemers zijn hiertoe door de
voorgeschreven lage bouwprijzen wel
gedwongen. Velen van hen passen deze
methode echter met grote tegenzin toe.
Zij zouden bepaald veel liever, als vóór
de oorlog, houten balklagen gebrui
ken. Zij wijzen er op, dat een blok van
honderd woningen bij toepassing van
houten balklagen maanden eerder ge
reed zou zijn dan bij het verwerken
van sintelbeton. Maar is bij dit snelle
tempo het personeel ook voorhanden?
De laatste methode staat een goede,
vlotte opeenvolging van de diverse
werkzaamheden bij d" bouw in de weg
en bovendien zijn er meer arbeiders bij
nodig.
Men weet heel goed, dat hout duur
is. Maar het is nog geenszins een uit
gemaakte zaak of de hogere loonfac-
tor en het later ontvangen van de huur
als gevolg van het later gereedkomen
van de woning het leggen van cemen
ten vloeren uiteindelijk niet duurder
maakt dan de verwerking van hout
voor de vloeren en plafonds. De aanne
mers die voor particulieren bouwen
verwerken allen houten balklagen. Zij
kunnen daardoor veel vlugger werken.
Men kan uit een en ander dus lezen
een pleidooi om terug te keren tot het
toepassen van houten balklagen, weer
een punt waardoor de woningbouw snel
ler zou gaan.
Sommige aannemers zoeken naar een
eigen methode om het werk zo efficiënt
mogelijk te doen zijn. Een van hen
heeft een systeem van betonelementen
ingevoerd voor de binnenmuren. Hier
door wordt over de gehele bouw een
derde van het anders benodigde aantal
metselaars bespaard. Deze besparing
was een eis van de gemeente Amster
dam. De bouwprijs kan bij deze metho
de lager worden, en wat het belang
rijkste is een aantal schaarse vak
lieden komt vrij.
Zo wordt in onderdelen getracht door
een nieuwe werkwijze de bouw te be
spoedigen. Ook tracht men de vaklie
den zo veel mogelijk te ontlasten van
werk, dat niet dringend nodig door hen
moet worden verricht. Niet steeds kan
men ongeschoolden bij deze normalisa
tie gebruiken. Maar zij zijn snel omge
schoold en het aantal benodigde vak
lieden is belangrijk minder dan bij de
traditionele bouw.
Een stralende herfstzon veranderde
de regeringsdakota, waarmee om
precies half twaalf H. M. Koningin
Juliana, Keizer Haile Selassie, prins
Bernhard, prins Makonnen en prinses
Sarah Vrijdag op het vliegveld Wel
schap arriveerden, ln puur zilver.
Op verzoek van de Keizer werd
tijdens de vliegtocht ook over de
Biesbos gevlogen, waarvan het vraag
stuk van de droogmaking, zoals dat
Donderdag in het Waterloopkundig
Laboratorium te Delft was gedemon
streerd, Zijne Majesteit bijzonder had
geboeid.
Op het vliegveld waren o.a. ter be
groeting aanwezig prof. dr. J. E. de
Quay, commissaris van de Koningin
in Noord-Brabant, burgemeester mr.
H. Kolfschoten van Eindhoven, ir. F.
Philips, en ir. Th. Tromp, dr. H. J. v.
Doorne. Door een rjjkbevlagd Eindho
ven reed het gezelschap, nadat H. M.
de Koningin en de Keizer van Ethiopië
de erewacht hadden geïnspecteerd,
naar de woning van ir. Tromp, waar
de lunch werd gebruikt.
Gezien de betrekkelijk korte tijd die
voor het bezoek aan de Philipsfabrie-
ken was uitgetrokken was het uiter
aard niet mogelijk een volledige rond
gang door de fabrieken te maken. Daar
om had men er de voorkeur aan gege
ven, zoals ir. F. Philips uiteenzette,
het hoge gezelschap door enige tech
nische demonstraties een inzicht te ge
ven in het wetenschappelijk onderzoek
dat in de laboratoria wordt verricht.
Via de grootbeeldtelevisie sprak de
heer Leon Yazedjian, een Ethiopisch
student aan de Philips bedrljfsschool,
de hoge gasten in het Amharisch toe.
Eveneens door middel van de groot
beeldtelevisie demonstreerde ir. F.
Stieltjes verschillende transistors naast
de tot nu toe algemeen gebruikte radio
buizen. Tenslotte werd een demonstra-
De KRO gaat in het begin van het
volgend jaar in samenwerking met de
Katholieke Bond voor EHBO, met
name de heer A.tM. Berger, die in dezen
ai een befaamde reputatie heeft ver
worven, de voor zover bekend groot
ste originele bliksemloterij die ooit ter
wereld is gehouden, organiseren. De
opbrengst komt ten bate van zes R.K.
instellingen, met name de Ned. Kath.
Sportbond in Den Bosch, het Kath.
Verbond voor Kinderbescherming te
Den Bosch, de stichting Nat. Kath.
Gezinszorg in Utrecht, het Kath. Nat.
Bureau voor Geestelijke Gezondheids
zorg in Utrecht, de Katholieke Vacan-
tiehuizen- en Jeugdherbergcentrale in
Utrecht, de Kath. Nat. Jongensjeugd
zorg in Den Haag en de Kath. Nat.
Meisjes jeugdzorg in Utrecht. Dit is
de eerste practische verwezenlijking
van de reeds eerder bekend gemaakte
koerswijziging in de acties voor lief
dadigheid via de KRO-microfoon die
namelijk gecoördineerd voortaan zul
len worden betracht. De KRO gaat
voortaan slechts tweemaal per jaar
een grote actie voor liefdadigheid on
dernemen. Aan deze eerste actie zul
len vijf uitzendingen worden gewijd
en wel eind Januari en begin Februa
ri 1955. De loten zullen niet meer
op de kerkpleinen ten verkoop worden
aangeboden maar in voorverkoop wor
den verkocht. De uitzendingen zullen
resp. voor de vaders, moeders, zusters,
broers en „ongenoemde personen"
worden gehouden. Er zal in totaal
250.000 gulden aan prijzen beschik
baar worden gesteld waaronder zes
woonhuizen als hoofdprijs die per uit
zending zullen worden uitgeloot.
tie gegeven van het door ir. Vermeu
len ontwikkelde nagalmfenomeen,
waardoor de indruk wordt gewekt dat
een uitzending wordt gegeven uit een
grote acoustisch goede concertzaal,
zelfs als zjj in een beperkte ruimte
gemaakt is.
De tocht van Philips naar de DAF-
fabriek te Geldrop was een ware
triomftocht. Drie, vier rijen dik ston
den de mensen langs de kilometers
lange route en juichten op uitbundige
wijze de hoge bezoekers toe. In de
nabijheid van de DAF stonden hon
derden schoolkinderen, getooid met
oranje, te wuiven met de rood-wit-
blauwe en groen-geel-rode vlagjes.
Direct bij aankomst overhandigde de
6-jarige Huubke van Doorne met een
serieus gezichtje boeketten orchideeën
aan Koningin Juliana en Prinses Sarah.
Gezeten in militaire wapendragers
maakte het gezelschap daarna een
rondgang door de fabriek, waarbij de
keizer zich zeer geïnteresseerd toonde.
Vooral het vraagstuk van de juiste plan
ning had zijn grote belangstelling. Na
de rit defileerde een groot aantal ty
pen van civiele en militaire wagens,
die een goed beeld gaven van de ver
scheidenheid van de productie van de
DAF.
Tijdens de thee bood Huubke van
Doorne namens de directie van de
DAF aan Keizer Haile Selassie een
17de eeuwse gedreven zilveren ta
bakspot aan. De Keizer beloonde het
ventje met een gouden herinnerings
penning, speciaal ter gelegenheid van
zijn bezoek aan West-Europa gesla
gen. Met het trotse gebaar van de
eigenaar stopte het jochie het kost
bare stukje goud in zijn broekzak.
Via het fleurig bevlagde Geldrop,
waar iedereen was uitgelopen om toch
ook iets van de stoet te zien, keerde
het hoge gezelschap terug naar het
vliegveld Welschap, vanwaar per da-
kota de thuisreis werd ondernomen.
De nieuwe Duitse Lufthansa zal
zijn Europese bedrijf op 1 April 1935
beginnen met lijndiensten op Londen,
Parijs en Madrid, de laatste met een
tussenlanding te Ziirich. In de zomer
van 1955 zal dan een dienst op New
York worden geopend, terwijl het net
vervolgens tot andere Europese en
overzeese landen zal worden uitge
breid.
De Lufthansa zal in het begin erva
ren buitenlandse vliegers als eerste pi
loot in dienst hebben.
Vier tweemotorige ..Convairs", die in
de V.S. zijn besteld, worden volgende
maand in de bondsrepubliek verwacht.
Er zal gebruik worden gemaakt van de
vliegvelden te Hamburg, Düsseldorf,
Wahn (voor Bonn en Keulen) en Mün-
chen. (DPA-Reuter)
Advertentie
concorbs
Coöp. Levensverzekering Mij. u.a.
Ook voor collectieve personeelvergekeringen
Hooldktnte •r:
Oudenoord - Utrocht
Tol. 16591 (3 lilnon)
Bij het bezoek van Keizer Haile Selas
sie aan de DAF-fabriek bood Huibje
van Doorne de Keizer een bokaal aan
en de Keizer vond het kennelijk aar
dig, om dit geschenk uit zijn handen
te ontvangen. Staande, beiden met
bril: de gebroeders Van Doorne.
Z. M. de Keizer van Ethiopië heeft
ter gelegenheid van zijn staatsiebezoek
aan Nederland een aantal onderschei
dingen toegekend.
De minister-president dr. W. Drees
is benoemd tot Grootkruis in de orde
van de Heilige Drie-eenheid van Ethio
pië. Aan de minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. W. Beyen, werd de Ster
van eer van Ethiopië verleend. De
minister zonder portefeuille, mr. J. M.
A. H. Luns, ontving de orde van Me-
nelik II. De minister van Verkeer en
Waterstaat, mr. J. Algera, werd be
noemd tot Grootkruis in de orde van
de Ster van Ethiopië. De minister van
Economische Zaken, prof. dr. J. Zijl
stra, ontving het Grootkruis in de orde
van Menelik II. De burgemeester van
's-Gravenhage, mr. F. W. A. Schokking.
werd benoemd tot Grootofficier in de
orde van de Ster van Ethiopië en de
heer E. C. J. de Jongh, stationschef van
Amsterdam C.S. ontving het officiers
kruis in de orde van de Ster van
Ethiopië.
De keizer van Ethiopië heeft ter ge
legenheid van zijn Dezoek aan ons land
de burgemeester van de gemeente Am
sterdam, mr. Arn. J. d'Ailly, benoemd
tot Grootofficier in de orde van Mene
lik n.
Een personenauto uit Zwolle is tus-®
sen de plaatsen Langenhorst en Ocht-
rupp (Westfalen) tegen een boom ge
reden. Een der drie inzittenden was
op slag dood.
De andere twee personen zjjn met
grote moeite uit de wrakstukken ge
haald. Zjj zijn naar een ziekenhuis ver
voerd en verkeren beiden in levensge
vaar.
Uit Zwolle vernemen wij, dat vol
gens daar ontvangen inlichtingen de
auto werd bestuurd door de heer K.
F. uit Naarden. Hij zou gewond zjjn.
De heer G. J. A. uit Zwolle, handelaar
in bouwmaterialen, werd op slag ge
dood. Voorts werd gewond de heer A.
J. K. uit Zwolle.
(Vervolg van pag. 1)
Drie ministers hebben toen plechtig
beloofd zich ernstig te beraden over
de structuur van de loonvorming. Intus
sen werden de geluiden sterker en
sterker. De looncommissie van de K.
A.B. bracht een rapport uit waarin
een marge-politiek werd bepleit en Mid-
delhüis bepleitte onomwonden vrijere
loonvorming. Reeds in Juni 1953 lieten
ook de centrale verbonden van de werk
gevers-vakorganisaties duidelijk weten,
dat zij voorstander waren van vrijere
loonvorming. En de commissie Thux-
lings van het Centrum voor Staatskun
dige Vorming sprak zich eveneens uit
voor deze principiële wijziging.
Alleen het N.V.V. verzette zich. Op
het buitengewone Congres van 17 Oc
tober 1953 sprak het socialistisch vak
verbond zich uit voor een loonpolitiek,
volgens door de Regering goedgekeur
de en onder haar controle integraal
toegepaste richtlijnen. De door de K.A.B
verdedigde marge-politiek werd als on
rechtvaardig, ondoelmatig en practisch
onuitvoerbaar afgewezen. Eén stem
kwam er, die verder ging dan die van
de voorstanders van de vrijere loonvor
ming. Het was het Centraal Sociaal
Werkgevers Vakverbond, dat zich voor
stander toonde van algehele vrijheid.
Slechts de huidige bijzondere omstan
digheden waren het die dit verbond
ervan weerhielden deze vrijheid onmid
dellijk en integraal te eisen.
We hebben het nuttig geoordeeld
deze gang van zaken met de
loonpolitiek nog eens goed vast
te leggen, omdat voor wat het katho
lieke standpunt betreft het met de dag
duidelijker wordt, dat dit een juist
standpunt is, en dat een goed samen
spel tussen de katholieke sociale orga
nisaties en de katholiek politieke for
maties onontbeerlijk en vruchtbaar is.
Bijzonder verheugend is het, dat thans
het gehele bedrijfsleven practisch een
stemmig accoord gaat met het rapport
van het bestuur van de Stichting van
de Arbeid over de toekomstige loonpo
litiek, waarin grotere vrijheid in de
loonvorming principieel wordt aanvaard
en de verantwoordelijkheid wordt ver
legd naar waar zij behoort: bij de lei
ders van het bedrijfsleven. Dit laatste
onder toezicht en medeverantwoorde
lijkheid van de staatsoverheid. die
krachtens haar wezen de bewaakster
is van het algemeen welzijn.
Wij tekenen hierbij aan. dat derhal
ve thans ook het socialistisch vakver
bond hiermede instemt en dus zijn po
litiek heeft gewijzigd. Wij verheugen
ons hierover, omdat er ook uit blijkt
dat de breuk tussen het N.V.V. en de
beide'andere partners in de arbeiders
wereld niet zo diep doorvreet als aan
vankelijk scheen.
Wat het rapport zelf oetreft, Hjkt het
ons goed hier nog nader op terug te
komen, omdat duidelijk inzicht in deze
materie ons alleszins wenselijk voor
komt.
achter John gesloten, toen de auto al
wegreed en de politiemannen, die de
vluchtelingen waren nagerend, zagen
de auto zelfs niet meer om de hoek
verdwijnen.
Even reed Jean in een hoog tempo,
met gedoofde lichten kris kras door
de nauwe straatjes. Toen hij evenwel
geen achtervolgers bemerkte, ging hij
in een kalm gangetje en met de lam
pen normaal ontstoken in de richting
van het Paradijs der Vrijgezellen.
Met een bezorgde stem informeerde
Jean hoe John zich voelde en wat er
was gebeurd, want in de enkele minu
ten die verlopen waren sinds Jean het
gelach hoorde, hadden de mannen nog
geen gelegenheid gehad een woord te
wisselen.
Met een stem die trilde van woede,
vertelde hij wat hem was overkomen,
een verhaal, dat hij telkens onderbrak
om een serie verwensingen te uiten
aan het adres van zijn onbekende aan
valler.
John had rustig aan de deur van
Jonathan's winkel gestaan, om bij on
raad zijn meester te kunnen waarsch
wen en tevens om niet op te laten val
len, dat de dienstdoende politieman niet
meer op zijn post stond. In het uur,
dat zijn meester Jonathans' kamer on
derzocht had hij geen kip op straat
gezien. Toen zag hij een bestelauto
aankomen, die hij duidelijk herkende
als een auto van de posterijen. De auto
stopte bijna vlak voor Jonathans' win
kel om de brievenbus te lichten, die
aan de overzijde van de straat bij het
politiebureau stond. Hij schonk daar
om niet eens bijzonder veel aandaent
aan de auto en deed alleen een stap
terug omdat hij wilde voorkomen, dat
de postbeambten hem zouden aanspre
ken. Uit de auto was inderdaad een
als postbeambte geklede man gestapt,
echter zo groot, als John beweerde nog
nooit te hebben gezien, al leek hij
misschien wel wat groter doordat hij
gehuld was in de lange cape, die be
stellers bij slecht weer gewend, zijn
te dragen. Langzaam was hij naar de
winkel toe komen lopen en John meen
de, dat hij nieuwsgierig was naar de
zaak waar een moord was gepleegd.
De man was echter zonder aarzelen
naar de deur gestapt en was slecht;
een ogenblik blijven staan toen John
te voorschijn trad en hem vroeg wat
hij wilde. Hier zweeg John even en
ging toen, enigszins aarzelend, verder
„Ja monsieur, ik weet niet goed hoe
ik het precies moet vertellen want
misschien heb ik het wel niet goed ge
zien, maar zoiets heb ik nog nooit mee
gemaakt. Toen ik hem aansprak be
gonnen ineens zijn ogen te gloeien, net
als van een wild dier. Hij gaf me geen
antwoord. En aan zijn griezelige ge
zicht kon ik niet zien of hij me ver
staan had. Toen hij nog een stap dich
ter bij kwam werd ik kwaad en zei,
dat hij direct moest maken, dat hij
wegkwam, want dat het verboden was
om hier binnen te komen. Ik ging voor
hem staan om hem tegen te houden
maarhij duwde me opzij of ik t
baby was. Toen werd ik kwaad
Ik gaf hem een rechtse hoek op zijn
maag, waarmee ik een andere mar.
misschien wel zou hebben dpodgesi
gen, maar hijhij droeg beslist een
pantserdie vervlmoordenaar
en ik sloeg mijn hele hand stuk. Mc
m'n andere vuist heb ik hem toen eer
oplawaai gegeven op een van zijn
glimmende ogen en toen wankelde hr
wel even. maar zijn gezicht vertro1'
nog niet eens. Het leek wel rubber!
Zo voelde het trouwens ook aan, toe*,
ik hem raakte."
(Wordt vervolgd)
oog boven het bouwobject troont de kraanvoerder in zijn onbeschutte positie,
gen de kou warm in de kleren gestoken. Torenkranen kunnen een groot
a stenen tegelijk naar boven brengen, maar zijn, naar wij van mensen
<te practijk vernamen, niet steeds even practisch. De verdeling over het
werk is namelijk weinig economisch.
12
De deur was in het midden openge
spleten als het deksel van een sigaren
kistje en de grendels waren eerst ge
heel gebogen en toen met de zware
schroeven eenvoudig uit de eikenhou
ten posten gescheurd. Het moest een
war.e Hercules zijn, deze moordenaar.
Een krachtmens op meer dan een ge
bied, want op de korte afstand, waar
op Jonathans had geschoten, moesten
er toch minstens wel enkele schoten
raak zijn geweest. Trouwens de kogels
waren niet teruggevonden. Ondanks
het feit dat de indringer dus door ver
schillende kogels van korte afstand
was geraakt, had hij toch zijn plannen
uitgevoerd, Jonathans vermoord, de
brandkast leeggri-dun^r—t en was zon-
•r een spoor na te laten weer v
dwenen.
Na voor de laatst maai zijn blikken
door het vertrek te hebben laten gaan
om de situatie nauwkeurig in zich op
te nemen, doofde Jean het licht en be
gon het tapijt dat hij voor de deur
opening had gehangen om het licht niet
naar buiten te laten stralen, weg te
halen. Juist was hij hier mee bez: -
toen vanuit de winkel geluid tot hem
doordrong. Even stond Jean te luis
teren. Dan hoorde hij een hevig la
waai gevolgd door een geweldige bons.
alsof het plafond naar beneden kwam,
een en ander vergezeld van een serie
kernachtige vloeken, die kennelijk uit
de mond van John kwamen. Met een
ruk trok Jean het tapijt nu helemaal
weg en rende naar de winkel, maar
nauwelijks had hij enkele passen ge
daan, toen hij verstijfde en met een
ongelovig gezicht luisterde naar het
lachen, 'dat vanaf de straat weerklonk.
Een lach als van een krankzinnig»,
maar dan vele malen luider. Onmiddel
lijk kwam Jean weer in actie. Dat ge
luid kon maar één betekenis hebben....
de moordenaar was teruggekomen.
Met een paar sprongen was Jean bij
de deur, voorbij John, die kreunend
onder het uiten van een serie verwen
singen juist van de vloer opkrabbel
de. Hij zag echter in de gehele straat
niets meer dan een rode postauto, die
in de verte verdween.
Aan de overzijde van de straat had
men ook het lawaai en het lachen ge
hoord en op verschillende plaatsen
ging het licht aan, terwijl in de deur
opening van de politiepost een agent
verscheen. Jean begreep, dat ze on
middellijk moesten zorgen dat ze weg
kwamen want anders zaten ze als rat
ten in de val. Gelukkig bleek John
niet zodanig gewond, dat hij er last
van had bij het lopen, zodat ze zij
aan zij met een sprint de straat uit
renden en de hoek om waren voor de
politieman in de deur van de politie
post goed en wel begreep wat er ge
beurde. De kogels, die hij hen nazond
bereikten de hoek van de straat dan
ook pas, toen de twee rennende man
nen deze al warén omgeslagen. Hijgend
bereikte John de auto even na zijn
meester, die met een blik op John's
rechterhand, waaruit blied te voorschijn
kwam, zelf achter het stuur had plaats
genomen. Het portier was nog niet
