Radio-isotoop het Manusje-van-alles
Op pad als conserveerder„ vogelkenner.
astronoom en Sherlock Holmes
.Vliegende schijven
m w w
Amerikaanse basketballers
verliezen tweemaal
De zweer van Don Lucas
LEVEN MET
HET ATOOM
Schade in Zeeland
één millioen
Hoog bezoek aan de Marine
Nederland eerste in
JUAN ANTONIO DE ZUNZUNEGUI
zwemtournooi
Keres verliest van
Fuderer
Broekman wint op
de 5000 meter
Derde testmatch
voor Engeland
Besparingen f 66
(f 32) millioen
BENEDICTINE
V.
J
WOENSDAG 5 JANUARI 1955
PAGINA 4
De inbraak te Oss
Mede-verdachte in
arrest
De Decemberstormen
Hoofdcommies verdacht
van fraude
Studenten-sportwedstri j den
i door
Uit het Spaans vertaald door dr. G. J. Geers
Verrassing te Hastings
Rus Smyslov alleen
aan de leiding
Fappenheim wint te
Fall D lsere
Besluit Hongaars minister
„Honved" niet naar
Antwerpen
Sportflitsen
R.P.S. in 1954
Mannsje-van-alles is ongetwijfeld een bruikbaar personage. Maar zijn
betekenis wordt meestal niet zo heel hoog aangeslagen. Hij is dat
„mannetje van al die kleine klusjes", die, hoewel hij toch degene is,
die uitkomst brengt in menige penibele situatie, meestal niet hoger aan
geslagen wordt dan als een beunhaas en een stumperige knoeier.
Misschien is het daarom wat pijnlijk voor de radio-isotopen zich aange
kondigd te zien als dat niet erg hoog geachte „Manusje", Maar als veront
schuldiging kunnen wij aanvoeren, er niets hatelijks mee te bedoelen en
alleen maar te willen wijzen op de grote eri veelzijdige toepassingsmogelijk
heden welke de radio-actieve isotopen ons bieden.
Onze lezers hebben al heel wat van deze mogelijkheden de revue zien
passeren. Maat met dat alles is het terrein van de mogelijkheden nog niet
uitgeput. En over deze verdere mogelijkheden willen wij hier nog iets
zeggen. Wij zullen daarbij het radio-isotoop ontmoeten als ornitholoog, als
astronoom, ja zelfs als detective.
Wij haken daarbij aan bij een
toepassingsmogelijkheid, welke een
vorige maal, als ook het terrein
van de boer rakend, terloops werd
vermeld: de atoom-conserven of om
het anders te zeggen de sterilise
ring met behulp van bèta- of
gammastralen.
De aangelegenheid is belangrijk
genoeg en veelbelovend boven
dien om er wat meer aandacht
aan te schenken.
Voedsel is kostbaar. Zelfs het feit,
dat men soms in een vuilnis-emmer een
half of een heel brood kan aantreffen,
is geen hpwijs voor het tegendeel. Want
tegelijkertijd is daar het beklemmende
feit. dat drie vijfde deel van de mens
heid nog ondervoed is. Maar voedsel is
ook bederfelijk. Al sedert vele eeuwen
tracht daarom de mens het voorhanden
voedsel voor bederf te vrijwaren, te con
serveren. Aanvankelijk beschikte hij
daarvoor alleen maar over een klein
getal primitieve methoden. Het zijn me
thoden, die op de dag van vandaag nóg
niet in onbruik zijn geraakt en daarom
zijn ze u bekend.
Al is het jaren geleden, dat schrijver
dezes in ons vaderlandse klimaat een
rij scharren aan een in een achter
tuintje uitgespannen lijn heeft zien dro
gen, toch is het niet alleen in de zui
vere poollucht van Noorwegen, dat vis
en daar dan kabeljauw die bestemd
is stokvis te worden door drogen in
de lucht geconserveerd werd. Ook de
zoete appeltjes konden, in de bakkers
oven, droog en houdbaar gemaakt wor
den. Zelfs vlees kan gedroogd worden,
zoals u niet onbekend is, wanneer u in
uw jeugd -'e onvolprezen Indianenboe
ken maar secuur genoeg gelezen hebt.
Maar wij zijn geneigd aan te nemen,
dat gerookt vlees, voor wat de smake
lijkheid betreft, toch wel de voorkeur
zal verdienen. Ook dat roken is zo'n
primitieve of tenminste eenvoudige con
serveringsmethode, evenals dat ook het
geval is met koel bewaren.
Boerderijen brengen verderf
Eerst toen Spalanzani, een van
de eerste „microbenjagers", aan
toonde dat het bederf van levens
middelen op bacteriën teruggevoerd
moest worden, werd de mogelijk
heid geopend om het verduurza-
mingsprobleem systematisch aan te
pakken. Spalanzani leverde daar
toe reeds in 1765 een eerste bijdrage
door de absolute afsluiting van
lucht als een geschikt middel tot
verduurzaming aan te wijzen. Zijn
advies bleef echter bijna veertig
jaar ongebruikt liggen. Pas in 1804
begoiv de Parijzenaar Francois Ap-
pert voor 't gebruik gereed gemaak
te levensmiddelen in blikken do
zen te doen, die dicht te solderen
en ze daarna nogmaals aan de kook
te brengen om volledige steriliteit
te bereiken. Hij had daarmede de
moderne conserven-industrie uitge
vonden.
Wij zullen de avonturen van de mo
derne conserven-industrie niet volgen,
hoe interessant ze overigens ook zijn,
maar naar Spalanzani terugkeren.
Inderdaad bevatten alle levensmid
delen bacteriën en andere micro-or
ganismen, die zich daarin vermenig
vuldigen en het voedsel tot bederf
brengen. De strijd om de verduurza
ming is dan ook de strijd tegen de
bacteriën. Om hen onschadelijk te
maken, of althans te beletten hun ver
nietigende activiteit ten toon te sprei
den stelt men in de conservenfabrie-
ken de levensmiddelen bloot aan een
sterke hitte of aan een grote koude.
Maar op deze wijzen kunnen niet al
tijd alle bacteriën gedood worden. Een
aantal blijft er in leven. Zü verme
nigvuldigen zich en veroorzaken ten
slotte toch het bederf van het voed
sel. De huisvrouw ziet dan met schrik
dat het deksel van het blikje bol is
gaan staan. Dat hebben de gassen,
die ontstaan bij gisting of bederf, op
htm geweten.
Wanneer echter de bacteriën aan
atoomgtralen blootgesteld worden, ge
beurt nog iets anders. Ook dan wor
den de meeste bacteriën gedood. Maar
ook die, welke de bestraling overleven,
zijn onschadelijk gemaakt. Want wat ge
beurt? Zelfs die overlevenden zijn niet
aan de inwerking van de bestraling ont
komen: zij zijn gesteriliseerd, onvrucht
baar geworden. De levensduur der bac
teriën schommelt tussen 20 en 120 mi
nuten. En aangezien zij zich niet meer
kunnen voortplanten is twee uur later
dus de gehele kolonie uitgestorven. Op
voorwaarde tenminste, dat de toetre
ding van aleuwe bacteriën onmogelijk
is. Hieraan is voldaan, als de levens
middelen in bussen, of in cellofaan,
luchtdicht verpakt zijn. Door bestra
ling wordt dus een absolute conserve
ring bereikt. De levensmiddelen blijven
voor onbeperkte duur vers, men be
hoeft niet te koken of te koelen.
Het denkbeeld is eerlijk gezegd
niet helemaal nieuw Reeds lang vóór
de tweede wereldoorlog, zo rond het
jaar 1920, heeft men experimenten
(Van onze correspondent).
Op verzoek van de gemeentepolitie
van Oss is Dinsdagavond han de Neder
lands-Belgische grens de mijnwerker De
R. uit Helmond aangehouden, die in een
autobus van een kolenmijn uit België
terugkeerde. Hij wordt ervan verdacht
tezamen met de voortvluchtige J. G. uit
Mierlo in de nacht van Zondag op Maan
dag in de Nederlandse Credietbank te
Oss ingebroken te hebben nadat zij te
voren in Breda en Boekei een auto had
den gestolen. Het wordt voor waarschijn
lijk gehouden dat zij ook aansprakelijk
zjjn voor de inbraken in de pastorie te
Volkel en in de burgemeesterswoning
te Dinther. De R. is op transport ge
steld naar Oss.
Dezer dagen is gemeld, dat bü de
inbraak in de pastorie te Volkel een
bedrag van f 6000 zou zijn gestolen.
Dit blijkt onjuist te zijn. Volgens op
gave van de pastoor is er bijna f 3000
ontvreemd.
in deze richting gedaan. Als bestra
lingsbron gebruikte men toen Rönt-
genapparaten. Men had succes, maar
de methode bleek veel te duur.
Atoom-conserven
Na de oorlog werden de proefne
mingen weer ter hand genomen, nu
met atoomstralen. Men gebruikte elec-
tronenversnellers, die bêta-stralen uit
zenden en ook stoffen, als b.v. radio
actief cobalt, die gammastralen
overeenkomend dus met Röntgenstra
len uitzenden. Nog is de aangelegen
heid in een experimenteel stadium.
En de vraag ligt voor de hand, of de
levensmiddelen niet radioactief worden
en of de atoomconserven niet schadelijk
voor de gezondheid zijn. Wat het eerste
betreft, kan gezegd worden, dat stof
fen eerst dan radioactief worden, wan
neer bij een bestraling deeltjes met
zulk een enorme kracht de stof binnen
dringen, dat zij de kern van het atoom
splijten. Dat is bij de gebruikte stra
len niet het geval. In het laboratorium
heeft men ratten gevoerd,, tijden lang,
met bestraald voedsel. Zij gingen er
niet aan te gronde. Wel trad, bij voe
dering met bestraald vlees, na enige
generaties onvruchtbaarheid aan de
dag, doch dit bleek niet teruggevoerd te
moeten worden op een of andere be
schadiging of giftige werking, maar
op het feit, dat de bestraling het vrucht-
baarheids-vitamine E in het vlees ver
nietigde.
Een moeilijkheid bleek het feit, dat
smaak- en kleurveranderingen optra
den. Vlees werd grauw, en ranzig van
smaak. Melk smaakte krijtachtig,
aardbeien en tomaten werden pappe
rig! Doch in de *"loop der jaren
schijnt men een dosering van de be
straling gevonden te hebben, waar
bij deze onplezierige nevenverschijn
selen niet optraden. Wanneer nog een
ander onprettig nevenverschijnsel,
dat van de nog altijd hoge kosten, uit
geschakeld kan worden, openen zich
hier allicht belangwekkende mogelijk
heden.
Isotoop als astronoom
Manusje-van-alles: het isotoop in de
astronomie. De kernen der meeste
atomen treden bij een en het zelfde
element in twee of meer verschillende
vormen op, die zich alleen maar door
hun massa's onderscheiden, de z.g. iso
topen. Op aarde is het nu mogelijk, met
behulp van verschillende methoden, o.m.
de massaspectroscopische, deze vor
men van elkaar te scheiden en op de
relatieve veelvuldigheid van hun voor
komen te onderzoeken. Afgezien van
bepaalde karakteristieke uitzonderingen,
zijn deze relatieve veelvuldigheden in
het voorkomen van de isotopen van
alle elementen op aarde constant.
Ter verdieping vat onze kennis om
trent de stoffelijke samenstelling der
hemellichamen is men reeds enige
tijd doende ook de relatieve veel
vuldigheid van het voorkomen der
isotopen van verschillende elementen
op andere hemellichamen vast te
De studie op het terrein van de
kwantitatieve analyse van sterrenspec
tra heeft al eerder aan het licht ge
bracht, dat het relatieve voorkomen van
de verschillende elementen in het ganse
wereldruim van een opvallende gelijk
vormigheid is. En dit ondanks het feit,
dat de toestanden van de materie op de
verschillende hemellichamen, voor wat
temperatuur, druk enz. betreft, op de
sterkst denkbare wijze uiteenlopen.
Waterstof en helium, maar ook kool
stof, zijn het rijkst vertegenwoordigd,
de andere elementen komen slechts in
geringer hoeveelheden voor.
Enige tijd geleden heeft nu A.
McKellar, van het Dominion Astrophy-
sical Observatory Victoria in Canada,
met succes getracht het voorkomen
van isotopen bij de elementen, waaruit
de sterren zijn opgebouwd, te bepalen.
Hij kon vaststellen, dat voor wat de
elementen waterstof,, stikstof, zuurstof
en titanium betreft, ook de isotopen
daarvan tamelijk nauwkeurig dezelfde
veelvuldigheidsverhoudingen vertonen
als op aarde. Alleen voor koolstof vond
hij dikwijls een afwijkende verhouding.
Een definitieve verklaring schijnt hier
voor nog niet gevonden. Doch het is
niet onredelijk te veronderstellen, dat
nadere onderzoekingen op dit terrein
mogelijkerwijze waardevolle aanwijzin
gen voor de kosmogonie zullen kunnen
opleveren.
Vogel, hoeveel rust bij uw vlucht?
De belangstelling van een ornitholoog
een vogelkenner is meer laag-bij-
de-gronds dan die van een astronoom.
Toch hebben ook de vogelkenners met
succes het radio-isotoop te hulp ge
roepen. Wie de vogeltrek bestudeert,
wil graag iets weten omtrent de duur
van de rustpozen welke de vogels zich
tijdens hun trek gunnen. Maar het ant
woord is niet zo heel eenvoudig, te krij
gen. Dat is duidelijk.
Een radioactief preparaat en een
klein filmpje bieden echter uitkomst.
Het preparaat wordt ingepakt en aan
de binnenzijde van een vleugel beves
tigd, dat het dier er in zijn bewegin
gen niet door gehinderd wordt. Op de
plaats waar het, bij dichtgeklapte vleu
gel, het lichaam raakt, wordt een stuk
je film ter grootte van een postzegel
bevestigd. Tijdens de vlucht, bü ge
spreide vleugels, is de afstand tussen
preparaat en filmpje te groot, om in
vloed te hebben. Maar gaat het dier
rusten, dar wordt het filmpje bestraald.
En hoe langer de rust, des te zwarter
wordt het.
Ons aller onsterfelijke vriend Sher
lock Holmes compleet met pijp
en cocaïnespuit had een grondige
afkeer van het kwalijke bedrijf van
blackmailing, het schrijven van ano
nieme en uiteraard onvriendelijke
brieven. Vooral wanneer dat op een
open briefkaart geschiedde, zoals de
techniek van dit bedrijf nu eenmaal
eist. Want postbodes en ook huisge
noten schijnen wel eens nieuwsgierig
te zijn. De grote speurder heeft de
zegeningen van het isotoop nooit ge
kend. Anders had zijn vernuft er on
getwijfeld een dienstwillige dienaar
in weten te herkennen. En had hij on
getwijfeld gedaan, wat nu voor onze
dagen voorbehouden is gebleven: een
spoortje van een of ander radioac
tief zout toevoegen aan de inkt van
de inktfles, de vulpen of de ball
point van de van deze oneervolle lief
hebberij verdachte persoon. Wanneer
de beledigende briefkaart bij een Gei-
ger-teller gehouden wordt, zal deze
door zijn getik de schuld van de laf
aard uitschreeuwen en hem onont
koombaar aan de kaak stellen.
Nog mooier mogelükheden zijn de na
neven van de grote Sherlock Holmes
door het radio-isotoop zo maar in de
schoot geworpen. De drempel van een
deur, de deurknop of de buitenkant van
een brandkast wordt met radioactieve
verf bestreken. De dief, de inbreker of
de spion, die er mee in aanraking komt,
zal voldoende radioactief materiaal aan
zijn schoenzolen, zijn vingers of zijn
handschoenen krijgen een enkel
spoortje is al toereikend om een ge
voelig apparaat als een Geigerteller in
staat te stellen, hem te ontmaskeren.
~Een derde geval: iemand is onder
verdachte omstandigheden gestorven.
Hoewel de aanwijzingen gaan in de rich
ting van arseenvergiftiging, is deze
stof langs de gebruikelijke weg even
wel niet aan te tonen.
Welke weg staat Sherlock junior op
de huidige dag nog open? Arsenicum
wordt in het lichaam merkwaardiger
wijze in het bijzonder in de haren op
geslagen. Haren van het slachtoffer
worden daarom in een atoomreactor
gebracht. Het arsenicum in het haar
wordt door de straling radioactief i
begint zelf te stralen. De Geiger-tel-
ler verraadt de aanwezigheid, ook van
de geringste hoeveelheid. En dat nog na
jaren. En Sherlock junior gaat naar
huis met de zekerheid, welke de cri
minele deskundigen tot dan toe hem
niet konden verschaffen. De radio-iso
toop bracht een vergiftigingsgeval aan
het licht.
De moderne natuurwetenschappen
hebben Sherlock junior ook nog enke
le andere interessante recente me
thoden ter beschikking gesteld. Doch
dat is een heel ander chapiter. De
hierboven vermelde mochten evenwel
in dit verband niet achterwege blij
ven.
MR. H. C. M. EDELMAN.
Advertentie
BÉNÉDICTINE
1
BÉNÉDICTINE
CACHET OR
fTu» goot plu» fee
i
LA GRANDE LIQUEUR FRANQAISE
f V oor de HandelN. V, Levert Co, Amsterdam cTi
Tüdens de Decemberstormen is voor
een bedrag van ongeveer één millioen
gulden schade aangericht aan de zee
weringen in Zeeland. Dit heeft de com
missaris der Koningin, jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, medegedeeld. De com
missaris zei voorts, dat de waarschu-
wings- en bewakingsdiensten in Zeeland
voortreffelijk hebben gewerkt. De onder
linge contacten waren goed.
Gebleken is, dat het sluiten van de
spoorwegcoupures in de dijken nog bij
zondere voorzieningen zal eisen. Dit
geldt speciaal voor het traject Kruinin-
gen-Krabbendijke. Men zal hieromtrent
op korte termijn overleg plegen.
(Van onze correspondent)
De hoofdcommies ter gemeentesecre
tarie te Arnhem, H. B. W. B. is gear
resteerd omdat hij zich tezamen met de
kantoorboekhandelaar van D. zou heb
ben schuldig gemaakt aan een fraude,
die men momenteel schat op enkele dui
zenden guldens. De onregelmatigheden
zouden zijn gepleegd bij leveranties van
de kantoorboekhandelaar aan de ge
meente. Daarbij werden niet afgelever
de goederen in rekening gebracht. Ver
dachte zal worden voorgeleid voor de
officier van Justitie.
Een nieuwjaarsgroet van C. C. H.
Swinkels te Schiedam.
Voor alle oplossers.
No. I.
OPLOSSINGEN
No. 2093 van Joh. v. d. Bogaard
te Rotterdam.
Wit speelt naar: 10, 19, 4237, 28,
31, 29, 38, 38, 34, 1, 28A, 29, z32, 15,
zl8, z23, 15 enz. en wint. A. zl9, 7,
z24B. 2, z29, 7, z33, 16 en wint.
B. z27, 2, 7, 11, 16 e.w.
Fraai slagwerkprobleem, dat ech
ter niet zo moeilijk is, omdat da
slag vrij duidelijk is afgetekend.
Het slot geeft een leerzaam eind
spel te genieten.
No. 337 van D. Vuurboom
te Glanerburg
37—32, 28X37, 48—43, 37x48, 30—
25, 26X37, 39—34, 48x30, 25x3, 21—
27, 3—12. 13—19, 12—26, 27—31,
4741, 37x46, 26x5 en wint. Een
heel aardig probleem met een ge
forceerde 46/5-bewerking.
No. II
Y/fr W/s. WW. /W%.
BIJ DE PROBLEMEN VAN HEDEN
Een drietal jaren geleden begon
de heer C. C. H. Swinkels te Schie
dam het ook eens te proberen of
hij een vraagstukje kon samenstel
len; het lukte en er volgden er
steeds meer. Niet altijd slaagde de
opzet, doch de kwaliteit werd
steeds beter, zoals we ook in onze
rubriek hebben kunnen constate
ren. Ter gelegenheid van zijn 60ste
verjaardag plaatsen we nu een se
rie, waarmede het eerste 25-tal vol-
gemaakt wordt en waaraan iets
extra's verbonden is.
De probleempjes zijn ditmaal
niet te lastig, ook niet voor begin
ners, zodat een ieder kan mee doen.
Voor de nummer I, II en III geldt
de opgave: Wit speelt en wint
Voor No. IV: hoe wint zwart èn
hoe verliest zwart als hij 2530
speelt?
Onder de inzenders van goede op-
lossilngen worden enige fraaie dam-
werken verloot, gedeeltelijk aange
boden door de jarige componist. De
oplossingen kunnen ingezonden wor
den tot 15 Jan. a.s. aan B. H. M. Ste-
TV vens, Eikenlaan 36 te Heemstede.
t V - Oplossingen liefst op een apart
•te Tq oi oiP vel papier noteren en inzenden,
wl in ,5 on o„ on on on Indien mogelijk worden de namen
Wit 10 st. op 15, 20, 27, 29, 32, 33, van de oplossers in de rubriek ver-
35, 37, 39, 42. meld.
No. III
Zwart 8 st 8, 10, 12, 17, 19, 22, 25,
30.
Wit 8 st. op 26, 28, 31, 33, 34, 36.
38, 40.
Dinsdag hebben de minister van Oorlog en Marine, ir. C. Staf, de Staatssecre
taris van Oorlog, mr. F. J. Kranenburg, en de leden van de Defensiecommissie
uit de Tweede Kamer een bezoek gebracht aan enige oorlogsbodems te Rotter
dam. Men ziet het gezelschap hier aan boord van de mijnenveger Hr. Ms.
„Onversaagd". Tweede van rechts: minister Staf; links mr. Kranenburg.
De basketbalwedstrijd tussen de Ver
enigde Staten en Indonesië vormde
een waardig slot van de tweede wed
strijddag van het internationaal studen-
tentournooi te Amsterdam. De Indone
siërs stonden voortdurend enkele punten
achter, hoewel zij in spelopvatting ze
ker niet de minderen waren van de
Amerikanen. Tegen het einde echter
steeg de spanning ten top. Bü de stand
4039 in het voordeel van de Ame
rikanen trachtten dezen het spel te
„bevriezen", maar een poging om toch
te scoren werd hun fataal. De Indone
siërs kwamen met 41—40 voor te staan.
Daarop was het weer de beurt van de
Amerikanen 4241; tenslotte bracht
Sanki uit een strafworp de partijen
op gelijke voet. Er moest dus vijf mi
nuten verlengd worden en daarin bleek,
dat de Indonesiërs de meeste adem had
den overgehouden, want zü wonnen met
5347. Dat was de tweede bittere pil
voor de Amerikanen, die eerder op de
dag met 5839 van de sterke Surina-
mers hadden verloren.
De uitslagen luidden: SurinameVer
enigde Staten 58—39, Nederland—Antil
len 9321, IndonesiëVerenigde Staten
5347, IndonesiëAntillen 4723, Ne
derland—Ver. Staten 45—37, Suriname
Antillen 6322, NederlandIndonesië
54—39.
Zoals gisteren reeds in een deel van
onze oplage nog kon worden gemeld,
werd Nederland eerste .in het zwem
tournooi. De traditionele waterpolowed-
strijd tussen Nederland en de Antillen
had een zeer spannend verloop en werd
tenslotte met 32 door Nederland ge
wonnen. Voor Nederland scoorden Zeg-
geling (tweemaal) en Wildevuur; voor
de Antillen scoorde Van der Zwan
tweemaal.
De volledige uitslagen zijn:
100 meter rugslag heren: 1. Wildevuur
(Nederland), 1.20.1; 2. Hans van der
Zwan (Antillen), 1.22.9; 3. Wildeman
(Suriname), 1.37.0; 4. Lustig (V. S.), 1.54.4;
5. Oey Kwie Gwan (Indonesië), 2.15.6.
100 meter vrije slag heren: 1. Tjebbes
(Nederland), 1.03.5; 2. Wildeman (Su
riname), 1.06.0; 3. Fred van der Zwan
(Antillen), 1.06-8; 4. Belice (V. S.). Si-
mandjontak (Indonesië) opgegeven.
100 meter schoolslag heren: 1. Boxem
(Nederland), 1.23.5; 2. Lustig (V S
1.24.1; 3. Huub Vos (Antillen), 1.32.4;
Die jongeman was nooit op
school geweest en had pas als
jongmens leren lezen, omdat de
behoefte en zijn liefde voor het
beroep van tuinman hem ertoe
brachten. Op school, zoals Pardo
Bazan zegt, leer je alleen maar
die tekens zeggen en tekenen. Om te bereiken dat
door hün tovermacht het begrip wordt wakker ge
roepen, moet men heel koppig zijn en er zich elke
dag aanhoudend mee bezig houden, totdat het mecha
nisme van het verstand zich gewend heeft aan dit
soort arbeid."
„Dat is nu juist wat Rodolfo wil met zijn leenbiblio-
theek: hen te wennen aan het lezen.... hen te leren
lezen, omdat ze daar op school geen tüd voor heb
ben gehad," kwam Pablito tussen beide.
„Ik geloof dat onze vriend er zün tijd mee verspilt,
want hoe je ook je best doet, je zult het hun nooit
leren. Wie leert lezen, die doet dat altüd ondanks
alle bezwaren en op z'ün eigen houtje."
„Dus jij bent geen voorstander van lezen?" vroeg
„de Amerikaan" hem.
„Ik? oh neen. Ik geloof dat overmatig lezen, net
als overmatig eten, heel gevaarlijk is... En in ons
land eten de rijken en lezen de armen te veel...
Bovendien vind ik het misdadig om de hoofden
van mensen die daarvoor niet geprepareerd zün vol
te stoppen met gedachtendie ze tot nu toe niet
gehad hebben. Ik geloof dat het belangrijker en
efficiënter is hun meer te betalen, dus hun loon en
salaris te verbeteren, om zo hun levenspeil té ver
hogen. Meer dan „Het Kapitaal." van Karei Marx
te lezen, dat hü toch nooit zal begrüpen, is het no
dig dat de arbeider een licht en goed gelucht huis
heeft en een douche, goed schoeisel, goede kleren
en ieder jaar een paar weken rust, een behoorlijke
verzorging in geval van ziekte, en behoorlijke en
gezonde voeding, hogere menselüke en sociale waar
dering en meer aanraking met de auditieve en
visuele cultuurmaar lezenwaarom?"
Er ontstond een afwachtende stilte.
„En als je dan zoveel liefde en toewijding voor
de armen voelt, waarom begin je dan geen winkel
in vistuig en licht je hen voor in alles wat in
verband staat met hun beroep van vissers en met
het meest efficiënte gebruik en verzorging van hun
materiaalin één woord, om hen op te leiden en
zelfs door vereniging sterk te maken tegenover de
hebzucht van de patroons, want het is een tak van
industrie waarin sociaal gesproken nog niets gedaan
is."
Men zag „de Amerikaan" weifelen.
„En het geld om dit alles nu te veranderen, waar
moet ik dat vandaan halen?"
„Maak je daarover maar geen zorg."
Kort daarop deed hü zün boeken van de hand
en veranderde de boekhandel in een winkel voor
vistuigen. Ramonchu had een onderhoud gehad met
de pastoor en bracht het voor hem in orde. De Stede
lijke Spaarkas in de hoofdplaats verleende hem al
lerlei faciliteiten.
Don Celestino, de drogist en episch dichter, ging
het hardst te keer, dat hü zün boekenzaak moest
voortzetten. Don „Celes" geloofde meer in de voor
uitgang en in de cultuur dan in het effect van bi-
carbonaat 1) en reken maar dat hü geloofde in bicar-
bonaat
Pablito was toen in Valladolid en kon niets doen.
De Indiaan vernam dit alles en nog wel iets
meer, kort nadat hü in het stadje was aangeland,
m.a.w. hü kende op zün duimpje de inwendige
ommekeer van „de Amerikaan" en zün vrienden.
En van uit de hoogte waarop hü zich als echte
Indiaan bevond, leek „de Amerikaan" hem een
verachtelük wezen.
„En dan te denken, dat ik aanvankelük dacht
dat hü een vüand van belang was en dat ik zelfs
gedacht heb hem voor te stellen dat hü een andere
plaats van de kust zou zoeken met een Indianen-
vacature en dat ik hem een jaargeld zou uitkeren,
om die plaats waardig te kunnen bezetten!Niets
hoor, absoluut niets. Rüke lui moet je van dicht
bij beküken en dit type is slechts een hysterische
en üdele arme duivel, zonder de vaste ondergrond
van een Indiaan die door Amerika heeft gewandeld
zoals een ander door de gang van zün huis; een
kerel zonder een rooie cent; een Indiaan om te
lachen, die lek is aan alle kanten als een oude
schuit
En enige dagen later, toen hü hem op de kade
tegenkwam, draaide hü zün hoofd om en groette
hem niet.
i
Hij voelde zich nu rustiger; maar toen de feeste-
Üjkheden te züner ere voorbü warenén de
andere want Aldeaalta is 's zomers een opeen
hoping van feesten, begon hij zich te vervelen
Hij was een actieve kerel, hü was dat geweest van
zün negende jaar af, sinds hü zün vader was be
gonnen te helpen. En hü was dat nog veel meer
geweest, sedert hü was begonnen te varen. En zün
activiteit was ten top gestegen, vanaf de dag dat
hü in Mexico was gebleven om als hulpje te gaan
werken bü de grote firma Alonso en Zonen, die
giote magazünen had in stoffen, büouterieën en par
fumerie, en bovendien in drogisterü, galanterie-wa
ren en in tutti-quanti.
Hü ging aan het werken, terwül hü tot de iaatste
stuiver spaarde. Zo klom hü op van loopjongen
die de winkel en het stuk trottoir dat er als schort
voor hing, veegde en sproeide, tot toonbankbedien-
de, die de artikelen moest verkopen, en daarna
tot administrateur, om nog later het tot vennoot en
ten slotte patroon te brengen. Don Aniceto Alonso,
de eigenaar of patroon, was een sluwe en voort
varende boer uit León, die zich rekenschap gaf
van de waarde van Luquitas, toen deze op een
morgen oorhangers en broche die een waarde van
17 peso's hadden aan een mestieze had aange
smeerd voor 20 peso's en de vrouw, toen ze de
winkel uitging, zo bepraat was door Luquitas, dat
ze meende een echt koopje te hebben gedaan.
„Dat is mün man," dacht Alonso en hü maakte
hem boekhouder, met vooruitzicht hem weldra in
de leiding van het bedrüf op te nemen. Dat was
zün eerste grote succes bü de firma. Toen de zaak
van Alonso „De wakkere Engel", filialen ging ope
nen iq Veracruz, Puebla, Guadalajara, Tampico en
andere steden, ging Luquitas, die al belangen in
de zaak had, inspectiereizen maken als algemeen
procuratiehouder. Don Aniceto Alonso was al wat
moe en had een hartaandoening die hem dergelüke
snelle verplaatsingen niet veroorloofde. De algeme
ne bedrüfsleider en administrateur, een Galiciër uit
Lugo, een stille en heel precieze man, was als
weduwnaar zonder kinderen gestorven, en de kinde
ren van Don Aniceto, twee jongens en een heel
opzichtig meisje leken niet erg geschikt om de
zaak vooruit te brengen, eerder om hem achteruit
te helpen. Onder deze omstandigheden werd Luquitas
of Don Lucas, zoals het personeel hem noemde
tot algemeen directeur benoemd, met uitzicht wel
dra de patroon van heel dit grote bedrüf te worden.
(Wordt vervolgd.)
4. Wisnoe (Indonesië), 1.34.2; 5. Van der
Bergh (Suriname), 1.38.4.
4 maal 50 meter estafette vrije slag: 1.
Nederland, 2.043; 2. Antillen, 2.05.3; 3.
Suriname, 2.36.5; 4. Indonesië, 2.41.0; 5.
Ver. Staten, 3.23.2.
Eindklassering zwemmen: 1. Neder
land, 36 pnt.; 2. Antillen, 35 pnt.; 3. Su
riname, 22 pnt.; 4. Ver. Staten, 15 pnt.;
5. Indonesië, 2 pnt.
Uitslagen schaken: SurinameVer
enigde Staten 4—0, NederlandAntil
len 40, NederlandIndonesië 31.
De partij tussen Smyslov (Rusl.) en
Pachmann (Tsjechosl.) voor de zesde
ronde van het internationaal schaak-
tournooi te Hastings eindigde na 23
zetten in remise. De partij Fuderer
(Z.-Sl.)Keres (Rusl.) eindigde na 49
zetten in een nederlaag voor Keres; de
West-Duitser Unzicker zegevierde na
35 zetten over de Engelsman Fairhurst.
Verdere uitslagen: Philips
Donner (Ned.) V2—Y2 (54
Alexander (G.B.)Szabo.
V2—V2.
(G.B.)—
zetten),
(Hong.)
1) Dit is zuiveringszout, in Spanje heel veel onder
de burgerü gebruikt.
De stand na de zesde ronde luidt:
1. Smyslov (R.) 4% pnt.; 2, 3 en 4 Pach
mann (Ts.sl.), Keres (R.) en Unzicker
(West-Dtsl.) 4 pnt.; 5. en 6. Fuderer
(Z.-Sl.) en Szabo (Hong.) 3*6 pnt.; 7.
en 8. Donner (Ned.) en Alexander
(G.B.) 2i/a pnt.; 9. Philips (G.B.) 1 pnt.;
10. Fairhurst (G.B.) pnt.
Onder leiding van Klaas Schenk heb
ben de leden van de kernploeg van de
K.N.S.B. te Hamar een 5000 meter op
tijd gereden. Hoewel de weersomstan
digheden minder gunstig waren het
was koud, het üs was goed, doch hard
en het kwik wees niet minder dan vqf-
tien graden onder het nulpunt heb
ben 'twee rijders hun persoonhjk re
cord verbeterd. Zo noteerde Doets 9
min. 12.2 sec., hetgeen een verbetering
van 2.6 sec. van zün persoonlijk record
betekent. En ook Bruine de Bruin
mocht het genoegen smaken ver bene
den zün record te blüven. Zijn tüd be
droeg 9 min. 14 sec., zijn oude record
stond op 9 min. 24.1 sec.
De beste tijd werd gemaakt door
Kees Broekman; hü had 8 min. 35.6 sec.
nodig. Van 't Oever liet 8 min. 50.4
sec. afdrukken. De Graaf 8 min. 54.5 sec.,
terwül Jeen van der Berg, die op
de vierde plaats beslag legde, in 8 min.
59.4 sec. over de eindstreep ging. Hop
man werd vijfde in 9.02.0, Wervers zes
de in 9.05.1, 0.1 sec. boven zijn beste
persoonlijke prestatie, Paping zevende
in 9.07.0, Bestebreurtje werd tiende in
9 min. 16 sec. precies. Bant en Kokkie
van der Eist resp. 11e en 12e in 9 min.
16.8 en 9 min. 24.5 sec.
Gerard Maarse, die Maandagavond te
Hamar arriveerde, heeft zich bij de
ploeg gevoegd.
Na de Belgische ski-kampioenschap
pen te Val d'Isère is een internationale
reuzen-slalom gehouden over 1000 me
ter met 35 poortjes. Deze wedstrijd ging
om de Harald du Roy de Blickuy-be-
ker, ter beschikking gesteld door de
moeder van de bij een vliegtuigongeluk
om het leven gekomen Belgische ski
kampioen. Winnaar wprd de Nederlan
der Dick Pappenheim' in 1 minuut 1.8
sec.
Deze fraaie zege van Pappenheim
zou er op kunnen wijzen, dat de ge
houden centrale training van de Ne
derlandse ski-ploeg op het CIOS te
Overveen onder leiding van dr. A. J. G.
Carlier, reeds vruchten afwerpt.
(Van onze cricketmedewerkre)
Dank zij het prachtige fastbowlen van
Frank Tyson heeft Engeland gisteren te
Melbourne de derde testmatch tegen Austra
lië met 128 runs weten te winnen zodat
nu de stand 21 in het voordeel van En
geland luidt.
Australië, dat tot taak had 240 runs te
maken, had hiervan gisteren reeds 75
runs gemaakt voor het verlies van 2
wickets en had derhalve vandaag nog 165
runs te scoren met nog 8 wickets in han
den.
Op een weliswaar verre van gemak
kelijk wicket, doch op prachtig bowlen
van Tyson, die vandaag 6 wickets ten kos
te van slechts 16 runs bemachtigde (zijn
eindcijfers waren 7 voor 27), stortte het
batten van Australië in de tweede innings
meen en vielen de laatste 8 wickets voor
sleichts 36 runs. Nog vóór de lunch was
Australië uit voor 111 runs!
Alleen Archer (15) liet nog een paar
slagen van betekenis ziA; Benaud was al
S twf^dxe over van Tyson uit voor 22:
Har/ey (11) verdween op de 7öe ba' m
Tyson's eerste over. Ook Miller (6) faal
de zo ook Hole (5), Maddocks (0) en
Iindwall eveneens nul runs. Wicket-keeper
Evans verrichtte drie vangen achter het
wicket. Statham bowlde 2 voor 38 Ap-
pleyard nam 1 voor 17. De vierde test-
match vangt 28 Jan. a.s. te Adelaide aan.
De ëindscores waren: Engeland: le in
nings: 191; 2e innings: 279; Australië: le
innings: 231, 2e innings: 111
Voor een op 23 Januari a.s. ter ge
legenheid van het 75-jarig bestaan te
spelen wedstrijd had de F.C. Antwerp
onderhandelingen geopend met „Hon
ved". Aan de Hongaren ws een bedrag
van ongeveer f36.000.geboden, de
hoogste som die ooit door een Belgi
sche club voor een ontmoeting met een
buitenlandse tegenstander is uitgetrok
ken. Het bestuur van Honved zou deze
uitnodiging ongetwijfeld hebben geac
cepteerd als de Hongaarse minister voor
Sport niet zijn veto had uitgesproken
over de plannen. De club heeft name-
lük in de laatste tijd enkele zwakke
wedstrijden gespeeld, wat voor de mi
nister aanleiding is geweest de reis
naar Antwerpen te verbieden. „Hon
ved is niet in staat het internationale
prestige van Hongarije op te houden",
zo luidde zijn motivering.
Bij de wedstrijden en demonstraties
welke Zaterdagmiddag 8 Januari a.s.
worden gehouden, georganiseerd door
V.Z.C. ter gelegenheid van de opening
if&n het overdekte gedeelte van het
nieuwe Kolpabad te Vlaardingen, zal
een ploeg van RDZ trachten het Neder
lands record te vestigen voor de 4 x 100
meter wisselslag estafette dames. De
limiettij d voor dit record is vastgesteld
op 5 min. 10 sec.
Henny Quentemeyer is Dinsdagavond
te Groningen zwaargewichtkampioen
van Nederland geworden.
Evenals het vorig jaar zal Indië in
1955 in het tournooi om de Davis Cup
uitkomenin de Europese zone.
De Nederlandse oud-kampioen op de
110 meter horden, Broeken uit Tilburg,
is voor de Nederlandse sport verloren.
Hij is naar Nieuw Zeeland geëmigreerd.
Bij de Rijkspostspaarbank werd in
1954 in totaal ingelegd f475,9 millioen
(tegen f407,9 millioen in 1953), terugbe
taald werd f409,4 millioen (f 375,5 mil
lioen), zodat het overschot aan bespa
ringen meer dan verdubbeld is in 1954,
n.l. f66,5 millioen tegen f32,4 millioen
in 1953.
Het totale tegoed bij de R.P.S. is
derhalve met f66,5 millioen gestegen tot
f 1467,4 millioen.
In de maand December werd ingelegd
f 44,7 milln. teg£n f 53,3 millioen in Dec.
1953 en f 39,7 millioen in Nov. j.l. Te
rugbetaald werd resp. f 37,5 milln., f 32,8
milln. en f35 millioen, zodat de bespa
ringen resp. bedroegen f 7,2 milln.,
f 2,8 milln. en f 4,7 milln.
In Amsterdam werd in December j.L
ingelegd f 5.052,700 en terugbetaald
f4.457.800, voor Rotterdam waren deze
cyfers f2.927.400 en f2.201,200 en voor
Den Haag f3.601.900 en f3.212.000.
