14 duizend vluchtelingen zullen van de Nederlandse uurloon-actie profiteren vakbeweging in Duitsland? w Handelsreizigers delen niet in stijgende welvaart met melk meer mans! LEVENSWERK van diamantbewerkerszoon Kerkmuziekschool 30-jarig St. Caecilia55 viert bestaan Mens Koningin krijgt Nansen-medaille Eigen West-Duitse K.A.B. bepleit <4 Emanuel Querido (Joost Mendes) herdacht Twee vurige wensen: subsidie en erkenning ol Wolf? DOOR NAZI'S TEN DODE GEVOERD LITERAIRE KRONIEK ZATERDAG 14 MEI 1955 PAGINA 9 Tal van projecten in Oostenrijk en Griekenland kunnen van de opbrengst worden gerealiseerd Nationale bedevaart te Lourdes Voorzitter St.ChristoffeV: NEEM PER MAN DRIEKWART KAN Jil Vragen over dauw- trappen en Zondagswet Goud- en Zilverfederatie vraagt afschaffing weeldebelasting 55 voering heeft gegeven aan het Motu Proprio van Paus Pius X door de Gregoriaanse zang weer de ereplaats te geven in de kerk, die voor velen een profane concertzaal geworden was. Dodelijk spoorweg ongeval berecht Bomen niet gesloten School verdient een groter aantal leerlingen door A. Rufgers van der Loeff-Basenau „dan veeg ik eerst aan en dan kun Veertienduizend vluchtelingen in Oos tenrijk en Griekenland zullen profiteren J;an de actie van het „Comité Vluchte- "ngenhulp 1954", die in Maart werd af- fesloten met een opbrengst van bijna L2 miliioen gulden. Het bureau van de Hoge Commissaris der Verenigde Na ties voor Vluchtelingen in Genève heeft thans 39 projecten uitgewerkt, met wei- her uitvoering 3,6 miliioen gulden is ge bloeid. Het bestuur van het „Comité bichtelingenhulp 1954" heeft aan de- Ze projecten zijn goedkeuring gehecht. Van de 3,6 miliioen zal 690.000 gulden borden besteed aan woningbouw, 850.000 han landbouwintegratie, 140.000 gulden aan vakscholing, 1.100.000 gulden aan hulp voor kleine zelfstandigen, 700.000 gulden aan hulp voor ouden van dagen, «250.000 gulden aan maatschappelijk werk en 80.000 gulden aan hulp voor intellectuelen en studenten. Deze be dragen zijn alle naar boven afgerond en omvatten Oostenrijk en Griekenland samen. Van het bedrag van 3,6 miliioen tal 70 procent ten goede komen aan vluchtelingen in Oostenrijk en 30 pro cent aan vluchtelingen in Griekenland, ■m bedragen uitgedrukt: naar Oosten rijk gaat 2.481.403 gulden en naar Grie kenland 1.066.663 gulden. Een van de voor Oostenrijk ontworpen Projecten is een credietverstrekking aan kleine zelfstandigen, die bij de gewo ne" credietinsteliingen geen geld kun nen krijgen omdat zij niet als crediet- Waardig worden beschouwd. Credietver- lening kan voor vele vluchtelingen een nieuwe toekomst betekenen. Ten behoeve van zieken en ouden van dagen is een plan gemaakt dat 512.050 gulden gaat kosten; een t.b.c.-hospita 1 zal worden uitgebreid en verbeterd, de accommodatie van 'n tehuis voor ouden Van dagen zal worden verbeterd en 88 Ouden van dagen zullen worden ge plaatst in tehuizen voor bejaarden. Een van de grootste projecten voor Griekenland is steun aan een plan voor landbouw-integratie in het Zuid-Westen van het land. De Griekse regering heeft daar een groot plan tot drooglegging Van de monding van de rivier de Lou- bos onder handen. In de buurt van het dorpje Vigla wil men een nederzetting Voor vluchtelingen creëren. Het project beoogt het verschaffen van onderdak, landbouwgereedschappen en een be scheiden veestapel aan de vluchtelin gen. Van Nederlandse kant is daarvo..r een bijdrage geraamd van 456.000 gul den. Een ander groot project is dat voor hulp aan kleine zelfstandigen, waarmee 307.165 gulden aan Nederlandse bijdra gen zal zijn gemoeid. Vijftig gezinnen zullen in staat worden gesteld weer zelf in hun levensonderhoud te voorzien door hen te plaatsen in nijverheid of am bacht. Samenvattend kan worden gezegd dat (Vervolg van gag. 1) Dan spreekt Aug. Vanistendael, se cretaris-generaal van het Inter nationaal Christelijk Vakverbond, als eregast op dit congres aanwezig. Reeds zijn tweede volzin is geheel gewijd aan de actuele kwestie. „Het is onze stellige overtuiging dat de christelijke arbeidersbeweging nooit compleet kan zijn, zonder dat stands- en vakorganisatie verenigd zijn in een gezamenlijke beweging tot verheffing van de arbeidersstand. De ervaring in het gastland van dit congres is een droevig bewijs voor deze overtuiging". Wij kijken eens naar de gezichten van de vrienden in de banken der Duitse afgevaardigden en zien overal heftig instemmend knikken. Wij weten wat dit betekent: zij, de Duitse K.A.B.-ers, den ken aan de niet meer te dragen socia listische druk in de Deutsche Einheits Gewerkschaftsbund. de D.G.B. de ach terstelling van katholieke invloed; de socialiserende tendenzen in de sociale politiek: de achterstelling van het grote gezin. In een speech van nog geen vpf minuten levert Vanistendael een zo schitterende verdediging van confessio nele vakbeweging „die nooit scheiding bracht, maar steeds de trouwste be schermster bleek van de vrijheid", dat alle vierhonderd aanwezigen hem met een donderend applaus steunen. Minister van Arbeid Platte, die zich vijf minuten geleden nog enthousiast lid van de Duitse K.A.B. bekende, maar van wie men overigens weet dat hp van een herstelde christeiyke vak beweging niet veel moet hebben, ver dwijnt spoorslags van de Bühne. Wij zien kans in de richting van een aantal Duitse vrienden te komen, die ons toch wel iets meer zullen kunnen Vertellen, en wij vuren onze vragen op hen af: is het plan al klaar? Wanneer gaat het gebeuren? Hoe denken de bisschoppen er over? Zal het politieke gevolgen hebben? Hoe zal het financi eel gaan? De een is wat voorzichtiger dan de ander, maar het is duidelijk: de plannen zpn gereed, over een maand, misschien over drie of zes maanden Zal Duitsland ook weer zpn plaats gaan innemen in de internationale christe lijke vakbeweging. De socialisten zullen het niet aangenaam vinden, maar is hier in Duitsland niet door hun eigen Politiek het bewijs geleverd dat het ge- Zonder is om ook op het terrein van de vakbeweging volledige vrijheid van organisatie te laten? Terecht zei Vanistendael: „Eenheids- Vakbewegingen zpn al te dikwijls vrp- wiUig vergroeid tot instrumenten van dictatuur of ander absolutistisch staats- Pegime, om het onvoorwaardelijke en bhnde vertrouwen van de arbeiders stand voor zich te kunnen opeisen". Alle Westduitse bisschoppen blijken mans hun zegen aan de blijkbaar ge heel gereed zijnde plannen te hebben Segevèn. De meer dan 400.000 georgani- seerden in de Duitse K.A.B. zijn enthou siaste voorstanders van dit al te lang uitgestelde herstel van een democra tische rechtstoestand. Ook vele protes- tants-christeli.iken zullen ongetwijfeld toetreden. Natuurlijk zullen er heel wat moeiiykheden te overwinnen zijn, waarbij de tegenwerking der socialis ten er slechts ene is. Wie zullen de teiders worden: hoe de eerste financi ële moeiiykheden te overwinnen enz. Wanneer Duitsers eenmaal gaan orga niseren kan men er zeker van zpn dat het gründlich gebeurt. Wij kunnen han ook niet anders dan verwachten dat binnen afzienbare tpd de socialistische vakbeweging in Duitsland een christe- hJke partner zal hebben, die èn om wille van de kwalitatieve betekenis én Omwille van de omvang zo respectabel Zal zpn, dat zy ook gerespecteerd zal borden. van de 4,2 miliioen gulden, die Neder land in rond een half jaar heeft bijeen gebracht, 3,6 miliioen zal worden be steed aan woningbouw, huisvesting ouden van dagen, vakscholing van jon geren, steun aan kleine zelfstandigen, steun aan studenten en maatschappe lijk werk. Van de rest van 0,6 miliioen gaat 400.000 gulden naar de bij de Ne derlandse federatie v. vluchtelingenhulp aangesloten organisaties voor hun werk onder de vluchtelingen, daar deze or ganisaties vorig jaar hebben afgezien van eigen inzamelingen ten bate van de uurloonactie en daardoor inkomsten hebben gederfd. Over de overige 200.000 gulden zal binnenkort een beslissing worden genomen. De Nansen-medaille 1955 is door de daarvoor aangewezen commissie in Ge nève toegekend aan H.M. Koningin Ju liana. Deze medaille wordt eens per jaar verleend aan degene, die zich naar het oordeel der commissie uitermate verdienstelijk heeft gemaakt voor de vluchtelingen, die vallen onder het man daat van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelin gen. Zoals bekend is heeft H.M. de Koningin in brieven aan president Tru man en later aan president Eisenho wer aandacht gevraagd voor het pro bleem der vluchtelingen. Behalve de per soonlijke verdiensten van de Koningin wil de commissie met deze toekenning in haar ook eren het gehele Nederland-, se volk, dat kortgeleden een groot be-' drag ten behoeve van de vluchtelingen heeft byeengebracht. Tydens het derde Congres van de Internationale Katholieke Arbeidersbe weging te Diisseldorf heeft de secretaris van de West-Duitse katholieke Arbei dersbeweging, Johannes Even, gisteren gepleit voor een eigen katholiek vak verbond in de'Bondsrepubliek. Hij volg de daarmee het voorbeeld van de secre taris-generaal van het christelpk inter nationaal vakverbond, de Belg August Vanistendael, die reeds had aangedron gen op een splitsing van de vakbewe ging in West-Duitsiand. Van de zijde van het West-Duitse eenheidsvakver bond is daarop gereageerd door haar president, Walther Freitag, die het christeiyk internationaal vakverbond er van beschuldigde om baatzuchtige rede nen te ijveren voor een splitsing in het Duitse eenheidsvakverbond, omdat de West-Duitse katholieke arbeiders het christeiyk internationaal vakverbond nog in leven zouden kunnen houden. Johannes Even betoogde gisteren te Düsseldoi'f, dat alleen een christelijk vakverbond de christeiyke orde zou kun nen onderhouden niet alleen in Duits land, maar in heel West-Europa. Alleen een christelpk vakverbond waarborgt de zedelpke en maatschappelijke belan gen van de arbeiders in een wereld, die steeds meer doortrokken wordt van het Marxisme. (KNP-ANP) De 58ste nationale bedevaart naar Lourdes is geheel volgens reisschema tijdig en in goede welstand in het ge nadeoord aangekomen. Donderdagmor gen woonde men de plechtige Hoogmis bij en trok daarna in processie naar de grot, waar mgr. dr. Th. van de Bom, als voorzitter van het bestuur een in leidend woord sprak. Daarna gaf de pauselijk internuntius, mgr. Paolo Giobbe, zijn zegen. Vrijdag hebben de pelgrims, na in tegenwoordigheid van de nuntius de Kruisweg te hebben gebeden, een korte audiëntie gehad bij de bisschop van Tarbes en Lourdes, mgr. Théas, die de begroeting van mgr. van de Bom be antwoordde door zijn bijzondere vreug de er over uit te spreken, dat de ver tegenwoordiger van de H. Vader in Nederalnd de leiding der bedevaart op zich heeft genomen. Na afloop van de plechtigheid heeft de nuntius zich naar het asyl begeven om er de zieken te be zoeken. Geruime tijd vertoefde hij bij de bedden en bewoog zich ongedwon gen tussen de lange tafels, waaraan de lopende patiënten juist het middagmaal gebruikten. Hun allen en ook het Ne derlands verplegend personeel schonk hij ieder "afzonderlijk de medaille, waarop aan de ene zijde de H. Vader en aan de andere zijde Maria salus po- puli Romani staan afgebeeld. De Vrijdag werd besloten met een nachtelijke aan bidding en een Nachtmis, opgedragen door mgr. Giobbe. Zondag wordt in Lourdes de Neder landse dag gehouden. Advertentie Publicati» Nederlands Zulvclbureou, 's Gravenhoge mmmmmÈÉmm T—V e NV Em Querido's Uitgevèrsmij. te Amsterdam heeft haar grondvester, I I Emanuel Querido, herdacht met een tweetal publicaties, verschenen f J op de tiende verjaardag van onze bevrijding. Deze daad van piëteit verdient de aandacht. Dat uitgeverij Querido thans zo'n vooraanstaande plaats inneemt in het Nederlandse culturele leven, danken wij aan de Amsterdamse diamantbewerkerszoon, die omstreeks 1900 zijn broer Israel Querido, op het schrijverspad volgde, maar wiens literaire begaafdheid uiteindelijk minder groot bleek te zijn dan zijn talent om het goede boek tot het publiek te brengen. Toch kan men uit de uitgever Emanuel Querido de auteur onmogelijk weg denken. Onder het pseudoniem Joost Mendes heeft hij een enorme productivi teit aan de dag gelegd, waarvan men op tweedehandsboekenstalletjes de res'[il" taten nog wel eens tegen komt onder de samenvattende iitel. „Het geslacht der Santeljano's", Mendes verhaalt in deze tiendelige ro mancyclus met onvermoeibaar enthou siasme over Amsterdam tijdens het „fin de siècle". Men kan, met Anthonie Don ker, die in het zojuist verschenen ge- dachtenisboek de literaire waarde van Mendes' epos bespreekt, „Het geslacht der Santeljano's" een sleutelroman noe men, die wij echter niet als zodanig meer kunnen genieten. De werkelijke mensen achter de romanfiguren zijn vreemden voor ons geworden. Wij heb ben de romanfiguren thans te aanvaar den als verbeelde vertegenwoordigers, van een tijdvak, een Epoche, want dat wés de periode welke in deze auteur zpn grote chroniqueur heeft ge vonden. Met de Joden is een onvervangbaar stuk leven uit Amsterdam verdwenen. Ook Emanuel Querido, de schrijver en uitgever, werd weggevoerd. In 1943 werd hij door de Duitsers in Sobibor ten dode gevoerd. Het Nazisme haatte hem niet alleen als Jood; het haatte hem ook en vooral als cultuurbewust uitge ver. Querido had in 1933 met grote fel heid gereageerd op de gebeurtenissen in Duitsland. De Duitse schryvers die werden uitgewezen vonden in Amster dam asyl, ook voor hun werk. Querido nam de taak der bonafide, op non-actief gestelde Duitse uitgevershuizen over. Querido Verlag te Amsterdam publi ceerde sinds 1934 een groot aantal boe ken van Duitse emigranten. Feucht- wanger, Leonhard Frank, Vicky Baum, Heinrich en Klaus Mann, Remarque e.a. kregen aldus de gelegenheid van Nederland uit tot de Duits lezenden in dé gehele vriie wereld te spreken. En zelfs tot 'de Duitsers in Duitsland zelf, die met de voorraden voor Polen be stemd over zee via Gdynia bereikt wer den. Die vrije wereld werd overigens in de komende jaren steeds kleiner. Ita lië ging deel van de as uitmaken; Oos tenrijk, Tsjechoslowakije, Polen en Spanje werden uitgeschakeld. Querido ging toen samenwerken met Bermann- Fischer Verlag, eerst te Wenen, latei- te Stockholm en met Allert de Lange te Amsterdam. Gedrieën creëerden zij een ..Gemeinschaftsproduktion", die „Das Forum deutscher Dichter" exploiteerde, met auteurs als Thomas Mann, Franz Werfel, Stefan Zweig, Annette Kolb, Al fred Neumann, e.a. Mens, schrijver, uitgever Dit werk van onschatbaar geestelpk belang heeft Querido in de oorlog duur bekocht. Zijn uitgeverij kwam in nat.-soc. handen; Querido werd geliquideerd. Na Het Tweede-Kamerlid Van Meel (K.V.P.) heeft de 'ministers van Jus titie en van Binnenlandse Zaken het volgende gevraagd: Is het de "ministers bekend, dat dis trictscommandanten van de Rijkspolitie aan de onder hen ressorterende groeps commandanten 30 April opdracht heb ben gegeven 1 Mei nauwlettend toe te zien op de handhaving van de be palingen van de Zondagswet en ver baliserend op te treden tegen verenigin gen, die op de eerste Zondag in Mei het traditioneel folkloristische gebruik van „dauwtrappen" in eré zouden hou den? Achten de ministers deze opdracht opportuun èn in overèenstèmming met het standpunt van de regering t.a.v. de opschorting van het toezicht en de na leving van de Zondagswet. EMANUEL QUERIDO de oorlog is het werk van Querido op nieuw en in dezelfde cultuurbewuste geest voortgezet door mevr. Alice von Eugen-van Nahuys. zy heeft thans, tien jaar na de bevrpding, terecht gemeend voor de dag te moeten komen met een recapitulatie. De veertigjarige firma heeft een gedachtenisboek uitgegeven, waarin Emanuel Querido als mens, als schrijver en als uitgever wordt geka rakteriseerd, resp. door zpn zoon, prof. dr. A. Querido, door Anthonie Donker (prof. dr. N. A. Donkersloot) en door Th. Wink. Vooral het portret dat de zoon ons van zün vader geeft is byzonder verhel derend voor onze kennis van deze za kenman-kunstenaar-mens. Prof. Queri do schetst hem als een man met een kinderlqke eerbied voor literatuur, mu ziek en schilderkunst, alsmede voor De inhoud van deze uit de cyclus sa mengestelde roman vertoont een merk waardige innerlpke groei, die in de volledige „Santeljano's" onder de veel heid aan beschrijvingen verborgen bleef. Mendes, toen hp in 1908 met zyn opzet begon, bedoelde een schets te geven van het leven der diamantbewerkers in het kader van hun tyd, een soort „histoire naturelle d'une familie". Hij eindigde in 1920 met de natuurlijke histo rie ener stad. Om deze natuurlijke stadshistorie gaat het in de thans verschenen roman. Het boek zag het licht „op een tydstip dat de rouw om het gestorven Amster dam en hoop op haar herrpzing in aller harten is." Het is d compilatie, waarop het werk van deze literair gevoelige figuur, in wie wy vóór alles de cultuur bewuste en cultuur bevorderende tydgenoot be wonderen, recht heeft. 1) NICO VERHOEVEN. 1) „Emanuel Querido, de mens, de schrijver, de uitgever", door A. Querido, Anthonie Donker, Th. Wink. Joost Mendes: „Herinnering aan een stad" (Uit: „Het geslacht der Santelja no's"). De Salamander. Uitg. Querido, Amsterdam 1955. Ondanks de huidige periode van hoog conjunctuur koh de algemeen voorzit ter van de Ned. Katholieke Ver. van Handelsvertegenwoordigers, Handels agenten en Verzekeringsinspecteurs „St Christoffel", de heer P. J. de Graaf, geen juichkreten aanheffen, toen hy vanmorgen in Utrecht de algemene jaarvergadering opende met een be schouwing over de sociaal-economische positie van zijn beroepsgenoten. Hij he kelde enige toestanden, „die men in dit welvarende land, met de van be paalde zijde reeds als te ver gaand ge kenschetste sociale voorzieningen en be staanszekerheid, niet voor mogelpk zou houden," en wees er o.m. op, dat veie leden hun aandeel niet gehad hebben in de Ioonronden van de laatste jaren, welke niet verplichtend waren voor hen, die buiten een C.A.O. of bindende loon regeling vielen. De inkomstenvermeerdering door ver hoging van het provisiebedrag, als ge volg van de stijgende prpzen en afzet, is in vele gevallen teniet gedaan door inkrimping van het rayon, resp. ver laging van het provisie-percentage of nadelige wpziging van de onkostenver goeding. Men behoeft hiermee welis waar geen genoegen te nemen, maar de practpk leert, dat bij niet-accepteren vaak ontslag dreigt. Waar de onderne mer nog een grote mate van vrpheid heeft b0 de vaststelling van loon- en arbeidsvoorwaarden, leidt deze niet tot een rechtmatig aandeel in de toenemen de welvaart. „Als deze situatie zich reeds voordoet in een tijd van hoog conjunctuur, vragen wp ons met be zorgdheid of hoe dan de houding van vele werkgevers zal zijn in een tijd van depressie," aldus de voorzitter. Hij meende, dat daling van het inkomen beneden het voor een redelyk bestaan vereiste minimum alleen voorkomen kan worden door een verbeterde mini- mum-garantieregeling waarover de onderhandelingen gaande zpn of re delijke minimum-salarisregelingen per bedrijfstak. De heer de Graaf signaleerde ook in toenemende mate gevallen van ontslag om dringende reden, terwijl by nader onderzoek biykt, dat de werknemer zich niet ernstig misdragen heeft, maar dat de werkgever iets aangrypt om ontslag op staande voet te kunnen geven. Ook zijn er werkgevers, die op allerlei ma nieren proberen een ontslag te doen aanvaarden buiten het Arbeidsbureau om. Speciaal t.a.v. de groep handels agenten deelde de voorzitter tenslotte mede, dat een nieuwe vereniging van Katholieke Tussenpersonen binnen en kele weken haar plaats zal innemen in de ry van katholieke sociale or ganisaties, en dat „St. Christoffel" de consequenties hiervan zal dragen. „De belangenbehartiging der handels agenten kan eisen, dat zy zich ver enigen in eigen organisatorisch ver band. Zij hebben er recht op, dat wy alle gewenste medewerking verle nen." De „Federatie Goud en Zilver" heeft de Tweede Kamer een request gestuurd over het wetsontwerp tot wijziging van de omzetbelasting. De federatie vraagt zich hierin af, of het, nu de regering gemeend heeft op forse wijze het mes te moeten zetten in tus sen- en weeldetarief, niet consequen ter geweest zou zijn het tussen- en weeldetarief geheel af te schaffen. Hoewel het weeldebelastingtarief reeds van 30 pet. op 15 pet. werd te ruggebracht, is verdergaande fiscale verlichting voor dit tarief volstrekt on misbaar, om de bedrijven der zilver industrie, die zich thans weer in op gaande lijn kunnen bewegen, in staat te stellen zich aan te passen aan de gewijzigde tijdsomstandigheden. Her nieuwde bloei zal ook de aantrekkings kracht op jonge vaklieden vergroten. De viering van het dertig-jarig bestaan van de Ned. R.K. Kerkmuziekschool „Sint Caecilia" te Utrecht Maandag 16 Mei zal voor de bui tenwereld vrijwel onopgemerkt blijven. Er wordt een intieme feestvergadering gehouden en 's avonds ge ven de leraren een concert in besloten kring. Desal niettemin moge het zesde lustrum aanleiding zijn de aandacht van katholiek Nederland nogmaals te vestigen op dit instituut van de Sint Gregoriusver- eniging, dat reeds zo'n grote invloed heeft gehad op fle kerkmuziek in ons land en met de vereniging uit- hen, de gróte kunstenaars, die wèl kon den en durfden waartoe hy zich niet waardig achtte. Van enorme betekenis is voor Emanuel het feit geweest, dat zijn iets jongere broer Israël een natio nale figuur in onze letteren werd. Het vervulde hem met gevoelens van be wonderende trots en van persoonlijk on vermógen. Deze ambivalentie heeft haar stempel op zün eigen levenswerk ge drukt. Herinnering aan een stad De hedendaagse lezer zal moeiiyk nog harteiyke belangstelling voor de ge hele Santeljanocyclus op kunnen brengen. Maar dat dit Amsterdamse epos, naar onderwerp vergeiykbaar met doch naar den geest scherp te onderscheiden van het Amsterdamse Jordaan-epos van Is raël Querido, nog tal van lezenswaardi ge fragmenten telt, wordt bewezen door de „synthetische" geschiedroman, die Alice von Eugen uit de cyclus heeft samengesteld en die onder de titel „Her innering aan een stad" als deeltje in de Salamanderreeks is verschenen. Als „rode" draad loopt door deze Amster damse roman de geschiedenis van de opkomst der arbeidersbeweging. Joost Mendes heeft deze geschiedenis met persoonlpke interesse meegemaakt en geestdriftig weergegeven. In een voor moderne smaak wat over laden schrijftrant, releveert Joost Men des de economische, politieke, sociale en culturele gebeurtenissen van wat hp noemt Dortendam. Ook enkele andere sleutelnamen zpn overduidelpk: de Dort is de Amstel, de Tuin is de Jordaan het Grand Café is Américain, etc. Directeur J. Voncken De Utrechtse rechtbank heeft de 28- jarige stationsambtenaar E. K. uit Huis ter Heide (gemeente Zeist) veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie maanden met een proeftijd van twee jaar. Verdachte was ten laste gelegd, dat hij op de avond van 7 Fe bruari, toen hij dienst deed op het sta tion Den Dolder, vergeten had de Noor delijke spoorwegovergang te sluiten. Het gevolg was dat de juist per auto passerende predikant ds. F. J. Diele- man uit Ierseke door de sneltrein uit Amersfoort werd gegrepen en gedood. Ter zitting van de Utrechtse rechtbank had de verdachte gezegd dat hij in de mening had verkeerd de spoorbomen wel te hebben gesloten. De officier van justitie had drie maanden onvoorwaar delijk geëist. Wanneer men de resultaten van de school voor zover mogelpk over ziet, is er reden tot grote dankbaarheid. Overal in het land vindt men oud-leer lingen, die als directeur-organist de Li turgische beleving van de kerkmuziek stimuleren, getuigend van hun zuivere instelling, dat koor en orgel een dienen de functie hebben in de eredienst. An- derzpds echter is er reden tot bezorgd heid, omdat het instituut nog veel te weinig bekendheid geniet onder het ka tholieke volksdeel van Nederland. Hier van getuigt het vrij geringe aantal leer lingen, dat momenteel 16 bedraagt, ver deeld over drie jaarklassen. Ongetwijfeld zijn voor het betrekke lijk geringe leerlingental ook andere re denen dan onvoldoende bekendheid aan te geven. Directeur J. J. H. Voncken noemde er ons twee: Er is roeping Voor nodig om zich aan de kerkmuziek te wp- den, die de musicus niet de roem van het podium verschaft, en de sociale sta tus is over het algemeen niet bepaald gunstig. Vele parochies zpn niet in staat de directeur-organist behoorlpk te hono reren; sommigen moeten het zelfs nog stellen met een kistje sigaren van de pastoor op Sinterklaas. Dit neemt niet weg, dat de school in de afgelopen dertig jaar vele uitsteken de musici heeft afgeleverd. Wie de lijst van 160 oud-leerlingen doorneemt, ont moet talrijke bekende namen: Herman Strategier, Paul Hupperts, André Rieu, Henri Bauer, Sjef van der Eerden zijn er slechts enkelen van. Zij danken hun opleiding aan het initiatief, dat de Sint Gregoriusvereniging reeds in 1919 nam, gesteund door het Hoogwaardig Episco- 57 Ze hadden geslapen tussen zakken op de kade. De volgende ochtend hadden ze de boot naar Sylt genomen. Met een oude rammelende bus waren ze in het dorp gekomen waar Otto Reymer woonde. Reymer was een oude vriend, een schilder, die vroeger wel bij hen in Berlpn logeerde toen Erlof's vader en zü nog maar pas waren ge trouwd. Dat was vóór '33. Reymer woonde toen al op Sylt. Twee zomers had zp indertpd bij hem en zpn vrouw gelogeerd. Zij herinnerde zich het rui me, frisse huis, de zon en de zee lucht zp had er toen van genoten als een gast met vacantie. Nu kwam zij als vluchtelinge, nadat ze al die ja ren niets van elkaar hadden gehoord. Zp was voorbereid geweest op teleur stellingen, maar niet zulke als deze: Reymer had haar om te beginnen niet herkend maar dat was geen wondér hij had wat verlegen gekeken en daarna had hij zpn vrouw gehaald. Het was zijn tweede vrouw, veel jon ger en met een hard, onbewogen ge zicht. „Waarom bent U gevlucht?" had zij gevraagd. „Als ik U was geweest, zou ik gebleven zpn." „Hoe kunt U daar over oordelen?" had Lene Stojke geantwoord. „Ik ben er van overtuigd. Wat er ook gebeuren mocht. Vluchten is laf. God op zpn heus gekregen, die vroeger nooit er ook wel eens barnsteen aanspoelde, heeft bovendien elk zijn plaats gewe- zo opvallend waren geweest. Hp keek dat kon je óók verkopen. Stel je voor, zen." haar aan met duizend kleine vonkjes dat hp grote stukken barnsteen vond! Met zijn tenen woelde hp telkens een „God?" had Erlof zijn moeder horen in zpn ogen. zeggen. Het klonk alsof zij wilde zeg- gén: wat weet U van God? „Uw plaats is niet hier," had de an- geworden, magere benen in de lucht, haar dadelijk naar de schuur zag gaan dere vrouw geantwoord. Het klonk als- De bespottelpk korte pppjes van zyn om emmer, dweil en bezem te halen, of zp wilde zeggen: ik weet alles van broek rafelden en het zitvlak was ver- 1 „Is dez°e broek niet mooi genoeg voor dikke dot slijmerig wier om. „Je bent een vluchteling?" Hp stak zpn lang te moe, moeder," zei hy thuh toen hp „jy moet gaan uitrusten, jongen, steld met een lap zakkengoed. „Is dit zei ze. „Ik wil de bezem," antwoordde hy, gevraagd hoe de reis was geweest. En wij zpn immers anders dan ande- jp er achter aan dweilen. Goed? Of God en Zpn bestel. Reymer had zpn hoofd geschud, hp niet mooi genoeg voor mensen zoals had achter zpn oor gekrabd en hp had wy zpn? Onderscheid moet er wezen. Zp was blij dat hp er om lachen kon wil je liever omgekeerd?" Hp zag haar aarzelen, dat gebeurde Hp heeft een flinke, volle baard la ten groeien, maar hp is een zwakke ling geworden, had Lene Stojke ge- w v dacht. Van hem kan ik weinig ver- altijd zo gemakkelpk af. In het dorp zei ze. „Ik heb pijn in m'n rug wachten. ,Ik zoek onderdak voor Erlof en mp", tegenwoordig, al ging het hem niet anders nooit. „Voor deze keer graag, rfrtwolrUoliit nf Tb hot Hnrn "*"4 Z6 Ik llGfo p|jn ill ITl'll TU^." De jongen keek haar verschrikt aan, onder de mensen was hp anders. ..Je krygt een schoolpak," zei ze. „Op hoewel hp probeerde het niet te laten had zy tegen de vrouw gezegd. „Het de een of andere manier zullen we het merken. Moeder klaagde anders nooit. kleinste hokje is voldoende, als we maar kunnen liggen. En ik wil er graag voor wérken." wel klaar spelen." Ze liepen weer over het harde, vlakke strandgedeelte naar huis. Het was nu Ze hadden het dakkamertje gekregen, nog maar een smalle strook, want het gloeiend in de zomer, want het was was vloed geworden. Zwaar kwamen „Erg?" vroeg hij, „Wat erg?" „Die ppn in je rug?" „Net zo, dat het een tractatie voor me is, als jp de dweil neemt," ant- wit woordde zij opgewekt. „Maar als me- vlak onder de pannen. In de winter zou de golven aanrollen, met vuil het er ijzig koud zpn. Ter vergoeding schuim op de koppen en met een rand vrouw Reymer thuis komt, wisselen we, moest zy het huis schoon houden, 's van slap, zwart wier, dat ze voor zich anders gelooft ze niet dat het goed ge- Erlof nog uit spoelden. Stukken hout spoelden beurt aan, een fles en iets dat op het hand- Morgens vroeg, wanneer sliep, en 's avonds na het biezensny den. werkte zp in het huis. Eten haal- vat van een paraplui leek. Van „oom en tante" Reymer spraken: ze al lang niet meer. Dat behoorde de ze uit het vluchtelingenkamp, elke „We hebben al in een tpd niets bp: bij het verleden, bp Silezië, bp de toe dag soep..Maar het was alsof de zon zonders gevonden," zei Erlof. „Dat be- komstdromen. tekent dat er geen schepen op mynen en de zee en de wind haar en de jon gen voedden, want na de ontzettende zpn gelopen winter, die ze hadden gehad, waren ze schien zpn de mpnenvelden zo langza- hier met de dag sterker geworden. Zp merhand wel opgeruimd." had nu het gevoel, dat zp weer elk Half September was het afgelopen zei zpn moeder.^ „Mis- met het rietsnpden. Erlof ging naar school. Met hem samen vas er nog één vluchtelingepkind in de klas, een „Ik hoop het," zei Erlof aarzelend, klein meisje, dat veel te klein was voor werk zou kunnen aanpakken. Zp zou Hij durfde niet bekenne.i, dat het hem haar jaren, zien wat zp deed, als het biezensnpden 00k wel aangenaam was als ze iets Hp droeg een nieuw pak, maar met was afgelopen en Erlof op school zat. vonden. Zoals in Juni: al die flessen veel verdriet. Moeder had het gemaakt „Ik moet tegen die tpd een pak voor bier, die kwamen aangespoeld. Ze had- van een oud pluchen tafelkleed, dat je naaien," zei ze. „Deze broek kun den er van gedronken en ze hadden de zij had gekregen van mevrouw Reymer je dan niet meer aan." meeste veikocht. Zo hadden ze hun in een edelmoedige bui. Het was een Zpn bovenlpf was naakt en donker- eerste deken gekregenhier, een oude kleed met bronsgroene blaren en ver bruin verbrand. Zy'n haar gebleekt door Amerikaanse legerdeken waar je lek- schoten rode rozen op een bruin fond. de zon en hp had duidelpk sproeten ker geen vuil op zag. Ze zeiden, dat (Wordt vervolgd) Vooraanzicht van de Kerkmuziekschool aan de Plompe- torengracht in Utrecht. paat, om een school op te richten. Dit in de overtuiging, „dat hier voorzien wordt in een allerdringendste behoefte en dat de eer van God, het zieleheil der gelo vigen en de luister van Gods huis er niet weinig door zullen bevorderd wor den", zoals mgr. H. v. d. Wetering, de toenmalige Aartsbisschop van Utrecht, schreef. Op het feest van Sint Gregorius in 1925 werd de stichtingsacte gepasseerd en reeds in November van dat jaar kon 't verbouwde pand Plompetorengracht 3 in gebruik genomen worden. Met zeven leerlingen begon pater dr. C. Huigens O.F.M. zijn moeizaam werk in een tijd toen' het „Minuit Chrétiens" en Gounod's „Ave Maria" nog hoogtij vierden. Het is pater Huigens geweest, die het gedurfde plan realiseerde en gestalte gaf aan het ideaal om jonge mensen voor te berei den op hun toekomstige taak. Een ideaal, dat quantitatief slechts ge- deeltelpk in vervulling is gegaan, omdat de behoefte groter was en is dan waar aan het aantal afgestudeerden heeft kun nen voldoen. „Bekwame koordirecteuren en kerkorganisten heeft katholiek Ne derland zo veel nodig als het kerken telt, waarin de plechtige dat is de ge zongen eredienst moet worden ge vierd", zei mgr. J. A. S. van Schaik bij de opening. Inderdaad, 16 leerlingen is niet veel, al is het meer dan het vroegere gemid delde van 10, om een dergelpk kostbaar instituut in stand te houden. „Ook finan cieel is het moeilpk", vertelde directeur Voncken. „De interne leerlingen betalen slechts 950 per jaar, inclusief hun ver zorging. Er moet dus veel geld bp. Ten eerste hebben we een subsidie van de vpf bisdommen. Let wel, onze school is interdiocesaan. Vervolgens dragen de parochies ieder jaar tien gulden bij en tenslotte hebben we nog losse giften. Maar het blpft passen en meten. We wachten daarom met spanning op de uitslag van het on derzoek, dat een commissie instelt om minister Cals te adviseren over een eventuele subsidie." Nog belangrpker echter dan een rijkssubsidie acht het bestuur de er kenning van het diploma, o.m. om voor de leerlingen betere mogelijkhe den te scheppen voor verdere stu die. De erkenning zou bovendien de afgestudeerden een duidelijker voor sprong geven by sollicitaties e.d. Een zekere erkenning wordt reeds toege past in het bisdom Haarlem, waar geen directeur-organist benoemd wordt zonder voorafgaand overleg met de Kerkmuziekschool. Hoewel aan de aspirant-leerlingen vrij hoge eisen ge steld worden wat betreft algemene ontwikkeling minstens Mulo, liefst Gymnasium en muzikale ta lenten, kan de Kerkmuziekschool niet zonder meer met een conservato rium vergeleken worden. Want zy is in zeker opzicht meer. De school ontwikkelt niet slechts de muzikale talenten van haar leerlingen, maar brengt hun vooral de geest bp, die de toekomstige leiders van de kerkmuzi- kale beweging moet beheersen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1955 | | pagina 9