Van Rijsoord tot Wageningen Landbouwer op slag gedood SKETCH Verhoging waterleiding tarieven? Wolcorso WillemH Tussen neus en lippen D V Bedrieger Tragisch ongeluk in Groningen In memoriam Pater F. van Nimwegen Kamula en Susila gearriveerd Vergeefse reis van vliegboot Ter vestiging ener Tilburgse traditie Wees toch veeleisend! „Even uitblazen" DINSDAG 10 MEI 1955 Op 10 Mei 1940 des morgens seinde kolonel Van Alphen, bevelvoerder van de Neder- landse troepen in Limburg, aan de Opper bevelhebber in Den Haag, generaal Winkelman: ^Grensoverschrijdingen bij Kerkrade en Vaals." dat betekende dan de definitieve bevestiging Van wat men in de hogere legerleiding al sinds enkele dagen als een onvermijdelijkheid had aan aard: de inval van de Duitsers in Nederland. Maar v°or de bevolking kwam hij toch nog bij over rompeling. Weliswaar waren al op 7 Mei alle Verloven ingetrokken, maar die maatregel was al paar maal eerder getroffen. Bovendien geloofde doorsnee Nederlander slechts in de oorlog in Zoverre hij door anderen werd gevoerd. Die stralende Meimorgen in 1940 werd die al te ingewortelde illusie wreed en definitief ver dord. De Duitse vliegtuigen - de angstwekkende &%e monsters - die over onze steden en dorpen c'!'kelden en die op Schiphol, Waalhaven en het Vliegveld-Valkenburg hun bommen lieten vallen, behoorden tot de tastbare werkelijkheid. „Neder land neutraal", een leuze, die even vanzelfsprekend als gedachtenloos door iedereen was aanvaard - als gold het de aanprijzing van een soort schoen smeer - bleek ineens van een onsterfelijke belache lijkheid. Ons land was in oorlog. Dat werd overigens niet door de Duitse, maar door de Nederlandse regering geconstateerd. Pas uren na dat de Nazi-troepen hun brute aanval begonnen waren, liet de Duitse gezant in Den Haag aan onze minister van Buitenlandse Zaken, mr. Van Klef- fens, weten, dat zij onze grens hadden overschre den op grond van het feit, dat de Nederlandse regering in samenwerking met de Engelse en Franse regeringen een aanval op het Ruhrgebied had beraamd. Het antwoord van ons gouvernement was kort, maar het liet aan duidelijkheid niets te wensen over. Het kwam hier op neer: „Mijnheer, U liegt. Wij stellen bij dezen vast, dat tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Duitsland de Staat van Oorlog is ingegaan." Verongelukte matroos aan kwetsuren besweken KWESTIE VERMEULEN Boek van Franse schrijfster op de Index Schenk A Schenk vreugde Voor goede Wijn \bB€RS €N van oew JlOOGCN APART VAN SMAAK De Ecclesia Docens-reeks was zijn levenswerk Olifanten op de E-55 Scheepskapitein had er wat mee te stellen HISTORY DE SIGAAR NAAR UW HART! TOP IN DE 26 CENTS KLASSE! PAGINA Tevoren duisend K.A.B.- kaderbijeenkomsten VANDAAG IS HET 15 JAAR GELEDEN Duitse troepen steken over een opgeblazen brug bij Maastricht de Maas over. (jLie tiende Mei zal geen Nederlander, - haar bewust heeft meegemaakt, ooit ..er8eten, al heeft iedereen haar op zijn s'ge'i manier doorleefd. De Radio ver beidde het ene alarmerende bericht J; het andere: vliegtuigen boven Dor- tvifipht, parachutisten geland bij Rijs- qVK Allerlei sensationele geruchten de- tie? ronde: Spionnen lopen als non- n verkleed rond, in Den Haag wordt bf^höten door burgers, de vijand o ®hgt zwaar-vergiftige lekkernijen in te °P- bleken naderhand van iede- L. Sfond ontbloot. Maar de werkelyk- jh was trouwens veel ernstiger. Vae Nederlandse strijdkrachten deden b1 meet af aan haar plicht. Zelfs haft-r dan hat. Zjj boden werkelijk held- tv'r'Se tegenstand aan een verplette- die overmacht. Onze luchtmacht vQj."mi haar 118 ouderwetse, en niet lijv 0ende bemande vliegtuigen nauwe- tip? een macht mocht heten ver- tje "-e wonderen. Aan het einde van ga arste dag kon het Nederlandse le- Vanjicht melden dat 140 vliegtuigen te? "e Perfecte Duitse „Luftwaffe" wa- o^vornietigd of buitgemaakt en dat de hiak van he vijand zich meester te bnn 1 van he Regeringscentra en het tfj^rbevel in Den Haag, was mislukt. ®n dagorder sprak Koningin Wilhel- mina haar grote bewondesfng uit voor de houding van onze manschappen. Generaal Winkelman had de volgende dag een persoonlijk telefonisch onder houd met Gamelin, de Opperbevelheb ber van de Franse strijdkrachten. „Her over de Moerdijkbrug", zo verzocht hij. Het werd hem beloofd. Pinksteren 1940, Moederdag. Neder landers in het dan nog niet bezette ge bied trachtten tegen alles in „gewoon;' te doen. Hun verzet tegen de absurdi teit van hetgeen zich practisch onder hun ogen voltrok had tegelijk iets aan doenlijks en heroïsch. Men zag ze in Amsterdam op straat lopen met pakjes onder de arm en met bloemetjes in de hand. Moederdag was en bleef per slot van rekening Moederdag. Dreigingen van dood en verderf ten spijt. Misschien werd toen wel de kiem gelegd voor wat wij nu als het Verzet kennen. Inmiddels hadden zich aan de Greb- beberg en aan het begin van de Af sluitdijk verschrikkelijke gevechten af gespeeld. En die Zondagavond meldde Radio Bremen dat gepantserde Duitse troepen door de Langstraat waren op gerukt en een verbinding met de ge lande parachutisten bij de Moerdijk tot stand hadden gebracht; één enkele zin- Op de Rijksstraatweg te Haren is de 55-jarige landbouwer H. Bijkerk va der van vijf kinderen onder een autobus geraakt en vrijwel op slag ge dood. De man wilde per fiets naar zijn land gaan. Op het moment dat hij de verkeersweg over wilde steken, naderde hem van achteren een autobus. De chauffeur gaf waarschuwingssignalen, waarop de landbouwer weifelde, maar toch doorreed. De wielrijder werd over reden. De autobus botste tegen een aan de linkerzijde van de weg staande boom en werd ernstig beschadigd. De passa giers kwamen met de schrik vrij. In het Academisch Ziekenhuis te Gro ningen is voorts overleden de 22-jarige matroos B. Schut, die met zijn motor aan het Zuiderdiep te Groningen onder een met melkbussen beladen aanhangwagen is geraakt. Op vragen van het Tweede Kamer lid Roemers (P.v.d.A.) betreffende de uitwijzing van de heer Vermeulen uit Venezuela heeft de staatssecretaris van Sociale Zaken geantwoord, dat daar de heer Vermeulen tijdens de openings zitting van de 5de bijeenkomst van de commissie voor de petroleumindustrie te Caracas het woord heeft gevoerd in zijn functie van vertegenwoordiger van de raad van beheer van de internatio nale arbeidsorganisatie deze raad van beheer van de internationale arbeids organisatie verantwoordelijk was voor de door de heer Vermeulen uitgesproken rede. Na een opsomming van de gebeurtenissen, zegt de staatssecre taris, dat er voor de regering geen aanleiding was tot het doen van enige stappen, zolang de besprekingen, die gaande waren tussen de internationale arbeidsorganisatie en de Venezolaanse regering, nog de mogelijkheid van een terugkeer van de heer Vermeulen open lieten. Het Vaticaan heeft met boek „Au diapason du ciel" van de Franse schrijfster Marcelle de Jouvenel op de index geplaatst. Het boek werd in 1950 in Parijs uit gegeven. De Franse katholieke filosoof Gabriel Marcel schreef er bij die gele genheid een inleiding voor. Advertentie ltnE\ Velperweg 23-Arnhem Wijnkopers sinds 1842 10 >tuks 40 ct. 20 «tuk» 80 ct. 50 «tukt f 2... 20 «tuk» corktippad 80 c*. In het St. Elisabeth-ziekenhuis te Lei den overleed Zaterdag 7 Mei de Re demptorist, pater Fr. van Nimwe gen, een geleerde en stille werker, die die zich in het wetenschappelijk leven van Katholiek Nederland een zeer bij zondere plaats heeft verworven als de initiatiefnemer van Ecclesia Docens, de standaard uitgave van encyclieken en andere Pauselijke documenten in het Nederlands. Pater Fr. van Nimwegen werd gebo ren te Rotterdam 14 Maart 1886, legde 29 Sept. 1905 zijn geloften af in de Con gregatie der Redemptoristen en werd 8 Oct. 1910 te Wittem priester gewijd. Om zijn uitzonderlijk grote studie talenten werd hij in 1911 benoemd tot leraar aan het Klein Seminarie der Re demptoristen te Roermond om onderwijs te geven in de klassieken, die heel zijn De werkolifanten „Kamula" en „Su sila" uit Colombo, die als „medewer kers" van de E 55 zullen fungeren, zijn met de „Modjokerto" van de Rot terdamse Lloyd in Rotterdam aange komen. De dieren worden begeleid door twee Ceylonese Mahouts, Maddumage, Guna- wadana en Kuxuppuachchinge Sura- biek. Met hen zijn ze ondergebracht in een blohut aan de Parkkade. Diergaarde Blijdorp heeft de olifan ten, die ongeveer f 75.000.per stuk waard zijn, aangekocht en ver huurt ze, inclusief verzorging, aan de E 55. Kamula en Susila zijn ongeveer achttien jaar oud. Sinds hun veertien de zijn ze gewend aan zwaar werk in houtwinningsbedrijven en plantages. Op de E 55 zullen ze als echte werkolifanten werkzaam zijn ten behoeve van de tentoonstelling. Kapitein van der Heuvel van de „Modjokerto" zei heel wat met de die ren te stellen te hebben gehad. Bij het aan boord gaan trok de grootste van de twee het schip ongeveer vijf voet vooruit. Voorts vormden de hoe veelheden voedsel die ze verwerken, al een probleem op zichzelf. In een circulaire aan de gemeentebe sturen en andere exploitanten van wa terbedrijven wijst de minister van So- sciale Zaken en Volksgezondheid op het nauwe verband tussen de volksgezond heid en het functionneren der openbare drinkwatervoorziening. Het is van open baar belang, dat zekerheid bestaat, dat de waterleidingbedrijven hun .taak op de juiste wijze kunnen blijven vervul len, waartoe zij o.a. over een gezonde financiële grondslag dienen te beschik ken. De lasten dezer bedrijven zijn sinds 1939 in zeer sterke mate toegenomen: de investeringskosten stegen immers tot ruim het drievoudige, terwijl de ex ploitatiekosten ruim tweemaal die van genoemd jaar bedragen. Daarentegen hebben de tarieven, welke de grond slag vormen voor de inkomsten der be drijven, na de oorlog slechts verhogin gen ondergaan, die variëren van 10 50 pet., doch gemiddeld niet meer dan 25 pet. bedragen. Verhoging van het gemiddelde peil der waterleidingtarieven komt de mi nister wenselijk voor. Bij deze tarief- herziening moet zowel het bedrijfseco nomische, als het sociale aspect onder het oog worden gezien. Maandagavond is van het vliegveld Valkenburg een vliegboot opgestegen om te zoeken naar de Scheveningse log ger „Arie v. d. Zwan" SCH 21. Schip- Eer C. J. den Heyer had een maag- loeding gekregen en overbrenging naar de wal werd wenselijk geacht. Het weer bleek echter te slecht om de schipper op te halen, zodat de vlieg boot om 8 uur de terugreis naar Val kenburg weer aanvaardde. De toestand van de schipper is inmiddels enigszins verbeterd. leven zijn bijzondere voorliefde hadden. Ofschoon pater Van Nimwegen geen academische vorming had genoten, is deze autodidact toch een echt vakge leerde geworden, die daarbij een uitste kend docent bleek te zijn en zijn leer lingen vaak verbaasde door zijn pheno- menaal geheugen, waarmee hij .hele bladzijden van de klassieke schrijvers van buiten wist te citeren. Van 1923-1928 was hij directeur van het Retraitehuis te Amersfoort, waar hij niet alleen de raadsman werd van de retraitanten, maar ook van vele priesters uit de omgeving. Hij had hier ook het voorrecht de biechtvader en zielbestuurder te zijn van Mgr. dr. A. Ariens, die hij in zijn laatste ziekte mocht bijstaan. Van 1930-1939 en 1942-1946 was nij achtereenvolgens Overste van de Re- demptoristènkloosters te Zenderen (O), Nijmegen en Amsterdam, terwijl hij bo vendien in de jaren 1939-1946 zijn Pro vinciale Overste als consultor ter zijde stond in het bestuur van de Nederlandse Provincie. Ondanks zjjn voortdurend zwakke gezondheid wist hij in deze functie nog tijd te vinden voor het geven van -ïCraites aan priesters en klooster- lingt.ii en voor de beoefening van het apostolaat van de pen. Maar de heel bijzondere verdienste van dit rijke leven is toch gelegen in de Ecclesia Docens-reeks, waartoe hij in 1938 te Nijmegen het Initiatief nam. Reeds in het stille Zenderen was hij begonnen met het lezen en beme- diteren van de grote encyclieken van zijn lievelingspaus Leo XIII; en het enthousiasme, dat zich hierbij van hem meester maakte, wist hy ook aan zijn omgeving mee te delen. Zo kwam zijn vriend dr. A. J. M. Comelissen te Nijmegen er toe hem aan te sporen een wetenschappelijke vertaling uit te geven van de Pauselijke documenten. Ofschoon pater Van Nimwegen een geleerde man was, die niet gemakkelijk tot activiteiten overging en slechts na ampel overleg en nadenken een initia tief aandurfde, werd hij, eenmaal zo'n initiatief genomen, volledig erdoor ge- captiveerd. Door zijn grote kennis, voor al van het Latijn, en door zijn geduldige en nauwgezette ontledingen heeft Pater Van Nimwegen, in samenwerking met de N.V. Gooi en Sticht te Hilversum, de Ecclesia Docens-reeks weten te ma ken tot een onmisbare standaard ver taling van Pauselijke documenten, die reeds een gevestigde naam heeft ge kregen in ons land en waarin vanaf Paus Leo XIII tot Pius XII ongeveer 90 deeltjes zijn verschenen. In 1951 moest hij wegens verval van lichaamskrachten de Redactie overdra gen aan zijn confraters dr. Chr. Oomen, dr. M. Mulders en dr. J. Kahmann te Wittem. Maar ook vanuit het stille re traitehuis van Noordwijkerhout, waaraan hy de laatste jaren verbonden was, bleef hy nog, voorzover zijn krachten het toe lieten, bijdragen leveren. Moge de grote en heilige Pausen, wier woord hij met zo'n piëteit nader ge bracht heeft tot de geestelijkheid en de intellectuelen van Nederland hem ont vangen „in Paradiso". Dr. M. H. MULDERS Wittem. C.ss.R. Er worden te Tilburg- voorbereidin gen getroffen, om op voetspoor van het geen waarmede vorig jaar in October bij de viering van het tiende bevrijdings feest der stad een geslaagde proef genomen, 10 Juli van dit jaar ander maal een wol-corso van grote allure te houden. Zulks met de bedoeling om er een traditie mede te vestigen. Het geldt hier, naar de organisatoren ons mededeelden, een wereldlprimeur, waarvan de kosten op ongeveer vijf en dertig mille worden geraamd. Aan verscheidene Tilburgse kunste naars is de uitvoering opgedragen. Men gaat uit van de gedachte, dat de manifestatie geen halfslachtig ka rakter mag dragen, doch haar uitdruk kingsvormen zal moeten vinden, althans in hoofdzaak in de wol. Bloemendecora- tie is daarbij niet uitgesloten. Het voornemen bestaa. om het cor so samen te stellen uit twaalf wagens, die elk in groot kleuren-palet de maanden van het jaar zullen uitbeel den; een en ander voorafgegaan en gesloten met voorstellingen van de dag en de nacht. Een viertal Tilburgse artisten, n.l. H. de Corti, Olaf van Delft, Henk Potters en Wijnand Koster hebben in gezamenlijk overleg de samenstelling van het kern-gedeelte ontworpen, zo dat er een harmonieus geheel is ont staan. Voorts is de medewerking verkregen van het Internationaal Wol-Secretariaat te Amsterdam. Deze stichting heeft het initiatief genomen, om gedurende acht dagen, voorafgaande aan dit unieke fes tijn een etalage-wedstrijd te organise ren in de winkels, welk op enigerlei wijze by de wolverkoop zijn geïnteres seerd.. Wanneer de voortekenen niet bedrie gen, dan gaat de wolstad Tilburg met dit alles een gebeurtenis van betekenis tegemoet. Advertentie Gilneus e slimmeriken in de schoenenmode vin den steeds weer iets anders en bijzonders uit, om het mevrouwtje naar de zin te maken. Of om de mannen de stuipen op het lijf te jagen; is het niet vanwege de prijzen, die voor de snufjes worden ge vraagd, dan is het om het object van de modegees ten als zodanig. In Parijs is thans een schoentje op de markt gebracht met een ingebouwd gilletje. Zodra mevrouw op haar teentjes wordt getrapt, in letterlijke zin dus, begint het schoentje prompt IJse lijk te jammeren. Sterk ame op leeftijd zoekt levensgezel stond dezer dagen per advertentie in een dagblad in Duitsland. De 64-jarige Custav Seelke uit Brunswijk solliciteerde beleefd en huppelde naar de brievenbus, toen hij van de trouwlustige dame al heel gauw post terug kreeg. Zijn gezicht ver starde echter van verba zing, toen hij in de brief las; „Je moet mijn broer zijn. Kom alsjeblieft on middellijk naar München toe". Gustav had zijn zus ter in veertig jaar niet ge zien. Hij verloor elk con tact met zijn familie, toen hij in de eerste wereldoor log soldaat was in het Russische leger. Sterk (II) en loos vissertje zat aan de oever van een Iers water naar stig te hengelen, toen plotseling het dobbertje heftig begon te slingeren. Het loze vissertje zette zich schrap en trok een formidabele snoek uit het zilte nat. Thuis gekomen begon hij het beestje te villen en keerde het bin nenste buiten. En wat vond het loze vissertje in de maag van de snoek? Zijn kunstgebit, dat hij maanden tevoren in het zelfde water had laten vallen. Vijf dozijn e Tabarka in Noord- Tunis is kortgeleden mevrouw Aisja Ben Hadj Ismail overleden. Zij bereikte de leeftijd van de sterksten onder de sterken, 130 jaar. Zij liet 60 kleinzoons na, van wie de meesten zelf reeds grootvader zijn. Overtuigend bewijs oor de rechtbank van Bologna zat 'n klein grijs dametje van 65 jaar in de beklaagden bank. De officier van justitie las de tenlaste legging voor. Zij werd er van beschuldigd een gou den speld te hebben ge stolen tijdens haar brei werk in een kleine tex tielfabriek. „Zij was al leen. Zij zag de speld lig gen en nam hem weg", zo verklaarde de eigenares van de fabriek, doch de verdediger repliceerde; „Ik zal bewijzen dat wat u zegt onmogelijk is", waar op de advocaat een medi sche verklaring te voor schijn haalde, waarin be vestigd werd, dat het grij ze dametje blind was. „Zij is dat al jarenlang, maar heeft het nooit aan iemand durven zeggen uit angst haar baantje kwijt te ra ken", aldus de verdediger. De rechter tikte met de hamer op de groene ta fel: „Verdachte wordt vrijgesproken". tEr zat een heer naast mij aan de tapkast, die zei dat alle journalisten bedriegers waren. „O", zei ik. „Ja", ging hij verder, „jullie kunnen niet anders". „O", zei ik nogmaals. „Jullie mogen niet schrij ven wat je echt gezien of gehoord hebt". „Van wie niet?", vroeg ik. „Van ons niet", antwoordde hij. „Wie is ons?", vroeg ik. „Dat zijn wij", stelde hij categorisch vast. „Wij vinden het niet leuk als jullie de waarheid schrijven". Ik wist op dat moment maar één tegenargument: „Kijk in het nummer van Dinsdag van mijn krant", zei ik. En nou hoop ik maar. dat-ie het tóch leuk vindt. Deze foto werd genomen 10 Mei des morgens: Duitse scherpschutters nabij Coevorden. snede uit het Wehrmachtsbericht. Voor ons land was zij van beslissende be tekenis. Op 13 Mei verlieten de Koningin en haar Ministers ons land. Generaal Winkelman werd belast met de uit oefening van het regeringsgezag; een niet te dragen taak werd hem op de schouders gelegd. De avond van deze dag meldden zich Engelse en Franse militaire missies bij de Opperbevel hebber. Niet om de veel gevraagde hulp toe te zeggen, maar cm „zich te laten inlichten over de toestand". De toestand was zonder meer hopeloos. Er viel niets meer te helpen. De volgende dag, 14 Mei 1940, kwam het einde. De ramp. Vijf uur bereikte de Opperbevelhebber een niet onder tekend schrijven waarin de overgave van Rotterdam werd geëist. Anders zou den „de scherpste maatregelen" wor den getroffen. Generaal Winkelman zag het loerende gevaar, maar hy moest een behoorlijk getekend schryven, ver meldend de qualiteit-in-rang van de af zender eisen. besluit het zwaarste in zyn leven in een radiorede toe. Op 15 Mei werden Generaal Winkel man en enkele leden van de Generale Staf door Duitse officieren naar een school in Rijsoord gebracht. Generaal von Küchler trad op de Nederlandse Opperbevelhebber toe, reikte hem de hand en zei: „Ihre Truppen haben tapfer gefoch- ten." „Ich danke" was het korte antwoord. Luttele tyd later werden de capitula tie-voorwaarden ondertekend. Een oog getuige vermeldt dat in die school in Rysoord Nederlanders en Duitsers een half uur zonder te spreken tegenover elkander hebben gezeten. Die dertig mi nuten stilte moeten de overweldigers dreigend in de oren hebben geklonken. Op Rijsoord 15 Mei 1940 volgde Wa geningen 5 Mei 1945. Daartussen ligt een eeuw van tomeloos verdriet en mensonterend lijden. Advertentie *°erd ger~f°io9raaf maakte deze foto van een parachute-sprong. Zij afgedrukt in verschillende propagandabladen van de Nazi's. Hij hoorde niets meer totdat 's mid dags om drie uur overste Wilson, toe gevoegd aan de garnizoenscommandant van Rotterdam, zich bij hem kwam melden en zei: „Generaal, ik kom uit de hel". De overste had letterlijk gelijk. Het brandende, schroeiende Rotterdam was op dat moment door Goering's „Luftwaffe" in een hel veranderd. Tien minuten voor vijf ging die middag per telex 'n bericht van de Opperbevel hebber uit naar de commandanten van het Veldleger, de Vesting Holland, de Stelling Dén Helder, en de Luchtver dediging en naar de Directeur der Etappen en Verkeersdienst. Daar stond in dat, uitgezonderd voor wat betreft Zeeland, de wapens zouden worden neergelegd. Daar werd één trotse zin aan toegevoegd: „Aan de soldateneer is door u ten volle voldaan." Het was gebeurd. Generaal Winkel man vaardigde een Proclamatie aan de bevolking uit. Zij eindigde met de woor den, die toen als een profetie klonken: „Aan het einde van de oorlog zal Ne derland als zelfstandige, vrije natie op staan! Leve Hare Majesteit de Konin gin!" 's Avonds lichtte de generaal zijn Op Zondagavond 5 Juni zal de eerste ronde van de grote K.A.B.-ledenwer vingsactie in een speciale K.R.O.-uitzen- ding onder de titel „Even uitblazen" worden afgesloten. Voor die tijd komt in alle 1000 plaatselijke afdelingen van de K.A.B. het kader bijeen en wel op Vrijdag 20 Mei in speciale vergaderin gen, waarin de laatste instructies zullen worden gegeven voor een kort offensief. De bedoeling is om deze eerste ronde af te sluiten met 380.000 leden, waardoor dan de helft van het gestelde doel 40.000 nieuwe leden bereikt zal zijn. Momenteel bedraagt het ledental van de K.A.B. 377.000. Via de radio zal de pro- paganda-leider van de K.A.B., Louis Beumer, die avond van 9.4510.05 uur het overal in vergadering bijeen zijnde K.A.B.-kader toespreken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1955 | | pagina 5