Hollands Glorie"aanschouwelijk
beeld der maritieme geschiedenis
K ru is woord raadse l
SLS-rit: van Scheveningen
naar Luxemburg en terug
€Ri.c de door man
k WRIGLEY
of Wolf?
Woningen van
minder kwaliteit
Een rallye van 24 uren voor
de minder geroutineerden
5 doktoren
het misbruik van
laxeermiddelen
Mens
DONDERDAG 2 JUNI 1955
PAGINA 7
Nationale Woningraad
Door prijscontrole
van ministerie
Pater H. Geurtjens MSG
tachtig jaar
Kwartfinales Parijs
tenniskampioenschap
Gevluchte voetballer
gaat weer terug
Vier Joegoslaven blijven
toch in Frankrijk
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Ridder St. Sylvester
Hewson wint in Hengelo
waarschuwen tegen
KAuW W
iA heerlijk - verfrissend t
cr| zuivert
mond eft- keel
bevordert uw spijsvertering H
door
A. Rutgers van der Loeff-Basenau
WAT HijnhaRQT ^AAKT ISGOED
een
gezonde
gewoonte
(Van onze correspondent)
T" 7 itermate gunstig gelegen ten opzichte van de Scandinavische landen,
M het Duitse Keizerrijk, Frankrijk en Engeland, die beurtelings hun
J belangrijk hoofdstuk hebben gekregen in de Europese geschiedenis,
lag met het „gelaat" gericht naar de Noordzee het gewest Holland met
Zijn delta, waarin als toegangspoorten tot vele vruchtbare en dichtbevolkte
gebieden, drie belangrijke rivieren, de Rijn, de Maas en de Schelde, samen
vloeiden.
Geen wonder, dat de Hollanders, voor wie het water van kindsbeen af
zulk een vertrouwd element was, scheepbouwers en zeevaarders werden en
dat de koopvaardij met al wat daarmee samenhing weldra een schier
onuitputtelijke bron van grote welvaart werd.
zijn programma is volgens wens verlopen. Nu snel naar beneden en op
zoek naar Alan! Het is een ontzettend verwarde toestand in de burcht
en dat maakt het zoeken niet makkelijk. Maar Eric neeft geluk: terwijl
hij door een donkere gang sluipt, hoort hij gedempt roepen: „Ja, hierheen!"
Het is Alan, die terecht vermoedend, dat Eric de bron is van alle vreemde
verschijnselen van de laatste uren op zoek is gegaan. Samen spoeden
zij zich voort door de gangen van het slot; onderweg vertelt Alan, dat
Erwin zich op aanraden van Branwen verborgen houdt in het gewelf.
„Wij zijn er bijna", fluistert Alan, „hier om de. hoek is de trap naar be
neden". Met een van vreugde kloppend hart doet Eric die laatste schre
den. Weldra zal hij tegenover zijn zoon staan. Doch als zij de trap bereikt
hebben, blijven zij verlamd van schrik staan. Onder aan de trap liggen
de lichamen van een paar Tyrfingers. De deur van Lrwin's schuilplaats
staat open, het vertrek is leeg....
110. De moord op de hoofdman van Tyrfing is het sein voor een verwoed
handgemeen tussen Tyrfingers en Bohuslaners. Het plan van de laatsten,
om de zoon van de Noorman te gaan zoeken, raakt tijdelijk op de achter
grond. Branwen staat ter zijde en ziet haar machtsdroom als een kaarten
huis ineenstorten. Buiten worden de wachters door een of andere geheim
zinnige macht in de slotgracht geduwd. Binnen gaan de hulptroepen uit
Bohuslan en haar eigen mensen elkaar redeloos te lijf. De weerwolf eist
Erwin op.... In deze nood zoekt Branwen steun bij de magie en het bijge
loof van haar Keltische voorouders. „Er moet een offer gebracht worden",
brabbelt zij wezenloos. „Een gróót offer, een mensenoffer. Welk mens?"
Er komt een vreemde, waanzinnige glans in haar ogen. „Ik weet het",
fluistert zij. Zonder nog op de strijdenden te letten, spoedt zij zich heen.
Boven op het dak staat Eric bij de schoorsteen en luistert tevreden naar
het wapengekletter en de schorre kreten beneden. Het eerste deel van
„In 1954 bleek het over het algemeen
zeer moeilijk te zijn voor de bouw van
complexen woningwetwoningen prijzen
te verkrijgen, die het ministerie van
Wederopbouw en Volkshuisvesting aan
vaardbaar achtte. In de regel dienden
de oorspronkelijke projecten te worden
herzien, opdat een prijs in overeenstem
ming met de berekeningen van het mi
nisterie kon worden verkregen. Hierdoor
moesten veelal bezuinigingen worden
aangebracht, die uiteraard de kwaliteit
en de uitrusting van de woningen niet
ten goede kwamen".
Dit schrijft de Nationale Woningraad
in zijn jaarverslag over 1954.
Aan het verschijnsel, dat slechts met
zeer grote moeite aanvaardbare prijzen
voor over het algemeen sobere wonin
gen zijn te verkrijgen, acht het bestuur
de omstandigheid niet vreemd, dat voor
vrijwel alle andere soorten van bouw
werken een stringente controle op de
bouwprijzen ontbreekt. Voor de vele
vormen van „particuliere woningbouw"
voor overheidsgebouwen, defensiewer
ken, voor fabrieken en kantoren, thea
ters, schouwburgen en ziekenhuizen
worden de prijzen aanvaard, die de op
drachtgevers, na aanbesteding of onder
handeling als gevolg van hun beroep
op de „bouwmarkt" kunnen verkrijgen.
Slechts bij hoge uitzondering komt het
voor, dat een project niet tot uitvoering
komt als gevolg van te hoge bouwprijs.
Alleen de woningwetbouw en in iets
mindere mate wellicht ook de scholen
bouw lijden onder een zeer schepe prijs
controle, die het uiterst moeilijk maakt
de tot dusver gangbare kwaliteit te
handhaven en die het feitelijk onmoge
lijk maakt tot verbetering van het peil
van de na-oorlogse volkswoningbouw te
komen.
Horizontaal:
1 rijk in Afrika
droog-
inrichting
2 pers. vnw.
wraak
3 kortwieken
soort kramp
4 zich vergissen
stuurs
5 lof
weefsel
motorraces
6 klets
7 testantibus
actibus (afk.)
windrichting
verwerping
8 zuidvrucht
brede straat
9 hoender
achtige vogel
10 herberg
11 thans
namiddag
watering
Verticaal:
1 bezienswaar
digheid in
Europa
2 militaire rang
3 heeft een koe
gewichten
waarmerken
(verbuiging)
4 jong
schandelijk
5 leervak lagere
school
(Van onze verslaggever)
Koploper Holland Sport, de club van
De Harder, Clavan en Landman, heeft
ondervonden, dat er met Stormvogels
niet valt te spotten. Tienduizend voet
balliefhebbers, grotendeels gekomen om
onze nationale linkervleugel te bewon
deren, zijn er getuigen van geweest, dat
de mannen van Henk Snoeks in een op
windend voetbalgevecht, dat, ondanks
de ideale zomeravond, geen ogenblik iets
met zomeravondvoetbal van doen had,
een volledig verdiende zege hebben be
haald. Tegenover het slechts by vlagen
geraffineerde, maar voortdurend goed
sluitende spel der Hagenaars, stelden de
IJmuidenaren een technisch ruim vol
doende combinatie van kort en open
spel, waaraan Jan Snoeks en Tol met
bekeken centers zoveel gevaar verleen
den, dat Landman van het begin tot het
einde een belangrijke rol had te spelen.
Dit te meer, daar de IJmuidenaren niet
Zondag viert de bekende missionaris
Pater Henri Geurtjens van de Missiona
rissen van het H. Hart zijn tachtigste
verjaardag. Pater Geurtjens verwierf
zich vooral bekendheid door de populai
re, maar wetenschappelijk verantwoorde
lectuur, die hij schreef over de vele ja
ren, waarin hij op Nieuw-Guinea zijn
arbeidsveld vond. In 1903 vertrok hij sa
men met pater M. Neijens MSC als eer
ste van zijn congregatie naar Nieuw-
Guinea. Tot 1920 verbleef hij op de
Kei-eilanden en Ternate, nadien vestig
de hij zich in het huidige missie-cen
trum Merauke. Pater Geurtjens, die
sinds zijn repatriëring de grote
ijveraar is geweest voor het missie-mu
seum in Tilburg, publiceerde o.a. weten
schappelijke bijdragen voor het Ko
ninklijk Bataviaans genootschap voor
kunsten en wetenschappen, voor het
Kon. Ned. Aardrijkskundig Genootschap
en in het tijdschrift voor Indische taal-,
land- en volkenkunde. Voor de kennis
der inheemse talen op Nieuw-Guinea is
pater Geurtjens een tier belangrijkste
pioniers geweest. Reeds in 1925 werd hij
ridder en in 1950 officier in de Orde van
Oranje Nassau.
WOENSDAG
Horizontaal:
2 ok; 4 vs; 7 ti
ran; 9 bleek; 12
smaragd; 16 vlo;
17 oer; 18 klavier;
24 brood; 26 ja
pon; 29 rd; 30 mi.
Verticaal:
8 voegwoord
plaats in
Drente
9 weerkaatsing
hondenverblijf
10 hemd
étui minus ei
11 libretto
OPLOSSING
VAN
kalm; 4 vlag; 5
se; 6 ik; 8 it; 10
en; 11 ar; 12 sok;
13 ara; 14 aii; 15
dor; 19 lood; 20,
va; 21 edam; 22'
sr; 23 do; 24 bv;
25 or; 27 pi; 28
na.
6 korte tijd
dierengeluid
7 meisjesnaam
op die manier
model
De internationale Franse tenniskam
pioenschappen naderen het einde.
Woensdag begon men met de kwart
finales van de dubbelspelen, waarvan
de uitslagen luiden:
Dames dubbelspel: mej. Bloomer en
Pat Ward (G.B.) sl. mevr. Vogler en
Erika Vollmer (Did.) 6-3, 8-6. Mej.
Carter en Beryl Penrose (Austr.) sl.
Jeanette Billaz en mevr Chatrier (Fr.)
6-3, 6-2. Angela Buxton en Angela Mor
timer (G.B.) sl. Dora Kilian en Hazel
Redick Smith (Z.-Afr.) 6-2, 7-9, 6-3.
Mevr. Beverley Baker en Darlene Hart
(V.S.) sl. mevr. Hopman en mevr. Kno-
de (V.S.) 6-0, 7-5.
Heren dubbelspel: Seixas en Trabert
(V.S.) sl. Davidson en Nielsen (Zwe
den) 4-6, 7-5, 6-1, 4-2. Larsen en Morea
(V.S./Arg.) sl. Brichant en Washer
(Belg.) 6-2, 6-8, 0-6, 6-3, 6-4. Patty en
Richardson (V.S.) sl. Remy en Ber
nard (Pr.) 9-7, 4-6, 8-6, 6-2.
Gemengd dubbelspel: Beryl Penrose
en Worthington (Austr.) sl. Josette Bil
laz (Fr.) en Fanchini (It.) 6-4, 6-1.
Jennifer Staley (Austr.) enAyala (Chili)
sl. Shirley Bloomer en Wilson (G.B.)
6-4, 3-6, 6-3.
De Joegoslavische consul in Marseille
heeft toegegeven, dat slechts één van
de vijf jeugdige Joegoslavische voet
ballers, die dit jaar omstreeks Pasen
om politiek asyl in Frankrijk verzoch
ten, heeft besloten naar zijn land terug
te keren. Het is Tasitch, wiens vader
Dinsdag in Nice aankwam.
De vier andere Joegoslaven, die eerst
lieten weten, dat zij eveneens wensten
terug te keren, hebben zich inmiddels
weer bedacht en nu aangekondigd, dat
zij in Frankrijk willen blijven.
Advertentie
Z. H. de Paus heeft de heer E. J.
Mientjes, secretaris van het zee-hospi
tium „St. Joseph" te Hoek van Hol
land, ter gelegenheid van zijn zilveren
jubileum benoemd tot ridder in de orde
van de H. Sylvester.
Tijdens een athletiekontmoeting tus
sen athleten van Hengelo en Mitcham
heeft Hewson, de Engelse athleet die
vorige week de mijl binnen de 4 minu
ten liep, de 800 meter gewonnen. Hew
son legde deze afstand af in de uit
stekende tijd van 1 min. 49,6 sec., een
tijd. welke door nog geen Nederlander
is gemaakt.
(Van onze sportcorrespondent)
De organisatoren van de Schevenin
genLuxemburgScheveningenrit zyn
goed beschouwd een levende reclame
voor deze rallye, want ze zyn sportief.
Ruiteriyk hebben zy bekend, dat deze
rit van vorig jaar, de derde in de reeks
die nog wel vele jaren zal voortduren,
niet zo'n daverend succes was. De Lu-
Advertentle
Als u getegeló laxeermiddelen slikt, ls er mi
een manier om er van af te komen. 83 van de 100
personen lukte het; u kunt het ook. En wel zo:
Drink in de loop van elke dag enkele glazen
water en bepaal een vast uur voor uw stoelgang.
Neem de le week elke avond twee Carter's Le
verpilletjes. 2e Week - elke avond één. 3e Week
om de andere avond één. Daarna niets meer,
want Carter s Lqverpiiletjes stellen uw inge
wanden in staat weer op eigen kracht t*
werken, zonder laxeermiddelen.
Wanneer zorgen, vermoeidheid of te veel eten
het tempo van uw ingewanden tijdelijk vertra
gen, neem dan tijdelijk Carter's Leverpilletjes
om u weer op gang te helpen. Zo raakt u uw ver
stopping kwijt en vervalt u niet in de laxeer
middelen-gewoonte. Haal direct Carter s Le-
verpiUetjes. t L20 per flacon. w
Advertentie
De 20-jarige Californiër Lawson heeft
in de tienkamp gewonnen van Bob Ri
chards, houder van de Amerikaanse
titel voor dit nummer.
gen. Zij zocht de adressen uit van hen
die de verlaten „Valkenburg" hadden
leeggeplunderd, zij sleepte veldbed
den, tafels, schragen, banken, loden ka
bels en bulzen naar de jeugdherberg
terug; het was een hard en onaange
naam werk, dat haar door velen niet in
dankbaarheid werd afgenomen. De Ame
rikanen hadden midden in de stal, die
de „Valkenburg" toen al was, een lees
zaal ingericht, één vertrek gemeubeld
met zware leren clubfauteuils en een
rooktafel. En in wat eens de keuken
was geweest hadden ze een pingpong-
tafel gesleept. Ook van de plunderaars,
die deze zaken hadden gestolen, kreeg
Lene Stojke de adressen. De clubfau
teuils liet zij waar ze waren, maar de
pingpongtafel sjouwde ze met Erlof sa
men terug, hoewel hU voorlopig alleen
op zijn kant kwam te staan.
Eindelijk kwam er een Zondagavond
waarop ze op twee krukjes tegenover
elkaar gezeten en met een schotel
broodpap tussen zich in op tafel, konden
zeggen: hier zijn we thuis. Er brandde
een kachel en hun gezichten werden be
schenen door een klein oliepitje.
Erlof was te jong om te zien hoe
slecht zijn moeder er uitzag. Al die
tijd had zij gewerkt in ijzige kou, zonder
enige verwarming, en met een maag
die om eten schreeuwde. Bonkaarten
had zij nog steeds niet. Haar handen
vielen hem bij het slechte licht evenmin
op. Ze waren rood en gezwollen, vol
barsten en kloven, de nagels inge
scheurd. Ook haar voeten waren ge
zwollen. De houten zolen van de klomp
schoenen van Sylt waren versleten en
zij had steeds natte, door de kou bijna
gevoelloze voeten, die 's nachts pijn be
gonnen te doen.
„Ik ga morgen naar een concert,"
zei ze. „Voor het eerst sinds al die ja
ren. Brahms. Het is een uitnodiging".
klad met namen, hakenkruisen en por
tretten. Ook in de balken stonden haken
kruisen gebeiteld. Amerikanen hadden
er doorheen gekrast, van hard geworden
kauwgom hadden ze een caricatuur van
Hitier tegen de wand geplakt; alles
moest worden schoongebikt en ge
schuurd. Maar eerst moesten vuil en
puin worden geruimd. Roestige blikken,
kapot glas, oude lorren en nog veel
meer onbeschrijfelijke rommel, samen-
gekoekt tot grote hopen stinkend vuil,
moest zij ruimen met spa, blik en veger.
Naast haar karig maandloon was het
enige wat zij had gekregen een uiterst
klein bedrag voor materiaal en een
blauwe katoenen overall om in te wer
ken. Recht van inwoning in de stad
kreeg zij ondanks haar benoeming tot
jeugaherbergmoeder niet, want Olmen-
heim was al „vol", het stadje had met
andere woorden het verplichte aantal
Oostelijke vluchtelingen opgenomen en
verkoos geen asyl te worden voor nog
meer zwervers. Levensmiddelenkaarten
had zij dus niet. Medewerking evenmin
Het was een hard begin.
Maar elke Zondag kwam Erlof. En el
ke week schoot zij een eind op.
De schoorstenen waren ingestort. Puin
en roet lagen op de stookplaatsen, in
een van de schoorstenen hadden zich
een paar uilen genesteld, die af en aan
vlogen door de gebroken ramen en on
heilspellend krasten. Waterleidingbui
zen en electrische leidingen waren ge
stolen. hier en daar hing nog een stuk
leiding te bengelen.
Toen het vuil eenmaal was geruimd
en de vloeren en muren waren schoon-
gekrabd en geschuurd, kon zij met de
reparaties beginnen. Erlof kwam nu op
Zaterdagmiddag en hielp tot Maandag
ochtend. Samen sliepen ze op de vloer.
Vele dagen van de week gingen heen
met bezoeken afleggen om materialen
te vragen en gestolen goed terug te krij-
Hij zag wel hoe zij zich verheugde.
Over de toren spraken ze nooit meer,
maar hij vervulde hun beider denken.
De volgende avond maakte zij kennis
met professor Ramacher. Hij was docent
aan de Kunstnijverheidschool in Darm
stad, op bezoék in Olmenheim omdat
een van zijn vroegere leerlingen hier
een pottenbakkerij had opgericht.
„U moet hem eens bezoeken in zijn
atelier. U zult waardering voor zijn werk
kunnen hebben."
„Ik zie er altijd tot diep in de nacht
het licht branden," zei ze. „De potten
bakkerij is tegenover de „Valkenburg."
Maar hij woont er niet," zei hij ver
baasd.
„Toch gaat het licht op de boven
verdieping pas tegen de ochtend uit",
zei ze.
In de loop van die week besloot zij de
pottenbakker te bezoeken. Maar hij was
er niet. Zij opende de deur, die op een
kier stond, en kwam in een ruime lich
te werkplaats, met een betonnen vloer,
een paar draaischijven, wat kasten, vi
trines en mengbakken. Een oven zag zij
niet, het was er koud en ordelijk, mid
den op de vloer stond 'n eenzame stoel.
Daar ging zij op zitten. In de hoek was
een houten trap, die naar de bovenver
dieping leidde.
Toen zü vijf minuten zat, meende zy
boven te horen lopen, heel zacht. Een
ogenblik later meende zy door het trap
gat een gezicht te zien, wit en spits. Het
trok zich dadelijk terug. Op de derde
tree van boven zag zy een muis, die
tegelijk terugsprong. Even later was
het er weer: eerst een geritsel, de klei
ne muis, dan zacht kraken, dan dat
smalle, witte gezicht met de grote, by-
na zwarte ogen. Even schuw als de
eerste keer verdwenen beide weer.
(Wordt vervolgd)
Maar nog vóór het einde van de
maand kwam haar benoeming tot her-
bergmoeder af. Niet de toren was haar
toegewezen, maar de jeugdherberg in
Olmenheim, de oude, geheel verwaar
loosde „Valkenburg", die dit voorjaar
weer geopend moest worden. Men wilde
zien wat zy waard was.
In een tot berstens toe gevulde trein
in ijzige kou reed zij terug naar het
Zuiden; zij zag de verwoeste steden,
zij hoorde de klachten van de mensen,
zij keek naar de scherp getrokken bit
tere monden en schaamde zich schrij
nend voor het eigen geluk: ik ga terug
naar mijn jongen, ik zal hem een nieuw
thuis kunnen geven, een eigen dak, een
eigen haardEn we zullen kunnen
bouwen.
Het dak was er wel, maar de haard
niet. De „Valkenburg" was onbewoon
baar. Erlof kon voorlopig alleen op Zon
dagen komen. Maar dat was al veel.
Het volkomen door militairen uitge
woonde, daarna leeggeplunderde huis
was niet veel anders dan een vuilnis
belt met muren er omheen. De ban
ken, tafels en deuren waren verdwenen,
raamkozijnen waren uitgezaagd, de vloe
ren ten dele opgebroken, en de rest dik
onder een laag vuil die er afgekrabd
moest worden. De muren waren volge-
