Nederland snakt naar WATER
met melk meer mans
Hao-Hoa-leger rukt met
circa 1600 man op
naar Saigon
Blokkade in Zuid-Vietnam
duurt nog steeds voort
KLEINTJE-KOFFIE OF ESPRESSO?
IN DE TOEKOMST:
Spaarbekkens in de Delta en
ondergrondse spaarpotten55
grafmonument
Overval op oude
man berecht
E-55 wordt opgebouwd
Communist nr. 1
krijgt 3 maanden
Rampenfonds helpt
de Biesbosch
ZATERDAG 2 APRIL 1955
PAGINA 7
VOOR
CHARLES VOS
Ontwerp van overleden
beeldhouwer
Bezwaren der grond
waterwinning
Wijziging rechterlijke
organisatie
Tweede Kamer achter
wetsontwerp
Bom langs spoorbaan
verwijderd
In Indonesië
§j§FP>
Situatie na inpol-
I dering usseimeej
In aanleg
JmSTEPDa'u'
u/r*ecftrsr nruvrl
Situatie na «erwt,
|it)kmg Deltaplan
Deze enorme buizen voeren het water van de Rijn naar het Westen. De leidinghuis heeft een doorsnede van 2 meter. Zij
vormt een onderdeel van de verbinding JutphaasUitgeest, in welke laatste plaats zij uitmondt in de reservoirs van de
Kennemer duinen.
lllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII,,,llll,,,",l""",l",,,,,l"l,l
(Van onze speciale verslaggever)
Op Donderdag 7 April is het „Wereldgezondheidsdag", die sinds zijn in
stelling in 1948 jaarlijks wordt, laten wij zeggen, gevierd. Telkenmaal
legt men daarbij het accent op een bepaald facet van de volksgezond
heid; dit keer zal dat zijn de watervoorziening. Dat water het een en ander
met gezond zijn, mitsgaders gezond blijven, heeft te maken, het zal eenieder
duidelijk zijn. Dat is sinds onheuglijke tijden zo. Vroeger was de watervoor
ziening een kwestie van individuele zorg; men putte het reinigende en dorst
lessende nat uit welput, pomp, regenbak, beek, sloot of rivier. Dat zij echter
in deze tijden veel gecompliceerder van aard is, zal wel niemand verbazen.
Evenmin, dunkt ons, dat zij wat de organisatie betreft in ons goede
vaderland bijzonder ingewikkeld van structuur is. De watervoorziening in
Nederland wordt verzorgd door 195 waterbedrijven, waaronder 33 streek-
bedrijven. Hetgeen betekent, dat 84 procent van de bevolking op de water
leiding is aangesloten; in 1963 hoopt men het op 93 te hebben gebracht. Maar
nog steeds behoren bijna 1.500.000 Nederlanders tot de niet aangeslotenen.
Zij wonen voor het merendeel in Drente, Friesland en Gelderland.
geling van het gebruik van grondwater
is nu op 1 Maart j.l. de Grondwater
wet Waterleidingbedrijven in werking
getreden. Uitbreiding van grondwater
winning is hierdoor afhankelijk gesteld
van een vergunning van de centrale
overheid, die schadevergoeding als
voorwaarde kan stellen. Bovendien is
het noodzakelijk waterwinplaatsen tegen
verontreiniging te beschermen. De
Dienst van het Nationale Plan, de Pro
vinciale Planologische Diensten en het
Rijksinstituut voor Drinkwatervoorzie
ning werken op dit gebied samen. In
de toekomst zal steeds meer tot het
gebruik van oppervlaktewater moeten
worden overgegaan, in hoofdzaak af
komstig van de Rijn.
Niet alleen de watervoorziening, doch
ook het uiterlijk van de watertorens is
een probleem. Zullen wij in de toe
komst ook zulke reuzenbokalen in net
landschap zien verschijnen? Deze toren
is gebouwd te Carol City in Florida.
Tweede Paasdag wordt op het kerk
hof aan de Tongerseweg te Maastricht
een monument onthuld op het graf van
de Limburgse beeldhouwer Charles Vos.
Om half twaalf zal het monument
door de voorzitter van de stichting
beeldende kunstententoonstellingen, de
heer J. P. Godfroij, aan de familie wor
den overgedragen. Het stelt voor de
beeltenis van Onze Lieve Vrouw van
Smarten. Het ontwerp is van Charles
Vos zelf. Het bevond zich als gipsmodel
op het atelier van de in Januari van
het vorig jaar overleden kunstenaar.
Het werd gebeeldhouwd door de steen
kapper J. Belendong.
Amsterdam was de eerste gemeente,
die over een centrale waterleiding be
schikte. Zij begon er in 1853 mee. In
1874 volgden Den Haag en Rotterdam
en in 1910 beschikten nagenoeg alle
plaatsen met meer dan 20.000 inwoners
en ook verschillende kleinere over
een eigen centrale. Al deze voorzienin
gen werden of door de respectieve ge
meenten zelf geëxploiteerd, of zij ver
leenden een particuliere onderneming
een concessie daartoe. In 1910 werd een
Staatscommissie voor Drinkwatervoor
ziening ingesteld en drie jaar later werd
een Rijksinstituut voor Drinkwatervoor
ziening .opgericht, dat stimulerend en
coördinerend optrad; maar de drink
watervoorziening was verder een voor
werp van inter-gemeentelijke en provin
ciale zorg.
Na de tweede wereldoorlo0 treedt de
Rijksbemoeiing meer op de voorgrond.
En op de dag van heden lijkt het steeds
meer noodzakelijk te worden dat de
drinkwatervoorziening in de nationale
sfeer wordt getrokken.
De waterbehoefte stijgj zowel wat be
treft het waterverbruik voor huishoude
lijk als voor industriële doeleinden. In
een ietwat primitieve landelijke sfeer
bedraagt het verbruik 10 a 15 liter per
hoofd per etmaal. In de grote steden
is het al tot 150 liter gestegen. Er wor
den geen woningen meer gebouwd zon
der douche en zonder een of meer vaste
wastafels en closets; de warmwater
voorziening neemt toe evenals het ge
bruik van wasmachines in huis. In de
toekomst moet men beslist gaan reke
nen op een verbruik van 200 k 250 li
ter per hoofd per etmaal.
Tot dusver werd de waterbehoefte
voor 70 procent uit het grondwater en
voor 30 procent uit oppervlakte-water
gedekt. Uitbreiding van de grondwater
winning stuit op twee bezwaren. Wan
neer men de grondwaterspiegel te veel
verlaagt, loopt men in het Westen ge
vaar, brak water uit de diepte aan te
trekken en in het algemeen schade toe
te brengen aan de begroeiing. Het
geen betekent dat de belangen van
land- en tuinbouw en het natuurschoon
kunnen worden geschaad. Ook verzet
ten zich andere belangen als recreatie,
aanleg van begraafplaatsen, winnen van
zand en grind, aanleg van militaire
werken, tegen uitbreiding van grond-
waterwinplaatsen.
In afwachting van een Integrale re-
WATERVOORZIENING VAN HET WESTEN DES LANDS
Wc*tcn des lands
voorroadrescrvoifs voor
algemene waterhuishouding
Eigen bronnen van drinkwatervoor
ziening
Troneportleidingen voor voeding van
duinwoterwinplaatsen met rivierwater
Nationaal én internationaal is een
goede regeling van de waterhuishou
ding onontbeerlijk geworden. Zo zal
men ongetwijfeld moeten overgaan tot
de aanleg van spaarbekkens in het
bovenstroomgebied en in de Delta.
Na afsluiting van de zeegaten immers
zal men evenals in het IJsselmeer
op de lange duur kunnen beschik
ken over grote zoetwater-reservoirs.
Ook bestaat op verschillende plaatsen
in ons land de mogelijkheid, in de
natte tijd grote hoeveelheden opper
vlakte-water in de bodem te laten in
filtreren, waardoor een ondergrondse
„spaarpot" wordt gevormd.
Er is ten slotte nog de mogelijkheid
dat men in de toekomst op economisch
verantwoorde wijze brak en zout water
zal kunnen orttzilten. Men is nog lang
niet zo ver, maar de onderzoekingen
zijn begonnen. De Organisatie voor Eu
ropese Economische Samenwerking
heeft bereids een commissie voor de
coördinatie van het onderzoek in de
aangesloten landen ingesteld onder
voorzitterschap van de directeur van
het Nederlands Rijksinstituut voor
Drinkwatervoörziening.
Wij gewaagden zojuist van de Rijn
als bron voor de watervoorziening in
Westelijk Nederland. Daar zitten echter
verschillende problemen aan vast.
Feit is dat de waterleidingbedrijven
in het omschreven gebied ruim 200 mil-
lioen kubieke meter water per jaar dis
tribueren: 70 procent daarvan uit ei
gen bronnen, 30 procent ingevoerd door
de rivier. Voor de toekomst kan een
verbruik van 600 millioen kubieke meter
per jaar worden geraamd. Daarvan kan
dan nog slechts 15 procent aan eigen
bronnen worden ontleend. De resteren
de 85 procent zullen dus moeten wor
den ingevoerd. De eigen bronnen van
Westelijk Nederland zijn n.l. zeer be
perkt en op het ogenblik is het al zo,
dat er te veel aan wordt onttrokken.
Het ziet er nu naar uit, dat het groot
ste gedeelte van toevoer aan de rivier
zal moeten worden ontleend. Met name
aan de Rijn, die ongeveer 400 millioen
kubieke meter moet gaan leveren. De
vraagstukken, die daarmee verband
houden, strekken zich echter uit over
een groot achterland.
De Rijn komt belast met afvalstoffen
Uit drie landen ons land binnen. Hij be
vat ijzer voldoende om er elke dag een
flinke brug van te bouwen en zout ge
noeg om elke dag 15 grote Rijnaken te
vullen. Bij geringe waterafvoer hebben
deze verontreinigingen grotere invloed
dan bij grote waterafvoer. Er moet re
kening gehouden worden met periodes
dat de rivier ongeschikt of minder ge
schikt is om is bron voor waterleiding
te worden gebruikt.
De Rijnoeverstaten zullen moeten sa
menwerken om de Rijn als bron van
watervoorziening in stand te houden.
De belangen van handel en scheepvaart
zijn door hen al onderling geregeld. Er
wordt nu gestreefd naar een conventie
van gelijksoortige aard op het gebied
van de watervoorziening. Een interna
tionale commissie is door de Regerin
gen van vijf landen reeds aan het werk
gezet.
De vaste commissie voor Justitie uit de
Tweede Kamer kan zich in het algemeen
zo blijkt uit haar voorlopig verslag
wel verenigen met dé strekking van
het wetsontwerp tot wijziging in de
rechterlijke organisatie. Het ontwerp
wil de rechterlijke organisatie verbete
ren en vernieuwen. De praktijk zal
moeten uitwijzen in hoeverre met de
hier geschapen mogelijkheden het
grootst mogelijk nuttig effect kan wor
den bereikt.
Voor de jonge jurist, die een levens
taak bij de rechterlijke macht zoekt,
zijn de mogelijkheden, binnen een re
delijke tijd een positie te bereiken, die
in overeenstemming is met zijn aspiraties
en bekwaamheden, gering.
De commissie is daarom met de mi
nister van mening, dat het noodzake
lijk is, de structuur van de rechterlijke
organisatie op bepaalde punten te wijzi
gen en de opleiding van de toekom
stige leden van de rechterlijke macht
nauwkeurig onder ogen te zien.
Verscheidene leden merkten op, dat
het langzamerhand tijd wordt, de hele
wet op de rechterlijke organisatie en
het beleid der justitie voor een gron
dige revisie op de helling te zetten.
Tot 1910 is de wet 20 maal gewijzigd
en sinds 1910, het .iaar, waarin de
tekst, zoals die luidde na de verschil
lende wijzigingen, werd gepubliceerd,
werd de wet 29 maal gewijzigd. Zou
de minister willen mededelen of er
reeds plannen in deze richting bestaan
en, zo neen, of niet iets van deze
aard zou moeten worden ondernomen?
De Mijnopruimingsdienst heeft Vrijdag
middag de bom, die 's ochtends op het
stationsemplacement van Culemborg
langs de lijn aangetroffen was, verwij
derd. De gehele middag is het trein
verkeer over enkel spoor geleid. De
treinen reden met een zeer geringe
snelheid langs de gevaarlijke plaats.
Advertentie
NEEM PER MAN
DRIEKWART KAN
Publicatie Nederlondt Zulvelbureou, 'i Gravenhage
De rechtbank te Utrecht heelt de
twee verdachten veroordeeld die waren
betrokken bij de overval op de 7,5 ia-
rige verfhandelaar Wellema uit de
Vinkenburgstraat te Utrecht.
De 18-jarige magazijnbediende A.
van A., tegen wie een jaar voorwaar
delijk was geëist en opneming in een ge
sticht, kreeg tien fhaanden gevangenis-
strai met aftrek, waarvan drie voor
waardelijk, toezicht van de reclassering
en opneming in het gesticht „Vlaken-
heide."
Zijn 19-jarigè kameraad H.B. werd
conform de eis tot drie jaar jeugdge
vangenis veroordeeld.
18 December beraamden oeide jonge
lui een overval op de handelaar Wel
lema. De magazijnbediende wist hem
tot tweemaal toe te bewegen een kar
tonnen doos voor hem te halen uit een
magazijn boven de winkel, waar bij
hem met een stuk hout op het hootd
sloeg. De handelaar was in staat de
aanvaller uit de zaak te drijven, waar
na van A. met zijn vriend, die de win
kellade zou leeghalen, op de vlucht sloeg.
Zij werden kort nadien door de poli
tie gearresteerd.
Twee bataljons ter sterkte van onge
veer 1600 man rukken op het ogenblik
op in de richting van de hoofdstad
Saigon van Zuid-Vietnam. De bataljons
behoren tot het Hao-Hoa-leger van ge
neraal Ba Koet. Zij zouden bedoeld zijn
om de strijdkrachten van de in Saigon
opstandige secte Binh Xujen te verster
ken. De blokkade van de hoofdstad
duurt onverminderd voort.
De „Paus" van de politiek-religieu-
ze secte der Cao Dai, Phamkong Tac,
heeft ontkend, dat hij generaal Nguy-
In Rotterdam wordt hard gewerkt, om de grote tentoonstelling E-55 op tijd
klaar te krijgen. Op de voorgrond ziet men o.a. het voetstuk van de Aeolus-
toren, die de tentoonstelling zal beheersen.
en Than Phuong opdracht zou hebben
gegeven zich met zijn leger aan de zijde
van het nationale leger van Vietnam te
stellen. De generaal had gisteren met
zijn strijdkrachten de zijde van premier
Diem gekozen, naar hij zei op last van
een schriftelijke order. Phamkong Tac
heeft nu laten weten, dat hij twee maan
den geleden een order heeft onderte
kend en wel een. waarin generaal Phu
ong gemachtigd werd over de integra
tie van zijn leger in het nationale leger
te onderhandelen.
De beide Hao-Hoa-bataljons die
naar Saigon oprukken zouden zich
reeds bevinden op minder dan 40 kilo
meter van de hoofdstad. Andere troe
pen van de Hao-Hoa hebben alle we
gen van de Mekong-delta en Westelijk
Cochin-China naar Saigon versperd.
De blokkade van de hoofdstad duurt
onverminderd voort, waardoor een te
kort aan levensmiddelen in Saigon be
gint te ontstaan. De opstandige Binh
Xuyen heeft zich verschanst in de
voorsteden en buitenwijken van Sai
gon.
Intussen hebben Frankrijk en de Ver
enigde Staten besloten eind April in
Washington besprekingen te voeren over
de toestand in Zuid-Vietnam. De Fran
se staatssecretaris voor de Verbonden
Staten, Henri Laforest, zal zich over
enige weken naar Washington begeven
om met minister Dulles of diens on
derminister voor het Verre Oosten, Ro
berts, te spreken. Later zal dan een
driemogendhedenconferentie worden ge
houden over de toestand in Indo-China.
Aan dit overleg zal ook een Britse mi
nister deelnemen. (UP-Rtr.-AFP).
Een districtsrechtbank te Djakarta
heeft de secretaris-generaal van de In
donesische communistische partij, D.N.
Aidit, tot drié maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens belediging van vi
ce-president Mohammed Hatta.
Aidit had in een rede gezegd dat de
communistische revolte in Madioen in
het jaar 1948 uitgelokt was dor Hatta
en zijn aanhangers.
(Van onze Haagse redacteur)
Naar wij vernemen heeft het Nationaal
Rampenfonds besloten een bedrag van
een millioen gulden ter beschikking te
stellen van de Stichting Brabants Wa
tersnoodfonds 1954. De bedoeling is dat
dit geld bestemd wordt voor de Bies
bosch en wel op zodanige wijze, dat
men niet in strijd komt met de bedoe
lingen van de gevers, die bij de ramp
van 1953 het Rampenfonds deze midde
len verschaft hebben.
De regering heeft voor de Biesbosch
eveneens een bedrag van een millioen
gulden uitgetrokken en Ged. Staten van
Noord-Brabant hebben twee ton gevo
teerd.
(Van onze verslaggever)
Laten wij er geen doekjes om win
den, het kleintje koffie is door de
jaren heen de troost geweest
voor allen die 's morgens met de weeë
smaak van een vorig leven hun heil
zoeken in de rustieke stilte van een
ochtendlijk café, waar de tafels vers
gewreven en de obers nauwelijks, of
nog niet uitgeslapen zijn. Bij zo'n klein
tje koffie onder de bekende ongeken-
den van iedere dag ontwaakt eerst
oprecht de dag, onthult de geest zich
voor het eerst uit de mistige windselen
van de slaap en de nare herinnering,
krügt het leven de eerste warmte die
het in staat stelt om opnieuw te be
ginnen. Ons kleintje koffie is geen ge
woonte, het is een eerlijke levens
houding, het is niet iets waarmee wij
voortleven, maar waardoor wij voort
gedreven worden naar die onbesten
dige verten en einders van de avonden.
Heus, de vroege thee bij het schraal
ontbijt of de uitgeperste sinaasappel
bij het eitje benadert bij verre niet de
uitwerking van dat „kleintje koffie",
waarbij voor het eerst de raadselen
van de wereld uit de mededelingen
van de genoten of van de ochtendbla
den het nog niet parate brein verras
sen. Voordat het kleintje koffie is ver
orberd is voor het merendeel van de
mensheid de dag niet echt begonnen
en het vaderlandse goede humeur niet
op toeren.
Dat kleintje koffie wordt met zorg
gezet. Voor het merendeel nog
in de vertrouwde met een
chroomwand omgeven porceleinen pot
ten, waarin de gebruinde linnen zak
vol geurige vers gemalen koffie tot
het middel wegzakt. Uit grote koperen
ketels wordt het kokende water erover
gegoten en reeds vult de geur van een
milde mélange de ruimte. De bezoe
ker snuift hem op, „Haha. de koffie
is al bruin. Dat doet een mens goed,
zo'n vers bakje."
Een stille gasvlam houdt het brouw
sel op temperatuur en in de druk be
klante zaken moet de uitgespoelde kof
fiezak vier of vijf maal met een nieuw,
rul mengsel in de porceleinen pot zak
ken. Want koffie blijft de balsem van
voor vijf uur.
De mooie, burgerlijke rust van
dat kleintje koffie dreigt nu
echter verstoord te worden, zo
als eertijds de stille gang van trek
schuit en diligence verstoord is door
het bot geraas van benzinemachines
op luchtbanden. En evenals eertijds
onze in eerbiedwaardigheid vergrijs
de voorouders met ontsteltenis en
nauw verholen nieuwsgierigheid naar
de baarlijke snelheidsmonsters gaap
ten, kijkt de brave Nederlader van
thans naar het broeihete fluitende fe
nomeen dat de moed heeft het edele
kleintje koffie concurrentie aan te
doen. Wij bedoelen de „Espresso"!
Espresso, het is een exotisch woord
dat onmiddellijk doet denken aan
een milde, maar jachtige atmos
feer, waarin de noorderling gedwon
gen wordt tot een zoete rust om al
leen maar te kijken naar het druk
gewemel van zongebruinde lieden. Es
presso, het woord verbergt de zonder
linge wereld van vacantiereizen, waar
in aan het kleintje koffie een andere
waarde wordt verbonden dan aan dat,
aan het begin van een altijd eendere
werkdag genoten. Op verschillende
plaatsen in ons land zijn ze thans ver
rezen, de Espresso-bars. De meeste
dragen vreemde namen, als komen
zij uit verre landen. Toch zijn de eige
naars nijvere vaderlanders, echter ge
dreven door de gedachte een nieuwe
tijd te moeten maken. Hun etablisse
menten hebben niets meer van het
oude vertrouwde koffiehuis. De wan
den zijn bont van kleur en bont zijn
de hoge krukken aan de smalle tafel
tjes. Vreemd ook is 't veredeld stoom-
machien op wat een tapkast moet zijn,
Het fantasierijke volk met warrige
haren en uitzonderlijke kledij waren er
de eerste gasten. Maar van liever
lee heeft ook de gewone mens de zware
schrede over de drempel van deze
sobere paieisjes gezet en heeft hij een
plaatsje gezocht op de hoge krukken
en heeft hij schuchter om een „Capu-
cino" of een „Panna Montana" ge
vraagd, nauwelijks beseffend wat hij
daar bestelde. En tot zijn verbazing
heeft hij een drank gekregen, waarin
de koffie tot op het merg is uitgetrok
ken, een kleintje koffie dat de ein
ders van de dag nog verdiepte en
naast een herleving een nieuwe en
andere bedwelming gaf. Hfl heeft zich
wondersnel in deze nieuwe atmosfeer
aangepast en door zijn houding heeft
zich de vraag aan ons opgedrongen:
gaat de Espresso het kleintje koffie
verdringen?
Het is een moeilijke vraag, wij
beseffen het en die mensen,
die wij dit probleem hebben
voorgelegd, weten er niet goed raad
mee. Die van de Espressobars zeg
gen, dat het hen voor de wind gaat.
De vaste klanten 's morgens stromen
bij hen toe en och: „als je eenmaal
Espresso hebt gedronken, vind je
alle andere koffie flauw. Die drink
je dan, omdat je je boterham anders
niet naar binnen kan krijgen. Maar
om koffie te drinken moet je Espres
so hebben!" Trouwens, zo zeggen
zij, de Espresso is hele
maal niet zo nieuw als
wij wel denken. Hij is al
minstens dertig jaar oud,
in de Balkanlanden en in
Spanje werd hij al
gedronken voordat de
Italianen ertoe overgin
gen en ook Frankrijk
kent hem al lang. Maar
de Italianen hebben er
een soort export-cultuur
van gemaakt. Het sys
teem is eenvoudig. Een
speciale mélange koffie
wordt in een ook al
speciale molen gemalen.
Van dat mengsel neemt
men voor elke kop kof
fie een klein beetje af.
Dat wordt in een kleine
filter gedaan en die
wordt met een eenvou
dige handbeweging on
der een apparaat ge
schroefd, waarin water
op kookpunt wordt ge
houden Met een druk
van 'ruim anderhalve at
mosfeer wordt water
door de koffie geperst
en men haalt er zodoen
de alles uit wat er in
zit. Probeert men name
lijk een tweede kopje
Van hetzelfde koffiedik
te zetten, dan komt er
bijna helder water af.
De koffiehuishou
ders hebben er
niet zo heel veel
mee op. Zij kunnen zich
niet voorstellen, dat zij
zo'n Espressomachien
op hun tapkast schroeven, noch dat het
Nederlandse volk de drank, cie hieruit
komt, lekker zal gaan vinden. Ze
vinden hem zelf bitter, niet geurig
en niet zacht genoeg. Nee, de Es
presso zal hén niet verdringen. Hij
komt er naast voor de mensen, die
hem graag drinken. En daar hebben
ze vrede mee. Zoals hen past, want
het zijn vredige lieden.
