Formeel geen bezwaar....
Woning gesloopt te
Berkel-Enschot
Bevolking van
niettemin
Brabants dorp
ontstemd
De betrekkingen tussen
Nederland en Indonesië
zijn helaas verslechterd
Meisje had van
Oosterse kleden
geen verstand
Een fantastische fl/fetftVê van de
HUNTRR AMERjCAN
In het gehele land grote
aantallen nieuwe leden
P
De goudsoek
er.
hunter
of Wolf/
Afbraak woning in
raad van Oss
„Nederlanders moeten berusten
in het onvermijdelijke
2^00 liefhebbers
^°°r spoedcursus
Swissair leent
KLM-convair
Televisie naar
Jeugdgebouw
Vtfi
Ruim een millioen
aan kinderzegels
KVP IN OPMARS
Waarland weigert mee te doen....
Herdenking van
Rembrandt
Mens
P. Visser
KERSEN.
BONBONS
J
DONDERDAG 7 APRIL 1955
PAGINA
Echtpaar had vijf waar
schuwingen ontvangen
MR. SU SANTO BIJ AFSCHEID:
Qt^rwijsersopleiding
Drie maal per week
Voorlopige oplossing
Moeder des te meer,
weshalve koopman in
kraag werd gevat
Kwestie Instuif-Buma
lM\S.
Een subliem Paasgeschenk van de Amerikaanse ster:
50 stuks
fl. 2.25
de lange Amerikaan, nu in 20 èn 50 stuks
Opdracht voor standbeeld
PRIJSVRAAG VOOR
RELIGIEUS TONEEL
Buitengeiqone pensioenen
met 6 pet. verhoogd
door
A. Rutgers van der Loeff-Basenau
De gemoederen te Berkel-Enschot zijn
dezer dagen in beroering gebracht door
dat een nog in goede staat verkerende
arbeiderswoning langs de rijksweg Til-
burg-Den Bosch gesloopt werd. Enige
bjd geleden heeft een Tilburgse fabri
kant achter deze woning een villa ge
bouwd. Toen hij daarvoor verlof kreeg
werd er bij bepaald, dat binnen tien
Jaar, niet het oog op het gemeentelijke
uitbreidingsplan en de bepalingen daar-
'n opgenomen, de daarvoor staande ar
beiderswoning moest worden gesloopt.
In deze woning woonde een arbeider,
uie in dienst is bij de genoemde fabri
kant. Deze laatste heeft nu voor de
bewoner een huis te Tilburg gekocht en
deze kreeg van de gemeente Tilburg
vergunning om die woning te doen be
trekken, omdat Enschot reeds eerder
verscheidene Tilburgers had opgeno
men zonder daarvoor woningruil te ver
zoeken. Er behoefde dus voor deze
zaak geen extra woonruimte te worden
afgestaan. Men kan zelfs stellen, dat
als de gemeente Enschot niet met de
oplossing als hier voorgesteld werd,
was accoord gegaan, de fabrikant er
geen enkele behoefte aan gehr-' zou
hebben zijn werknemer naar Tilburg te
laten verhuizen.
Voor de gemeente Berkel-Enschot lag
de zaak dus zo, dat zij de keus had
tussen het afgeven van de vergunning
tot afbraak, die toch volgens de over-
eenkomst binnen een aantal jaren moest
geschieden, of het niet afgeven van die
vergunning, waardoor de genoemde wo
ning echter niet vrij zou komen, want
dan had de verhuizing geen zin.
De werkgever deed de sloop aan zijn
werknemer cadeau en deze verkocht
naar aan de sloper, die de gebruikte
bouwmaterialen weer wil benutten voor
ver betering en verbouw van zijn woning.
Dat de sloper tevens wethouder is,
waartegen formeel al evenmin be
zwaar gemaakt kan worden als tegen
de sloop van de woning, heeft aan de
stemming in het dorp echter zeker geen
goed gedaan.
Advertentie
Kleine doos f. 1.40
Middelgr. f.2. 7 5
Grote f.4.50
CHOCOLADE
■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniMiiiiiiii
(Van onze correspondent)
De afbraak op last van B. en W. van
de clandestiene houten woning van het
echtpaar v. d. Hurk-Witlox te Oss is
Woensdagavond gedurende een uur
punt van discussie geweest in de ge
meenteraad. Op verzoek van de leden
heeft de voorzitter, burgemeester G. J.
Delen, een uitvoerige uiteenzetting ge
geven van de principiële motieven die
tot het afbraak-besluit hebben geleid.
Hierbij heeft hij o.m. gesteld dat de
clandestiene bouw van noodwoningen
de laatste tijd zo'n uitwas werd, dat er
beslist paal en perk aan diende te wor
den gesteld. Het nu uitgezette echt
paar heeft in totaal vijf waarschuwingen
ontvangen, maar heeft die naast zich
neergelegd. Dat de afbraak op een
dag gebeurde toen net sneeuwde en
vroor, is te wijten aan toevallige om
standigheden bij de dienst voor Pu
blieke Werken.
Nadat de beide fractievoorzitters aan
het woord waren geweest, heeft de
raad vervolgens geconcludeerd, dat het
college van B. en W. rechtens en zake
lijk juist heeft gehandeld en dat het
zich verzekerd kan Weten van de steun
van de raad, indien in de toekomst op
getreden moet worden tegen nieuwe
clandestiene woningen. Wei is aan B.
en W. verzocht, alle mogelijke soepel
heid te oetrachten jegens de nog be
staande clandestiene noodwoningen, die
een aantal belopen van ongeveer 50.
Ook het besluit van het gemeenteper-
soneel, volgende afbraakopdrachten in
organisatorisch overleg te onderzoeken
op de redelijkheid er van, is ter sprake
gekomen. De burgemeester deelde mee,
dat dit besluit zó gesteld absoluut on
aanvaardbaar is. Nadere besprekingen
hebben hem echter de overtuiging ge
geven, dat dit besluit in goede trouw
genomen is, om de arbeiders, die de op
dracht moeten uitvoeren, in bescherming
te nemen tegen ongegronde critiek.
Met organisatorisch overleg zou voor
al bedoeld zijn overleg met B. en W.
5?
»De betrekkingen tussen Nederland
Indonesië zijn in de periode, waarin
j* de Indonesische vertegenwoordiging
Nederland heb geleid, helaas ver-
®dechterd", aldus de scheidende waar-
JJ.emende Indonesische hoge commissa-
;'s in den Haag mr. Susanto Tirtoprod-
jyi' tijdens een onderhoud met het ANP.
r- Susanto, die de functie van waar-
eiUende hoge commissaris van Indo-
in ons land ruim drie jaar heeft
e«leed, zeide er de voorkeur aan te
5®v®n in te gaan op de middelen, die tot
s: T®tering van de Nederlands-Indone-
*cne betrekkingen kunnen leiden en
oo»U a«alyse te zullen geven van de
jj^zaak van de slechter wordende rela-
0roVat betreft het Nederlandse aandeel
Sul i verbetering te komen zeide mr.
ru®ant°: ,,De Nederlanders moeten be-
Voii ®n in het onvermijdelijke, dat is de
feit ge overdracht van de souvereini-
Vor,y.over het gehele territoir van het
du<s alige Nederiands-Indië. Dat houdt
ejs ln de erkenning van de nationale
y van Indonesië op Irian-barat".
Waa °rts noemde mr. Susanto als voor-
tot bat de Nederlanders elke zucht
ip d menging, in welke vorm dan ook,
van T .binnenlandse aangelegenheden
toe ^"bonesië, opgeven. Hij lichtte dit
kere te wjjzen op de steun, die ,,ze-
rhen]t5roeI)en van de Nederlandse sa-
standi n u Seven aan de onwettige op-
fennhK beweging van de zogenaamde
Wens eb der Zuid-Molukken en de
ven uit10? steebs invloed te willen blij
de Inn0 .en °P be samenstelling van
ke6r ?onesische regering en de terug-
Ihdor,o^n be federale structuur in de
Ah f,sche staatsvorm".
hesiSon 00^waarbe, waaraan van Indo-
hoemri Zl^e bient te worden voldaan,
een ont rnr- Susanto het accepteren als
Van ne^ernl9belijke overgangstoestand
M,
£tr. Sif* e bedrijfsleven in
et Njan,t0 voegde hier aan toe, dat
besië f r.^ e bedrijfsleven in Indo-
^erkp-, r van harte dient mede te
^ensen °m z'°b aan te passen aan de
?Conon«Van Inbonesië om de koloniale
I°t een y.an bet land om te buigen
nationale economie.
normaal functioneren van het
Indonesië.
akte° nnCFrsu?®en ter opleiding voor
°°r hen H?„erwiJZ?r' bie zijn bestemd
een ,eeo HBS, een gymnasium
l Aprit k ben doorlopen, zijn op
f» be ver?°niLel?' De belangstelling
**et \ngen verre overtrof-
*eveer 2000 beelnemers bedraagt on-
Op de vraag, hoe men van Indonesi
sche zijde een oplossing ziet van het
vraagstuk van de in ons land verblij
vende Ambonezen zeide mr. Susanto, dat
naar zijn mening dit probleem alleen
afdoend kan worden opgelost, indien het
officiële standpunt van de Nederlandse
regering, die dc beweging van de RMS
beschouwt als een opstandige beweging
tegen het wettige gezag in Indonesië,
volledig door de gehele Nederlandse
samenleving wordt aanvaard en dat
dienovereenkomstig wordt gehandeld.
Mr. Susanto zeide het zeer waar
schijnlijk te achten, dat met het benoe
men van zijn opvolger zal worden ge
wacht tot na de ratificatie va,, het pro
tocol tot opheffing van de unieverhou
ding. Tenslotte zeide mr. Susanto, dat
ondanks de politieke controversen zijn
samenwerking met de Nederlandse au
toriteiten steeds van vriendschappelijke
aard is geweest. „Mijn contacten met
minister Luns en de regeringscommis
saris voor Indonesische aangelegenhe
den. mr. N. S. Biom, zijn zelfs „fami
liair" te noemen" aldus mr. Susanto.
(Van een onzer verslaggevers)
Met ingang van de komende dienstre
geling van de Swissair zal de Zwitser
se luchtvaartmaatschappij drie maal per
week een Convair van de K.L.M. le
nen voor een retourvlucht BrusselGe
neve.
Deze Convair, die voor de K.L.M. op
dc lijn AmsterdamBrussel vliegt, zou
anders ruim vijf uur onbenut op het
Brusselse vliegveld staan, want het
vliegtuig arriveert volgens de dienst
regeling van de K.L.M. 's middags om
drie uur in Brussel en keert pas
's avonds naar Amsterdam terug. In
tussen zal de Swissair er echter gebruik
van maken voor de vlucht naar Genè-
ve De K.L.M.-bemanning blijft ook
voor deze vlucht in de cockpit; aan
het cabinepersoneel zal alleen een
stewardess van de Swissair worden
toegevoegd. Deze regeling betekent een
mijlpaal in de geschiedenis van de sa
menwerking in de lucht, want dit is
de eerste maal dat twee maatschap
pijen op een dergelijke wijze vliegtui
gen uitwisselen.
Naar wij vernemen is er een oplos
sing gevonden voor het uitvallen van
de Irenestudio te Bussum en het niet
tijdig gereed zijn van de Vitusstudio.
Men heeft de beschikking gekregen
over het Jeugdgebouw, dat achter de
Hervormde Kerk aan de Huizerweg ij
gelegen.
Hier zullen voorlopig de uitzendingen
plaatsvinden, o.m. ook de uitzending
van het stuk „Een man genaamd Ju
das", waarvoor men aanvankelijk de
A.V.R.O.-studio zou gebruiken. De zeer
lichtgevoelige camera's van de repor
tagewagen zullen hier dienst doen.
In Rotterdam, Schiedam en omge
ving wordt vee] geklaagd, dat mensen
uit woonwagenkampen tegen hoge prij
zen alle mogelijke kleden onder be
drieglijke voorwendsels aan de man
proberen te brengen. Dit kwam giste
ren op de zitting van de politierechter
in Rotterdam ter sprake, toen de 28-
jarige koopman K. P. uit het woonwa
genkamp te Schiedam voor het „po
dium" moest komen, waarop twee kle
den lagen, een met een label waarop
„Afghanistan" stond, en een ander
waarop „Mokkatan" prijkte met een
halve maan en vijf sterren. Deze twee
kleden had de koopman in Schiedam
geprobeerd te verkopen.
„Misschien is dit wei iets voor mijn
moeder," dacht een 17-jarig meisje, dat
aan de Nieuwe Haven de deur voor de
koopman open deed. Veel verstand had
ze niet van kleden, verklaarde ze gis
teren als getuige, maar de koopman
had gezegd, dat ze regelrecht uit Aden
kwamen, vanwaar hij ze als zeeman
had meegebracht. „Hij bleef niet lang
meer hier. Vanavond moest hij weer aan
boord, dus als zij ze wilde hebben,
tja.... dan wel gauw beslissen."
Om de deugdelijkheid van zijn koop
waar te bewijzen werd een lucifer aan
gestoken en bij het kleed gehouden.
Het brandde niet, de franje wel, maar
dat was dan ook katoen....
Het meisje werd overtuigd en, per
telefoon, de moeder ook. In een geld
kistje zat f 125 en daarvoor werd het
kleed gekocht.
De moeder kwam echter spoedig
thuis, nog voordat de man helemaal
verdwenen was, en zij bleek meer kijk
op de zaak te hebben. Zij zag, dat de
labels niet overeenkomstig de kwali
teit van de kleden waren en dat de
bedongen prijs veel te hoog was. In
derdaad bleek later, dat de man de ta
pijten van zijn zwager voor f 85 had
gekocht. Er kwam dus een agent aan
te pas en de man werd gearresteerd.
Vijftig gulden boete of 20 dagen hech
tenis en veertien dagen voorwaarde
lijk met twee jaar proeftijd, luidde de
eis van de officier van justitie.
„Waarom deed u dit allemaal, met die
lucifers en zo?" informeerde de politie
rechter nog alvorens tot zijn uitspraak
te komen.
„Ja, daar ben ik koopman voor,"
lachte de man geheimzinnig, waarna
de politierechter f 25.of tien dagen
eiste.
De moeilijkheden, die enige tijd ge
leden zijn gerezen door R.K. Instuif
en de Buma over de betaling van
auteursrechten, zijn na lange bespre
kingen opgelost. De Buma heeft enkele
concessies gedaan waarmee het be
stuur van de Instuif accoord kon gaan.
Advertentie
Ongekend rijk en chique van uitvoering,
weergaloos fijn van inhoud... zó is de exlusieve,grote
doos met 50 stuks HUNTER King Size...
de geliefde Amerikaanse sigaret! Dit is een
onverwacht voordeel voor iedereen, die voor
de feestdagen en andere representatieve gelegenheden
het fijnste van het fijnste in huis wil hebben
«ino sin
(Van onze verslaggeefster)
Aan de intensieve medewerking van
de schooljeugd deze winter bij de voor
verkoop huis aan huis van de postzegels
en briefkaarten voor het kind is de re
cordopbrengst te danken van 1.200.000.
Dat is 200.000 meer dan vorig jaar,
toen de mijlpaal van het millioen netto
werd bereikt. Zoals men weet profite
ren van dit bedrag 400 instellingen van
alle gezindten die, hoe dan ook de
zorg hebben voor kinderen welke ge
holpen moeten worden bij hun sociale
aanpassing, hetzij dat zij een gebrek
hebben, hetzij het ouderlijk gezin in ge
breke blijft.
Van de 9640 scholen, die aan de actie
meededen, spant de provincie Gronin
gen percentsgewijs de kroon. Ruim 62
procent van alle scholen daar hebben
zich ingezet voor het misdeelde kind.
De meest verkochte zegel is die van
10 cent (toeslag 5 cent) met 8.421.943
exemplaren. In totaal zijn bijna 19
millioen zegels met surplus rondom de
Kersttijd verkocht.
Van de Radio-Kerstprijsvraag is de
doorgeef-prijs van 10.000 gewonnen
door mevr. A. van Besouw-Ooms te
Tilburg, die het geld schonk aan zes
katholieke instellingen naar haar per
soonlijke keuze, waaronder de St. Maar
tenskliniek te Nijmegen. Bij de komen
de actie voor 1955 zal men wat de ver
koop door de schoolkinderen betreft in
de provincies Brabant en Limburg, die
achteraan komen, een intensieve propa
ganda gaan voeren. Want de inzet van
de schoolkinderen, ten getale van on
geveer 400.000, gesteund door de 14.000
onderwijzers en onderwijzeressen, le
vert het leeuwenaandeel van de elk jaar
stijgende opbrengst, die een nationale
zaak, de Nederlandse kinderbescher
ming, dient.
Grondwerkers hebben in de gemeente
Beiien zes gouden armbanden en vier
gouden munten aangetroffen. De arche
ologische dienst van prof. dr. E. A. van
Giffen heeft de oudheden bestudeerd en
is tot de conclusie gekomen dat het
hier voorwerpen betreft uit de vierde
eeuw. De munten zijn 1600 jaar geleden
geslagen in Milaan en nu vermoedt men
dat de munten en de armbanden zijn ge
vonden op een plaats waar zich over
blijfselen van een oude Romeinse ne
derzetting bevinden. De gouden voorwer
pen zijn echter gevonden in opgebrachte
grond, die afkomstig is uit de bouwput
ten in de buurt van Beiien en Wijster,
een dorpje dat ook in de gemeente Bei
ien ligt. Prof. van Giffen zet het on
derzoek neg voort.
Het Brabantse succes met de ledenwerving voor de K. V. P. heeft de ruim
750 overige plaatselijke afdelingen der Katholieke Volkspartij tot grote activi
teit geprikkeld. Overal is thans de ledenwerving in volle gang, in iedere ge
meente op eigen wijze. Meer dan 500.000 folders en 50.000 affiches ondersteunen
de actie.
In Amsterdam, waar reeds 557 leden zijn gewonnen, wordt de actie gevoerd
met meer dan 2000 propagandisten. Onder deze 2000 bevinden zich Eerste- en
Tweede-Kamerleden, Statenleden. wethouders en gemeenteraadsleden. Den
Haag heeft de eerste winst van 1000 leden reeds binnen nog 3000 moeten
er tenminste bij volgens de dag en nacht werkende propagandacommissie.
Rotterdam houdt 21 April een generaal appèl. En in één week moet de hele
stad gedaan zijn. Op z'n Rotterdams zijn er heel wat weddenschappen afgeslo
ten. welke afdeling de grootste winst zal behalen.
Gewed is er ook tussen Alkmaar en
Volendam. Volendam boekte 814 nieu
we leden en werd daardoor met zijn
2214 leden de grootste afdeling in
Noord-Holland boven het IJ. Alk
maar nam dit niet. Een weddenschap
werd gesloten om een bosje paling
dat Alkmaar met zijn haast 1200
leden er boven uit zou komen. 2 April
won Alkmaar er 1342 leden bij en
staat nu voor Noord-Holland in le
dental aan de kop. Maar in Volen
dam is nu iedere katholieke stemge
rechtigde lid.
Waarland, ook in Nrd.-Holland, wei
gert aan de actie deel te nemen. Alle
katholieke kieressen en kiezers waren
daar op 1 Januari al lid. Hoe graag
ook actief het afdelingsbestuur kon
aan deze actie niet deelnemen.
In Overijssel is al een ledenwinst
geboekt van 2750 leden. Almelo met
zijn ruim 900 nieuwe leden spande de
kroon. De eerste 30.000 leden zijn nu
genoteerd. 37.000 is het streef-getal. En
schede zal de grote stoot in de winst
moeten geven. Nijverdal gaf het goede
voorbeeld. Het ledental steeg van 297
naar 663 de kosten waren f 27,25!
Een goed voorbeeld gaf ook Maas
tricht. Daar werd op één avond een le
denwinst geboekt van 156 pet. van
1517 naar 3859. In de provincie Gronin
gen wordt 29 April een bliksem-actie
gehouden, evenals in de Kringen Dor
drecht en Leiden. De sleutelstad kon
niet wachten in drie weken werden
140 nieuwe leden gewonnen. De actie
gaat door tot de 2000 leden zijn bereikt.
Nijmegen heeft 450 propagandisten
gemobiliseerd voor 21 April; Arnhem
haalde al een winst van 1400 leden bin
nen. Groessen zorgde voor een stijging
met 172% en ging van 213 naar 558.
Zo gonst het in geheel Nederland van
K.V.P.-activiteit. Er wordt hard gewerkt
en met succes.
Een initiatiefcomité heeft onlangs in
de Lakenhal te Leiden vergaderd met
een aantal hoofden van overkoepelende
organen van die organisaties, die teza
men geacht kunnen worden het Neder
landse volk te vertegenwoordigen, om
bij de herdenking van Rembrandt's ge
boortedag, 350 jaar geleden op 15 Juli
1606, door een meervoudige opdracht,
waartoe 3 Nederlandse en 3 buitenland
se beeldhouwers zullen worden uitge
nodigd, een monument te verkrijgen,
hetwelk door het Nederlandse volk aan
de stad Leiden, de geboorteplaats van
Rembrandt, zal worden aangeboden.
Omtrent het plan werd inmiddels con
tact opgenomen met de Nederlandse
kring van beeldhouwers.
De vertegenwoordigers van alle Ne
derlandse volksgroepen traden toe tot
het bestuur van een voor dit doel op te
richten stichting Rembrandt-herdenking
1956, secretariaat Keizersgracht 743,
Amsterdam-C, telefoon 65714. Uit hun
midden werden als dagelijks bestuur
gekozen: dr. L.G. Kortenhorst, voorzit
ter, prof. A.M. Hammacher, afde
ling kunst., T.M.H. van Waveren, af
deling propaganda, mr H. van Riel, af
deling financiën en H.L. Swart, secreta
ris en administratie.
In de statuten der stichting wordt de
mogelijkheid gelaten om door contact
met de bestaande Rembrandt-stichtin-
gen en comité's in binnen- en buiten
land het doel van de stichting, „een
grootse Rembrandt-herdenking op 15
Juli 1956", te bevorderen.
Het uitgangspunt van de vergadering
was, dat op deze wijze door het ge
hele Nederlandse volk hulde zal wor
den gebracht aan deze grote Nederlan
der uit de zeventiende eeuw.
Het genoemde initiatiefcomité be
staat uit: dr. L.G. Kortenhorst, voor
zitter van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal, mr. D.A. Delprat, voor
zitter van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Amsterdam, prof.
dr. J.G. van Gelder, hoogleraar aan de
rijksuniversiteit te Utrecht, prof. A.M.
Hammacher, directeur van het Rijks
museum Kröller-Müller, hoogleraar aan
de Technische Hogeschool te Delft, jhr.
mr. F.H. van Kinschot, burgemeester
van Leiden, mr. K.P. van der Man-
dele, voorzitter van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Rijn
land, H.L. Swart, directeur van de Ne
derlandse Kunststichting, Amsterdam.
De beweging „Ons Leekenspel"
te Bussum schrijft ter uitwerking van
de conclusies, welke in December j.l.
op haar congres werden aangenomen
een tweetal prijsvragen uit. Voor de
eerste prijsvraag wordt gevraagd een
avondvullend religieus toneelstuk, dat
gestalte geeft aan een eigentijdse reli
gieuze bewogenheid en dat aan de daar
mee samenhangende problematiek op
eenvoudige wijze aandacht schenkt.
Het door de jury ter bekroning voor
gedragen spel zal worden gehonoreerd
met een prijs van 1500,-. De inzend
termijn sluit op 1 Augustus a.s.
De tweede prijsvraag heeft betrekking
op een verhaal dat door de jeugd moet
kunnen worden voorgedragen of een
verhalend gedicht. Het onderwerp dat
gekozen moet worden is geheel vrü. De
uitwerking moet getuigen van een zo
wel dynamische als artistieke bewogen
heid. De inzending die in deze prijs
vraag bekroond wordt verwerft een prijs
van 500,-. De inzendtermijn sluit op
1 Juli a.s.
Voor beide prijsvragen is een jury
gevormd, die bestaat uit de heren: dr.
Jop Pollmann, Anton Sweers en Al-
bert Welling.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp waardoor de pensioe
nen die krachtens de wet Buitengewoon
pensioen 1940-1945 wordén uitgekeerd,
met zes procent zullen worden ver
hoogd. Dit als gevolg van de loonronde
van 1 October 1954. Een en ander vor
dert een bedrag van f 550.000.
27)
„We zijn nooit eerlijk ingelicht," ant
woordde zijn moeder met die onverzet
telijke blik in haar ogen ie hij van
haar kende. Dat waren haar „partij
ogen," het was de blik van haar stille,
jarenlange strijd tegen wat zij „de par
tij" noemde.
„Nooit eerlijk ingelicht," herhaalde de
jongen een beetje wezenloos, terwijl hij
met zijn magere onderarmen over zijn
behuild gezicht boende.
„Ik bedoel," zei ze, „dat we niet pre
cies weten wat er is gebeurd. Maar ik
geloof wel als de rekening eenmaal
zal worden opgemaakt dat onze
schuld dan onmeetbaar groot zal zijn.
Heel dat grote kaartenhuis is gebouwd
geweest op gewetenloosheid."
„Bedoel je," zei Erlof, „dat we nooit
zullen kunnen teruggeven wat we heb
ben genomen?"
„Nooit," zei zijn moeder met die
verre, harde blik in haar ogen, „nooit
en nooit."
De jongen dacht aan zijn schoenen
en aan zijn jasje, aan het geld van de
huilende vrouw en aan zo veel andere
dingen. „Maar als die man nu weer
een boerderijtje krijgt?" vroeg hij. Zijn
moeder keek hem aan, zwijgend. Hoe
kon zü hem uitleggen dat Iemand nooit
zelf rechter mag spelen? En hoe kon
zij hem uitleggen het verlies van al
die vele levens die immers nooit en
en nooit meer een minuut stilte hoorden,
„Hoop je, dat hij zijn boerderijtje bij
elk. zal krijgen?" vroeg zij glimlach
end.
De jongen aarzelde. Zijn hand ging
naar zijn oor en wang, die baden nog
gloeiden als vuur. „Ik weet het eigen
lijk niet," zei hij weifelend, „maar ei
genlijk zou het wel eerlijk zijn hè?"
Hij verwachtte antwoord.
„Alles is maar betrekkelijk", ant
woordde zijn moeder. „Maar laten we
maar hopen dat hij zijn boerderijtje
krijgt. Dan zal hij misschien zijn kin
deren opvoeden tot eerbied voor het be
zit."
Erlof keek neer op zijn vuile blote
voeten. De sokken had hij uit gedaan,
die waren op dat korte stuk weg to
taal aan flarden gelopen. Hij bewoog
alle tien zijn tenen, keek er lang naar
en zei toen: „Dan mag ik 'iet niet zo
erg vinden om geen schoenen meer te
hebben."
„Dat mag je in elk geval niet erg
vinden," antwoordde ze, „want meer
dan drie kwart van alle kinderen op
de hele wereld heeft geen schoenen.
Alsjeblieft." En toen gaf zij hem een
zoen die klapte. „Dat is om je andere
wang ook een beurt te geven."
Hij lachte verlegen en veegde de zoen
er weer af. „Niks nodig, hoor!" zei hij
mannelijk. Maar toen begon c. ?ens zijn
kin weer te trillen. En ze vlogen op el
kaar af, bij sloeg zijn armen stijf om
haar heen, zij hield hem vast om zijn
schouders en zo bleven ze stil staan,
een lange tijd. Totdat hij eindelijk be
vend zuchtte. Toen liet ze hem los.
Goddank dat hij krachtig genoeg is om
het allemaal te verwerken, dacht ze.
In de laatste week van Juni leefde
het hele dorp opeens in een koorts
achtige roes.
„De Russen gaan weg."
„Ik geloof het niet."
„Het is echt waar, ze zeggen het zelf."
„Ze zeggen zo veel."
„Deze keer kun je toch zien dat het
waar is. Kijk maar hoe ze alles voor
hun vertrek klaar maken, kijk maar
hoe ze de boel achter zich afbreken."
„Er komen toch weer anderen."
„Ze zeggen van niet, ze zeggen dat
ze deze keer werkelijk voor goed weg
gaan."
Er heerste een onbeschrijfelijke op
winding in het dorp. Voortdurend reden
militaire ordonnansen af en aan op hun
razende motoren; legerwagentjes wer
den geladen en weer leeggesmeten,
wéér geladen met bagage, oorlogstuig
en buit, radio's, fietsen, theeketels, kus
sens en zelfs kamerplanten, alles op
en onder en naast elkaar. Voor het huis
van de voormalige Duitse burgemees
ter werden onder toezicht van een offi
cier lits jumeaux op een vrachtauto ge
laden, op de hemelsblauwe sprei wer
den een schemerlamp en de ochtendjas
van me\ "ouw gegooid.
Om de algemene opwinding te ver
hogen werd bekend gemaakt dat niet
alleen de Polen, zoals gebruikelijk was,
twee broden, maar ook de Duitsers de
ze week een half brood konden kopen.
Maar de Polen kwamen het eerst aan
de beurt. In lange bleke rijen stonden
de Duitse vrouwen en kinderen hun
beurt af te wachten. Met broden on
der beide armen liepen de Polen langs
hen heen. Erlof stond ook in de rij. Moe
der verzorgde Inez, die ziek was gewor
den.
Hij stond al vier uur en hij voelde
zich moe en slap. Al het opgewonden
gefluister om hem heen, alle half ver
stane en begrepen dingen maakten hem
ongelukkig. Het rumoer van de voorbij
razende motoren, het geratel van de
legerkarretjes over de keien en het ge
schreeuw, dat van alle kanten klonk,
maakten dat hij het liefst met zijn bei
de handen voor de oren hard zou zijn
weggelopen. Maar dat kon niet. Hij
móést het brood hebben.
Toen hij vijf uur stond het liep al
tegen twaalven en de zon stak en brand
de begon er beweging in de Duitse
rij te komen. De Polen waren blijkbaar
allemaal voorzien. De rij schuifelde
voort. Maar opeens, er waren nog geen
tien vrouwen en kinderen met brood
gelukkig gemaakt, of de Poolse bak
ker kwam breeduit in de deuropening
staan om te vertellen dat de voorraad
op was. De Russische commandant
kon zo véél zeggen, maar er was niets
meer.
Tranen sprongen de meesten in de
ogen, luid protesteren durfde niemand;
sommige vrouwen liepen huilend weg,
de meesten bleven stom staan. Een ou
de man zakte in elkaar. Erlof stopte
een hand in zijn broekzak en kneep hard
in zijn been om niet óók te gaan hui
len. Toen kwam er een Rus aan, die
met de handen in de zij had staan toe
kijken. Het was een motorordonnans,
die ergens op moest wachten en niets
beters te doen had. Met een brede grijns
kwam hij op de wachtende rij af, hij
liep langs ze heen, nog steeds met de
handen in de zij en niemand sprak een
woord. Bij de Poolse bakker gekomen,
die nog steeds in zijn deuropening stond,
duwde hij deze zo hardhandig opzij, dat
de man bijna van zijn stoepje duikelde.
(Wordt vervolgd)
recies in het laatste huis
je van de kilometerslange
polderweg in de Wijde
Wormer woont, of thans beter
gezegd: ligt, de heer P. Visser,
de „brains" van de roemruchte
goudonderneming „Renate
Leonhardt". De heer Visser is
nog zieker van de rumoerige
vergadering in Krasnapolsky te
ruggekomen dan hij er heen
ging. Hij mocht er niet heen van
zijn dokter, maar hij ging toch:
„ze zullen me niet buigen en ook
niet breken", had hij grimmig
gezegd. Die woorden herhaal
de hij nog eens toen we aan
zijn ziekbed zaten. Het'bed
was vlak voor het raam gescho
ven. de telefoon, die onophou
delijk ratelde aan de linkerkant
en ter rechterzijde de tafel waar
op torenhoog een stapel corres
pondentie. „Hij moest eigenlijk
naar het ziekenhuis," zegt zijn
vrouw „want rust krijgt hij
nooit!" Die rust wil de heer Vis
ser ook niet. Zijn blozend ge
zicht steekt energiek boven zijn
pyama uit. Zo zwijgzaam hij op
de vergadering was, zo spraak
zaam is hij nu. „Er zijn een
stel oplichters bezig die mij de
zaak uit handen willen nemen,
mijnheer. Ik zou technisch-direc-
teur worden. Er zou een prachtig
kantoor in Rotterdam komen enz.
enz. Maar ik voel daar niets
voor. Rumoerige vergaderingen
met een zogenaamde commissie van toezicht waren aan de orde van de
dag. Enfin, u kent die geschiedenis wel van die stukken die ze me uit de
handen hadden gefutseld, maar er is nog recht. En ach, wat willen ze toch
zonder mij beginnen. Zouden die 3300 aandeelhouders méér vertrouwen
hebben in een stelletje beunhazen die van toeten noch blazen weten dan in
mij die iedere lasnaad van de duikerstoren kent? Welnee, er wordt een
vuil spelletje gespeeld, maar winnen doen ze het niet. De zaak zit juridisch
in kannen en kruiken. Alleen al door mijn eigen toezicht bij de bouw
van de toren heb ik al voor f 8000 verdiend voor de onderneming. Het is
waar, ik heb de hele zaak op poten gezet, en moest in het begin alles al
leen bijhouden, iemand moest dat toch doen. En ik heb het goed gedaan."
De heer Visser is nog vol vertrouwen over de duikpoging. Als we
vragen wanneer de duik doorgaat, zegt hij: „ik moet eerst helemaal beter
zijn en dan gaan we het half Mei eens proberen. Het karwei moet bin
nen tien dagen gebeurd zijn met ploeg van 20 arbeiders. Eerst wordt de
toren nog naar IJmuiden gesleept om verder volgestort te worden met
beton."
„Is de buitenlandse belangstelling ook groot?" vragen wij en de heer
Visser knikt bevestigend, „vooral uit Duitsland," zegt hij „u moet niet
vergeten ik ben er al sinds 1937 mee bezig ik heb altijd in het bergings
werk gezeten en in '39 gooide ik al de eerste boei boven het wrak. Vier
jaar heb ik gewerkt aan mijn laatste onderwerp. De Arbeidsinspectie en
ingenieurs van de Rijkswaterstaat hebben nauwkeurig toegezien hoe alles
in elkaar werd gezet. Gaat u maar eens praten met ir. Ringma in Hoorn
van de Rijksxvaterstaat, hij is de enige man die weet hoe de berging zal
geschieden. Hij is zeer verwonderd geweest over wat ik vertelde. Nee,
een boertje een pakkie aanmeten zoals die commissie van toezicht zich dat
gedacht heeft, dat gaat niet, daar moeten ze vroeger voor op staan," zegt
gedecideerd de heer Visser terwijl hij gretig een slok karnemelk drinkt
want de koorts komt opzetten. „Én ik zal het er uit krijgen", zegt hij tot
slot, „wist u overigens dat het politiecorps van Zaandam gezamenlijk een
aandeel heeft gekocht?"
