Oostenrijk wil het voorbeeld
van Zwitserland volgen
Neutraliteitsverklaring in drie fasen
Pinay en Adenauer
bereiken volledige
overeenstemming
Tijd is rijp voor
overleg met
Moskou
b
„DE KONINGIN KENNEN
IS VAN HAAR HOUDEN"
Koningin van
de vrede
Gelukwensen
H
SCHEEPVAARTBEKlCHTENj
Mens
r
of Wolf?
Procedure van 1815
Saarkwesties opgelost
O
Radiorede dr. Kortenhorst:
Schoonste titel voor
de landsmoeder:
Koninginnedag in
West-Duitsland
J
VERHOUDING WERKNEMENDE
MIDDEN STAND—K.A.B.
Van een stand kan men geen
lid worden 5
527ste STAATSLOTERIJ u kios
/év
MAANDAG 2 MEI 1955
PAGINA 4
Hollandsch Diep
Zevende overspanning
van spoorbrug geplaatst
OORLOGSINVALIDE
KINDEREN
Internatonaal kamp
te Bergen aan Zee
Blijft Monnet?
Voorstellen voor de raad
Probleem Moezel
TSJIANG BEREID
TOT EEN BESTAND?
Menon naar Peking
1
voor de Koningin
mam
WÊÊÊi
Nederlandse officieren
recipieerden in Nato-
scrviceclub
door
A. Rutgers van der Loeff-Basenau
(Van onze Weense correspondent)
Nu de Grote Vier het feitelijk eens zijn over het ontwerp-verdrag en er
ook geen meningsverschil bestaat tussen de Sovjet-Unie en Oostenrijk
inzake de economische lasten, die practisch niets anders zijn dan
herstelbetalingen, blijven er alleen maar drie punten over die de Sovjet-
Unie in de laatste tijd op het tapijt heeft gebracht en die nodig opheldering
verdienen. Deze punten betreffen de aansluiting bij Duitsland, een neutra
liteitsverklaring van Oostenrijk en de verplichting om geen militaire bond
genootschappen aan te gaan of steunpunten op zijn grondgdbied te dulden.
De spoorbrug over het Hollandsch
Diep, met de vernieuwing waarvan
men verleden jaar is begonnen, heeft
thans zeven nieuwe overspanningen.
Zondag heeft men namelijk weer een
oude boogoverspanning vervangen door
een nieuw brugdeel. De werkzaamheden
aan de brug zijn bü het invallen van
de winter stop gezet. Van nu af zal
worden gewerkt om, voor de nieuwe
winterdienstregeling wordt ingevoerd,
over het Hollandsch Diep dubbelsporig
treinverkeer mogelijk te maken.
Het zevende brugdeel, heeft men op
lege elevatorbakken, die men later vol
pompte, naar de brug vervoerd en op
de pijlers laten zakken. De oude boog
werd. doordat men de volle elevator-
bakken, die men er onder had geva
ren, leegpompte, omhoog gedrukt en
vervolgens weggesleept. De werkzaam
heden hadden een vlot verloop. Om
streeks half zes kon de stremming van
het treinverkeer op de lijn Dordrecht-
Lage Zwaluwe, die van 's ochtends half
zes had geduurd, worden opgeheven.
De Bond van Nederlandse Militaire
Oorlogsslachtoffers „BNMO" organi
seert dit jaar te Bergen aan Zee een
internationaal kamp voor oorlogsinvali
de kinderen uit de gehele wereld.
Het kamp staat onder auspiciën van
de World Veterans Federation (WVF)
te Parijs en de stichting ,,Het Vierde
Prinsenkind."
In dit internationale kamp zullen on
geveer vijftig oorlogsinvalide kinderen
uit de gehele wereld samenkomen. Dit
zijn kinderen die door krijgsverrichtin
gen een ongeval opliepen of lichamelijk
verminkt zijn.
In Oostenrijkse regeringskringen
heeft men hierover al lange tijd na
gedacht, vooral over de te volgen pro
cedure. Waarbij men zich in het bij
zonder heeft laten inspireren door de
neutraliteitsverklaring van Zwitserland
in het jaar 1815. Het voordeel hier
van is dat juist Russische politici de
ze verklaring in de laatste tijd heb
ben aangeprezen als een voorbeeld
dat door Oostenrijk kon worden na
gevolgd. Tot goed begrip niet alleen
van de geschiedenis, maar vooral van
de huidige Oostenrijkse houding die
ne men te weten dat de verdragsmo-
gendheden op het Weense Congres in
1815 de belofte hebben afgelegd dat
zij voor de blijvende neutraliteit van
Zwitserland zouden instaan en be
reid waren deze te garanderen. On
geveer twee maanden later legde de
Zwitserse wetgevende vergadering op
27 Mei de plechtige verklaring af dat
Zwitserland neutraal zou blijven en
weer zes maanden later verklaarden
de verdragsmogendheden op 20 No
vember te Parijs dat zij deze verkla
ring erkenden. Wij zien hierin een
scherp omlijnde procedure die in drie
fasen verloopt: ai een toezegging, b)
een nationale neutraliteitsverklaring
en c) een internationale neutraliteits-
erkenning.
Oostenrijk wil zo spoedig mogelijk
tot zijn staatsverdrag komen, maar het
kan daartoe niet elke weg bewandelen.
In regeringskringen is men van mening
dat eerst de Oostenrijkse souvereiniteit
hersteld dient te worden. Wanneer dit
eenmaal het geval is, kan deze staat vrij
handelen en is het mogelijk dat hij zijn
status vrijwillig bepaalt, resp. van be
paalde rechten afstand doet of zijn sou
vereiniteit in de vorm van neutraliteit
beperkt. Op het voorbeeld van Zwit
serland wil men nu in Oostenrijk zo
veel mogelijk de volgende procedure
volgen of beter gezegd de verdragsmo
gendheden daarvoor trachten te win
nen. Vooreerst zal de ratificatie van het
staatsverdrag moeten plaats hebben
Daarna zou men het liefst zien dat de
Grote Vier een verklaring aflegden
waarin zij de onafhankelijkheid, de in
tegriteit en de onaantastbaarheid van
Oostenrijk garanderen.
Oe Franse minister van buitenlandse
^aken, Pinay, en de West-Duitse
bondskanselier, dr. Adenauer hebben in
de nacht van Zaterdag op Zondag kort
voor middernacht hun besprekingen te
Bonn besloten en enige tijd later een
communiqué uitgegeven, waarin zjj ver
klaren overeenstemming te hebben be
reikt over alle besproken onderwerpen.
De ministers zijn het er over eens, dat
ratificatie van de Parijse verdragen be
tekent, dat in de op dit ogenblik beste
omstandigheden besprekingen met de
Sovjet-Unie kunnen worden begonnen
ter vermindering van de spanning in
internationale betrekkingen en over
hereniging van Duitsland en andere han
gende problemen.
Frankrijk en West-Duitsland zullen
met bevriende landen van gedachten
wisselen over Europese samenwerking
bij de ontwikkeling van atoomenergie
voor vreedzame doeleinden, aldus het
communiqué. De ministers vinden de
tijd gekomen om de Europese samen
werking een nieuwe stoot voorwaarts te
geven, niet alleen op het gebied van
atoomenergie, maar naar zij geloofden
zijn er ook mogelijkheden van eenwor
ding op het terrein der vliegtuigindus
trie en dat van het vervoer.
De ministers spreken niet over een
uitbreiding van de Europese Ge
meenschap voor Kolen en Staal tot de
algemene energieproductie, zoals die
door de voorzitter van de Hoge Auto
riteit, de Fransman Jean Monnet
wordt verlangd. Toch gelooft men in
Bonn. dat Monnet in de houding van
Adenauer en Pinay wellicht aanlei
ding zal vinden zijn besluit om af te
treden te herzien. Naar het ANP in
Bonn verneemt, zullen Frankrijk en
Duitsland Monnet verzoeken aan te
blijven.
Ook kwam men tot overeenstemming
over de staalfabriek Röchling in hel
Saargebied. De eigenaars van de fa
briek gaan met de oplossing accoord.
Beide ministers hebben besloten de
familie Röchling uit de staalfabriek te
Völklingen te kopen. Frankrijk en West-
Duitsland betalen ieder de helft van de
som. De juiste voorwaarden van deze
afspraak werden niet bekend gemaakt.
In welingelichte kringen te Bonn werd
vernomen, dat de staalfabriek in de toe
komst zal worden beheerd door een
Frans-Westduitse deelgenootschap. De
familie Röchling zou na ondertekening
van een vredesverdrag met Duitsland in
bepaalde omstandigheden het recht heb
ben zich weer in het bedrijf te kopen.
Voor de nog uitstaande detailproble
men der komende volksstemming in
Saarland en der bevoegdheden van de
Europese commissaris voor het gebied
hebben de ministers gemeenschappelij
ke voorstellen uitgewerkt voor de raad
der Westelijke Unie, die op 10 Mei te
Parijs bijeenkomt. De ministers wensen,
naar in Bonn verluidt, dat de Westelijke
Unie de kieswet voor de volksstemming
zal uitvaardigen en een neutrale con
trolecommissie zal benoemen. Over de
persoon van de hoge commissaris is
nog niets besloten, wel over zijn taak:
hij zal controle moeten uitoefenen op
de uitvoering van het Saarstatuut en
der Straatsburgse conventie voor de
rechten van de mens.
De besprekingen, die de ministers
hebben gevoerd over de Franse wens
om de Moezel te kanaliseren en daar
door Lotharingen een scheepvaartweg
naar de Rijn te geven, waren kennelijk
de moeilijkste van al. Van Duitse kant
bestaan overwegende bezwaren tegen
dit plan en de ministers hebben slechts
kunnen besluiten, dat zij dit onderwerp
bij een volgende samenkomst opnieuw
zullen aansnijden.
Voorts is besloten, dat de culturele
uitwisseling tussen beide landen zal
worden gestimuleerd, onder meer door
de instelling van een commissie onder
leiding van André Frangois-Poncet, de
huidige Franse Hoge Commissaris, en
van professor Hausenstein, de aftreden
de Duitse ambassadeur in Parijs. Beider
zijds wil men het onderwijs i de Fran
se en Duitse taal gaan intensiveren.
Er zal zonder verwijl worden gewerkt
aan de oprichting van een Frans-West-
Duitse commissie voor economische sa
menwerking, aldus het communiqué.
(ANP-AFP-DPA-Reuter)
Dit zou dan een parallel zijn van de
„toezegging" in het Zwitserse voorbeeld.
Deze garantie of waarborg richt zich
tegen iedere aggressor, op de eerste
plaats tegen een „Anschluss" bij Duits
land. Het blijft alleen nog de vraag of
deze staat uitdrukkelijk moet worden
vermeld. Maar bovendien richt deze ga
rantie zich ook tegen de vier verdrags
mogendheden, zodat een schending van
de Oostenrijkse souvereiniteit door een
of meerdere van hen een „casus bel
li" zou betekenen.
Wanneer dus de ondertekening van
het staatsverdrag door de Grote Vier
heeft plaats gehad, kan de ratificatie
door het Oostenrijkse parlement vol
gen. Pas daarna, dus na de deponering
van de betreffende documenten in Mos
kou, kan er door de volksvertegenwoor
diging een wetsvoorstel worden inge
diend en aangenomen, waarin Oosten
rijk een formele neutraliteitsverklaring
aflegt. In deze verklaring zou men dan
een passus kunnen opnemen inzake mi
litaire steunpunten en allianties. Dat is
de tweede fase. De derde bestaat dan
daarin dat deze laatste verklaring van
Oostenrijk door de Grote Vier wordt er
kend en langs de normale diplomatieke
weg aan alle andere staten ter kennis
wordt gebracht. Eerst dan is de neutra
liteit volkenrechtelijk volkomen van
kracht.
Wanneer men deze procedure volgt,
wordt er geen inbreuk gemaakt op de
souvereiniteit en vinden de door de
Sovjet-Unie opgeworpen drie punten
een goede homogene oplossing. Volgens
betrouwbare berichten schijnt Moskou
tegen deze gang van zaken geen be
zwaar te hebben. Op het ogenblik staan
de Weense ambassadeurs van Frank
rijk, Engeland en de Verenigde Staten
in contact met minister Figl en hou
den-zij onder elkaar ook afzonderlijke
besprekingen om hun betreffende mi
nisteries van Buitenlandse Zaken over
het Oostenrijkse standpunt te informe
ren. Na de Russische nota aan het Wes
ten van 19 April j.l., waarin op een
spoedige behandeling van het staats
verdrag wordt aangedrongen en waar
in Wenen als plaats van bijeenkomst
wordt voorgesteld, verwacht men dat
de definitieve besprekingen wel door
de vier amoassadeurs te Wenen zullen
worden voorbereid, maar niet afgeslo
ten. Dat zal de taak zijn van de vier
ministers van Buitenlandse Zaken. Aan
gezien nu Dulles, McMillan en Pinay
toch al omstreeks het midden van Mei
in Parijs bijeen zullen komen, is het niet
uitgesloten dat zij van Parijs naar We
nen zullen doorreizen, waar ze dan ze
ker door Molotov en Figl worden op
gewacht. Want die zijn op het ogenblik
het meest bij het staatsverdrag geïn
teresseerd. Dat zou dan de vroegste da
tum zijn voor de laatste besprekingen.
Amerikaanse ambtenaren hebben te
Washington verklaard, dat generaal
Tsjiang Kai Sjek zal instemmen met
een staken van het vuren in het gebied
van Formosa, hoezeer het ook tegen
zijn zin moge zijn. De ambtenaren
meenden zelfs, dat Tsjiang Kai Sjek,
reeds toezeggingen op dit punt heeft
gedaan.
In Nieuw-Delhi is bekend gemaakt,
dat Nehroe's politieke adviseur, Kris-
jna Menon, op uitnodiging van Tsjoe
En Lai binnen veertien dagen naar
Peking zal gaan om over de kwestie
Formosa te spreken.
Coj.ynjlu op«ta
Het is wel de slechtste hulde, die men
aan een vorst kan brengen door hem
verdiensten toe te dichten, welke hij
zelf zal afwijzen. Maar wel mogen wij
vandaag met dankbaarheid vaststellen,
dat de zegen door Koningin Wilhelmi-
na over haar dochter afgebeden, vrucht
baar is geweest. Ons volk had nodig:
een sterke vorstin, flink, volhardend, of
fervaardig, begiftigd met een groot en
gezond verstand, een vorstin, die initia
tieven zou weten te nemen en initiatie
ven van anderen op vele gebieden zou
weten te bezielen, een vrouw met een
moederlijk hart en bovendien: kind van
haar eigen tijd.
Dit zei Zaterdag in een radiotoespraak
de voorzitter van de Tweede Kamer,
dr. L. G. Kortenhorst. Hij vervolgde:
Zo hebben wij inderdaad onze jarige
Koningin leren kennen en hoogachten.
Met name denk ik daarbij aan twee
facetten van haar veelzijdige persoon
lijkheid: het vermogen om te bezielen,
en dat te doen op eigen en volkomen
eigentijdse wijze.
Het is niet iedereen gegeven zich zo
aan de hem toevertrouwde taken te wij
den, dat ieder van hem zal moeten ge
tuigen: het komt uit het hart, het is
oprecht gemeend, het is spontaan. Het
talent om het juiste woord te rechter
tijd en op de juiste plaats te spreken,
is een even kostbare als zeldzame ga
ve. En helaas, maar weinigen begrij
pen de waarde van een trgostend, waar
derend, opbeurend of zelfs maar een
vriendelijk woord en gebaar. Joost van
den Vondel drukte dat dichterlijk uit
met: een woord te zijner tijd geuit in
zuivere taal, een gouden appel is in
ene zilveren schaal.
Onze Koningin bezit deze gave in
hoge mate, en zij maakt er een goed
gebruik van. Dat maakt, dat wij
Verscheidene staatshoofden hebben
Koningin Juliana ter gelegenheid van
haar verjaardag een gelukstelegram
gezonden.
De Nationale Partij Suriname en de
Verenigde Hindoestaanse Partij hebben
in een telegram de Koningin hun ge
voelens van erkentelijkheid betuigd.
Dit is een overzicht van het centrum van het Engelse dorp Lynmouth, dat
drie jaar geleden verwoest werd door het water en waar 32 mensen de dood
vonden. Er is sedert die ramptijd hard gewerkt: nieuwe bruggen werden over
de rivier geslagen en de bedding, waar nodig, is reeds versterkt en ver
nieuwd. Binnen afzienbare tijd zal Lynmouth weer een normale aanblik
geven, al zal de ongelukstijd van drie jaar geleden wel nooit vergeten worden.
allen haar als het ware persoonlijk
kennen. Onbekend, zo zegt het spreek
woord, maakt onbemind. Het omge
keerde is niet altijd het geval. Be
kend en bemind gaat niet altijd sa
men, maar de Koningin kennen, be
tekent tevens van de Koningin hou
den met ongekunstelde genegenheid.
Dat willen w(j vandaag uitspreken en
daaraan één wens verbinden: de schoon
ste titel voor een Koningin, die wjj als
de landsmoeder eren, is wel deze: Ko
ningin van de vrede. Daar moet veel
strijd gestreden zijn, veel kruis en leed
geleden zjjn, daar moeten heilige zeden
zijn, een nauwe weg betreden zijn, en
veel gebed gebeden zijn, zal 't op deez'
aarde vrede zijn. Leve de Koningin."
Koninginnedag is dit jaar voor het
eerst en met bijzondere luister gevierd
in het nieuwe hoofdkwartier der Noor
delijke legergroep der Nato in de buurt
van Münehen-Gladbach. Brigade-gene
raal A. V. van den Wall Bake en lui
tenant-kolonel A. A. M. van Rest en de
overige Nederlandse officieren van het
hoofdkwartier recipieerden Zaterdaga
vond in de United Service Club. Onder
de vierhonderd gasten bevonden zich
sir Richard Gale, commander in chief
Northern Army Group, en air marshall
Sir Harry Broadhurst, commander in
chief Second Allied Tactical Airforce.
General Sir Richard Gale bracht de
toast uit op Koningin Juliana, brigade
generaal Van den Wall Bake stelde de
dronk op Koningin Elisabeth voor. In
de grote zaal van de club was een por
tret van Koningin Juliana opgesteld,
dat omgeven was door een fraai bloe-
mendecor. Meisjes in Volendamse cos-
tuums boden Nederlandse dranken aan
en gaven nog meer kleur aan het door
de staatsie-uniformen beheerste tafe
reel. De volksliederen werden gespeeld
door de regimentskapel van „The Royal
Sussex", van welk regiment Koningin
Juliana colonel in chief is. Aan de da
mes van het gezelschap werden vijftien
honderd Nederlandse tulpen uitgereikt.
DINSDAG
HILVERSUM I. 402 m. - KRO: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.45 Morgengebed.
8.00 nieuws, 8.20 gram., 9.00 huisvrouw.
9.40 gram., 10.00 kleuters, 10.15 gram.,
11.00 vrouw, 11.30 schoolradio, 11.50 caus.,
12.00 Angelus, 12.03 gram., 12.33 gram.,
12.48 tulpenrallye, 12.55 zonnewijzer, 13.00
nieuws, 13.20 dansork., 13.45 gram 14 00
kamerork. en soliste, 15.00 schoolradio,
15.30 Ben je zestig?. 16.00 zieken, 16.30
Ziekenlof, 17.00 jeugd, 17.40 koersen, 17.45
regeringsuitz., 18.00 Dit is leven, 18.15
gram., 18.20 sport, 18.30 RVU, 19.00 nws,
19.10 lichte muz., 19.30 Avondgebed. 19.45
gram., 20.40 act., 20.55 de gewone man.
21.00 Boek der Boeken. 21.15 Concertge-
bouwork. en solist. 22.10 Rep., 22.25 strijk-
ork. en orgel. 23.00 nieuws. 23.15 gram
HILVERSUM II, 298 m. AVRO: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.15 gym., 7.30 gram.
VPRO: 7.50 prot. pr. AVRO: 8.00 nieuws,
8.15 Tulpenrallye, 8.25 gram., 9.40 prot.
pr„ 10.00 gram., 10.50 kleuters, 11.00 RVU.
11.30 piano, 12.00 lichte muz., 12.35 platte
land, 12.42 piano en Hammondorgel. 13.00
nieuws, 13.15 gram., 13.20 dansmuz 13.55
koersen, 14.00 kookkunst, 14.15 gram.,
14.40 schoolradio, 15.00 viool en piano,
15.30 huisvrouw, 16.00 gram., 16.30 ieugd.
17.30 geval' .progr., 18.00 nieuws. 18.15
piano, 18.30 vraaggesprek, 18.45 lichte
muz., 19.00 kleuters, 19.05 Paris vous
parle, 19.10 koorzang, 19.45 film. 20.00
nieuws. 20.05 act., 20.15 Promenade-ork
en soliste, 21.00 hoorspel, 22.10 gram
22.20 klankbeeld. 22.35 clavecimbel, 22.55
caus., 23.00 nieuws, 23.15 rep. tulpenrallye.
23.25 gram.
ENGELAND, BBC, home service, 330
m: 15.45 marsmuz. en walsen, 18.30 opera-
muz., 21.45 recital.
BBC, light progr., 1500 en 247 m:
12.00 dansmuz., 12.45 ork.conc., 15.00
amus.muz., 15.45 politie-ork., 17.00 piano-
muz., 17.30 dansmuz.. 20.00 gevar muz,
22.20 dansmuz., 23.20 dansmuz.
NORDWESTDEUTSCHEH RUNDFUNK.
309 m: 12.00 omr.ork er\ sol 13 15 one-
rettemuz., 16.00 lichte muz., 16.20 kamer-
muz„ .17.45 amus.muz., 19.15 symph.ork.
en sol., 22.10 lichte muz., 23.00 dansmuz.,
0.25 dansmuz.
FRANKRIJK, nat. programma. 347 m:
12.30 recital, 14.05 recital. 20.02 kamer-
muz.
BRUSSEL. 324 m: 11.45 operettemuz
12.34 operettemuz., 16.30 pianokwartet,
17.10 gevar. muz., 21.00 lichte muz 21.30
omr.ork.
434 m: 12.00 ork.conc.. 15.45 koorzang,
16.05 lichte muz., 22.15 gevar. muz.
ENGELAND. BBC, European Service.
Uitz. voor Nederi. 22.00-22.30 Nieuws en
Tien jaar later: Ons dagelijks brood (Op
224 en 75 m).
WIJ KIJKEN NAAR TELEVISIE.
VARA: 20.15 Act. en weerber. 20.35 Toe
spraak t.g.v. de Dag van de Arbeid 20.40
De pioniers van Tolpuddle, T.V.-spel.
AALSDIJK 28 te Houston.
ALDABI p. 2 Kp. Sao Thome n. Rio de Jan.
AMSTELVEEN 1 van Willemstad n. Mob.
BOSKOOP 2 te Willemstad.
DELSHAVEN 2 te Antwerpen.
DONGEDIJK 27 te Vancouver.
ELISABETH B. 2 te Pt. Said.
LAWAK 2 van New York n. Philad.
NESTOR 28 te Mobile.
NOORDAM 1 350 m. ZW Sable eil naar
Rotterdam.
OUWERKERK 2 te Pt. Said.
ROTULA t. 4 te Adelaide verw.
RINDAM 30 te New York.
WATERMAN 1 260 m. ZO Kp. Race naar
Halifax.
ZAAN p. 1 Stockholm n. A'dam.
ZUIDERKRUIS 1 van Curacao n. Cristob.
AAGTEDIJK 1 te Rotterdam.
ADINDA p 2 Str. Soenda n. Pladju.
AKKRUMDIJK 30 van Lissabon n. Hav.
ALDERAMIN 2 te Le Havre.
ALHENA 1 te Bremen.
ALMDIJK 1 te Le Havre.
ALPHARD 2 te Buenos Aires.
ALTAIR p. 2 Ouess. n. Rio Jan.
ALUDRA 2 te Marseille.
A MP AN AN 2 te Boston.
AMSTELKROON 1 te Dunetfin.
AMSTELSTAD p. 2 Finist. n. Willemstad.
AMSTELVEEN 1 te Willemstad.
ANTONIA p. 2 Priok n. Pladju.
ARENDSDIJK 1 te New York.
ARMILLA 1 te Balik Papan.
ARNEDIJK p. 2 Key West n. Lehavre.
?5
De bondsvergadering van de Aarts
diocesane Bond van de R.K. Standsor
ganisatie voor de Werknemende Mid
denstand, die in Zwolle is gehouden,
werd naast de afgevaardigden van de
plaatselijke afdelingen bijgewoond door
de voorzitter van de Centrale Raad van
de W.M., de heer Arn. J. A. van der
Donck, 's-Hertogenbosch, de secretaris
van de Aartsdiocesane KAB de heer B.
Landman, Utrecht, en de afgevaardigde
van de R.K. Middenstand, de heer W.
Berends, Zwolle.
De bondsvoorzitter, de heer J. P. Tim
mermans weidde in zijn openingswoord
uit over de verhouding tot de KAB en
over de structuur van de W.M., die
naar zjjn mening door het uitblijven van
een statutenwijziging geen gelukkige
is en waarvan de ontwikkeling het erg
ste doet vrezen.
De heer Timmermans herinnerde
eerst aan het Bisschoppelijk Mande
ment, dat juist een week na de vorige
bondsvergadering verschenen is. Het
beroepskeuzewerk dreigt in sommige ge
vallen een zekere vorm van Socialisa
tie aan te nemen, als er niet voor ge
waakt wordt, dat in de rangorde der
waarden de verantwoordelijkheid van
de ouders hoger staat dan de verplich
tingen van school en gemeente. Hij uitte
zijn bezorgdheid over het feit, dat en
kele bonden van landarbeiders zich open
lijk als bedrijfsbond hebben aangediend,
waarmede vooruitgelopen wordt op de
uitspraak van het episcopaat naar aan-
47)
In haar rugzak had zij een heel apo
theekje van kruiden gepakt, waarmee
zij telkens weer zieken kon helpen,
maar och, dat waren druppeltjes op
een gloeiende plaat.
„Moeder, je hebt werkelijk aan alles
gedacht," zei Erlof.
En hij keek met een schuin oogje
naar dat alleronontbeerlijke meubel,
waarvoor zij zich eerst zo geschaamd
had, toen het te voorschijn kwam onder
het opgegeven donzen bed, die dag van
hun vertrek: het was een oude, geëmail
leerde po, die vele nederige diensten
bewees aan de gehele wagon.
De vluchtelingen raakten er aan ge
wend Lene Stojke om raad, hulp en
tijdpassering te vragen. Die lange, ma
gere, krachtige vrouw, die haar plaats
zowat midden in de wagen had. was
een bron van troost voor allen. Zelfs in
het altijd schemerige licht in de wagon
waren haar ogen dwingend. Het enige
waarmee zij geen geduld had, was zelf
medelijden.
„We weten allemaal dat dit geen ple
zierreisje is", zei ze, „elk van ons kan
klagen over honger, pijn, dorst en ge
brek aan slaap, maar daarmee helpen
we onszelf niet. Trouwens", en hierbij
leek het alsof haar pupillen zich diep
en klein samentrokken, „wie zichzelf
ongelukkig wil noemen, moet eerst
maar eens nagaan wat door anderen is
meegemaakt en overleefd of niet
overleefd", voegde zij er zachtjes aan
toe. „Wij vinden dit transport moeilijk
te verdragen, maar wij gaan een betere
toekomst tegemoet, we kunnen hopen en
geloven dat het leven ons weer iets te
bieden zal hebben.Maar wie van
ons weet hoe veel transporten er al
deze jaren van de oorlog door de Euro
pese landen hebben gereden, transpor
ten die véél erger en véél troostelozer
waren dan het onze? En die eindigden
ergens waar geen hoop was.2
„Maar ik klaag toch niet over ekster
ogen!" gromde de typhuspatiënt, die nu
al een week lang, doorgelegen en zon
der kracht, in zijn eigen vuil lag, omdat
ruimte, water en een verschoning ont
braken.
„Neen, U klaagt niet over ekster
ogen," antwoordde zij heel langzaam en
voorzichtig. „Uw leed is zeer wezen
lijk. De méésten van ons hebben wer
kelijk groot leed te verduren gehad.
Maar zelfmedelijden brengt een mens
achteruit in plaats van vooruit. En bo
vendien," zij aarzelde, want dit was de
eerste maal sinds jaren dat zij zich
tegenover vreemden vrij durfde uitspre
ken, „ons volk past eerder schaamte dan
zelfbeklag."
„Schaamte omdat we overwonnen
zijn?" vroeg een kleine, blonde vrouw
met een verlept, verbitterd gezicht en
een spierwitte lok door haar haren.
„Nee, niet omdat we overwonnen zijn.
Ik geloof niet dat iemand zich daar ooit
over behoeft te schamen. Maar schaam
te over onze grootheidswaanzin, schaam
te om wat we daarmee andere rassen en
volken hebben aangedaan." Er gingen
een paar stemmen van protest op. maar
zij sprak daar overheen, terwijl zij als
om kracht op te doen de arm van
haar zoon greep. „Wie waarachtig
denkt aan de rampzaligheid van zo veel
millioenen, wier ongeluk door onze
„overwinningen" aan het rollen is ge
bracht, die heeft geen adem meer over
om zichzelf te beklagen."
Zij sprak hard veel harder dan zij
anders deed en er was iets onbuigzaams
in haar hele houding zoals zij daar zat.
Maar Erlof voelde hoe zij beefde en hoe
haar vingers zijn magere arm omknel
den. Hij durfde niet eens naar haar te
kijken.
„U bent vergiftigd," zei de typhus
patiënt in de hoek.
Zij keek hem aan over de vuile, klei
ne hoofden van een dozijn gore kinde
ren, die tolden van slaap. Twee zaten
zich als aapjes te krabben.
„Waardoor ben ik vergiftigd?' vroeg
zij.
„Vergiftigd door vijandelijke, Joodse
propaganda", zei de man met zijn schor
re stem.
„Ik heb me door geen enkele propa
ganda willen laten vergiftigen," ant
woordde Erlof's moeder langzaam en
nadrukkelijk. „Ik heb geprobeerd zelf
na te denken."
„Een vrouw, die zelf kan denken,
moet nog geboren worden," hoonde de
man.
Erlof voelde de vingers van zijn moe
der nog harder om zijn arm. Hij keek
haar een moment vluchtig aan en liet
daarmee een vonk van begrip en aan
moediging overspringen. Zijn moeder
liet opeens zijn arm los. Het was alsof
ze zijn steun na die korte blik van ver
standhouding niet meer nodig had. Vóór
alles vrede in de wagon, dacht zij. Met
een stem, die veel zachter en natuur
lijker klonk dan eerst, zei ze:
„Het is niet gemakkelijk zelf te den
ken. En het was zéker niet gemakke
lijk. Wie zelf wilde denken, moest zijn
ogen sluiten voor alles wat zwart op
wit stond en zijn oren voor alles wat al
om werd verkondigd. Mooie woorden
en mooie beloften...."
„Ja, beloften," zeiden een paar vrou
wen schamper. „Wat is er van al die
beloften terecht gekomen?"
„Dat we verhongeren en door de lui
zen worden opgegeten," zei een ander.
„Dat die vervloekte Polen van ons
laatste armoedje komen stelen,"
schreeuwde onbeheerst een vrouw van
de andere kant. Zij zat met slierten
donker haar om haar gezicht en hield
op haar schoot de hoofden van twee
kleine kinderen, die met hoog opgetrok
ken knietjes en grote zwarte ogen op
hun duim lagen te zuigen. Ze werden
niet koud of warm van het geschreeuw
van hun moeder.
Het bleef stil in de wagon; alleen het
hoge. eentonige kreunen van twee oude
vrouwen en het denderen van de wie
len op de rails waren te horen.
Lene Stojke zuchtte. Zij zocht weer
Erlof's hand in het vuile stro. De jon
gen keek haar aan en glimlachte. Zij
trok hem tegen zich aan en fluisterde
in zijn haar: „Ze weten niet wat ze
zeggen, ze weten niet wat er in hun
naam is misdaan. Ze zijn bot geboren
of bot gemaakt. Ze hebben geleefd in
een te kleine wereld, geblinddoekt en
met leugens rondom. Het was gemak
kelijk en ze hebben zich de blinddoek
niet willen afrukken. Erlof, Erlof, blijf
leven met open ogen, ook al gaat het
ten koste van jezelf!"
Het was meer een ademen dan een
fluisteren en de jongen verstond niets
anders dan zijn naam. Maar dat was
goed zo.
(Wordt vervolgd)
leiding van het rapport van de commis-
sie-Beaufort. Een bewering als zou de
W.M. de klassenstrijd bevorderen, werd
zonder meer belachelijk genoemd en
zonder enige grond. Een holle bewering
is het, dat de W.M. 10.000 leden zou
hebben, waarvan er ten minste zeker
9500 in de KAB thuishoren. Van een
stand kan men geen lid worden, men
behoort tot een stand, of men zich dat
bewust is of niet. Door het opnemen
van vertegenwoordigers van vakorgani
saties in de Centrale Raad, die een or
gaan is van de vertegenwoordigers van
de vijf diocesane organisaties der W.M.,
is het karakter van de W.M. volkomen
veranderd. Hierdoor kunnen de vakor
ganisaties een druk op de W.M. uit
oefenen, zonder dat de gezamenlijke
diocesane organisaties invloed kunnen
uitoefenen op de vakorganisaties, die
deel uitmaken van de K.A.B.
Spr. is niet tegen landelijke leiding
in de W.M., doch dan moet men pre
cies weten, welke de rechten en plich
ten zijn, die uit de statuten kunnen wor
den afgeleid. Dan zal ook een meer
juiste verdeling van de geldmiddelen
mogelijk zijn.
BINTANG p. 2 Ceylon n. Miri.
BREDA 30 te Rotterdam.
CALTEX DELFT p. 2 Ouess. n. Sidon.
CALTEX NEDERLAND 30 v. Fredericia n.
Rotterdam.
CALTEX PERNIS p. 2 Kp. St. Vine, naar
Rotterdam.
CASTOR p. 2 Ouess. n. Madeira.
CIRRUS 30 te Rotterdam.
COTTICA 1 te Georgetown.
DALERDIJK 1 te Cristobal.
DORDRECHT 1 van Pt. Arthur n. N. Orl.
DRENTE 1 te Rotterdam.
EEMDIJK 1 te New Orleans.
ERINNA 2 te Tj. Priok.
ESSO AMSTERDAM p. 2 Finist. n. Antw.
ESSO DEN HAAG p. 2 Ouess. n. Sidon.
ESSO ROTTERDAM 29 van Aruba naar
Rotterdam.
FELIPES 2 te Makassar.
FRIESLAND KRL. 1 te New Orleans.
GAASTERKERK p. 2 Kp. St. Vine, naar
Duinkerken.
GROOTE BEER I te Rotterdam.
HEEMSKERK 1 te Duinkerken.
HELENA 1 te New York.
HESTIA 1 te Rotterdam.
IVOORKUST 2 te Freetown.
JOH. VAN OLDÊNB. p. 2 Singap. n. Suez.
KARIMATA p. 2 Soeotta n. Belawan.
KERTOSONO 1 van Momb. n. Djib.
KOROVINA 1 te Miri.
LAAGKERK 1 van Colombo n. Aleppey.
LAURENSKERK p. 2 Colombo n. Bombay.
LEERSUM 2 te Brownsville.
LISSEKERK p. 2 Finist. n. Hamburg.
LOOSDRECHT 1 te Suez.
LOPPERSUM 30 van Pt. Talbot n. Melilla.
MACUBA 2 te Tarakan.
MAPIA 30 te Belawan.
MEERKERK 1 te Mombasa.
MERWEDE 1 te Fernandina.
MITRA 29 van Balboa n. Brisbane.
MODJOKERTO 2 te Marseille.
MOLENKERK 1 te Singapore.
MURENA 275 m. NNO Miri n. Kawas.
NOORDAM p. 2 Sable eil. n. R'dam.
OOSTKERK 1 van Penang n. Aden.
POELAU LA UT p. 2 Finist. n. A'dam.
PRINS ALEXANDER 30 te Rotterdam.
PRINS WILLEM IV 2 te Chicago.
ROEPAT 2 te Pt Swettenham.
RONDO p. 2 Finist. n. Houston.
ROTTI 1 te Suez.
SAPAROEA 30 van Band. Bushire naar
Port Said.
STAD MAASSLUIS 30 van Newport naar
Narvik.
STAD MAASTRICHT 1 te Savona.
STAD ROTTERDAM 1 van Immingh. naar
Narvik.
STATUE OF LIBERTY 30 te Philad.
TITUS p. 2 Ouess. n. Tunis.
TJIPANAS 1 te East London.
TJITJALENGKA p. 2 Bahia n. Kaapstad.
VAN LINSCHOTEN p. 2 Monrovia naar
Lagos.
WAAL p. 2 Malta n. Patras.
WELTEVREDEN p. 1 Sabang n. Pt. Said.
WIELDECHT p. 2 Perim n. Napels.
ALCYON 1 te Bahia.
ALNATI 2 te Santos.
ALPHERAT 2 te Santos.
ANNENKERK 2 te Alexnadrië.
APPINGEDIJK 2 te Vitoria.
ENGGANO 2 te Southampton.
GOOILAND p. 2 Finist. n. Recife.
HEELSUM 1 te Antwerpen.
MARIEKERK 1 te Antwerpen.
ORANEFONTEIN p. 2 Dakar n. L. Palmas.
ORESTES 1 120 m. W. Azoren naar Bar-
cliaquei'o.
TABINTA p. 1 Kp. St. Vine. n. Halifax.
TIBERIUS 1 te Antwerpen.
WATERMAN p. 2 Kp. Race n. Halifax.
WESTERDAM 200 m. W. ten Z. Scilly»
naar New York.
WOENSDRECHT 1 van Miri n. Pulusambu.
HOGE PRIJZEN:
f 25.000 16547 5000 19658 2000 14238 1500 6192 11428 1000 1128 1818 3608 10764
16642 f400 1672 5257 8152 143o9 14593 14944 15706 15782 16346 18785 19291 20237 21476
21499 21692 200 1173 1273 1623 1918 19.0 1981 2195 2505 2639 3345 3481 3689 3842 4306
4777 4990 5060 5366 5397 5494 6128 6157 6231 6337 7399 <446 7502 7854 8423 8425 8679
9326 9603 10082 10805 10912 11048 11522 11580 11608 11894 12178 12467 12571 12861
13080 13198 13462 13473 13554 14899 15003 15107 15236 15788 16061 16609 17642 17683
17690 17763 18039 18404 18489 19066 19099 19303 19663 2U281 20379 21032 21040 21107
21666 21836
PRIJZEN VAN 20
1019
031
107
114
115
137
157
179
185
186
191
198
203
240
241
243
270
280
289
292
350
360
373
376
379
389
408
468
469
479
489
496
501
559
563
628
666
685
699
706
795
863
866
913
922
934
955
2007
022
039
049
053
082
084
090
094
100
106
157
181
215
222
255
275
282
313
351
422
428
443
446
475
495
542
614
628
651
682
700
719
725
754
766
777
780
785
792
899
941
965
969
972
983
3029
039
044
075
085
093
094
099
131
141
147
150
159
176
193
199
213
220
233
279
325
331
337
344
351
376
379
401
410
482
484
492
538
540
573
588
616
647
669
677
702
715
719
733
748
778
805
807
855
943
96/
4005
016
018
062
083
095
098
161
167
172
216
223
258
265
273
287
324
325
339
344
371
374
417
440
539
560
632
638
656
658
666
733
751
784
806
807
839
851
886
907
926
943
946
954
5001
031
035
039
052
090
118
132
136
141
160
203
218
222
286
306
312
323
325
349
376
381
413
431
490
523
546
576
585
592
597
614
623
631
637
665
675
676
677
696
711
720
723
725
765
772
843
873
910
929
961
965
968
6017
051
063
072
096
136
158
160
174
209
222
224
226
235
264
270
276
282
297
350
278
279
404
444
446
525
543
567
588
602
620
623
739
871
895
917
943
984
7013
063
084
141
156
166
174
177
180
202
243
253
264
330
352
384
409
436
438
448
4 73
484
491
535
556
561
569
572
620
626
641
656
657
695
728
792
803
841
884
894
918
926
941
953
8007
013
018
104
143
154
173
214
218
229
238
252
297
340
356
374
385
441
498
525
531
535
614
656
665
690
692
706
708
709
734
832
902
906
9009
027
049
094
106
133
192
202
252
256
348
310
356
369
383
388
394
427
456
469
478
497
527
532
542
551
563
593
611
632
637
655
669
764
783
873
949
992
101 H)2
021
027
074
152
160
191
198
208
221
296
355
398
428
459
536
561
609
624
629
647
649
658
670
672
698
771
789
806
815
817
830
&35
855
880
932
938
963
978
11063
147
160
163
177
178
189
212
225
241
244
313
356
437
442
449
468
476
488
502
512
570
610
658
659
665
683
686
755
795
822
835
842
862
12038
057
073
080
100
115
133
169
219
297
306
428
450
458
462
473
507
535
591
593
646
648
651
664
700
705
727
762
799
805
S07
841
852
854
860
877
914
986
13129
142
144
148
178
223
237
245
333
446
470
493
503
521
529
533
543
617
682
714
765
775
793
819
854
G79
881
904
952
956
960
990
14015
073
091
099
108
157
180
205
217
273
330
336
382
408
455
498
539
556
595
636
639
641
651
695
699
726
770
816
826
917
920
921
928
931
953
977
15038
057
061
086
143
252
263
271
286
293
322
362
363
369
378
441
513
545
635
653
663
702
752
757
837
846
S81
932
949
953
957
959
979
16035
066
114
147
154
158
232
254
264
278
333
336
405
406
458
461
470
509
541
543
544
555
577
587
635
649
684
702
713
718
721
738
746
771
781
79S
834
838
S40
848
877
910
983
17009
043
084
117
122
149
159
163
192
228
256
261
286
314
347
361
367
381
429
449
460
463
502
505
509
510
513
613
621
658
678
707
729
749
757
768
813
829
866
884
992
232
18009
02.1
075
112
116
167
204
227
258
272
279
296
338
369
373
390
406
412
424
434
507
544
560
573
593
634
639
650
652
653
663
681
683
723
735
747
802
834
848
872
905
906
913
934
954
961
993
104
19002
010
015
031
037
075
076
097
116
120
137
173
174
218
275
288
341
417
473
486
513
528
539
603
612
641
659
676
677
699
768
776
780
797
799
840
889
916
930
936
954
962
979
998
20031
051
055
069
129
141
156
187
207
29b
307
316
333
335
365
375
376
401
448
518
537
559
574
596
602
639
641
668
687
713
732
737
755
765
811
821
844
869
878
995
301
21016
084
121
156
179
194
223
283
347
379
382
398
428
432
452
495
497
524
549
563
571
598
66 x
704
714
718
742
770
791
810
853
864
918
921
947
978
787
410
101
4ld
649
800
415
659
504
