Toenemende economische
wanorde in Indonesië
Naar een sociale revolutie
Diefstalaffaire bij K.L.M.
breidt zich uit
1
•V
K.L.M. stelde eigen onderzoek
in naar doorgebrande lamp
Stormen maken slachtoffers
onder de coasters
de
S^Jllllï
TEKORT AAN VELE LEVENSBEHOEFTEN
Hatta waarschuwt
Horloges en kleding vormen buit
van 17 verdachten
Britse duikboot
gezonken
Hare Majesteit tekent
Misnoegen te
Dublin
BERLIJNSE ARTS VRAAGT HET
KREMLIN HEM TZ BETALEN
Koning Boudewijn
in Mei naar de
Congo
H Vader ondergaat
röntgen-onderzoek
Directeur en
bedrijfsleider in
vrijheid gesteld
Consequenties van
het liftverbod
Is hiervoor een oorzaak aan te wijzen?
Kard. Mindszenty
vrijgelaten?
mjjou mij!
Gebreide shawls, handschoenen
Het weer
VROEG VOORJAAR
DONDERDAG 16 DECEMBER 1954
78ste JAARGANG No. 26171
Na ongeluk in het dok
2 zwaargewonden en
3 personen vermist
vrijdag
Quatertemperdag, geboden
Vasten- en Onihoudingsdag
S:
Tijdens „Triton'-onderzoek blijkt:
Consult voor Stalin
is nooit betaald
Op Schiphol
Geslaagde noodlanding
van Thunderjet
TRAGISCH ONGELUK
TE LEIDEN
Toestand gaat vooruit
De brand in Halfweg
BUREAU SMEDESTRAAt 5 HAARLEM
Tslefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant, Beverwijk: Breestraat 171, tel 4790
Bijkantoor en Red- lOmulden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: J. W Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Or* H. v. Run en W. Severtn.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENiifciARIEF 28 cents per millimeter»
hoogte. Omroepers 16 cents per mjn.»hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel ronder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRIJS 50 cents per week,
f 2.13 per maand, f 6.40 per kwartaaL
Voor klachten over de bezorging na 5.50
uur 's avonds teL 21544
(Per luchtpost van onze correspondent)
DJAKARTA, December.
Het argument van de oppositie in Indonesië tegen de regering dat het
meest aanspreekt bij de bevolking is dat van het steeds moeilijker worden
Van het dagelijkse leven. De kosten van het levensonderhoud stijgen ge
stadig en tal van artikelen zijn zelfs reeds in het geheel niet meer of nog
Slechts zeer moeilijk te krijgen. Zo kampt men in Djakarta en elders met
«en enorm tekort aan meel en dus aan brood, op Borneo en Sumatra is bijna
geen suiker te krijgen, op Lombok zijn geen lucifers meer, vrijwel nergens
In Indonesië zijn scheermesjes te krijgen, enz., enz. Als gevolg van gebrek
aan materiaal door het uitblijven van toewijzingen hebben ook reeds ver
scheidene fabrieken moeten sluiten. De toenemende werkloosheid, die hier
het gevolg van is, is evenmin geëigend om de sympathie voor de huidige
regering te doen toenemen.
op een gemakkelijke manier rijk wor
den, daar de belangen van de bevol
king als geheel voor moeten gaan.
Deze woorden hebben niet nagelaten
indruk te maken. Reeds herhaaldelijk
wezen de tot de oppositiepers behorende
bladen in Indoresië op de toenemende
desintegratie als gevolg van het econo
mische beleid van de regering. Het
woord „revolutie" hebben zij echter
nimmer in de mond durven nemen, en
thans was hef niemand minder dan de
vice-president, die daarvoor waarschuw
de!
Een onverwachte steun bij het han
teren van dit argument heeft de Indo
nesische oppositie nu gekregen in nie
mand minder dan de vice-president,
Moh. Hatta. In een boodschap, die deze
richtte tot de deelnemers aan een eco
nomisch congres in Medan, dat geor
ganiseerd is door de economische Ka
mer van Koophandel, wees hij erop dat
de tot nu toe getroffen maatregelen
tot bevordering van de „nationale" han
del er niet toe geleid hebben, dat de
levensomstandigheden van de bevolking
verbeterd zijn. Hij zei dat tientallen zo
niet honderden millioenen rupiahs be
lastinggeld besteed zijn voor steun aan
de opbouw van een nationale handel,
doch dat slechts een kleine groep daar
voordeel bij heeft gehad, terwijl de be
volking als geheel er alleen maor op
achteruit is gegaan.
Productie opvoeren
Hatta noemde in dit verband de steun
aan de Bentenggroep, (een groep Indo
nesische importeurs) en de verstrek
king van „bijzondere" en gewone li
centies. Openlijk verklaarde hij, dat het
vaak voorkomt dat de aan Indonesische
Importeurs verstrekte licenties door hen
worden verkocht aan buitenlandse im
porteurs, met als gevolg dat de prnzen
van de geïmporteerde goederen stijgen.
Hatta wees erop, dat als men de le
vensomstandigheden van de Indonesi
sche bevolking wil verbeteren men niet
in de eerste plaats het importapparaat
moet nationaliseren, daar een degelijke
maatregel toch slechts een kleine groep
personen bevoordeelt. Indien men ech
ter de gehele bevolking wil bevoorde
len, dan moet men de productie opvoe
ren en de verborgen rijkdommen van
Indonesië tot exploitatie brengen.
Vice-president Hatta sprak de ern
stige waarschuwing uit, dat als in de
huidige situatie, geen verandering
komt het geenszins denkbeeldig mag
heten dat de ontevreden bevolking een
sociale revolutie zal ontketenen. Hij deed
daarom een beroep op alle leiders om
af te zien van het ideaal van snel en
De communisten
De toenemende economische wanor
de in Indonesië maakt dat de gewone
bevolking steeds minder regeringsge
zind is, want de kleine man voelt der
gelijke prijsstijgingen (vooral de min
dere kwaliteiten textiel zijn bijvoorbeeld
dp laatste tijd in Indonesië enorm in
prijs gestegen) altijd het meest. Een
ander ernstig bezwaar, tegen deze re
gering is, dat zij slechts aan het be
wind kan blijven door de steun van de
communisten in het parlement. Tal van
Indonesische kranten hebben er de laat
ste tijd op gehamerd, dat dit Indone
sië in het buitenland heel wat good
will doet verliezen. Zelfs werd gesug
gereerd, dat als Indonesië maar wat
minder communistisch geregeerd zou
worden de houding van Australië
in de Verenigde Naties tegenover de
Indonesische aanspraken op Irian heel
wat minder afwijzend, geweest zou zijn.
Er kunnen uiteraard nog hc wat
meer bezwaren tegen de huidige Indo
nesische regering opgesomd worden. Dit
zijn er echter twee, die sterk aanspre
ken bij de bevolking. Het moet geens
zins onmogelijk geacht worden, dat de
ze regering op een gegeven ogenblik
toch zal moeten aftreden. Haar econo
mische beleid, dat thans zijdelings zelfs
door vice-president Hatta is gelaakt,
(want alleen onder deze regering zijn
er bijzondere -verhandelbare- licenties
verstrekt) heeft te veel kwaad aange
richt.
Weliswaar is bij de herschikking van
het kabinet een nieuwe minister van
Economische Zaken opgetreden
en deze heeft verklaard, dat hij geen
De diefstallen op Schiphol hebben een
gecompliceerde vorm aangenomen. Ze
ventien verdachten zijn op het ogen
blik gearresteerd, waarvan tien reeds
In het Huis van Bewaring te Haarlem
zijn opgesloten. De overige zeven die in
verzekerde bewaring zitten, zullen nog
deze week voor de officier van Justitie
worden geleid. De beschuldigingen lui
den: diefstal, subsidiair verduistering en
heling.
De gestolen goederen bestaan o.a. uit
De Britse duikboot „Talent", die
voor reparatiewerkzaamheden op de
rivier de Medway in Chatham in dok
lag, is gisteren gezonken, nadat een
der deuren van het dok was bezwe
ken en het water met donderend ge
weld het dok was binnengespoeld en
de duikboot de rivier had ingedreven,
Twee personen werden zwaar gewond
en drie arbeiders van het dok worden
nog vermist. Men vreest voor hun le
ven.
Toen de boot lossloeg bevonden zich
dertig arbeiders aan boord, waarvan
de meesten zich zwemmend in veilig
heid wisten te stellen. De „Talent"
zonk vrijwel meteen, maar kwam met
geheel onder water te liggen. Reddings
vaartuigen met duikers probeerden de
vermisten terug te vinden. Zjj slaagden
in een aantal kleppen te sluiten,
totdat de boot gedeeltelijk kon worden
leeggepompt. Rond middernacht stak
ue duikboot weer voor een groot deel
boven water. Tijdens het ongeluk be
vonden zich geen marine-mannen aan
boord van de „Talent".
gouden horloges, kledingstukken en
verder dekens, lakens en slopen die ei
gendom van de K.L.M. waren.
Het grondpersoneel ontvreemdde dé
dikwijls kostbare bagage tijdens het
transport van het vliegtuig naar de op
slagplaatsen, en ook wel uit deze ruim
ten zelf. Sedert 3 a 4 jaar werden ver
missingen geconstateerd. De schade door
vermissingen veroorzaakt werd steeds
door de K.L.M. vergoed.
Tot de gearresteerden behoren leden
van de terreinpolitie, Amsterdamse
brandweerlieden, gestationneerd op
Schiphol, beambten van de veiligheids
dienst en K.L.M.-ers, o.a. enige bevoor-
raders.
De Rijkspolitie, afdeling Luchtvaart,
stelt een diepgaand onderzoek in en het
is niet uitgesloten, dat er nog meerdere
arrestaties zulen volgen. De achterha
ling van de dekens en lakens enz. le
verde weinig moeilijkheden op, omdat
zij gemerkt waren. Wat dat betreft is het
met de bezittingen der passagiers uiter
aard een minder eenvoudige opgave. Het
totale bedrag aan diefstallen valt op
geen 100,na te schatten, maar loopt
in de duizenden.
De officier van Justitie te Haarlem,
mr. dr. P. F. M. Pitlo, heeft twee em
ploye's in vrijheid gesteld wegens de
geringe omvang van hun vergrijp.
Onder de momenteel zeventien betrok
kenen bij deze K.L.M.-affaire telt men
slechts enkele personen, die van dief
stal worden verdacht. De anderen wor
den verondersteld zich aan heling schul
dig gemaakt te hebben.
bijzondere licenties meer zal uitge
ven, maar dat neemt niet weg, dat
hij er toch onmogelijk in zal kunnen
slagen op korte termijn belangrijke
economische verbeteringen aan te
brengen, En bij de geringe stemmen-
meerderheid van dit kabinet in het
parlement is er maar weinig nodig
om de weegschaal naar de andere
kant te doen doorslaan.
Overigens tracht de regering op het
ogenblik in het parlement wat meer
stemmen te krijgen. Daartoe zijn ver
scheidene ministers, die als parlements
lid non-actief waren, als zodanig afge
treden. Op de vrijgekomen zetels in het
parlement komen nu andere leden van
de regeringspartijeri met als gevolg dat
deze zodoende in het totaal acht stem
men meer in het parlement krijgen. In
het totaal heeft het parlement ruim
200 leden, waarbij de regeringspartijen
slechts een meerderheid van ongeveer
tien stemmen hadden. Precies kan men
dit nog niet zeggen, daar er ook nog
enkèle partijloze parlementsleden zijn,
terwijl de Partai Murba nog geen par
tij heeft gekozen.
Opvallend is inmiddels dat mr. Jusuf
Wibisono, hoofdbestuurslid van de groot
ste oppositiepartij, de Masjumi, gezegd
heeft, dat zijn partij nog steeds met
de grootste regeringspartij, de PNI, wil
samenwerken. Ook Sidik Djojosukarto,
de voorzitter van de PNI, legde dezer
dagen een enigszins verzoenende ver
klaring af. Het moet zeer goed moge-
lijk geacht worden, dat in de volgende
regering van Indonesië dez. twee groot
ste partijen van Indonesië, 3 reeds in
zovele kabinetten samen zitting gehad
hebben, weer zullen samengaan.
H. M. de Koningin bevestigt met Haar handtekening tiet Statuut voor het Konink
rijk. Links Jonkheer de Graeff, rechts mevr. Teilegen.
TiWMT
Tussen de rijen van de erewacht door begeven H. M. Koningin Juliana en Z. K. H. Prins Bernhard zich van het paleis
Lange Voorhout naar de Gouden Koets voor de tocht naar de Ridderzaal, waar de Koningin na de ministers-presidenten
het Statuut van het Koninkrijk ondertekende.
Tijdens het 'onderzoek naar de oor
zaken van de ramp van de „Triton"
is Woensdag langdurig gedebatteerd
over de vraag, in hoeverre er ver
band bestaat tussen het functionneren
van een enkele electrische lamp en
de veiligheid van het vliegtuig. De
lamp in kwestie was de waarschuwings
lamp waaraan de bestuurder kan zien,
of het landingsgestel is ingetrokken.
Hierover was Maandag langdurig ge
sproken, nadat door de K.L.M. te Am
sterdam onderzoekingen waren inge
steld. Over het late tijdstip waarop de
K.L.M. hiermee voor de dag gekomen
was, werd enig misnoegen geuit.
Dr. Fritz Heese, een West-Berlijnse
hartspecialist, heeft gisteren gezegd dat
hij voor de vierde maal aan de Russi
sche autoriteiten verzocht heeft het ho
norarium te betalen, dat zij hem ver
schuldigd zijn voor een consult toen
Stalin in Maart 1953 de ernstige ziekte
had die aan zijn dood onmiddellijk
voorafging. De dokter heeft gezegd dat
hij zijn nota had gezonden aan de Rus
sische Hoge Commissaris in Duitsland,
G. M. Poesjkin, na eerst vruchteloos te
hebben getracht zijn nota betaald te
krijgen door Stalin's opvolger, Malenkov,
en door de vroegere Russische Hoge
Commissaris in Duitsland, Semjonov.
Heese heeft medegedeeld dat hem in
Maart 1953 verzocht was op het Russi
sche hoofdkwartier in de Oostenrijkse
voorstad Karlshorst te komen, teneinde
Russische doktoren van advies te die
nen over Stalin's ziekte. Stalin overleed
echter nog voordat Heese zich naar Mos
kou kon begeven.
Heese wilde niet bekend maken hoe
hoog de rekening precies was, maar zei
wel dat het bedrag zeer dicht bij de
2000 Duitse marken lag. (Deuter-U.P.),
President Teevan zeide, dat, als
deze zaak van belang was, het te be
treuren was, dat z(j niet eerder ont
dekt was.
Fitzgerald, een van de advocaten van
de K.L.M., verklaarde, dat deze kwes
tie niet eerder opgekomen was omdat
zij slechts te berde was gebracht door
een andere K.L.M.-piloot. Toen deze
namelijk van New York opgestegen
was had hij moeilijkheden met zijn lan
dingsgestel gehad, omdat zonnestralen
op het lampje van het rode waarschu
wingssignaal waren gevallen, waardoor
het er op had geleken, dat het signaal
verlicht was. Hij had dit gerapporteerd
omdat hij aan de mogelijkheid had ge
dacht dat het misschien in verband
kon staan met de ramp met de „Tri
ton". Sean Macbride zei dat het er
naar uitzag, dat de veiligheid van het
gehele vliegtuig afhing van een kleine
lamp. Richard McGonigal, de voor
naamste raadsman van de K.L.M., gat
daarop uitdiukking aan zijn bezorgd
heid, dat gesuggereerd werd, dat
zulks naar aanleiding van een onklare
lamp door de K.L.M. iets achter
gehouden werd.
Naar verluidt zal het onderzoek 22
December verdaagd en 4 Januari her
vat worden.
Koning Boudewijn van België zal in
Mei van het komende jaar zijn eerste
officiële bezoek brengen aan de Bel
gische Congo. Dit is Dinsdag door het
Brusselse Hof bekend gemaakt, nadere
bijzonderheden over de wijze waarop
de koning zijn reis zal maken en over
het program van het bezoek werden
niet gegeven.
Woensdagmiddag omstreeks half vijf
heeft een Thunderjet F-84, bestuurd
door de invlieger van de Fokker-fabrie
ken A. P. Moll, een geslaagde nood
landing gemaakt op de landingsbaan
no. 19 in de Zuid-Oosthoek van Schiphol.
De vlieger meldde de verkeerstoren
dat hij moeilijkheden had en moest
landen. Alles werd terstond in gereed
heid gebracht en de brandweer rukte
naar de landingsbaan uit. Het toestel,
dat vermo -'delijk motorstoring heeft ge
had, kwam niet aan het begin van de
baan aan de grond, doch verscheidene
meters verder. Tijdens het landen vlo-
fen een wiel en stukken van het lan-
ingsgestel van het vliegtuig af. De
piloot moest sterk afremmen om te
voorkomen, dat hij door zou schieten.
Daardoor geraakte het vliegtuig van
de baan af aan de zijde van het plat
form 3n kwam terecht in modder en
zandhopen.
Aan het einde van de baan, ter hoog
te van de Vijfhuizerweg moesten ar
beiders, die bezig waren met werk
zaamheden ter verlenging van de baan,
ijlings een goed heenkomen zoeken toen
zij de Thunderjet zagen aankomen. Nie
mand werd gewond. De Thunderjet was
bij Fokker gereviseerd en invlieger
Moll maakte de gebruikelijke routine-
vlucht met de machine.
De 34-jarige melkhandelaar D. Ver
boom te Leiden is op tragische wijze
om het leven gekomen Hij liep Woens
dagochtend vroeg uit de achteruitgang
van zijn zaak de straat op om melk van
een tankauto in ontvangst te gaan ne
men. Hij struikelde over de nog niet
vastgemaakte veters van zijn (schoenen.
Hierdoor kwam hij terecht onder de nog
niet geheel tot stilstand gekomen tank
wagen. Hij was op slag dood.
Berlijn. De West-Berlijnse arts dr
Fritz Hesse heeft reeds herhaaldelijk bij
de Russische Hoge Commissie een reke
ning ingediend voor het consult, dat hij
begin 1953 zou hebben gegeven aan
maarschalk Stalin. De Russen reageren
echter niet. (Rtr./UP)
Vanmorgen om acht uur hebben de
behandelende geneesheren een röntge-
nologisch onderzoek ingesteld naar de
kwaal van de H. Vader. Na twee da
gen van stilstand in het herstel van
de patiënt meldde het bulletin gisteren
weer vooruitgang. De artsen hebben het
röntgenonderzoek voortdurend uit moe
ten stellen, omdat de conditie van de
maag niet van dien aard was, dat zij
de noodzakelijke bariumoplossing zou
kunnen verdragen. Het röntgenonder
zoek wordt van groot belang geacht
om de feitelijke kwaal waaraan de H.
Vader lijdend is, te kunnen vaststellen.
De twee dagen van stilstand in
's Pausen herstel werden door de behan
delende geneesheren als „normaal" ge-
qualificeerd. Zij wezen erop, dat de H.
Vader dagen lang kunstmatig gevoed
was en plotseling over moest schake
len op natuurlijke voeding. Dit veroor
zaakte een vrij snel herstel van de zeer
verzwakte krachten van de Paus. Nu de
ze normale, zij het aangepaste, voeding
voortduurt, keert het langzamere her
stel van zijn krachten terug. Er is dan
ook geen enkele reden tot ongerust
heid, aldus de artsen, 's Pausen toe
stand gaat langzaam vooruit (KNP-
UP).
De directeur en de bedrijfsleider van
de firma Berko te Halfweg, die gearres
teerd waren als verdacht van brand
stichting in hun bedrijf, zijn gisteren
door de officier van Justitie te Haarlem
in vrijheid gesteld.
De eerste witte en rose hyacinten
zijn Woensdag aan de bloemenveiling
te Beverwijk aangevoerd. De rose
brachten 46 cent en de witte 29 cent
per stuk op.
Nog voor de Kerstdagen zijn er nu
al tulpen, narcissen, hyacinten en
blauwe druifjes op de markt. Een
vroeg voorjaar dus, hoewel het nog
winter moet worden.
Het door minister Staf uitgevaardig
de verbod aan militairen om te liften,
is op zich zelf voldoende gemotiveerd.
Het is inderdaad voor het prestige van
ons leger schadelijk als rondom de gar
nizoensplaatsen zich drommen militai
ren ophouden, die bij de voorbij rijden
de automobilisten bedelen om een „Uit
je" waardoor zij kosteloos naar de
plaats van hun bestemming kunnen rei
zen.
In de toelichting, welke de minister
bij deze maatregel heeft gegeven, heb
ben wij echter èèn ding gemist: het be-
sef namelijk, dat onze militairen hele
maal niet voor hun plezieq gedurende
lange tijd weer en wind trotseren om
een „lift" te kunnen bemachtigen. Zij
doen dit, omdat zij van de schamele
soldij geen geld kunnen overhouden
om de kosten van de soms verre rei»
naar huis te kunnen betalen. Een an
der blijk van onbekendheid met het le
ven en de opvattingen van de gewone
soldaat, leverde de minister met zijn
bewering, dat de behoefte aan reizen
naar huis voor de miUtairen niet zo
groot meer is nu de mogelijkheden van
vrije tijdsbesteding in en bij de kazer
nes en vüegbases aanzienlijk zijn ver
beterd. Want hoe „gezeUig" men het de
mUitairen ook zal maken, wanneer zij
een vrij weekend hebben, hunkeren zfl
naar huis, naar hun vrienden en ken
nissen, naar hun vertrouwde omgeving,
waarin zij zich als een gewoon mens
kunnen gedragen.
Het is bovendien voor de yorming van
onze dienstplichtige mUitairen noodza
kelijk dat hun contact met „thuis" niet
beperkt blijft tot het ene weekend in de
vier weken, waarin zij voor rijksreke
ning naar huis kunnen reizen.
Met meer klem wordt nu dan ook -
terecht, de eis gesteld, dat het vrij
vervoer elk vrij weekend aa* onze
dienstplichtigen wordt toegekend. Het
bezwaar van minister Staf, dat dit het
Rijk enkele miUioenen per jaar zal kos
ten, is onaanvaardbaar. Gezien het enor
me budget van „Oorlog" en „Marine"
kan dit bezwaar niet onoverkomelijk
worden geacht.
Misschien is er hier en daar op onze
militaire machinerie nog wel wat te be
zuinigen. Wat wij zo nu en dan te ho
ren krijgen over de gang van zaken in
de mUitaire dienst geeft ons de indruk,
dat de leidende figuren niet altijd de
zuinigheid betrachten, welke in het be
leid ten aanzien van het vrij vervoer
tot uiting komt.
Zondag ging de kustvaarder „Fri-
blo" ten Zuidwesten van Hoek van Hol
land in de golven van de Noordzee ten
onder. De vier bemanningsleden kon
den gered worden. Het was de vierde
coaster, die in enkele weken tjjds aan de
Nederlandse vloot ontviel. De Carpo, de
Westward Ho en de Ariël vergingen tij
dens stormen, die op zee woedden. Van
vele kanten hoort men de vraag steUen
of het niet opvallend is, dat juist kust
vaarders ten onder gingen. Ook in of
ficiële kringen, met name bij de Scheep
vaart-inspectie, houdt men zich bezig
met deze vraag, zij het in ruimere zin,
namelijk wat toch de oorzaak kan zijn,
dat in zo korte spanne tijds zoveel sche
pen verloren gingen.
Allereerst dient vastgesteld te worden
dat de weersomstandigheden dit gehe
le jaar uitzonderlijk zijn geweest. Schip
pers van vissersvaartuigen verbazen
er zich b.v. over, dat November en De
cember in het Engelse Kanaal zulke
zware stormen gaven, daar het in ande
re jaren om deze tijd rustig weer pleegt
te zijn. Voor de Noordzee staat de
maand November er om bekend, dat
het er soms danig kan spoken.
Is het juist, verband te leggen tussen
de in de laatste tijd plaats gevonden
hebbende scheepsrampen en dat deel
van de koopvaardijvloot, dat als coas
ter gerubriceerd wordt? Het moet zeer
de vraag geacht worden. Wij herinne
ren slechts aan de Panamese „Falcon"
waarvan de bemanning door een traw
ler gered werd, terwijl het schip zelf
ternauwernood en pas na felle strijd
behouden binnengesleept kon worden.
Ook de Noorse Mimona is groter dan
een coaster en ook dit schip had assis
tentie nodig om behouden te blijven.
Wel is het een niet te loochenen feit,
dat onze zeevarende natie-bij-uitstek
kennelijk niet meer voldoende zeelieden
kan opbrengen. Hieraan de scheepsram
pen wijten, zoals sommigen inderdaad
doen, blijkt weinig steekhoudend te
zijn, omdat dit een euvel is, waarmee
de visserij wellicht in nog sterker ma
te te kampen heeft. Het lijkt ons bo
vendien een onjuiste bejegening van de
mannen, die onze schepen wel beman
nen.
Toch schuilt in de enderbezet
ting aan boord van de schepen een
groot gevaar, omdat de opvarenden
te lange wachten - oeten maken, vaak
in dagen niet uit de kleren komen en
meermalen, met dispensatie, een
verantwoordelijkheid te dragen krij
gen, die alleen gerechtvaardigd wordt
door hun ervaring en lang niet altijd
door de benodigde theoretische ken
nis. De Friblo was waarlijk niet de
enige coaster, waar een „bestman",
een man zonder de vereiste papieren,
als stuurman-met-dispensatie op de
brug stond.
De vraag rijst ook, of de radio iri alle
gevallen een zegen is voor de scheep
vaart. De eenzaamheid is van de zee
verdreven. Maar door de radio is ook
een veel inniger contact tussen het
schip en de rederij verkregen. Het is
gemakkelijker geworden om vrachten
fe regelen en zo, tijdens -de reis, het
vaarschema voortdurend aan te vullen.
En natuurlijk zal dan wel eens risico
genomen moeten worden om tijdig bin
nen te zijn, wil een nieuwe vracht niet
misgelopen worden.
Nog niet zo lang geleden maakte ie
mand een reisje met een coaster naar
Engeland mee. Het scheepje van 198
ton was in 1921 gebouwd. Op de brug
stond een 27-jarige kapitein, die nor
maal stuurman was op een veel groter
schip,' maar nu inviel wegens erlof
van de eigenlijke kapitein. Hij werd bij
gestaan door een 21-jarige bestman en
drie matrozen, van resp. 16, 17 en 19
jaar. Een van de drie matrozen hielp
de enige machinist, terwijl een tweede
matroos als kok fungeerde. Naast de
zeekaarten en het kompas had deze be
manning slechts een doodgewoon radio
toestel aan boord. Het weer was zo
ruw, dat de loods in de binnenhaven
met moeite van boord kon.
Deze zes mensen zijn de gehele reis
aan èèn stuk door in touw geweest.
Slechts met twee uur achterstand op
het vaarschema arriveerde de coaster
in de Engelse haven. „Maar ik moet er
niet aan denken wat er gebeurd zou
zijn, als die ouwe kar van mij het mid
den op zee vertikt had", zuchtte de
machinist. „En ik heb geen gevoel
meer in mijn armen van het draaien
aan het stuurrad. Het was bijna niet
meer rond te krijgen", verklaarde best
man, die zelf het roer had gehouden,
omdat hij geen der matrozen als roer
ganger had durven laten fungeren.
Met het bovenstaande voorval en met
de daarvoor gegeven omstandigheden
is het aantal scheepsrampen van de laat
ste weken niet verklaard. Dat het op
zee de laatste maand uitzonderlijk slecht
weer geweest is, dient zeker in de re
kening gecalculeerd te worden. Dat ver
antwoordelijke instanties zich niettemin
zorger maken en naarstig zoeken naar
een antwoord op de klemmende vraag,
waaruit scheepsrampen verklaard die
nen te worden, bewijst, dat men ook
in die kringen hoopt hierop een ant
woord te kunnen vinden. Het is een na
tionaal belang voor onze naam als zee
varende natie. Het is nog veel meer
een persoonlijk belang, omdat het gaat
om mensenlevens.
Het Katholieke Nieuwsbureau in We
nen verneemt uit gewoonlijk welinge
lichte kringen in de Hongaarse hoofd
stad, dat kardinaal-aartsbisschop Minds
zenty, de sinds 1949 gevangen gehouden
primaat van Hongarije, een week ge
leden zou zijn vrijgelaten en zich naar
zijn diocees zon hebben begeven. Diplo
matieke waarnemers in Boedapest be
schikken niet over nadere mededelin
gen. Namens het aartsbisschoppelijk
paleis in Esztergom is meegedeeld, dat
de kerkvorst zich niet in zijn bisschops
stad ophoudt. Het bericht van zijn vrij
lating zelf werd door het paleis beves
tigd noch ontkend. Kardinaal Mindszen
ty is thans 63 jaar oud. De laatste tijd
is uit Boedapest gemeld, dat de kar
dinaal grotere bewegingsvrijheid genoot
en toestemming had gekregen zijn zieke
moeder in Boedapest te bezoeken.
(KNP-Kathpresf .-UP)
ACvertentit
BARÏELJORISSTR HAARLEM TEL 13439
DAM TE! 71716?
.IMHWWNIKKI
(tot Vrijdagavond)
Aanhoudende mist, maar morgen
middag verspreide opklaringen mo
gelijk. Meest zwakke wind uit Zui
delijke richtingen. Weinig verande
ring in temperatnnr.
Zon: 8.43-16.29. Maan: 1.49-12.39.
