K.V.P.-jongeren spreken over
Ni j verheidsonderwi j s
Minister Suurhoff als chaperon
voor 20-jarige
Spaanse regering weet officieel
niets van Degrelle
Fout van Yiruly oorzaak van
„Triton"-ramp?
NIEUW RECORD...)
Rusland laat twee Amerikaanse
gevangenen vrij
Uit de pers
TV-Commentaar
Avondonderwijs behaalt niet de
le resultaten
beoogde
Aspirin
Natuurbescherming
vreest nog verdere
uitbreiding
„Ik begrijp het best"
Vertegenwoordiger van Ierse regering
zou hiertoe geconcludeerd hebben
HAMEAGELEI
5 doktoren
het misbruik van
laxeermiddelen
Burgemeester contra
Schelde5 -directeur
Eén hunner gearresteerd wegens uit
hangen van Amerikaanse
vlag bij de bevrijding
Luistert u naar....
MAANDAG 10 JANUARI 1955
PAGINA 3
VOOR-ONTWERP JEUGDPROGRAMMA
Militaire oefenterreinen
geef! handen
om frol-s op Ie zijn
WmJm* m
m
waarschuwen tegen
Antwoord op critische
opmerkingen
Prof. Gerlach Royen
uit voorzorg bediend
Gevangene of
deserteur?
(Van onze Utrechtse redacteur)
üj?e Jongerenorganisatie in de Katho-
Wer yp'kspartij heeft een voor-ont-
e rp samengesteld van een jeugdpro-
5= dat in de afdelingen en op stu-
waaiJee?kDnisten behandeld wordt,
Drn_ "et in 'n definitieve vorm aan de
Wowununacoinmiss'e van de K-V.P. zal
Wer_eiJ aangeboden. In het voor-ont-
heid ^0rdt de aandacht van de over-
desiderïTraagd voor een groot aantal
gezin ona' tlie betrekking hebben op
dienstnii„v,4rwÜs' jeugdbeweging, arbeid,
derbesr^ vrÜe tijdsbesteding en kin-
^'eekena ming- Het eerstè studie-
Zaterda over dit voor-ontwerp werd
centrum en Zondag op het vormings
den h tVan de K-V-P- te Baarn gehou-
niivVrk. o Was geheel gewijd aan het
U, fldsonderwijs, dat ook Dinsdag
in 's ij studiecongres van de K.V.P.
u T\ genbosch uitvoerig besproken
conclusies van het congres kwa
nten k lusies van het congres Kwa
den de a^deüjk ter sprake, al hiel-
Bosch u,0ngeren zich, meer dan in Den
2jg net geval was, voornamelijk be-
fealL. hetgeen op korte termijn te
"seren is.
BeenaVb. verl:)and pleitte dr. J. J. M.
stuur lid van het Jongerenbe-
ondeA. •?or afschaffing van het avond-
genstoT1J?' dat aan het huidige ieerlin-
tbenin verbonden is. Hij was van
rrung dat er van deze algemene vor-
in hitnaast de practische opleiding
en dat bedrijf - niet veel terecht kwam
1 een groot deel van de leerlingen
Advertentie
nemen!
Het Bayer-kruis
is Uw beste waarborg!
Contact-Commissie voor Natuur-
®n Landschapsbescherming heeft zich tot
eden van de Eerste Kamer gewend met
*cn adres over het vraagstuk der mili-
e oefenterreinen. Zij herinnert aan
e mening van de minister van Oorlog,
o 1952 geuit, dat ras het moment nadert,
at de schaarse recreatieterreinen geen
aanwijzing van nieuwe terreinen meer
ad"6*1 gedogen- Desniettemin, aldus het
es> moet de natuurbescherming toch
jo' aas constateren, dat tijdens de afge-
bPen twee jaar nog voortdurend uit-
l( e d'ng van de bestaande en aanwij-
g van nieuwe terreinen voor mili-
'e doeleinden in ons land geschiedde.
«cr»epWezen wordt op tal van uitbreidin-
p'annen v00r aanleg van nieuwe
Vraa breinen. Naar aanleiding hiervan
*org de natuurbescherming zich met
lerre;a' °f in de toekomst niet nog meer
aat,6ew 'n ons land zuhen worden
VerjlJjj'e2;en voor oefenterreinen. Naar
orn 'ut zouden reeds plannen bestaan
héi(jef de Veluwe opnieuw 700 hectare
Jlipo *®rrein te bestemmen voor oefe-
#dresn met het tankwapen, aldus het
Do
klep, .Contact-Commissie vraagt met
beiapa aandacht voor het grote volks-
Verdp?' Van de recreatie, dat bij iedere
gestrnw u'tbreiding van de reeds zo uit-
rcinen - oppervlakte aan militaire ter-
n m het gedrang dreigt te komen.
geen diploma behaalt. In plaats van dit
avondonderwijs wilde dr. Beenakker
part-time onderwijs in bedrijfstijd zien,
in het kader waarvan de Levensscholen
voor werkende jongens tot hun recht
kunnen komen. Alleen op deze wijze
achtte spr. het mogelijk werkelijk alge
mene vorming te geven.
Bovendien vond dr. Beenakker het
noodzakelijk op korte termijn een be
perkte vakopleiding te creëren voor
minder intellectueel-begaafde jongens,
die niet naar de normale ambachts
school gaan, maar voldoende handvaar
digheid hebben om iets meer te wor
den dan ongeschoolde arbeider.
De Mater Amabilis- en Levensscholen
werden uitvoerig besproken. Dr. Been
akker drong voor beide aan op een
spoedige definitieve status. De M.A.-
scholen vallen thans voor een deel on
der het nijverheidsonderwijs en voor
de rest, evenals de Levensscholen voor
jongens, onder de Vorming buiten
schoolverband. Een status, die zo vrij
mogelijk moet zijn; de overheid dient
zich in hoofdzaak te beperken tot de
financiering.
Met betrekking tot verlenging van
de leerplicht werd opgemerkt, dat deze
samen moet vallen met het arbeidsver-
bod. Meisjes van 14 jaar mogen thans
niet meer in fabrieken werken, maar
door het ontbreken van een leerplicht
voor veertien jarigen is er geen enkele
garantie, dat dit jaar nu beter doorge
bracht wordt dan in een fabriek het
geval zou zijn. De tijd, voordat het
meisje in het bedrijfsleven treedt, zou
gebruikt kunnen worden voor primair
huishoudonderwijs.
Ook de vernieuwing van het nijver
heidsonderwijs, zowel voor jongens als
voor meisjes, kwam ter sprake. Er wer
den inleidingen over gehouden door de
heer B J W. Philippa, secretaris van
de R K Ver. van Directeuren en Le
raren bij het Nijverheidsonderwijs, en
door mej. E. M. M. Lommer, inspec-
trice bij het nijverheidsonderwijs voor
meisjes in Brabant en Limburg. Dui
delijk bleek, dat deze vernieuwing in
de practijk reeds doorwerkt en tot
goede resultaten leidt, ook op het ge
bied van de persoonlijkheidsvorming.
De mogelijkheden, die de wet op het
nijverheidsonderwijs thans biedt, aldus
mej. Lommer, zijn zo groot, dat men
practisch alle kanten uit kan.
Uitvoerig hebben de aanwezige leden
van de afdelingen over dit alles ge
discussieerd en daarbij hun critiek op
bepaalde toestanden niet gespaard, met
name op het gebrek aan lijn in het on
derwijsbeleid gedurende de laatste 25
jaar. Algemeen was men van oordeel,
dat in katholieke kring op korte ter
mijn een communis opinio bereikt moet
worden over de onderwijsvernieuwing,
ook al zal de verwezenlijking van de
hierin omvatte plannen wel een aantal
jaren op zich laten wachten; het re
cente rapport van het Kaski spreekt
in deze geen optimistische taal.
Nog voor de start kon Annie Meurs ondervinden, dat minister Suurhoff een
excellente reisgenoot zou zijn gedurende de vliegtocht naar Australië.
(Van onze verslaggever)
„Als je zelf moeder bent, dan be
grijp je het best Zo sprak de echtge
note van de minister van Sociale Za
ken en Volksgezondheid, mevrouw
Suurhoff gisterer op het vliegveld
Schiphol, waar zij haar man uitgeleide
deed voor diens tocht naar Australië.
De minister zal daar op uitnodiging van
de Australische regering een rondreis
van vijf weken maken. Met verschil
lende Australische autoriteiten zal hij
besprekingen voeren over de emigratie
van Nederlanders, teneinde zich een
oordeel te vormen over de wijze waar
op onze landgenoten zich in hun nieu
we vaderland weren. De minister ver
klaarde van mening te zijn dat wij de
emigratie moeten voortzetten, daar het
niet alleen een ruimtelijk, doch voor
al een economisch probleem is. De
laatste tijd is Australië, volgens de mi
nister, bijzonder op Nederlanders ge
steld. Alle moeilijkheden, die aanvan
kelijk dreigden, zijn thans wel opge
lost. Behalve deze officiële taak, had
(Van onze Belgische correspondent)
BRUSSEL, hedenmorgen
De Belgische regering heeft tot dus
verre nog geen officieel antwoord ge
kregen uit Madrid op de vraag om uit
leg in verband met de aanwezigheid
van de voormalige leider van Rex,
Léon Degrelle, op Spaans grondge
bied. Vorige week besloot minister
Spaak de speciaal naar Brussel ontbo
den Belgische ambassadeur Prins de
Ligne niet naar zijn post te laten terug
keren zolang geen bevredigend ant
woord was binnengekomen.
Een woordvoerder van de Spaanse
regering heeft Zaterdag na afloop van
een Kabinetsraad duidelijk gemaakt
wat voor antwoord men kan verwach
ten. De Spaanse regering, aldus deze
woordvoerder, kan slechts zeggen dat
zjj niet weet of Degrelle op Spaanse
grond verbleven heeft of verblijft, en
dat zij bijgevolge niets kan zeggen over
zijn activiteit. Het staat nochtans vast
dat Degrelle zich al jaren in Spanje op
houdt onder de naam Sanchez, dat hjj er
de kost verdient als vennoot in 'n ex
portfirma en dat hij er onlangs een
boek heeft gepubliceerd onder de titel
„Brandende zielen", waarvoor de be
kende auteur Maranon een voorrede
schreef.
Sommige socialisten eisen dat Bel
gië de diplomatieke betrekkingen met
Spanje zou afbreken. Minister Spaak
schijnt echter niet van plan te zijn
het op een breuk te laten aankomen.
Aan de hele zaak zit een eigenaardige
bijsmaak vast en wel deze,- dat
Spaak in 1945 niet met de nodi
ge krachtdadigheid de uitlevering
van Degrelle schijnt te. hebben geëist.
Anderzijds heeft een Brussels blad be-
Sean MacBride, de vertegenwoordiger
van de Ierse regering, zal, naar men
volgens United Press te Dublin ver
wachtte, bij de opsomming die hij zal
geven van de getuigenverklaringen over
de ramp met het K.L.M.-vliegtuig „Tri
ton" op Shannon, als zijn veronderstel
ling geven, dat het ongeluk te wijten is
aan een beoordelingsfout van gezagvoer
der Adriaan Viruly. Het persbureau
meldde uit Dublin, dat dit Zondagavond
in betrouwbare kringen aldaar ver
klaard zou zijn.
In deze kringen zou men verwachten,
dat MacBride het volgende zal consta
teren.
1. Het ongeluk is veroorzaakt door
een beoordelingsfout van de zijde van
de piloot, hierin bestaande, dat hij er
niet voor heeft gezorgd, dat het vlieg
tuig op het ogenblik dat hij het eersj
bevel gaf tot vermindering van gas en
intrekking der klappen, voldoende
Advertentie
mM V-
j...
ndag
od 7ir.b*Jle„heer Herman Jan 'hagerwey te Westzaan 93 jaar geworden. Dit
hoogte had bereikt of bezig was dit te
doen.
2. De piloot is in gebreke gebleven
met betrekking tot het observeren van
de aanwijzingen van zijn instrumenten
en het onderling in verband brengen
der aanduidingen, waardoor hij het feit,
dat het toestel zakte, niet tijdig genoeg
vernam om de nodige corrigerende
maatregelen te nemen.
3. Met betrekking tot de plicht van
de medebestuurder, dat hij zich in een
positie bevindt om de leiding van het
toestel op elk gewenst moment over te
nemen, waarvoor het nodig is dat hij
de instrumenten nauwkeurig gadeslaat,
dient geconstateerd te worden, dat de
medebestuurder in gebreke is gebleven
bij het waarnemen en het in onderling
verband brengen van de aanduidingen
der instrumenten. Aldus is het hem on
bekend gebleven, dat het toestel hoogte
verloor op een ogenblik dat er nog tijd
kon zijn om de gezagvoerder met dit
feit in kennis te stellen.
4. De andere leden van de bemanning
zijn in geen enkel opzicht verantwoor
delijk voor het ongeluk.
5. De lamp, die het rode waarschu
wingssignaal op het centrale instrumen
tenbord verlicht tijdens het intrekken
en het laten zakken van het landings
gestel en die uitgaat zodra het landings
gestel vastzit in de stand „op" of „neer",
was defect. Het weigeren van de lamp
kan een van de factoren zijn geweest,
die hun invloed hebben gehad op de
beoordeling van de piloot. Het zou ge
leid kunnen hebben tot alle operaties,
die zo snel op elkaar volgden, met in
begrip van het bevel tot „stijgkracht".
Het weigeren van de lamp zou het on
geluk echter niet veroorzaakt hebben
als de gezagvoerder en de medebestuur
der, en dit had behoren te geschieden,
uit het juiste aflezen van de instrumen
ten hadden opgemaakt, dat het toestel
aan het dalen en niet aan het stijgen
was.
6. Er is een ongewettigde vertraging
in de' reddingsoperaties op het vlieg
veld van Shannon geweest:
a. door een ingebreke blijven van de
dienstdoende ambtenaar in de verkeers
toren en de security officer van dienst
in de toren van het brandweergebouw
met betrekking tot het waarnemen van
het ongeluk;
b. door een falen van de veiligheids
dienst op het vliegveld met betrekking
tot het doorgeven van de waarnemin
gen, verricht door Thomas Cearnaigh,
John Fisher en Edward Whitney, aan
de controlerende functionaris voor het
luchtverkeer.
Commodore Viruly heeft Zaterdag
voor het Ierse hof van onderzoek ge
zegd nu te geloven, dat een combinatie
van factoren, zoals een storing van de
hoogtemeter en een defect aan de lamp
op het instrumentenbord, die aangeeft
dat het landingsgestel geheel is inge
trokken en geblokkeerd, een redelijke
verklaring zou kunnen verschaffen voor
het verongelukken van het toestel. Hij
meent, dat duidelijker op het instru
mentenbord aangegeven dient te wor
den, dat het landingsgestel geheel inge
trokken is.
Indonesië In Djakarta is het secre
tariaat gevestigd van de Colombolanden.
Dit secretariaat zal de conferentie van
Aziatische en Afrikaanse mogendheden,
die in April in Bandung wordt gehou
den, voorbereiden. (UP)
richt.dat de Belgische ambassade te
Madrid regelmatig de regering over
handel en wandel van Degrelle in
Spanje op de hoogte heeft gehouden.
De prompte officiële logenstraffing
van dit bericht heeft niet iedereen
kunnen overtuigen.
De Brusselse Libre Belgique" bij
voorbeeld stelde gisteren nog de vraag
waarom Spaak in 1946 niet inging op
het verzoek van een C.V.P.-afgevaar-
digde om de kwestie van de uitleve
ring van Degrelle aan het Hof van Jus
titie in Den Haag voor te leggen. De
Rex-leider bevond zich toen in een hos
pitaal te San Sebastian, waar hij na
de Duitse capitulatie was geland en
waar hij trouwens door een redacteur
van de socialistische „Peuple" werd
geïnterviewd.
De Belgische regering heeft van
Spanje de uitlevering verzocht van de
voormalige Rexisten-leider Degrelle,
die indertijd bij verstek ter dood ver
oordeeld werd. Op bovenstaande foto
uit 1943 ziet men Degrelle in gesprek
met Himmler.
Advertentie
Als u geregeld laxeermiddelen slikt, ls er nu
een manier om er van af te komen. 83 van de 100
personen lukte het: u kunt het ook. En wel zo:
Drink in de loop van elke dag enkele glazen
water en bepaal een vast uur vooruw stoelgang.
Neem de le week elk# avond twee Carter s Le
verpilletjes. 2e Week - elke avond één. 3e Week
om de'andere avond één. Daarna niets meer.
want Carter's Leverpilletjes stellen uw inge
wanden in staat weer op eigen kracht t#
werken, zonder laxeermiddelen.
Wanneer zorgen, vermoeidheid ofte veel eten
het tempo van uw ingewanden tijdelijk vertra
gen, neem dan tijdelijk Carter's Leverpilletje»
om u weer op gang te helpen. Zo raakt u uw ver
stopping kwijt en vervalt u niet in de laxeer
middelen-gewoonte. Haal direct Carter's Le-
verpilletjes, f 1.20 per Bacon. tl
De burgemeester van Vlissingen, mr.
B. Kolff, heeft in zijn nieuwjaarsrede
by de aanvang van de Vrijdag gehou
den raadszitting vrg scherp geantwoord
op een aantal opmerkingen van de heer
J. W. Hupkes, directeur van de N.V.
Kon. Maatschappü „De Schelde". De
heer Hupkes liet enige tijd geleden, ty-
dens een bijeenkomst met jubilarissen
uit zün bedrüf, een critisch geluid ho
ren met betrekking tot de Vlissingse
overheid. De burgemeester noemde deze
uitlatingen van de Schelde-directeur
niet bevorderlijk voor een sfeer van
vertrouwen.
Er is geen bezwaar tegen, dat men
zijn hart lucht als men meent zich over
gebrek aan medewerking van de kant
der andere partij te moeten beklagen,
aldus de burgemeester, integendeel, het
kan de zaak niet anders dan ten goede
komen. Maar de burgemeester had er
wel bezwaar tegen, dat dit in het open
baar gebeurt, als alle normale wegen
van overleg volkomen open staan, en
dan nog in vaagheden, waar niet-inge-
wijden geneigd zijn wat achter te zoe
ken; en ook dit gebeurt bij een gelegen
heid, die daarvoor volgens de burgemees
ter ongeschikt is.
De Russische autoriteiten hebben Zaterdag twee Amerikanen vrijgelaten,
die jarenlang in Russische gevangenkampen hebben doorgebracht. Het zijn
de 31-jarige John H. Noble en de 38-jarige William T. Marchuk. Beiden wer
den in Berlijn aan de Amerikaanse Hoge Commissie overgedragen. Ambte
naren van de Amerikaanse inlichtingendienst hebben beiden aan een ver
hoor onderworpen, waarna de vrijgelaten gevangenen naar een ziekenhuis
werden overgebracht om onderzocht te worden. Beiden kregen een militaire
wacht voor de deur van hun ziekenkamer. Noble, omdat hij er zelf om ge
vraagd had, daar hij geen zin had in nieuwsgierigheid en Marchuk, omdat
eerst onderzocht moet worden hoe hij in Russische handen is gevallen. Tot
zo lang staat hij nog altijd genoteerd als deserteur.
de minister ook nog een andere aan
vaard. Hij was bereid geweest chaperon
te zyn voor de twintigjarige Annie
Meurs uit Tilburg, die tegelijkertijd met
hem naar haar verloofde in Australië
vertrok. Vandaar dat er van de züde
van de publiciteit een bijzondere be
langstelling voor dit vertrek bestond.
Och, tegenwoordig vertrekken Neder
landse ministers dagelijks naar alle
windstreken der aarde. Maar dat zij
zich daarbij ontfermen over een lief
en jong meisje, is een bijzonderheid.
Desalniettemin had het vertrek van de
minister gisteren iets gewoons. Ten
slotte is de minister zelf vader van
vier kinderen. Vandaar dat zijn vrouw
kon zeggen dat zij het allemaal wel
begreep, dat van Annie Meurs. Dit
twintigjarige Tilburgse meisje heeft
een verloofde, die enige tijd geleden
naar Australië ging. Zij wilde hem
volgen, maar haar brave moeder had
daar bepaald bezwaren tegen. „Zo'n
meisje alleen. En dat op zo'n lange
tocht", moet ze gezegd hebben. Toen
ze echter enige maanden geleden in
de krant las dat ook de minister naar
Australië zou vertrekken, schreef ze
een brief aan de bewindsman, waarin
ze hem vroeg zich over haar dochter
te willen ontfermen. De minister bleek
bereid. Veiligheidshalve informeerde
hij echter of de papieren van Annie
wel in orde waren. Dat bleek niet zo
te zijn. Dank zij de departementale be
moeienis echter kwam ook dat voor el
kaar en zo kon Annie vertrekken. De
ministeriële bereidwilligheid verschaf
te haar heel wat publiciteit. Het film
journaal en tientallen kranten kwamen
haar uitgeleide doen. Zij bleek er niet in
het minst beduusd van, evenmin als
haar moeder, die haar voor de offi
ciële microfoon nog heel wat geheime
nissen toevertrouwde. Het was een ge
zellig afscheid. De minister werd uit
geleide gedaan door de heer A. T.
Stirling, de Australische ambassadeur
in ons land en door zijn staatssecreta
ris, mr. dr. A. A. van Rhijn. Voorts wa
ren er de directeur-generaal van de
arbeidsinspectie en de commissaris
voor de emigratie, mr. ir. B. W. Haver
man. Annie werd vaarwel gezegd door
een hele reeks familieleden.
Naast elkaar gingen de minister en
Annie in het vliegtuig zitten en wij ne
men aan dat het een gezellige reis is ge
worden.
Naar wij vernemen, heeft prof. dr.
Gerlach Royen O.F.M.. oud-hoogleraar
aan de universiteit te Utrecht, die lij
dend is aan longontsteking, uit voor
zorg de sacramenten der ster
venden ontvangen. Momenteel verblijft
prof. Royen in het Sint Antonius-zie-
kenhuis te Utrecht.
Engeland Engeland gaat parachutis
ten en straalbommenwerpers gebruiken
in de strijd tegen de communisten op
Malakka. (UP)
De beide mannen zagen er tamelijk
goed uit. Zij hebben de grootste tijd
van hun gevangenschap doorgebracht
in het dwangarbeiderskamp Vorkoeta
in het Noordpoolgebied. Later zijn zij
overgebracht naar kamp nr. 43 in de
buurt van Potma, op ruim 400 km. ten
Zuid-Oosten van Moskou. De reis naar
Berlijn hadden zij per trein gemaakt.
Gedurende de rit van Moskou naar
Berlijn hadden zij maar één maaltijd
gekregen. Beiden klaagden over de
slechte voeding in het kamp Vorkoeta,
maar vertelden dat dit ongeveer een
half jaar geleden beter was geworden.
Blijkbaar werden zij van toen af ge
prepareerd op hun terugkeer naar het
Westen.
John Noble werd ln 1945 gearres
teerd in Dresden, waar hij al voor de
oorlog met zijn ouders en zijn broer
woonde. Toen de Russen Dresden bin
nenrukten, hadden de Nobles een Ame
rikaanse vlag uitgestoken. John Noble
en zijn vader, die een fabriek van
fototoestellen had, werden meegeno
men en naar een concentratiekamp ge
stuurd. Zijn moeder en zijn broer
mochten naar de V. S. terugkeren. John
Noble en zijn vader werden van spion-
nage beschuldigd ten gunste van het
imperialistische Westen. In 1952 werd
de vader vrijgelaten. John vernam dit
pas verleden jaar uit een brief die hem
in het Russische kamp uit Detroit be
reikte, waar de Nobles thans wonen.
William T. Marchuk was op elf Fe
bruari 1949 in Berlijn door de Russen
gearresteerd, same met een andere
militair, een zekere William A. Ver-
dine. Hij werd destijds als deserteur
beschouwd. Van William Verdine
werd sinds zijn arrestatie niets meer
vernomen. De Amerikaanse regering
heeft Moskou om inlichtingen over
hem verzocht, maar de Russische re
gering zegt niets over hem te weten.
John Noble vertelde echter, dat hij
Verdine in enkele Russische kampen
gezien had en dat hü er slecht uit
had gezien. Andere gevangenen had
den bevestigd, dat de man aan t.b.c.
leed.
De Russen hadden de Verenigde Sta
ten in een nota op Nieuwjaarsdag op
de hoogte gebracht van hun voornemen
om Noble en Marchuk vrij te laten.
Over Verdine werd toen evenmin ge
rept. Wel werd de Amerikaanse rege
ring verzocht een aantal Russische kin
deren die in de Verenigde Staten en
in West-Duitsland verbleven, naar de
Sovjet-Unie terug te zenden. De Ame
rikanen hebben hierop nog niet geant
woord. Een der „kinderen" blijkt in
middels al als marinier te dienen bij
de Amerikaanse strijdkrachten op Korea.
(UP-Rtr.)
De TV-uitzending van Vondel's Gys-
breght van Aemstel uit de Amsterdamse
Stadsschouwburg is, evenals het vorig
jaar, een schitterend succes geworden.
Hoewel het een gewone voorstelling met
publiek gold, was het toch volkomen te
levisie. Met zijn camera's leidde de regis
seur ons binnen in zijn visie op Gys-
breght en wij kunnen er meteen aan toe
voegen dat deze visie volkomen verant
woord en indrukwekkend was. Vanaf
het eerste moment was men in de ban
van dit in elkaar doen overvloeien van
beelden, deze scherpe close-ups, dit
prachtige heldere beeld. Dit alles was
niet alleen knap, maar het was zeer
mooi ook. Fraaie vondsten, als het over
elkaar of naast elkaar brengen van be
paalde beelden, alles werkte eraan mee,
niets maar dan ook niets verloren te
doen gaan. Het draaiboek van deze uit
zending was van seconde tot seconde,
ja van woord tot woord voorbereid,
niets aan het toeval overgelaten.
Zeer juist was het ook dat men tij
dens de changementen èn het beeld èn
het geluid wegdraaide. Ook geen ge
zoek naar indrukken uit de zaal, alleen
tijdens de pauzes de camera gericht op
de naam Vondel op de balustrade.
Prachtig camera-werk, ja, maar hoe
meedogenloos kunnen ze ook zijn. Als
een figurerende Klaeris ongeïnteres
seerd staat toe te kijken, wordt dat
scherp vastgelegd. Dat de kloosterpoort
van bordpapier is, blijkt overduidelijk.
De TV doet de Gysbreght in de huis
kamers leven, maar gaf er bovendien
een in veel opzichten harde analyse
van.
De Bruiloft van Kloris en Roosje en
de Nieuwjaarswens, kwamen zeer le
vendig en vrolijk op het beeld. Bravo
V.P.R.O.-regisseur Jack Dixon!
De K.R.O. geeft Dinsdagavond qpn
volledige opvoering van het blijspel
Driekoningenavond van William Sha
kespeare. De regie is van Willem Tolle
naar, de muziek voor deze voorstelling
werd geschreven door Jurriaan Andries-
sen. Het Franse nationale program
ma geeft een mooi concert van kamer
muziekwerken van Durante, Bach, Ros
sini en Bartök (347 m, 20 uur). Mozart's
„Der Schauspieldirektor" is te beluiste
ren over de Zweedse omroep (1571 m,
22.30 uur). Het ensemble „Musica da
Camera" geeft een nachtconcert voor
het Derde Programma (464 m, 23.55,
uur), met werken van Pierné, Milhaud
en Rubbra.
John H. Noble (links) en soldaat William T, Marchuk, de twee Amerikanen,
die door de Russische autoriteiten zijn vrijgelaten. (A.N.P.-Telefoto)
Ir. H. Vos, waarn. voorzitter van
de Partij van de Arbeid, heeft onlangs
door middel van een interview met een
redacteur van Het Parool zijn per
soonlijke mening over het Nederlandse
beleid ten aanzien van Nieuw-Guinea,
afwijkend van het standpunt der P. v.
d. A.-fractie in de Tweede Kamer pu
bliek gemaakt. „Vrij Nederland" pu
bliceert in zijn nummer van 8 Januari,
naast een nadere uiteenzetting van ir.
Vos, een vraaggesprek met het P. v. d.
A.-Kamerlid de heer F. J. Goedhart,
waarin deze stelling neemt tegen het
standpunt van de heer Vos. Uit dit
laatste vraaggesprek citeren wij het
volgende:
Het standpunt dat de fractie van de
P. v. d. A. bij de debatten over de be
groting van Buitenlandse Zaken in de
Tweede Kamer in de kwestie Nieuw-
Guinea heeft ingenomen, en dat ik bij
die gelegenheid heb uiteengezet, is even
eenvoudig als duidelijk. Om elk misver
stand te voorkomen, wijs ik er op, dat
onze fractie eensgezind achter de gege
ven uiteenzetting staat. In de fractie is
niemand, die de mening van Vos in de
ze zaak deelt. Unaniem is men van me
ning, dat de hachelijke toestand waarin
Indonesië zich bevindt, het volstrekt on
mogelijk maakt om overdracht van
Nieuw-Guinea aan Indonesië te over
wegen. Sedert ik er twee jaar geleden
een langdurig bezoek bracht, is de toen
al slechte toestand onafgebroken verer
gerd
De massa lijdt honger, en de productie
loopt voortdurend terug. Er woeden op
standen en roversbenden hebben vrij spel.
Op Celebes terroriseert men Christenen,
Er is een speciale politiemacht gevormd,
die zoals in iedere politie-staat niet on
der de minister van Justitie, maar on
der de minister-president staat. Gevan
genen worden door pijniging tot beken
tenissen gedwongen. De overheersende
toon in Djakarta is die van een bijna
hysterisch nationalisme, dat aan Mossa
degh doet denken. Deze toestand levert
een ideale achtergrond voor de politiek
van Moskou en Peking.
De communisten van PKI en Sobsi
(vakbeweging) hebben er dan ook de
vrije hand en hun handlangers vindt
men tot in de regering. Er is een wilde
anti-Westerse campagne aan de gang.
In het licht van dat alles acht ik het
onzinnig te overwegen Westelijk Nieuw-
Guinea of welke ander gebied dan
ook aan het ongelukkige regiem dat
thans in Indonesië bestaat, ten geschenke
aan te bieden.
Als men mij vraagt of een ommekeer
(in Indonesië) mogelijk is, luidt mijn
antwoord, dat dit theoretisch natuurlijk
wel mogelijk is. Mensen als Hatta, Nat-
sir, Sjahrir, Wibisono en Soedjamotko,
om er enkele te noemen, hebben genoeg
politiek verstand, inzicht en staatsmans
wijsheid om als zij aan het bewind zou
den zijn een realistische koerswijziging
tot stand te brengen.
Maar ik zie ze niet op de voorgrond
komen. Ik twijfel er bovendien sterk
aan, of er ooit algemene verkiezingen
in Indonesië zullen komen.
Maar zelfs als ik me mocht vergissen,
wat moet men dan verwachten aan inti
midatie, terreur en zelfs vervalsing van
stembusuitslagen? En bovendien hebben
we rekening te houden met de moge
lijkheid van een communistische staats
greep. Ik acht de kansen van de con
structieve oppositie niet groot. Het heeft
de schijn of het noodlot bezig is zich
aan Indonesië te voltrekken. Mocht er
ooit een ander regiem komen, dat orde
op zaken stelt, dat een einde maakt aan
de misstanden die ik heb opgesomd, en
dat gunstiger omstandigheden schept
voor samenwerking met het Westen en
Nederland, dan spreekt het voor 'de P. v.
d. A. vanzelf, dat onder zulke omstan
digheden met Djakarta over Nieuw-
Guinea te spreken zou zijn....
Ik meen dat Nederland het niet in
zijn macht heeft om de ontwikkeling in
Indonesië te stuiten. Niet door geweld,
niet door concessies.
Trouwens door concessies zouden wij
de verkeerde elementen alleen maar in
de kaart spelen. Wij hebben er ook geen
belang bij chantage en demagogie door
concessies te honoreren. Eens heette
het, dat wij door mee te werken aan li
quidatie van de Unie het wonder zou
den kunnen bewerkstelligen van de Ne
derlands-Indonesische vriendschap. Dat
is nog maar een half jaar geleden.
Prompt daarop poogde Indonesië ons
in het zondaarsbankje van de V. N. te
brengen, en begon het in Nieuw-Guinea
met infiltraties. Zouden wij Nieuw-Gui
nea uitleveren aan het huidige hyper-
nationalistische regiem, dan zou dat
evenmin tot iets leiden. Nieuwe acties,
nieuwe eisen, nieuwe chantage, nieuwe
dreigementen zouden volgen. Om al die
Ledenen vind ik de benadering van ir.
Vos van dit gehele complex te abstract
en te theoretisch om er in de practische
politiek iets mee te kunnen beginnen.
Sprekend over de algemene situatie
in de Aziatische landen zei de heer
Goedhart:
Siberië, China en Indo-China zijn in
handen van de communisten. Met enke
le uitzonderingen zijn de overige Azia
tische landen er ook heel beroerd aan
toe. Terwijl er armoede, ellende, onwe
tendheid en een stompzinnig nationalis
me heersen, worden leidende politici be
heerst door afkeer van het Westen en
vrees voor de machtige Sovjet-buren.
Waarom zouden wij Nieuw-Guinea aan
dat miserabele geheel toevoegen, in
plaats van het zelf open te leggen en tot
ontwikkeling te brengen?
Voor de bewoners is dat onder de
huidige omstandigheden zeker het bes
te. En als men dan aankomt met het
verwijt van een koloniale politiek, dan
wordt men slachtoffer van een zinledig
woordenspel. Het is misleidend net te
doen alsof het Nederlands beheer over
Nieuw-Guinea per se de vorm van
ouderwets kolonialisme zou moeten heb
ben.
Door de loop der geschiedenis is het
(Nieuw-Guinea) nu eenmaal in onze
handen. Daardoor kunnen we het moei
lijk overlaten aan wie er maar in wil
trekken, en evenmin kunnen we het er
gens te vondeling leggen.
Nog bezwaarlijker is het om er mee
te gaan leuren. We zitten er en we moe
ten dus zien er wat van te maken. Als
achtergebleven gebied, waartegenover
we een speciale verantwoordelijkheid
hebben, zal het een bron van zorgen
voor ons zijn. De ontwikkeling zal ons
honderden millioencn gaan kosten. Daar
om zal het verstandig zijn als Nederland
probeert er anderen bij te betrekken,
maar tot die anderen reken ik beslist
niet communistische of dubieuze staten,
die morgen tot communisme zouden
kunnen vervallen.
Tenslotte uitte de heer Goedhart cri
tiek op de wijze van openbaarmaking
van het standpunt van de heer Vos.
Ir. Vos fungeert als voorzitter van de
P.v.d.A, In die hoedanigheid beschikt
hij over onbeperkte mogelijkheden om
alle politieke vraagstukken met de
Tweede-Kamerfractie van de P. v. d. A.
op elk gewenst ogenblik uitvoerig te be
spreken.
Terwijl hij heel goed wist, hoe men
in de fractie over deze zaak dacht, heeft
hij niets gedaan om tot een discussie te
komen. Door middel van een dagblad
interview (Het Parool) heeft hij de
openbare mening plotseling op de hoog
te gesteld van zijn persoonlijk standpunt
in deze zaak.
Dit maakt een beetje de indruk, dat
hij daarmee de fractie een soort van po-
litiek-deurwaardersexploit betekent. Als
methode van werken kan ik dit weinig
geslaagd vinden. Ofschoon dit meer de
interne gang van zaken in de P. v. d. A.
betreft, lijkt het me nuttig deze opmer
king niet alleen intern te maken.
